Fol Bible e Ra Mon’ognag e Meybil Rom

“Mu telim ko meybil rog nge meybil rok urngin e tin ni ka bay e tapigpig rom.”​—NEH. 1:11.

1, 2. Mang nib ga’ fan ni ngan lemnag boch e meybil ni kan yoloy nga Bible?

MEYBIL nge fol Bible e rib ga’ fan ko liyor ni gad ma tay ngak Got. (1 Thess. 5:17; 2 Tim. 3:16, 17) Bible e gathi ba ke babyoren e meybil. Machane, boor e meybil riy nib muun ngay e pi meybil ni bay ko Psalms.

² Nap’an ni ga ra nang e thin nu Bible, ma rayog ni ngam nang boch e meybil ni bay riy nib puluw ko magawon ni ma yib ngom. Nap’an ni ga ra fanay boch e thin ni bay ko meybil ni kan yoloy nga Bible ma ra mon’og e meybil rom. Mang e rayog ni ngam fil ko piin ni i ning e ayuw ma ke fulweg Got taban e meybil rorad nge pi n’en ni u rogned ko meybil rorad?

Mu Gay Mag Fol ko Kanawo’ Rok Got

3, 4. (a) Mang e ke yog Abraham ngak e tapigpig rok ni nge rin’? (b) Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni ke rin’ Jehovah?

³ Fol Bible e ra ayuwegem ni ngam nang ni gubin ngiyal’ ma thingar mu meybil ngak Got ni nge pow’iyem. Am lemnag e n’en ni buch rok Abraham, ke l’og e tapigpig rok ni Eliezer ni nge yan nga Mesopotamia ni nge fek reb e ppin ni nge leay Isak. Nap’an ni guy fare tapigpig ni be l’ing fapi ppin e ran ko luwed me meybil ni gaar: “Somol . . . , gub aray ko fare luwed ni erera’ e gin ni bay yib e rugod ko re binaw ney ngay ni ngar feked e ran. Ma bayi lungug ngak ba rugod, Wenig ngom, mu sigreeg e rume’ rom buchuuw nggu unum e ran riy. Ma faanra gaar, mu unum, mu ku gu pi’ e ran i unum e kamel rom, ma aram e ir e cha’ ni kam turguy ni nge leay e tapigpig rom i Isak. Faanra yodoro’, ma aram e kug nang ni kam ta’ nga tagil’ e tin ni mog ngak e masta rog.”​—Gen. 24:12-14.

⁴ Ke fulweg Got taban e meybil rok Eliezer u nap’an ni ke pi’ Rebekah boch e ran ni nge unum e pi kamel rok. De n’uw nap’an me un Rebekah ngak Eliezer nga Kanaan me leengiy Isak. Dab mu lemnag ni n’en ni ke rin’ Got ngak Eliezer e ku rayog ni nge rin’ ngom. Machane, ra pow’iyem ni faan ga ra meybil ngak ma ga dugliy ni nge pow’iyem gelngin nib thothup.​—Gal. 5:18.

Meybil e Ra Warnag e Magafan’

5, 6. Mang e n’en nib ga’ fan u murung’agen e meybil rok Jakob u nap’an ni nge yan ni ngar mada’gow Esau?

⁵ Meybil e ra warnag e magafan’ rodad. Ke rus Jakob ngak Esau ni walagen ma aram me meybil ni gaar: “Got, . . . i gag e tapigpig rom e dariy rogog nga urngin e runguy nge yul’yul’ rom ni kam dag ngog . . . Wenig ngom, mu ayuwegneg rok Esau ni walageg. Kug rus ngak ya richey nge yib i li’mad ni gamad gubin, nib muun e ppin nge bitir ngay. Mu tafinaynag fapi thin ni mog ngog ni lungum, Bay gu yal’uweg urngin ban’en u puluwom ma bay gu pi’ ngom owchem ni pire’ ndabiyog i theegrad. Bay ra pire’gad ni bod feni pire’ e yan’ u dap’e l’ay.”​—Gen. 32:9-12.

⁶ Yugu aram rogon ni bay boch ban’en ni i rin’ Jakob ya nge ayuweg ir rok Esau, ma ke fulweg Jehovah taban e meybil rok ya ke fel’ thilrow Esau bayay. (Gen. 33:1-4) Faan ga ra fal’eg i beeg fare meybil rok Jakob, ma ga ra guy ni gathi kemus ni be ning e ayuw ngak Got. Ke weliy nib pagan’ ni ke micheg Got nra yib Owchen ma ke pining e magar ko t’ufeg ni ke dag Got. Ma yib e ‘marus’ ngom, fa? (2 Kor. 7:5) Faanra ga ma rus, ma meybil rok Jakob e rayog ni nge puguran ngom ni meybil e rayog ni nge ayuwegem ko magafan’ rom. Ere meybil rodad e gathi kemus ni gad be ning e ayuw machane ku gad be yog e n’en ni ke michan’dad ngay.

Mu Yibilay e Gonop

7. Mang fan ni yibilay Moses ni nge tamilangnag Jehovah laniyan’?

⁷ Ra ga baadag ni ngam felfelan’nag Jehovah ma ra k’aringem ni ngam yibilay e gonop. Ke meybil Moses ya nge yog e tamilangan’ rok Got ngak. Ke gaar: “Riyul’ ni ka mog ngog ni nggu pow’iy e girdi’ nu Israel ko fare nam, . . . Faanra gub fel’ u wun’um, me ere gu be wenig ngom ni ngam weliy ngog e tin ni kam lemnag ni ngam rin’, nge yog ni gu nang lanin’um, mu ug rin’ e tin nib m’agan’um ngay.” (Ex. 33:12, 13) Ke fulweg Got taban e meybil rok ya ke tamilangnag laniyan’ ko n’en ni nge rin’, ni aram e n’en nib t’uf ya nge pow’iy e girdi’ rok Got.

8. Uw rogon nra yib angin ngom ni faan ga ra fal’eg i lemnag fare thin u 1 Kings 3:7-14?

⁸ Ki meybil David ni gaar: “Got, mfil ngog e tirom e kanawo’.” (Ps. 25:4) Solomon ni fak David e meybil ngak Got ni be ning e gonop ya nge yog ni nge rin’ e maruwel ko pilung. Meybil rok Solomon e felfelan’nag Jehovah ma aram e gathi kemus ni pi’ e gonop ngak ya ki yoornag ban’en rok me flaabnag. (Mu beeg e 1 Kings 3:7-14.) Faanra ni dugliyem ni ngam rin’ boch e maruwel u lan e ulung ma sana ga be guy ni dabiyog rom, rayog ni ngam yibilay e gonop ma ga dag e sobut’an’. Ma aram e ra ayuwegem Got ni nge tamilangan’um ma ga rin’ e maruwel rom u fithik’ e gonop nge tayfan nge t’ufeg.

Meybil u Fithik’ e Yul’yul’

9, 10. Mang e kam pirieg nib ga’ fan u murung’agen e meybil rok Solomon u nap’an e madnom ko tempel?

⁹ Faanra nge motoyil Got ko meybil rom, ma thingari yib u gum’irchaem. Gonap’an 1024 e duw u m’on ni gargeleg Jesus, ma ke meybil Solomon u fithik’ e yul’yul’ u nap’an ni ke muulung e girdi’ ni pire’ nga Jerusalem ni ngar madnomnaged e tempel rok Jehovah, ma bay e re thin ney u 1 Kings guruy ni 8. Tomuren ni kan tay fare kiwaren e m’ag ko fa gin ni Th’abi Thothup ma ke suguy Jehovah e manileng rok u lan fare tempel, ma aram e ke n’uf Solomon Jehovah.

¹⁰ Mu fil e meybil rok Solomon mag guy rogon e yul’yul’ ni tay. Ke dag Solomon ni kemus ni goo Jehovah e manang laniyan’ e girdi’. (1 Ki. 8:38, 39) Meybil ni aray rogon e be dag ni bay e athap ko piin tadenen ni faanra riyul’ ni kar kalgadngan’rad ‘kar pied keru’rad ko kireb rorad.’ Faanra ke kol e toogor e girdi’ rok Got, ma ra rung’ag Got e meybil rorad ni faanra kar yul’yul’gad ngak. (1 Ki. 8:48, 58, 61) Ere riyul’ ni meybil rom e thingari yib u gum’irchaem ma ga yul’yul’ ngay.

Rogon Nra Mon’ognag fare Babyor ko Psalms e Meybil Rom

11, 12. Mang e kam fil ko meybil rok reb e Levite ni dakiyog ni nge yan nga tempel rok Got?

¹¹ Fare babyor ko Psalms e rayog ni nge mon’ognag e meybil rom me ayuwegem ni ngam son nge fulweg Got taban e meybil rom. Rayog ni nga mu lemnag rogon reb e Levite ni ke k’adan’ u nap’an ni kan chuweg ko binaw rok. Yugu aram rogon ni dakiyog ni nge yan nga tempel rok Jehovah, ma ke yon’ reb e tang ni gaar: “Mang ni kari taganan’ug? Mang ndakir gapas lanin’ug? Bay ug par ni Got e be l’agan’ug ngak, ma aram e bay gu pining e sorok ngak, yi ir e Taayuw rog mi ir e Got rog.”​—Ps. 42:5, 11; 43:5.

¹² Mang e rayog ni ngam fil rok fare Levite? Faanra ni kalbusnagem ni bochan e tin nib mat’aw ban’en ma dabkiyog ni ngam liyor ngak Got u taabang ko pi Kristiano, ma aram e ngam k’adan’um ma ga sonnag Got ni nge ayuwegem. (Ps. 37:5) Mu fal’eg i lemnag e felfelan’ u nap’an ni um pigpig ngak Got, ma ga meybil ni ngam athamgil u nap’an ni ga be ‘sonnag Got’ ni nge sulwegem ko girdi’ rok nguum pigpiggad u taabang.

Meybil u Fithik’ e Michan’

13. Rogon ni bay ko James 1:5-8, mang fan ni thingar mu meybil nib pagan’um?

¹³ Demtrug ko mang e magawon ni bay rom, ma gubin ngiyal’ ni ngam meybil nib pagan’um. Faanra kam madaeg e skeng, mu fol ko fonow ni pi’ James. Mu chel ngak Jehovah ma ga meybil ngak. Dabi maruwaran’um ko ra pi’ e gonop ngom ni nge ayuwegem ko skeng ni ke yib ngom fa danga’. (Mu beeg e James 1:5-8.) Manang Got e skeng ni ma yib ngom ma ra fanay gelngin nib thothup ni nge pow’iyem me ayuwegem. Mu pagan’um ngak ma gog ngak e magawon rom, ‘ma dabi maruwaran’um,’ ma ga fol u rogon ni ma pow’iyey gelngin nge thin rok ni bay u Bible.

14, 15. Mang fan ni rayog ni nga nog ni ke meybil Hannah ma ku be fol ko n’en ni ke michan’ ngay?

¹⁴ Hannah, ni reb fa gal ppin rok Elkanah, e meybil me pagan’ ko n’en ni ke michan’ ngay. Pininnah ni reb fa gal ppin rok Elkanah e bay e bitir rok ere ke moningnag Hannah ni bochan e dariy e bitir rok. Nap’an ni yan Hannah nga tabernacle me micheg ngak Jehovah ni faanra pi’ reb e pagal ni nge fakay ma ra pi’ ni nge pigpig ngak. Bochan ni be mith mith dap’el’ugun ma der non ya be meybil u laniyan’, ma ke lemnag Eli ni ke chingaw Hannah. Nap’an ni nang ni gathi ba chingaw Hannah, me gaar ngak: “Got rok piyu Israel e nge pi’ ngom e tin ni ga be wenignag ngak.” Yugu aram rogon ni de nang Hannah ko mang e ra buch, machane, ba mich u wan’ nra fulweg Got e meybil rok. Ma aram me yan ni “ke chuw e kireban’ rok.”​—1 Sam. 1:9-18.

¹⁵ Tomuren ni ke pag Samuel e thuth ma aram me fek Hannah nga tabernacle nge ognag ngak Jehovah. (1 Sam. 1:19-28) Bod rogon Hannah ni ke fal’eg i lemnag e meybil rok, ere ku rayog ni nge mon’og e meybil rom ma rayog ni ngam guy nra chuweg e kireban’ nge magafan’ ko magawon ni faan ga ra meybil nib michan’um nra fulweg Jehovah taban e meybil rom.​—1 Sam. 2:1-10.

16, 17. Mang e buch ni bochan e meybil Nehemiah u fithik’ e michan’?

¹⁶ Nap’an e bin lal e chibog u m’on nni gargeleg Kristus e meybil Nehemiah ngak Got me rin’ boch ban’en ni be dag nrib pagan’ ngak. I wenignag ngak Got ni gaar: “Mu telim ko meybil rog nge meybil rok urngin e tin ni ka bay e tapigpig rom ni yad ba adag ni nguur tiyed fam. Mu ayuwegeg e daba’ nge fel’ e pi n’en ni gu be muruwliy, ma ga gagiyegnag e en ni pilung nge runguyeg.” Mini’ e “en ni pilung” ni be yog? I ir Artaxerxes ni Pilung nu Persia ni ma puog Nehemiah e wain nga kap rok.​—Neh. 1:11.

¹⁷ Ke meybil Nehemiah ni boor e rran u tomuren ni ke nang ni kan pag piyu Jew ni kalbus u Babylon ma yad ‘be gafgow, ya girdi’ u yugu boch e nam ni yad be par u rom e yad darifannagrad. Ma ku rogned ngak ni yoror ko binaw nu Jerusalem e ka ba’ nib puth.’ (Neh. 1:3, 4) Ke fulweg Got taban e meybil rok Nehemiah ni da i lemnag ni ra buch ni aram rogon, ya ke pag fare pilung ni nge yan nga Jerusalem ni ngan ubung e yoror riy bayay. (Neh. 2:1-8) De n’uw nap’an me m’ay i ubung fare yoror. Ke fulweg Got taban e meybil rok Nehemiah ni bochan e kar tedan’rad ko bin riyul’ e liyor ma kar meybilgad u fithik’ e michan’. Riyul’ ni ga ma meybil ni aram rogon?

Mu N’uf Ma Ga Pining e Magar

18, 19. Mang fan ni thingari meybil e tapigpig rok Got ni be n’uf ma be pining e magar ngak Got?

¹⁸ Dab mu pagtalin ni ngam n’uf ma ga pining e magar ngak Jehovah u nap’an e meybil rom. Boor fan ni ngam rin’ ni aram rogon! Ke pining David e sorok ngak Got ni ir e pilung ni dariy n’umngin nap’an. (Mu beeg e Psalm 145:10-13.) Ma m’ug ko meybil rom ni ga baadag ni ngam weliy murung’agen Gil’ilungun Jehovah? Thin ko psalm e ra ayuwegem ni ngam meybil ngak Got ni ga be pining e magar ko pi muulung ni gad ma tay.​—Ps. 27:4; 122:1.

¹⁹ Faanra ba fel’ e tha’ u thilmew Got ma ra ayuwegem ni ngam meybil ni rogon ni ke yib u gum’irchaem ni bod e re thin ni baaray ni gaar: “Somol, bay gu pining e magar ngom u fithik’ e pi nam. Bay gu pining e sorok ngom u fithik’ e girdi’. T’ufeg rom ni dabi mus e ke ded ko tharmiy; ma fanam yul’yul’ e ke tun nga lan e lang. A Got, mu dag fanam gel u lan e lang; nge fal’ngim u polo’ e fayleng.” (Ps. 57:9-11, BT) Rib fel’ e pi thin ney! Pi thin ko psalms ney e rayog ni nge ayuwegem ni ngam meybil nib fel’ rogon ma ba m’agan’ Got ngay.

Mu Ning Ban’en Ngak Got u Fithik’ e Tayfan

20. Uw rogon ni ke dag Maria ni i tay fan Got?

²⁰ Thingar mu tayfan Got u nap’an ni ga be meybil ngak. Thin rok Maria ni be tay fan Got u tomuren ni ke nang ni bayi mang chitiningin fare Messiah e ku taareb rogon ko n’en ni rin’ Hannah u nap’an ni pi’ Samuel ni fak ni nge pigpig u tabernacle. Rogon ni tay Maria fan Got e be m’ug ko thin rok ni gaar: “Kari gog e sorok ngak Somol u lanin’ug, ke felan’ug ni bochan Got ni Tabiyul rog.” (Luke 1:46, 47) Rayog ni nge fel’ e meybil rom ni bod e thin ni yog Maria, fa? Ere kad nanged ko mang fan ni ke dugliy Got Maria ni nge mang chitiningin Jesus ni ir fare Messiah!

21. Uw rogon ni m’ug ko meybil rok Jesus ni be tayfan ma be pagan’ ngak Got?

²¹ I meybil Jesus u fithik’ e tayfan nge michan’. U m’on ni faseg Lazarus, “Me sap Jesus nga lang me gaar, ‘Chitamag, kari mmagar, ni ga be rung’ag lungug. Gu manang ni gubin ngiyal’ ni ga ma rung’ag lungug.’” (John 11:41, 42) Gur, ma m’ug ko meybil rom e tayfan nge pagan’ ni aram rogon? Ra ngam fil fare kenggin e meybil rok Somol, ma rayog ni ngam guy ni tin th’abi ga’ fan riy e ngan thothupnag fithingan Jehovah, ma nge yib Gil’ilungun, min rin’ e tin nib m’agan’ ngay. (Matt. 6:9, 10) Mu lemnag e meybil ni ga ma tay. Ma m’ug riy nrib ga’ fan u wan’um Gil’ilungun Jehovah, nge rogon nra lebug e tin nib m’agan’ ngay, nge rogon ni yira tayfan fithingan nib thothup? Susun ni nge aram rogon e meybil rom.

22. Mang fan ni rayog ni nge mich u wan’um nra ayuwegem Jehovah u nap’an ni ga be weliy fare thin nib fel’?

²² Bochan ni ma yib e togopuluw nge skeng ngodad, ma aram e gad ma ning ko meybil rodad ni nge ayuwegdad Jehovah ni nge dabda rusgad. Nap’an ni pufthinnag piyu Jew Peter nge John mi yad yog ngorow ni “dakuriy e ngiyal’ ni ngar weliyew ara ra machibgow u fithingan Jesus,” machane dar talgow. (Acts 4:18-20) Tomuren ni kan pagrow, ma rognew ngak pi walagrow u lan e ulung ko mang e ke buch. Ma urngin e girdi’ ni ur moyed u rom e kar meybilgad ngak Got ni nge ayuwegrad ni ngar weliyed e thin rok ni dab ra rusgad. Ere kari gel e felfelan’ rorad u nap’an ni ke fulweg Got taban e meybil rorad, ya ke suguyrad gelngin Got nib thothup ma aram “mi yad tabab i weliy e thin rok Got ngak e girdi’ ndaki yib e marus ngorad.” (Mu beeg e Acts 4:24-31.) Angin ni ke yib, e boor e girdi’ ni kar liyorgad ngak Jehovah. Meybil e ku ra pi’ gelngim ni ngam weliy fare thin nib fel’ ni dab mu rus.

Ngaum Mon’og ko Meybil Rom

23, 24. (a) Mog boch e kanawo’ ni ma ayuweg e fol Bible e meybil rom. (b) Mang e ngam rin’ ma ga mon’og ko meybil rom?

²³ Boor e kanawo’ ni rayog ni nge ayuweg e fol Bible e meybil rom riy. Bod rogon e meybil rok Jonah ni rayog ni ngam guy ni “Somol e ma yib e ayuw rok.” (Jonah 2:1-10) Faanra kam ngongliy e denen nrib gel e kireb riy ma rayog ni ngam ning e ayuw rok e piin piilal, ma thin ko meybil rok David u psalms e ra ayuwegem ni nga mog ni ke kalngan’um u nap’an e meybil rom. (Ps. 51:1-12) U boch e meybil, e rayog ni ngam pining e sorok ngak Jehovah ni bod rogon ni rin’ Jeremiah. (Jer. 32:16-19) Faanra ga be gay be’ ni ngam mabgolgow, ma rayog ni nge ayuwegem e meybil ni bay ko Ezra guruy ni 9, ni ngam nang ko mang e nga mog ngak Jehovah, nge mang e ra ayuwegem ni ngam fol ko thin rok ni kemus ni ‘ngam mabgolgow be’ ni girdien Kristus.’​—1 Kor. 7:39; Ezra 9:6, 10-15.

²⁴ Nguun beeg, min fil, min fal’eg i gay fapi thin nu Bible. Mu gay boch ban’en u Bible ni rayog ni ngam uneg ko meybil rom. Sana rayog ni ngam uneg boch ban’en nib ga’ fan ko meybil rom ni ga be pining e magar nge sorok ngak Jehovah. Rayog ni nge mich u wan’um ni fol Bible e ra ayuweg e meybil rom ni ngam chuchugur ngak Jehovah Got.

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

• Mang fan ni thingar da gayed ma gad fol ko kanawo’ rok Got?

• Mang e ra k’aringdad ni ngad yibilayed e gonop?

• Uw rogon ni rayog ni nge ayuweg fare babyor ko Psalms e meybil rom?

• Mang fan ni thingar da meybilgad u fithik’ e michan’ nge tayfan?

[Picture on page 14]

Ga ma meybil ngak Jehovah ni nge pow’iyem ni bod e tapigpig rok Abraham?

[Picture on page 16]

Fol Bible u Tabinaw e ra mon’ognag e meybil rom