KENGGIN E RE KE BABYOR NEY | MANG FAN NI MA BUCH BOCH BAN’EN NIB KIREB KO GIRDI’ NIB FEL’?
Mang Fan ni Ma Buch Boch Ban’en nib Kireb ko Girdi’ nib Fel’?
Bochan ni Jehovah Gota e ir e En ni Ke Sunmiy urngin ban’en, ma gubin ban’en ma rayog rok, ma aram fan ni boor e girdi’ e yad ma lemnag ni ir tapgin e kireb. Machane, ngad guyed e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e bin riyul’ e Got:
“Somol e mmat’aw urngin e tin ni ma rin’.”—Psalm 145:17.
“Mmat’aw urngin e tin ni ma rin’. Got romed e ba yul’yul’ ma der ma ban, ngongolen e ba fel’ ma ba yal’uw.”—Deuteronomy 32:4.
“Somol e ri ma runguy ma ma taganan’ ngak e girdi’.”—James 5:11.
Got e der ma k’aring e pi n’en nib kireb ni nge buch. Machane gur, ma k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed e tin nib kireb ban’en? Danga’. Be yog e Bible ni gaar: “Faanra yib e mit nem e skeng ngak be’, ma thingari dabi gaar u laniyan’: ‘Re n’ey ni be n’en ni nge waliyeg nggu denen e yib rok Got.’” Mang fan? Ya “dariy ban’en nib kireb nrayog rok ni nge waliy Got nge denen, mi Got e der rin’ ngak be’.” (James 1:13) Got e der ma skengnag be’ ni aram e nge waliy ni nge rin’ e kireb. Maku der ma k’aring boch ban’en nib kireb ni nge buch, maku der ma waliy boch e girdi’ ni ngar rin’ed e kireb. Ere, mini’ ara mang e be k’aring e pi kireb ney ni nge buch?
BA KIREB E GIN NI GAD BAY RIY U NAP’AN NI KE BUCH BAN’EN
Baaray reb i fan ni be yog e Bible ni ma gafgow e girdi’: “Pi n’en ni ma buch nge ngal’an ni ma buch e pi n’em e dariy be’ ni manang.” (Eklesiastes 9:11, NW) Nap’an nra buch ban’en ku be’ ndan lemnag ni demtrug ko ke maad’ad fa danga’, ma re n’ey e be yan u rogon e gi n’en ni immoy facha’ riy nge ngal’an. Sogonap’an 2,000 e duw ni ke yan me weliy Jesus murung’agen 18 e girdi’ nra m’ad u nap’an ni m’ing ba wulyang ntafen e damit nga dakenrad. (Luke 13:1-5) De yim’ e pi girdi’ nem ni bochan e ngongol rorad, ya kar m’ad ni bochan ni ur moyed u tan fare wulyang u nap’an ni m’ing. Dawori n’uw nap’an ma bay reb e durru’ ni aw ko fare nam nu Haiti ko January 2010. I yog e am nu Haiti ni boor ko 300,000 e girdi’ ni kar m’ad. Yugu demtrug ko bfel’ ara ba kireb e ngongol ko pi girdi’ nem, machane kar m’ad. Maku reb e, ku demtrug e ngiyal’ nrayog ni nge yib e m’ar ngak be’.
Mang fan nder ayuweg Got e tin nib fel’ e girdi’ ni nge dab ra gafgowgad ko yoko’ ara durru’ ara boch ban’en ni yima gafgow riy?
Sana ra fith boch e girdi’ ni lungurad: ‘Gur, dabiyog rok Got ni nge taleg e pi gafgow ney? Gur, dabiyog ni nge ayuweg e piin nib mat’aw ni nge dab kur gafgowgad?’ Faanra nge rin’ Got e re n’ey mab t’uf ni nge nang murung’agen e pi n’en nib kireb u m’on ni nge buch. Riyul’ ni bay gelngin Got ni nge nang e pi n’en nra buch boch nga m’on. Machane deer nib t’uf ni ngad lemnaged e: Gur, ma fanay Got gelngin nib gel ni nge nang e pi n’ey u m’on riy?—Isaiah 42:9.
Be yog e Bible ni gaar: “Got . . . e bay u tharmiy, ni be rin’ e tin ni be finey.” (Psalm 115:3) Gubin ban’en ni rayog rok Jehovah, machane kemus ni ma rin’ e tin nib t’uf ni nge rin’. Ma re n’ey e kub muun ngay e pi n’en ni ke dugliy ni nge guy ara nge nang boch nga m’on. Bod nnap’an ni ke garer e kireb ko fare mach nu Sodom nge Gomorrah, me yog ngak Abraham ni gaar: “Thingar gu wan ngaram nga p’ening ngug guy ko tin ni ka nog ngog nib togopuluw ngorad e riyul’ fa de riyul’. Bay gu wan mu gu nang.” (Genesis 18:20, 21) Immoy ba ngiyal’ ni dabun Jehovah ni nge nang gelngin e kireb ko gal mach nem. (Genesis 22:12) Re n’ey e gathi be yip’ fan nde flont Jehovah ara bay e meewar rok. Ya bin riyul’ riy e bochan ni ir reb e Got nib “yal’uw,” mab puluw rogon ni ma lemnag e tin ba t’uf ni nge nang ni bay nga m’on nge n’en nib m’agan’ ngay. Der ma towasariy e girdi’ ni ngar rin’ed e tin nib m’agan’ ngay.b (Deuteronomy 32:4) Ere, mang e rayog ni ngad dugliyed ko re n’ey? Got e ma mel’eg e tin ni baadag ni nge nang ni bay nga m’on.
GUR, GIRDI’ E TAPGIN E KIREB?
Yu ngiyal’ e girdi’ e yad tapgin e kireb ni ma buch. Mu guy e n’en ni be yog e Bible u murung’agen boch ban’en nrayog ni ngan rin’ me magawonnagey. “Pi n’en ni ma waliy e girdi’ nge denen e ma yib ngak e en ni pag ir ko n’en nib kireb ni be ar’arnag nge waliy faanem nge aw ko wup; ma aram me diyen e tin nib kireb ni be ar’arnag nge gargeleg e denen; ma faani ilal e denen nge mus nga rogon me gargeleg e yam’.” (James 1:14, 15) Nap’an nra lemnag be’ ni nge rin’ boch ban’en nib kireb ni bochan e pi n’en ni be ar’arnag, ma ma yib wenegan nib kireb. (Roma 7:21-23) Kab kakrom i yib, ma boch e girdi’ ni kar ngongliyed boch ban’en nrib gel e kireb riy ni ke gafgownag e yafos ko girdi’. Bin riyul’ riy e pi girdi’ ney e rayog ni ngar waliyed boch e girdi’ ni ngkur rin’ed e kireb, ma aram me ulul e kireb i yan.—Proverbs 1:10-16.
Ma ngongliy e girdi’ boch ban’en nib gel e kireb riy, me gafgownag e yafos ko girdi’
Ere gur, thingari guy Got rogon ni nge dabki rin’ e girdi’ e tin nib kireb ban’en? Am lemnag rogon ni kan sunmiy e girdi’. Be yog e Bible ni Got e ke sunmiy e girdi’ ni bod yaan. Ere, rayog ko girdi’ ni ngar daged pi fel’ngin Got. (Genesis 1:26) Kan pi’ fare tow’ath ni puf rogon ko girdi’, ma rayog ni ngar mel’eged ni ngar pared nib t’uf Got rorad, mar pared ni yad ba yul’yul’ ngak ni aram e ngar rin’ed e tin nib mat’aw u mit Got. (Deuteronomy 30:19, 20) Faanra towasariy Got e girdi’ ni ngar rin’ed e tin nib m’agan’ ngay, ma gur, be darifannag fare tow’ath ni puf rogon ni ke pi’ ngorad? Ma pi girdi’ nem e rayog ni ngar boded e masin, ni be’ e be yog e n’en ni ngar rin’ed! Re n’ey e rayog ni ngan taareb rogonnag ko wol rodad ara ban’en ni ka nog e Kismet ngay ni ir e be dugliy e pi n’en nra buch rok be’. Ri gad ba felfelan’ ngay ni ma tay Got fadad ni aram e ma pagdad ni ngad mel’eged e n’en ni ngad rin’ed! Machane, pi kireb ni be rin’ e girdi’ nge tin nib kireb ni kar mel’eged e bay ba ngiyal’ ni bayi taw ngay me mus.
GUR, YIBE GAFGOW NI BOCHAN WENEGAN E PI N’EN NI UN RIN’ KAFRAM?
Faan ga ra fith be’ ko teliw ni Hindu ara Buddhist u murung’agen fare deer ni bay u wuru’ e re ke babyor ney, ma dabisiy ni ga ra rung’ag e re fulweg ni baaray ni gaar: “Ma buch boch ban’en nib kireb ko piin nib mat’aw ni bochan fare motochiyel ko Karma ara pi n’en ni ur rin’ed kafram. Re motochiyel nem e be weliy ni ma buch boch ban’en rok be’ ni bochan rarogon e yafas rok kafram.”c
Ba fel’ ni ngan nang e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e piin ni kar m’ad. I yog e En Tasunmiy ngak Adam u lan fare milay’ nu Eden ni gaar: “Ra um koy wom’engin urngin e gek’iy ni ba’ ko re gi woldug ney, ma kemus ni fare ke gek’iy ni ma tamilangnag an’uy ko tin nib fel’ nge tin nib kireb e dab mu koy.” (Genesis 2:16, 17) Faan gomanga de denen Adam, ma ra par nib fas ndariy n’umngin nap’an. Ma yim’ e girdi’ ni bochan wenegan ndan fol ko pi motochiyel rok Got. Nap’an nni gargeleg e girdi’ “me af e yam’ ngak urngin e girdi’.” (Roma 5:12) Ere, rayog ni nga nog ni “denen e ma pi’ puluwoy ni yam’.” (Roma 6:23) Ku be weliy e Bible ni gaar: “Faanra yim’ be’ ma ke chuw u fithik’ i gelngin e denen.” (Roma 6:7) Re n’ey e be yip’ fan ni tomuren nra yim’ be’ ma ke math puluwon e denen ni i rin’.
Bokum milyon e girdi’ e ngiyal’ ney e yad ma lemnag ni fan ni ma gafgow e girdi’ e bay rogon ko fare machib ni Karma. Be’ nib mich u wan’ e biney e machib e ba ga’ nder magawon laniyan’ ko gafgow ni be tay nge gafgow ni ku be tay boch e girdi’. Machane bin riyul’ riy e biney e machib e dariy e ngiyal’ ni rayog ni nge taleg e pi kireb ni be buch. Yima lemnag nrogon me chuw be’ u fithik’ e gafgow e nga i rin’ e ngongol nib fel’ me yag e tamilangan’ ngak ya nge dab kun gargeleg nga yugu reb e yafos. Pi n’ey e ba thil ko n’en ni be yog e Bible.d
FAN NI BE BUCH E PI KIREB!
Gathi girdi’ e ir lik’ngin urngin mit e kireb, ya Satan ni Moonyan’ ni immoy ni ir reb e engel rok Got nib yul’yul’ e “de par ko tin riyul’” ma aram me fek e denen i yib nga fayleng. (John 8:44, NW ) I k’aring fa gal nsom’on e girdi’ ni ngar togopuluwgow ngak Got u lan fare milay’ nu Eden. (Genesis 3:1-5) Aram fan ni yog Jesus Kristus ni Satan e ir “faanem nib kireb” ma ir e be “gagiyegnag e girdi’ nu roy u fayleng.” (Matthew 6:13; John 14:30) Yooren e girdi’ e yad ma folwok rok Satan ma yad ma darifannag e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. (1 John 2:15, 16) Be yog fare thin ko 1 John 5:19 ni gaar: “Tin ni ka ba’ e girdi’ nu fayleng e ke suweyrad Faanem nib Kireb.” Immoy boch e engel ni ur moyed ni yad ba fel’, ma tomur riy, mar chelgad ngar uned ngak Satan. Be yog e Bible ni Satan nge pi moonyan’ rok e yad be “bannag e girdi’ nu fayleng ni polo’,” ma yad be k’aring e “gafgow.” (Revelation 12:9, 12) Ere en ni ir e be k’aring e kireb u fayleng e aram Satan ni Moonyan’.
Ere ba tamilang ni gathi Got e ir e be k’aring e pi n’en nib kireb ni be buch ko girdi’; ma ku der ma n’igin ni ngar gafgowgad. Ya bin riyul’ riy e ke micheg nra chuweg urngin mit e kireb, ma ireray e n’en nra tamilangnag e bin migid e article.
a Jehovah e fithingan Got nrogon ni bay u Bible.
b Faanra ga baadag ni ngam nang ko mang fan ni ke pag Got e kireb ka be ulul i yan, mag guy e guruy ni 11 ko fare ke babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible? ni ke ngongliy e Pi Mich Rok Jehovah.
c Faanra ga baadag ni ngkum nang boch murung’agen fare motochiyel ko Karma, mag guy fare article ko Wulyang Ntagil’ E Damit ko November 1, 1997 ni kenggin e, “Susun nge Mich’ u Wan’um e Reincarnation Fa?”
d Ra ga baadag ni ngam nang e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e piin ni kar m’ad nge athap rorad, mag guy e guruy ni 6 nge 7 ko fare ke babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible?