Deer Ko Piin Ma Beeg
Mang fan nib thil rogon ni weliy Matthew nge Luke murung’agen e pi n’en ni i rin’ Jesus u nap’an ni kab bitir?
Ba thil rogon ni weliy Matthew murung’agen e pi n’en ni buch u nap’an nni gargeleg Jesus nge pi n’en ni i buch rok u nap’an ni kab bitir nga rogon ni weliy Luke, ni bochan e bagayow e weliy murung’agen rogon e lem rok Josef nge pi n’en ni buch rok, ma bagayow e weliy murung’agen rogon e lem rok Maria nge pi n’en ni buch rok.
Matthew e ba ga’ ni i weliy boch ban’en ni bay rogon ngak Josef. I weliy rogon laniyan’ Josef u nap’an ni nang ni ke diyen Maria, nge rogon ni non ba engel ngak u malik’ay nge tamilangnag ngak rogon e pi n’en ni be buch, nge rogon ni fol ko n’en ni yog e re engel nem ngak. (Matt. 1:19-25) Ki weliy Matthew murung’agen e ngiyal’ ni baaram ni non ba engel ngak Josef u malik’ay ni nge mil nga Egypt, nge ngiyal’ nra milgad chon e tabinaw rok e ngaram. Ki weliy murung’agen e ngiyal’ ni ki non ba engel ngak u malik’ay ni ngar sulod chon e tabinaw rok nga Israel, nge ngiyal’ nra sulod, nge n’en ni dugliy ni aram e nga ranod e tabinaw rok ra pared nga Nazareth. (Matt. 2:13, 14, 19-23) Meruk yay ni yog Matthew fithingan Josef ko tin ni m’on e guruy ko Gospel rok, ma Maria e kemus ni aningeg yay.
Machane, Luke e ba ga’ ni i weliy murung’agen Maria. I weliy murung’agen e ngiyal’ ni yib fare engel i Gabriel i non ngak Maria, nge ngiyal’ ni yan Maria ni nge guy Elizabeth, nge rogon ni pining e sorok ngak Jehovah. (Luke 1:26-56) Ki weliy Luke e pi n’en ni yog Simeon ngak Maria u murung’agen e gafgow ni yira tay ngak Jesus boch nga m’on. Nap’an ni ki weliy murung’agen e ngiyal’ ni yan chon e tabinaw rok Maria nga tempel u nap’an ni ka fini gaman 12 e duw rok Jesus, ma aram mi ki sul u daken e thin ni yog Maria, machane dariy ban’en ni weliy u murung’agen e n’en ni yog Josef. Ki yog Luke ni tay Maria urngin e pi n’em ni buch nga laniyan’ nga i tafinaynag nib gel. (Luke 2:19, 34, 35, 48, 51) Ragag nge l’agruw yay ni yog Luke fithingan Maria ko gal ni som’on e guruy ko Gospel rok, ma Josef e kemus ni 3 yay. Ere, Matthew e i weliy murung’agen e pi n’en ni i magafan’ Josef ngay nge pi n’en ni i rin’, me Luke e i weliy murung’agen e pi n’en ni i lemnag Maria nge pi n’en ni i buch rok.
Maku reb e, kub thil rogon nni weliy murung’agen e re tabinaw ni yib Jesus riy u lan e gal Gospel ney. Matthew e i weliy murung’agen e pi ga’ rok Josef, miki tamilangnag ni ke yib mat’awun Jesus ni nge yan nga lon David ni pilung ni bochan e ke pof Josef ni nge fakay. Mang fan? Bochan ni Josef e yib ko tabinaw rok David ni Pilung u daken Solomon ni fak. (Matt. 1:6, 16) Machane, Luke e weliy murung’agen e pi ga’ rok Maria me tamilangnag ni bay mat’awun Jesus ni nge yan nga lon David ni pilung ni bochan e “ni gargelnag” ko re ganong nem. (Rom. 1:3) Mang fan? Bochan ni Maria e yib ko tabinaw rok David ni Pilung u daken Nathan ni fak. (Luke 3:31) Machane, nap’an ni be weliy Luke murung’agen e pi ga’ rok Maria, ma mang fan nde yog ni ir fak Heli, ni aram e en ni chitamangin? Bochan ni kakrom e nap’an ni yira ngongliy babyoren reb e tabinaw, ma piin pumoon e ir e yima tay fithingrad nga but’. Ere, nap’an ni yoloy Luke fithingan Josef nga but’ me yog ni ir fak Heli, ma aram e be yip’ fan ni ke fakay Heli Josef ni bochan e kar mabgolgow Maria ni fak.—Luke 3:23.
Pi ga’ rok Jesus ni weliy Matthew nge Luke murung’agen ko Gospel rorow e be micheg ni Jesus e ir fare Messiah ni kan weliy murung’agen u m’on riy. Bin riyul’ riy e, boor e girdi’ ni manang murung’agen e pi ga’ rok Jesus ya mus ko pi Farise nge Sadduse maku de yag rorad ni nga rogned nde riyul’ e re n’ey. Pi n’en ni weliy Matthew nge Luke u murung’agen e re tabinaw ni yib Jesus riy e ke yan i par e chiney ni aram bang ko def ko michan’ rodad, maku be ayuwegdad ni nge pagan’dad nra riyul’ e tin ni ka bay ban’en ni ke micheg Got.