Tin Riyul’ e Gathi “Gapas” e Ra Fek i Yib Ya “Ba Sayden” e Ra Fek i Yib
“Dab mfineyed ni ku gub ni nggu fek e gapas i yib nga fayleng; danga’, gathi gub ni nggu fek e gapas i yib, machane ba sayden e kug fek i yib.”—MATT. 10:34.
1, 2. (a) Mang gapas e bay rodad e chiney? (b) Mang fan ndabiyog ni ngar da pared u fithik’ e gapas e ngiyal’ ney? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)
GAD gubin ni gad baadag ni ngad pared u fithik’ e gapas ndab ki i magafan’dad. Ere, aram fan ni gad ma pining e magar ngak Jehovah ni ke pi’ e “gapas rok” ngodad. Re gapas nem e ma yororiy e tafinay rodad u boch ban’en nrayog ni nga i magawonnag lanin’dad. (Fil. 4:6, 7) Maku reb e, bochan ni kad ognaged gadad ngak Jehovah, ma aram fan ni ke yag ni nge “aw e gapas u thildad,” ni aram e be yip’ fan ni ke yag ni nge fel’ e tha’ u thildad.—Rom. 5:1.
2 Machane, dawori taw nga nap’an ni nge fek Got e gapas i yib nga ga’ngin yang e fayleng. Ngiyal’ ney ni kari mo’maw’ e par e ke yoor e magawon, ma boor e girdi’ ni yad baadag e cham. (2 Tim. 3:1-4) Machane, gadad e piin Kristiano e thingar da chamgad ngak Satan ma gad guy rogon ni ngad gelgad nga boch e machib nde riyul’ ni ke garereg u gubin yang. (2 Kor. 10:4, 5) Machane, reb e ban’en nri ma mo’maw’nag ngodad ni ngad pirieged e gapas e aram e girdi’ rodad nde taareb e michan’ rodad. Rayog ni nga i moningnagdad boch i yad ni bochan e pi n’en ni ke michan’dad ngay, ara u rogned ni kad ruw raba’naged e tabinaw rodad ni bochan e teliw rodad, ara rogned ni faanra dab da digeyed e michan’ rodad ma aram e yira n’agdad. Ere, susun ni nge uw rogon u wan’dad e togopuluw ni gad ma mada’nag u lan e tabinaw? Ma uw rogon ni ngad athamgilgad u fithik’ e pi magawon ney?
ROGON NI NGAD LEMNAGED E TOGOPULUW NI GAD MA MADA’NAG U LAN E TABINAW
3, 4. (a) Mang e rayog ni nge rin’ e pi n’en ni i fil Jesus ko girdi’? (b) Mang e rayog ni ngari mo’maw’nag ngak be’ ni nge mang reb i gachalpen Jesus?
3 Manang Jesus ni pi n’en ni i fil e ra ruw raba’nag e girdi’, mab t’uf ni nge athamgil pi gachalpen ndab ra rusgad ni ngar folgad rok ni yugu aram rogon nra un togopuluw ngorad. Re togopuluw ney nra un tay ngak pi gachalpen e rayog ni nge magawonnag e gapas u thilin girdien e tabinaw. I gaar Jesus: “Dab mfineyed ni ku gub ni nggu fek e gapas i yib nga fayleng; danga’, gathi gub ni nggu fek e gapas i yib, machane ba sayden e kug fek i yib. Ya ku gub ni nggu pingeg e bitir ni pumoon ngar togopluwgad ngak e chitamangirad, ma ku er rogon e bitir ni ppin ni ngar togopluwgad ngak e chitiningrad, nge leengin be’ ngak e chitiningin figirngin; pi toogor rok be’ nth’abi ga’ e ra yan i aw ni girdi’ nu lan e tabinaw rok.”—Matt. 10:34-36.
4 Nap’an ni gaar Jesus, “Dab mfineyed ni ku gub ni nggu fek e gapas i yib,” ma aram e be yip’ fan ni baadag ni nge nang e girdi’ ni bay boch e magawon ni yad ra mada’nag ni faan yad ra mang boch i gachalpen. Pi n’en ni i machibnag e rayog ni nge ruw raba’nag e girdi’. Riyul’ ni n’en ni i guy Jesus rogon ni nge rin’ e aram e nge fil ko girdi’ e tin riyul’ u murung’agen Got, ma gathi nge kirebnag thilin e girdi’. (John 18:37) Yugu aram rogon, machane faanra bay be’ ni dabun e pi fager rok ara girdien e tabinaw rok e tin riyul’, ma aram e rra mo’maw’ ngak ni nge fol ko pi n’en ni i machibnag Kristus.
5. Mang e ke buch rok pi gachalpen Jesus?
5 Ki yog Jesus ni amith ni ma tay lanin’dad ni bochan e togopuluw ni ma tay chon e tabinaw ngodad e ku aram boch e gafgow nthingari m’agan’ pi gachalpen ngay ni nga ranod u fithik’. (Matt. 10:38) Kab kafram i yib nthingari athamgil pi gachalpen Jesus ko moning ni ma tay chon e tabinaw ngorad, maku bay boch i yad ni kan n’agrad u taferad ni bochan e tin riyul’. Machane, kar athamgilgad ni bochan e nge yag nra pared ni yad ba fel’ u wan’ Kristus. Yugu aram rogon, ma ka boor e flaab ni ke yag ngorad ko tin ni ke mul u pa’rad.—Mu beeg e Mark 10:29, 30.
6. Mang e thingar dab da paged talin ni faanra be togopuluw chon e tabinaw ngodad ni bochan e gad be pigpig ngak Jehovah?
6 Yugu aram rogon ni ma togopuluw chon e tabinaw ngodad ni bochan e gad be pigpig ngak Jehovah, ma ka gad ma ulul ni ngad t’ufeged yad. Machane, thingar dab da paged talin ni t’ufeg rodad ngak Got nge Kristus e thingari m’on u gubin ban’en. (Matt. 10:37) Maku reb e, thingar da nanged nrayog ni nge fanay Satan e t’ufeg rodad ngak chon e tabinaw rodad ni nge k’aringdad ni nge dab kud yul’yul’gad. Ere, chiney e ngad weliyed boch ban’en nrayog ni nge k’aring chon e tabinaw ni ngar togopuluwgad ngodad nge rogon nrayog ni ngad athamgilgad u fithik’ e pi magawon ney.
BE’ NDER UN E EN MABGOL ROK KO TIN RIYUL’
7. Uw rogon ni nge lemnag be’ rarogon e mabgol rok ni faanra der pigpig e en mabgol rok ngak Jehovah?
7 Ke yog e Bible u m’on riy ni piin ni yad ra mabgol e yad ra ‘pirieg e gafgow ni be pirieg e piin ni mabgol ni gubin e rran.’ (1 Kor. 7:28) Faanra der ma un e en mabgol rom ko tin riyul’, ma ri kab gel e mochuch nge magafan’ nrayog ni ngaum mada’nag u lan e mabgol rom. Machane, ba t’uf ni ngam lemnag rarogon e mabgol rom ni bod rogon ni ma lemnag Jehovah. Ke yog ndabiyog ni nge chuw be’ ko en mabgol rok nge bagayow me par u bang ara ra dargow ni bochan e der ma pigpig facha’ ngak Jehovah. (1 Kor. 7:12-16) Yugu aram rogon ni figirngin reb e walag nib pin e der un ko tin riyul’ maku der ayuweg e tabinaw rok ko tirok Got ban’en, machane thingar un tayfan ni bochan e liw rok ni ir e en lolugen e tabinaw. Ku arrogon ni faanra bay reb e walag ni pumoon nder un leengin ko tin riyul’, machane ku thingari t’ufeg me ayuweg leengin.—Efe. 5:22, 23, 28, 29.
8. Mang l’agruw e deer nrayog ni ngam fithem riy ni faanra be guy e en mabgol rom rogon ni nge buchuuwnag e tayim rom ni fan ko pigpig ni ga be tay?
8 Uw rogon ni faanra be guy e en mabgol rom rogon ni nge buchuuwnag e tayim rom ni fan ko pigpig ni ga be tay? Bod ni, bay reb e walag nib pin ni bay boch e rran u lan e wik ni ma yog figirngin ngak nrayog ni nge un ko machib, ma bay boch e rran ni ma yog ngak ndabi un. Ere, faanra aray rogon e n’en ni be buch rom, ma ngam fithem ni nge lungum: ‘Gur, ri be guy e en mabgol rog rogon ni nge talegeg ndab kug pigpig ngak Got? Faanra danga’, ma rayog ni nggu t’ar lanin’ug nggu fol ko n’en ni be yog ngog, fa?’ Faan gad ra sumunguy ko en mabgol rodad, ma aram e rayog ni nge ayuwegdad e re n’ey ni ngad siyeged boch e magawon ni ma sum u lan e mabgol.—Fil. 4:5.
9. Uw rogon nrayog ni nge fil e piin Kristiano ngak pi fakrad ni ngaur ted fan e chitamangirad ara chitiningrad nder un ko tin riyul’?
9 Ku ra mo’maw’ ni ngam llowan’nag fakmew ni faanra der un e en mabgol rom ko tin riyul’. Bod nib t’uf ni ngam fil ngorad ni ngar folgad ko fare thin ni ke tay e Bible chilen ni be gaar: “Mu liyor ko chitamam nge chitinam.” (Efe. 6:1-3) Machane, uw rogon ni faanra der ma fol e en mabgol rom ko pi motochiyel u lan e Bible ni murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged? Faanra aram rogon, ma ngam dag e kanawo’ nib fel’ ngak pi fakmew nrayog ni ngar folwokgad riy ni aram e ngaum tayfan e en mabgol rom. Um sap nga fel’ngin nib manigil ma gog ngak nib ga’ fan u wan’um e pi n’en nib fel’ ni ma rin’. Dab um weliy thibngin e en mabgol rom u p’eowchen pi fakmew. Ya ngam weliy ngorad nra be’ ma ir rok e nge dugliy ko nge pigpig ngak Jehovah fa danga’. Faanra i dag pi fakmew e ngongol nib fel’, ma aram reb e ban’en ni ku rayog ni nge k’aring e en mabgol rom ni nge un ko tin riyul’.
10. Uw rogon nrayog ni nge fil e piin gallabthir ni Kristiano e tin riyul’ u Bible ngak pi fakrad ni faanra der un e en mabgol rorad ko tin riyul’?
10 Bay boch e walag ni bayi n’en me yog e en mabgol rorad nder un ko tin riyul’ ni thingari un pi fakrad nga boch e madnom ni ma tay e pi yurba’ i teliw ni googsur, ara ngan fil boch e machib ngorad ni ke sum ko pi yurba’ i teliw ni googsur. Bay boch e pumoon ni bayi n’en ma rogned ngak pi leengirad ni Kristiano ndabi fil e thin nu Bible ngak pi fakrad. Yugu aram rogon, ma thingari rin’ fare walag nib pin e tin nrayog rok ya nge yag ni fil e tin riyul’ u Bible ngak pi fak. (Acts 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Bod ni, figirngin reb e walag nib pin e rayog ni nge yog ngak ndabi fil e Bible ngak pi fakrow ni ka yad be par u tan pa’row ara i fekrad ko muulung. Yugu aram rogon nthingari tayfan e n’en ni ke dugliy figirngin, machane rayog ni nge weliy ngak pi fak e pi n’en ni ke michan’ ngay ko ngiyal’ ni ke mab e kanawo’ ngak. Faanra rin’ ni aray rogon ma aram e be fil ngak pi fak rogon ni ngaur daged e ngongol nib fel’, maku be fil murung’agen Jehovah ngorad. (Acts 4:19, 20) Machane bin riyul’ riy e, ra tomur ma ra reb fapi bitir ma ir rok e nge dugliy ko nge pigpig ngak Jehovah fa danga’.a—Deut. 30:19, 20.
GIRDI’ RODAD NI YAD MA TOGOPULUW KO BIN RIYUL’ E LIYOR
11. Mang e rayog ni nge k’aring e magawon nga thildad e girdi’ rodad ndarur uned ko tin riyul’?
11 Som’on e sana da u dogned ngak chon e tabinaw rodad ni gad be fil e Pi Mich Rok Jehovah e Bible u taabang. Machane, munmun u nap’an ni be gel e michan’ rodad i yan, ma aram e kad guyed nib t’uf ni ngad weliyed murung’agen e pi n’en ni ke michan’dad ngay. (Mark 8:38) Faanra bay boch e magawon ni ke sum u thilmed e girdi’ rom ndarur uned ko tin riyul’ ni bochan e damur rus ni ngam par ni gab mudugil ko pigpig ni ga be tay, ma baaray boch ban’en nrayog ni ngam rin’ ya nge yag ni par nib gapas thilmed e girdi’ rom, ma ka ga be par ni gab yul’yul’ ngak Got.
Faan gad ra guy rogon ni ngad nanged fan laniyan’ chon e tabinaw rodad, ma aram e rayog ni ngad weliyed e tin riyul’ ngorad
12. Mang fan nrayog ni nge togopuluw e girdi’ rodad ngodad ndar nanged e tin riyul’, machane uw rogon ni ngad daged ni gad manang rogon lanin’rad?
12 Mu guy rogon ni ngam nang laniyan’ e girdi’ rom ndarur uned ko tin riyul’. Yugu aram rogon nib gel e felfelan’ ni gad ma tay ni bochan e tin riyul’ ni kad filed u Bible, machane rayog ni nge lemnag e girdi’ rodad ni kan bannagdad, ara kad uned nga barba’ e teliw ni yugu ba thil ko tin ni ka bay e teliw. Rayog ni ngar lemnaged nda kur t’ufgad rodad ni bochan e dakurud uned ngorad i madnomnag boch e madnom ko fayleng. Ku rayog ni ngar rusnaged gadad nri chey me buch ban’en nib kireb rodad u tomuren ni kad m’ad. Ere, susun e ngad guyed rogon ni ngad nanged rogon lanin’rad ni aram e ngad lemnaged boch ban’en ni bod rogon ni yad ma lemnag, ma gad motoyil ngorad nib fel’ rogon u nap’an ni yad be weliy lanin’rad ya nge yag nda nanged fan ni be magafan’rad ngodad. (Prov. 20:5) I guy apostal Paul rogon ni nge nang fan laniyan’ “urngin mit e girdi’,” ya nge yag ni weliy fare thin nib fel’ ngorad. Ere, ku arrogodad ni faan gad ra folwok ko re n’ey, maku rayog ni nge ayuwegdad.—1 Kor. 9:19-23.
13. Susun ni uw rogon ni ngad nonad ngak e girdi’ rodad ndarur uned ko tin riyul’?
13 Um non ngorad u fithik’ e sumunguy. Be gaar e Bible: “Gubin ngiyal’ nthingar umogned e thin ngorad nib fel’.” (Kol. 4:6) Rayog ni ngad ninged gelngin Jehovah nib thothup ya nge yag ni m’ug wom’engin u dakendad u nap’an ni gad be non ko girdi’ rodad. Susun e dab da guyed rogon ni ngad luaged e thin u nap’an ni yad be weliy boch e machib ni ke mich u wan’rad nde riyul’. Faanra ka rogned ara kar rin’ed ban’en ni ke kirebnag lanin’dad, ma rayog ni ngad folwokgad rok e pi apostal. I yoloy Paul ni gaar: “Ngiyal’ ni yira yibiliymad riy ni nge buch ban’en romad e gamad ma yibilay fa piinem ni nge ayuwegrad Got; ma yira gafgownagmad ma gamad k’adan’mad; ma yira yog e thin nib kireb ngomad ma gamad fulweg u fithik’ e thin nib munguy.”—1 Kor. 4:12, 13.
14. Mang angin nra yib ngodad ni faanra ud daged e ngongol nib fel’?
14 Um rin’ e ngongol nib fel’. Yugu aram rogon ni faan gad ra non ngak e girdi’ rodad u fithik’ e sumunguy ma rayog ni nge ayuwegdad ni nge gapas thildad, machane bin th’abi fel’ riy e ngaud daged e ngongol ngorad nib fel’. (Mu beeg e 1 Peter 3:1, 2, 16.) Ere, mu dag ngorad ko ngongol rom ni Pi Mich Rok Jehovah e bay e felfelan’ u lan e mabgol rorad, ma yad ma ayuweg pi fakrad, ma yad bbeech, ma kub beech e ngongol rorad, ma yad ba felfelan’. Mus ni faanra dabi un e girdi’ rodad ko tin riyul’, machane rayog ni ngad felfelan’gad ni bochan e gad manang nib m’agan’ Jehovah ko n’en ni gad be rin’.
15. Uw rogon nrayog ni ngad lemnaged boch ban’en u m’on riy nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad siyeged boch ban’en nrayog ni nge k’aring ni ngad luaged e girdi’ rodad e thin?
15 Mu lemnag boch ban’en u m’on riy. Mu lemnag boch ban’en nrayog ni nge k’aring e magawon nga thilmed e girdi’ rom, mag lemnag rogon ni ngam pithig e pi magawon nem. (Prov. 12:16, 23) I yog reb e walag nib pin ni ma par u Australia ni gaar: “Chitamangin e pumoon rog e ri dabun e tin riyul’. Ere, ba ga’ nu m’on ni nggu callgow e pumoon rog ni nggu nangew salpen, ma gamow ma meybil ngak Jehovah ni nge ayuwegmow ni nggu nonow ngak u fithik’ e sumunguy u nap’an nra yog e thin nib gel ngomow. Bayi n’en mug lemnagew u m’on riy boch ban’en nrayog ni nggu weliyed ya nge dab gu luaged e thin. Maku reb e, gamow ma dugliy ndab gu nonad nib n’uw nap’an ya nge dab gu luaged e thin u murung’agen e teliw.”
Thingari m’on u wan’um e yul’yul’ rom ngak Jehovah ko t’ufeg rom ngak chon e tabinaw rom
16. Uw rogon ni nge dab kum lemnag ni bay ban’en nib kireb ni ga be rin’ ni bochan e damur fel’ u wan’ e girdi’ rom?
16 Riyul’ ni gathi gubin ngiyal’ nrayog ni ngam siyeg boch ban’en nder taareban’med chon e tabinaw rom ngay. Ere, faanra buch boch ban’en ni aray rogon, ma rayog ni nge k’aringem ni ngam lemnag ni gur e bay ban’en nib kireb ni ga be rin’, nib ga’ ni bochan e ba t’uf rom e girdi’ rom ma ga baadag ni ngam felfelan’nagrad. Faanra aray rogon e lem rom, ma thingari m’on u wan’um e yul’yul’ rom ngak Jehovah ko t’ufeg rom ngak chon e tabinaw rom. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngam ayuweg e girdi’ rom ni ngar nanged feni ga’ fan ni ngan pigpig ngak Jehovah. Demtrug rogon, ma dab mu pagtalin ndabiyog ni ngam towasariy be’ ni nge adag e tin riyul’. Ya n’en ni kab fel’ ni ngam rin’ e aram e ngam dag ko ngongol rom ni bay angin nra yib ngorad ni faan yad ra fol rok Jehovah. Bin riyul’ riy e, taareb rogorad ngodad ni ke bing Jehovah e kanawo’ ngorad ni ngar dugliyed ko yad ra pigpig ngak fa danga’.—Isa. 48:17, 18.
NAP’AN NI KE TAL REB I GIRDIEN E TABINAW RODAD KO PIGPIG NGAK JEHOVAH
17, 18. Mang e rayog ni nge ayuwegem ni ngam athamgil u nap’an ni ke tal reb i chon e tabinaw rom ko pigpig ngak Jehovah?
17 Faanra kan tharbog reb i girdien e tabinaw rodad, ara ke yog ni ngan chuweg fithingan ko ulung, ma rib gel e kireban’ ni gad ra tay. Amith nra tay lanin’dad e rayog ni ngan taareb rogonnag ko amith u bangi sayden ni kan rugoy ngodad. Ere, uw rogon ni ngam athamgil u fithik’ e amith ni ke tay lanin’um ni bochan e re n’ey?
18 Mu ulul i rin’ e pi n’en ni ka ga ma rin’ ni fan ko pigpig ni ga be tay ngak Got. Mu gelnag e michan’ rom ni aram e ngaum beeg e Bible rom ni gubin ngiyal’, ma ga be fal’eg rogom ni fan ko pi muulung mag un ngay ni gubin ngiyal’, ma ga be un ko machib, ma ga be meybil ya nge yag ni yib gelngim ni ngam athamgil. (Jude 20, 21) Machane, uw rogon ni faanra ga be lemnag ndakuriy lanin’um ko n’en ni ga be rin’, ma kemus ni ga be rin’ ni bochan e ban’en nthingar mu rin’? Dabi mulan’um! Ya faanra um par ni ga be rin’ e pi n’en ni ga ma rin’ ni fan ko pigpig ni ga be tay ngak Got, ma aram e rayog ni ngam nang rogon ni ngam gagiyegnag e lem rom. Am lemnag e n’en ni buch rok e en ni yoloy e bin 73 e Psalm. Bochan nde puluw rogon e lem ni i tay, ma aram fan ni mo’maw’ ngak ni nge gagiyegnag rogon e lem rok. Machane nap’an ni yan nga tagil’ e liyor rok Got, mfin aram e ngiyal’ ni yag ni nge yal’uweg e lem rok. (Ps. 73:16, 17) Ku arrogom ni faan ga ra ulul ni ngam pigpig ngak Jehovah u fithik’ e yul’yul’, ma aram e rayog ni nge ayuwegem ni ngam nang rogon ni ngam gagiyegnag e lem rom.
19. Uw rogon nrayog ni ngam dag ni ga be tayfan e yaram rok Jehovah u rogon ni ma yal’uwegdad?
19 Mu tayfan rogon ni ma yal’uwegdad Jehovah. Yugu aram rogon nnap’an ni yira yal’uweg be’ ma rayog ni nge kireban’dad ngay, machane re yaram ney ni ke tay Got e rayog ni nge yib angin ngak urngin e girdi’ ni kub muun e en ni ke denen ngay. (Mu beeg e Hebrews 12:11.) Bod ni, ke yog Jehovah ni ngad talgad ndab kud “chaggad ngak” e piin ni yad be rin’ e kireb ndarur kalgadngan’rad. (1 Kor. 5:11-13) Yugu aram rogon nib gel e amith ni ke tay lanin’dad, machane thingar da talgad ndab kud nonad ngak reb i girdien e tabinaw rodad ni kan tharbog ko ulung ndemtrug ko ngad nonad ngak u telefon, ara ngad textnaged, ara ngad yolgad ngak, ara da e-mailnaged, ara ud nonad ngak ko yungi n’en ko Internet nrayog ni ngaun non riy ngak boch e girdi’.
Gad be athapeg nra boch nga m’on me sul e piin ni kar talgad ko pigpig ngak Jehovah
20. Mang e rayog ni ngaud athapeged boch nga m’on?
20 Um athapeg boch ban’en nga m’on. Be’ nib t’uf Got rok nge girdi’ e dabiyog ni nge pag ir ni “dab ki l’agan’” ara dab ki athapeg boch ban’en nga m’on. Re n’ey e ba muun ngay ni nga i athapeg nra boch nga m’on me sul e piin ni kar talgad ko pigpig ngak Jehovah. (1 Kor. 13:7) Faanra ga be guy ni ke thil e ngongol rok reb i girdien e tabinaw rom ni kan tharbog, ma rayog ni ngam meybil ni nge pi’ e thin nu Bible gelngin ya nge yag ni fol ko fare thin ni ke yog Jehovah ni be gaar: “Mu sul ngog.”—Isa. 44:22.
21. Mang e susun ni ngam rin’ ni faanra be togopuluw chon e tabinaw rom ngom ni bochan e ga be folwok rok Jesus?
21 I yog Jesus ni en ni kab t’uf e girdi’ rok ngak e dariy rogon ni nge mang be’ rok. Yugu aram rogon, mab pagan’ ngay ndabi rus pi gachalpen ni ngar pared ni yad ba yul’yul’ ni yugu aram rogon ni be togopuluw chon e tabinaw rorad ngorad. Ere, faanra be togopuluw chon e tabinaw rom ngom ni bochan e ga be folwok rok Jesus, ma ngam taga’ ngak Jehovah. Mog ngak ni nge ayuwegem ni ngam athamgil u fithik’ e pi magawon ni ga be mada’nag. (Isa. 41:10, 13) Mu felfelan’ ngay ni ga manang ni ga be par ni gab fel’ u wan’ Jehovah nge Jesus, ma yow ra tow’athnagem ko yul’yul’ ni ga be tay.
a Faanra ga baadag ni ngkum nang boch ban’en u murung’agen rogon ni ngan llowan’nag e bitir ni faanra bay bagayow fa wu’ i mabgol nder un ko tin riyul’, mag guy e “Questions From Readers (Deer ko Piin Ma Beeg)” ko Fare Wulyang ko Damit ko August 15, 2002 ko thin ni Meriken.