Pi Reference ni Fan ko fare Babyor ni Pi N’en ni Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay
September 4-10
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 42-45
“Kan Sulweg e Bin Riyul’ e Liyor Nga Rogon!”
w99-E 3/1 8 ¶3
Mu “Fal’eg” i Yaliy e Tempel rok Got!
3 N’en nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e bay murung’agen u lan mereb e guruy ko babyor rok Ezekiel. Re n’ey e bay ban’en riy ni kan micheg nra gelnag e michan’ rok e pi Jew ni kan kalbusnagrad. Re n’ey e aram e yira sulweg e bin riyul’ e liyor nga rogon. Ere tabab ko ngiyal’ i n’em nge yib i mada’ ko ngiyal’ ney, ma re n’ey nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e be pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin nib t’uf Jehovah rorad. Ni uw rogon? Faanra nge tamilang e re n’ey, mab t’uf ni ngad weliyed murung’agen e n’en nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy nge n’en ni be yip’ fan ngak piyu Israel ni kan kalbusnagrad. Re n’ey ni guy Ezekiel u lan e changar rok e bay aningeg i ban’en riy nib ga’ ni be weliy ni aram e: fare tempel, nge pi prist, nge fak e pilung, nge fare binaw.
it-2-E 1082 ¶2
Tempel
Fare tempel nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy. Nap’an e duw ni 593 B.C.E. u nap’an ni ke gaman ragag nge aningeg e duw u tomuren ni kan gothey fare mach nu Jerusalem nib muun fare tempel rok Solomon ngay, ma aram min pilyeg e changar rok Ezekiel ni profet nge guy yaan ni kan fek nga daken ba p’ebugul bburey nib tolang. Ireray e gin ni par riy me guy fare tempel rok Jehovah nib ga’. (Eze 40:1, 2) Ka nog ngak Ezekiel ni nge weliy gubin ban’en ni ke guy u lan fare n’en nni pilyeg e changar rok ni nge guy ngak fapi “girdi’ nu Israel” ni bochan e nge tamra’nag e pi Jew ni kan kalbusnagrad me k’aringrad ni ngar kalgadngan’rad ko denen rorad, miki pi’ e l’agan’ ngak e piin ni ur pared ni yad ba yul’yul’. (Eze 40:4, BT; 43:10, 11) N’en ni guy Ezekiel u nap’an nni pilyeg e changar rok e be tamilangnag rogon nni foleg fare tempel. Nni foleg fare tempel ni yibe fanay fare “reed” ara fit (ni aram e bin nib n’uw e reed, ni 3.11 m; ara 10.2 ft) nge fare “cubit” ara fit (ni aram e bin nib n’uw e cubit, ni 51.8 cm; ara 20.4 in.). (Eze 40:5, NW; ftn.) Bochan nni fanay e biney e fol ma aram fan ni bay boch e girdi’ nib mich u wan’rad nre tempel ney nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e be dag yaan fare tempel nra toy Zerubbabel u tomuren ni kan pag piyu Israel u kalbus. Machane, dariy e mich riy nib riyul’ e re n’ey.
w99-E 3/1 10 ¶10
Mu “Fal’eg” i Yaliy e Tempel rok Got!
10 Mudugil ni pi n’ey ni kan pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e ke pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Jew ni kan kalbusnagrad. Kan micheg ni gubin e tabinaw rorad ni yira pi’ bang e binaw ni ngar tafnayed. (Mu taareb rogonnag ko Mikah 4:4.) Bin riyul’ e, liyor ni yad be tay ngak Got e ra par ni aram e n’en nib ga’ fan u wan’ e girdi’ ko re binaw nem. Maku ba tamilang ko n’en ni guy Ezekiel ko changar rok ni piin ni yad fak e pilung nge pi prist e bay ra pared ko pi binaw ni ke pi’ e girdi’ ko re binaw nem ngorad. (Ezekiel 45:16) Ere nap’an ni yira sulweg fare nam nga rogon, ma fapi girdi’ ni kar pared u rom e yad ra un i pi’ e ayuw ngak e piin ni ke mel’egrad Jehovah ni nga rogned e thin rorad ni aram e ngar folgad ko pi n’en ni yad be yog. Ere, ba tamilang nre binaw ney ni yira sulweg nga rogon e be yip’ fan ni gubin ban’en ni yira rin’ u rom e ba yaram, mab taareb lungun e girdi’ riy, ma yad ra par nib pagan’rad.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-2-E 467 ¶4
Ngachal
Bochan nde yag rok e girdi’ rok Got ni yad be fek fithingan ni ngar folgad ko pi motochiyel rok nib mat’aw, ma aram fan ni kar darifannaged e ngachal rok. (Eze 43:8; Am 2:7) Bochan e re n’ey ma aram fan ni gechignagrad Got. N’en ni buch rorad e k’aring e girdi’ ko pi nam ni nga rogned boch ban’en nde puluw u murung’agen Got ni aram e yad be darifannag e ngachal rok. (Mu taareb rogonnag ko Ps 74:10, 18; Isa 52:5.) Ma bochan nde nang girdien yugu boch e nam ni Jehovah e aram e en ni ke gechignag piyu Israel, ma aram fan ni u rogned ni pi magawon ni yib ngak piyu Israel e yib ni bochan e der yag rok Jehovah ni nge ayuwegrad. Ere n’igin Jehovah boch ban’en ni nge taleg ni nge dabki darifannag e girdi’ fithingan ni aram e sulweg piyu Israel ko binaw rorad.—Eze 36:22-24.
it-2-E 140
Rogon e Ngongol nib Mat’aw
Ere, ba m’agan’ Jehovah ngay nthingari fil e girdi’ e pi motochiyel rok u rogon e ngongol nib mat’aw u p’eowchen min gay rogon ni ngan fol riy ni faanra nge m’agan’ ko pigpig ni yad be tay ngak. (Isa 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Eze 45:9, 10; Am 5:15; Mik 3:9-12; 6:8; Zek 7:9-12)
September 11-17
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EZEKIEL 46-48
“Boch e Tow’ath Nra Felfelan’ Piyu Israel Ngay u Nap’an ni Kan Sulweg e Nam Rorad Nga Rogon”
w99-E 3/1 10 ¶11-12
Mu “Fal’eg” i Yaliy e Tempel rok Got!
11 Ere gur, ra tow’athnag Jehovah e binaw rorad? Be pi’ e re yiiy ney e fulweg ko re deer ney u daken ban’en nrayog ni ngan susunnag u lanin’uy. Bay ba pa’ i lul’ ni sum ko fare tempel nib achig me ga’ i yan ma nap’an ni taw ko fare Dead Sea ma boor e ran riy ni yan i map’ ngaram. Ireray e re ran ni i k’aklingnag e ran ni bay ko re day ney ni aram e n’en ni ayuweg e pi tafita’ ni yad bay u dap’el’ay ni nge yoor e nig ni ngar koled mar pied ni chuway’. Boor e gek’iy u tooben e re lul’ nem ni be pi’ wom’engin ni gubin e pul ni aram e n’en ni pi’ e ggan ko girdi’ ma yuwan e yibe fanay ko falay.—Ezekiel 47:1-12.
12 Re n’ey ni kan micheg e ku be micheg nga laniyan’ e pi Jew ni un kalbusnagrad e pi n’en ni ka nog u boch e yiiy u murung’agen rogon ni ngan sulweg e nam rorad nga rogon. Mab ga’ fan e pi yiiy ney u wan’rad. Boor yay ni thagthagnag Jehovah nga laniyan’ e pi profet rok ni ngar weliyed rogon ni ngan sulweg e nam rorad nga rogon ni aram e nge par e girdi’ riy u fithik’ e felfelan’. Boor yay ni un weliy ko pi yiiy ney murung’agen boch e binaw ni ku ra sul ngki fel’ rogon bayay. (Isaiah 35:1, 6, 7; 51:3; Ezekiel 36:35; 37:1-14) Ere, ba puluw ni nge lemnag e girdi’ rok Jehovah ni pi tow’ath nra pi’ ni fan ngorad e ba mudugil nra yib ni bod rogon e re lul’ nem ni yib ko fare tempel. Bochan e re n’ey ma ra sul e nam nu Israel ngki fel’ e tha’ u thilrad Jehovah bayay. Nap’an ni yira sulweg e nam rorad nga rogon ma yira pi’ boch e pumoon nib tow’ath ngorad ni yad ba gel ko tirok Got ban’en, ma yad ba mat’aw ni bod rogon e yu ke gek’iy nem ni bay u marichlen fare lul’ ni nga rogned e thin rorad. Pi pumoon ney e ngar ayuweged e girdi’ rok Got ngar sulweged e re nam nem nga rogon. I yoloy Isaiah murung’agen e pi “gek’iy” nem ni yung Got nra bagayad ma be rin’ e tin nib mat’aw ni aram e piin ni ngar sulweged “fapi binaw ni ke n’uw nap’an ni i par ni ke puth.”—Isaiah 61:3, 4.
w99-E 3/1 10 ¶10
Mu “Fal’eg” i Yaliy e Tempel rok Got!
10 Mudugil ni pi n’ey ni kan pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e ke pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Jew ni kan kalbusnagrad. Kan micheg ni gubin e tabinaw rorad ni yira pi’ bang e binaw ni ngar tafnayed. (Mu taareb rogonnag ko Mikah 4:4.) Bin riyul’ e, liyor ni yad be tay ngak Got e ra par ni aram e n’en nib ga’ fan u wan’ e girdi’ ko re binaw nem. Maku ba tamilang ko n’en ni guy Ezekiel ko changar rok ni piin ni yad fak e pilung nge pi prist e bay ra pared ko pi binaw ni ke pi’ e girdi’ ko re binaw nem ngorad. (Ezekiel 45:16) Ere nap’an ni yira sulweg fare nam nga rogon, ma fapi girdi’ ni kar pared u rom e yad ra un i pi’ e ayuw ngak e piin ni ke mel’egrad Jehovah ni nga rogned e thin rorad ni aram e ngar folgad ko pi n’en ni yad be yog. Ere, ba tamilang nre binaw ney ni yira sulweg nga rogon e be yip’ fan ni gubin ban’en ni yira rin’ u rom e ba yaram, mab taareb lungun e girdi’ riy, ma yad ra par nib pagan’rad.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
w99-E 3/1 11 ¶14
Mu “Fal’eg” i Yaliy e Tempel rok Got!
14 Ere gur, kemus rogon ni lebug e re n’ey nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy? Dangay, ya ku bay boch e kanawo’ u rogon nra lebug ni kub ga’ fan. Ngan lemnag e re n’ey: Fare tempel nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e dabiyog ni ngan toy nrogon ni ke guy. Rriyul’ ni i fol piyu Jew ko n’en ni guy Ezekiel mar rin’ed boch ban’en nri bod rogon ni weliy. Machane re tempel nem ni ga’ngin e dabi taw nga daken fare Burey nu Moriah ni aram e gin ni immoy fare tempel rok Solomon riy ni bochan e kaygi ga’. Maku reb e, re tempel ney nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e ba thil e binaw ni bay riy. Ma fa bin l’agruw e tempel e nni toy nga lan yu Jerusalem ni aram e gin ni immoy fa bin som’on e tempel riy. (Ezra 1:1, 2) Maku reb e, goo gad manang ndariy ba pa’ i lul’ ni yib ko fare tempel u Jerusalem. Ere kemus ni boch yang ko re n’ey nni pilyeg e changar rok Ezekiel nge guy e ke lebug u nap’an piyu Israel kakrom. Re n’ey e be dag ni ku bay yugu boch e kanawo’ ni ku ra lebug e re yiiy ney boch nga m’on ni bay rogon ko tha’ u thilrad Jehovah.
it-2-E 1001
Fak e Girdi’
U fithik’ e Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew ma goo fare babyor rok Ezekiel e un weliy riy ni boor yay fare bugithin ni “fak e girdi’.” Bin riyul’ riy e, ba pag 90 yay ni m’ug e re thin ney u lan fare babyor rok Ezekiel. U lan e re babyor ney mab ga’ ni ma pining Got “fak e girdi’” ngak e re profet ney. (Eze 2:1, 3, 6, 8) Fan ni be fanay Got e re bugithin ney ni nge pining ngak fare profet e nge m’ug riy nre profet nem e kemus nib girdi’. Maku reb e, be dag nib ga’ e n’en nib thil u thilin e re profet nem ni ir e mitethin rok Got nge Faen ni Ir e Yib e pi thin nem rok ni ir fare Got Nth’abi Tolang. Ku aram e n’en nni weliy u murung’agen Daniel ni profet ko Daniel 8:17.
September 18-24
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | DANIEL 1-3
“Yul’yul’ Rodad ngak Jehovah e Ra Yibnag e Tow’ath Ngodad”
Mu Par ni Gab Yul’yul’ nga Gil’ilungun Got
15 Bay yu ngiyal’ nra taw ngay ma ma buch boch ban’en ni ma yan i gagiyel riy nib thil e pi tapigpig rok Jehovah ko girdi’ u tabon e maruwel rorad, ara piin ni yad nga skul, ara pi buguli yoror rorad, ara girdi’ u tabinaw rorad, ara ku boch e girdi’. Fan ni ma buch e re n’ey e bochan ni baadag e pi tapigpig rok Jehovah ni ngar pigpiggad ngak nib beech e nangan’ rorad. (1 Pet. 2:19) Arrogon, thingar da gagiyelgad ni gad ba thil! Maku reb e faanra fanenikaydad e girdi’ nu fayleng ni bochan e gad be par ni gad ba thil ngorad, ma dab da gingad ko re n’ey ni bochan e yog Jesus u m’on riy nra buch e re n’ey rodad. Yooren e piin ni yad ma togopuluw ngodad e dar nanged feni ga’ fan ni nge par e piin Kristiano u mathilin ngongolen e am nge ngongolen e re fayleng ney. Machane, gadad e rib ga’ fan e re n’ey u wan’dad.
16 Maku reb e faanra ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah, ma be yip’ fan ndemtrug e n’en nra rin’ ara yog e girdi’ ngodad ma thingar da pared ni gad ba yul’yul’. (Dan. 3:16-18) Ba ga’ ni piin fel’ yangaren e yad ma guy nrib mo’maw’ ngorad ni ngar thilgad u fithik’ e tin ni ka bay e girdi’. Ere, faanra ga be guy ni be magawon e bitir rom ni bochan boch e magawon ni yad be mada’nag ni bod rogon ni ngan siro’ ko flak ara ngan un nga boch e madnom ko nam, mag guy rogon ni ngam ayuwegrad. Nap’an ni gimed ra tay e Fol Bible ni Tabinaw mag guy rogon ni ngam ayuwegrad ni nge tamilang e re n’ey u wan’rad nge rogon ni ngar pithiged e pi magawon ney ndab ra rusgad. Mu ayuwegrad u rogon ni ngar weliyed murung’agen e pi n’en ni ke mich u wan’rad, nge rogon ni ngar rin’ed u fithik’ e tayfan. (Rom. 1:16) Reb e kanawo’ ni ku rayog ni ngam ayuweg pi fakam riy e aram e ngam weliy murung’agen e pi n’ey ko sensey rorad ni faanra ba t’uf ni ngam rin’.
Dab Mu Rus Ya Ba’ Jehovah Rom!
13 Sogonap’an 600 e duw u m’on ni yib Kristus, ma immoy dalip e tapigpig rok Got ni kan tow’athnagrad, ya kar daged e michan’ rorad ma da ur rusgad. Nebukadnezzar ni Pilung e ke tay chilen ngak urngin e pumoon nu Babylon nib tolang e liw rorad ni ngar muulunggad nga taabang ngar liyorgad ko fare liyos nib ga’ ni kan ngongliy ko gol. Gubin e girdi’ ni dab ra folgad e yira yon’rad nga tafen e nifiy ni be daramram. Fa dalip i pumoon ni Hebrew e ka rogned ngak Nebukadnezzar ni lungurad: “Got romad, ni ir e gamad ma fol ko thin rok, me ir e bayi ayuwegmad u paam. Machane faanra dabi ayuwegmad, me gur pilung e nga mu nang ndab gu tiyed fan e birom e kan, ma dab gu siro’gad ko fare liyos ni gol ni kam ngongliy.” (Dan. 3:16-18) Ma Daniel 3:19-30 e be weliy ko uw rogon ni ke ayuwegrad Jehovah. Sana dab non’dad nga lan tafen e nifiy ni be daramram, machane yu ngiyal’ e ku ma yib e skeng nib gel ngodad. Ba mutrug nra tow’athnagdad Got nfaanra ngad daged e michan’ rodad ma dab da rusgad.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
it-2-E 382
Meshak
Bay dalip i fan ni lemnag fapi pagel nu Hebrew ni faanra yad ra kay fapi ggan ni ke pi’ fare pilung ngorad ma ra k’aringrad ni nge dab kur ‘machalboggad’: (1) Piyu Babylon e yad ma kay e gamanman nib alit nib togopuluw ko fare Motochiyel rok Moses; (2) rayog ni sana kan li’ e pi gamanman nem ndan puog rachaen ara reb e kan uchuliy k’angan; (3) ba ga’ ni piin ni yad ma tayfan yugu boch e got e yad ma pi’ e gamanman ni maligach u m’on ni ngan kay ya bang ko liyor rorad.—Da 1:8; mu taareb rogonnag ko 1Ko 10:18-20, 28.
w12 6/1 ni bay ko fare kahol ko pp. 19
MINI’ E “PI PILUNG NEM”?
Fare yiiy ni bay ko Daniel 2:44 e be yog ni Gil’ilungun Got e ra “thirif u but’ urngin e pi pilung nem nge gagiyeg ni yad be tay.” Re yiiy ney e goo pi am ni kan fanathinnag ko fare liyos e ir e be weliy murung’agen.
Ere uw rogon e tin ka bay e am ko girdi’? Fare yiiy ni bay ko Revelation e be tamilangnag e re n’ey. Be yog nra muulung e “pi pilung u fayleng ni polo’” nga taabang ni ngar chamgad ngak Jehovah u nap’an fare “rran rok Got ni Gubin ma Rayog Rok.” (Rev. 16:14; 19:19-21) Ere gathi goo pi am ni kan fanathinnag ko fare liyos e yira thangrad u nap’an e Armageddon, ya kub muun gubin e am ko girdi’ ngay.
Fare Kiy u Reb e Fayleng nib Falfalan’
Rayog ni ngan pirieg e fulweg riy ko fare thin ni bay ko Daniel 2:44 ni gaar: “Ngiyal’ ni bay i gagiyeg e pi pilung nem [ni aram e pi pilung ni yad be gagiyeg u tungun e re m’ag ney], e aram e bayi sunumeg Got nu tharmiy reb e gagiyeg ndariy e rofen nra mus. Ma binem e gagiyeg e dariy be’ nra gel ngay biid, machane bayi thirif u but’ urngin e pi pilung nem [ni girdi’ e ke sunmeg] nge gagiyeg ni yad be tay me mang fa birok e gagiyeg e i par ndariy n’umngin nap’an.” Ere mang fan nra “thirif” Gil’ilungun Got e pi am nu fayleng? Ya bochan ni yad be garereg e lem ni tababnag Satan u lan fare milay’ nu Eden ni ireray e lem nib togopuluw ko n’en nib m’agan’ Got ngay. Miti ney e lem e dabi yib angin ngak e girdi’ ma piin ni yad be tayfan e miti ney e lem e yad be togopuluw ko n’en nib m’agan’ faen ni Tasunmiy ngay. (Psalm 2:6-12; Revelation 16:14, 16) Aram fan ni nge bagadad me fith ir ko, ‘Gu be un i tayfan e gagiyeg rok Got, fa?’
September 25–October 1
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | DANIEL 4-6
“Ga Be Ulul ko Pigpig ni Ga Be Tay ngak Jehovah, Fa?”
Piin Fel’ Yangaren, Mpaged e Thin Rok Got Nga i Pow’iymed
16 Mang fan nthingar mu fol rok Jehovah ni yugu aram rogon ni dariy be’ ni be guyem? Dab mu pagtalin e re n’ey: Rayog ni ngam kirebnag laniyan’ Jehovah, maku rayog ni ngam felfelan’nag. (Gen. 6:5, 6; Prov. 27:11) Pi n’en ni ga ma rin’ e ba ga’ fan u wan’ Jehovah ni bochan e ‘be lemnagem.’ (1 Pet. 5:7) Baadag ni ngam fol rok ni bochan e ra yib angin ngom. (Isa. 48:17, 18) Nap’an nde fol boch e girdi’ nu Israel kakrom ko fonow rok Jehovah, miri kireb laniyan’. (Ps. 78:40, 41) Machane, rib fel’ Daniel ni profet u wan’ Jehovah ma aram fan ni yog reb e engel ngak nrib “t’uf rok Got.” (Dan. 10:11) Mang fan? Ya gubin ngiyal’ ni i par Daniel nib yul’yul’ ngak Got ni mus u nap’an ni dariy be’ ni be guy.—Mu beeg e Daniel 6:10.
Tin Nib Thothup U Wan’ Jehovah E Ku Aram Rogon U Wan’um, Fa?
12 Boor ban’en ni bay rogon ko yafos rok e pi Kristiano ni kan dugliyrad nge piin ni yad yugu boch e saf ni yad ma tay ni bogi ban’en nib thothup. Tha’ ni bay u thildad Jehovah e ban’en nib thothup. (1 Kronicles 28:9; Psalms 36:7) Re n’ey e ban’en nib ga’ fan u wan’dad, ere susun ndab da paged ban’en ara be’ ni nge kirebnag e tha’ u thildad Jehovah Got. (2 Kronicles 15:2; James 4:7, 8) Meybil e ban’en nib ga’ fan u wan’dad ni bochan e ma ayuwegdad ni nge chugur e tha’ u thildad Jehovah. Ku arrogon Daniel ni profet ni kub ga’ fan e meybil u wan’. Ere i ulul nga i meybil ngak Jehovah ni bod rogon ni ka ma rin’, ni yugu aram rogon ni faanra nge rin’ e re n’ey ma rayog ni ngan thang e fan rok. (Daniel 6:7-11) “Meybil” ni ma pi’ e piin ni yad ba thothup ara pi Kristiano ni kan dugliyrad e kan taarebrogonnag ko maligach ni mooruf ni yima pi’ u lan e tempel. (Revelation 5:8; 8:3, 4; Levitikus 16:12, 13) Re maligach ney ni kan taarebrogonnag ko meybil e be tamilangnag feni thothup e meybil. Ri gad ba tow’ath nrayog ni ngad nonad ngak e en ni Th’abi Tolang u palpalth’ib! Aram fan ni meybil e ban’en nib thothup u wan’dad!
Mang Fan Ni Thingar Uda Meybilgad Ni Gubin Ngiyal’?
2 Uw rogon Daniel u wan’ Jehovah? Nap’an ni yib fare engel ni Gabriel ni nge fulweg taban reb ko fapi meybil rok Daniel, me weliy murung’agen fare profet ni ir “be’ ni ri yi baadag daken.” (Daniel 9:20-23; The New English Bible) U lan fare yiiy rok Ezekiel me weliy Jehovah riy murung’agen Daniel ni ir be’ nib mat’aw. (Ezekiel 14:14, 20) Fan ni yog Jehovah e re n’ey u murung’agen Daniel e bochan ni n’umngin nap’an e yafas rok ma meybil ni i tay ngak Jehovah e ireray e n’en ni ayuweg ni nge chugur e tha’ u thilrow. Ma mus ngak Darius ma manang e re n’ey.—Daniel 6:16.
“Gelngin Got nge fare Pin Ni Nge Mabgol e Be Lungurow: ‘Moy!’”
15 Tomuren reb e nep’ ni ke par Daniel u lan e low ni tafen e layon, me yan fare pilung ngaram me tolul ni gaar: “Daniel, ni tapigpig rok fare Got ni be par nib fos! Mog, fare Got nri ga be pigpig ngak u fithik’ e yul’yul’ e ke yog rok ni nge ayuwegem rok fapi layon?” Me fulweg Daniel ni gaar: “Pilung rog, nguum par ndariy n’umngin nap’an. Got e ke l’og e engel rok ke yib i m’ag l’ugun fapi layon ndabiyog ni ngar rin’ed ban’en ngog. Ke rin’ ni aray rogon ya manang ndawor gu bucheg ban’en, nge bochan e dawor gu rin’ e kireb ngom i gur pilung.” Ere ke tow’athnag Jehovah Daniel ni bochan ni i par nib “yul’yul’” ngak.—Dan. 6:19-22.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor rok Daniel
4:10, 11, 20-22—Mang e be yip’ fan fare ke gek’iy nrib n’uw ken ni guy Nebukadnezzar ko malik’ay rok? Bin som’on e fare ke gek’iy e be yip’ fan Nebukadnezzar ni ir e pilung ko fare am nib ga’ lungun u fayleng. Machane, bochan nre am nem e ra gagiyegnag “urngin yang u fayleng,” ma aram fan nre gek’iy ney e ku be yip’ fan yugu reb e am ni kab gel gelngin. Be weliy Daniel 4:17 murung’agen e re lik’ay nem ni bay rogon ko gagiyeg nra tay faen “Th’abi Tolang” ni ir e ra gagiyegnag e girdi’. Re ke gek’iy ney e ku be yip’ fan mat’awun Jehovah ni ir e nge gagiyegnag e fayleng ni ga’ngin. Ere re lik’ay ney e l’agruw ban’en ni be yip’ fan ni aram e gagiyeg rok Nebukadnezzar nge gagiyeg rok Jehovah ni ir e th’abi tolang.
w88-E 10/1 30 ¶3-5
Deer ko Piin Ma Beeg
Nap’an nni fek Daniel i yan ko fare pilung, ma aram miki yog fare pilung ngak bayay ni ngan pi’ boch e tow’ath ngak ni aram e nge chuw nga madan e pilung nib raen purple, min the’ ba yil’ i chen nib gol nga belel’ugun, ma nge par ni ir e bin l’agruw u tan pa’ e pilung. Me fulweg e re profet nem u fithik’ e tayfan ni gaar: “Mu tay rom e tow’ath rom. Mpi’ ngak yugu be’. Machane bay gu beeg ngom i gur pilung e tin ni ka ni yoloy mu gu weliy fan ngom.”—Daniel 5:17.
Ere, de t’uf ni ngan pi’ boch ban’en ngak Daniel ara ngan pi’ puluwon ya nge m’agan’ ngay ni nge weliy fan fapi yol u daken e rungrung. Ya rayog ni nge chaariy fare pilung fapi tow’ath ara reb e nge pi’ ku be’. Bin riyul’ riy e, ra weliy Daniel fan fapi thin, machane dabi rin’ ni bochan ni nge yag e tow’ath riy ngak, ya ra rin’ ni bochan e ke pi’ Jehovah gelngin ni ir e bin riyul’ e Got ma ke dugliy ndab ki n’uw nap’an min gothey yu Babylon.
Kad beeged ko Daniel 5:29 ni tomuren ni ke beeg Daniel fapi thin me weliy ni bod rogon ni yog nra rin’, ma aram me yog faen pilung ni ngan pi’ fapi tow’ath ngak. Machane gathi Daniel e fek fare mad ni nge chuw ngay maku de fek fa yil i chen nib gol nge the’ nga k’angan. Ya ke yog Belshazzar ni Pilung ngak be’ ni ngan chuweg ko fare mad min the’ fare chen nga k’angan. Machane, re n’ey e de togopuluw ko thin rok Daniel nrogon ni bay ko Daniel 5:17 ni be tamilangnag fan nra rin’ e re n’em e gathi bochan e nge yag boch ban’en ngak.
dp-E 109 ¶22
Fa Aningeg Bbugithin ni Thilyeg e Fayleng ni Ga’ngin
22 Fin aram e ke tamilang fan fare salipow. Dabki n’uw nap’an ma ra yib e pi salthaw nu Medo-Persia ni ngar gotheyed fare nam nu Babylon. Ere yugu aram rogon ni ke kireban’ Belshazzar ni bochan e n’en nra buch ko nam rok, machane me tay e thin ni micheg u gil’. Ere i yog ngak e pi tapigpig rok ni ngar chuweged Daniel ko fagi mad ni raen purple, min the’ fa yil’ i chen nib gol nga k’angan, min n’uf ni bochan e ke tolang e liw rok. (Daniel 5:29) Machane de siyeg Daniel e pi n’em ni kan rin’ ngak ni bochan e manang ni aram kanawoen ni yibe pining e sorok ngak Jehovah. Sana rayog ni be lemnag Belshazzar ni faanra nge tayfan e profet rok Jehovah, ma ra runguy. Machane kaygi sowath.