Reference ko Fare Babyor ni Tin Gad Ma Rin’ nge Machib Rodad
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 3-9
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 3
Nge Pagan’um Ngak Jehovah
“Dab Mu Tor ko Tin ni Ga Be Finey ni Ga Manang”
2 Mini’ e ra pagan’um ngak u nap’an ni kam mada’nag boch e magawon ara u nap’an ni ga be dugliy boch ban’en nib ga’ fan ara nap’an ni yibe waliyem ko kireb? Ma pagan’um ngom, fa ga ma “pi’ e gilab rom ngak Somol”? (Ps. 55:22, BT) Be yog e Bible ni “Somol e ma matanagiy e piin ni yad mmat’aw, ma ma motoyil ngorad ko tin ni yad ma wenignag ngak.” (Ps. 34:15) Rib ga’ fan ni nge pagan’dad ngak Jehovah u polo’ i lanin’dad, ma dab ud torgad ko tin gad manang.—Prov. 3:5.
3 Ra nge pagan’uy ngak Jehovah u polo’ i lanin’uy ma ngan rin’ e tin nib m’agan’ ngay. Ba t’uf ni ngad meybilgad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’ ni nge ayuwegdad me pow’iydad. Machane boor e girdi’ nib mo’maw’ rorad ni ngar rin’ed e re n’ey. Bod nreb e walag ni Lynn fithingan e yog ni gaar: “Ba mo’maw’ rog ni ngari pagan’ug ngak Jehovah.” Mang fan? “De chugur e tha’ u thilmow e chitamag.” Miki gaar: “Chitinag e der ma lemnageg nge tin nib t’uf rog. Ere kug fil rogon ni nggu ayuwegeg.” Bochan e n’en ni ke buch rok Lynn ma ke mo’maw’ ni nge pagan’ ngak be’. Boch e girdi’ e rayog ni nge pagan’rad ko tin ni yad manang nge fel’ rogon rorad ko bin ni nge pagan’rad ngak Jehovah. Bod rogon nreb e piilal ni ma tor ko tin ni manang e rayog ni nge dugliy boch ban’en ni fan ko ulung u m’on ni nge meybil ngak Jehovah.
Mu Tay Jehovah Ni Nge Mang Pagan’ Rom
22 Machane, Proverbs 3:6 e be dag ni susun ni ngad ‘lemnaged Somol u fithik’ urngin ban’en ni gad be rin’,’ ni gathi nap’an ni gad ra mada’nag e magawon nib mo’maw’. Ere rogon ni gad ma dugliy ban’en ko yafas rodad ni gubin e rran e susun ni nge dag e pagan’ rodad ngak Jehovah. Nap’an ni ra sum e magawon, ma susun dabi mulan’dad, ma dabi wagey lanin’dad, ara ngada togopuluwgad ko ayuw ni nge pi’ Jehovah ni nge pow’iydad ko kanawo’ nth’abi fel’ rogon ni ngan pithig e pi magawon. Thingarda lemnaged ni nap’an ni ra yib fapi skeng ngodad ma kan bing e kanawo’ ni ngada daged ni gad be tay fan e gagiyeg rok Jehovah nth’abi tolang, ma ra ayuweg i micheg ni Satan e ba malulfith l’igin, ma ra gelnag ni ngaun fol nge yugu boch e fel’ngin ni ra felfelan’nag Jehovah.—Hebrews 5:7, 8.
23 Rayog ni ngada daged e pagan’ rodad ngak Jehovah ndemtrug e n’en ni be magawonnagdad. Rayog ni ngada rin’ed e n’en ni aram rogon u nap’an e meybil rodad nge rogon ni gad be sap ko Thin Rok Jehovah nge ulung rok ni nge pow’iydad. Machane, uw rogon ni ngada daged ni gad be pagan’ ngak Jehovah nrogon nib tamilang u nap’an ni gad ra mada’nag e pi magawon ni ma sum ko fayleng e ngiyal’ ney? Bin migid e article rodad e ra weliy e re kenggin nem.
Dab ‘Mon’ E Kireb Nga Daken’ Jehovah
13 Nga i par e tha’ u thilmew Jehovah nib gel. Faanra ba fel’ e tha’ u thildad Jehovah, ma aram e rayog ni nge dab don’ed e kireb nga daken Got. (Mu beeg e Proverbs 3:5, 6.) Ba t’uf ni nge pagan’dad ngak Jehovah. Maku thingar dab da lemnaged ni ka boor ban’en ni gad manang ngak ara kab ga’ fan e tin nib t’uf rodad. (Prov. 3:7; Ekl. 7:16) Mit ney e lem e ra ayuwegdad ni nge dab don’ed e kireb nga daken Jehovah u nap’an ni ke buch boch ban’en nib kireb.
Ngan Fil Ban’en Riy
Tin nib Baga’ Fan ko Babyor ko Proverbs
3:3. Thingar da ga’naged fan e t’ufeg nib yul’yul’ nge yul’yul’ ma ngada daged e gali n’ey ngak e girdi’ ni bod ni gad ma rin’ ko churuwo’ nib tolang puluwon. Maku ba t’uf ni ngad ted e pi fel’ngin ney nga gum’ircha’dad, nge mang ban’en nib ga’ fan ngodad.
MARCH 10-16
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 4
“Ngam Ayuweg Gum’irchaem”
Uw Rogon Nrayog ni Ngam Ayuweg Gum’irchaem?
4 Fare bugithin ni ‘gum’ircha’’ ni bay ko Proverbs 4:23 (NW) e ba l’ag rogon nga ‘lanin’uy’ nrogon ni bay u yu yang ko Bible ni aram e be yip’ fan e tin ndabiyog ni nge guy e girdi’. (Mu beeg e Psalm 51:6.) Ku rayog ni nga nog ni ‘gum’ircha’’ e be yip’ fan e tin ni gad ma lemnag, ma gad ma thamiy, nge tin ni ma k’aringdad ni ngad rin’ed ban’en, nge tin ni gad baadag ndariy be’ ni manang. Gum’ircha’ e be yip’ fan e bin riyul’ i rarogodad ma gathi rogon rarogodad ni ma guy e girdi’.
Uw Rogon Nrayog ni Ngam Ayuweg Gum’irchaem?
10 Faanra nge yag ni ngad ayuweged gum’ircha’dad, ma thingari yag ni ngad nanged e pi n’en ni bay e riya’ riy ma gad rin’ ban’en nib gur ya ngad ayuweged gadad. Re n’ey e be puguran ngodad e maruwel ni ma rin’ girdien e matanag. Nap’an Solomon ni Pilung ma piin ni ma matanag e yad ma par u daken e yoror ko fare mach ni ngar matanaggad. Ma nap’an nra yib ban’en ni bay e riya’ riy ara be’ nra magawonnag e girdi’ u lan binaw, ma aram me tolul ni nge ginang e girdi’. Faan gad ra lemnag e re n’ey, ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngad nanged ko mang e thingar da rin’ed ya ngad taleged Satan ndabi kirebnag rogon ni gad ma lemnag ban’en.
11 Kakrom e piin ni yad ma matanag e yad ma maruwel e piin ni yad ma matanagiy e garog u taabang. (2 Sam. 18:24-26) Yow ma maruwel ni ngar ayuwegew mi yow tiyan’ ko fare mach ya nap’an ni nge chugur e toogor i yib mab man e garog. (Neh. 7:1-3) Nangan’ rodad ni kan skulnag ko thin nu Bible e gowa bod ba matanag ni ma ginangdad u nap’an nra gay Satan rogon ni nge gagiyegnag lanin’dad, ara tin ni gad ma thamiy, ara tin ni ma k’aringdad ni ngad rin’ed ban’en, ara tin ni gad baadag ban’en. Ere nap’an nra ginangdad e nangan’ rodad u ban’en ni bay e riya’ riy mab t’uf ni ngad motoyilgad ngay ma gad rin’ e tin nrayog rodad ni ngad siyeged e re n’em ni bay e riya’ riy.
Uw Rogon Nrayog ni Ngam Ayuweg Gum’irchaem?
14 Ra ngad ayuweged gum’ircha’dad, ma gathi kemus ni ngad siyeged e pi n’en nib kireb ya ngki m’agan’dad ko pi n’en nib fel’. Am lemnag bayay fare fanathin u murung’agen fare mach ni bay e garog riy. Faen ma ning e garog ko fare mach e ma ning e garog ya nge taleg e toogor ndab ra bad nga lan fare mach, machane yu ngiyal’ e ma bing fare garog ya nge yag ni ngan fek e ggan nge ku boch ban’en nga lan fare mach. Faanra dariy ba ngiyal’ ni yira bing fare garog, ma aram e piin ni yad bay u lan fare mach e yad ra yim’ ko bilig. Ere ku taareb rogon ngodad, nib t’uf ni nge m’agan’dad ngay ni ngad paged e lem rok Got ni nge gagiyegnagdad ni gubin e rran.
w12 5/1 32 ¶2
“Ngam Ayuweg Gum’irchaem!”
Mang fan nsusun e ngad ayuweged gum’ircha’dad ni be yip’ fan ban’en? I thagthagnag Got nga laniyan’ Solomon ni Pilung ni nge yoloy ni gaar: “U fithik’ urngin ban’en ma ngam ayuweg gum’irchaem ya ir e ra dugliy rogon e yafos rom.” (Proverbs 4:23, NW) Rogon e par rodad nra yan i aw e chiney nge athap rodad boch nga m’on e be yan u rogon gum’ircha’dad ni be yip’ fan ban’en. Mang fan? Ya Got e ma guy e n’en bay u gum’ircha’dad. (1 Samuel 16:7) Rarogodad ndabin guy ni aram ‘lanin’dad’ e aram e n’en ma dugliy rarogodad u wan’ Got.—1 Peter 3:4.
Ngan Fil Ban’en Riy
Ga Ra Sonnag Jehovah, Fa?
4 Be yog e Proverbs 4:18 (BT) ngodad ni “fare pa’ i kanawo’ ni ma yan e girdi’ nib mat’aw u daken e bod e yal’ ni nge m’ug, ni be ga’ raen i yan nge mada’ ko ngiyal’ ni kari rran.” Re thin ney e be tamilangnag ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok ni ngar nanged e n’en nib m’agan’ ngay ni buchuuw ma buchuuw. Re thin ney e ku be ayuwegdad ni ngad nanged rogon ni ma thilyeg reb e Kristiano boch ban’en u lan e yafos rok, me chugur e tha’ u thilrow Jehovah. Ba t’uf e tayim ni nge chugur be’ ngak Jehovah. Gad ra fil e pi fonow ni yibe pi’ ngodad u daken e Thin rok Got nge ulung rok ma gad fol riy, ma ra munmun me yag pi fel’ngin Kristus ngodad mu kud nanged Got nib fel’ rogon. Mu lemnag rogon ni susunnag Jesus e re n’ey.
MARCH 17-23
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 5
Mu Par u Orel ko Ngongol Ndarngal
w00 7/15 29 ¶1
Rayog ni Nge Beech e Ngongol Rom u Lan Ba Fayleng nib Sug ko Ngongol Ndarngal
Be yog e re thin ney ni facha’ nib kireb e ngongol rok e ir “be’ nib pin nib mit rogon” ara be’ nib pin ni ma pi’ ir ni chuway’. Thin ni ma yog ni nge bannag be’ e ba athibthib ni bod t’ay e ngul ma kab sumunguy ko gapgep ni olive. Ba ga’ ni aray rogon ni ma tabab be’ ni nge waliy yugu be’ ni nge un ko ngongol ndarngal. Am lemnag e n’en ni buch rok reb e ppin nib pidorang ni 27 e duw rok ni ma maruwel ni ir reb e secretary ni ka nog Amy ngak. I yog ni gaar: “Bay be’ nib pumoon u tabon e maruwel rog ni yugu ma yib i non ngog maku ma yog boch ban’en nib fel’ u murung’ageg. Gu baadag e re n’ey ni bay be’ ni ma lemnageg. Machane rayog ni ngguy ni fan ni be non ngog e kemus ni bochan e baadag ni nggu parew. Dab gu pageg ngak.” Thin ni ma yog be’ ni be guy rogon ni nge waliydad ko ngongol ndarngal e ba ga’ nib fel’ lingan u teldad ni faanra darud nanged ni be bannagdad. Aram fan nib t’uf ni ngaud lemgad nib fel’ rogon.
Nga i Yib Angin Madgun Got Ngom
9 Bay boch i fan nsusun e ngad siyeged e ngongol ndarngal. Be yog e Bible ni be gaar fare “pin nib pinat”: “Rib athibthib e ran ni kan iring.” Mang e pi ‘ran nem ni kan iring’? Ke taarebrogonnag e Bible e par u thilin e mabgol ko ran ni ma chuweg e belel. (Prov. 5:15-18) Be’ nib pumoon nge be’ nib pin ni kar mabgolgow nib puluw ko motochiyel ko nam e rayog ni ngar parew nrogon e mabgol. Machane rib thil e re n’ey ko “ran ni kan iring.” Re n’ey e rayog ni nge yip’ fan e ngongol ndarngal. Mit ney e ngongol e ba ga’ ni ma buch nib mith ni bod e moro’ro’ nib ga’ ni ma mith nge iring ban’en. “Ran ni kan iring” e rayog ni ngan lemnag nrib athibthib ni faanra piin kar iringed e yad be lemnag ndariy be’ ni manang. Girdi’ ni aray rogon e yad be bannaged yad, ya Jehovah e gubin ban’en ni ma guy. N’en nth’abi gel e kireb riy ni nge buch rodad e aram e nge kireb e tha’ u thildad Jehovah, ma re n’ey e ban’en nde fel’. (1 Kor. 6:9, 10) Machane ka bay boch i wenegan nra yib riy.
10 Ngongol ndarngal e rayog ni nge k’aring e tamra’, me k’aring be’ ni nge lemnag ndariy fan, min diyen riy ndan lemnag, miki kirebnag e tabinaw. Ere gab gonop ni faan ga ra siyeg ni ngam un ko “naun” rok fare pin nib pinat mu kum siyeg ni ngam un ko abich u rom. Boor e girdi’ ni yad ma un ko ngongol ndarngal ni gathi kemus ni ma kireb e tha’ u thilrad Jehovah, ya ku ma af boch e m’ar ngorad nrayog ni ngar m’ad riy. (Prov. 7:23, 26) Tungun e guruy ni 9 ko verse 18 e be gaar: “Piin kar thapgad ngaram e yad bay e chiney u ar u lan e fayleng ko yam’.” Ere mang fan ni boor e girdi’ ni ma m’agan’rad ngay ni ngar uned nga tafen ni faanra ra yib wenegan ngorad?—Prov. 9:13-18, BT.
Rayog ni Ngad Pared ni Gad Ba Machalbog
8 Be gaar e Proverbs 5:8, BT: “Mu pared u orel [rok be’ nib pin nib kireb e ngongol rok]! Dab mu chugurgad nga taga’ mab rok!” Fapi thin ni bay ko Proverbs ko guruy ni 7 e be tamilangnag wenegan nra yib ni faanra dab ni fol ko re fonow ney. Re guruy nem e be weliy murung’agen be’ nib pagel ni be yan u daken ba pa’ i kanawo’ nib chugur ko gin ni ma par be’ nib pin riy nib kireb e ngongol rok. Ma ngiyal’ nem e ka fini yigi aw e lumor. Ma nap’an ni bay fare pagel ko m’ing ko kanawo’, ma aram me yib fare pin ngak ni ke munmad ni bod rogon be’ nib pin ni ma pi’ ir ni chuway’. Ma aram me yan i gumuchmuch ngak fare pagel me faray owchen. Ma thin ni yog ngak fare pagel e k’aring ni nge ar’arnag boch ban’en nib kireb ni gowa dabkiyog ni nge taleg ir riy. Ma aram me un ngak fare pin ngar parew. Ere, ba tamilang ni fare pagel e yan ko fagi n’em nder lemnag ni nge rin’ ban’en nib kireb. Maku boor ban’en ndawori tamilang u wan’ maku de gonop. Yugu aram rogon, ma thingari yib wenegan ngak e n’en ni ke rin’. Ya faan gomanga de yan ko gin ni bay fare pin riy, ma dabi denen!—Prov. 7:6-27.
9 Ku arrogodad ni bay yu ngiyal’ nrayog ni ngad boded fare pagel nde gonop. Rayog ni ngad dugliyed boch ban’en nde fel’ ni bochan e dad fal’eged i lemnag wenegan nra yib ngodad ko tomur. Bod nnap’an nra nep’ ma bay boch e kachido nib kireb ni yima pag u TV. Ere, mang e rayog ni nge buch ni faanra nap’an ni gad be yaliy e TV ma yug gad be par ma gad be thilyeg e channel riy ni bochan e ngad guyed ko mang e yibe pag yaan? Fa reb e u darod nga yu yang ko Internet, ara yu yang nrayog ni ngaud nonad riy ngak boch e girdi’, ara boch e Web site nrayog ni ngad guyed riy yaan e ngongol ni puwlag ara ku boch e ngongol nde fel’. Ireray boch e kanawo’ nrayog ni ngad guyed boch ban’en riy nrayog ni nge k’aringdad ni ngad ar’arnaged boch ban’en nib kireb, miki k’aringdad ni ngad rin’ed ban’en nib togopuluw ngak Jehovah.
10 Ku reb e kanawo’ ni ma ayuwegdad e Bible riy e aram e ma fonownagdad u rogon ni nga i ngongol e piin pumoon ngak e piin nib pin nge rogon ni nga i ngongol e piin nib pin ngak e piin pumoon. (Mu beeg e 1 Timothy 5:2.) Machane, re n’ey e gathi be yip’ fan nrayog ni nga i ngongol ara i non be’ ngak reb e ppin ara reb e pumoon ni nge m’ug riy ni kemus ni baadag ni ngar parew. Sana rayog ni nge lemnag boch e girdi’ ndariy ban’en nib kireb riy ni nga i dag be’ e re n’ey ko mithmith rok, ara rogon ni ma sap ngak be’, ya bin riyul’ riy e gathi be math ngak facha’. Machane, ngongol ni aray rogon e rayog ni nge k’aring be’ ni nga i lemnag boch ban’en nde fel’ me munmun me un ko ngongol ndarngal. Ke buch e re n’ey, ere ku rayog ni ngki buch bayay.
Ngan Fil Ban’en Riy
Mang e Be Yog e Bible u Murung’agen e Par ko Pumoon nge Ppin?
1. Uw rogon e par ko pumoon nge ppin u wan’ Jehovah? Par ko pumoon nge ppin e aram reb e tow’ath ni ke yib rok Jehovah. Baadag ni nge yibnag e re n’ey e felfelan’ nga thilin reb e pumoon nge ppin ni yow ba mabgol. Re tow’ath ney e gathi kemus ni ma bing e kanawo’ ngak ba wu’ e mabgol ni ngar fakayew e bitir, ya ku aram rogon nrayog ni nge bagayow me dag e t’ufeg ngak bagayow. Aram fan ni be gaar e Thin rok Got: “[Nge] par e felfelan’ rom ko re ppin ni kam leay.” (Proverbs 5:18, 19, BT) Baadag Jehovah ni nge par e piin Kristiano ni yad ba yul’yul’ ko en mabgol rorad, ere aram fan ndab ra uned ngak be’ ni gathi mabgol rorad.—Mu beeg e Hebrews 13:4.
MARCH 24-30
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 6
Mang e Rayog ni Ngad Filed ko Apurgog?
it-1 115 ¶1-2
Apurgog
‘Gonop.’ ‘Gonop’ ni bay ko apurgog e gathi bochan e ba tamilangan’rad, ya bochan ban’en ni bay rorad ni ke tay e En Ke Sunmiyrad ni ma gagiyegnag rogon e n’en yad ma rin’. Be yog e Bible ni apurgog e “ra taw ko ngiyal’ ni bay e gowel ma yad ma kunuy e ggan ngar chaariyed ni ngar kayed ko ngiyal’ ni ke yib e garbeb.” (Pr 6:8) Bay ba mit e apurgog nib ga’ ni yima pirieg u Palestine ni ma kunuy e grain ni boor mi i kay ngki mada’ ko ngiyal’ ni ke yib e garbeb ni ke mo’maw’ ni nge pirieg e ggan. Ba ga’ ni boor e miti apurgog ney ko gin yima gunugunuy e grain riy ko gin boor e awoch nge grain riy. Faanra ke aw e n’uw ko fapi awoch ke munur, ma aram e ra fek fapi apurgog nga ranod ra ted nga taramaen e yal’ ni nge melik’. Ku yad ma k’ad k’ad e gin baaram ko re awoch nem ni ma tugul ya nge dabki tugul u nap’an ni ka ranod ra ted nga taferad. Rayog ni ngan nang e gin bay ba ulung e pi apurgog ney riy ni bochan e ke aw lorad u but’ ara bay doguren e awoch u langan taferad.
Boch Ban’en u Rarogorad Nrayog ni Ngan Folwok Riy. Yira fal’eg i yaliy rarogon e apurgog, ma be m’ug riy nriyul’ fapi thin ni be gaar: “Girdi’ ni yad mmalmal e susun e ngar pired ngar yaliyed e apurgog nge mit ban’en ngorad ko ngongol rok e apurgog.” (Pr 6:6) Gathi kemus ni yira ngat nga rogon ni yad ma fal’eg rogorad ni fan ko n’en bay nga m’on, ya ku yira ngat nga rogon ndarur talgad ko maruwel ni yad be chibiy boch ban’en nib tomal ngorad, ma yad be rin’ e tin nrayog rorad ni ngar mu’naged e maruwel rorad, ma darur talgad ni yugu aram rogon nrayog ni ngar mulgad nga but’, ara ra sirgiggad, ara ra lolobgad u bangi ban’en nib ngolol nga but’. Yad ma maruwel u taabang ni ngar ted taferad nrib beech ma yad ma dag ni yad be lemnag e piin yad be maruwel u taabang, ma bay yu ngiyal’ nra ke maad’ad ara ke magaf bagayad ma yad ma ayuweg ngar sulweged nga taferad.
Pi N’en ni Ke Sunmiy Jehovah E Be Dag Feni Gonop
9 Mang e rayog ni ngad filed ko apurgog? Faan gad ra maruwel nib gel ma ra yib angin ngodad nib fel’. Be gaar e Bible: “Girdi’ ni yad mmalmal e susun e ngar pired ngar yaliyed e apurgog nge mit ban’en ngorad ko ngongol rok e apurgog. Dariy be’ ni be yog e thin rorad fa ir e pilung rorad, fa be gagiyegnagrad, machane ra taw ko ngiyal’ ni bay e gowel ma yad ma kunuy e ggan ngar chaariyed ni ngar ked ko ngiyal’ ni ke yib e garbeb.” (Prov. 6:6-8) Jehovah nge Jesus e yow ma maruwel nib gel. I gaar Jesus: “Chitamag e gubin ngiyal’ ni be maruwel, ere ku er rogog nthingar gu maruwel.”—John 5:17.
10 Maku thingar da maruwelgad nib gel ni bod Got nge Kristus. Yugu demtrug e maruwel ni kan pi’ ngodad u lan e ulung rok Got ma thingar da ‘muruwliyed e maruwel rodad ni fan ngak Somol.’ (1 Kor. 15:58) Arfan ni thingar da folgad ko fonow ni pi’ Paul ngak e pi Kristiano nu Roma ni gaar: “Mmaruwelgad nib gel, ma dab um malmalgad. Mpigpiggad ngak Somol ni gimed ba pasig ngay u lanin’med.” (Rom. 12:11) Maruwel ni gad ma tay ni fan ku Jehovah e dabi aw nib m’ay fan ya be micheg e Bible ngodad ni: “Got e gathi ba laniyan’. Gathi bayi pag talin e maruwel ni kam ngongliyed, ara rogon nib t’uf romed ni kam daged ni bochan e ayuw ni kam pied ma ki gimed be pi’ ngak e piin ni gimed ni girdien Kristus.”—Heb. 6:10.
Ngan Fil Ban’en Riy
w00 9/15 27 ¶3
Mu Ayuweg Thim
Fa medlip i n’em ni ke weliy e proverbs murung’agen e ba l’ag rogon nga urngin mit e kireb. “Changar ni ufanthin” nge “ba yon’if ni ma lemnag rogon e tin nib kireb ni nge rin’” e aram boch e denen ni ma sum u lanin’dad. “Ba yunmon ni ma lifith e thin” nge “be’ ni mang mich u tafen e pufthin me welthin ni be lifith l’ugun” e aram e thin nib kireb. “Paef ni ma thang e pogofan rok e girdi’ ndawor ra bucheged ban’en” nge “be’ ni ke yan nib gur ni nge yan i ngongliy e tin nib kireb” e aram e ngongol nib kireb. Ma n’en nrib fanenikan Jehovah e aram e girdi’ ni yad baadag ni yad ma kirebnag thilin e girdi’ ni yad be par u fithik’ e gapas. Re n’ey ni ke yan urngin e pi n’ey ko nel’ ke mada’ ko medlip e be dag ndawori mus urngin e pi kireb ney ni bochan e girdi’ e gubin ngiyal’ ni yad be rin’ boch e ngongol nib kireb.
MARCH 31–APRIL 6
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 7
Mu Siyeg e Pi N’en Nra Waliyem ko Kireb
“Dab Mu Tor ko Tin ni Ga Be Finey ni Ga Manang”
16 Ba ga’ fan e meybil ya nge yog ni nge dab da paged gadad ko ar’ar nib kireb, machane ba t’uf ni ngad lemnaged ni ngaud meybilgad ko ngiyal’ nib puluw. Mu lemnag e n’en ni buch rok reb e pagel ni be weliy e Proverbs 7:6-23 murung’agen. Nap’an ni ke aw e lumor ma be yan u kanawo’ nib chugur ko naun rok reb e ppin ni ma pi’ ir nchuway’. Ma aram me pining fare pagel nga ranow nga tabinaw rok ma de yog ko fare pagel ni nge siyeg ma aram me un ngak ni bod rogon ba garbaw ni ke yan ni ngan li’ ngem’. Ere mang fan ni yan fare pagel ko re pa’ i kanawo’ nem? Bochan “nrib balyang,” ere dabisiy ni ke ar’arnag e tin nib kireb. (Prov. 7:7) Ere susun ni mingiyal’ e ba puluw ni nge meybil? Dabisiy nib fel’ ni nge meybil ko ngiyal’ ni be non fare ppin ngak. Machane ngiyal’ nib t’uf ni nge meybil e u m’on ni nge yan ko fare pa’ i kanawo’.
Rayog ni Ngad Pared ni Gad Ba Machalbog
8 Be gaar e Proverbs 5:8, BT: “Mu pared u orel [rok be’ nib pin nib kireb e ngongol rok]! Dab mu chugurgad nga taga’ mab rok!” Fapi thin ni bay ko Proverbs ko guruy ni 7 e be tamilangnag wenegan nra yib ni faanra dab ni fol ko re fonow ney. Re guruy nem e be weliy murung’agen be’ nib pagel ni be yan u daken ba pa’ i kanawo’ nib chugur ko gin ni ma par be’ nib pin riy nib kireb e ngongol rok. Ma ngiyal’ nem e ka fini yigi aw e lumor. Ma nap’an ni bay fare pagel ko m’ing ko kanawo’, ma aram me yib fare pin ngak ni ke munmad ni bod rogon be’ nib pin ni ma pi’ ir ni chuway’. Ma aram me yan i gumuchmuch ngak fare pagel me faray owchen. Ma thin ni yog ngak fare pagel e k’aring ni nge ar’arnag boch ban’en nib kireb ni gowa dabkiyog ni nge taleg ir riy. Ma aram me un ngak fare pin ngar parew. Ere, ba tamilang ni fare pagel e yan ko fagi n’em nder lemnag ni nge rin’ ban’en nib kireb. Maku boor ban’en ndawori tamilang u wan’ maku de gonop. Yugu aram rogon, ma thingari yib wenegan ngak e n’en ni ke rin’. Ya faan gomanga de yan ko gin ni bay fare pin riy, ma dabi denen!—Prov. 7:6-27.
Nga i Yib Angin Madgun Got Ngom
10 Ngongol ndarngal e rayog ni nge k’aring e tamra’, me k’aring be’ ni nge lemnag ndariy fan, min diyen riy ndan lemnag, miki kirebnag e tabinaw. Ere gab gonop ni faan ga ra siyeg ni ngam un ko “naun” rok fare pin nib pinat mu kum siyeg ni ngam un ko abich u rom. Boor e girdi’ ni yad ma un ko ngongol ndarngal ni gathi kemus ni ma kireb e tha’ u thilrad Jehovah, ya ku ma af boch e m’ar ngorad nrayog ni ngar m’ad riy. (Prov. 7:23, 26) Tungun e guruy ni 9 ko verse 18 e be gaar: “Piin kar thapgad ngaram e yad bay e chiney u ar u lan e fayleng ko yam’.” Ere mang fan ni boor e girdi’ ni ma m’agan’rad ngay ni ngar uned nga tafen ni faanra ra yib wenegan ngorad?—Prov. 9:13-18, BT.
Ngan Fil Ban’en Riy
Pi Walag ni Ki Gimed Ba Pagel —Mmanged Boch e Kristiano nib Manigil
5 Mu fil rogon ni ngaum lem nib fel’ rogon, ma “dariy e ngiyal’ ni ngam pithig paam riy.” (Prov. 3:21, BT) Be’ nib pumoon ni ma lem nib fel’ rogon e ma fal’eg i lemnag boch ban’en u m’on ni nge rin’ ban’en. Ere mmaruwel nib gel ya nge yag nim nang rogon ni ngaum rin’ e re n’ey. Mang fan? Ya re fayleng ney e ba sugnag e piin pagel ni yad ma dugliy ban’en ni be yan u rogon e n’en yad be lemnag nib fel’ ara n’en bay u fithik’ i lanin’rad. (Prov. 7:7; 29:11) Pi n’en ga ma guy u TV, nge kachido, ngu Internet e ku rayog ni nge rin’ ban’en ko lem nge ngongol rom. Machane uw rogon nrayog ni ngaum lem nib fel’ rogon? Som’on e ngam fil boch i kenggin e motochiyel u Bible mag lemnag fan nra yib angin e pi n’ey. Ngemu’ mag fanay e pi n’em ni nge ayuwegem ni ngam dugliy boch ban’en nra m’agan’ Jehovah ngay. (Mu beeg e Psalm 119:9.) Faan ga ra nang rogon ni ngam rin’ e re n’ey, ma aram e ra ayuwegem ni ngam mang reb e pumoon ni Kristiano nib manigil. (Prov. 2:11, 12; Heb. 5:14) Faanra ga manang rogon ni ngaum lem nib fel’ rogon ma baaray l’agruw ban’en nra ayuwegem riy: (1) rogon e ngongol rom ngak e pi walag nib pin nge (2) rogon e mad ni ga ma chuw ngay nge rogon ni ga ma fal’eg yaam.
APRIL 7-13
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 8
Mmotoyil ko Gonop rok Jesus
cf 131 ¶7
“Ba T’uf Rog e En ni Chitamangiy”
7 Be gaar e gonop ko verse 22: “Gag e som’on ni sunumiyeg Somol, ni gag e som’on ko maruwel rok ni kakrom ni kakrom.” Gathi kemus ni yigoo gonop e yibe weliy murung’agen u roy, ya re fel’ngin nem e dan ‘sunumiy.’ De sum ni bochan e Jehovah e de sum ma gubin ngiyal’ nib gonop. (Psalm 90:2) Machane Fak Got e “ir e bin ni m’on i Fak, ni ir e ba tolang ngak urngin ban’en ni sunumiy Got.” Nni sunmiy, ma ir e som’on ko maruwel rok Jehovah. (Kolose 1:15) Immoy u m’on ni ngan sunmiy e fayleng nge lan e lang nrogon ni be yog e Proverbs. Ma bochan ni ir fare Thin ara Mit e Thin rok Got, ma aram fan nrib fel’ rogon ni i m’ug e gonop rok Jehovah rok.—John 1:1.
Nge Tamilang Uwan’uy “Fare Lem Rok Kristus”
16 Be sananag boch e girdi’ ni kan nog e scientist ngorad, ni ka nap’an ni kan sunmiy fare palpalthib ma ke 12 bilyon e duw nge mada’ ko ngiyal’ n’ey. Faanra ke chuchugur ko tin riyul’ e thin ni kar rogned, ma aram Jesus ni ir Fak Got ni bin nganni’ rib falfalan’ ni ke chag ngak Chitamangin kakrom u m’on ni kan sunmiy Adam kari nuw nap’an ndabiyog ni ngan theeg. (Mu taarebnag Micah 5:2.) Arfan ni rib fel’ thilrow. Ma kan pining ngak e en ni fak Got ni bin nganni’ ni rib tamilangan’ u m’on ni ke mang ba girdi’, ni yima yog ni: “I par ni gubin e rran ni be [Jehovah] falfalan’ ngog, ma gubin ngiyal’ ni gu be par rok ni gub falfalan’.” (Proverbs 8:30, NW) Ba mudugil ni ke yib angin ngak Jesus ni fak Got ya ke chag ngak e en ni ir i Yib Rok e t’ufeg ni dan nang n’umngin nap’an e re n’em! (1 John 4:8) Ke tamilang uwan’ re fak Got ney e ngongol rok e Chitamangin me dag ngak e girdi’ rogon ni ma lemnag Got ban’en, nge rogon ni be thamiy ban’en, nge boch e kanawo’ ni dariy be’ ni rayog rok.—Matthew 11:27.
Nge Fel’ u Wan’um e N’en Ra Rin’ Jesus ni Ir e Kab Ga’ Ngak David nge Solomon
14 Ke mus ni taabe’ e kab gonop ngak Solomon ni aram e Jesus Kristus ni yog ni ir e “ka ba ga’ ngak Solomon!” (Matt. 12:42) I machibnag Jesus e thin nra “pi’ e yafos ndariy n’umngin nap’an.” (John 6:68) Bod nnap’an fare Welthin ni tay u daken e Burey, me uneg boch ban’en ni yog Solomon ni bay e gonop riy ko welthin rok. I weliy Solomon boch ban’en nra yibnag e felfelan’ ngak e tapigpig rok Jehovah. (Prov. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) I tamilangnag Jesus ni bin riyul’ e felfelan’ e ma yib ko pi n’en ni bay rogon ko liyor ni yibe tay ngak Jehovah nge rogon ni be lebug e pi n’en ni ke micheg. I gaar: “Nge felan’ e piin ni kar pirieged u lanin’rad ni kar gafgowgad ndabisiy ni nge yog Got ngorad, ya gagiyeg nu tharmiy e ke thap ngorad!” (Matt. 5:3) Piin ni yad ra fol ko thin rok Jesus e ra fel’ e tha’ u thilrad Jehovah ni ir “enggin [“tabolngin,” NW] gubin e yafos.” (Ps. 36:9; Prov. 22:11; Matt. 5:8) Ke m’ug rarogon e “gonop rok Got” ku Jesus. (1 Kor. 1:24, 30) Ya Jesus ni Pilung e ba “gonop.”—Isa. 11:2.
Ngan Fil Ban’en Riy
Bin Riyul’ e Gonop e Be Pong nib Ga’ Laman
BOOR e nam nib ga’ ni yima guy e pi walag riy ni yad ba sak’iy u tooben e kanawo’ ni boor e girdi’ ni ma yib i yan riy ni yad be pi’ e babyor ko girdi’ ni yad ba felfelan’. Kam un bayay ko machib ni aray rogon, fa? Faanra kam un, ma dabisiy ni ke k’aringem e re n’ey ni ngam lemnag fare thin ko Proverbs ni be weliy murung’agen e gonop ni be pong nib ga’ laman u fithik’ e girdi’ ni yoor ya nge yag ni ngan rung’ag e fonow ni be pi’. (Mu beeg e Proverbs 1:20, 21.) Bay e bin riyul’ e “gonop” ni aram e gonop rok Jehovah u lan e Bible nge pi babyor rodad. Ba t’uf e re gonop ney ko girdi’ ya nge yag e yafos ni manemus ngorad. Gad ma felfelan’ u nap’an nra fek be’ ba ken e babyor rodad. Machane gathi gubin e girdi’ ni yad baadag ni ngar feked e babyor rodad. Ya bay boch e girdi’ ndubrad ni ngar nanged e n’en be yog e Bible. Ma boch i yad e ma minmin ngodad. Yad ma lemnag ni Bible e ba ke babyor ni ke kakrom ndaki m’ag ngodad e chiney. Ku bay boch e girdi’ ni yad ma gathibthibnag e n’en be fil e Bible u murung’agen rogon e ngongol nsusun e ngaud rin’ed, ma yad ma yog ni piin yad ma fol ko pi n’em e darur runguyed e girdi’ ma yad ma lemnag ni ka yad ba fel’ ko tin ka bay e girdi’. Yugu aram rogon, ma ka be ulul Jehovah ni nge pi’ e gonop rok ngak urngin e girdi’. Ni uw rogon?
2 Reb e kanawo’ ni ma pi’ Jehovah e bin riyul’ e gonop riy e u daken e Thin rok ni aram e Bible. Re ke babyor ney e ba chugur i gubin e girdi’ ma bay rorad. Ma uw rogon e pi babyor rodad nib puluw e thin riy ko Bible? Ke magar Jehovah ni be tow’athnagdad ke yag ni ngan pilyeg e pi babyor ney nga boor ko 1,000 mit e thin. Piin yad ra motoyil ni aram e ngar beeged e pi babyor ney mar folgad ko n’en yad be fil riy e ra yib angin ngorad. Machane yooren e girdi’ e kar mel’eged ndab ra motoyilgad ko bin riyul’ e gonop. Nap’an nra t’uf ni ngar dugliyed ban’en, ma yad baadag ni ngar taga’gad ngorad ara ra motoyilgad ngak yugu boch e girdi’. Ku rayog ni ngar darifannaged gadad ni bochan e kad mel’eged ni ngad folgad ko n’en be yog e Bible. Ere re article ney e ra weliy fan ni ma rin’ e girdi’ e re n’ey. Machane som’on e ngad weliyed rogon nrayog ni nge yag e gonop rok Jehovah ngodad.
APRIL 14-20
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 9
Mu Gonop Ma Dab Mu Siyeg e Fonow
“Mmotoyil” ko Tin Ma Yog e Piin nib Gonop
4 Rayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad motoyilgad ko fonow ni ke pi’ be’ ngodad ma gad fol riy. Ku rayog ni nge aw nga lanin’dad e fonow ni kan pi’ ngodad. Mang fan? Yugu aram rogon ni gad manang ndawor da flontgad, machane nap’an nra fonownagdad be’ u murung’agen reb e oloboch ni kad rin’ed, ma rayog ni nge mo’maw’ ni nge m’agan’dad ko fonow ni kan pi’ ngodad. (Mu beeg e Eklesiastes 7:9.) Ere rayog ni ngad gayed e tawey rodad. Rayog ni nge maruwar u wan’dad fan ni ke fonownagdad facha’ ara da damumuwgad nga rogon ni ke fonownagdad. Ku rayog ni ngad gathibthibnaged me lungudad u wan’dad: ‘Dariy mat’awun e cha’ney ni nge fonownageg, ya mus ngak maku ma oloboch!’ Faanra dubdad e fonow ni kan pi’ ngodad, ma rayog ni nge dab da motoyilgad ngay ara da gayed yugu be’ nga bang ni nge pi’ e fonow ngodad ni bochan e gad be athapeg ni ir e ra yog ngodad e n’en gad baadag ni ngad rung’aged.
“Mmotoyil” ko Tin Ma Yog e Piin nib Gonop
12 Mang e ra ayuwegdad ni nge m’agan’dad ko fonow ni kan pi’ ngodad? Ba t’uf ni nge sobut’an’dad ma dab da paged talin ndawor da flontgad ma yu ngiyal’ e de puluw rogon ni gad ma lem. Kad weliyed faram ni Job e de puluw rogon e lem ni i tay. Machane boch nga tomuren me yal’uweg rogon e lem rok, ma aram me tow’athnag Jehovah. Mang fan? Bochan nib sobut’an’. I dag nib sobut’an’ ni aram e m’agan’ ko fonow ni pi’ Elihu ngak ni yugu aram rogon nib bitir ngak. (Job 32:6, 7) Sobut’an’ e ku ra ayuwegdad ni ngad folgad ko fonow ni kan pi’ ngodad ni yugu aram rogon ni gad be lemnag ndariy rogon ni ngan fonownagdad ara en ke fonownagdad e bbitir ngodad. I yog reb e piilal u Canada ni gaar, “Rib mo’maw’ ni ngad mon’oggad ni faanra dariy be’ ni be fonownagdad.” Gad gubin nib t’uf ni ngad mon’oggad u rogon ni ma m’ug wom’engin gelngin Got nib thothup rodad, nge rogon e machib ni gad ma tay, nge rogon ni gad ma fil ban’en ko girdi’.—Mu beeg e Proverbs 27:6.
13 Ngam nang ni fonow ni kan pi’ ngom e aram rogon ni be dag Got ni gab t’uf rok. Baadag Jehovah e n’en nib fel’ ni fan ngodad. (Prov. 4:20-22) Ere nap’an nra fonownagdad u daken e Thin rok, ara reb e babyor rodad nib puluw e thin riy ko Bible, ara reb e walag ni ke ilal ko tirok ban’en, ma aram e be dag ni gad ba t’uf rok. Be yog e Hebrews 12:9, 10 ni ma rin’ e re n’ey ni “fan ngodad.”
14 Mu lemnag e fonow ni kan pi’ ma gathi rogon ni kan pi’. Yu ngiyal’ e rayog ni ngad lemnaged nde puluw rogon ni kan fonownagdad. Riyul’ ni en be pi’ e fonow e susun ni nge guy rogon ni nge mom ngak e en yibe fonownag ni nge m’agan’ ngay. (Gal. 6:1) Machane faanra gadad e yibe fonownagdad, ma susun e ngad lemnaged e n’en nrayog ni ngad filed riy ni yugu aram rogon ni gad be lemnag ni ka bay yugu reb e kanawo’ nib fel’ nrayog ni ngan pi’ riy. Rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Yugu aram rogon ndabug rogon ni kan fonownageg, machane gur, bay ban’en nrayog ni nggu fil riy, fa? Rayog ni nggu fek owcheg ko meewar rok e en ke fonownageg mug fil ban’en ko fonow ni ke pi’ ngog, fa?’ Gad ba gonop ni faan gad ra guy rogon ni ngad filed ban’en u gubin e fonow ni yima pi’ ngodad.—Prov. 15:31.
w01 5/15 30 ¶1-2
“Gonop e Ra Puthuy Boch e Duw ko Yafos Rom”
Be’ nib gonop e nap’an ni yira ginang mab thil e n’en ma rin’ ngak be’ ni ma siyeg e fonow. I yog Solomon ni gaar: “Faan ga ra yal’uweg be’ nib gonop, ma ra adag dakenam. Demtrug e n’en ni ga ra yog ngak be’ nib gonop ma ra gel boch e gonop rok.” (Proverbs 9:8b, 9a, BT) Be’ nib gonop e manang ni “faan bayi gechignagdad Got, ma gadad finey e ngiyal’ i n’em nre n’em ni ke yib ngodad e ban’en ni nge kireban’dad ngay, ma gathi nge felfelan’nagdad. Machane faani tomur riy ma fa piin ni mit nem e gechig e ke yal’uwegrad e ke yib wenegan ngorad ni aram e ke gapas lanin’rad ma ke yal’uw pangirad u mit Got.” (Hebrews 12:11) Yugu aram rogon nrayog ni nge kireban’dad ko fonow ni kan pi’ ngodad, ma mang fan ni ngad siyeged ara da togopuluwgad ngay ni faanra gad manang nra ayuwegdad ni ngad gonopgad?
I ulul fare pilung nib gonop ngay ni gaar: “Demtrug e n’en ni ga ra yog ngak be’ nib mat’aw ma ra puthuy ko tin manang.” (Proverbs 9:9b, BT) Dariy be’ ni kaygi pag feni gonop ara kaygi piilal ndaki t’uf ni nge fil ban’en. Rib manigil ni gad be guy ni mus ko piin pilibthir ma be m’agan’rad ko tin riyul’ ma yad be ognaged yad ngak Jehovah! Ere manga yu gud dugliyed u wan’dad ni ngad ululgad ni ngaud filed ban’en mi i par e man’ey rodad ni be maruwel.
w01 5/15 30 ¶5
“Gonop e Ra Puthuy Boch e Duw ko Yafos Rom”
Ra bagadad mab milfan ngak ni nge guy rogon ni nge yag e gonop ngak. Ireray e n’en ni tamilangnag Solomon ni gaar: “Faanra bay e gonop rom me gur e ra yib e fel’ riy ngom, ma faan ga ra siyeg me gur e ga ra gafgow.” (Proverbs 9:12, BT) Be’ nib gonop e ir e ra yib e fel’ riy ngak, ma en ma siyeg e fonow e ir tapgin e gafgow ni ma yib ngak. Arrogon, n’en gad ra yung e aram e n’en gad ra t’ar wom’engin. Ere manga yugu da ‘motoyilgad ko’ gonop.—Proverbs 2:2.
Ngan Fil Ban’en Riy
Tin nib Baga’ Fan ko Babyor ko Proverbs
9:17—Mang e “pi ran ni kan iring,” ma mangfan nib “athibthib”? Bochan ni Bible e ke taarebrogonnag e par ko pumoon nge ppin u lan e mabgol ko muun ran u luwed, ma ran ni kan iring e be yip’ fan e ngongol ni darngal ni yima rin’ nib mith. (Proverbs 5:15-17) Bochan ni kar unew ko ngongol ni darngal ni de nang e girdi’ ma ke bod e ran nib athibthib.
APRIL 21-27
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 10
Uw Rogon ni Nge Yag e Bin Riyul’ e Felfelan’ Ngodad?
w01 7/15 25 ¶1-3
“Be’ nib Manigil e Ra i fel’ Waathan”
Ku bay reb e kanawo’ nib tow’ath e en nib manigil riy. “Gamead e ra fekem i yan ko gafgow, machane maruwel nib gel e ra fel’ rogom riy. Be’ nib tamilangan’ e ma t’ar wom’engin e woldug u ngal’an; ma rib tamra’ ni nguun mol ko ngiyal’ ni ngan t’ar wom’engin e woldug.”—Proverbs 10:4, 5, BT.
Rib ga’ fan e thin ni yog e re pilung ney ngak girdien e maruwel u nap’an ni yibe t’ar wom’engin e woldug. Ngiyal’ ni ngan t’ar wom’engin e woldug e gathi aram e ngiyal’ ni ngan mol, ya aram e ngiyal’ ni ngan maruwel nib gel mu kun maruwel nib n’uw nap’an. Aram e ngiyal’ ni ngan gurnag e maruwel.
I weliy Jesus ngak pi gachalpen murung’agen e ngiyal’ ni ngan kunuy e girdi’ riy ni gaar: “Woldug ni ngan kunuy ngan tay nga naun e ba ga’ ni ba ga’ yang, machane piin ni ngar muruwliyed nge thap nga naun e ba lich. Mu yibilgad ngak e en ni ir e suwon e re woldug nem [Jehovah Got] ngki pi’ boch girdien e maruwel ngar muruwliyed e re woldug rok nem nge thap nga naun.” (Matthew 9:35-38) Nap’an e duw ni 2000, mab pag 14 e milyon urngin e girdi’ nra uned ko fare Puguran ko yam’ ni tay Jesus, nre namba ney e l’agruw yay ni ke mun nga urngin e Pi Mich Rok Jehovah. Ere mini’ e rayog ni nge yog ni ‘woldug ni ba’ e dawori el ma dawori taw nga nap’an ni ngan t’ar’? (John 4:35) Tin riyul’ e tapigpig rok Got e yad ma yog ko Masta rorad ni ngki pi’ boch girdien e maruwel maku yad be maruwel nib gel ni ngar yognaged boch i gachalpen Jesus nrogon nib puluw ko n’en yad be yibilay. (Matthew 28:19, 20) Ma kari tow’athnagrad Jehovah ko athamgil ni yad be tay! Ba pag 280,000 e girdi’ ni kan taufenagrad u nap’an e September ko duw ni 2000 nge mada’ ko August ko duw ni 2001. Pi girdi’ ney e ku yad be guy rogon ni ngar filed e Thin rok Got ngak yugu boch e girdi’. Ere manga yugu da uned i rin’ fare maruwel ni ngan yognag boch i gachalpen Jesus nib fel’ rogon, ya nge yag nda felfelan’gad e ngiyal’ ney ni yibe t’ar wom’engin e woldug.
w01 9/15 24 ¶3-4
Mman ko ‘Wo’ ni Fan Ngak e Piin nib Fel’’
I tamilangnag Solomon feni ga’ fan e tin nib mat’aw. I gaar: “Machaf e ma yororiy e piin yoor ban’en rorad; ma gafgow e ma kirebnag e piin dariy ban’en rorad. Puluwon e ngongol nib fel’ e yafos, ma denen e kemus ni ma soregey i yan nga boch e denen.”—Proverbs 10:15, 16, BT.
Flaab e rayog ni nge yororiyey u boch ban’en ni ma buch ndan lemnag, ni bod nib binaw nib gel e yoror riy e ma pi’ e pagan’ ngak e piin yad ma par riy. Ma gafgow e rayog ni nge kirebnigey ko ngiyal’ ni ke buch boch ban’en ndan lemnag. (Eklesiastes 7:12) Machane ku rayog ni be weliy e re pilung ney riy’en e flaab nge gafgow. Be’ nib flaab e rayog ni ngari pagan’ ko fel’ rogon rok me lemnag ni pi n’em e ‘ra yororiy ni bod ba yoror nib tolang mab gel.’ (Proverbs 18:11) Ma be’ nib gafgow e rayog ni nge oloboch nge lemnag ndariy e athap rok boch nga m’on ni bochan e ba gafgow. Ere yow l’agruw ndabi fel’ thirow u wan’ Got.
it-1 340
Tow’ath
Be Tow’athnag Jehovah e Girdi’. “I Somol e ke fal’eg waatham kam flaab. Math’ kenyil’ e dabi yin’ daken e flaab rom.” (Pr 10:22, BT) Ma tow’athnag Jehovah e piin yad ba fel’ u wan’ ni aram e ma yororiyrad, me flaabnagrad, me pow’iyrad, me ayuwegrad ni nge fel’ rogon e tin yad be rin’, me pi’ e tin nib t’uf rorad u reb e kanawo’ nra yib angin ngorad.
Ngan Fil Ban’en Riy
Felfelan’ Ko Yan U Fithik’ E Yul’yul’
18 “Flaab rok Jehovah”—e ir e ke ayuweg ni nge mon’og e girdi’ rok ko tirok Got ban’en. Ma kan micheg ngodad ni “de puthuy e amith ngay.” (Proverbs 10:22, NW) Ere, mang fan ni ke yib e skeng ngak boor e girdi’ nib yul’yul’ ngak, ni ke k’aring e amith nge gafgow ngorad? Gafgow nge kireban’ e ma yib ngodad ni dalip fan. (1) Gadad e ta denen. (Genesis 6:5; 8:21; James 1:14, 15) (2) Satan nge pi moonyan’ rok. (Efesus 6:11, 12) (3) Fare fayleng nib kireb. (John 15:19) Yugu aram rogon ni ma pag Jehovah ni nge buch e tin nib kireb rodad, ma gathi ir e ke k’aring. Tin riyul’ riy e, “urngin e tin nib fel’ ni be pi’ Got ngodad nge urngin e tow’ath nrib manigil ma be yib u tharmiy ngodad.” (James 1:17) Flaab rok Jehovah e der k’aring e amith.
APRIL 28–MAY 4
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PROVERBS 11
Dab Mog Fare N’em!
w02 5/15 26 ¶4
Yul’yul’ e Ma Pow’iy e Piin nib Fel’
Yul’yul’ ni ma tay e piin nib fel’ nge ngongol nib kireb ni ma rin’ e piin nib kireb e ku bay ban’en ni ma rin’ ngak yugu boch e girdi’. I yog fare pilung nu Israel ni gaar: “Rayog ni nge kirebnigem e thin rok e girdi’ nde nang Got, machane gonop ko piin mat’aw e rayog ni ayuwegem.” (Proverbs 11:9, BT) Mini’ e rayog ni nge yog ni faan yira t’ar e thin nga daken be’, ma yibe dugdugthin, ma yibe yog e thin nib kireb, ma yibe weliy murung’agen boch ban’en ndariy gam’engin ma dabi kirebnag yugu boch e girdi’? Thin ni ma yog be’ nib mat’aw e bbeech, mab fel’ rogon ni ke lemnag, ma be m’ug riy ni be lemnag rogon laniyan’ yugu boch e girdi’. Gonop e rayog ni nge ayuweg ni bochan ni yul’yul’ rok e aram e n’en be pi’ e gonop nib t’uf ni nge yag ngak ya nge yag ni dag ni be ban e piin yad be t’ar e thin nga daken.
w02 5/15 27 ¶2-3
Yul’yul’ e Ma Pow’iy e Piin nib Fel’
Girdi’ u reb e binaw nib fel’ e ngongol rorad e yad ma yibnag e gapas, nge felfelan’, nge athamgil nga laniyan’ e girdi’ u lan binaw. Bochan e re n’ey, ma aram e ra fel’ rogon fare binaw. Piin yad ma t’ar e thin nga daken be’, ma rogned boch e thin nra kirebnag lanin’uy, nge thin nib kireb e yad ma k’aring e wagey, nge kireban’, mar magawonnaged e taareban’ u thiliy, mar k’aringed e magawon. Ba ga’ ni ma buch e re n’ey ni faanra bay e pi girdi’ ney u reb e liw nrayog ni ngaur gagiyegnaged e n’en be rin’ yugu boch e girdi’. Reb e binaw ni aray rogon e rayog ni nge wagey, me sug e ngongol riy nib sasalap, nge ngongol nib kireb, ma sana ku rayog ni ngan magawon riy ko salpiy.
Fare kenggin e motochiyel ni bay ko Proverbs 11:11 e ku bay rogon ko girdi’ rok Jehovah ni bochan e yad ma chag u taabang u lan e pi ulung rorad ni bod girdien reb e binaw. Reb e ulung ni ke ilal e girdi’ riy ko tirok Got ban’en ma yad ba yul’yul’ e yad ba felfelan’, ma yad ba pasig, ma yad ma ayuweged yad, ma yad ma n’uf Got. Ra tow’athnag Jehovah e ulung rorad me par nib gel ko tirok ban’en. Machane in ni baaray e girdi’ nsana der fel’ u wan’rad e n’en yibe rin’ ma yad ma gathibthibnag rogon ni yima rin’ boch ban’en e yad bod e “pan nib mooy” nrayog ni nge garer me gafgownag e tin ka bay e girdi’ ko yub rok. (Hebrews 12:15) Girdi’ ni aray rogon e ba ga’ ni yad baadag ni nge ga’ lungurad mar tolanggad. Yad ma tunguy boch e thin nga u rogned ni murung’agen boch ban’en nde mat’aw ni be buch, ara laniyan’ ni yibe tay ngak e piin nib thil ramaen dowrad u lan e ulung ara rogned ni piin piilal e yad be rin’ e pi n’ey. Thin ni yad ma yog e rayog ni nge ruw raba’nag e ulung. Susun e dab da motoyilgad ngorad ma ngad guyed rogon ni ngad manged boch e girdi’ ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en ni yad ma mon’ognag e gapas nge taareban’ u lan e ulung.
Mingiyal’ e Ba Fel’ ni Ngad Nonad?
12 Mang e ga ma rin’ ni faanra ga manang ni bay reb e walag ni manang boch ban’en nsusun e ngan tay nib mith? Bod ni faanra kam mada’gow be’ ni ma par u reb e nam ni kan taleg e maruwel rodad riy, ma gur, ga ma guy rogon ni ngam k’aring ni nge yog boch ban’en u rogon ni yima rin’ e maruwel rodad ko re nam nem, fa? Ba mudugil ni gathi ga be fith e pi n’em ni bochan e ga baadag ni ngam gafgownag fare walag. Bin riyul’ riy e, ba t’uf pi walagdad rodad ma gad baadag ni ngaud nanged ko mang e be buch rorad. Ku gad baadag ni ngad weliyed boch ban’en nib tamilang u nap’an ni gad be pi’ e meybil rorad. Machane, ireray e ngiyal’ ni ngad gagiyegnaged bolowthdad ma gad th’ab gulungdad ndab dogned ban’en. Faan gad ra towasariy be’ ni nge yog ban’en ngodad nsusun e ngan tay nib mith, ma aram e darud daged nib t’uf facha’ rodad nge pi walag ni ke pagan’rad ngak ndabi weliy fapi n’em. Riyul’ ndariy bagadad ni baadag ni nge gelnag e mo’maw’ ko par ko pi walagdad ni yad be par u boch e nam ni kan taleg e maruwel rodad riy. Ku arrogon e pi walag ni yad be pigpig ko pi nam ney nsusun e dab ra weliyed rogon ni ma machib ara ma muulung e Pi Mich ko pi nam nem.
13 Ba ga’ ni piin piilal e rib ga’ fan ni ngar folgad ko fare kenggin e motochiyel ni bay ko Proverbs 11:13 ni aram e dab ur weliyed boch ban’en nsusun e ngan tay nib mith. (Mu beeg.) Rayog ni nge mo’maw’ ngak reb e piilal ni nge rin’ e re n’ey ni faanra ba mabgol. L’agruw ni’ ni yow ba mabgol e yow ma guy rogon ni nge par e tha’ u thilrow nib chugur ni aram e yow ma non ngorow ni gubin ngiyal’, ma yow ma weliy urngin ban’en ni bay u lanin’row ngorow. Machane, reb e piilal e manang nthingar dabi weliy ngak leengin boch ban’en u murung’agen e pi walag u lan e ulung nsusun e ngan tay nib “mith” ara dabin weliy ku be’. Ya faanra yog, ma aram e dabki pagan’uy ngak maku rayog ni nge kireb thin riy. Piin piilal u lan e ulung e thingar ra ‘yul’yul’gad’ u gubin ban’en, ma dab u rogned boch e thin nde riyul’. (1 Tim. 3:8) Re n’ey e be yip’ fan nsusun e dab ur bannaged e girdi’ ara ra uned ko dugdugthin. Faanra ba t’uf leengin reb e piilal rok, ma dabi weliy boch ban’en ngak nde t’uf ni nge nang.
Ngan Fil Ban’en Riy
Gol—Reb e Fel’ngin ni Ma M’ug ko Thin nge Ngongol
Be gaar e Bible: “Ba fel’ ngom ni ga ra gol.” (Prov. 11:17, BT) Baadag e girdi’ ni ngaur chaggad ngak be’ nib gol ma bochan e re n’ey ma yad ra gol ngak. Ke gaar Jesus: “Re fol ni ga ra pi’ ngak be’ e ereram e re fol nra pi’” be’ ngom. (Luke 6:38) Ere be’ nib gol e ba mom ni nge pirieg e fager nib manigil me par e tha’ rorad nib manigil.
Ke yog apostal Paul ngak fare ulung nu Efesus ni ngar ‘golgad ngorad, me bagayad me munguy ngak bagayad, mu ur n’aged fan u wun’rad e tin nib kireb ni ke rin’ bagayad ngak bagayad.’ (Efe. 4:32) Faanra gubin e girdi’ u lan e ulung ni yad ma dag e gol nge runguy, ma ra par fare ulung nib gel mab taareb. Dubdad ni nga dogned boch ban’en nib kireb u murung’agen e pi walagdad, ara ud gun’gun’naged yad, ara dogned ban’en nra kirebnag lanin’rad ni mus ni faanra gad be mak’arang. Ya n’en ni gubin ngiyal’ ni ngaud dogned e ban’en nra ayuwegrad ara pi’ e athamgil nga lanin’rad. (Prov. 12:18) Ma angin nra yib e ra pigpig e pi walag u lan e ulung ngak Jehovah u fithik’ e felfelan’.
Kad filed ni gol e reb e fel’ngin ni ma m’ug ko thin nge ngongol rodad. Ma faan gad ra gol ma aram e gad be folwok rok Jehovah ni ir fare Got rodad ko t’ufeg nge gol. (Efe. 5:1) Re n’ey e ra ayuweg e ulung rodad ni nga i gel i yan miki pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ni ngar pigpiggad ngak Jehovah. Ere gad gubin ni ngad rin’ed e tin nrayog rodad ya nge guy e girdi’ ni Pi Mich Rok Jehovah e bogi girdi’ nib gol!