I “Par ni Ba’ Got Rok”

MU SUSUNNAG yaan Noah ni be k’ik’iyag keru’ ni ke par nga daken bangi palang nib n’uw mab dub’ag ni be yaliy fare arke nib ga’ ndawori m’ay. Be wer bon e pich u fithik’ e nifeng, ma be yan lingan talin e maruwel. Gin ni be par Noah riy e rayog ni nge guy fapi pagel ni fak ni yad be maruwel nib gel ni yad be fal’eg yu yang ko fare arke. Ke yoor e duw ni ke un fapi pagel ni fak, nge leengirad, nge ppin rok i toy fare arke. Ke n’uw nap’an ni kar maruwelgad, ma ka boor e maruwel ni ka bay ni ngar rin’ed!

Ke lemnag e girdi’ ko re binaw nem ni ke kireb lolugrad. Nap’an ni ke chugur ni nge m’ay fare arke ma rib elmerin ni be minmin e girdi’ ngorad ya yad be lemnag e n’en ni kar rung’aged ni bay e ran nib ga’ nra tharey e fayleng. Yad be lemnag ni n’en ni i yog Noah ngorad e de riyul’ ma gowa ban’en ndabiyog ni nge buch! Ba mo’maw’ ni ngar nanged fan nra adbey reb e pumoon nge chon e tabinaw rok e tayim rorad ni ngar rin’ed e re maruwel nem ndariy fan. Machane, Jehovah, ni ir e Got rok Noah, e gathi aram rogon ni be lemnag.

Thin rok Got e be gaar: “I par ni ba’ Got rok.” (Genesis 6:9, 10) Mang fan e re n’ey? Re n’ey e be yip’ fan ni kari athamgil Noah ni nge fol rok Got ma i par nib t’uf rok, ni bod e fager rok nrib fel’ e tha’ u thilrow. Ma tomuren bokum biyu’ e duw, ma be yog e Bible ni bochan e michan’ rok Noah “me gagiyelnag nib kireb e rok e girdi’ nu fayleng.” (Hebrews 11:7) Ni uw rogon? Mang e gad ra fil ko michan’ rok e ngiyal’ ney?

BE’ NIB MAT’AW U LAN BA FAYLENG NIB KIREB

I ilal Noah u ba ngiyal’ ni be gel i yan e kireb ko girdi’ u fayleng. Nap’an Enok ni tutuw rok Noah, ni ir reb e tapigpig rok Got nib mat’aw, ma ke yoor e girdi’ nib kireb. Ke yiiynag Enok ni bay reb e rran ko pufthin ni be yib nga daken e piin nib kireb u fayleng. Nap’an Noah ma kari gel e kireb. Bin riyul’ riy, ma ke kireb e fayleng u wan’ Jehovah, ya ke yoor e kireb riy. (Genesis 5:22; 6:11; Jude 14, 15) Mang e ke k’aring ni nge gel e kireb?

Ke gagiyel e tin ni ke buch u fithik’ pifak Got ni aram e pi engel. Bay bagayad ni ke togopuluw ngak Jehovah, me mang Satan ni Moonyan’ ya i gathibthibnag Got me waliy Adam nge Efa ni ngar denengow. Nap’an Noah, me togopuluw boch e engel ko gagiyeg rok Got nib mat’aw. Nap’an ni digey e pi engel e maruwel rorad u tharmiy, mi yad yib nga fayleng, mar pilyeged downgirad ngar boded downgin e girdi’, mar feked boch e ppin nib pidorang ngar manged ppin rorad. Pi engel nem ni yad ba siin e kar waliyed e girdi’ ko kireb.​—Genesis 3:1-5; 6:1, 2; Jude 6, 7.

Maku bochan ni leengiy e pi engel nem e pi ppin nu roy u fayleng me sum e bitir rorad ni yad ba tagiyet mab gel gelngirad. Pi cha’nem ni yad ba tagiyet ma yad ba kireb e kar k’aringed ni nge gel e kireb u fayleng. Aram fan ni en ke Sunmiy urngin ban’en e ke lemnag ni “kari gel e kireb rok e girdi’ u gubin yang, ni gubin ngiyal’ ma ba sug lanin’rad ko tin nib kireb.” Ke dugliy Jehovah nra thang urngin e girdi’ nib kireb u lan 120 e duw.​—Genesis 6:3-5.

Mu susunnag feni rib mo’maw’ ni ngam ayuweg e tabinaw rom u lan ba fayleng nib gel e kireb riy! Machane, ireray e n’en ni ke rin’ Noah. Ke pirieg be’ ni nge leengiy nib fel’. Ma tomuren ni ke gaman 500 e duw rok, me gargelnag e ppin rok dalip e pagel ni fakrow ni aram Shem, nge Ham, nge Japheth.a Ba t’uf ni ngar ayuwegew e pi bitir rorow ni nge dabi af e ngongol nib kireb ko re fayleng ney ngorad. Piin ni pagel e ba ga’ ni yad ma tayfan e piin nib ‘gel’ gelngirad mab “gilbuguwrad,” ni aram e pi cha’ nem ni yad ba tagiyet. Mo’maw’ rok Noah nge ppin rok ni ngar ayuwegew e pi bitir rorow ni nge dab ra nanged murung’agen e pi n’en ni ma rin’ e pi cha’ nem ni yima ngat ngay. Machane rayog ni ngar filew e tin riyul’ u murung’agen Jehovah Got ngorad, ni ir ba Got ni ma fanenikay urngin ban’en nib kireb. Ba t’uf ni ngar ayuwegew e bitir rorow ni ngar nanged ni Jehovah e ma kireban’ ko ngongol ni bugel nge togopuluw u roy u fayleng.​—Genesis 6:6.

Piin gallabthir e ngiyal’ ney, e yad manang fan laniyan’ Noah nge ppin rok. Fayleng e ngiyal’ ney e ke sug ko ngongolen e cham nge togopuluw. Mus ko pi n’en ni ma chuweg e chalban ni fan ko bitir e bay e mit ney e ngongol riy. Piin gallabthir ni yad ba gonop e yad ma rin’ urngin nrayog rorad ni nge dabi af e ngongol nib kireb ngak e pi bitir rorad, ma aram e yad ma fil ngorad murung’agen Got ni ir e Got ko gapas, ma ir e ra chuweg urngin ngongolen e cham boch nga m’on. (Psalm 11:5; 37:10, 11) Rayog ni ngan ayuweg e bitir! Noah nge ppin rok e ke yag ni ngar ayuwegew e pi bitir rorow. Nap’an ni kar ilalgad, ma kar manged boch e pumoon nib fel’ e ngongol rorad, ma kar leengiyed e ppin nib m’agan’rad ni ngar m’oneged Jehovah u lan e yafas rorad.

‘MU TOY BA ARKE NI FAN NGOM’

Bay reb e rran ni thil e yafas rok Noah. Ya non Jehovah ngak, nge weliy nra thang e girdi’ nib kireb e ngiyal’ nem. Ma aram me tay Got chilen ngak Noah ni gaar: “Mu toy e barkow [“arke,” NW] ni fan ngom ni ngam ngongliy ko ren nib fel’.”​—Genesis 6:14.

Re arke nem e gathi ban’en ni bod yaan ba barkow nrogon ni ma lemnag boch e girdi’. Ya bod yaan ba kahol nib ga’. I weliy Jehovah ngak Noah ga’ngin e re arke nem ni nge toy, nge rogon yaan, nge rogon ni ngan achey e pich nga langgin nge wuru’. Miki weliy ngak Noah fan ni nge rin’ e re n’ey, ya yog ni gaar: “Ya bay gu pi’ e ran nge yib nga daken e fayleng . . . ma urngin ban’en ni bay u daken e fayleng ni bay yim’.” Machane, ke yog Jehovah ngak Noah ni gaar: “Ngam man nga lan e re barkow [“arke,” NW] nem ni gimew leengim, nge pi fakmew ni pumoon, nge pi leengirad.” Maku ba t’uf ni nge fek Noah urngin mit e gamanman. Kemus ni girdi’ nge gamanman nra yan nga lan fare arke e yad ra magey ni yad ba fas u nap’an nra yib fare Ran ni nge tharey e fayleng!​—Genesis 6:17-20.

Rib gel e maruwel ni kan pi’ ngak Noah. Rib ga’ e re arke nem, ya ba pag 400 e fit n’umngin, ma kub pag 70 e fit radan, ma kub pag 40 e fit tolngin. Kab ga’ e re arke nem ko bin th’abi ga’ e barkow e ngiyal’ ney ni kan ngongliy ko palang. Gur, ke guy Noah rogon ni nge dabi rin’ e re maruwel n’em, ma be gun’gun’, ya kaygi mo’maw’, ara ke ngongliy nrogon ni ke lemnag nib fel’, ya nge mom rok? Ke pi’ e Bible e fulweg ni gaar: “Me rin’ Noah urngin e tin ni yog Got ngak ni nge rin’.”​—Genesis 6:22.

Sana ke gaman 40 nge mada’ ko 50 e duw, ma ka fini m’ay e re maruwel nem. Ya boor e gek’iy ni ngan toy nga but’, nge ren nib gagang’ ni ngan gochowriy, min th’ab nge fel’ ga’ngin, min puthuy nga taabang. Fare arke e dalip thal, ma boor e singgil ni bay riy, maku bay e mab riy. Mutrug ni bay e winda ko thal ni nga lang, ma kan ngongliy e chig riy ni nge dabi mit e ran u daken.​—Genesis 6:14-16.

Ke chugur ni nge m’ay fare arke u tomuren boor e duw, ma dabisiy ni kari felfelan’ Noah ko ayuw ni ke pi’ chon e tabinaw rok ngak! Maku bay reb e maruwel ni dabisiy ni kub gel e mo’maw’ riy ko fare arke ni ngan toy. Be yog e Bible murung’agen Noah ni i “machibnag e tin nib mat’aw.” (2 Peter 2:5) Der rus ni nge ginang e girdi’ nib kireb u murung’agen e mogothgoth ni be yib ngorad. Mang e kar rin’ed? Boch nga tomur, me yib ngan’ Jesus e re tayim nem, me yog ni pi girdi’ nem e “da ur nanged [“tiyan’rad,” NW].” Ke yog ni ur tiyan’rad ko tin yad ma rin’ u gubin e rran ni aram e yad be abich, ma yad be garbod, ma be mabgol e pumoon nge ppin, ere dar motoyilgad ko thin ni ke yog Noah. (Matthew 24:37-39) Dariy e maruwar riy ni boor e girdi’ ni ur moningniged Noah nge chon e tabinaw rok; ma boch i yad e ka rogned e thin nib kireb ma ur togopuluwgad ngak nib gel.

Machane, de tal Noah nge chon e tabinaw rok. Yugu aram rogon ni ur pared u ba ngiyal’ ni yooren e girdi’ riy e kemus ni yad baadag ni ngar rin’ed boch ban’en ni fan ngorad, ma yad be lemnag ndariy fan ni ngan toy fare arke, machane i par Noah nge chon e tabinaw rok ni yad ba yul’yul’ ko re maruwel nem. Boor ban’en nrayog ni nge fil e pi tabinaw ko Kristiano e ngiyal’ ney ko michan’ rok Noah nge chon e tabinaw rok. Ngiyal’ ney, e gad be par u ba ngiyal’ ni be yog e Bible ni “tin tomren e rran” ko re m’ag ney. (2 Timothy 3:1) I yog Jesus ni ngiyal’ ney, e bod e ngiyal’ ni baaram u nap’an ni toy Noah fare Arke. Faanra dariy fan u wan’ e girdi’ nu fayleng fare thin ni murung’agen Gil’ilungun Got, ma yad be yog e thin nib moning, ara yad be togopuluw, mab t’uf ni nge lemnag e piin Kristiano e n’en ni rin’ Noah. Gathi yad e som’on ni kar mada’naged e magawon ni aram rogon.

‘MMAROD . . . NGA LAN FARE ARKE’

Tomuren bokum e duw, ma ka fini m’ay i ngongliy fare arke. Ma nap’an ni ke chugur ni nge gaman 600 e duw rok Noah, me yim’ boch e girdi’ nib t’uf rok. Ni bod rogon Lamek ni chitamangin.b Ma lal e duw nga tomuren, miki yim’ Methuselah ni tutuw rok ni ke gaman 969 e duw rok, ma ireray e en ni th’abi n’uw e yafas rok nrogon ni bay u Bible. (Genesis 5:27) Methuselah nge lamek e yow l’agruw ni yow ba fas ko ngiyal’ ni immoy Adam.

Nap’an e re duw nem, me yog Jehovah Got ngak Noah ni gaar: “Mmarod girdien e tabinaw rom nga lan fare barkow [“arke,” NW].” Miki yog Got ngak Noah ni nge fek urngin mit e gamanman nga lan fare arke nra ba mit ma l’alagruw, ma bay boch ni medlip u taab mit ni ngan fek.​—Genesis 7:1-3.

Dabisiy nib mo’maw’ ni ngan pag talin e re n’em ni kan guy. Yira changar nib palog ma rayog ni ngan guy boor mit e gamanman, tin ni be changeg nge tin ni be gararaw u but’, nge tin nib gagang’, nge tin nib achig, nge tin ma k’ad, nge tin nib mongmor. Rayog ni ngad susunnaged feni rib mo’maw’ ni nge gafaliy Noah urngin e pi gamanman nem, ya nge yag ni ngar thapgad nga lan fare arke. Ya be yog e Bible “nra uned ngak Noah nga ranod ni yu lal’agruw nreb e ppin nge reb e pumoon nga lan fare barkow [“arke,” NW].”​—Genesis 7:9.

Girdi’ ni i maruwar lanin’rad e sana yad ra fith ni nge lungurad: ‘Uw rogon ni buch e re n’em? Uw rogon, me yag ni nge par urngin e pi gamanman nem u lan fare arke ni yad ba gapas?’ Mu lemnag e re n’ey: Gur, dabiyog rok faen ni ke Sunmiy e palpalth’ib ni nge gagiyegnag e pi gamanman ni ir e ke sunmiyrad, ni bod ni nge thilyeg rarogon e tin nib ta k’ad ni ngar mongmorgad nfaanra ba t’uf? Dab mu pagtalin ni Jehovah e ir fare Got ni ke ruwraba’nag fare Red Sea, me n’igin e yal’ ni nge dabki mithmith. Ere, gur, dabiyog rok ni nge rin’ e pi n’en ni kan weliy ko fare chep u murung’agen Noah? Mmutrug nrayog, ma ireray e n’en ni ke rin’!

Riyul’, nrayog rok Got ni nge ayuweg e pi gamanman u yugu boch e kanawo’. Machane, ke mel’eg reb e kanawo’ nra puguran ngodad rogon ni ma pagan’ ngak e girdi’ ni ngar ayuweged e pi gamanman u fayleng. (Genesis 1:28) Boor e gallabthir e ngiyal’ ney ni yad ma fanay chepin Noah ni ngar filed ko bitir rorad nib ga’ fan e pi girdi’ nge gamanman u wan’ Jehovah.

I yog Jehovah ngak Noah ni u lan reb e wik ma ra yib fare Ran nib ga’. Dabisiy ni ireram ba ngiyal’ ni boor ban’en ni ngar rin’ed ya ke buchuuw e tayim. Mu lemnag gelngin e maruwel riy ni ngan kunuy fapi gamanman nge ggan rorad nga taabang ngan yarmiy, ma ngkur kunuyed e tirorad e chugum nga taabang. Ppin rok Noah nge fapi ppin ko bitir rok e dabisiy nib ga’ fan u wan’rad ni ngar fal’eged bang u lan fare arke ni ngar pared riy.

Ma uw rogon e girdi’ ko fare binaw? “Da ur nanged [“tiyan’rad,” NW]” ni yugu aram rogon ni bay e mich riy ni i tow’athnag Jehovah Noah nge maruwel ni i rin’. Mmutrug ni kar guyed fapi gamanman ni yad be malay i yan nga lan fare arke. Susun dab da gingad ngay ni yad be darifannag e pi n’em ni yad be guy. Taareb rogon ko girdi’ e ngiyal’ ney ni yad ma darifannag e mich riy ni gad be par ko tin tomuren e rran ko re m’ag nib kireb ney. Ma rogon ni yog apostal Peter e bay e girdi’ ni yad ma moningnag e piin ni yad be fol ko fonow rok Got. (2 Peter 3:3-6) Ba mutrug ni bay e girdi’ ni ur moningniged Noah nge chon e tabinaw rok.

Mingiyal’ e tal e pi moning nem? Be yog e Bible nnap’an ni ke fek Noah chon e tabinaw rok nge pi gamanman nga lan fare arke, “ma aram me ning Somol fare mab nga ftikeru’ Noah.” Faanra bay e piin ni yad be moningnagrad ni yad ba chugur ko gin ni yad bay riy ma dabisiy ni n’en ni rin’ Jehovah e ke k’aringrad ni ngar th’abed gulungrad. Faanra danga’, mab mudugil ni nap’an ni aw e n’uw mar th’abed gulungrad. Me ulul ni nge aw e n’uw, me tharey e ran e fayleng ni bod rogon ni yog Jehovah​—Genesis 7:16-21.

Gur, be felfelan’ Jehovah ni ke yim’ e pi girdi’ nib kireb nem? Danga’! (Ezekiel 33:11) Ya ke bing e kanawo’ ngorad ni ngar thilyeged e ngongol rorad mar rin’ed e tin nib mat’aw. Gur, rayog rorad ni ngar rin’ed e re n’em? N’en ni ke rin’ Noah e ra pi’ e fulweg ko re deer ney. Bochan ni ke fol Noah u urngin ban’en ni yog Got ngak, ma re n’em e be dag nrayog ko girdi’ ni ngar mageygad ni yad ba fas e ngiyal’ nem. Ere michan’ rok e ke gagiyelnag nib kireb e rok e girdi’ nu fayleng e ngiyal’ nem. Ma michan’ rok e ke ayuweg nge chon e tabinaw rok. Faan ga ra folwok rok maku rayog ni ngam ayuweg e yafas rom nge piin yad ba t’uf rom. Bod rogon Noah, rayog ni ngam fol rok Jehovah Got, ngam mang fager rok. Ma rayog ni nge mang fager rom ndariy n’umngin nap’an!