DILONGI 52
Zikhomba zi Bikhupa—Vanganu Mangolo ma Kukonzuka mu Kiphevi
“Bobuawu mvandi bakietu . . . bafueti ba bifu bimboti ayi bafueti ba bakuikama mu mambu moso.”—1 TIMO. 3:11.
NKUNGA 133 Buongimina Yave mu Butoko Buaku
MAMBU TUANLONGUKAa
1. Mbi tufueti vanga muingi tuba Baklistu bayonzuka mu kiphevi?
TUNKUITUKANGA beni mu ndionzukulu yi muana tsombi ayi yawu yilenda monikina mu kimzibukulu. Vayi masi ko mawu mammonikanga mu ndionzukulu yi kiphevi.b (1 Koli. 13:11; Ebe. 6:1) Muingi tudukisa makani mitu, vantombulu kuba kikundi kingolu na Yave. Mvandi vantombulu phevi yinlongo muingi kukuna zikhadulu zimboti, kulonguka mambu mamona ayi kukubama mu biyeko binkuiza kuntuala.—Zinga. 1:5.
2. Mbi Ngenesi 1:27, yitulonga ayi mbi tuantubila mu dilongi adidi?
2 Yave wuvanga batu, nkietu ayi dibakala. (Tanga Ngenesi 1:27.) Bukiedika, babakala ayi bakietu badi disuasana mu mangolo. Vayi bawu mvandi badi disuasana mu ziphila zinkaka dedi, Yave wuvanga babakala ayi bakietu muingi ba dukisa biyeku biawu bimfunu ayi mambu malenda basadisa kukieba biawu. (Ngene. 2:18) Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila mbi zikhomba zibikhupa balenda vanga muingi baba bakietu bayonzuka mu kiphevi. Ayi mu dilongi dinlanda, tuala tubila mbi zikhomba zi matoko balenda vanga.
KUNA ZIKHADULU ZIMBOTI
Kulandakana zikhadulu zibakietu ba kiminu dedi Lebeka, Esteli ayi Abigaili ziala kusadisa kuba nkietu wuyonzuka mu kiphevi (Tala lutangu 3-4)
3-4. Kuidi zikhomba zibikhupa balenda bakila bifuani bimboti bi kulandakana? (Tala mvandi foto.)
3 Kibibila kintubila beni bifuani bi bakietu baba luzolo mu Yave ayi bansadila. (Tala dilongi mu jw.org “Bakietu mu Kibibila—Mbi Tulenda Longuka mu Bawu?”) Dedi buntubila matangu mabongulu ntu dilongi, “bawu bafueti ba bifu bi mbomti” ayi “bafueti ba bakuikama mu mambu moso.” Mvandi, zikhomba zi bakietu balenda mona mu bimvuka biawu, bifuani bi bakietu bayonzuka mu kiphevi bio bawu balenda landakana.
4 Zikhoma zibikhupa, buidi lummuena kulandakana mua bifuani bi bakietu bayonzuka mu kiphevi? Mona zikhadulu ziawu zimboti. Ayi mona buidi mulenda monisina zikhadulu beni. Mu matangu manlanda, tunkuiza tubila khadulu tatu zinkinza zintombulu muingi kuba bakietu bayonzuka mu kiphevi.
5. Kibila mbi kukikulula yidi khadulu yimfunu kuidi bakietu bayonzuka mu kiphevi?
5 Kukikulula yidi khadulu yinkinza kuidi Baklistu bayonzuka mu kiphevi. Boti nkietu wukikululanga, nandi wala ba kikundi kifikama na Yave ayi kuidi bankaka. (Tiagu 4:6) Dedi nkietu wunzolanga Yave, mu kukikulula nandi wunsolanga kubuela mioku minsua mi Tat’andi yi diyilu katsikika. (1 Koli. 11:3) Minsua beni minsaduluanga mu kimvuka ayi va dikanda.c
6. Mbi zikhomba zi bikhupa balenda longoka mu kifuani ki Lebeka?
6 Tala kifuani ki Lebeka. Nandi wumonisa mu luzingu luandi ti wuba nkietu wudiela, wu kibakala ayi wubaka makani ma nduenga. (Ngene. 24:58; 27:5-17) Mvandi, wuba lukinzu ayi waba kukikululanga. (Ngene. 24:17, 18, 65) Bobuawu mvandi, ngie kikukululanga mu kubuela mioku mu kisalu ki Yave dedi bo Lebeka kavangila, ngie wunkuiza ba kifuani kimboti va dikanda diaku ayi mu kimvuka.
7. Buidi zikhomba zi bikhupa balenda landikinina kifuani ki Esteli?
7 Kuzaba ndilu, yidi khadulu yinkaka Baklistu boso bayonzuka mu kiphevi bafueti kuna. Kibibila kintuba ti ‘nduenga yidi kuidi batu bazebi ndilu’awu.’ (Zinga. 11:2) Esteli waba vuminanga Nzambi ayi wuzaba ndilu’andi. Kuzaba ndilu’andi, kunkieba muingi kubika vangila mambu mu lungudayi. Nandi wuyuwa malongi primu’andi Molodokai kamvana ayi wusadila mawu. (Este. 2:10, 20, 22) Ngie mvaku wulenda monisa khadulu yi kuzaba ndilu, mu kudinda malongi mamboti kuidi zikhomba ayi kusadila mawu mu luzingu luaku.—Titu 2:3-5.
8. Dedi bummonisina 1 Timoti 2:9, 10 buidi zikhomba zi bakietu balenda monisina kuzaba ndilu’awu?
8 Esteli wumonisa khadulu yi kuzaba ndilu mu phila yinkaka. Nandi ‘wuba beni kitoko’ ayi kasa kinyemisa ko mu kibila akiokio. (Este. 2:7, 15) Buidi zikhomba zi bakietu balenda bakila ndandu mu kifuani ki Esteli? Phila yimueka yidi, mu kulandakana mambu bantubila mu 1 Timoti 2:9, 10. (Tanga.) Mvuala Polo wulonga bakietu muingi bavuata bikhutu bifuana, bimmonisa lukinzu. Bikuma bi Kingeleko basadila avava, bimmonisa ti nkietu kafueti vuata mu phila yimmonisa lukinzu ayi kuvua nkinza mabanza ayi mayindu ma bankaka. Tuidi mayangi kuidi benu zikhomba zi bakietu mu yonzuka mu kiphevi munlandakananga kifuani akiokio.
9. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki Abigaili?
9 Phisulu yidi khadulu yinkaka zikhomba zioso zi bakietu bayonzuka mu kiphevi bafueti monisa. Mbi biobio phisulu? Yidi khadulu yimboti yi tusadisanga kuzaba mamboti na mambi ayi kuzaba buidi bu kunatina luzingu mu nduenga. Tala kifuani ki Abigaili. Nnuni’andi wubaka makani mambi mabina tuadisa ziphasi ziwombu kuidi dikanda. Mu nsualu Abingaili wuvanga dioso diambu. Nduenga kaba, yivukisa miela miwombu. (1 Samu. 25:14-23, 32-35) Phisulu mvandi yi tusadisanga kuzaba thangu yi kutuba ayi thangu yi kuvuena sui. Mvandi yi tusadisanga kuba mayindu mafuana mu phila tuntadilanga bankaka.—1 Tesa. 4:11.
LONGUKA MAMBU MAMONA
Buidi wulenda bakila ndandu mu kutanga ayi kusonika buboti? (Tala lutangu 11)
10-11. Ndandu mbi ngie ayi bankaka mulenda baka mu kutanga ayi kusonika buboti? (Tala mvandi foto.)
10 Vantombulu khomba yinkietu wuyonzuka mu kiphevi kulonguka mambu mamona. Mua mambu muana nkietu kanlonguka tona mu bumuana, malenda nsadisa mu luzingu luandi loso. Tala mua bifuani binlanda.
11 Longuka kutanga ayi kusonika buboti. Mu bikhulu binkaka kutanga ayi kusonika, disi ko diambu dinkinza bakietu balenda longuka. Vayi, mambu amomo nkinza madi kuidi Baklistu.d (1 Timo. 4:13) Diawu ka wubika ni kiuma ki kutula nkaku muingi wuzaba kutanga ayi kusonika buboti. Lusakumunu mbi wala tambula? Mambu amomo malenda kusadisa kubaka ayi kukieba buboti kisalu kiaku. Ngie wala ba nlonguki ayi nlongisi wumboti wu Diambu di Nzambi. Bulutidi, ngie wala luta fikama Yave mu kutanga ayi kuyindula Diambu diandi.—Yosua 1:8; 1 Timo. 4:15.
12. Mbi ngie belonguka mu Zingana 31:26?
12 Longuka kukolukanga buboti na bankaka. Nkinza Baklistu kuvanga mawu. Mawu Tiagu nlandikini Yesu ka tukindisa kuvanga mu kutuba: “Benu boso mufueti ba nzaki mu kukuwa, vayi lubika fika kolukanga.” (Tiagu 1:19) Bo wunteka matu bo bankaka bantuba, ngie wummonisanga ti wumvuanga nkinza ‘mabanza’ mawu. (1 Pete. 3:8) Boti wisimvisa ko mambu mutu kantuba voti buidi kadi mu kumuena, buboti kukuvula biuvu bifuana. Botula mua thangu ava kukoluka. (Zinga. 15:28, nota.) Wukiyuvusa: ‘Mambu yintomba kutuba madi makiedika ayi makhindusulu? Madi ma luzolo? Longuka mu kifuani ki zikhomba bayonzuka mu kiphevi, badi kifuana kimboti mu thubulu. (Tanga Zingana 31:26.) Tsikika thalu mu phila bawu bankolukila. Bo wumpisuka mu phila ayoyo, kikundi kiaku ayi bankaka kiela luta ba kimboti.
Nkietu wunlonguka kukieba buboti nzo, widi kifuani kimboti kuidi dikanda diandi ayi mu kimvuka (Tala lutangu 13)
13. Buidi wulenda longukila kukieba nzo? (Tala mvandi foto.)
13 Longuka kukieba buboti nzo. Mu bibuangu biwombu, bakietu bawu badi biyeku bi kukieba nzo. Mamaku voti khomba yinkaka, kalenda kulongisa kuvanga mambu. Khomba yimueka bantedilanga Cindy wutuba: “Kiuka kilutidi luvalu mama kaphana, kidi kundonga mayangi mankuizilanga mu kusala beni. Kulonguka kulamba, kudiodisa, kuta bikhutu ayi kusumba biuma, kutsadisa mu luzingu luama ayi kuzibula luaku muingi yiluta vanga mawombu mu kisalu ki Yave. Mama mvandi, wutsadisa kuba khadulu yi kuyamba ayi luba luaku muingi kuzaba zikhomba ziwombu badi kifuani kimboti ki kulandakana. (Zinga. 31:15, 21, 22) Nkietu wupisuka ayi widi khadulu yi kuyamba, widi lusalusu lumboti kuidi dikanda ayi mu kimvuka.—Zinga. 31:13, 17, 27; Mava. 16:15.
14. Mbi wulenda longuka mu kifuani ki yaya Crystal ayi mambu mbi wufueti sikika thalu?
14 Ba mayindu mafuana mu ngie veka. Kuba mayindu mafuana mu ngie veka, didi diambu dinkinza Baklistu bayonzuka mu kiphevi bafueti ba. (Fili. 4:11) Khomba mueka bantedilanga Crystal wutuba: “Matata mami baba kuazuka beni matedi ntindu curso mbi yifueti vanga ku kikola, muingi yinunga kuzaba mambu mankiza ma kuvanga. Tat’ami wukhindisa yivanga curso yi contabilidade ayi yawu yitsadisa beni mu luzingu luama.” Kubotula kuandi to kulonguka mambu malenda kusadisa kubaka kisalu, mvandi longuka kusadila buboti zimbongo. (Zinga. 31:16, 18) Kutatamana kusikika makani ma kiphevi, kuala kusadisa kubika kukota mu zipholo ayi kubika kunata luzingu lu kikhafi.—1 Timo. 6:8.
KUBAMA MU BIYEKU WALA TAMBULA KUNTUALA
15-16. Buidi zikhomba zi bakietu bakhambu kuela balenda tuadisila ndandu kuidi bankaka? (Malako 10:29, 30)
15 Ngie kukuna zikhadulu zi kiphevi ayi kuvua nkinza mambu wulonguka, ngie wala ba wukubama mu biyeku wala tambula kuntuala. Tala mua bifuani ngie wulenda landakana.
16 Ngie wulenda viokisa mua thangu mu kukhambu kuela. Mu kutadila mambu Yesu katuba, mu bikhulu binkaka batadilanga ko mu phila yifuana mutu wukhambu kuela. (Matai 19:10-12) Bankaka balenda tatamana kukhambu kuela mu kibila ki mua mambu ma luzingu. Vayi ba lufiatu ti Yave ayi Yesu batadilanga ko mu phila yikhambu fuana Baklistu bakhambu kuela. Mu nza yimvimba zikhomba zi bakietu bakhambu kuela, badi kifuani kimboti mu bimvuka. Luzolo luawu lukiedika kuidi bankaka, luba sadisanga kuba Baklistu bayonzuka mu kiphevi ayi zingudi zikiphevi kuidi bankaka.—Tanga Malaku 10:29, 30; 1 Timo. 5:2.
17. Buidi bikhupa balenda kubimina bubu muingi kukota mu kisalu ki thangu ka thangu?
17 Ngie wulenda kota mu kisalu ki thangu ka thangu. Bakietu bayonzuka mu kiphevi, badi kifuani kimboti mu kisalu ki kusamuna kimvangamanga mu nza yivimba. (Minku. 68:11) Ngie wulenda kubama bubu muingi kukota mu kisalu ki thangu ka thangu? Ngie wulenda ba ntuami ntuala, kuba mu kisalu ki kutunga voti kuesadila ku Beteli. Natina makani beni mu nsambu. Solula na zithomba zinkaka banunga kudukisa makani amomo ayi mona mbi ngie fueti vanga muingi wuba wufuana, bosi vanga khubumunu yifuana. Kudukisa makani maku mala kuvana luaku luwombu mu kisalu ki Yave.
Boti wunyindula kukuela, ngie wulenda sola mutu wunkuela mu nduenga (Tala lutangu 18)
18. Kibila mbi khomba yinkietu kafueti sodila buboti mutu kantomba kukuela? (Tala mvandi foto.)
18 Ngie wulenda sola kukuela. Zikhadulu ayi mambu wulenda longuka tuma tubila mu dilongi adidi, mala kusadisa kuba nkazi wufuana. Diawu boti widi makani ma kukuela, ngie fueti ba keba keba bo wunsola mutu wu kukuela. Adiodio didi dimueka mu makani mankinza ngie wulenda baka. Tebuka moyo ti ngie wala ba ku tsi lutumu lu mutu wunkuela. (Loma 7:2; Efe. 5:23, 33) Diawu wukiyuvisa: Nandi widi khomba wuyonzuka mu kiphevi? Nandi wuntulanga mambu ma kiphevi va theti mu luzingu luandi? Mbakanga makani ma nduenga? Wunkikininanga zinzibala ziandi? Wunkinzikanga bakietu? Bukiedika ti nandi wala nunga kudukisa zitsatu ziama zi kiphevi ayi zi kinsuni? Nkiebakanga buboti biyeku? Dedi biyeku mbi nandi kadi mu kimvuka ayi buidi kankiebilanga biawu? (Luka 16:10; 1 Timo. 5:8) Diawu boti ngie wuntomba kubaka nnuni wumboti, ngie mvaku fuite ba nkanzi wumboti.
19. Kibila mbi kiyeku ki kuba “nsadisi” kididi nkinza?
19 Kibibila kintuba ti nkietu wufuana widi nsadisi wu nnuni’andi. (Ngene. 2:18) Bukiedika ti mawu masudula ti nkietu kasiko luvalu? Ndamba. Kiyeku kiandi ki kuba nsadisi, kidi ki luvalu ayi Kibibila khumbu ziwumbu kintuba ti Yave widi nsadisi. (Minku. 54:4; Ebe. 13:6) Nkanzi widi nsadisi wukiedika kuidi nnuni, wumbuelanga mioku makani nnuni kambaka mantuadisa ndandu va dikanda. Ayi luzolu kadi mu Yave lukumvanganga kumonisa zikhadulu zimboti, zintuadisanga nzitusu kuidi nnuni’andi. (Zinga. 31:11, 12; 1 Timo. 3:11) Ngie wulenda kubama mu biyeku wulenda ba kuntuala mu kubuela kindisa luzolo luaku mu Yave ayi kusadisa bankaka ku nzo ayi mu kimvuka.
20. Lusalusu mbi ngudi kalenda tuadisa va dikanda?
20 Ngie wulenda ba ngudi. Bo wunkuela, ngie ayi nnuni’aku mulenda buta bana ayi didi diyindu dimboti. (Minku. 127:3) Zikhadulu ayi mambu mankaka wulonguka tuma tubila mu dilongi adidi mala kusadisa ngie kuba nkazi ayi ngudi. Luzolo luaku, mamboti maku ayi mvibudulu, ziala sadisa dikanda diaku kuba mu mayangi ayi bana baku bala ba mu nsika.—Zinga. 24:3.
Bikhupa biwombu balonguka Kibibila ayi basadila mambu baloguka maba sadisa kuba ba Baklistu bayonzuka mu kiphevi (Tala lutangu 21)
21. Mbi ngie wunyidulanga matedi zikhomba zitu zi bakietu ayi kibila mbi? (Tala mvandi foto va thonono levista.)
21 Befu tumuzolanga beni zikhomba zi bakietu mu mambu moso mumvaganga mu kisalu ki Yave ayi kuidi dikabu diandi. (Ebe. 6:10) Ngie wumvaganga mangolo mantombulu muingi kukuna zikhadulu zi kiphevi? Kulonguka mambu mankaka mamona, mala kutuadisa mayangi mu luzingu, kuzola baboso ayi kukubama bobuti mu biyeku wala tambula kuntuala. Bukiedika, ngie luvalu luwumbu widi mu kimvuka ki Yave.
NKUNGA 137 Bakietu Bakuikama
a Benu zikhomba zi bikhupa luvalu muidi mu kimvuka. Benu mulenda konzuka mu kiphevi, mu kukuna zikhadulu zimboti, kulonguka mambu mamona ayi mu kuba wukubama muingi kutambula biyeku mu bilumbu binkuiza. Ngie kuvanga mawu, wala tambula lusakumunu luwombu mu kisalu ki Yave.
b TSUDUKUSU YI BIKUMA: Mutu wuyonzuka mu kiphevi wuntuadusuluanga mu phevi yi Nzambi, kubika kuandi mu nduenga yi nza. Khomba yi dibakala voti yinkietu banladakana kifuani ki Yesu, bamvanganga mangolo muingi kuba kikundi kifikama na Yave, kuyimanga ayi kumonisa luzolu kuidi bankaka.
d Muingi tuluta zaba nkinza wukutanga tala mu Jw.org dilongi dintuba: “Porque é importante insetivar as crianças a ler?” Parte-1 ler ou assistir videos?