DILONGI 7
NKUNGA 15 Zitisa Muana Yave!
Mbi Nlemvu wu Yave Wunsundula Kuidi Ngiewu?
‘Kuidi ngiewu kuidi nlemvu wukiedika.’—MINKU. 130:4.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuemfiongunina mua mambu Kibibila kintuba muingi tubuela vua nkinza nlemvu wukiedika Yave kammonisanga kuidi kadika mutu mu befu.
1. Kibila mbi didi diambu diphasi kuvisa nlemvu wu batu?
YINDULA boti ngie betuba voti bevanga diambu di belueka ntima mutu wunkaka ayi nandi wu kukamba “minu yima kulemvukila.” Buidi wunkuiza bela? Bukiedika, ngie wunkuiza ba mu mayangi! Vayi bo “mutu kantuba minu yima kulemvukila” mbi mawu mansundula? Bukiedika ti mutu belueka ntima wuntomba kutuba ti kikundi kinu kima bue vutuka dedi bo kibela? Voti nandi kansintomba ko kubue tubila mambu beni? Khumbu zinkaka bo batu bantubanga ti balemvukila, masi ko mawu banyindula mu bukiedika.
2. Mbi Kibibila kintuba matedi nlemvu wu Yave? (Tala mvandi nota.)
2 Phila Yave ka tulemvukilanga yidi beni disuasana na phila befu batu tunlemvukilanga. Vasi ko mutu kalenda lemvukila dedi bo Yave kanlemvukilanga. Nsoniki wu minkunga wukamba Yave: ‘Kuidi ngie kuidi nlemvu wukiedika, diawu befu tufueti kukinzikila.’a (Minku. 130:4) Nlemvu wu Yave widi ‘wukiedika.’ Mu nzila kifuani kiandi, nandi wu tumonisanga mbi binsundula kulemvukila mu bukiedika. Mu matangu mankaka, minsoniki mi Kibibila basadila kikuma ki Kiebeleo kio bakhambu sadilanga muingi kutubila nlemvu wu batu, vayi wu Yave to.
3. Buidi nlemvu wu Yave wididi disuasana? (Yesaya 55:6, 7)
3 Bo Yave kanlemvukila mutu, nandi wunkubulanga masumu mandi. Ayi mu phila ayoyo wubue vutukanga kuba kiokiawu kikundi kifikama na mutu beni. Bukiedika, befu tumvutulanga matondo mu kuzaba ti Yave wu tulemvukilanga mu bukiedika khumbu ziwombu.—Tanga Yesaya 55:6, 7.
4. Buidi Yave katusadisilanga kuvisa mbi binsundula nlemvu wukiedika?
4 Boti nlemvu wu Yave widi disuasana na nlemvu’itu, buidi batu ba masumu balenda visila mbi nlemvu wukiedika wunsundula? Yave wunsadilanga bifuani muingi ku tusadisa kuvisa phila nandi kanlemvukilanga. Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila mua bifuani. Bifuani abiobio, binkuiza monisa ti Yave wunlemvukilanga masumu ayi mu yoyawu thangu wubue vutukanga kubue ba kikundi na mutu beni. Biawu binkuiza tusadisa kuvutula beni matondo kuidi Tat’itu yi luzolo, wummonisanga nlemvu’andi mu ziphila ziviakana.
YAVE WUNTATULANGA MASUMU MITU
5. Mbi bimmonikanga bo Yave kanlemvukilanga masumu mitu?
5 Khumbu ziwombu Kibibila kindedikisanga masumu, buka mfuna widi kizitu. Tala mambu Ntinu Davidi katuba matedi masumu mandi: ‘Zinzimbala ziami zidi va mbata ntu’ama. Zidi kizitu kilutidi kio yilendi nunga ko.’ (Minku. 38:4) Yave wunlemvukilanga masumu ma bankua mambi bo banyongina mawu. (Minku. 25:18; 32:5) Mu Kiebeleo kikuma “nlemvu” kinsundula “kutelama” voti “kunata.” Diawu bo Yave kanlemvukila masumu mitu, dimbanga buka nandi wumbotula kizitu mu mavangiti mitu ayi wunnata kiawu kinanu.
‘Kulemvukila’ (Minku. 32:5)
6. Kuidi Yave kannatanga masumu mitu?
6 Kifuani kinkaka Kibibila kinsadilanga, kimmonisa kinanu Yave kantatulanga masumu mitu. Minkunga 103:12 yintuba: ‘Dedi bo khonzo yimbasikilanga muinya, yididi yitatuka na khonzu yinkotilanga muinya, buawu nandi mvandi kantatudilanga zinzimbala zitu.’ Khonzu yimbasikilanga ayi yinkotilanga muinya, zidi beni zitatuka ayi zilendi dengana ko. Mawu mansundula ti Yave wunnatanga masumu mitu kinanu kio tulendi nunga ko kuyindula. Mambu amomo, ma tuvana lufiatu ti Yave wunlemvukilanga mu bukiedika.
‘Dedi bo khonzo yimbasikilanga muinya yididi yitatuka na khonzu yinkotilanga muinya’ (Minku. 103:12)
7. Dedi bummonisina Kibibila kuidi Yave kantulanga masumu mitu? (Mika 7:18, 19)
7 Tuma mona ti Yave wuntatulanga masumu mitu va ntual’itu. Vayi bukiedika ti nandi wunsuekanga mawu? Ndamba. Tala mambu ntinu Ezekiasi katuba matedi Yave: ‘Ngie wuloza masumu mami moso kumbus’aku.’ Ayi nota mu matangu amomo yintuba, ‘Ngie wuvengumuna masumu mami moso vantual’aku.’ (Yesa. 38:9, 17; nota.) Kifuani akiokio kimmonisa ti bo mutu kanyongina masumu mandi, Yave wuntatulanga mawu va ntual’andi ayi kabue sikikanga ko thalu mu mawu. Mu matangu amomo, buka nandi wutuba: ‘Kuidi ngie buka ti yisa vola ko masumu.’ Muingi kukindisa diyindu adiodio, Kibibila kinsadila mvandi kifuani kinkaka kidi mu Mika 7:18, 19. (Tanga.) Matangu beni mammonisa ti Yave wuntibulanga masumu mitu mu bibuangu bilutidi thibu voti kuneni ḿbu. Mu thangu yikhulu, batu babasa bakanga ko bu kuelandila kiuma babe tibula kuneni ḿbu.
‘Wuloza masumu mami moso kumbus’andi’ (Yesa. 38:17)
‘Ngie wala kuba ku ḿbu masumu mawu moso’ (Mika 7:19)
8. Mbi tuma longuka nati avava?
8 Bifuani abiobio bi tulonga ti bo Yave katulemvukilanga, nandi wu tubotulanga bizitu bi masumu mitu. Davidi wutuba, “Mayangi kuidi batu bo Nzambi kalemvukila zinzimbala ayi masumu mawu. Mayangi kuidi mutu no Yave kanlemvukilanga masumu.” (Lom. 4:7, 8) Amomo, mawu mansundula kulemvukila mu bukiedika.
YAVE WUNKUBULANGA MASUMU
9. Bifuani mbi Yave kasadila muingi kufuanikisa phila kanlemvukilanga?
9 Yave wusadila bifuani binkaka muingi ku tusadisa kuvua nkinza, phila nandi kankubudilanga masumu ma batu, banyongina mawu mu nzila khudulu. Muingi kufuanikisa Yave wutuba ti nandi wunsukulanga masumu mitu. Mawu mansadisanga kudiodisa mutu bevola disumu. (Minku. 51:7; Yesa. 4:4; Yele. 33:8) Naveka Yave wutuba: ‘Kheti masumu minu madi mabenga, mala kituka maphembe buka matuti maphembe; kheti madi buka nledi wubenga mala kituka maphembe buka mika mi kibulu.’ (Yesa. 1:18) Khumbu zinkaka dimbanga diambu diphasi kubotula matona mabenga mabe nama mu kikhutu. Mu kusadila kifuani akiokio, Yave wutuvana lufiatu ti nandi kalenda manisa masumu mitu.
‘Kheti masumu minu madi mabenga, mala kituka maphembe buka matuti maphembe’ (Yesa. 1:18)
10. Kifuani mbi kinkaka Kibibila kinsadila muingi ku tumonisa phila Yave kanlemvukilanga?
10 Dedi bo tumueni mu dilongi dibedi, masumu madi buka “zipholo”. (Mat. 6:12; Luk. 11:4) Diawu bo tunsumukanga, dimbanga buka befu tumbuelanga pholu’itu kuidi Yave. Vayi bo Yave katulemvukila, dimbanga buka nandi wunkubula pholo beni. Kibila mu befu veka, khanu tulendi nunga ko kuyifuta. Nandi kansintomba ko befu tubue futa mu masumu kamana tulemvukila. Muingi kufuakinsa, dedi bo mutu kambelanga mu mayangi bo ba kunlemvukila pholo kandeva, befu mvitu tuidi mu mayangi mu kuzaba ti Yave wu tulemvukilanga.
“Wutu lemvukila masumu mitu” (Mat. 6:12)
11. Bo Kibibila kintuba ti Yave wunkubulanga masumu mitu, mbi mawu mansundula? (Mavanga 3:19)
11 Yave kalemvukilanga ko to zipholo voti masumu mitu, nandi wunkubulanga mawu. (Tanga Mavanga 3:19.) Bo mutu kamfuta pholo, bantulanga kidimbu X mu nkanda basonika pholo beni muingi kumonisa ti pholo beni bama yifuta. Vayi kheti bobo, batu balenda mona thalu mutu beni kaba deva kheti batula X. Vayi kukubula, disuasana kuidi. Muingi tuvisa kifuani akiokio, tufueti tebuka moyo ti mu thangu yikhulu, ndimba baba sadilanga muingi kusonika yiba yivangulu mu makala, nomi ayi nlangu. Ayi mutu kalenda sadila kioso kiuma muingi kukubula bisona. Bobuawu mvandi, bo bamfuta pholo yawu “yimmananga.” Dedi bo bisona bakubula bilendi bue monika ko, befu mvitu tumvutulanga matondo kuzaba ti bo Yave kanlemvukilanga masumu mitu, mawu mammonikinanga buka ti tusa sumuka ko.—Minku. 51:9.
“Muingi mubaka nlemvu wu masumu minu” (Mav. 3:19)
12. Mbi kifuani ki dituti kinsundula kuidi befu?
12 Yave mvandi wunsadilanga bifuani muingi kutubila buidi kankubudilanga masumu mitu. Nandi wutuba: ‘Yala kubula zinzimbala ziaku buka minu yimfuka ziawu mu matuti.’ (Yesa. 44:22) Bo Yave kanlemvukila, mawu madi buka nandi wunsadila dituti muingi kufuka musumu mitu ayi mawu manzimbalanga mu bukiedika.
‘Yala kubula zinzimbala ziaku buka minu yala fuka ziawu mu matuti’ (Yesa. 44:22)
13. Buidi tumbelanga bo Yave kanlemvukila masumu mitu?
13 Mbi bifuani abiobio bi tulonga? Bo Yave kanlemvukila masumu mitu, tufueti bika kukivana fotu mu mawu mu luzingu luitu loso. Kibila mu nzila menga ma Yesu Klistu, masumu mitu malemvukulu. Ayi bo Yave kanlemvukilanga masumu, mawu mammonikinanga buka ti tusa vanga ko mawu. Awowo, wawu nlemvu wukiedika wumfuminanga kuidi Yave bo tunyongina masumu mitu.
YAVE WUVITIKA KUBUE VUTULA KIKUNDI TUBA AYI NANDI
Nlemvu wu Tat’itu yi diyilu, wu tuvana luaku muingi tuba kikundi kimboti ayi nandi (Tala lutangu 14)
14. Kibila mbi tulenda fiatila mu nlemvu wu Yave? (Tala mvandi zifikula.)
14 Nlemvu wukiedika wu Yave, wu tuvananga luaku muingi tuba yandi kikundi kimboti. Mawu ma tusadisanga tubika ba mayindu ma kukivana fotu. Diawu tulendi ba ko boma mu kuyindula ti Yave wu tusuekilanga nganzi mu mambu tumvanganga ayi wuntombanga phila yi kutufundisila. Nandi kavanganga ko mawu. Buabu, kibila mbi tulenda fiatila mu nlemvu wu Yave? Mbikudi Yelemia wuvutukila mambu Yave katuba mu kutuba: ‘Yala lemvukila zinzimbala ziawu ayi yilendi bue tebukila ko moyo masumu mawu.’ (Yele. 31:34) Mu matedi mambu amomo, mvuala Polo wusadila bikuma bidedakana bo katuba: “Yalasa bue tebukila ko moyo masumu mawu.” (Ebe. 8:12) Mbi mawu mansundula?
‘Yilendi bue tebukila ko moyo masumu mawu’ (Yele. 31:34)
15. Mu phila mbi Yave katebukilanga ko moyo masumu mitu?
15 Mu Kibibila kikuma “kutebukila moyo,” kisinsundula ko to kuyindula matedi mambu mamonika kumbusa. Vayi mvandi kinsundula kuvanga diambu. Ditongueni babanda va khonzu Yesu wundinda: “A Yesu, thebukila moyo bo wala kota mu Kintinu kiaku.” (Luk. 23:42, 43) Nandi kabasa dinda ko to muingi Yesu kantebukila moyo mu thangu yinani. Mvutu wu Yesu wummonisa ti nandi wala vanga diambu muingi kuvulubusa ditongueni beni. Diawu bo Yave katuba ti katebukilanga ko moyo masumu mitu, mawu mansundula ti nandi kalasa tuvangila ko ni diambu voti ku tufundisa mu bilumbu binkuiza mu masumu ka tulemvukila.
16. Buidi Kibibila kinsudikisila kiphuanza kinkuizilanga mu nlemvu wukiedika?
16 Kibibila kinsadila kifuani kinkaka muingi kutusadisa kuvisa kiphuanza kinkuizilanga mu nlemvu wukiedika. Mu kuba batu ba masumu, befu tuidi buka “mimvika mi disumu.” Vayi mu kibila ki nlemvu wu Yave, befu tuidi buka mimvika “bakula mu masumu.” (Lom. 6:17, 18; Nzai. 1:5) Bukiedika, nlemvu wu Yave wu tutuadisanga mayangi kibila wawu wu tusadisa kuvuka mu kivika ki masumu.
“Lukulu va kivika ki masumu” (Lom. 6:18)
17. Buidi nlemvu wu tubelusila? (Yesaya 53:5)
17 Tanga Yesaya 53:5. Mu kifuani kitsuka tuentubila, ba tudedikisa buka batu badi kimbevu kingolo. Vayi mu kibila ki khudulu Yave kavana mu nzila Muan’andi, befu tumana ba buka batu babelusa. (1 Pet. 2:24) Mu kibila ki masumu, tuidi buka batu babela mu kiphevi vayi khudulu yi tusadisanga kubue ba kikundi kifikama na Yave. Dedi bo mutu kambelanga mu mayangi bo kambeluka mu kimbevu kingolo, mvitu tumbanga mu mayangi bo Yave ka tubelusa mu kiphevi ayi tubue vutukanga kuba yandi kikundi mu kibila ki nlemvu’andi.
‘Mu kibila ki zimbeza ziandi befu tubelusu’ (Yesa. 53:5)
MBI NLEMVU WU YAVE WUNSUNDULA KUIDI BEFU
18. Mbi tuma longuka mu kufiongunina bifuani bi Kibibila bintubila matedi nlemvu wu Yave? (Tala mvandi quadro “Buidi Yave ka Tulemvukilanga.”)
18 Mbi tuma longuka mu bifuani bi Kibibila tuma fiongunina, bintubila matedi nlemvu wu Yave? Bo Yave kanlemvukilanga masumu mitu, mawu mammonikinanga buka ti tusa mavanga ko. Ayi tulenda ba lufiatu ti nandi kalasa tufundisa ko mu bilumbu binkuiza mu kibila ki masumu beni. Mawu ma tusadisa kuba kikundi kimboti na Tat’itu yi diyilu. Vayi befu tuzebi ti nlemvu wu Yave, widi nkhailu ka tuvana, mu kuba nkua luzolo ayi nkua kukaba, kibila khanu tusa fuana ko kutambula wawu.—Lom. 3:24.
19. (a) Kibila mbi tufueti vutudilanga matondo? (Loma 4:8) (b) Mbi tuala longuka mu dilongi dinkuiza?
19 Tanga Loma 4:8. Befu tumvutulanga beni matondo mu kuzaba ti Yave ‘wunlemvukilanga mu bukiedika’. (Minku. 130:4) Vayi muingi tutambula nlemvu wu Yave, vadi diambu dinkinza tufueti vanga. Yesu wusudikisa: “Benu kumanga lemvukilanga masumu ma bankaka, Tat’inu ku diyilu mvandi kalasa mulemvukilanga ko.” (Mat. 6:14, 15) Mawu mammonisa ti nkinza beni kulandakana kifuani ki Yave ki kulemvukila. Vayi buidi tulenda vangila mawu? Tuala tubila mawu mu dilongi dinkuiza.
NKUNGA 46 Tukutonda Yave
a Mu masonoko ma Kiebeleo bansadila kikuma “nlemvu,” muingi kutubila ti vadi phila yimueka to yi nlemvu wukiedika kheti valenda ba ziphila zinkaka zi kulemvukila. Zitsekudulu ziwombo zi Kibibila basa sekula ko diambu adiodio di nkinza, vayi mu Tsekudulu yi Nza Yimona yi Kibibila Kinlongo, basekula kiawu buboti dedi bummonisina Minkunga 130:4.