DILONGI 29
NKUNGA 87 Zikhutukunu zi Tukindisanga!
Buidi bu Kuvanina Malongi Mamboti?
‘Minu yala kuvana malongi ayi yala sikika thalu’ama kuidi ngiewu.’—Minku. 32:8.
MAMBU TUELONGUKA
Tuemmona buidi tulenda vanina malongi kuidi bankaka.
1. Sudikisa banani bafueti vana malongi?
Buidi wummuenanga kuvana malongi bankaka? Bawombo banzolanga kuvana malongi. Vayi bankaka bammonanga phasi kuvanga mawu. Diawu bosokua bubela, khumbu zinkaka vala tombulu muingi befu kuvana malongi. Kibila Yesu wutuba ti minlandikini miandi mikiedika, badi bazabakana mu luzolo badi bawu na bawu. (Yoane 13:35) Ayi phila yimueka tulenda monisina lozolo yidi, mu kuvana malongi kuidi zikhomba zitu va kutombulu. Diambu di Nzambi dituba ti, ‘dilongi dikiedika dimvanganga kikundi kimboti.’—Zinga. 27:9.
2. Mbi bakulutu ba kimvuka bafueti zaba kuvanga ayi kibila mbi? (Tala mvandi quadro yintuba “Malongi Tuntambulanga mu Lukutukunu Nzingulu ayi Kisalu Kitu ki Buklistu.”)
2 Bulutidi bakulutu ba kimvuka bafueti zaba buidi bu kuvanina malongi mamboti. Mu nzila Yesu, Yave wuba sola muingi kukeba zikhomba mu kimvuka. (1 Pet. 5:2, 3) Phila yimueka bamvangilanga mawu, yidi mu kukindisa zikhomba bo bamvanga dilongi mu kimvuka. Mvandi vantombulu bawu kuvana malongi kadika khomba kubunda mvandi bo babotuka mu kimvuka. Buidi bakulutu ba kimvuka ayi mvandi befu boso tulenda vanina bankaka malongi mamboti?
3. (a) Buidi tulenda bela batu bamvananga malongi mamboti? (Yesaya 9:6; Tala mvandi quadro “Landakana Kifuani ki Yesu bo Wumvana Malongi.”) (b) Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?
3 Befu tulenda longuka mambu mawombo matedi kuvana malongi mamboti, bo tunlonguka bifuani bi batu mu Kibibila bulutidi kifuani ki Yesu. Kibibila kimmonisa ti Yesu widi mutu wumvananga malongi mamboti. (Tanga Yesaya 9:6.) Mu dilongi adidi tuemmona mbi tulenda vanga bo bankaka batudinda malongi ayi bo vantombulu kuvana malongi kheti basa tudinda ko. Mvandi tunkuiza mona nkinza wu kuvananga malongi mu thangu yifuana ayi mu phila yifuana.
BO BANKAKA BATUDINDA MALONGI
4-5. Bo mutu katudinda malongi, Kiuvu mbi tufueti kuyivana? Vana kifuani.
4 Bo khomba katudinda malongi, mambu mbi tufueti vanga? Ḿba tumbanga mu mayangi ayi tummonanga phuila muingi kunsadisa. Vayi diambu ditheti tufueti vanga didi kuyikuvusa boti tuidi bafuana, muingi kuvana malongi beni. Khumbu zinkaka tulenda sadisa khomba beni mu kummonisa mutu wufuana muingi kumvana malongi. Mu phila ayoyo nandi kalenda tambula zithuadusulu zifuana mu makani kantomba kubaka.
5 Tala kifuani akiki: Yindulabu boti nkundi’aku wufikama widi mu kubela, ayi wu kukamba ti befiongunina ziphila ziwombo zi kubukila, ayi wundinda mayindu maku mu makani kalenda baka. Ḿba ngiewu widi mayindu mawombo matedi mambu amomo, vayi wisi ko wufuana kibila wisi ko mfelimini ayi wusa zaba ko matedi mbela beni. Diawu phila yifuana wulenda sadisila nkundi’aku yidi, kunsadisa kubakula mutu widi wufuana wulenda kunsadisa.
6. Kibila mbi tufueti botudila thangu muingi kuyindula ava kuvana malongi?
6 Kheti tuyimuena ti tuidi bafuana muingi kuvana malongi, buboti beni kubotulanga thangu muingi kuyindula ava kuvana malongi kuidi mutu betudinda. Kibila mbi? Zingana 15:28 yintuba ti ‘mutu wusonga wunyindulanga ava kuvana mvutu.’ Abu befu kuyindula ti tuzebi mambu tufueti tuba? Kheti bobo, vantombulu kuyindula matedi mambu beni, kusambila, ayi kufiongunina mawu buboti. Mu phila ayoyo, tunkuiza ba lufiatu ti malongi beni madi kithuadi na mayindu ma Yave. Tala kifuani ki Ḿbikudi Natani.
7. Mbi belonguka mu kifuani ki Ḿbikudi Natani?
7 Bo kaba yoluka na ḿbikudi Natani, Ntinu Davidi wunkamba ti, nandi waba tomba kutungisa tempelo kuidi Yave. Mu nsualu Natani wunkindisa kavanga mawu. Vayi khanu nandi wubotula thangu muingi kuzaba mayindu ma Yave mu mambu beni. Kibila mbi? Kibila Yave kabasa tomba ko muingi Davidi katungisa tempelo. (1 Lusa. 17:1-4) Mambu amomo mammonisa ti, tufueti vanga mangolo muingi tubika fika kolukanga bo bankaka batudinda malongi.—Tia. 1:19.
8. Kibila mbi kinkaka tufueti banga keba keba bo tumvana malongi?
8 Tala kibila kinkaka tufueti ba keba keba bo tumvana bankaka malongi. Befu tulenda ba foto, boti malongi tu bevana kuidi mutu beni, ma bentuadisa ziphasi. Diawu tufueti yindulanga buboti ava kuvana malongi.
KUVANA MALONGI KHETI BASA TUDINDA KO
9. Ava kuvana malongi, bivisa mbi bakulutu ba kimvuka bafueti ba? (Ngalatia 6:1)
9 Thangu zinkaka vantombuluanga bakulutu ba kimvuka kuvana malongi khomba mueka wuntona kuvanga diambu dimbi mu khambu zaba. (Tanga Ngalatia 6:1.) Matedi lutangu alolo, nota de estudo yituba ti, mutu awowo mu khambu zaba kalenda tona kuvekuka mu nzila yilenda kunnata kuvanga disumu dingolo. Makani ma bakulutu ba kimvuka madi, kusadisa mutu beni kuba mu nzila yi luzingu lu mvu ka mvu. (Tia. 5:19, 20) Muingi malongi ma bakulutu ba kimvuka maba mafuana, theti bafueti baka bivisa ti mutu beni, widi mu kuvekuka. Yave wutuvana luaku muingi tubaka makani mitu veka mu kutadila kilunzi kitu. (Lom. 14:1-4) Buabu, boti khomba beni widi mu kuvekuka mu nzila ayi vantombulu bakulutu ba kimvuka kumvana malongi?
10-12. Mbi bakulutu ba kimvuka bafueti vanga bo bamvana malongi bakhambu kuba dinda? Vana kifuani. (Tala mvandi zifoto.)
10 Disi ko diambu diluelu kuidi bakulutu ba kimvuka kuvana malongi zikhomba, kheti basa badinda ko. Mvuala Polo wutuba ti mutu beni, kalenda tona kuvanga diambu dimbi mu khambu zaba. Diawu kuidi bakulutu bavananga malongi kheti zikhomba basa badinda ko, vantombulu kukubika theti mutu beni ava kumvana malongi.
11 Kuvana malongi kuidi mutu no kasa tudinda ko, kuidi buka kuvata bikunusu mu ntoto widi ngolo. Ava mvati katona kuvata, nandi wunkubikanga ntoto. Bo kammana kukubika ntoto, nandi wutulanga zitheti. Bosi wunlembilanga nlangu muingi bikunusi bimena. Bobuawu mvandi, ava nkulutu wu kimvuka kuvana malongi bakhambu kundinda, buboti beni nandi kubotulanga thangu muingi kukubika khomba kamvana malongi. Dedi, mu thangu yifuana nkulutu wu kimvuka kalenda yoluka na khomba beni ayi kunsadisa kamona ti nandi wu kunzolanga. Na kuba wuzabakana mu zikhadulu zimboti dedi luzolo ayi lukinzu, khomba beni kasinkuiza mona ko phasi kuvitika malongi mandi.
12 Mu thangu nkulutu wu kimvuka kansolula na khomba beni, nandi kalenda nsadisa kuba wukubama muingi kukuwa malongi na kunsadisa kuvisa ti befu boso tumvanganga zinzimbala. (Lom. 3:23) Mu luzolo ayi mu lukinzu, nkulutu wu kimvuka kalenda kuntangila lutangu lu Kibibila lummonisa nzimbala kabe vanga. Khomba beni na kukikinina nzimbala kabe vanga, nkulutu wu kimvuka wunkuiza nsudikisa mu phila yikhambulu phasi, mbi kafueti vanga muingi kaludika mambu mantombolu. Ayi mvandi wunkuiza nyunga ayi kusambila yandi va kimueka.—Tia. 5:15.
Vantombulu kumonisa luzolo muingi kuvana malongi bakhambu kutudinda (Tala lutangu 10-12)
13. Mbi bakulutu ba kimvuka balenda vanga muingi khomba kavisa malongi ba kumvana?
13 Khumbu zinkaka khomba widi mu kutambula malongi, ḿba kasinkuiza visa ko buboti mambu ba kunkamba. Mbi bakulutu ba kimvuka bafueti vanga muingi mambu amomo mabika monika? Bawu balenda kumvana biuvu mu lukinzu muingi kunsadisa kuvisa malongi ba kumvana. (Mpovi 12:11) Mimvutu mi khomba beni minkuiza sadisa bakulutu ba kimvuka kuba lufiatu ti khomba bevisa malongi kabe tambula.
KUVANA MALONGI MU THANGU AYI MU PHILA YIFUANA
14. Sudikisa kibila mbi tulendi vana ko malongi bo tuidi mu nganzi?
14 Befu boso tuidi batu ba masumu, diawu tuntubanga mambu manyongisanga bankaka. (Kolo. 3:13) Kibibila kimmonisa ti thangu zinkaka tumvanganga mambu mamfuemisanga bankaka. (Efe. 4:26) Vayi tufueti vanga mangolo muingi tubika fika vana malongi, bulutidi bo tuidi mu nganzi. Kibila mbi? Kibila mutu na kuba mu nganzi, kavanganga ko mambu masonga va meso ma Nzambi. (Tia. 1:20) Befu kuvana bankaka malongi bo tuidi mu nganzi, malongi mitu masinkuiza tuadisa ko ndandu. Kheti vantombulu kuzabikisa kuidi mutu beni ti nandi be tunyongisa mu mambu kabe tuba, tufueti vanga mawu bo tuidi bavumbama. Tala kifuani kimboti Elihu katubikila.
15. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki Elihu? (Tala mvandi fikula.)
15 Elihu wuviokisa bilumbu biwombo mu kukuwa Yobi kuyikakidila mu mambu bakundi bandi baba kumvunina. Elihu wumona Yobi kiadi vayi mvandi wudasuka kibila Yobi waba sikika mayindu mu naveka kubika kuandi mu Yave Nzambi. Vayi kheti bobo, Elihu wuyoluka na Yobi mu mbembu yivumbama, mu lukinzu ayi mu luzolo. (Yobi 32:2; 33:1-7) Kifuani ki Elihu, kitulonga ti tufueti vananga malongi mu luzolo, lukinzu ayi mu thangu yifuana.—Mpovi 3:1, 7.
Kheti Elihu wudasuka mu mambu Yobi katuba, vayi nandi wumvana malongi mu phila yivumbama ayi mu lukinzu (Tala lutangu 15)
TATAMANA KUVANA AYI KUVITIKA MALONGI
16. Mbi tulenda longuka mu mambu madi mu Minkunga 32:8?
16 Lutangu lubongulu ntu diambu wu dilongi adidi dintuba ti ‘Yave wala tuvana malongi ayi wala sikika thalu’andi kuidi befu.’ (Tanga Minkunga 32:8.) Mawu mammonisa ti nandi wala tatamana kutusadisa. Nandi katuvananga ko to malongi, vayi mvandi wu tusadisanga kusadila malongi beni mu luzingu luitu. Bukiedika, kidi kifuani kimboti muingi tulandakana. Befu kubaka luaku lu kuvana malongi kuidi mutu wunkaka, tufueti landakana kifuani ki Yave mu kuba wukubama muingi kusadisa mutu tumvana malongi kabaka ndandu.
17. Mbi bimmonikanga bo bakulutu ba Kimvuka bamvananga malongi mabongulu mu Kibibila? (Yesaya 32:1, 2)
17 Bubu, vankuiza tombulu beni kutambula ayi kuvana malongi mamboti. (2 Ti. 3:1) Bakulutu ba kimvuka bamvananga malongi mabongulu mu Kibibila mankindisanga zikhomba. (Tanga Yesaya 32:1, 2.) Bakundi batuvananga malongi mantombulu, badi dedi zimaçã ziwola. (Zinga. 25:11) Diawu, tutatamananu kumonisanga nduenga mu kuvana ayi kutambula malongi.
NKUNGA 109 Tuzolasananga mu Ntima Woso