DILONGI 46
NKUNGA 17 “Yitidi”
Yesu—Nkulutu Zinganga Nzambi Wumvisanga Ziphasi Zitu
“Tuidi nkulutu wu zinganga Nzambi wulutidi no wumvisanga kulebakana kuitu.”—EBE. 4:15.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuemmona buidi Yesu kammonisinanga ti widi nkulutu zinganga Nzambi wufuana mu kumonisa kiadi, kuvisa mambu tumviokilanga, ayi buidi tulenda bakila ndandu mu mawu bubu.
1-2. (a) Kibila mbi Yesu kayizila va ntoto? (b) Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi? (Ebeleo 5:7-9)
VA MAVIOKA 2.000 di mimvu, tona Yave kafila muan’andi Yesu va ntoto. Kibila mbi nandi kavangila mawu? Muingi kukula batu ba masumu mu kivika ki disumu ayi lufua, ayi kumanisa mambu moso Satana kantuadisanga. (Yoa. 3:16; 1 Yoa. 3:8) Yave wuzaba ti vaba tombulu Yesu kiza va ntoto muingi kuba nkulutu zinganga Nzambi wufuana, wummonisanga kiadi ayi wumvisanga mambu tumviokila. Yesu wutona kisalu ki nkulutu zinganga Nzambi mu mvu 29 T.K.a
2 Mu dilongi adidi, tuemmona buidi mambu Yesu kaviokila bo kaba va ntoto, mansadisa kuba nkulutu zinganga Nzambi wufuana. Bo tumbuela longuka mambu nandi kaviokila muingi kuba nkulutu zinganga Nzambi wufuana, tunkuiza buela fikama Yave kheti tumviokilanga mu ziphasi mu kibila ki masumu mitu.—Tanga Ebeleo 5:7-9
MUANA YAVE KANZOLANGA, WUYIZA VA NTOTO
3-4. Mambu mbi Yesu kaviokila bo kayiza va ntoto?
3 Bawombo mu befu tumana viokila mu mambu mabalula luzingu luitu dedi, tubika nzo tuaba zingilanga ayi tubika basi dikanda voti bakundi bitu. Mambu moso amomo malenda ba diambu diphasi. Vayi, vasi ko mutu mana viokila mu mambu mambalula luzingu luandi kena Yesu. Ku diyilu, Yesu wuba mbasi wulutidi kena zimbasi zioso zinkaka. Nandi waba kalanga ku khonzu lubakala lu Yave, ayi mawu maba kuntuadisanga beni mayangi. (Minku. 16:11; Zinga. 8:30) Diawu, Filipi 2:7 wuntuba ti “nandi wubika biabioso kaba ayi wuvitika kuba mvika, mu kubutuka mu nyitu yi kinsuni.”
4 Mona buidi luzingu lu Yesu lubaluka bo kayiza va ntoto. Nandi wubutuka mu dikanda diba biphumbulu. (Levi. 12:8; Luk. 2:24) Bo ntinu Elodi kazaba ti Yesu wubutuka, nandi waba tomba kumvonda. Diawu dikanda di Yesu batina ku Ngipiti mu mua thangu. (Mat. 2:13, 15) Bukiedika, Yesu wuviokila mu mambu mawombo mabalula luzingu luandi bo kaba va ntoto.
5. Mbi Yesu kamona bo kaba va ntoto, ayi buidi mawu mansadisila kuba nkulutu zinganga Nzambi wufuana? (Tala mvandi fikula.)
5 Bo Yesu kaba va ntoto, nandi wumona ziphasi batu baba viokilanga. Nandi wufuilu batu kaba zolanga, kubunda mvandi tat’andi Yozefi. Mu thangu katona kisalu ki kusamuna, Yesu wudengana batu baba buazi, bafuilu mesu, bikata ayi matata bafuilu bana bawu. Nandi waba kuba monanga beni kiadi. (Mat. 9:2, 6; 15:30; 20:34; Mala. 1:40, 41; Luk. 7:13) Bo kaba ku diyilu, nandi waba monanga mambu moso amomo. Vayi mu kuba mutu va ntoto, nandi wuvisa mambu mbi batu baba viokilanga. (Yesa. 53:4) Mambu Yesu kamona bo kaba va ntoto, mansadisa kuvisa mabanza ma batu ayi ziphasi ziawu.
Yesu waba vuanga beni nkinza mabanza ayi ziphasi zi batu (Tala lutangu 5)
YESU WUBA NKUNDI WUMBOTI
6. Bifuani mbi ḿbikudi Yesaya kasadila ayi mbi bi tulonga matedi kiadi ki Yesu? (Yesaya 42:3)
6 Mu kisalu ki kusamuna, Yesu wumonisa ti waba visanga mambu bankaka baba viokilanga. Mu kuvanga mawu, nandi wudukisa mambu masonama mu zimbikudulu ziwombo. Khumbu zinkaka Kibibila kindedikisanga batu badi kiminu kingolo na minti mimbutanga mimbutu mimboti. (Minku. 92:12; Yesa. 61:3; Yele. 31:12) Vayi biphumbulu ayi batu bamviokilanga mu mambu maphasi, ba kuba dedikisilanga na ntsenga widi nduelu ayi muinda wuntona kudoka. (Tanga Yesaya 42:3; Mat. 12:20) Ḿbikudi Yesaya wusadila bifuani abiobio muingi kubikula luzolo ayi kiadi Yesu kala monisa kuidi batu bakhambu kuba vuanga nkinza kuidi bankaka.
7-8. Buidi Yesu kadukisila mambu Yesaya kabikula?
7 Matai nlandikini wu Yesu, wusudikisa buidi Yesu kadukisila mambu Yesaya kabikula bo katuba: “Kalasa manisa ko kukelula ntsenga widi nduelu ayi kalasa zimisa ko nsivu wu muinda wukhidi basika muisi.” Mangitukulu mawombo Yesu Kavanga, masadisa batu bawombo baba tovuka. Wumueka mu bawu, wuba dibakala wuba buazi. (Luka 5:12, 13) Mvandi, vaba dibakala dimueka diba makutu mafua ayi wuba dibaba. Bukiedika, dibakala beni waba banga mu kiunda mu kukhambu kuwa ayi ku koluka na batu kaba zolanga. (Mala. 7:32, 33) Vayi, vadi mambu mankaka.
8 Mu bilumbu bi Yesu, bawombo mu basi Yuda baba kikininanga ti batu baba tovukanga mu kibila ki masumu ma matata mawu. (Yoa. 9:2) Mu kibila akiokio, batu baba viokilanga mu mambu maphasi, baba kuyimuenanga ti basi ko luvalu. Bo kabelusa batu baba bimbevu ayi batu bazimbisa kivuvu kiawu mu Nzambi, Yesu wudukisa mambu Yesaya kabikula. Lufiatu mbi mawu ma tuvana?
9. Dedi bummonisina Ebeleo 4:15, 16 buidi Yesu kamonisina ti waba visanga ziphasi zi batu va ntoto?
9 Tanga Ebeleo 4:15, 16. Tulenda ba lufiatu ti Yesu wala tatamana kuvisa ziphasi tumviokila ayi mabanza mitu. Mangitukulu Yesu kavanga bo kaba va ntoto, mammonisa ti nandi waba visanga ziphasi zi batu bankaka. Nandi waba belusanga batu baba tovuka kibila waba ku bavuanga beni nkinza ayi waba tomba ku basadisa. Dedi, bo kabelusa dibakala diba buazi, khanu nandi wuvanga mawu mu kinanu, vayi masi ko mawu kavanga. Yesu wusimba dibakala beni ayi wumbelusa. Yesu mvandi wubotula dibakala wufua makutu vama vaba batu bawombo ayi wumbelusa. Ayi bo mfalisi mueka waba semba nkietu mueka waba dila va kulu ku Yesu, nandi wummonisa kiadi ayi wunkakidila. (Mat. 8:3; Mala 7:33; Luk. 7:44) Yesu kasa tatuka ko batu baba bimbevu bingolo. Vayi nandi wuba bomba, wuba yamba ayi wuba monisa kiadi. Diawu tulenda ba lufiatu ti nandi mvandi wumvisanga mambu maphasi tumviokilanga.
TUNLANDAKANANGA KIFUANI KI YESU
10. Bidia mbi bi kiphevi tunsadilanga muingi kusadisa mababa ayi batu bafua mesu? (Tala mvandi zifoto.)
10 Mu kuba minlandikini mi Yesu, tumvanganga mangolo muingi kulandakana kifuani kiandi ki kumonisa kiadi ayi kuzola batu. (1 Pet. 2:21; 3:8) Kheti tulendi nunga ko kubelusa bimbevu bi batu, tulenda ku basadisa mu kiphevi. Dedi, bilongulu bitu bibongulu mu Kibibila, basekudila biawu mu 100 di zimbembu zi mababa. Ayi muingi batu bafua mesu babaka ndandu mu bidia bi kiphevi, babasisa bilongulu bitu mu braile mu kuvioka 60 di zimbembu, ayi zi audio zinsudikisanga zivideo mu kuvioka 100 di zimbembu. Bidia bioso abiobio bi kiphevi, binsadisanga mababa ayi batu bafua mesu kufikama Yave ayi muan’andi Yesu.
Bilongulu bitu bibongulu mu Kibibila, basekudila mu kuvioka 1.000 di zimbembu
Ku khonzu lukietu: Kuvioka 100 di zimbembu zi mababa
Ku khonzu lubakala: Kuvioka 60 di zimbembu mu braile
(Tala lutangu 10)
11. Buidi kimvuka ki Yave kinlandakananga kifuani ki Yave ayi Yesu ki kuvua nkinza batu ba zi tsi zioso? (Mavanga 2:5-7, 33) (Tala mvandi zifoto.)
11 Kimvuka ki Yave kimvanganga mamoso muingi kusadisa mintindu mioso mi batu. Tebuka moyo ti bo Yesu kavulubuka, nandi wukulumuna phevi yinlongo kuidi mintindu miwombo mi batu baba ku kivinga kimueka, muingi kadika mutu kayuwa zitsangu zimboti mu “mbembu’andi.” (Tanga Mavanga 2:5-7, 33.) Mu kulandakana thuadusulu yi Yesu, kimvuka ki Yave kimbasisanga bilongulu biwombo mu kuvioka 1.000 di zimbembu. Mu zimbembu aziozio, zinkaka batu baluelu to bankolukanga ziawu. Dedi, batu baluelu bankolukanga mbembu Amerindian, ku América do Norte ayi América do Sul. Vayi kheti bobo, babasisa bilongulu bitu mu kuvioka 160 di zimbembu aziozio, muingi batu boso babaka luaku lu kukuwa zitsangu zimboti. Mvandi, babasisa bilongulu bitu mu kuvioka 20 di zimbembu zi basi Ciganos. Biveve na biveve bi batu bankolukanga mbembu ayoyo bamvitikanga kiedika.
Ku khonzu lukietu: Kuvioka 160 di zimbembu Amerindian
Ku khonzu lubakala: Kuvioka 20 di zimbembu zi basi Ciganos
(Tala lutangu 11)
12. Lusalusu mbi lunkaka kimvuka ki Yave kimvananga?
12 Kubika kuandi to mamoso bamvanga muingi kusamuna zitsangu zimboti, kimvuka ki Yave mvandi, kinsadisanga batu bamviokilanga mu bivuka. Ayi biveve di biveve bi zikhomba bakivananga muingi kusadisa zikhomba zitu mu nza yimvimba. Kimvuka ki Yave mvandi kintunganga zinzo zi zikhutukunu muingi kusadisa batu babuela longuka matedi luzolo Yave kadi mu bawu.
NKULUTU ZINGANGA NZAMBI KALENDA KUSADISA
13. Mu ziphila mbi Yesu ka tusadisilanga?
13 Mu kuba nsungi wumboti, Yesu wumvuanga nkinza zitsatu zi kiphevi zi kadika mutu mu befu. (Yoa. 10:14; Efe. 4:7) Khumbu zinkaka, mambu tumviokilanga mu luzingu malenda tutuadisa kiunda. Tulenda ba bavonga mu kibila ki zinzimbala zitu veka voti zi zikhomba mu kimvuka. Mambu amomo malenda ku tutula nkaku kutsikika thalu mu kivuvu tuidi mu bilumbu binkuiza. Tebuka moyo ti Yesu wummonanga mambu widi mu kuviokila ayi wumvisanga mabanza maku. Yesu wuntomba ku tusadisa kibila wu tumonanga kiadi. Dedi, nandi wunsadilanga phevi yinlongo muingi kusadisa batu badi balebakana. (Yoa. 16:7; Titu 3:6) Mvandi, Yesu wunsadilanga bakulutu ba kimvuka ayi zikhomba zinkaka muingi ku tusadisa ayi ku tukindisa.—Efe. 4:8.
14. Mbi tufueti tebukanga moyo bo tuidi mu kiunda?
14 Boti widi mu kiunda mu kibila ki mambu widi mu kuviokila, yindula mu kiyeku Yesu katambula ki kuba nkulutu zinganga Nzambi. Tebuka moyo ti Yave wufila Yesu kubika kuandi to muingi kuvana luzingu luandi muingi ku tukula, vayi mvandi muingi kuvisa ziphasi zitu. Boti tuidi mu kiunda mu kibila ki zinzimbala voti masumu tu bevola, Yesu widi wukubama muingi ku tusadisa mu thangu yifuana.—Ebe. 4:15, 16.
15. Vana kifuani kimmonisa buidi mutu wubotuka mu kimvuka kalenda tambula lusalusu, muingi kavutuka kuidi Yave.
15 Yesu mvandi wunsadisanga baboso babotuka mu kimvuka ki Yave, bavutuka kuidi nandi. (Mat. 18:12, 13) Tala kifuani ki yaya Stefano.b Bo vavioka 12 di mimvu tona kabotuka mu kimvuka, nandi wubaka makani ma kulandakana lukutukunu. Nandi wutuba: “Yimona beni zitsoni, vayi yaba tomba kubue vutuka mu kimvuka ki Yave.” Nandi wubue tuba: “Bakulutu ba kimvuka bakutakana yama ayi bambonisa luzolo. Thangu ziwombo yaba kuyimuena ti yisi ko luvalu ayi yaba tomba kuvonga. Vayi bawu bathebula moyo ti Yave ayi Yesu bantomba muingi yitatamana. Bo yivutuka mu kimvuka, zikhomba zioso bandyamba buboti ayi mvandi bayamba buboti dikanda diama. Bo vavioka mua thangu, nkazi’ama wuvitika kulonguka Kibibila, ayi bubu tuidi mu kusadila Yave va kimueka.” Bukiedika, nkulutu zinganga Nzambi Yesu, wumbanga beni mu mayangi mu kumona batu banyongina masumu mawu ayi bamvutuka mu kimvuka ki Yave.
16. Kibila mbi tuntondanga Yave mu ku tuvana nkulutu zinganga Nzambi wummonisanga kiadi ayi wumvisanga ziphasi zitu?
16 Bo kaba va ntoto, Yesu wusadisa batu bawombo mu thangu yifuana. Bubu, nandi wunkuiza tatamana ku tusadisa. Ayi mu nza yimona, nandi wala sadisa batu bantumikinanga Yave muingi bakulu mu kivika ki masumu. Bukiedika, tumvutulanga beni matondo kuidi Yave mu kumonisa luzolo ayi kiadi bo kafila muan’andi Yesu, widi nkulutu zinganga Nzambi wu tumonisanga kiadi ayi wumvisanga ziphasi zitu.
NKUNGA 13 Klisto, Ntungulu’itu
a Muingi wubuela zaba matedi kiyeku ki Yesu ki kuba nkulutu zinganga Nzambi, tala dilongi dintuba “Vua Nkinza Luaku Widi lu Kubuongimina Yave ku Tempelo yi Kiphevi” mu Kibanga ki Nsungi Ngonda Kumi mvu 2023 tsielu 26, lutangu 7-9.
b Bavingisa mazina mankaka.