DILONGI 47
NKUNGA 38 Yave Wala Kuvana Mangolo
Ngie Widi Luvalu va Meso ma Yave
‘ Ngie widi mutu wu luvalu.’—DANI. 9:23.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuemmona buidi tulenda sadisila zikhomba bayimuenanga ti basi ko luvalu, kuba lufiatu ti Yave wu ku bavuanga nkinza.
1-2. Buidi tulenda bela lufiatu ti tuidi luvalu va meso ma Yave?
KHETI Yave wumvuanga nkinza bisadi biandi, vayi bankaka mu bawu bayimuenanga ti basi ko luvalu. Ḿba bayimuenanga abobo kibila basa bavuanga ko nkinza. Mawu mvandi ngie widi mu kuviokila? Boti buawu, mbi binkuiza kusadisa kuba lufiatu ti ngie widi luvalu va meso ma Yave?
2 Dilenda ba diambu dimboti kufiongunina bifuani bi Kibibila, bimmonisa phila Yave kantadilanga batu. Yesu waba vuanga nkinza batu ayi waba ku bazolanga. Mu phila ayoyo, nandi wumonisa ti tat’andi wumvuanga nkinza batu ba kikululanga ayi ba kimuenanga ti basi ko luvalu. (Yoa. 5:19; Ebe. 1:3) Mu dilongi adidi tuemmona: (1) Buidi Yesu kasadisila batu kuba lufiatu ti bawu badi luvalu ayi (2) buidi tulenda bela lufiatu ti befu tuidi luvalu va meso ma Nzambi.—Ang. 2:7.
BUIDI YESU KASADISILA BATU KUBA LUFIATU TI BAWU BADI LUVALU?
3. Buidi Yesu katadila basi Ngalili bamfikama muingi kaba sadisa?
3 Mu viage yintatu Yesu kavanga mu kisalu ki kusamuna ku divula di Ngalili, batu ba mavula mawombo bamfikama muingi kukuwa malongi mandi, ayi mvandi muingi baba belusa mu bimbevu biawu. Yesu wumona ti batu “baba yekula buka mamemi makhambulu nsungi.”( Mat. 9:36; notas de estudo.) Zimfumu zi binganga, babasa vuanga ko nkinza batu abobo ayi baba kuba tadilanga buka batu basingu. (Yoa. 7:47-49 nota de estudo) Vayi Yesu wuba monisa lukinzu, wuba longa, ayi wuba belusa. (Mat. 9:35) Ayi mvandi muingi kuba sadisa, nandi wukubika bapostolo bandi muingi bavanga kisalu ki kusamuna ayi wuba vana lulendu lu kubelusa bimbevu biwombo.—Mat. 10:5-8.
4. Mbi tulenda longuka mu phila Yesu kaba tadilanga batu baba kunkuwila?
4 Mu kuvanga mamboti kuidi batu baba kunkuwila ayi kuba monisa lukinzu, Yesu wumonisa ti Yave wumvuanga nkinza batu, kheti bankaka baba vuanga ko nkinza. Boti ngie widi kisadi ki Yave ayi widi divuda boti Yave wu kuvuanga nkinza, Yindula mu phila Yesu katadila batu baba kunkuwila. Kuvanga mawu kunkuinza kusadisa kuba lufiatu ti ngie widi luvalu luwombo va meso ma Yave.
5. Mambu mbi maphasi nkietu muisi Ngalili kaviokila?
5 Yesu kasa longa ko to nkangu wu batu, vayi mvandi wuvua nkinza kadika mutu mu bawu. Dedi, mu kisalu kiandi ki kusamuna ku Ngalili, nandi wuzabila nkietu mueka wuba kimbevu ki kue basikanga menga mu 12 di mimvu. (Mala. 5:25) Mu kutadila nsiku wu basi Yuda, mutu widi mbela ayoyo, kalendi ba ko va kimueka na batu bankaka. (Levi. 15:19, 25) Bukiedika, nkietu awowo wutovuka beni mu kinsuni ayi mu mayindu.—Mala. 5:26.
6. Buidi nkietu wuba kimbevu ki kubasikanga menga ka belukila?
6 Nkietu beni wuba mu kiunda ayi waba tomba muingi Yesu kambelusa. Vayi nandi kasa fikama ko va ntuala Yesu. Kibila mbi? Kibila nandi wumona zitsoni mbela kaba, voti wuyindula ti Yesu kasinkuiza mvua nkinza. Voti, wuyindula ti Yesu wunkuiza nsemba kibila wukota va khati dingumba di batu. Diawu nandi kasimbila mu kikhutu ki Yesu, ayi wuba lufiatu ti na kuvanga mawu, wunkuiza beluka. (Mala. 5:27, 28) Yave wusakumuna kiminu kiandi, ayi nandi wubeluka. Bo Yesu kayuvula nani besimba mu bikhutu biandi, nkietu beni wukikinina mambu kavanga. Mbi Yesu kavanga?
7. Buidi Yesu katadila nkietu wuba mu boma? (Malaku 5:34)
7 Yesu wumonisa lukinzu ayi mamboti kuidi nkietu beni, ayi wuvisa ti nkietu beni “wuba mu boma”. (Mala. 5:33) Diawu nandi kayolukila mu luzolo ayi wuvumbika mabanza mandi. Nandi wuntedila, “muana.” Kikuma akioko ba kisadilanga muingi kumonisa luzolo kuidi mutu. (Tanga Malaku 5:34.) Nota de estudo mu lutangu alolo luntuba: “Ayoyo yawu to khumbu Yesu katedila “muana” kuidi nkietu, ḿba mu kibila ki mambu maphasi nkietu beni kaba viokila ayi boma kaba.” Yindula buidi nandi kayiza bela. Boti Yesu kasa yoluka ko mu luzolo, khanu nkietu beni wubeluka mu kinsuni, vayi khanu wutovuka mu mayindu mu kuyivana foto. Vayi Yesu wunsadisa muingi kamona ti nandi wuba luvalu va mesu ma Nzambi.
8. Mambu mbi maphasi yaya Maria ku Brazil kaviokila?
8 Bubu mvandi, bisadi binkaka bi Yave bamviokilanga mu mambu ma bimbevu ma ku batuadisanga kiunda. Yaya Mariaa widi ntuami ntuala ku Brazil, wubutuka mu khambu ba malu ayi koko ku lukietu. Nandi wutuba: “Mu kikola, baba kutsakininanga mu phila yibutukila. Ayi batu baba kuthedilanga mu mazina maba ku thuadisanga beni kiunda. Ayi basi dikanda diama mvandi baba kuphangilanga mawu.”
9. Mbi bisadisa yaya Maria kuyitadila mu phila Yave ka kuntadilanga?
9 Mbi bisadisa yaya Maria? Bo kayiza ba Mbangi yi Yave, zikhomba mu kimvuka bambomba ayi bansadisa kuyitadila mu phila Yave ka kuntadilanga. Nandi wutuba: “Yilendi nunga ko kutanga batu bakua batsadisa kibila baba bawombo. Yimvutulanga beni matondo kuidi Yave mu dikanda di kiphevi didi luzolo.” Zikhomba zi kiphevi bakindisa yaya Maria kuba lufiatu ti nandi widi mutu wu luvalu.
10. Mambu mbi maphasi Maria Madalena kaviokila? (Tala mvandi zifikula.)
10 Mona phila Yesu kasadisila Maria Madalena. Nandi waba tuadusu mu sambuadi di ziphevi zimbi. (Luka 8:2) Ayi ḿba mu kibila akiokio, nandi waba vangilanga mambu makhambu fuana, mavanga bankaka kuntatuka. Mu thangu kaba viokila mu mambu amomo maphasi mu luzingu luandi, ḿba nandi wuyimuena ti kasi ko luvalu ayi wuba mu kiunda. Ḿba bo Yesu kakukisa ziphevi zimbi ziaba tatisanga Maria Madalena, nandi wuntumisa muingi kaba nlandikini’andi. Phila mbi yinkaka Yesu kasadisila Maria Madalena kuba lufiatu ti nandi wuba luvalu va meso ma Nzambi?
Buidi Yesu kasadisila Maria Madalena kuba lufiatu ti nandi wuba luvalu va meso ma Yave? (Tala lutangu 10-11)
11. Buidi Yesu kamonisina ti Maria Madalena wuba luvalu va mesu ma Nzambi? (Tala mvandi zifikula.)
11 Yesu wutumisa Maria Madalena mu kisalu ki kusamuna.b Nandi wubaka ndandu yiwombo mu kumona Yesu kulonga batu bankaka. Yesu mvandi wumonikina kuidi Maria Madalena mu kilumbu kavulubuka. Ayi nandi wuba nlandikini wutheti wunkietu wuyoluka na Yesu mu kilumbu beni. Yesu mvandi wumvana kiyeku ki kuzabikisa kuidi bapostolo bankaka matedi luvulubukusu luandi. Mambu moso amomo madi bivisa ti Maria Madalena wuba luvalu va mesu ma Yave.—Yoa. 20:11-18.
12. Sudikisa kibila mbi yaya Lidia kaba yimuenanga ti kasi ko luvalu?
12 Dedi bo bumonikina kuidi Maria Madalena, bawombo bubu, bannuananga na mayindu mambi. Yaya Lidia wunkalanga ku Espanha wutuba ti ava kabutuka, mam’andi wuba mayindu ma kubotula buemba, ayi bo kaba muana kilezi, mam’andi kabasa mvuanga ko nkinza ayi waba kuntubilanga mambu makhambu fuana. Yaya Lidia wubue tuba: “Yaba tomba muingi batu bakhikinina ayi bambonisa luzolo. Yaba kuazukanga beni ayi yimuena ti bankaka basinkuiza mbonisa ko luzolo kibila mam’ama wuphanga kuyindula ti yidi mutu wumbi.”
13. Mbi bisadisa yaya Lidia kuba lufiatu ti nandi widi luvalu va meso ma Yave?
13 Kusambila, kuvanga ndongukulu yi kibibila ayi kuba masolo mamboti na zikhomba, masadisa yaya Lidia kuba lufiatu ti nandi wuba lunungu va meso ma Yave mu thangu katona kulonguka Kibibila. Nandi wutuba: “Khumbu ziwombo nnuni’ama waba kukhambanga ti nandi waba kunzolanga ayi mvandi waba kuthebulanga moyo zikhadulu ziama zimboti. Bakundi bama mvandi baba vanganga mawu.” Ngie zebi khomba mueka wuntomba lusalusu muingi kaba lufiatu ti nandi widi luvalu va meso ma Yave?
WUYITADILA MU PHILA YAVE KA KUTADILANGA
14. Buidi 1 Samueli 16:7 lu tusadisanga kuyitadila mu phila Yave ka tutadilanga? (Tala mvandi quadro “Kibila Mbi Yave Kamvuilanga Nkinza Bisadi Biandi?”)
14 Tebuka moyo ti Yave ka tutadilanga ko dedi bo nza yi tutadilanga. (Tanga 1 Samueli 16:7.) Yave kadedikisanga ko luvalu tuidi, mu phila batu ba nza ba tutadilanga. (Yesa. 55:8, 9) Diawu, vanga mangolo muingi wuyitadila mu phila Yave ka kutadilanga. Ngie wulenda tanga bifuani bi Kibibila bimmonisa ti Yave wumvuanga nkinza batu ba kimuenanga ti basi ko luvalu dedi mbikudi Elia, Noemi ayi Ana. Mvandi, ngie wulenda sonika mambu ma kuvana lufiatu ti Yave wu kuvuanga nkinza. Kubotula kuandi mambu amomo, mvandi ngie wulenda fiongunina mu bilongulu bitu bifuani bi Kibibila bintubila matedi kuba mayindu mafuana.c
15. Kibila mbi ḿbikudi Danieli kabela ‘mutu wu luvalu’ va meso ma Yave”? (Danieli 9:23)
15 Ba lufiatu ti Yave wumvuanga nkinza lukuikumunu luaku. Ḿba bo kaba nduka 90 di mimvu, ḿbikudi Danieli wubua mu kiunda. (Dani. 9:20, 21) Buidi Yave kankindisila? Nandi wufila mbasi Gabriel muingi kuntebula moyo ti nandi wuba mutu wu luvalu ayi ti Nzambi wuyuwa nsambu’andi. (Tanga Danieli 9:23.) Mbi bivanga ḿbikudi Danieli kuba mutu wu luvalu va meso ma Nzambi? Zikhadulu ziandi zimboti dedi kuzola busonga ayi lukuikumunu. (Eze. 14:14) Yave wubika kifuani ki ḿbikudi Danieli kisonama mu Kibibila muingi ku tubomba. (Lom. 15:4) Yave wunkuwanga minsambu mitu ayi wumvuanga nkinza lukuikumunu luitu mu nandi.—Mik. 6:8; Ebe. 6:10.
16. Mbi bilenda kusadisa kutadila Yave dedi tata yi luzolo?
16 Tadila Yave dedi tata wu kuzolanga. Nandi wuntomba ku kusadisa ayi katsikikanga ko thalu’andi mu zimzimbala ziaku. (Minku. 130:3; Mat. 7:11; Luk. 12:6, 7) Kuyindula mambu amomo kunsadisanga batu bawombo ba kimuenanga ti basi ko luvalu. Dedi, tala kifuani ki yaya Michelle, khomba mueka wunkalanga ku Espanha wu kimuenanga ti kasi ko luvalu, kibila nnuni’andi wu kunluekanga ntima mu mambu kantubanga. Nandi wutuba: “Bo yikimuenanga ti yisi ko luvalu, yimvanganga mangolo ma kuyindula phila Yave ka kumbonisanga luzolo.” (Minku. 28:9) Yaya Lauren, khomba mueka wunkietu wunkalanga ku África do Sul wutuba: “Boti Yave mu luzolo wuthumisa muingi yinsadila ayi mvandi yilonga bankaka kiedika, buna nandi wu kuphuanga nkiza.”—Hos. 11:4.
17. Mbi bilenda kusadisa kuba lufiatu ti ngie widi luvalu va meso ma Yave? (Minkunga 5:12) (Tala mvandi foto)
17 Ba lufiatu ti ngie widi lunungu va meso ma Yave. (Tanga Minkunga 5:12.) Ntinu Davidi wudedikisa Yave na ‘nkaku’ wunkebanga batu basonga. Kuba lufiatu ti tuidi lunungu va meso ma Yave, kulenda tusadisa kununga divuda. Buidi wulenda bela lufiatu ti widi lunungu va meso ma Yave? Dedi bo tuma muena, mu nzila Kibibila, Yave wu tuvana bivisa ti nandi wu tuvuanga nkinza. Ayi mvandi, nandi wunsadilanga bakulutu ba kimvuka, bakundi bitu bafikama ayi batu bankaka muingi ku tutebula moyo ti befu tuidi luvalu va meso mandi. Buidi wufueti tadila lusalusu alolo?
Kuba lufiatu ti tuidi lunungu va meso ma Yave, kulenda tusadisa kununga divuda ti tuisi ko luvalu (Tala lutangu 17)
18. Kibila mbi tufueti kikinina khindusulu yi batu bankaka?
18 Bika kulenza khindusulu yi batu ba kuzolanga. Tebuka moyo ti Yave kalenda basadila muingi ba kusadisa kuba lufiatu ti ngie widi lunungu va meso mandi. Yaya Michelle tuma tubila, wutuba: “Malembe malembe, yitona kukikinina khindusulu zikhomba zinkaka ba kuphananga. Kheti dibanga ko diambu diluelu kuvanga mawu, vayi yizebi ti mawu Yave kantomba yivanga.”Yaya Michelle wubaka ndandu mu lusalusu lu bakulutu ba kimvuka. Bubu, nandi weka ntuami ntuala ayi wumbuelanga mioko kisalu ku Beteli.
19. Kibila mbi tufueti ba lufiatu ti tuidi luvalu va meso ma Yave?
19 Mu luzolo, Yesu wu tutebula moyo ti tuidi luvalu va meso ma tat’itu yi diyilu. (Luk. 12:24) Diawu, tufueti ba lufiatu ti Yave wu tuvuanga nkinza. Tuvanganu mamoso tulenda nunga, muingi kusadisa batu bankaka mvandi baba lufiatu ti bawu badi luvalu va meso ma Nzambi.
NKUNGA 139 Wu Kiyindula mu Nza Yimona
a Bavingisa mazina mankaka.
b Ḿba Maria Madalena wuba mu khati bakietu baba landakananga Yesu. Bawu basadila biuma biawu muingi kusadisa kudukisa zitsatu zi Yesu ayi zi bapostolo bandi.—Mat. 27:55, 56; Luk. 8:1-3.