Noviembre

Wa yaan a mejen paalaleʼ áantoʼob u preparartoʼob junpʼéel comentario. Yaan horaeʼ teʼ reuniónoʼ ku xakʼaltaʼal baʼaloʼob maʼ utiaʼal mejen paalaliʼ jeʼex le problemas ku yantal ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, núupkʼeban wa uláakʼ baʼaloʼob beyoʼ. Kex beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u yantal junpʼéel wa kaʼapʼéel párrafo jeʼel u páajtal u comentartik le mejen paalaloʼoboʼ. Maʼalob xan ka a tsol tiʼ a mejen paalaleʼ maʼ tun tsʼaabiltiʼob comentario cada ken u tichʼ u kʼaboʼob. Beyoʼ maʼ tun lúubul u yóoloʼob kéen u yiloʼob maʼ tsʼaʼabtiʼob comentarioiʼ (1 Tim. 6:18). Tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-tsʼáaik comentarioʼob ka u alabart Jéeoba yéetel ka u líiʼs u yóol u maasileʼ (Pro. 25:11). Yaan horaeʼ jeʼel u páajtal k-tsikbaltik wa baʼax uchaʼantoʼoneʼ, pero maʼ unaj k-tʼaan chéen t-oʼolaliʼ (Pro. 27:2; 2 Cor. 10:18). Baʼaxeʼ maases unaj k-tʼaan tiʼ Jéeoba, tiʼ u kaajal bey xan tiʼ le Bibliaoʼ (Apo. 4:11). w23.04 pág. 25 § 17, 18

Junpʼéel baʼal jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u náayal k-óoleʼ letiʼe yaabilajoʼ (Mat. 22:​37-39). Por ejemploeʼ wa k-yaabiltmaj Dioseʼ yaan u seguer k-kʼaʼaytaj kex yaan hora maʼ chéen chʼaʼabil k-beetkiʼ (2 Tim. 1:​7, 8). Tsʼoʼoleʼ como k-yaabiltmaj le máakoʼoboʼ k-tsikbaltiktiʼob baʼax ken u beet u Reino Dios, k-beetik tak tiʼ teléfono bey xan tiʼ carta. Maʼ t-tuklik wa tsʼoʼoktiʼob beyoʼ, baʼaxeʼ k-kʼáat ka u kʼex u kuxtaloʼob yéetel ka u beetoʼob baʼax maʼalob (Eze. 18:​27, 28). Toʼoneʼ k-yaabiltmaj xan le sukuʼunoʼoboʼ. Lelaʼ k-eʼesik kéen k-beet baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Seguernak a paklan líiʼsik a wóoleʼex yéetel a paklan muʼukʼaʼankúuntik a wóoleʼex» (1 Tes. 5:11). Le soldadoʼoboʼ ku paklan áantkubaʼob, toʼon xaneʼ junpuliʼ maʼ unaj k-beetik u yaatal u yóol wa máax chéen tumen taaliʼtoʼon k-beetkiʼ. Tsʼoʼoleʼ mix juntéen unaj k-sutik u jeel le baʼax ku beetaʼaltoʼonoʼ (1 Tes. 5:​13, 15). Uláakʼ bix k-eʼesik k-yaabiltmaj k-sukuʼunoʼobeʼ letiʼe kéen k-respetart le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ (1 Tes. 5:12). w23.06 pág. 10 § 6; pág. 11 § 10, 11

Wa k-tuukul tiʼ le sacrificio tu beetaj Jesús t-oʼolaloʼ yaan u muʼukʼaʼantal k-fe. Le baʼax tu beetoʼ ku yeʼesik yaan u béeykuntik Dios le baʼaxoʼob u prometermoʼ. Le oʼolal kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-tuukul tiʼ le baʼax tu beetaj Jéeobaoʼ bey xan tiʼ le sacrificio tu beetaj Jesúsoʼ. Wa k-beetkeʼ yaan k-maas creertik Jéeobaeʼ yaan u sutik paraísoil le Luʼum utiaʼal ka kuxlakoʼon mantatsʼoʼ. ¿Baʼaxten k-aʼalik leloʼ? Koʼox tuukul tiʼ tuláakal le baʼax anchaj u beetik Jéeoba utiaʼal u salvarkoʼonoʼ. Letiʼeʼ kajaʼan kaʼach yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ, tsʼoʼoleʼ como u yáax Hijoeʼ jach maʼalob u biskubaʼob. Kex beyoʼ tu túuxtaj way Luʼum utiaʼal u kʼubik u kuxtal. Le tiaʼan Jesús way Luʼumeʼ jach sufrirnaji yéetel jach kʼaas úuchik u kíimsaʼal. ¿Máasaʼ maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax tu beetaj Jéeobaoʼ? Letiʼeʼ maʼ tu túuxtaj u Hijo kíimil t-oʼolal chéen utiaʼal ka kuxlakoʼon wa jaypʼéel añosiʼ (Juan 3:16; 1 Ped. 1:​18, 19). Como jach nojoch le sacrificio tu beetoʼ yaan u yilik ka kuxlakoʼon mantatsʼ teʼ Paraísooʼ. w23.04 pág. 27 § 8, 9

Jéeobaeʼ jach tu jaajil taak u kaʼa kuxkíintik le kimenoʼoboʼ. Lelaʼ k-ojel tumen tu beetaj u tsʼíibtaʼal tiʼ yaʼab tekstoʼob tiʼ le Bibliaoʼ (Isa. 26:19; Apo. 20:​11-13). Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ kéen u yaʼal junpʼéel baʼaleʼ ku beetik (Jos. 23:14). Letiʼeʼ jach ku tsʼíiboltik u kaʼa kuxkíintik le kimenoʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Joboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ wa ku kíimileʼ Jéeobaeʼ yaan u tsʼíiboltik u kaʼa ilik (Job 14:​14, 15). Jéeobaeʼ taak u kaʼa ilik tuláakal le máaxoʼob meyajtik tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ. Letiʼeʼ yaan u kaʼa kuxkíintikoʼob utiaʼal ka yanaktiʼob toj óolal yéetel utiaʼal u kiʼimaktal u yóoloʼob. Chéen baʼaleʼ, ¿yaan wa u kaʼa kuxkíintik le máaxoʼob maʼ páajchaj u kaanbaloʼob tu yoʼolaloʼ? Yaan, Jéeobaeʼ taak xan u kaʼa kuxkíintikoʼob (Hech. 24:15). Letiʼeʼ u kʼáat ka kaanbalnakoʼob tiʼ letiʼ, ka u bisubaʼob tu yéetel bey xan ka kuxlakoʼob mantatsʼ way Luʼumeʼ (Juan 3:16). w23.04 pág. 9 § 5, 6

¿Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal a maas creertik yaan u béeytal le promesaʼob u beetmaj Jéeobaoʼ? Wa yaantech u esperanzail a kuxtal way Luʼum utiaʼal mantatsʼeʼ xok le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le Paraísooʼ yéetel tukult tiaʼanechiʼ (Isa. 25:8; 32:​16-18). Tukult bix le kuxtal kun antal teʼ Paraísooʼ: ¿Ka wilkaba waiʼ? Wa ku suuktal k-tuukul tiʼ bix ken k-kuxtal teʼ túumben luʼumoʼ yaan k-ilik séeb u máan le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ (2 Cor. 4:17). Le esperanza ku tsʼáaik Jéeobaoʼ yaan u muʼukʼaʼankúuntik a fe, letiʼeʼ jach tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u yáantkoʼon. Le oʼolaleʼ wa difícil a tsʼoʼokbesik junpʼéel meyaj kʼubéentaʼantech, u chúukpajal a wóol a aktáant junpʼéel problema wa u seguer a meyajtik Jéeoba yéetel kiʼimak óolaleʼ, orarnen yéetel xakʼalxokt le Biblia utiaʼal a kaxtik u nuʼuktaj Jéeobaoʼ. Tsʼoʼoleʼ kʼam u yáantaj le sukuʼunoʼoboʼ yéetel tuukulnen tiʼ le jatsʼuts esperanza yaantoʼonoʼ. Beyoʼ yaan «a muʼukʼaʼankúuntaʼa[l]eʼex yéetel tuláakal páajtalil tu yoʼolal u nojoch muukʼ Dios, utiaʼal ka chúukpajak a wóoleʼex a muʼyajteʼex tuláakal baʼal yéetel ka yanakteʼex paciencia bey xan kiʼimak óolal» (Col. 1:11). w23.10 pág. 17 § 19, 20

Kéen orarnakoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal yaʼab baʼaloʼobeʼ. Jeʼel u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ yoʼolal tuláakal le baʼaloʼob yaantoʼonoʼ tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «tuláakal le baʼaloʼob maʼalobtak[oʼ]» tiʼ letiʼ u taal (Sant. 1:17). Jeʼel u páajtal xan k-tsʼáaik u graciasil tiʼ yoʼolal le jatsʼuts Luʼum tuʼux kajaʼanoʼonoʼ, le baʼaxoʼob u beetmoʼ, le kuxtal u tsʼaamajtoʼonoʼ, yoʼolal k-familia, k-amigoʼob bey xan yoʼolal le Paraíso táan k-páaʼtikoʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel xan u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ ikil k-bisikba tu yéeteleʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ le máakoʼoboʼ maʼ suuk u tsʼáaikoʼob gracias yoʼolal mix baʼaliʼ, le oʼolal maʼ chéen chʼaʼabil u tsʼáaik cuenta máak kʼaʼabéet u tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal baʼax yaantiʼiʼ. Le máakoʼoboʼ maases chéen u yutsil ku kaxtikoʼob, le oʼolal maʼ unaj k-chaʼik u páakʼaltoʼon le tuukul beyoʼ tumen wa maʼeʼ kéen orarnakoʼoneʼ chéen yaan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba le baʼaxoʼob k-tsʼíiboltikoʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ mantatsʼ unaj k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal tuláakal le baʼax ku beetik t-oʼolaloʼ (Luc. 6:45). w23.05 pág. 4 § 8, 9

Jéeobaeʼ juntúul taatatsil jach u yaabiltmoʼon, le oʼolal maʼ uts tu tʼaan u yilik k-muʼyajiʼ (Isa. 63:9). Kex beyoʼ maʼ tu luʼsiktoʼon tuláakal le problemas ku keʼetel yéetel ríoʼob wa kʼáakʼoʼ (Isa. 43:2). Jéeobaeʼ ku prometerkeʼ le kéen k-máans problemaseʼ letiʼeʼ yaan u yáantkoʼon. Maʼ ken u chaʼa tiʼ mix baʼal ka u náachkuntoʼon tiʼ letiʼ. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon u espíritu santo utiaʼal k-aktáantik le baʼax ku yúuchultoʼonoʼ (Luc. 11:13; Fili. 4:13). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ yaan u tsʼáaiktoʼon le áantaj kʼaʼabéet utiaʼal k-aguantartik jeʼel baʼaxak ka úuchuktoʼoneʼ yéetel utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-meyajte. Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka confiarnakoʼon tiʼ letiʼ (Heb. 11:6). Maʼ xaaneʼ yaan kʼiineʼ jeʼel k-tuklikeʼ le problemas k-aktáantikoʼ jach táaj nuuktak yéetel jeʼel u káajal k-tuklik Jéeobaeʼ maʼ tu páajtal u yáantkoʼon. Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼoneʼ yéetel u poder Dioseʼ hasta jeʼel u páajtal k-naʼakal «tiʼ junpʼéel kaʼanal pakʼeʼ» (Sal. 18:29). Le oʼolaleʼ maʼ unaj u kaʼapʼéeltal k-tuukuliʼ, baʼaxeʼ unaj k-orar yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal, yéetel unaj k-confiar de ke Jéeobaeʼ yaan u núukik k-oraciónoʼob (Sant. 1:​6, 7). w23.11 pág. 22 § 8, 9

Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ jeʼel u páajtal u yaabiltikubaʼob mantatsʼeʼ. Utiaʼal maʼ u xuʼulul u yaabiltikuba le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ yaan baʼax kʼaʼabéet u beetkoʼob. ¿Baʼaxiʼ? Koʼox ketik beyaʼ: le yaabilaj ku yuʼubik le atantsil yéetel le íichamtsiloʼ bey jeʼex junpʼéel kʼáakʼeʼ. ¿Máasaʼ utiaʼal maʼ u tuʼupul le kʼáakʼoʼ kʼaʼabéet u tsʼaʼabal u maasil siʼiʼ? Láayliʼ xan bey u yúuchul ichil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Kʼaʼabéet u kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u tuʼupul u yaabilajoʼob. ¿Baʼaxten? Tumen yaʼab baʼax jeʼel u beetik u tuʼupul u yaabilajoʼobeʼ, yaan horaeʼ ku pʼáatal minaʼan taakʼin tiʼob, ku kʼojaʼantaloʼob wa tumen maʼ chéen chʼaʼabil u líiʼsaʼal le paalaloʼoboʼ. Utiaʼal maʼ u tuʼupul u kʼáakʼil le yaabilajoʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yilik u maas biskubaʼob yéetel Jéeoba. w23.05 pág. 20, 21 § 1-3

¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil? Lelaʼ maʼ junpʼéel baʼal ku heredartaʼaliʼ, baʼaxeʼ kanbil u beetaʼal. Lelaʼ bey jeʼex ka u kan máak junpʼéel meyajeʼ, kʼaʼabéet u jach ilik baʼax ku beetik le máax kaʼansikoʼ yéetel u copiartik le baʼax ku beetkoʼ. Bey túun xanoʼ utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkileʼ kʼaʼabéet k-kaanbal tiʼ le baʼax ku beetik le máakoʼob maʼ tu chʼaʼikoʼob saajkiloʼ utiaʼal ka k-beet jeʼex letiʼoboʼ. Jeʼex Danieleʼ, kʼaʼabéet k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ, k-orar yéetel u jaajil k-óol tiʼ Jéeoba yéetel k-confiar mantatsʼ yaan u yáantkoʼon. Wa k-beetik lelaʼ maʼ ken k-chʼaʼ saajkil k-beet baʼax uts tu tʼaan Jéeoba kéen k-aktáant wa baʼax. Le máaxoʼob maʼ tu chʼaʼikoʼob saajkiloʼ ku respetartaʼaloʼob yéetel jeʼel u beetkoʼob u taaktal u natsʼkuba u maasil tu yiknal Jéeobaeʼ. Jeʼex k-ilkoʼ jach ku taasik utsil maʼ u chʼaʼik saajkil máak. w23.08 pág. 2 § 2; pág. 4 § 8, 9

Ich griegoeʼ le tʼaan «xakʼalteʼexoʼ» ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ le baʼax ku beetik le máakoʼob utiaʼal u jach ilkoʼob wa oro bey xan wa plata le baʼax ku manikoʼoboʼ. Toʼon xaneʼ kʼaʼabéet k-jach ilik wa jaaj le baʼaxoʼob k-uʼuyik u yaʼalaʼaloʼ wa le baʼaxoʼob k-xokikoʼ. Toʼoneʼ maas kʼaʼanaʼan ka k-beete tumen tsʼoʼok u maas náatsʼal u kʼiinil le nojoch muʼyajiloʼ. Utiaʼal xan maʼ k-tuʼusleʼ kʼaʼabéet k-ilik wa jach jaaj le baʼax ku yaʼalaʼaltoʼonoʼ, utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet k-ilik baʼax ku yaʼalik u kaajal Jéeoba bey xan k-xakʼaltik le Bibliaoʼ. Wa k-beetkeʼ maʼ ten k-tusbil tumen le baʼaloʼob maʼ jaajtak ku yaʼalik le demonioʼoboʼ (Pro. 14:15; 1 Tim. 4:1). Toʼoneʼ k-ojel Jéeobaeʼ yaan u kanáantik u kaajal tu kʼiiniloʼob le nojoch muʼyajiloʼ, pero baʼax maʼ k-ojleʼ baʼax kun úuchul yéetel cada juntúul tiʼ toʼon tu kʼiinil sáamaliʼ (Sant. 4:14). Maʼ xaaneʼ jeʼel k-ilik le nojoch muʼyajiloʼ wa maʼ xaaneʼ jeʼel k-kíimil anteseʼ. Kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ wa ku chúukpajal k-óoleʼ Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Le oʼolal mantatsʼ unaj k-tuukul tiʼ le jatsʼuts esperanza yaantoʼonoʼ yéetel k-preparartikba utiaʼal u kʼiinil Jéeoba. w23.06 pág. 13 §15, 16

Toʼoneʼ maʼ k-ojel bix kun bin u béeytal jujunpʼéel profecíaʼob yaan teʼ Bibliaoʼ (Dan. 12:​8, 9). Chéen baʼaleʼ kex yaan hora maʼ t-jach naʼatik bix kun béeytal junpʼéel profecíaeʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tun béeytaliʼ. Jeʼex tu beetil úuchjeakileʼ Jéeobaeʼ jujunpʼíitil ken u tsʼáa u yojéelt tiʼ u kaajal le baʼaxoʼob kun úuchloʼ. Yaan u kʼuchul u kʼiinileʼ le máakoʼoboʼ yaan u yaʼalikoʼob: «¡Tuláakal jejetsʼkil yéetel maʼalob yanil!» (1 Tes. 5:3). Le kéen úuchkeʼ le gobiernoʼoboʼ yaan u atacarkoʼob le religiónoʼob maʼ tu kaʼanskoʼob u jaajiloʼ yéetel yaan u xuʼulskoʼob (Apo. 17:​16, 17). Tsʼoʼoleʼ yaan u atacarkoʼob u kaajal Dios (Eze. 38:​18, 19). Tu tsʼookeʼ yaan u káajal u baʼatelil Armagedón (Apo. 16:​14, 16). Toʼoneʼ k-ojel maʼ tun xáantal kéen úuchuk lelaʼ. Chéen baʼaleʼ mientras maʼ úuchkeʼ, maʼ u xuʼulul k-xakʼaltik tubeel le profecíaʼob utiaʼal k-ilik bix táan u béeytaloʼob yéetel unaj u seguer k-áantik u maasil u beetoʼob xan beyoʼ. w23.08 pág. 13 § 19, 20

Apóstol Pabloeʼ tʼaanaj tiʼ le óoxpʼéel jatsʼuts modosoʼobaʼ: fe, esperanza yéetel yaabilaj, chéen baʼaleʼ tu tsʼookeʼ tu yaʼalaj: «U maas nojchil tiʼ leloʼobaʼ letiʼe yaabilajoʼ» (1 Cor. 13:13). ¿Baʼaxten bey tu yaʼaliloʼ? Tumen ichil junpʼíit kʼiineʼ yaan u béeytal tuláakal u promesaʼob Jéeoba. Le oʼolal maʼ kun kʼaʼabéettal u yantaltoʼon fe mix esperanza tiʼ le promesaʼobaʼ tumen tsʼokaʼaniliʼ u béeytaloʼobeʼ. Pero le baʼax maʼ kun xuʼululoʼ letiʼe yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba bey xan yoʼolal le máakoʼoboʼ. Leloʼ mix bikʼin kun xuʼulul, hasta yaan u seguer u maas nojochtal. Beyoʼ k-eʼesik u discípuloʼon Jesús. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob: «Wa ka paklan yaabiltikabaʼexeʼ tuláakal máak ken u yojéelteʼ teʼexeʼ in discípuloʼex» (Juan 13:35). Tsʼoʼoleʼ wa k-paklan yaabiltikbaeʼ yaan k-múuchʼ adorartik Dios. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Le yaabilajoʼ jach tu jaajil ku muchʼik máak» (Col. 3:14). Apóstol Juaneʼ tu yaʼalaj: «Le máax u yaabiltmaj Dioseʼ kʼaʼabéet u yaabiltik xan u sukuʼun» (1 Juan 4:21). Le oʼolaleʼ wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj xan Jéeoba. w23.11 pág. 8 § 1, 3

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ táan u yáalkaboʼob tiʼ junpʼéel carrera. Wa ku tsʼoʼoksikoʼobeʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼob le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (2 Tim. 4:​7, 8). Tuláakloʼon jach kʼaʼabéet k-tsʼáaik k-óol áalkab teʼ carreraoʼ tumen jach taʼaytak u tsʼoʼokol. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal xan u chúukpajal k-óoleʼ: «Koʼoneʼex luʼsik tiʼ toʼon tuláakal le baʼaloʼob jeʼel u aalkúuntik k-kuuchoʼ […], utiaʼal beyoʼ ka chúukpajak k-óol áalkab teʼ bej yaan táanil tiʼ toʼonoʼ». ¿Tu yóotaj u yaʼal Pablo maʼ unaj k-bisik mix junpʼéel kuuchiʼ? Maʼ, baʼaxeʼ táan kaʼach u yaʼalik ka k-píikchʼint le baʼaloʼob maʼ kʼaʼabéet k-biskoʼ tumen jeʼel u xaankúuntikoʼoneʼ yéetel jeʼel u beetkoʼob k-séeb kaʼanaleʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon leloʼ kʼaʼabéet k-ilik wa maʼ táan k-kuchik junpʼéel baʼal maʼ kʼaʼabéetiʼ, tsʼoʼoleʼ wa yaneʼ tu séebaʼanil kʼaʼabéet k-píikchʼintik. Chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet k-kanáantik xan maʼ k-pʼatik le baʼaloʼob deporsi kʼaʼabéet k-biskoʼ tumen wa maʼeʼ jeʼel k-jóoʼsaʼal teʼ carreraoʼ (2 Tim. 2:5). w23.08 pág. 26 § 1, 2

Juntúul máax ku respetartik baʼax ku tuklik u maasileʼ maʼ tu obligartik mix máak u beet chéen baʼax u kʼáat. Por ejemploeʼ yaan kiikoʼobeʼ jach uts tu tʼaan u bonkubaʼob, pero yaneʼ maʼ uts tu tʼaanoʼobiʼ. Yaan sukuʼunoʼobeʼ ku yukʼikoʼob junpʼíit alcohol, pero uláakʼoʼobeʼ maʼ tu yukʼikoʼob mix junpʼíitiʼ. Tsʼoʼoleʼ cada quieneʼ jejeláas baʼax ku beetik utiaʼal u kanáantik u toj óolal. Le beetkeʼ wa k-obligartik u maasil u beetoʼob chéen le baʼax k-kʼáatoʼ jeʼel k-beetik u tʼóochpajal le sukuʼunoʼoboʼ yéetel jeʼel k-beetik u jatskuba le múuchʼuliloʼ (1 Cor. 8:9; 10:​23, 24). Jéeobaeʼ maʼ u tsʼaamaj leyoʼob aʼalik jach bix unaj k-vestirtikbaiʼ, pero u tsʼaamaj principioʼob áantkoʼon k-il bey baʼax nookʼil maʼalob ka k-búukinteʼ. Le bix k-vestirtikbaoʼ kʼaʼabéet u yeʼesik k-respetartik Dios, maʼalob bix k-tuukul yéetel k-chʼaʼik en cuenta baʼax ku tuklik u maasil (1 Tim. 2:​9, 10). Maʼ k-kʼáat ka sen chaʼantaʼakoʼon chéen yoʼolal bix k-vestirmikbaiʼ. Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ jeʼel u yáantik le ancianoʼob utiaʼal maʼ u yaʼalikoʼob chéen baʼax ku tuklikoʼob yoʼolal bix u vestirkuba máak bey xan yoʼolal bix u xáacheʼtik u pool. w23.07 pág. 23, 24 § 13, 14

Jéeobaeʼ ku yeʼesiktoʼon baʼax unaj k-beetik utiaʼal u bintoʼon maʼalobil. Le máaxoʼob ku kʼamkoʼob u invitación le «x-maʼ naʼat koʼolel» maʼatech u makik u chiʼoʼ ku yeʼeskoʼob uts tu tʼaan u núupkʼebantaloʼob. Pero u jaajileʼ letiʼobeʼ yaan u tsʼoʼokoloʼob «tu taamil le Muknaloʼ» (Pro. 9:​13, 17, 18). Pero le máaxoʼob ku kʼamkoʼob u invitación le koʼolel ku chíikbesik «le naʼatoʼ» kiʼimak u yóoloʼob (Pro. 9:1). Toʼoneʼ táan k-kanik k-pʼekt le baʼaxoʼob u pʼekmaj Jéeobaoʼ (Sal. 97:10). Tsʼoʼoleʼ táan k-invitartik u maasil utiaʼal ka yanaktiʼob le jaajil naʼatoʼ. Beyoʼon jeʼex le x-meyajoʼob yanoʼob «teʼ kaʼanal lugaroʼob» táan u yawtikoʼob: «Jeʼel máaxak maʼ jach yaan u naʼateʼ taalak wayeʼ». Toʼon yéetel le máaxoʼob kʼamik le invitaciónoʼ k-kʼamik yaʼab utsiloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan teʼ kʼiinoʼob kun taaloʼoboʼ. Wa ku seguer k-xíimbal «tu bejil le naʼatoʼ» yaan k-kuxtal utiaʼal mantatsʼ (Pro. 9:​3, 4, 6). w23.06 pág. 24, 25 § 17, 18

¿Bix a wuʼuyikaba kéen kʼáataʼaktech baʼax ka creertik tumen juntúul a wéet meyaj wa juntúul a wéet xook? ¿Ka nerviosotal wa? Yaʼab máak bey u yuʼubikubaoʼ, pero le preguntaʼobaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-tsʼáaik cuenta baʼax ku tuklik yéetel bix u yuʼubikuba le máax kʼáatikoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku tsʼáaik tuʼux k-kʼaʼaytaj tiʼ. Chéen baʼaleʼ yaan máakoʼobeʼ ku kʼáatkoʼob wa baʼax chéen utiaʼal u baʼateltʼaanoʼob. Lelaʼ ku yúuchul tumen yaan horaeʼ yaan baʼaloʼob maʼ jaajtak aʼalaʼantiʼob yoʼolal u testigoʼob Jéeobaiʼ (Hech. 28:22). Tsʼoʼoleʼ como kuxaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ» yaʼab máakoʼobeʼ jach tsʼíikoʼob yéetel maʼ tu yóotkoʼob u «tsʼáaubaʼob de acuerdoil» (2 Tim. 3:​1, 3). Maʼ xaaneʼ yaan horaeʼ jeʼel a tuklikeʼ: «¿Bix jeʼel in weʼesik jatsʼuts modos kéen kʼáataʼakten wa baʼax tumen juntúul máax táan u tsʼíikileʼ?». Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkecheʼ letiʼe maʼ a séeb kʼuuxiloʼ. Juntúul máak maʼ tu séeb kʼuuxileʼ u yojel u controlartuba kex táan u kʼeʼeyel wa kex maʼ u yojel baʼax jeʼel u núukikeʼ. w23.09 pág. 14 § 1, 2

Yaan kʼiineʼ u kaajal Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon consejoʼob utiaʼal maʼ k-bin tu paach ayikʼaliloʼob bey xan utiaʼal maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak tu táan Dios. Le consejoʼobaʼ jach ku taasiktoʼon yaʼab utsiloʼob. (Isa. 48:​17, 18; 1 Tim. 6:​9, 10). Jéeobaeʼ yaan u seguer u meyajtiʼ wíinikoʼob utiaʼal u nuʼuktik u kaajal le táan le nojoch muʼyajiloʼ bey xan tu yáamil le Mil Años kun gobernar Jesúsoʼ. Teʼ kʼiinoʼoboʼ, ¿yaan wa a chaʼik a nuʼuktaʼal tumen Jéeoba? Wa ka chaʼik a nuʼuktaʼal desde beoraaʼ yaan xan a chaʼik a nuʼuktaʼal maas táanil. Le oʼolal koʼoneʼex chaʼik k-nuʼuktaʼal tumen Jéeoba mantatsʼ. Ichil lelaʼ táakaʼan k-uʼuyik u tʼaan le máaxoʼob u tsʼaamaj utiaʼal u nuʼuktikoʼonoʼ (Isa. 32:​1, 2; Heb. 13:17). Jach yaʼab baʼax oʼolal unaj k-confiar tiʼ Jéeoba tumen letiʼeʼ ku kanáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ letiʼ yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal ka kuxlakoʼon teʼ túumben luʼumoʼ. w24.02 pág. 25 § 17, 18

Apóstol Pabloeʼ yaʼab baʼaloʼob jatsʼutstak úuchtiʼ le táan u kʼaʼaytajoʼ, pero yaan baʼaloʼob talamtak xan tu aktáantaj. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ viajarnaj tiʼ náanach lugaroʼob. Le táan u viajaroʼ «yanchaj tu chiʼ kíimil teʼ áalkab jaʼoboʼ» bey xan yoʼolal le j-ookoloʼob yanoʼob teʼ bejoʼoboʼ. Yaan kʼiin xaneʼ sen jaʼajatsʼaʼab tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ (2 Cor. 11:​23-27). Tu tsʼookeʼ le sukuʼunoʼoboʼ yaan horaeʼ jach maʼ tu agradecertoʼob tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj utiaʼal u yáantkoʼoboʼ (2 Cor. 10:10; Fili. 4:15). ¿Baʼax áant Pablo utiaʼal u seguer u meyajtik Jéeoba kex yaʼab baʼaloʼob tu aktáantaj? Yoʼolal le baʼax tu kanaj tiʼ u Tʼaan Dios bey xan yoʼolal le baʼaxoʼob uchaʼan ichil u kuxtaloʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ jach yaabiltaʼan tumen Jéeoba (Rom. 8:​38, 39; Efe. 2:​4, 5). Pablo xaneʼ jach kʼuch u yaabilte, yoʼolal leloʼ seguernaj u yáantik le sukuʼunoʼoboʼ (Heb. 6:10). w23.07 pág. 9 § 5, 6

U maas yaʼabil tiʼ le máakoʼoboʼ u yojloʼob kʼaʼabéet le autoridadoʼoboʼ yéetel ku yaʼalikoʼobeʼ kʼaʼabéet u beetaʼal wa jaypʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ le kéen u yiloʼob jach yaʼab baʼax ku kʼáatik le autoridadoʼoboʼ, maʼ tu beetkoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u gobierno wíinikeʼ tiaʼan yáanal u páajtalil le Kʼaasilbaʼaloʼ, ku beetik u muʼyaj máak yéetel maʼ tun xáantaleʼ yaan u láaj xuʼulsaʼaloʼob (Sal. 110:​5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:​5, 6). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik xaneʼ «le máax ku tsʼáaikuba tu contra le autoridadoʼoboʼ ku tsʼáaikuba xan tu contra baʼax aʼalaʼan tumen Dios». Teʼ kʼiinoʼobaʼ Dioseʼ ku chaʼik ka yanak le gobiernoʼobaʼ utiaʼal u yáantkoʼob wíinik. Le oʼolal ku páaʼtik ka k-respetartoʼob, ka k-boʼot impuestoʼob yéetel ka k-beet baʼax ku yaʼalikoʼob. Beyoʼ yaan k-tsʼáaik tiʼ tuláakal máak le baʼax unajoʼ (Rom. 13:​1-7). U jaajileʼ yaan kʼiineʼ jeʼel u difíciltal k-beetik baʼax ku yaʼalik le gobiernoʼoboʼ tumen yaan horaeʼ maʼ tu convenirtoʼon le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ wa jach koʼoj baʼax ku kʼáatkoʼob. Pero kex beyoʼ k-beetik le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ tumen k-kʼáat lúubul utsil tiʼ Jéeoba. Chéen baʼaleʼ wa ku kʼáatkoʼob junpʼéel baʼal ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik Dioseʼ maʼ t-beetik (Hech. 5:29). w23.10 pág. 8 § 9, 10

Ka síij Sansóneʼ le israelitaʼoboʼ tiaʼanoʼob yáanal u páajtalil le filisteoʼoboʼ (Jue. 13:1). Como jach kʼasaʼan kaʼach le filisteoʼoboʼ le israelitaʼoboʼ jach ku muʼyajoʼob. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu yéeyaj Sansón utiaʼal u «salvartik Israel tu kʼab le filisteoʼoboʼ» (Jue. 13:5). Como maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax ken u beetoʼ Sansóneʼ kʼaʼabéetchaj u confiar tiʼ Jéeoba. Juntéenjeakeʼ junmúuchʼ filisteoʼobeʼ bin u machoʼob tu kaajil Lejí, maʼ xaaneʼ lelaʼ tiaʼan kaʼach tu luʼumil Judáeʼ. U kajnáaliloʼob Judáeʼ jach sajakchajoʼob, le oʼolal tu kʼuboʼob Sansón tiʼ u enemigoʼob. Letiʼobeʼ tu kʼaxoʼob yéetel kaʼapʼéel túumben suumeʼ ka tu bisoʼob tiʼ le filisteoʼoboʼ (Jue. 15:​9-13). Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj poder tiʼ Sansón utiaʼal u tʼokik le suum tuʼux kʼaxaʼanoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ yéetel «u kamaʼach juntúul burroeʼ» tu kíimsaj 1,000 filisteoʼob (Jue. 15:​14-16). w23.09 pág. 2, 3 § 3, 4

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le baʼax u chʼaʼtukultmaj u beetik Diosoʼ deporsi yaan u béeytal. Le baʼaxoʼob u tukultmoʼ ku yaʼalaʼal «utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuul» tumen deporsi yaan u béeykuntik. Lelaʼ k-ojel tumen «ku meyajtiʼ tuláakal baʼax yaan utiaʼal u béeykuntik baʼax u tukultmaj» (Pro. 16:4). Tsʼoʼoleʼ le utsiloʼob ku taaskoʼ maʼ tun xuʼulul. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax túun u chʼaʼtukultmaj u beetik Jéeoba? ¿Yaan wa baʼax tsʼoʼok u kʼexik utiaʼal u béeykuntik? Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ Adán yéetel Eva baʼax ken u beetoʼob, tu yaʼalajtiʼob: «Yanchajak a paalaleʼex yéetel yaʼabchajkeʼex, chupeʼex le luʼumaʼ yéetel kanáanteʼex [ . . . ] tuláakal baʼal kuxaʼan way luʼumeʼ» (Gén. 1:28). Le ka tu tsʼáajuba Adán yéetel Eva tu contra Dioseʼ ook le kʼeban way yóokʼol kaabeʼ. Pero lelaʼ maʼ tu kʼatuba tu beel Diosiʼ. Letiʼeʼ deporsi yaan u béeykuntik baʼax u chʼaʼtukultmaj. Utiaʼal leloʼ tu kʼexaj bix ken u béeykuntil, tu séebaʼanil tu yaʼalaj yaan u yantal junpʼéel Reino teʼ kaʼan utiaʼal u béeytal le baʼax u chʼaʼtukultmaj utiaʼal wíinik bey xan utiaʼal le Luʼumaʼ (Mat. 25:34). w23.10 pág. 19, 20 § 6, 7

Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka k-maas tsʼáa k-óol k-meyajteʼ. Chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ jeʼel u difíciltaltoʼoneʼ, maases wa tsʼoʼok u xáantal táan k-ilik k-pʼatik junpʼéel baʼax kʼaas k-beetik. Hasta yaan horaeʼ jeʼel k-tuklikeʼ le baʼaxoʼob k-beetkoʼ maas kʼaas tiʼ le tu beetaj apóstol Pedrooʼ. Pero Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka seguernak k-tsʼáaik k-óol meyajteʼ (Sal. 94:​18, 19). Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ juntúul sukuʼun. Antes u káajal u meyajtik Jéeobaeʼ letiʼeʼ homosexual kaʼachi. Kex tu pʼataj le kʼaakʼas kuxtal ku biskoʼ yaan kʼiineʼ ku yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼ. ¿Baʼax áantik utiaʼal maʼ u xuʼulul u tsʼáaik u yóol? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon». Tu yaʼalaj xan: «Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ [ . . . ] jeʼel u páajtal u seguer in bin [ . . . ] tu bejil le jaajoʼ». Tu tsʼookeʼ ku yaʼalik: «Kex yaʼab baʼaloʼob kʼaastak tsʼoʼok in beetkeʼ Jéeobaeʼ ku chaʼik in meyajtik [ . . . ], tsʼoʼoleʼ mantatsʼ táan u líiʼsik in wóol». w23.09 pág. 23 § 12

Wa juntúul táankelmecheʼ kʼaʼajaktecheʼ utiaʼal ka yiijchajak a tuukuleʼ yaan baʼax kʼaʼabéet a beetik. Kʼaʼabéet a yéeyik maʼalob ejemploʼob utiaʼal ka a seguerte, kʼaʼabéet u yantaltech junpʼéel maʼalob tuukul, a weʼesik responsableech, a kanik a beet uláakʼ baʼaloʼob yéetel a prepararkaba utiaʼal le baʼax ku taal u kʼiinoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel a wuʼuyik jach yaʼab tuláakal le baʼax ku yaʼalaʼal ka a beetoʼ, pero maʼ u lúubul a wóol jeʼel u páajtal a beetkeʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ taak u yáantkech (Isa. 41:​10, 13). Tsʼoʼoleʼ le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ taak xan u yáantkechoʼob. Jach yaan u taasiktech kiʼimak óolal le kéen káajak a tuukul jeʼex Jéeobaeʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ jach k-yaabiltmech yéetel k-tsʼíiboltik ka u bendecirt Jéeoba tuláakal le baʼax ka beetik utiaʼal ka yiijchajak a tuukuloʼ. w23.12 pág. 29 § 19, 20

Koʼox aʼalikeʼ a muchʼmaba yéetel junjaats sukuʼunoʼob yéetel tu tsʼookeʼ ka chʼaʼik junpʼéel foto tu yéeteloʼob. Utiaʼal maʼ a fallareʼ ka chʼaʼik óoxpʼéel fotoʼob. Chéen baʼaleʼ tiʼ junpʼéel tiʼ le fotoʼoboʼ ka wilkeʼ juntúul sukuʼuneʼ maʼ maʼalob jóokʼikiʼ. Yaan a borrartik yéetel yaan u pʼáataltech le uláakʼ kaʼapʼéeloʼ, tumen teʼeloʼ tuláakal le sukuʼunoʼob cheʼejnajoʼoboʼ. U suukileʼ mantatsʼ k-kʼaʼajsik le jatsʼuts súutukiloʼob k-máansik yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Pero koʼox aʼalikeʼ tiʼ junpʼéel tiʼ le súutukiloʼob jeʼeloʼ juntúul sukuʼuneʼ tu yaʼalaj wa tu beetaj junpʼéel baʼax maʼalobiʼ, ¿baʼax ken a beete? ¿Baʼaxten maʼ ta borrartik jeʼex a beetik yéetel junpʼéel foto maʼ maʼalob jóokʼikeʼ? (Efe. 4:32). U jaajileʼ maas yaʼab jatsʼuts súutukiloʼob k-máansmaj yéetel le sukuʼunoʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax k-kʼáat k-taʼak ichil k-tuukul yéetel ichil k-puksiʼikʼaloʼ. w23.11 pág. 12 § 16, 17

Le tʼaanoʼob ich griego meyajnaj teʼ tekstoaʼ ku yeʼesikeʼ le bix u vestirkubaʼoboʼ kʼaʼabéet u yeʼesik respeto yéetel u chʼaʼik en cuenta u maasil. ¡K-felicitartik le kiikoʼoboʼ tumen ku vestirkubaʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ! U naʼatik máak baʼax unaj u beetik. Le modosaʼ u kʼáat u yaʼal u yojéeltik máak baʼax uts yéetel baʼax kʼaas, pero ku yéeyik u beetik le baʼax utsoʼ. Koʼoneʼex ilik u ejemplo Abigaíl. U yíichameʼ tu chʼaʼtuklaj u beetik junpʼéel baʼal maʼ maʼalobiʼ. Abigaíleʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ le baʼax ken u beet u yíichamoʼ jeʼel u beetik u bin kʼaasil tiʼobeʼ. Letiʼ túuneʼ tu naʼataj baʼax unaj u beetik yéetel tu séebaʼanil tu chʼaʼaj junpʼéel decisión. Yoʼolal leloʼ yaʼab máakoʼob tu salvartubaʼob (1 Sam. 25:​14-23, 32-35). Le modosaʼ ku yáantkoʼon k-ojéelt baʼax súutukil unaj k-tʼaan wa maʼ unaj k-tʼaaniʼ. Ku yáantkoʼon xan k-eʼes yaabilaj tiʼ u maasil sin ke k-beetik u suʼlaktaloʼob (1 Tes. 4:11). w23.12 pág. 20 § 8, 9

Le tʼaanoʼobaʼ tu tsʼíibtaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Romaoʼ. Le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ kaanbalnajoʼob tiʼ Jéeoba yéetel Jesús ka tu tsʼáaj u fejoʼob tiʼ letiʼob, ka tu beetubaʼob u discípuloʼob Jesús. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu ‹yaʼaleʼ toj u kuxtaloʼob tu yoʼolal u fejoʼob›, tsʼoʼoleʼ tu yéeyoʼob yéetel espíritu santo (Rom. 5:1). Bey úuchik u yantaltiʼob junpʼéel jatsʼuts esperanzaoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Pabloeʼ tu tsolaj tiʼ le cristianoʼob yéeyaʼanoʼob yaan Éfeso le jatsʼuts esperanza tsʼaʼabtiʼoboʼ. Tu yaʼalajtiʼobeʼ Dioseʼ yaan u tsʼáaik «kiʼichkelem baʼaloʼob [ . . . ] tiʼ le máaxoʼob santoʼoboʼ» (Efe. 1:18). Tiʼ le sukuʼunoʼob yaan Colosasoʼ tu yaʼalajtiʼob tuʼux ken u kʼamoʼob le jatsʼuts esperanzaoʼ. Tu yaʼalaj: ‹Le baʼax ka páaʼtkeʼexoʼ yaan u tsʼaʼabalteʼex teʼ kaʼanoʼ› (Col. 1:​4, 5). Jeʼex túun k-ilkoʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ yaantiʼob u jatsʼuts esperanzail u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob teʼ kaʼanoʼ. Letiʼobeʼ maʼ kun kíimloʼob, baʼaxeʼ yaan u reinaroʼob yéetel Cristo (1 Tes. 4:​13-17; Apo. 20:6). w23.12 pág. 9 § 4, 5

Le tʼaan «kanáantik» ku yaʼalik le tekstoaʼ ku meyaj kaʼach utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ le soldadoʼob kanáantik junpʼéel kaaj utiaʼal maʼ u atacartaʼaloʼ. Beyoʼ u kajnáaliloʼobeʼ ku yuʼubikoʼob kanáantaʼanoʼob, hasta kiʼ u weenloʼob tumen táan u kanáantaʼal u joonajiloʼob le kaaj tumen le soldadoʼoboʼ. Bey xan u yúuchul yéetel le jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ, ku kanáantik k-tuukul yéetel k-puksiʼikʼal, yoʼolal leloʼ ku yantaltoʼon jeetsʼelil (Sal. 4:8). Jeʼex Anaeʼ kex maʼ tu jáan utstal le problema yaantoʼonoʼ, k-uʼuyik yáantoʼon jeetsʼelil (1 Sam. 1:​16-18). Beyoʼ ku páajtal k-tuukul maʼalob yéetel k-chʼaʼik maʼalob decisiónoʼob. ¿Baʼax túun unaj k-beetik? Kaʼacheʼ u kajnáaliloʼob junpʼéel kaajeʼ ku páajtal u kʼáatkoʼob tiʼ juntúul soldado wa jeʼel u kanáantaʼaloʼobeʼ. Toʼon xaneʼ kéen orarnakoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u kanáantoʼoneʼ yéetel ka u tsʼáatoʼon u jeetsʼelil (Luc. 11:9; 1 Tes. 5:17). Wa táan a aktáantik junpʼéel baʼal jach yajeʼ orarnen tiʼ Jéeoba, letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktech jeetsʼelil, yaan u kanáantik a puksiʼikʼal yéetel a tuukul (Rom. 12:12). w24.01 pág. 21 § 5, 6

Jesúseʼ utiaʼal u santificartik u kʼaabaʼ u Taataeʼ tu chaʼaj u beetaʼal u muʼyaj, u poʼochʼol yéetel u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contraiʼ. Letiʼeʼ u yojleʼ mix baʼal kʼaas u beetmaj yéetel minaʼan baʼax oʼolal u chʼaʼik suʼtal (Heb. 12:2). U yojel xaneʼ le máax beetik u muʼyajoʼ Satanás (Luc. 22:​2-4; 23:​33, 34). Le Kʼaasilbaʼaloʼ u kʼáat kaʼach ka xuʼuluk u meyajtaʼal Jéeoba tumen Jesús, chéen baʼaleʼ maʼ jóokʼ yéetel u yóolajiʼ. Jesúseʼ tu yeʼeseʼ Satanáseʼ chéen tuus ku beetik, yéetel tu yeʼesaj yaan máaxoʼob jeʼel u chúukpajal u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba kex táan u muʼyajoʼobeʼ. ¿Taak wa a kiʼimakkúuntik u yóol Jesucristo? Wa beyoʼ seguernak a alabartik Jéeoba, yéetel a wáantik uláakʼ máakoʼob u yiloʼob jach bix letiʼ. Le kéen a beet beyoʼ táan xan a beetik jeʼex tu beetil Jesúseʼ (1 Ped. 2:21). Tsʼoʼoleʼ yaan xan a kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba yéetel yaan a weʼesikeʼ Satanáseʼ chéen tuusnaji. w24.02 pág. 11 § 11-13

Teʼ tsʼook cinco añosaʼ maas tiʼ junpʼéel millón máakoʼob tsʼoʼok u yokjaʼob utiaʼal u beetkubaʼob u testigoʼob Jéeoba. Le kéen u kʼub u kuxtal máak tiʼ Dioseʼ u kʼáat u yaʼaleʼ táan u kʼubikaba utiaʼal u beetkuba u discípulo Jesús yéetel utiaʼal u beetik mantatsʼ baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. ¿Baʼax túun táakaʼan ichil? Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax u kʼáat taal tin paacheʼ u pʼektuba» (Mat. 16:24). Le tʼaan griego «u pʼektubaoʼ» jeʼel xan u páajtal u traducirtaʼal «maʼ u beetik máak baʼax uts tu tʼaaneʼ». Le oʼolal le kéen u kʼub u kuxtal máak tiʼ Jéeobaeʼ yaan u yilik maʼ u beetik le baʼaxoʼob u pʼekmoʼ (2 Cor. 5:​14, 15). Ichil le jeʼeloʼ táakaʼan «le baʼaxoʼob ku túulchʼintaʼal u beet máak tumen u kʼeban wíinkliloʼ», jeʼex le núupkʼebanoʼ (Gál. 5:​19-21; 1 Cor. 6:18). ¿Difícil wa u beetaʼal? U jaajileʼ wa k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel convencidoʼon utiaʼal k-utsil le baʼax ku yaʼaliktoʼonoʼ, maʼ kun difíciltaltoʼon (Sal. 119:97; Isa. 48:​17, 18). w24.03 pág. 2 § 1; pág. 3 § 4

Jéeobaeʼ ku tsʼáaik espíritu santo tiʼ le máax u yaabiltmoʼ (Mat. 12:18). Yoʼolal leloʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le preguntaaʼ: «¿Kin weʼesik wa ichil in kuxtal le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le espíritu santooʼ?». Por ejemploeʼ bejlaʼeʼ, ¿maas wa kin weʼesik paciencia ke antes in kʼaj óoltik Jéeoba? Wa k-eʼesik ichil k-kuxtal le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le espíritu santooʼ seguro yaan k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba. Tiʼ Jéeobaeʼ ku meyaj le kuxtal tu kʼubaj Jesucristo utiaʼal u yáantik le máaxoʼob u yaabiltmoʼ (1 Tim. 2:​5, 6). Pero yaan horaeʼ kex k-tsʼaamaj k-fe tiʼ le sacrificio tu beetaj Jesús yéetel tsʼoʼok k-okjaʼeʼ jeʼel u chan difíciltal k-creertik u yaabiltmoʼon Jéeobaeʼ. Wa ku yúuchultoʼon beyoʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ unaj k-confiar tiʼ k-puksiʼikʼaliʼ, baʼaxeʼ mantatsʼ unaj k-confiar tiʼ Jéeoba. Utiaʼal letiʼeʼ tuláakal le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ toj u kuxtaloʼob yéetel ku yaʼalik yaan u bendecirkoʼob (Sal. 5:12; Rom. 3:26). w24.03 pág. 30 § 15; pág. 31 § 17