Rudii Jiobá lugar guidxíñacabe laa ne rusisaca guiráʼ binni
«Ma xiiñi Dios laatu ne nadxii laatu. Yanna laucaalaʼdxi gaca tu casi laa.» (EFES. 5:1)
1. 1) Gunáʼ nga ca guenda stiʼ Jiobá ni naquiiñeʼ gunibiaʼnu. 2) Xi zabeendunu pa gúʼndanu de ca guenda stiʼ Jiobá.
XI GUENDA stiʼ Jiobá reeda lu xpiaaniluʼ ora guiníʼ íqueluʼ modo laabe. Zándaca guiníʼ íqueluʼ nácabe ti Dios ni rannaxhii, ni runi ni jneza, ni nuu xpiaaniʼ ne ti Dios ni napa stale poder. Peru náparube stale guenda sicarú ni rucaa laanu guidxíñanu laabe. Dede ñanda ñúninu ti lista ra nucaʼnu jma de cuarenta guenda ni nápabe, ne maʼ bisiene ca libru ne ca revista stinu guiráʼ cani. Guníʼ ique si xi guiráʼ zanda guizíʼdinu de ca guenda ni napa Jiobá ora gúʼndanu Biblia stúbinu ne ora gúʼndanenu binnilídxinu. Xi zabeendunu pa gúʼndanu de laacani yaʼ. Jma zusisácanu ca guenda stiʼ Bixhózenu ni nuu guibáʼ. Ne ora gusisácanu cani jma la? jma ziuuláʼdxinu chuʼnu gaxha de laabe ne chinándanu ejemplu stibe (Jos. 23:8; Sal. 73:28).
2. 1) Bizeeteʼ ti ejemplu ni zanda gacané laanu ti ganda gusisácanu ca guenda stiʼ Jiobá jma. 2) Xi zazíʼdinu lu tema riʼ ne lu xhupa ni zeeda ca.
2 Yanna, pora nga rusisaca binni xiixa yaʼ. Ora maʼ nanna pabiáʼ risaca ni. Ne chaahuiʼ chaahuiʼ nga riziidiʼ binni gusisaca xiixa. Quíxhenu ti ejemplu. Bixuiʼlú bidiicabe lii ti bladuʼ guendaró ni qué huayuu dxi goloʼ. Xi naquiiñeʼ guʼnuʼ para chuulaʼdxuʼ ni, o para gusisácaluʼ ni yaʼ. Primeru naquiiñeʼ chuʼ xiiluʼ ni, guicaa xníxeneluʼ ni ora maʼ cayooloʼ ni ne últimu la? maʼ guʼnuʼ ni para goloʼ. Ngaca nga ni rizaaca né ti guenda stiʼ Dios, para ganda gusisácanu ni, naquiiñeʼ gunibiáʼ chaahuinu ni, guiníʼ íquenu de laani ne gusihuínninu ni lu xquendanabáninu (Efes. 5:1). Tema riʼ ne xhupa ni zeeda ca zacanécani laanu gusisácanu ca guenda stiʼ Dios jma, cani zándaca huaxiéʼ riníʼ íquenu de laacaʼ. Lu cada tobi de laacani zacábinu chonna guendarinabadiidxaʼ: 1) Xi riníʼ guenda riʼ. 2) Ximodo rusihuinni Jiobá ni. 3) Ximodo zanda gusihuínninu ni lu xquendanabáninu.
RUDII JIOBÁ LUGAR GUIDXÍÑANU LAA
3, 4. 1) Ximodo nga ti binni ni riuulaʼdxiʼ guidxíñacabe laa. 2) Ximodo rusihuinni Jiobá riuulaʼdxiʼ guidxíñanu laa.
3 Primeru guidúʼyanu ximodo nga ti binni ni rudii lugar guidxíñacabe laa. Binni ni rusihuinni guenda riʼ, raca nachaʼhuiʼ né stobi, qué raca nagana para guiniʼnécabe laa ne qué rusihuinni nabé nuu xhiiñaʼ para cadi gucaadiaga tuuxa. Ti binni ni riuulaʼdxiʼ guidxíñacabe laa la? nagueendaca rihuínnini pur modo riníʼ, pur modo ridxaagalú tuuxa, pur modo runiibilú, pur modo riuulaʼdxiʼ gucaadiaga ne gacané sti binni ne pur xcaadxi seña ni runi.
4 Zacapeʼ nga Jiobá. Yanna, ximodo rusihuínnibe guenda riʼ yaʼ. Dxandíʼ laabe nga Dios ni bizáʼ guiráʼ xixé cosa, neca zacá, rusihuínnibe nuube para gucaadiágabe ne para guicábibe ca oración stinu, peru cadi ngasi, sínuque riuuláʼdxipebe gúnibe ni. Biblia na: «Jiobá nuu gaxha de guiráʼ cani rinabaʼ ruaa laabe, de guiráʼ cani rinabaʼ ruaa laabe ne rúnicaʼ ni nabe». «Nga runi cabeza Jiobá guedandá dxi gacané laatu, ne pur nga ziásabe para guilaseláʼdxibe laatu. Purtiʼ Jiobá nga ti Dios ni nanna guni juzgar. Guiráʼ cani cabeza laabe ziuucaʼ nayecheʼ. Ora maʼ cueza guidxi Sión Jerusalén, maʼ qué ziuu dxi gúʼnaluʼ. Dxandipeʼ zacanebe lii ora gunadiágabe cucaaluʼ ridxi laabe; ne ora gunadiágabe ni, dxandipeʼ zacábibe lii.» (Salmo 145:18 ne Isaías 30:18, 19.) Zanda guinínenu Dios ratiica nuunu ne ora tiisi, ne zanda guidxíñanu laabe purtiʼ nánnanu qué zadindenebe laanu, o qué zuchabe ni lunu (Sal. 65:2; Sant. 1:5). Biblia na zeeda gaca Jiobá casi ti binni, purtiʼ riuulaʼdxiʼ guidxíñanu laa. Sicaríʼ bicaa David de laabe: «Guielú Jiobá cayuuyaʼ» laanu ne «naaze [dxiichibe laanu] né ladu derechu sti[be]» (Sal. 34:15; 63:8). Isaías ni riguixhená bichaaga laabe casi ti pastor ora guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Ne nabe zutópabe ca dendxuʼ huiiniʼ ca; ne ndaaniʼ nabe zinebe laacaʼ» (Is. 40:11). Guníʼ ique ndiʼ. Riuulaʼdxiʼ Jiobá chuʼnu gaxha de laa cásica runi ti pastor ora riguu ti dendxuʼ huiiniʼ stiʼ ndaaniʼ náʼ. ¡Guizáʼ riuulaʼdxiʼ Bixhózenu guidxíñanu laa! Yanna, ximodo zanda chinándanu ejemplu stibe yaʼ.
TI GUENDA NABÉ RISACA
5. Xiñee nabé risaca gusihuinni ti binnigola riuulaʼdxiʼ guidxíñacabe laa.
5 Cadi tan xadxí gunabadiidxacabe caadxi Testigu ni nabeza lu gadxé gadxé continente: «Xi guenda jma rusisácaluʼ de ti binnigola». Stale de laacabe bicabi: «Chuuláʼdxibe guidxiña binni laabe». Dxandíʼ, guiráʼ ca xpinni Cristu nga naquiiñeʼ guiziidicaʼ gusihuínnicaʼ guenda riʼ, peru jma risaca gusihuinni ca binnigola ni (Is. 32:1, 2). Guidúʼyanu xi guníʼ ti gunaa xpinni Cristu ora cusiene xiñee risaca gusihuinni ti binnigola riuulaʼdxiʼ guidxíñacabe laa. Gunaa riʼ guníʼ: «Para ganda guuyaʼ ca guenda sicarú ni napa ti binnigola ne ganda gacanebe naa la? naquiiñeʼ guneʼ sentir galán ora maʼ canieniáʼ laabe». Cadi dxandíʼ ni guníʼ gunaa riʼ la? Yanna, xi zanda guni tuuxa para chuulaʼdxiʼ binni guidxiña laa yaʼ.
6. Xi zanda gúninu para chuulaʼdxiʼ binni guidxiña laanu.
6 Ti modo zanda gusihuínninu riuuláʼdxinu guidxiña binni laanu nga ora guizaaláʼdxinu gánnanu ximodo nuucaʼ. Ora rizaalaʼdxiʼ ti binnigola ca biʼchiʼ ne ca bizaʼnaʼ ni ridagulisaané ne guyubi modo gacané laacabe neca gácani nagana para laa, guirácabe rudiicabe cuenta ximodo laabe, dede né cani jma nahuiiniʼ (Mar. 10:13-16). Carlos, ti hombrehuiiniʼ ni napa 12 iza, guníʼ: «Guizáʼ riuuladxeʼ guuyaʼ ora maʼ cuxidxi ca binnigola ne maʼ canagudiinacaʼ guiráʼ ca binni ni nuu ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu». Cadi naquiiñeʼ si guiníʼ ti binnigola riuulaʼdxiʼ guidxíñacabe laa, sínuque napa xidé gusihuinni dxandíʼ ni (1 Juan 3:18). Ximodo zanda gusihuínnibe ni yaʼ.
7. Xiñee riuulaʼdxiʼ binni guiniʼné laanu ora ruuyaʼ tarjeta huiiniʼ ni ricá ladxidoʼno, ne xi rusiidini laanu.
7 Guzéʼtenu ni bizaaca ti xpinni Cristu ora zedabíʼ despué de guyé ti guendaridagulisaa de chonna gubidxa ni guca sti guidxi roʼ. Cumu cá tarjeta huiiniʼ stiʼ guendaridagulisaa que ladxidoʼbe ora zeedabe ndaaniʼ avión la? biiyaʼ tobi de ca binni ni runi dxiiñaʼ raqué ca diidxaʼ ni cá luni ra na: «Biseendaʼ reinu stiluʼ», ne óraque gudxi hombre que laabe: «Guseendabe ni nagueendaca. Naquiiñeʼ guininu de nga». Despué gunda guníʼnebe hombre que ne bisaananebe laa caadxi de ca revista stinu. Stale de laanu huazaacanu ni bizaaca Testigu riʼ. Xiñee randa riniʼné binni laanu ora maʼ cá tarjeta huiiniʼ ca ladxidoʼno yaʼ. Purtiʼ casi ñaca ñábini binni: «Guniʼné naa. Gunabadiidxaʼ naa paraa chaaʼ». Laani rusihuínnini pabiáʼ racaláʼdxinu gusíʼdinu binni ni runi crenu. Ngaca nga ni naquiiñeʼ guni ca binnigola, napa xidé gusihuínnicabe riuuláʼdxicabe guiniʼné ca xpinni Cristu laacabe, casi ora ñábicabe laacaʼ: «Guniʼné naa». Ximodo zanda gusihuínnicabe ni yaʼ.
8. Ximodo zanda gusihuinni ti binnigola rizaalaʼdxiʼ ca biʼchiʼ ne ca bizaʼnaʼ, ne ximodo racané ndiʼ ca binni ridagulisaa.
8 Neca gadxé gadxé costumbre napa cada guidxi, zanda gusihuínninu rizaaláʼdxinu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu ora guxidxinenu laacaʼ, gudíʼnanu laacaʼ o ugapadiúxinu laacaʼ. Yanna, tuu nga naquiiñeʼ gúnini primé yaʼ. Ti biaje bidagulisaané Jesús ca discípulo stiʼ ne raqué «bidxiña be ra nuu ca» ne guníʼnebe laacaʼ (Mat. 28:18). Zacaca naquiiñeʼ guni ca binnigola yanna riʼ, napa xidé guidxíñacabe ca xpinni Cristu ne guiniʼnécabe laacaʼ. Ximodo racané ndiʼ ca neza binni ridagulisaa yaʼ. Ti precursora ni napa 88 iza guníʼ: «Ora guuyaʼ dede maʼ cuxidxi huiiniʼ ca binnigola para guidxaagalucaʼ naa ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu ne uguucaʼ gana naa, rudieeʼ cuenta jma rannaxhieeʼ laacaʼ». Sti gunaa Testigu guníʼ: «Guizáʼ riecheʼ ladxiduáʼ ora chindayaʼ ndaaniʼ Yoo stiʼ Reinu ne guuyaʼ dede cuxidxi huiiniʼ ti binnigola ora guidxaagalú naa».
GULEE TIEMPU PARA GÜILUʼ DIIDXAʼ NÉ CA XPINNI CRISTU
9, 10. 1) Xi ejemplu sicarú cudii Jiobá laanu. 2) Ximodo zanda gusihuinni ca binnigola nuucaʼ para gacanecaʼ ca xpinni Cristu.
9 Naquiiñeʼ gánnanu guirutiʼ qué zadxiña laanu pa gusihuínninu nabé nuu xhiiñanu. Jiobá nga ti ejemplu sicarú ni zanda chinándanu, purtiʼ Biblia na «gaxha doʼ nuu be de cada tobi de laanu» (Hech. 17:27). Ximodo zanda gusihuinni ca binnigola nuucaʼ para gacanecaʼ ca xpinni Cristu yaʼ. Ora cueecabe tiempu para guiniʼnécabe guiracaʼ, cásica ni nahuiiniʼ ne ni huaniisi, ne zanda gúnicabe ni ante guzulú ne despué de guiluxe cada guendaridagulisaa. Sicaríʼ guníʼ ti precursor: «Ora rinabadiidxaʼ ti binnigola naa ximodo nuaaʼ ne gucaadiaga ni gabeʼ laa, runeʼ sentir nadxiibe naa». Ne ti gunaa Testigu ni maʼ ziné biaʼ cincuenta iza de cayuni ni na Jiobá guníʼ: «Runeʼ sentir risacaʼ para ca binnigola ni ribee ti tiempu huiiniʼ para guiniʼné naa despué de guiluxe cada guendaridagulisaa».
10 Dxandíʼ, nuu stale cosa ni naquiiñeʼ guni ca binnigola ndaaniʼ neza binni ridagulisaa. Neca zacá, ora guidagulisaanécabe ca xpinni Cristu, napa xidé cueecabe tiempu para guiniʼnécabe laacaʼ.
BIAʼCA RISACA GUIRÁʼ BINNI NEZALÚ JIOBÁ
11, 12. 1) Ximodo rusihuinni tuuxa biaʼca risaca guiráʼ binni para laa. 2) Ximodo rusihuinni Biblia qué runi Jiobá menu nin ti binni.
11 Biaʼca risaca guiráʼ binni nezalú Jiobá ne laani nga stobi de ca guenda sicarú ni nápabe (Hech. 10:34). Ximodo rusihuinni tuuxa biaʼca risaca guiráʼ binni para laa yaʼ. Ora runi ni jneza, ora qué riuu pur ti binni si ne guni menu stobi. Para ganda guni tuuxa cani bizéʼtenu riʼ, cadi naquiiñeʼ guiníʼ ique mal de sti binni ne napa xidé guidxaaga laacabe cásica runi né xcaadxi binni. Xiñee naquiiñeʼ guni binni guiropaʼ ndiʼ yaʼ. Purtiʼ ora si qué riníʼ ique binni mal de tuuxa nga zucaani laa guidxaaga laabe cásica ridxaaga xcaadxi binni ne qué zuni menu laabe. Pa zacá laanu la? jma zazaláʼdxinu gúʼyanu ximódopeʼ nga ti binni ne qué zadxaaganu laa purtiʼ si jma galán laa o purtiʼ si napa bidxichi.
12 Galán chinándanu ejemplu stiʼ Jiobá, purtiʼ laa qué runi menu nin ti binni. Sicaríʼ cuzeeteʼ Biblia de laabe: «Biaʼca risaca irá binni nezalú Dios» (biindaʼ Hechos 10:34, 35; Deut. 10:17). Ne rihuinni zacá ni pur xiixa ni bizaaca ca dxi stiʼ Moisés.
Gucané Dios ca xiiñidxaapaʼ Zelofehad, purtiʼ biaʼca risaca guiráʼ binni para laa (Biiyaʼ párrafo 13 ne 14)
13, 14. 1) Xi guendanagana gupa ca xiiñidxaapaʼ Zelofehad. 2) Ximodo bisihuinni Jiobá biaʼca risaca guiráʼ binni nezalú.
13 Dxi mayaca guiuu ca israelita lu Layú ni Bizabiruaa Dios gudii laacaʼ, gupa gaayuʼ xiiñidxaapaʼ Zelofehad ni caʼruʼ guichaganáʼ ti guendanagana. Xi laani yaʼ. Cumu guti bixhózecabe la? qué zanda guicaacabe layú stiʼ casi herencia. Xiñee yaʼ. Purtiʼ Ley que na hombre si nga naquiiñeʼ guicaa layú. Peru guti Zelofehad ne qué ñapa nin ti xiiñiʼ hombre (Núm. 26:33, 52-55). Yanna, ñee zacaa xcaadxi binnilídxicabe herencia ni nicaa bixhózecabe la? Xi zanda guni ca xiiñidxaapaʼ Zelofehad yaʼ.
14 Guyé ca baʼdudxaapaʼ riʼ nezalú Moisés ne gunabadiidxacaʼ laabe: «Xiñee ndiʼ gusiaandaʼ familia stidu lá bixhózedu purtiʼ si qué ñapa nin ti xiiñiʼ hombre yaʼ». Óraque gúdxicabe laabe: «Canábadu lii gudiiluʼ laadu ti ndaa layú lade ra chiguicaa ca biʼchiʼ bixhózedu». Xi biʼniʼ Moisés yaʼ. Ñee gúdxibe laacaʼ: «Nánnatu xi la? zacá nga cá ni lu Ley, ne qué zanda guneʼ gastiʼ para gacaniáʼ laatu». Coʼ, qué ñúnidibe nga, sínuque «yenebe guendanagana stiʼ ca gunaa que nezalú Jiobá» (Núm. 27:2-5). Xi bicabi Jiobá laabe yaʼ. Jiobá gudxi laabe: «Biáʼsipeʼ nga ni caníʼ ca xiiñidxaapaʼ Zelofehad. Naquiiñeʼ gudiiluʼ laacabe ti ndaa layú casi herencia lade ca biʼchiʼ bixhózecabe, ne napa xidé gudiiluʼ laacabe herencia stiʼ bixhózecabe». Peru laaca bíʼniruʼ Jiobá sti cosa. Gúdxibe Moisés uguu ni canabaʼ ca gunaa que lu Ley: «Pa gatiʼ ti hombre ne qué ñapa nin ti xiiñiʼ hombre, laatu naquiiñeʼ gutiiditu herencia stibe lu náʼ xiiñidxaapabe» (Núm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Dede dxi que, ley ni gudixhe Dios que zanda gacaneni guiráʼ gunaa israelita para ganda guicaa herencia stiʼ bixhoze.
15. 1) Ximodo racané Jiobá ca xpinni, jmaruʼ si pa guirutiʼ tu gacané laacaʼ. 2) Gunáʼ nga xcaadxi relatu ni rusihuinni biaʼca risaca guiráʼ binni nezalú Jiobá.
15 ¡Né ni gudixhe Jiobá que, rihuinni qué rúnibe menu nin ti binni ne nacháʼhuibe! Qué gapa ca baʼdudxaapaʼ riʼ tu gacané laacaʼ, peru biʼniʼ Jiobá ni jneza ora gucané laacabe ne biʼniʼ respetar laacabe, cásica biʼniʼ né xcaadxi israelita (Sal. 68:5). Ndiʼ nga tobi si de stale relatu ni zeeda lu Biblia ra rihuinni ti cosa: biaʼca risaca guiráʼ xpinni Dios nezalú (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).
ZANDA CHINÁNDANU EJEMPLU STIʼ JIOBÁ
16. Xi zanda gúninu para gusisácanu guiráʼ binni casi runi Jiobá.
16 Ximodo zanda chinándanu ejemplu stiʼ Jiobá ra guidúʼyanu guiráʼ binni cásica ruuyabe laacaʼ yaʼ. Zanda gúninu ni pa qué guiníʼ íquenu mal de ti binni o chuʼnu pur tuuxa ne gúninu menu stobi. Zándaca para laanu qué riníʼ íquenu mal de binni ne qué rúninu menu laacaʼ. Peru nuu biaje raca nagana para laanu gánnanu xipeʼ nga runi sentirnu pur sti binni. Yanna, ximodo zanda gánnanu pa dxandíʼ biaʼca risaca guiráʼ binni para laanu yaʼ. Guidúʼyanu ejemplu stiʼ Jesús. Ora gucaláʼdxibe ñánnabe xi riníʼ ique binni de laabe, gunabadiidxabe ca xhamígube ne gúdxibe laacaʼ: «Tu na binni naa» (Mat. 16:13, 14). Xiñee qué gúninu casi bíʼnibe ne guinabadiidxanu tuuxa ni dxandíʼ xhamígunu: «Ximodo ruuyaluʼ naa. Ñee rusisacaʼ guiráʼ binni la? o runibiáʼcabe naa casi tuuxa ni runi menu stobi». Yanna, xi gúninu pa gabi xhamígunu riʼ laanu ruuyabe jma riuuláʼdxinu guidxaaganu ca binni de ti raza si, cani jma napa scuela o cani napa bidxichi yaʼ. Naquiiñeʼ guinábanu Jiobá gacané laanu guchaʼnu modo laanu para gusihuínninu nácanu casi laa ne gusisácanu guiráʼ xixé binni (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).
17. Ximodo rusihuínninu biaʼca risaca guiráʼ binni para laanu.
17 Ra ridagulisaanu zanda gusihuínninu zinándanu ejemplu stiʼ Jiobá ora guni respetarnu, gácanu nachaʼhuiʼ ne gannaxhiinu guiráʼ ca xpinni Cristu. Casi pa chiguni invitarnu chupa chonna Testigu ralídxinu, naquiiñeʼ guni invitarnu cani zeeda de sti ladu, ca pobre, cani maʼ guti bixhoze o jñaa ne cani maʼ guti xheelaʼ (biindaʼ Gálatas 2:10 ne Santiago 1:27). Ne ora rucheechenu diidxaʼ, rinínenu guiráʼ clase binni, dede né ca binni ni zeeda de sti guidxi. Nga runi, riéchenu stale nga nápanu libru ne revista lu xhoopaʼ gayuaa diidxaʼ. ¡Rihuinni dxíchica biaʼca risaca guiráʼ binni para laanu!
18. Ximodo zanda gusihuínniluʼ dxandíʼ rusisácaluʼ ca guenda stiʼ Jiobá.
18 Ora riníʼ íquenu pabiáʼ riuulaʼdxiʼ Jiobá guidxíñanu laa ne biaʼca risaca guiráʼ binni para laa la? jma rusisácanu laabe. Ne rucaa nga laanu chinándanu ejemplu stibe ora ridxaaganu ca xpinni Cristu ne ora rucheechenu diidxaʼ ra nuu binni.
«Jiobá nuu gaxha de guiráʼ cani rinabaʼ ruaa laabe.» (Sal. 145:18) (Biiyaʼ párrafo 9)
«Biaʼca risaca irá binni nezalú Dios.» (Hech. 10:34) (Biiyaʼ párrafo 17)