¡Zanda gúninu xiixa ni dxandíʼ gusiecheʼ laanu!
STALE binni nabani para guyubi si bidxichi ne síʼ ni gapa gana. Nuu tu ricá ique gaca tuuxa nezalú binni, xcaadxi ni napa xiixa guenda ruyúbicaʼ gúnicaʼ ni jma galán ne nuu tu riguixhe ique gacané binni. Peru stale binni qué ganna xi cá ique guni o xiñee nabani.
Lii yaʼ. Ñee huaníʼ íqueluʼ xi pur nabániluʼ la? Xiñee qué guʼyaʼ chaahuiluʼ xii nga cani riguixhe ique binni ugaanda lu xquendanabani ti zacá gúʼyaluʼ pa dxandíʼ rusiecheʼ ni laacaʼ yaʼ. Ximodo zanda gúninu xiixa ni dxandíʼ gusiecheʼ laanu yaʼ.
Bidxichi ne cani rusiecheʼ laanu maca nuu paraa zaquiiñenu cani
Biblia cayabi laanu lu Eclesiastés 7:12: «Guendanuuxpiaaniʼ ca rapa binni cásica rapa bidxichi ca binni; peru tuuxa ni nanna ne nuu xpiaaniʼ la? jma xadxí zabani». Rihuinni dxíchica bueltu ca riquiiñeʼ ni para guibáninu, jmaruʼ si pa cudiʼnu ni guibaniné binnilídxinu (1 Timoteo 5:8).
Stale cosa ni zanda sinu rusiecheʼ cani laanu. Nécapeʼ Jesucristu, ni gudixhestí religión stiʼ cani dxandíʼ xpínnibe, guníʼ qué gapa paraa quixhe ique la? guyuu biaje gudobe ne güeʼbe vinu ni galán. Ne cadi nga si laaca gúcube lari ni risaca (Mateo 8:20; Juan 2:1-11; 19:23, 24).
Peru Jesús qué nicá ique diʼ ñapa puru si ni nusiecheʼ laa dxi bibani. Laabe gúnnabe xi cá íquebe ugaandabe, ngue runi guniʼbe: «Laguuya gá laatu ne enda ruyubí gapa bidxichi, purti cadi nga si nga enda nabani sti binni». Óraque guniʼbe ti ejemplu de ti hombre ricu ni nabé bidii ca layú stiʼ ne guníʼ ique sicaríʼ: «“Xi guneʼ, ma qué gapa paraa uchaya irá niza riʼ” [...]. Zuxhaya ca troja stinneʼ. Zucué cani jma naroʼba para idxá irá niza riʼ ne irá stinneʼ. Ne óraque zanda iniéʼ: Yanna huaxa ma chi iziiladxeʼ ne ma chi guiecheʼ, purti ma napa stale ni gahua ne ni gueeʼ, ne ma naguaa chaahue ni iquiiñe stale iza». Peru ñee malu ngue modo guníʼ ique hombre que la? ejemplu que bizeeteʼ ni bizaacabe: «Para na Dios rabi laabe: ʼʼBinni huati. Yanna gueela ca zati luʼ. Ne tu guiaana né irá ni naguu chaahui lu ca yaʼ”». Nécapeʼ hombre que guluu chaahuiʼ guiráʼ ni bidii layú stiʼ que la? dxi gátibe qué zanda diʼ iquiiñebe cani. Maʼ para guiluxe Jesús bisiidiʼ laacabe ni na ca diidxaʼ riʼ: «Zacá nga cani rutopa lú para laca laa, peru qué gapa gasti ni risaca nezalú Dios» (Lucas 12:13-21).
Dxandíʼ nga riquiiñenu bueltu ne nuu biaje rúninu xiixa ni rusiecheʼ laanu casi ora chizanu, peru cadi laadícani nga ni jma risaca lu xquendanabáninu. Ni jma naquiiñeʼ guisaca para laanu nga gusiéchenu Dios purtiʼ zacatiʼ nga zácanu ricu nezalube, nga runi gúninu stipa pur gúninu ni.
Ñee naquiiñepeʼ nga ganna binni nácanu tuuxa binni risaca la?
Stale binni jma ricá ique gaca tuuxa lu xquendanabani. Cadi malu diʼ nga guietenalaʼdxiʼ binni laanu pur ni bíninu. Stiidxaʼ Dios na lu Eclesiastés 7:1: «Jma sicarú ti lá que ti aceite ni jma galán, ne dxi gátinu que dxi gálenu».
Dxi gati ti binni la? maʼ biaana xi guiráʼ bíʼnibe dxi bibánibe. Pa bíʼnibe cosa galán la? jma galán zeeda gaca dxi gátibe que dxi gúlebe, purtiʼ caʼruʼ ganna binni tu gueeda gácabe.
Rey Salomón nga bicaa libru stiʼ Eclesiastés. Laabe gúpabe ti bíʼchibe láʼ Absalón, huaniisi jma que laabe ne guyuulaʼdxiʼ gaca tuuxa. Nécapeʼ Absalón gupa chonna xiiñiʼ hombre la? zándaca nahuiinirúcabe gúticabe, ngue runi, maʼ qué ñápadibe tu nutale binnilídxibe ne zaqué ñetenaláʼdxicabe laabe. Pur ngue, xi bíʼnibe yaʼ. Stiidxaʼ Dios na bicuibe «ti pilar [...] lu Pampa stiʼ Rey, purtiʼ nabe: “Qué gapadiáʼ xiiñeʼ para guietenalaʼdxiʼ binni naa”. Nga runi, gulee labe pilar que casi labe» (2 Samuel 14:27; 18:18). Dede yanna qué huadxela binni pilar que. Para ca binni ruundaʼ Biblia la? Absalón guca ti hombre ni qué nuzuubaʼ diidxaʼ ne gucaláʼdxibe nibeebe David, bixhózebe de gaca rey, ne ñácabe ni laabe.
Ca dxi riʼ la? stale binni racaláʼdxicaʼ chuʼ tu guietenalaʼdxiʼ laacaʼ pur ni gúnicaʼ. Ruyúbicaʼ guisácacaʼ nezalú binni ni ruchaa modo riuulaʼdxiʼ guiráʼ ora. Peru xi rizaaca ora guisácacabe sicaríʼ yaʼ. Christopher Lasch, bicaa lu libru láʼ La cultura del narcisismo sicaríʼ: «Ca dxi stinu riʼ para binni la? ora nahuiiniʼ tobi nga zanda gacaʼ tuuxa nezalú binni, jmaruʼ si pa galán laa ne pa ni gúnibe ca huaxiéʼ rihuínnini. Peru ora guníticabe guirani la? qué rindaa diʼ rusiaandaʼ binni laacabe, ne cani rugaandaʼ gusisaca binni laacaʼ la? riuucaʼ xizaa cadi gusiaandacabe laacaʼ». Ne pur nga stale de laacabe riábacabe lu viciu, rixúdxicaʼ, ne rigúʼbacaʼ guixi ne zacá jmaruʼ si nahuiinicaʼ ráticaʼ. Ni dxandíʼ nga guyubi binni guisaca nezalú xcaadxi la? qué iquiiñeʼ diʼ ni.
Yanna, tu nezalú ndiʼ naquiiñeʼ guisácanu yaʼ. Jiobá guníʼ de caadxi binni ni biʼniʼ ni na Ley stiʼ ne biquiiñebe ni riguixhená láʼ Isaías para guniʼbe ca diidxaʼ riʼ: «Zudieeʼ laatu ndaaniʼ lidxeʼ ne ndaaniʼ ca muru stinneʼ ti pilar ne ti lá [...]. Ti lá ni qué ziuu dxi guixá zudieeʼ laatu, tobi ni qué ziaandaʼ» (Isaías 56:4, 5). Cani guzuubaʼ stiidxaʼ Jiobá la? zudiibe laacaʼ «ti pilar ne ti lá». Dios qué ziuu dxi gusiaandaʼ laacabe. Biblia rucaa laanu guyúbinu gápanu ti lá casi maʼ bizéʼtenu ca, nezalú Jiobá, Dios ni bizáʼ laanu.
Isaías ni riguixhená que bizeeteʼ zacaa ca binni ni qué nusaana de ñuni ni na Dios ti guendanabani ni qué zaluxe para guibánicaʼ lu Guidxilayú riʼ ndaaniʼ ti paraísu. «Enda nabani ni qué zaluxe» ndaaniʼ paraísu ca nga «guendanabani ni dxandíʼ ca» (1 Timoteo 6:12, 19, Nuevo Testamento de José María Valverde). Lugar de guyúbinu guibáninu caadxi si dxi ne sin gastiʼ ni gusiecheʼ laanu, ñee cadi jma jneza guyúbinu gápanu guendanabani ni qué zaluxe ca la?
Guni binni stipa pur gapa xiixa guenda o gacané binni cadi dxandíʼ zusiecheʼ ni laa
Stale artista ruyúbicaʼ gúnicaʼ xhiiñacaʼ jma galán. Ca dxi stinu riʼ nabé huaxiéʼ dxi nga ribani binni ne qué rugaandaʼ diʼ ni para guni binni xhiiñaʼ jma galán. Hideo, hombre ni bizéʼtenu lu primé tema stiʼ revista riʼ, dxi maʼ nápabe 90 iza bíʼnirube stipa pur gúnibe xhiiñabe jma galán. Ne neca nuu artista ugaanda guni xhiiñaʼ jma galán, dxi ugaandabe ni maʼ huaxiéʼ iza zápabe para gúnibe ni casi dxi gúcabe nahuiiniʼ. Peru xi ñácaca pa qué ñuu dxi ñátibe yaʼ. Guiníʼ íquesinu pabiáʼ sicarú ñúnibe xhiiñabe.
Xi zanda guininu de cani racané binni yaʼ. Nabé galán nga ora tuuxa guizaalaʼdxiʼ ca binni pobre ne iquiiñeʼ cani napa para gacané laacabe. Stiidxaʼ Dios na: «Jma nayeche ni rudii que ni ricaa» (Hechos 20:35). Ni dxandíʼ nga ora tuuxa guizaalaʼdxiʼ gacané binni zanda gusiécheni laa. Peru pabiáʼ zanda gacané binni neca gúnini biaʼ dxi guibani yaʼ. Huaxiéʼ nga ni zanda guni tuuxa para gacané binni. Nin nudii tuuxa stale bueltu qué zanda diʼ gudiicabe ti cosa nabé risaca ni caquiiñeʼ stale binni. Xidé ndiʼ caninu yaʼ.
Dede dxi gúlenu maca racaláʼdxinu guni adorarnu Dios
Lu libana ni bidii Jesús lu dani que, bizeetebe de ti cosa ni nabé caquiiñeʼ binni ne maca gulené guni ora guniʼbe ca diidxaʼ riʼ: «Dichoso ni nanna gasti nga laa nezalú Dios, purti stica irá ni napa Dios ladxi náʼ» (Mateo 5:3). Stiidxaʼ Dios cayabi laanu para chuʼ binni nayecheʼ la? cadi caquiiñeʼ diʼ bidxichi, gacaʼ tuuxa nezalú binni, gapa xiixa guenda o gacané xcaadxi binni. Ni dxandíʼ zusiecheʼ binni nga guni adorar Dios.
Apóstol Pablu guluu gana ca binni ni qué runibiáʼ Dios ni bizáʼ laacaʼ guyúbicaʼ laabe. Ngue runi, guniʼbe: «De ti binni si ulee [Dios] binni de irá raza ni nuu ndaani guidxilayú, ne gudixhe be pabiáʼ indaa cada raza ne paraa cueza caʼ. Gudixhe be irá binni ndaani guidxilayú para uyubi laabe casi ñaca zixubi ná ca dede idxela ca laabe, purti cadi zitu nuu be, sínuque gaxha doʼ nuu be de cada tobi de laanu» (Hechos 17:26-28).
Pa laanu guni adorarnu Dios ni dxandíʼ ca zabáninu nayecheʼ. Pa gúninu zacá la? zanda ugaandanu «guendanabani ni dxandíʼ ca». Guiníʼ íquenu ni bizaaca Teresa, primé gunaa de raza yaaseʼ ni nabeza Estados Unidos ni gudiʼdiʼ lu televisión lu ti programa ni bindaa ti hora. Peru qué nindaa diʼ bisaanabe dxiiñaʼ que. Xiñee yaʼ. Laabe guniʼbe: «Maʼ bieneʼ ni jma jneza guni binni para guibani galán nga chinanda ca conseju ni cá lu Stiidxaʼ Dios». Teresa qué niná diʼ ñuni dxiiñaʼ lu ti programa ni rucaa binni chuulaʼdxiʼ guendaridinde ne chuʼné ni cadi xheelaʼ purtiʼ ñanda nuxheleʼ ni laabe de Jiobá. Maʼ qué ñuuyaruʼ binni laabe lu televisión, peru bibánibe jma nayecheʼ purtiʼ biquiiñebe tiempu stibe para gucanebe binni chuʼ galán ne Dios.
Tobi de ca hombre biʼniné Teresa dxiiñaʼ guníʼ: «Qué ñanda diʼ ñeneʼ xiñee bicaanabe carrera ni nabé risaca para naa. Peru pur modo bihuinni la? bidxélabe xiixa jma risaca para laabe». Qué nindaa de ngue guti Teresa. Gútisibe que, hombre ni bíʼninebe dxiiñaʼ que guníʼ sicaríʼ: «Laabe bibánibe nayecheʼ, xiruʼ zanda guni binni lu xquendanabani. Panda de laanu zanda guininu zacá yaʼ». Cani rusisaca chuʼ galán ne Dios lu xquendanabani la? neca gáticaʼ zabánicaʼ sti biaje dxi guni mandar Reinu stiʼ Dios (Juan 5:28, 29).
Dios ni bizáʼ laanu naguixhe ique guni xiixa lu Guidxilayú riʼ ne para ca binni ni nabani ndaaniʼ ni. Racaláʼdxibe guiénenu ni naguixhe íquebe riʼ ne guibáninu sin qué chuʼ dxi gátinu ndaaniʼ ti paraísu lu guidxilayú (Salmo 37:10, 11, 29). Yánnaca nga naquiiñeʼ guizíʼdinu jma de Jiobá, Dios ni bizáʼ guibáʼ ne Guidxilayú ne de cani racaláʼdxibe gúninu. Ca testigu stiʼ Jiobá ni nabeza neza ra liʼdxuʼ ziuuláʼdxicaʼ gacanecaʼ lii guiziidiluʼ de Dios. Rinábadu lii guyúbiluʼ laacabe o bicaa ra nuu cani bicaa revista riʼ.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 5]
Xiñee malu ngue modo guníʼ ique hombre ricu ni bizeeteʼ Jesús lu ejemplu stiʼ que yaʼ
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 7]
Ñee ñuuláʼdxiluʼ nibániluʼ lu Guidxilayú riʼ ndaaniʼ ti paraísu sin qué guiuu dxi gátiluʼ la?