Ñee riniʼluʼ «diidxaʼ nayá» ca sin gucá ruaaluʼ la?
«Zuchaa diidxaʼ riníʼ stale guidxi ne zudiee laacaʼ ti diidxaʼ nayá, para gucaacaʼ ridxi lá Jiobá.» (SOF. 3:9.)
1. Xiñee zanda guininu nabé sicarú modo bizáʼ Jiobá laanu.
CADI stubi si binni nga bizulú guníʼ, sínuque Jiobá peʼ nga bizáʼ laacabe modo ganda guiníʼcabe (Éxo. 4:11, 12). Dxi bizáʼ Dios Adán la? cadi bizáʼsibe laa modo ganda guiníʼ, sínuque laaca bidiibe laa guendabiaaniʼ para quixhe xcaadxi diidxaʼ ni guiníʼ ti gapa jma diidxaʼ iquiiñeʼ (Gén. 2:19, 20, 23). ¡Guizáʼ sicarú nga bizáʼ Jiobá laanu zacá! Pur nga zanda guinínenu Bixhózenu ni nuu guibáʼ ne gusisácanu labe.
2. Xiñee maʼ qué niníʼ binni ti diidxaʼ si.
2 Dede dxi guyuu binni lu Guidxilayú hasta lu ti mil gadxe gayuaa iza que guniʼcaʼ ti diidxaʼ si (Gén. 11:1). Peru ca dxi stiʼ Nemrod que maʼ qué ñácani zacá. Laabe ne xcaadxi binni qué ñúnicabe ni gudxi Jiobá laacabe ne guyécabe ti lugar ni guleelácabe laa Babel para cuézacabe. Bizulú bizáʼcabe ti torre ngola raqué, peru cadi para gusisacadícabe Dios, sínuque para gusisácacabe laacabe. Ngue runi, bicaa Jiobá laacabe guiníʼcabe gadxé gadxé diidxaʼ ne zaqué maʼ qué ñenesaacabe, zacá bicheeche Dios laacabe lu guidubi naca Guidxilayú (biindaʼ Génesis 11:4-8).
3. Xi guca ora bichaa Jiobá stiidxaʼ ca binni de Babel ni qué nuzuubaʼ stiidxabe que.
3 Lu cada tobi de ca diidxaʼ ni riníʼ binni lu guidubi naca Guidxilayú riʼ (nuu tu na nuu jma de xhoopaʼ mil xhono gayuaa diidxaʼ) rihuinni gadxé modo riníʼ ique ca binni ni riníʼ cani. Nga runi, zanda guininu ora bichaa Jiobá stiidxaʼ cani qué nuzuubaʼ stiidxabe que la? primeru guleebe de lu xquendabiaanicaʼ diidxaʼ ni riniʼcaʼ ne despué guluube diidxaʼ nacubi luni ne laaca bichaabe modo riníʼ íquecaʼ. Zacá nga gutaʼ ximodo guiníʼcabe. Ne pur nga nga biree lá lugar ra bizáʼcabe torre que «Babel», purtiʼ riníʼ ni guendaruchenda (Gén. 11:9). Nga runi, zanda guininu Biblia si nga rusiene ximodo gutastí guiráʼ diidxaʼ ni runibiaʼnu yanna riʼ.
Ti diidxaʼ nacubi ne nayá
4. Xi guníʼ Jiobá zaca ca dxi stinu riʼ.
4 Nécapeʼ galán nga gánnanu ni biʼniʼ Dios ca binni de Babel que la? ca dxi stinu riʼ cayaca xiixa ni jma risaca ne nabé galán. Jiobá biquiiñeʼ Sofonías ni riguixhená que para guiníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Zuchaa diidxaʼ riníʼ stale guidxi ne zudiee laacaʼ ti diidxaʼ nayá, para gucaacaʼ ridxi lá Jiobá, para gúnicabe ni nabe tobi si» (Sof. 3:9). Xii nga «diidxaʼ nayá» ca, ne ximodo guizíʼdinu guininu ni sin gucá ruaʼnu yaʼ.
5. Xi cayaca pur bidii Jiobá binni «ti diidxaʼ nayá» para guiníʼ.
5 Diidxaʼ nayá ca nga cani dxandíʼ rizíʼdinu de Dios ne cani naguixhe ique guni, ne zeeda cani ndaaniʼ Biblia. Cani riníʼ «diidxaʼ» riʼ la? nanna dxíchicaʼ xii nga Reinu stiʼ Dios ne ximodo chigusisaca Reinu riʼ lá Jiobá, ne chigusihuínnini nápabe derechu para guni mandarbe ne laaca chiguni chaahuini Guidxilayú riʼ para guibani guiráʼ binni ni guzuubaʼ stiidxaʼ Dios nayecheʼ sin chuʼ dxi gáticaʼ. Xi cayaca pur bidii Jiobá binni «ti diidxaʼ nayá» para guiníʼ. Diidxaʼ ni riguixhená que caníʼ zucaa binni ridxi «lá Jiobá, para gúnicabe ni nabe tobi si». Ne nga nga ni cayaca yanna, stale binni cusisaca lá Jiobá ne nuucaʼ tobi si, ne cadi casi guca Babel que.
Ximodo rizíʼdinu guininu diidxaʼ nayá ca
6, 7. 1) Ora guiziidiʼ binni diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia ca, ximodo nga zeeda gácani casi ora riziidiʼ binni sti diidxaʼ. 2) Xi chiguidúʼyanu lu xcaadxi párrafo ca.
6 Para guiziidiʼ binni ti diidxaʼ la? cadi naquiiñeʼ si guiaanané ca diidxaʼ ca ndaaniʼ ique. Pa tuuxa racalaʼdxiʼ ganna chaahuiʼ guiníʼ sti diidxaʼ la? naquiiñeʼ guchaabe modo riníʼ íquebe para guiníʼ íquebe modo riníʼ ique ca binni ni riníʼ diidxaʼ ni nuube guiziidibe ca. Laaca naquiiñeʼ gánnabe nuu diidxaʼ gadxé modo zusiénebe ni binni ne diidxaʼ ni ruxidxinebe lu stiidxabe cadi ngueca zuxidxinebe lu sti diidxaʼ ni caziidibe. Yanna, para gánnaluʼ ca ridxi huiiniʼ stiʼ ti diidxaʼ la? napa xidé guchaaluʼ modo riquiiñeluʼ lúdxiluʼ. Zacaca nga runi ca binni ni deruʼ caziidiʼ diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia ca. Cadi naquiiñeʼ ganna si binni caadxi de cani dxandíʼ rusiidini. Para ganda guiníʼ chaahuiʼ binni diidxaʼ nayá ca la? naquiiñeʼ guchaa modo riníʼ ique (biindaʼ Romanos 12:2; Efesios 4:23).
7 Yanna, xi zacané laanu cadi guiénesinu diidxaʼ nayá ca, sínuque guininu ni sin gucá ruaʼnu yaʼ. Ni zacané laanu nga gúninu guiráʼ ni runi binni ora riziidiʼ sti diidxaʼ. Guidúʼyanu chupa chonna de laacani ne guidúʼyanu ximodo iquiiñenu cani para guiníʼ chaahuinu diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia.
Ximodo guininu diidxaʼ nayá ca sin gucá ruaʼnu
8, 9. Xi naquiiñeʼ gúninu para guizíʼdinu diidxaʼ nayá ca, ne xiñee naquiiñeʼ gúninu ni.
8 Bicaadiaga chaahuiʼ. Ora primé gunadiáganu sti diidxaʼ la? zándaca qué ziénenu gastiʼ (Isa. 33:19). Peru ora jma gunadiáganu ni la? chaahuigá maʼ ziénenu diidxaʼ pur diidxaʼ ne xiixa oración. Yanna Biblia la? cudii conseju riʼ laanu: «Yáquexa ma Xiiñi pe Dios beeda iníʼ né laanu la? jma pe naquiiñe ulabi nu stiidxa Xiiñi be ni byuíʼ né cabe laanu que. Pacaa la? zándaca ixele nu de laani chaahui chaahuiʼ» (Heb. 2:1). Jesús gudxi ca diidxaʼ riʼ ca discípulo stiʼ guiráʼ si ora: «Tu racalaʼdxi guiene la? gucaa diaga» (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35). Zacá nga laani, naquiiñeʼ gucaadiáganu ne gánnanu xi cucaadiáganu ti guiénenu diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia ca jma jneza (Mat. 15:10; Mar. 7:14).
9 Dxandíʼ, para gucaadiaga chaahuinu la? naquiiñeʼ quixhe íquenu ni cazíʼdinu, purtiʼ zacá zazíʼdinu stale (Luc. 8:18). Ñee maʼ biaaluʼ gucaadiaga chaahuiluʼ ni rieeteʼ lu ca guendaridagulisaa ca la? o nabé ruuyadxiluʼ sti ladu. Pa qué gúninu stipa pur gucaadiaga chaahuinu ni cayeeteʼ lu ca guendaridagulisaa ca la? zándaca huaxiéʼ zazíʼdinu (Heb. 5:11).
10, 11. 1) Xi guiráʼ naquiiñeʼ guni tuuxa ni caziidiʼ sti diidxaʼ. 2) Xi caquiiñeʼ gúninu para guininu diidxaʼ nayá ca.
10 Guníʼ modo riníʼ binni ni riníʼ diidxaʼ ca. Guiráʼ tu caziidiʼ sti diidxaʼ naquiiñeʼ gucaadiaga chaahuiʼ ne zaqueca guni stipa pur guiníʼ modo riníʼ ca binni ni gulené diidxaʼ ca. Zacá qué zahuínnipeʼ ximodo riniʼbe pur zeedabe de sti guidxi, ne jma nagueenda ziénecabe laabe. Zaqueca nga naquiiñeʼ guizíʼdinu modo riníʼ ca binni ni maʼ nanna guiníʼ ca diidxaʼ nayá ca ne nanna gusiidiʼ de laani (2 Tim. 4:2). Gunabaʼ gacanécabe lii ne bidii lugar gábicabe lii paraa cucheeluʼ ora cadi guiniʼluʼ jneza (biindaʼ Hebreos 12:5, 6, 11).
11 Para ganda guininu diidxaʼ nayá ca la? cadi naquiiñeʼ si guni crenu ni guizíʼdinu ne gusíʼdinu ni binni, sínuque laaca naquiiñeʼ gúninu ni na ca ley ne ca conseju ni cudii Dios laanu. Ximodo gúninu ni yaʼ. Zanda chinándanu ejemplu stiʼ xcaadxi xpinni Cristu ni napa fe ne runi ni na Dios ne stale gana. Peru ejemplu ni jma galán chinándanu nga stiʼ Jesús (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7). Pa gúninu nga la? zacanenu chuʼ xquidxi Dios tobi si, purtiʼ maʼ rininu diidxaʼ nayá ca casi laacabe (1 Cor. 4:16, 17).
12. Xi runi stale binni para ganda guiziidiʼ sti diidxaʼ.
12 Bicaa ique guiaananeluʼ ni guiziidiluʼ. Tuuxa ni caziidiʼ sti diidxaʼ la? caquiiñeʼ gucaa xquendabiaaniʼ guiaanané stale diidxaʼ nacubi ni guiziidiʼ ne guni xcaadxi cosa. Ca xpinni Cristu laaca naquiiñeʼ gúnicaʼ zacá para ganda guiniʼcaʼ diidxaʼ nayá ca sin gucá ruaacaʼ. Tobi de cani zanda gúnicabe nga guiziidicabe modo nexheʼ chaahuiʼ lá ca libru ni zeeda ndaaniʼ Biblia. Nuu tu maʼ biziidiʼ stale diidxaʼ riuundaʼ stiʼ Reinu ne ca guenda ni racané espíritu binni gapa. Laaca maʼ biziidicabe lá ca tribu stiʼ Israel ne lá ca doce apóstol. Ne xcaadxi maʼ biziidicaʼ stale textu ni zeeda ndaaniʼ Biblia. Casi ti hombre huiiniʼ ni deruʼ napa xhoopaʼ iza biziidiʼ 80 textu ni zeeda ndaaniʼ Biblia. Stale de ca israelita de dxiqué gúnnacaʼ ca salmo ca sin gúʼyacaʼ ra cácani. Ñee zanda guʼnuʼ stipa para guiaananeluʼ cani guiziidiluʼ cásica modo runi ca xpinni Cristu ni maʼ guninu ca la?
13. Xiñee nabé risaca nga gusietenaláʼdxicabe laanu xiixa.
13 Ora gusietenaláʼdxicabe laanu xiixa la? jma nagueenda riaana ni ndaaniʼ íquenu. Nga runi risácapeʼ nga gusietenaláʼdxicabe laanu guiráʼ ora cani rusiidiʼ Biblia ne ca conseju zeeda ndaanini. Apóstol Pedru guníʼ: «Qué ziaana dxie de usietenaladxe irá ndi laatu, neca ma ucuaa tu ni dxandí ne ma zuhuaa chaahui tu lú ni» (2 Ped. 1:12). Naquiiñepeʼ nga gusietenaláʼdxicabe laanu cani rusiidiʼ Biblia ne ca conseju zeeda ndaanini, purtiʼ zacá jma ziénenu ne zánnanu naquiiñepeʼ nga guzúʼbanu stiidxaʼ Jiobá (Sal. 119:129). Pa guidúʼndanu ca ley stiʼ Dios ne ca conseju stibe la? zanda guidúʼyanu xi caquiiñeʼ gúninu ne nga zacané laanu cadi «usiaʼnda nu ni ma bina diaga nu» (Sant. 1:22-25). Pa qué gúninu nga la? zándaca guiale sti cosa ndaaniʼ ladxidoʼno ne maʼ zucá ruaanu para guininu diidxaʼ nayá ca.
14. Xi zacané laanu guidúʼndanu diidxaʼ nayá ca.
14 Biindaʼ nadipaʼ ora maʼ cayuundaluʼ (Apo. 1:3). Nuu tu ruundaʼ chaahuidugá ora caziidiʼ sti diidxaʼ, peru cadi guiráʼ diʼ ora nga galán gácani zacá. Ora gúʼndaluʼ diidxaʼ nayá ca la? ziuu ora zuundaluʼ ni «chaahuidugá» para guiéneluʼ ni cayuundaluʼ (biindaʼ Salmo 1:1, 2). Ne ora gúninu nga la? jma nagueenda ziaana guiráʼ ni gúʼndanu ca ndaaniʼ íquenu. Lu hebreu diidxaʼ «ruundaʼ chaahuidugá» ca la? ni riniʼni nga guiníʼ ique binni ni cayuundaʼ. Cásica naquiiñeʼ guzuii ndaaninu ni ridoʼno para gacaneni laanu la? zacaca nga naquiiñeʼ gúninu ne ni guidúʼndanu, naquiiñeʼ guiníʼ íquenu cani ti cueendunu ni galán. Ñee ribeeluʼ tiempu para guiníʼ íqueluʼ despué de gúʼndaluʼ Biblia la?
15. Xiñee naquiiñeʼ gánnanu ximodo guininu ca diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia ca.
15 Biindaʼ ca libru ni riníʼ ximodo naquiiñeʼ guiníʼcabe diidxaʼ ca. Zedandá ti hora la? naquiiñeʼ gúʼyaluʼ ximodo rataʼ chaahuiʼ ca diidxaʼ ca lu ti oración, ti gánnaluʼ guiniʼluʼ ni jneza. Diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia ca laaca maca nexheʼ ximodo naquiiñeʼ guiníʼcabe ni, nga runi naquiiñeʼ chinándanu cani (2 Tim. 1:13).
16. Xi cadi naquiiñeʼ gúninu, ne xi zacané laanu para cadi gúninu ni.
16 Cadi gusaanaluʼ de guiziidiluʼ. Nuu binni ora maʼ nanna caadxi diidxaʼ para guiniʼné binni ni riníʼ sti diidxaʼ la? maʼ qué ruyúbiruʼ guiziidiʼ. Nuu tiru zacaca nga raca ne caadxi binni ni caziidiʼ diidxaʼ nayá ca, purtiʼ ora maʼ nánnacaʼ caadxi de laani maʼ qué rucaa íquecaʼ guiziidirucaʼ (biindaʼ Hebreos 5:11-14). Xi zanda gúninu para cadi guizaacanu nga yaʼ. Naquiiñeʼ gúninu stipa pur guizíʼdirunu jma. Biblia na: «Nga runi, naquiiñe ucáʼ ique nu iniisi nu lu stiidxa Dios ne cadi guiaana nu casi cani deru cuzulú caziidi de Cristu. Dede dxi bizulú nu, ma biziʼdi nu naquiiñe guni cre nu Dios ne usaana nu modo bibani nu dxi caʼru gunibiáʼ nu stiidxaʼ. Ma biziʼdi nu de enda riuu nisa, ne ma biziʼdi nu ni runi ca hermanu gola, riguixhe ná ca luguiá sti hermanu para chuʼ ndaayaʼ. Ne ma nanna nu ziuu dxi guiasa binni de lade gueʼtuʼ, ne óraque zabidxi Dios cuenta laanu» (Heb. 6:1, 2).
17. Xi ejemplu cusiidiʼ laanu pabiáʼ naquiiñeʼ quíxhenu ti hora para guidúʼndanu.
17 Gudixhe ti hora para gúʼndaluʼ. Jma nga galán cadi gusaananu de guidúʼndanu neca caadxi si que guidúʼndanu stale ora si ganda. Gulí ti hora maʼ nuudxiluʼ ne gastiʼ ni guchiiñaʼ lii. Guiziidiluʼ stiʼ diidxaʼ zeeda gácani casi ora ruxhélecabe ti neza ndaaniʼ guiʼxhiʼ. Laga jma saʼ binni lu neza ca jma nagueenda zadiʼdiʼ luni. Peru pa qué iquiiñecabe neza ca la? qué zandaa zaxhiini ne maʼ qué zahuínnini. Nga runi cadi guidxágaluʼ (Dan. 6:16, 20). Ne naquiiñeʼ gatanaluʼ, cadi cuísaluʼ atrá, ne cadi guiaanadxiluʼ de guiníʼneluʼ Dios ne cadi gusaanaluʼ de guiniʼluʼ diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia (Efe. 6:18).
18. Xiñee naquiiñeʼ guininu guiráʼ si ora diidxaʼ nayá ca.
18 Guiráʼ si ora guníʼ diidxaʼ ni caziidiluʼ ca. Nuu binni la? qué riná guiníʼ diidxaʼ nacubi ni caziidiʼ ca purtiʼ rituí lú o purtiʼ ridxibi guchee ruaa, peru nga qué racané diʼ laacabe guiziidicabe nagueenda. Pa tuuxa racalaʼdxiʼ guiziidiʼ sti diidxaʼ la? naquiiñeʼ guiníʼ guiráʼ si ora ni caziidiʼ. Ora jma guiniʼluʼ diidxaʼ caziidiluʼ ca la? maʼ qué zadxíbipeluʼ guiniʼluʼ ni. Laanu laaca naquiiñeʼ guininu diidxaʼ nayá ca guiráʼ ora. Stiidxaʼ Dios na: «Purti ndaani ladxidóʼ cabe runi cre cabe para ixá stonda cabe, ne ra iníʼ cabe ni nezalú binni la? zalá cabe» (Rom. 10:10). Ora chuʼnísanu rininu nezalú binni maʼ bidiʼnu laanu Jiobá, peru laaca rininu de Jiobá ora maʼ zigucheechenu diidxaʼ ne ora tiica si (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15). Ne ora ricábinu lu ca guendaridagulisaa ca ne chupa chonna si diidxaʼ ne guininu modo guiénecabe laanu la? cusihuínninu caninu diidxaʼ nayá ca (biindaʼ Hebreos 10:23-25).
Guiranu guininu diidxaʼ nayá ca para gusisácanu Jiobá
19, 20. 1) Xii ndiʼ cayuni ca testigu stiʼ Jiobá ca dxi stinu riʼ. 2) Xi naguixhe íquenu gúninu yanna.
19 Domingu 6 stiʼ siván iza 33 que, bidagulisaa ti grupu de binni siadoʼroʼ lu guiropa pisu stiʼ ti yoo ni nuu ndaaniʼ guidxi Jerusalén. Ante de las nueve que, guca ti milagru, ca binni que «bizulú uníʼ cabe adxé adxé idioma». ¡Aque sicarú nga ni guca que xa! (Hech. 2:4.) Yanna riʼ, qué raca diʼ ti milagru para guiníʼ ca xpinni Dios sti diidxaʼ (1 Cor. 13:8). Neca zacá la? rucheechecabe ca diidxaʼ nacubi stiʼ Reinu lu jma de tapa gayuaa diidxaʼ.
20 Neca rininu gadxé gadxé diidxaʼ la? guiranu zanda guininu diidxaʼ nayá ni zeeda ndaaniʼ Biblia. ¡Nabé rudiʼnu xquíxepeʼ Jiobá pur rininu ni! Ne ni cayaca pur rininu diidxaʼ nayá ca rudiʼnu cuenta gadxé nga ni guca Babel que. Purtiʼ casi ñaca guiranu cusisácanu lá Dios lu ti diidxaʼ si (1 Cor. 1:10). Nga runi, naquiiñeʼ guninenu ca bíʼchinu ne ca bizánanu ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú xhiiñaʼ Jiobá. Ne guiráʼ dxi gúninu stipa pur guininu diidxaʼ nayá ca sin gucá ruaʼnu para gusisácanu Jiobá, bixhózenu ni nuu guibáʼ (biindaʼ Salmo 150:1-6).
Xi nicábiluʼ
• Xii nga diidxaʼ nayá ca.
• Xi guiráʼ caquiiñeʼ gúninu para guininu diidxaʼ nayá ca.
• Xi zacané laanu guininu diidxaʼ nayá ca sin gucá ruaʼnu.
[Cuadru ni zeeda lu yaza 23]
Ni caquiiñeʼ gúniluʼ para guiniʼluʼ diidxaʼ nayá ca sin gucá ruaaluʼ
◆ Bicaadiaga chaahuiʼ.
◆ Guníʼ modo riníʼ binni ni riníʼ diidxaʼ ca.
◆ Bicaa ique guiaananeluʼ ni guiziidiluʼ.
◆ Biindaʼ nadipaʼ ora maʼ cayuundaluʼ.
Sal. 1:1, 2; Apo. 1:3
◆ Biindaʼ ca libru ni riníʼ ximodo naquiiñeʼ guiníʼcabe diidxaʼ ca.
◆ Cadi gusaanaluʼ de guiziidiluʼ.
◆ Gudixhe ti hora para gúʼndaluʼ.
Dan. 6:16, 20; Efe. 6:18
◆ Guiráʼ si ora guníʼ diidxaʼ ni caziidiluʼ ca.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 24]
Guiráʼ ca xpinni Jiobá riniʼcaʼ diidxaʼ nayá ca