«Cadi gúniluʼ ni na si xpiaaniluʼ»
«Gulaʼquiʼ guidubi ladxidoʼloʼ lu naʼ Jiobá, ne cadi gúniluʼ ni na si xpiaaniluʼ.» (PRO. 3:5)
1, 2. 1) Xi guendanagana zándaca guidxaagalunu. 2) Ora gápanu xiixa guendanagana, quixhe íquenu gúninu xiixa nabé risaca ne ora cucáʼnanu xiixa ni cuquiinde laanu, tu naquiiñeʼ guyúbinu gacané laanu, ne xiñee.
MAʼ BIZULÚ jefe stiʼ Claudiaa cuchuuguʼ caadxi binni de dxiiñaʼ ndaaniʼ empresa stiʼ. Yanna nuube xizaa purtiʼ ruzulube maʼ laabe raca caber. Xi gúnibe pa gunítibe dxiiñaʼ stibe yaʼ. Ximodo guibánibe yaʼ. Sti gunaa xpinni Cristu láʼ Pamela racalaʼdxiʼ chindeza sti lugar ra jma caquiiñeʼ tu gucheeche stiidxaʼ Reinu, peru ñee jneza gúnibe ni la? Samuel, ti hombrehuiiniʼ de 20 iza gadxé ni naguu xizaa laa. Dede nahuiinibe nabé biiyabe película de idxa guidxa, o diidxaʼ dxabaʼ ne yanna cuquiinde laabe guibiguetaʼ gúʼyabe ni sti biaje. Xi zanda gúnibe para gucaanabe ni yaʼ.
2 Tu ruyúbinu gacané laanu ora gápanu xiixa guendanagana, ora quixhe íquenu gúninu xiixa nabé risaca ne ora cucáʼnanu xiixa ni cuquiinde laanu yaʼ. Ñee rudxíʼlunu cani laasinu la? o ruyúbinu gacané Jiobá laanu (Sal. 55:22). Sicaríʼ na Biblia: «Guielú Jiobá cayuuyaʼ ca binni runi ni jneza, ne rucaadiágabe ora rinábacaʼ gacanebe laacaʼ» (Sal. 34:15). Nga runi, naquiiñeʼ guni crenu Dios de guidubi ladxidoʼno ne cadi gúninu ni na si xpiaaninu (Pro. 3:5).
3. 1) Ximodo rusihuínninu runi crenu Jiobá. 2) Xi zándaca gucaa tuuxa guni cré laca laa.
3 Rusihuínninu runi crenu Jiobá de guidubi ladxidoʼno ora rúninu ca cosa ca modo riuuláʼdxibe. Para gúninu nga naquiiñeʼ guni orarnu laabe ora tiica ne guinábanu laabe guluiʼbe laanu xi naquiiñeʼ gúninu. Peru stale xpinni Cristu nabé nagana raca para laacaʼ guni crecaʼ Jiobá de guidubi ladxidoʼcaʼ. Guidúʼyanu ni bizaaca ti gunaa xpinni Cristu ni láʼ Linda, laa guníʼ: «Nabé nagana guca para naa guneʼ cré Jiobá». Xiñee yaʼ. Laabe guniʼbe: «Qué rinieniáʼ bixhozeʼ, ne qué ñuu dxi nizaalaʼdxiʼ jñaaʼ xi caquiiñeʼ. Nga runi, dede nahuiineʼ biziideʼ gapaʼ naa». Pur guiráʼ ni bizaaca Linda raca nagana para laa guni cré sti binni. Nuu binni runi cré zanda guni stale cosa ne cueendú ni galán lugar de guni cré zacané Jiobá laa. Dede ti binnigola zanda guni cré nanna stale ne pur nga maʼ qué guni orar Jiobá para gacané laa ora guni tender xiixa guendanagana lade ca binni ridagulisaa.
4. Xi chiguidúʼndanu lu tema riʼ.
4 Jiobá racalaʼdxiʼ gusihuínninu dxandíʼ racaláʼdxinu ni canábanu laa lu oración stinu ne guibáninu modo nabe. Ximodo gánnanu pora naquiiñeʼ guinábanu gacané Dios laanu lu xiixa guendanagana gápanu ne pora nga zanda laasinu guyúbinu ximodo gudxíʼlunu ni yaʼ. Ora quixhe íquenu gúninu xiixa, xi naquiiñeʼ guiníʼ íquenu ante. Xiñee nabé risaca nga guni orarnu ora uquiinde laanu gúninu xiixa cosa malu. Lu tema riʼ chiguicábinu ca guendarinabadiidxaʼ riʼ né caadxi ejemplu ni zeeda lu Biblia.
Ora maʼ cadídinu xiixa guendanagana
5, 6. Xi biʼniʼ Ezequías ora guníʼ rey stiʼ Asiria zucaalú Jerusalén.
5 Sicaríʼ ruzeeteʼ Biblia de rey Ezequías ni guyuu guidxi Judá: «Qué ñuu dxi nixélebe de Jiobá. Qué ñuu dxi nusaana de ninándabe laa, sínuque bíʼnibe guiráʼ ni na ca mandamientu ni bidii Jiobá Moisés». Ne zaqué gúcani, «biʼniʼ crebe zacané Jiobá, Dios stiʼ Israel laabe» (2 Rey. 18:5, 6). Ti biaje, despué de biʼniʼ ganar Senaquerib, rey stiʼ Asiria caadxi guidxi nuu Judá, gucalaʼdxiʼ nucaalú Jerusalén. Ngue runi, biseendabe soldadu Jerusalén, lade ca binni que zeʼ Rabsaqué ne xhupa hombre para guchibi ca binni que. Xi guni Ezequías yanna yaʼ. Guyebe ralidxi Jiobá ne bizulú biʼniʼ orarbe sicaríʼ: «Jiobá Dios stidu, rinábadu lii gulaluʼ laadu de lu nabe ti ganna guiráʼ reinu ni nuu lu guidxilayú lii nga Jiobá, lii si nga nácaluʼ Dios» (2 Rey. 19:14-19).
6 Ezequías bisihuinni dxandíʼ racalaʼdxiʼ gaca ni gunábabe Dios ora biʼniʼ orarbe. Ximodo yaʼ. Ante chebe ndaaniʼ yuʼduʼ stiʼ Dios para guni orarbe, biʼniʼ mandarbe ca binni de guidxi que cadi gulábicaʼ guiráʼ ni gabi Rabsaqué laacaʼ ne cadi guicábicaʼ laabe. Ne laaca biseendabe ti grupu de hombre ra nuu Isaías, ni riguixhená, para gabi laacabe xi naquiiñeʼ gúnicabe (2 Rey. 18:36; 19:1, 2). Biʼniʼ Ezequías ni nanna zusiecheʼ Jiobá. Biaje riʼ qué nuyúbibe ñacané guidxi Egipto ne xcaadxi guidxi nabeza gaxha de raqué laabe, purtiʼ qué ñuulaʼdxiʼ diʼ Jiobá ni pa ñúnibe ni. Laacaʼ qué niníʼ íquebe zanda gudxiilube guendanagana que laasibe purtiʼ si maʼ gudíʼdibe lu xcaadxi casi laani. Biʼniʼ crebe zacané Dios laabe. Biiti si ángel stiʼ Jiobá 185,000 soldadu stiʼ Senaquerib ni cucaalú laacabe la? bibiguetaʼ Nínive (2 Rey. 19:35, 36).
7. Ximodo ratadxí ladxidoʼno ora ridúʼndanu oración ni biʼniʼ Ana ne Jonás.
7 Ana, xheelaʼ ti levita láʼ Elqaná, laaca biʼniʼ cré zacané Jiobá laa lu guendanagana ni gupa, purtiʼ qué ganda gapa xiiñiʼ (1 Sam. 1:9-11, 18). Jonás, ni riguixhená, bilá Dios laa de ndaaniʼ ti benda roʼ despué de biʼniʼ orar laabe. Sicaríʼ guniʼbe: «Dxi cadideʼ ra nagana bicaariʼdxeʼ Jiobá, ne laa bicabi naa. Dede ndaaniʼ Seol bicaaʼ ridxi gacanebe naa. Binadiágaluʼ stidxeʼ» (Jon. 2:1, 2, 10). Nabé ratadxí ladxidoʼno gánnanu zanda guidxíñanu Jiobá para guinábanu laa gacané laanu, neca nabé naxoo guendanagana ni cadídinu. Biblia na: «Dios, rinabaʼ lii gucaadiágaluʼ oración stinneʼ; ne cadi gucachiluluʼ ora guinabaʼ lii xiixa. Peru naa la? zucaaridxeʼ Dios; ne Jiobá peʼ zulá naa» (Salmo 55:1, 16).
8, 9. Xii nga ni jma bisisaca Ezequías, Ana ne Jonás lu oración ni bíʼnicaʼ. Xi rusiidiʼ ni bíʼnicabe laanu.
8 Ejemplu stiʼ Ezequías, Ana ne Jonás rusiidicani laanu ti cosa nabé risaca. Xi laani yaʼ. Ora gápanu xiixa guendanagana ni nabé cayuniná laanu la? qué chuʼ dxi guiaandaʼ laanu guni orarnu Jiobá. Guiónnacabe bidxaagalúcabe guendananá ni guluu laacabe triste; peru neca zaqué, ca oración ni bíʼnicabe bisihuínnicani huaxiéʼ bizaaláʼdxicabe ximodo nuucabe ne qué ñuucaabe xizaa pur laacabe, sínuque jma guyuucabe xizaa pur lá Jiobá, modo gaca adorarbe jneza ne gaca ni maʼ gudixhe íquebe. Nabé biuubaʼ ladxidóʼ Ezequías ora qué nusisaca binni Jiobá. Nabé gunnaxhii Ana xiiñiʼ, peru bidiibe laa Jiobá para guni ni nabe ndaaniʼ tabernáculo ni nuu Siló. Ne Jonás guníʼ sicaríʼ: «Ni maʼ bidieeʼ stiidxaʼ guneʼ, zuneʼ ni» (Jon. 2:9).
9 Ora guinábanu Dios gacané laanu lu xiixa guendanagana ni qué ganda guidxélanu modo gaca chaahuiʼ, galán guidúʼyanu xi nuu ndaaniʼ ladxidoʼno. Ñee jma ricá íquenu gaca chaahuiʼ guendanagana stinu la? o jma riníʼ íquenu ximodo guisaca lá Jiobá ne gaca guiráʼ ni maʼ gudixhe ique. Xi zazaaca pa jma guicá íquenu guendananá cadídinu yaʼ. Zándaca gucaani laanu guiníʼ íquenu qué risácapeʼ guni adorarnu Dios modo riuulaʼdxiʼ ne guiaandaʼ laanu cani naguixhe íquebe gúnibe. Ora guinábanu Jiobá gacané laanu, naquiiñeʼ guinábanu guisaca labe lu oración stinu ne guihuinni laasibe nga nápabe derechu de guni mandarbe guibáʼ ne lu guidubi Guidxilayú. Guiráʼ ni maʼ bizéʼtenu ca zacanécani laanu cadi guireʼnu gana neca qué gaca ni canábanu ca módopeʼ riuuláʼdxinu. Nuu tiru ricabi Jiobá oración stinu ora rudii stipa laanu para guni huantarnu guendanagana cadídinu. Biblia na: «Cudiibe stipa cani maʼ bidxaga; ne cudiibe stipa cani maʼ qué gapa poder» (Isaías 40:29; biindaʼ Filipenses 4:6, 7).
Ora quixhe íquenu gúninu xiixa
10, 11. Xi biʼniʼ Jehosafat ora bidxaagalú ti guendanagana.
10 Ora riguixhe íqueluʼ gúniluʼ xiixa lu xquendanabániluʼ, ximodo rúniluʼ ni yaʼ. Ñee primeru riguíxheluʼ ximodo gúniluʼ ni, despué rinábaluʼ Jiobá uguu ndaayaʼ lii la? Guidúʼyanu ni biʼniʼ Jehosafat, rey stiʼ Judá, ora bicaalú caadxi hombre nanda guiibaʼ de Moab ne Ammón laacabe. Guidxi Judá cadi nuu diʼ listu para tindené laacabe. Xi biʼniʼ rey riʼ óraque yaʼ.
11 Biblia na: «Nabé bidxibi Jehosafat, ne gudixhe ique guyubi Jiobá». Gunábabe guidxi Judá guiaana sin gó ne bitagulisaabe laacaʼ para guinábacabe Jiobá gacané laacabe. Óraque bizuhuaa Jehosafat nezalú ca binni de Judá ne Jerusalén ne biʼniʼ orar sicaríʼ: «Dios stidu, ñee qué zusabanaluʼ laacabe la? Purtiʼ qué gápadidu stipa para gudxíʼludu guiráʼ ca binni ni zeeda gucaalú laadu riʼ; ne laadu qué gánnadu xi naquiiñeʼ gúnidu, peru laadu cá ludu lii». Bicaadiaga Dios ni dxandíʼ oración ni biʼniʼ rey que ne bíʼnibe ti milagru para bilabe guidxi que (2 Cró. 20:3-12, 17). Ora quixhe íquenu gúninu xiixa cosa risaca, jmaruʼ si pa ruluíʼ zándaca guxhéleni laanu de Jiobá la? galán guyúbinu gacanebe laanu lugar de gúninu ni modo na íquenu.
12, 13. Xi zanda guizíʼdinu de cani biʼniʼ rey David ora gudixhe guni xiixa.
12 Yanna, xi naquiiñeʼ gúninu pa nápanu xiixa guendanagana ni ruluíʼ laasinu zanda guni chaahuinu laa purtiʼ ante maca biʼniʼ chaahuinu tobi casi laani yaʼ. Guiníʼ íquenu ni bizaaca rey David, purtiʼ zacaneni laanu. Dxi binduuxeʼ ca amalequita guidxi Ziqlag, gucuaacaʼ guiráʼ ca gunaa ni naca xheelaʼ David, ca xiiñibe ne ca hombre stibe ne zinecaʼ laacabe. Biʼniʼ orar David Jiobá ne gunabadiidxaʼ laabe: «Ñee zinandaʼ ca hombre ni nanda guiibaʼ ca la?». Sicaríʼ bicabi Jiobá laabe: «Guyé yenanda laacabe, purtiʼ dxandipeʼ zugaandaluʼ laacabe, ne dxandipeʼ zulaluʼ ca binni zinécabe». Biʼniʼ David ni gudxi Jiobá laa ne «bilabe guiráʼ xixé ni gucuaa ca amalequita» (1 Sam. 30:7-9, 18-20).
13 Despué de guca guiráʼ ngue, bicaalú ca filisteu Israel. Óraque gunabadiidxaʼ David Jiobá sti biaje. Sicaríʼ bicabi Dios laabe: «Gudxiʼbaʼ, purtiʼ zudieeʼ ca filisteu lu naluʼ» (2 Sam. 5:18, 19). Qué nindaa de guca ngue bicaalú ca filisteu David sti biaje. Xi gúnibe yanna yaʼ. Ñándaca niníʼ íquebe: «Maca bizaacaʼ sicaríʼ chupa biaje, nga runi, zucaaluáʼ ca xhenemigu Dios». David qué ñuni diʼ ni na ique, sínuque bibiguetaʼ biʼniʼ orarbe Jiobá para gabi laabe xi naquiiñeʼ gúnibe. ¡Galán nga bíʼnibe zaqué, purtiʼ yanna maʼ gadxé ni gudxi Jiobá laabe gúnibe! (2 Sam. 5:22, 23.) Ora ridxaagalunu xiixa guendanagana ni maca huadídinu, naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu para cadi gúninu ni na si íquenu. Biblia na: «Nannaʼ dxicheʼ Jiobá, binni guidxilayú cadi lu náʼ diʼ nuu neza stiʼ. Cadi lu náʼ diʼ binni nuu guni mandar ra guzuhuaa ñee» (Jeremías 10:23).
14. Xi rizíʼdinu de ni biʼniʼ Josué ne ca binnigola stiʼ Israel ora guyé ca gabaonita ra nuucaʼ.
14 Guiranu nácanu binni ruchee —dede né ca binnigola ni maʼ xadxí nuu ndaaniʼ xquidxi Dios—, nga runi, naquiiñeʼ guinábanu Jiobá gacané laanu ora quixhe íquenu gúninu xiixa lu xquendanabáninu. Guiníʼ íquenu ni biʼniʼ Josué, hombre guyuu lugar stiʼ Moisés, ne ca binnigola stiʼ guidxi Israel ora guyé caadxi gabaonita ra nuucabe para guinábacaʼ laacabe cadi guninácabe laacaʼ. Neca gaxha de Israel nabeza ca gabaonita, peru gadxé clase lari nácucaʼ ora beedacaʼ ra nuucabe para guihuinni zeedacaʼ de ti guidxi zitu. Josué ne ca binnigola stiʼ Israel, qué liica ninadiidxacaʼ Jiobá xi naquiiñeʼ gúnicaʼ, oraqueca bidii stiidxacaʼ qué zadindenecaʼ ca gabaonita. Despué bisihuinni Jiobá jneza ngue ni biʼniʼ Josué ne ca binnigola, peru bidiibe lugar guicá ni lu Stiidxabe. Relatu ca rusiidiʼ laanu ti cosa: ante quixhe íquenu gúninu xiixa lu xquendanabáninu, galán guinábanu Jiobá gacané laanu (Jos. 9:3-6, 14, 15).
Ora uquiinde laanu gúninu xiixa cosa malu
15. Xiñee nabé risaca nga guni orarnu Dios ora uquiinde laanu gúninu xiixa cosa malu.
15 Cumu binni ruchee guiranu la? naquiiñeʼ gúninu stale stipa ti cadi guicanu «yaga lu ná pecadu» (Rom. 7:21-25). Peru ximodo zanda guireʼnu de lu naʼ guendaruchee yaʼ. Jesús gudxi ca discípulo stiʼ naquiiñeʼ guni orarcaʼ ti ganda gucueezacaʼ ni ruquiinde laacaʼ (biindaʼ Lucas 22:40). Pa despué de guni orarnu, guiníʼ iquerunu xiixa cosa ni cadi jneza la? naquiiñeʼ «inaba[nu] Dios» guendabiaaniʼ para ganda gudxíʼlunu cani. Discípulo Santiagu cayabi laanu ca diidxaʼ riʼ: «Rudii Dios ni laa de idubi ladxidóʼ sin tinde né laa» (Sant. 1:5). Ne laaca guniʼbe: «Pa nuu tobi de laatu huará la? useenda caa ca hermanu gola de lade cani runi cre, iníʼ né ca Dios pur laabe ne xhubi ca aceite ladi be laga canaba ca lu [Jiobá] acané laabe. Ne pa dxandí runi cre ca zuni Dios ni canaba ca la? zalá be» (Sant. 5:14, 15).
16, 17. Pora naquiiñeʼ guni orarnu Jiobá ti ganda gucáʼnanu cani uquiinde laanu.
16 Pa qué guni orarnu Jiobá órapeʼ uquiinde laanu gúninu xiixa cosa malu la? qué zanda diʼ gudxíʼlunu cani. Guiníʼ íquenu de hombrehuiiniʼ ni ruzeeteʼ Proverbios 7:6-23. Ora maʼ zixhinni gudíʼdibe ndaaniʼ ti calle ra nánnabe nabeza ti gunaa ni rizá zacasi. Biʼniʼ invitar gunaa ca hombrehuiiniʼ riʼ ne bicuudxibe laa para chebe ra lidxi. Cumu maʼ qué ganda gucueezabe laabe la? yenándabe gunaa ca casi ti yuze ni maʼ chigati. Xiñee yendabe dede racá yaʼ. Purtiʼ nápabe «ti ladxidóʼ ni qué riene», ne zándaca cayúnibe stipa pur cadi gúnibe ti cosa malu ni riuuláʼdxibe (Pro. 7:7). Pora nga naquiiñeʼ ñuni orarbe yaʼ. Galán ñúnibe ni laga caniʼné gunaa que laabe, peru jma galán ñeni laabe pa ñuni orarbe dede ora beeda ndaaniʼ íquebe tiidibe ndaaniʼ calle que.
17 Yanna riʼ, zándaca nuu ti hombre ni cayuni stipa pur cadi guʼyaʼ idxa guidxa. Peru xi zazaaca pa chuʼbe lu Internet ne gúʼyabe foto ne videu ra riree binni ni cayuni cosa dxabaʼ yaʼ. Ñee cadi cazaacabe casi bizaaca hombrehuiiniʼ ni cuzeeteʼ capítulo 7 stiʼ Proverbios la? Zeeda gácani casi ora ñuube ndaaniʼ ti neza ra nuu stale cosa ni zuniná laabe. Para cadi guiaba binni lu trampa ca, naquiiñeʼ guinabaʼ Jiobá gacané laa ante chuʼ lu Internet ti cadi guʼyaʼ xiixa gucaa laa guiníʼ ique cosa malu.
18, 19. 1) Xiñee zándaca gaca nagana para laanu gucáʼnanu xiixa ni uquiinde laanu, peru xi naquiiñeʼ gúninu para cadi gusábani laanu. 2) Xi naquiiñeʼ quixhe íquenu gúninu.
18 Nagana nga para gusaana binni xiixa ni uquiinde laa ne xiixa viciu ni napa. Apóstol Pablu bicaa: «Adxé ni na Espíritu Santu guni tu ne adxé ni na ique tu [...] Nga runi qué zanda guni[nu] ni racalaʼdxi[nu]» (Gál. 5:17). Para ganda gúninu ni jneza, naquiiñeʼ guni orarnu Dios de guidubi ladxidoʼno ora tiidiʼ xiixa cosa malu ndaaniʼ íquenu, ne gúninu casi canábanu Dios lu oración. Biblia rusietenalaʼdxiʼ laanu: «Irá binni ridiʼdi enda naná ni cadiʼdi tu ca»; nga runi, zanda gacané Jiobá laanu para cadi gusaananu de gúninu ni na (1 Cor. 10:13).
19 Pa cadídinu lu guendanagana, pa caguixhe íquenu gúninu xiixa nabé risaca o pa cucáʼnanu xiixa ni cadi jneza cuquiinde laanu la? ni zanda gacané laanu nga guni orarnu Dios, purtiʼ laani nga ti cosa sicarú cusigáʼdebe laanu. Ora ruyúbinu gacané Dios laanu la? rusihuínninu runi crenu laabe. Cadi naquiiñeʼ gusaana de guinábanu espíritu santu para gudii stipa laanu ne gabi laanu xi naquiiñeʼ gúninu (Luc. 11:9-13). Ne cadi guiaandaʼ ndiʼ laanu: qué chuʼ dxi gusaana de guni crenu Jiobá ne cadi gúninu ni na si íquenu.
[Cani cá ñee yaza]
a Bidxaa lácabe.
Rietenalaʼdxuʼ la?
• Xiñee zanda guininu biʼniʼ cré Ezequías, Ana ne Jonás Jiobá, ne xi rizíʼdinu de laacabe.
• Ximodo rusihuinni ejemplu stiʼ David ne Josué pabiáʼ caquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu ante gúninu xiixa.
• Pora naquiiñeʼ guni orarnu Jiobá ti ganda gucáʼnanu cani uquiinde laanu.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 9]
Pora naquiiñeʼ guni orarnu Jiobá ti ganda gucáʼnanu cani uquiinde laanu