Nuu tiempu para gannaxhiinu ne para gacananaláʼdxinu
«DE DIOS nga reeda enda ranaxhii.» Ndaaniʼ caadxi guidxi nabé rugaanda binni cuadru ndaaniʼ lidxi ra cá ca diidxaʼ ca. Ne biáʼsipeʼ ni na ca diidxaʼ sicarú ca, purtiʼ laabe nga Dios ni jma rannaxhii.
Stale binni qué ganna pa lu Biblia zeeda ca diidxaʼ ni bicaa apóstol Juan riʼ: «Peru ni cadi nadxii stobi la? qué huayuu dxi gunibiáʼ Dios, purti de Dios nga reeda enda ranaxhii» (1 Juan 4:8). Ne laaca apóstol riʼ bisihuinni pabiáʼ nadxii Dios binni né ca diidxaʼ riʼ: «Purti nadxii xhaata Dios binni guidxilayú ngue runi bidii tobi lucha Xiiñiʼ, ti irá tu guni cre Xiiñi be que la? cadi initilú sínuque gapa enda nabani ni qué zaluxe» (Juan 3:16).
Pur ni na ca diidxaʼ ca, stale binni riníʼ ique ora tiica guchee zutiidilaʼdxiʼ Dios stonda. Ne stale tu laa runi intiica cosa purtiʼ riníʼ ique qué zanabaʼ Dios cuenta laa pur ni guni. Peru ñee dxandíʼ zacá ni la? Ñee rannaxhii Dios guiráʼ binni neca gúnicaʼ ni jneza o ni cadi jneza la? Ñee randa racananaláʼdxibe binni la?
Rannaxhii Dios ne racanananlaʼdxiʼ
Rey Salomón, ti hombre nuu xpiaaniʼ ni bibani dxiqué, guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Para guiráʼ cosa nuu tiempu, dede para gaca guiráʼ cosa ni nuu lu guidxilayú: [...] nuu tiempu para gannaxhii binni ne nuu tiempu para gacananalaʼdxiʼ» (Eclesiastés 3:1, 8). Ca diidxaʼ riʼ rusihuínnicani neca guizáʼ nadxii Dios binni la? laaca riuu biaje racananaláʼdxibe.
Ante gusiénenu ximodo nga racananalaʼdxiʼ Dios la? guidúʼyanu ximodo rusiene Biblia diidxaʼ «gacananalaʼdxiʼ». Ti enciclopedia ni rusiene ca diidxaʼ ni zeeda lu Biblia na: «Diidxaʼ “nanalaʼdxiʼ” ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios riniʼni stale cosa. [...] Zanda guiniʼni gaca nanalaʼdxiʼ xhaataʼ tuuxa ti binni, gapa xiana ndaaniʼ ladxidóʼ maca para guniná tuuxa. Ne ora runi binni zacá dede ricá ique guniná binni ni nanalaʼdxiʼ ca». Cani bizéʼtenu riʼ nga ni jma reeda ndaaniʼ ique binni cásipeʼ gunadiaga diidxaʼ ca, ne pur ngaca ridúʼyanu raca stale guendaquéiquiiñeʼ yanna. Enciclopedia ni bizéʼtenu ca na diidxaʼ nanalaʼdxiʼ ca laaca riniʼni «guibixhilaʼdxiʼ binni xiixa ni cayuni tuuxa, peru sin guicá ique guniná binni ca».
Ni bizéʼtenu últimu riʼ nga chiguininu lu tema riʼ. Ne laani nga gaca nanalaʼdxiʼ binni ni cayuni tuuxa, peru sin guicá ique guniná laabe ne sin guidaa xiana né laabe. Ñee zanda gacananalaʼdxiʼ Dios zacá la? Sicaríʼ cacabi Proverbios 6:16-19 guendarinabadiidxaʼ ca: «Nuu xhoopaʼ cosa ni dxandipeʼ nanalaʼdxiʼ Jiobá; ya, gadxe cosa nga ni ribixhiláʼdxibe: lu ni rudxiiba laca laa, ti ludxi rusiguii, naʼ ni ruxhii rini stiʼ binni qué gapa donda, ti ladxidóʼ ni runi guendaquéiquiiñeʼ, ca ñee ni ruxooñeʼ para guni cosa malu, ti binni ni cheʼ de testigu ne guiníʼ ni cadi dxandíʼ, ne tutiica guchelatinde ca xpinni Cristu».
Racá ridúʼyanu nanalaʼdxiʼ Dios caadxi cosa ni runi binni. Peru ñee riníʼ nga laaca nanaláʼdxiʼbe binni ni runi cani la? Cadi zacá diʼ nga laani, purtiʼ nánnabe nuu caadxi cosa ni rucaa binni guni ni cadi jneza, casi ca cosa malu ni ruquiinde beela ladi binni laa guni, guiráʼ ni nuu gaxha de laacaʼ, modo biniisicaʼ, ne ora qué gánnacaʼ pa jneza ni cayúnicaʼ (Génesis 8:21; Romanos 5:12). Hombre ni bicaa Proverbios riʼ biquiiñeʼ ti ejemplu galán para bisiene xi nanalaʼdxi Jiobá. Laabe bicaabe: «Riguu jneza Jiobá ca binni ni nadxii, cásica runi bixhoze binni né ti xiiñiʼ ni rusiecheʼ laa» (Proverbios 3:12). Ti binni zanda gacananalaʼdxiʼ ca cosa malu ni runi xiiñiʼ, peru qué riníʼ diʼ nga cadi nadxiibe xiiñibe o qué zulídxebe laa. Zacaca runi Jiobá ora guchee tuuxa ne ruluíʼ zanda guchaa, ne zacá nga rusihuínnibe nadxiibe laa.
Pora nga racananalaʼdxiʼ Dios
Xi rizaaca ora qué ruzuubaʼ binni stiidxaʼ Dios neca maʼ nanna xi racaláʼdxibe guni yaʼ. Binni ca cadi cuyubi diʼ gannaxhii Dios laa, sínuque cuyubi gacananaláʼdxibe laa. Pa laa guni ca cosa ni nanalaʼdxiʼ Dios neca nanna cadi jneza cani la? zucaa laabe gacananaláʼdxibe laa. Biblia na: «Jiobá cayuuyaʼ ximodo nuu binni nachaʼhuiʼ ne binni malu, ne Xhiálmabe dxandipeʼ nanalaʼdxiʼ tutiisi ni nadxii guendaridinde» (Salmo 11:5). Qué rutiidilaʼdxiʼ diʼ Dios stonda ca binni ni qué náʼ gaca arrepentir, ne ca diidxaʼ ni bicaa apóstol Pablu ra nuu ca hebreu ni naca xpinni Cristu rusihuinni zacá ni: «Pa ma nanna nu xii nga jneza, peru uyubi nu uchéʼ nu la? ma gasti zanda usigaʼde nu Dios para guiaxa stonda nu. Ne pa nuu tu guni zacá la? ganna dxichi zusaba ná Dios laa dxi [...] unitilú irá ni bicaa lú laa» (Hebreos 10:26, 27). Xiñee runi Dios zacá pa nácabe ti Dios ni rannaxhii yaʼ.
Purtiʼ ora guni binni xiixa cosa nabé malu, ne guni ni stale biaje neca nanna cadi jneza ni la? zanda guicaa xcu guendaquéiquiiñeʼ ndaaniʼ ladxidóʼ ne maʼ qué zaná gusaanaʼ ni. Binni ca zanda gacabiidiʼ xquendabiaaniʼ dede quixhe ique guni puru si guendaquéiquiiñeʼ ne qué rucaa ique guchaa. Biblia na zeeda gácabe casi ti leopardo ni qué zanda guiaaxha ca mancha ni cá ladi. (Jeremías 13:23). Binni ni runi zacá maʼ qué randa raca arrepentircaʼ ne Biblia na maʼ «qué ziuu dxi guni perdonar Dios laa» (Marcos 3:29).
Zacá nga bizaacaʼ Adán ne Eva ne zaqueca bizaacaʼ Judas Iscariote. Adán ne Eva qué ñápacaʼ xi pur nucheecaʼ, purtiʼ qué ñalenecaʼ donda ne nanna dxíchicaʼ xi gudxi Dios laacaʼ cadi gúnicaʼ. Laapecaʼ biyúbicaʼ gucheecaʼ. Nga runi, qué ñabi diʼ Dios laacabe ñaca arrepentírcabe (Génesis 3:16-24). Yanna, Judas neca guca ti binni ruchee, peru cumu bitoobe Xiiniʼ Dios, ti hombre ni nabé bidxaagabe la? ngue runi Jesús peʼ guníʼ laabe nga ni «nexhe initilú» (Juan 17:12). Sti binni ni bichee ne qué gapa perdón nga Binidxabaʼ, ne Biblia na zanitilube (1 Juan 3:8; Apocalipsis 12:12). Ca binni ni bizéʼtenu riʼ gucananalaʼdxiʼ Dios laacaʼ.
Neca zacá biʼniʼ ca binni ca, ratadxí ladxidoʼno gánnanu randa ruchaa stale binni ni maʼ huachee. Jiobá cadi nagueendaca ridxiichiné binni ni qué ganna pa cadi jneza ni cayuni ne qué riuuláʼdxibe guni castigarbe laa (Ezequiel 33:11). Nga runi cayábibe guiráʼ binni gaca arrepentir ti gutiidiláʼdxibe stóndacaʼ. Isaías 55:7 na: «Gusaana binni malu neza stiʼ, ne gusaana binni qué iquiiñeʼ cani riníʼ ique; ne guibiguetaʼ ra nuu Jiobá, laa zalaselaʼdxiʼ laabe, ne guibiguetaʼ ra nuu Dios stinu, purtiʼ laa zutiidilaʼdxiʼ guiráʼ donda».
Naquiiñeʼ gánnanu pora gannaxhiinu ne pora gacananaláʼdxinu
Ti xpinni Cristu naquiiñeʼ guni casi runi Dios, nga runi naquiiñeʼ ganna pora «gannaxhii» ne pora «gacananalaʼdxiʼ». Pur nga cadi jneza gudiibe lugar quite ladxidoʼbe laabe ne gácabe naguidxi ora naquiiñeʼ gusihuínnibe nadxiibe binni ne riabe laa. Ni zanda gacané laanu gánnanu pora nga guilaseláʼdxinu binni ne pora nga gacananaláʼdxinu ca cosa malu ni biʼniʼ nga ca diidxaʼ ni guníʼ discípulo Judas. Discípulo riʼ guníʼ: «Laguiá irá binni ni qué runibiáʼ Dios. Lagacané laacaʼ, peru laguuya gá qué chi cá enda nadxaba stica laatu. Laixele de enda ruchee stícabe casi rixele tu de xiixa ni ribixhilaʼdxi tu» (Judas 22, 23). Ni na textu riʼ nga gacananalaʼdxiʼ binni ca cosa malu ni runi tuuxa, peru qué riníʼ diʼ nga gacanaláʼdxibe binni ni cuchee ca.
Ca xpinni Cristu laaca naquiiñeʼ gusihuínnicaʼ nadxiicaʼ xhenemígucaʼ ora gácacaʼ nachaʼhuiʼ né laacabe. Sicaríʼ guníʼ Jesús: «Laganaxhii cani nanalaʼdxi laatu, ne lainíʼ né Dios pur cani riguu dí laatu. Lagacané cani runi pur uchiichi laatu, ne lainaba lu Dios pur cani riladxi laatu» (Mateo 5:44). Nga runi, ca testigu stiʼ Jiobá qué rusaana de guiníʼnecaʼ ca vecinu sticaʼ de cani chiguni Reinu stiʼ Dios, neca nuu de ca binni ca qué riná gucaadiaga (Mateo 24:14). Ca Testigu rúnicaʼ stipa pur gúʼyacaʼ binni casi tuuxa ni zanda gannaxhii Jiobá laa ne guilaseláʼdxibe laa, ne rúnicabe ni purtiʼ nga nga na Biblia. Peru ora qué rusisaca binni stipa ni rúnicabe, rucaalú laacabe o dede rizanándacaʼ laacabe la? rinándacabe conseju ni bidii apóstol Pablu: «Lainíʼ né Dios pur cani riguu dí laatu, lainaba lu Dios cuʼ ndaaya Iaacaʼ ne cadi inaba tu mal para laacaʼ. [...] Neca uchee né cabe laatu, cadi uquixe tu ni laacabe» (Romanos 12:14, 17). Qué riaandaʼ laacabe Jiobá nga ruuyaʼ tu laa zanda gannaxhii ne tu laa gaca nanalaʼdxiʼ. Jiobá nga juez ni jma nandxóʼ nga runi laabe nga guiniʼbe tu laa guibani ne tu laa gati (Hebreos 10:30).
Rihuinni dxíchica «de Dios nga reeda enda ranaxhii». Ne laanu la? naquiiñeʼ gusisácanu laabe purtiʼ nadxiibe laanu, ne rusihuínninu zacá ni ora gúninu stipa pur gánnanu xi racaláʼdxibe gúninu ne guzúʼbanu stiidxabe. Ca testigu stiʼ Jiobá ni nabeza neza ralídxiluʼ zanda guluiʼcaʼ lii lu Biblia stiluʼ xi racalaʼdxiʼ Dios gúniluʼ ne ximodo zanda chinándaluʼ ca conseju stini lu xquendanabániluʼ. Pa gúniluʼ zacá, qué zucaaluʼ Dios gacananalaʼdxiʼ lii, sínuque zannaxhiibe lii ne ziuuláʼdxibe ni gúniluʼ.
[Ni caníʼ yaza 18]
«Nuu xhoopaʼ cosa ni dxandipeʼ nanalaʼdxiʼ Jiobá; ya, gadxe cosa nga ni ribixhiláʼdxibe: lu ni rudxiiba laca laa, ti ludxi rusiguii, naʼ ni ruxhii rini stiʼ binni qué gapa donda, ti ladxidóʼ ni runi guendaquéiquiiñeʼ, ca ñee ni ruxooñeʼ para guni cosa malu, ti binni ni cheʼ de testigu ne guiníʼ ni cadi dxandíʼ, ne tutiica guchelatinde ca xpinni Cristu.» (PROVERBIOS 6:16-19)
[Ni caníʼ yaza 19]
«Pa ma nanna nu xii nga jneza, peru uyubi nu uchéʼ nu la? ma gasti zanda usigaʼde nu Dios para guiaxa stonda nu. Ne pa nuu tu guni zacá la? ganna dxichi zusaba ná Dios laa dxi [...] unitilú irá ni bicaa lú laa.» (HEBREOS 10:26, 27)
[Ni caníʼ yaza 20]
«Gusaana binni malu neza stiʼ, ne gusaana binni qué iquiiñeʼ cani riníʼ ique; ne guibiguetaʼ ra nuu Jiobá, laa zalaselaʼdxiʼ laabe, ne guibiguetaʼ ra nuu Dios stinu, purtiʼ laa zutiidilaʼdxiʼ guiráʼ donda.» (ISAÍAS 55:7)
[Imagen ni zeeda lu yaza 19]
Binni nadxii xiiñiʼ rulidxe laabe purtiʼ racalaʼdxiʼ gacané laabe
[Imagen ni zeeda lu yaza 20]
Stale binni deguyoo huayuuyacaʼ modo nadxii Dios laacaʼ ne rilaseláʼdxibe laacaʼ