March

Ophomoghiạn Enaạn ḅilhẹ r’Ekpo onhụ phọ odị k‘ikparamị ni iyira onaghanhạn aZihova, ghalamọ r’amem dị arighirị r’asiya ayira dị ruutughianhạm ni iyira igey, ukpaariọm iyira oḍighi iyaạr dị egbạgh Baibul phọ dị egbolhomaam buphẹ momuughu bọ. Eeni kẹn bidị kugilaạm ni iyira, esi oḅẹm ghan mọ yira u/pomoghiạn obobọ u/lọgh eegu oye phọ amhugh bọ. Ḅilhẹ mọ eḍighinhom iyaạr phọ ayira keḍighi idị oye phọ amhugh bọ k’angọ iiḅaghamhị buọ otu phọ. Eniin eelhe epẹ Nọt Amerika, ibadị omeeraam mọ oye phọ r’omhugh, “uwaloor” phọ odị ratọl ghan ni olhiọm abuphẹ u/pogh bọ nyodị. Iniin idị owaaghị omhiịn eḅẹm mọ “uwaloor” phọ atue ni “angọ iiḅaghamị emhạ phọ.” Iniin arikpisi ephẹn Afrikạ eḍighi ni eḍighinhom iyaạr ozuemi ghan asitamaḍiki ḅilhẹ r’asifoto dị edi k’oye phọ amhugh bọ. Utuạn eeghe? Abuniin roḅẹm ghan mọ obọ abuphẹ momuughu bọ komiinạ ghan bọ siloor abidị! Idiphọ arebenẹ aZihova, yira ro/pinom aani bin iḍighinhom araraạr r’iipua aremeeraam dị kepophe okpẹ kirokirọ phọ aSetan!—1 Kọr. 10:21, 22. w19.04 16 ¶11-12

AZizọs atughemị sinị ilhogh dị keloghonaạn ḍighaạgh bumatuạn phọ odị ozoọm ghan abunhọn eten dị ekpeanaạn. Esi omaạm, tuutughiạn Olhogh Aghuḍuul phọ. Oomo ayira rowạ ghan ni dị kuzoọm ghan iyira eten dị ekpeanaạn. Kụ iḍighi kụ, ozoọm aani ghan bunhọn eten dị ekpeanaạn. Yira oḍighi ghan iduọn phọ, etue ni enyu bidị ozoọm aani ayira eten dị ekpeanaạn. Kokaạph ika, eḍighi maạr lọ uzoọm iyira eten dị i/kpeanaạn? AZizọs atughemị kẹn bumatuạn phọ odị mọ oḍuom olhoghi mọ aZihova kasoph ni ‘iiruẹn akeelemi [buphẹ] rolọm bọ nyodị ḍughul r’ootaany.’ (Luk 18:6, 7) Oghaạph phọ opọ phọ aḍighi oguanaan dị aḍeenhaan mọ: Enaạn phọ ayira okpẹ ra/gbạ ghan bọ alegheri ni iminimiịn phọ yira osoman bọ siẹn asiḍio aruukuna phọ, kụ odị kasoph ni ooruẹn ugheelemi iyira mem lọ ekasiạn. (2 Tẹs. 1:6) Mem dị yira odaphạn sinị iilhogh phọ aZizọs atughemị bọ, yira kozoọm ghan bunhọn eten dị ekpeanaạn. Eḍighi maạr lọ nạ masoman ghan ekeeny ooruẹn siẹn aḅirini phọ aSetan, keḍighi ni iidereghị olhegheri mọ aZihova kaḍighi ni idị nạ kamoọgh akeel. w19.05 5 ¶18-19

Nạ aḍighi ni onyọ iḍoọgh dị rakị ghan askul ḍughụm? Eeni oomo abuọ ekụ anyina omeeraam mọ iyaạr iḅuạ iyaạr kụ eten iyaạr. Keḅeraạn ni nyinạ oghaạph iyaạr phọ nạ atụ bọ kụ ameeraam m’ulhẹm ni iyira, idiphọ aBaibul phọ aghaạph bọ, kuolọ eeni nạ aloghoma mọ nạ o/legheri iyaạr oghaạph. Bịn m’ewạ mọ kiạ atuughạ! Eeni nạ atuạn iyạl araraạr kụ ratuughạ bọ: (1) okparamị omeeraam mọ anạ mọ Enaạn kụ ikạr ri elhẹm oomo araraạr (2) obọ nạ atue agbạ ameremhị igey phọ. (Rom. 1:20) Kụ iḍighi kụ ewạ mọ puruan loor mọ, ‘Eeghe kụ iḍighi kụ abuọ ekụ phọ ayoor omeeraam bọ mọ iyaạr iḅuạ iyaạr kụ eten iyaạr?’ Kụ amiigha loor awaaghị raraạr aphogh siphẹ arinyạ phọ ayira. Bịn kedughanaan ni nyinạ ogbạ omeremị omheeraam mọ anạ eten dị nạ u/sere olhoghi. Ibadị umeeraam mọ iyaạr iḅuạ iyaạr kụ eten iyaạr loor esi dị oye dị bidị olọgh eegu iboom kụ aghaạph. Nạ katue ni asighẹ iyạl ikpo ariphigh phọ ipẹ nạ awaaghị bọ amiịn angoọm ophagharanaạn dị agbaanyạn, oye dị akạr rawạ olegheri igey phọ.—Kọl. 4:6. w19.05 29 ¶13

Mem mọ oyil phọ Ilaizạ rasuma bọ esi abuẹn rowạ bọ oghiigh odị, odị aḅonyonu ni azuan dị tutụ aḅẹm mọ onọ amhugh. AZihova arom ookpaạny dị amhoọgh iikpọ oghị oteẹny odị. Ookpaạny phọ angọ ni nyodị ologhonaạn aḍighaạgh dị akasiạn. Angọ nyodị eḍien dị r’eenyuụm ku aḅenị nyodị r’eyoghoyhoghọ eten mọ, lhe. (1 Ki. 19:5-8) Iphẹn phọ eḍeenhaan ephigh igey. Eeni, amem eẹny eten ozoọm oye ketue ni eloghonaạn ḍighaagh iboom. Eeni oọny eḍien, inmo dị etuụgh erọl, imạ ikpo onhụ dị ogẹ esi aḍinyạ ketue ni eḍeenhaan ephomoghiạn r’ogbolomaam onyọ umor dị maḅonyonu azuan. Eḍighi maạr lọ r’ekparanaạn ghan nyinạ oghaaphạn awe ilọ ipẹ bidị ologhoma bọ, pọ nạ katue ni aloghonaạn ḍighaạgh reten phọ iphẹn phọ. Eten iiḍaạny, aZihova angọ ni Ilaizạ ologhonaạn aḍighaạgh phọ ewạ bọ, orue orelhe osi epẹ Eeḅarạph phọ Horeb. Odị akpetenaan ni ḍighaạgh abuphẹ owạ bọ oghiigh odị. Yira otuughạ eeghe siẹn phọ? Tutụ yira koodereghị buẹn mobiighi bọ, pọ yira kopụr oḍighi idị bidị kaloghoma oghoph, mughumọ epẹ olhoghotu abidị obobọ Kindọm Họl. w19.05 16 ¶11; 17 ¶13-14

Oḅẹm mọ nạ rabạl ghan ḍinyạ imiịn phọ aZekarayạ, emhụ phọ eḍighi bọ 12, eghaạph bo ilọ aḍuugh aMezaya phọ. (Zech. 12:10) Mem dị nạ aạl asi ekpịgh phọ 12, eḅẹm bọ mọ “eghun otu k’aNetan” kokạr kụ omoghi mem mọ aMezaya phọ kamugh bọ. kparipẹ r’oogborion aạl ikpo onhụ phọ ipẹ bịn, nạ katue ni akoriom kụ apuruan loor mọ: ‘Eeghe kụ igbolomaam otọ k’aNetan r’aMezaya phọ? Nạ atue ni awaaghị iịny araraạr amiịn. Siphẹ ogbo aBaibul phọ ephạm bọ inhọn ariisi aBaibul phọ, nạ kamiịn ni 2 Samuel 5:13, 14, dị eghaạph mọ aNetan aḍighi oniin oọny aDevid. Enhọn esi dị edi siphẹ phọ pọ, aLuk 3:23, 31, siphẹ phọ eḍeenaan mọ aNetan ogbogh odẹ aZizọs dị eego esi aMeri. Kụ iphẹn phọ eḅeraạn nyinạ! Nạ alegheri ni mọ imiịn phọ ighaạph ni mọ aZizọs aḍighi eemarạ eemarạ aDevid. (Mat. 22:42) Kuolọ aDevid amhạr ri nmụny dị opel li 20. Eḍighi ni iikia iduọn aZekarayạ amạ bọ iyaạr phọ eḍighi bọ kụ otọ k’aNetan komoghi bọ ḍuugh phọ aZizọs ḍughụm? w19.05 30 ¶17

Ewạ mọ yira oḍighi eeghe? Esi ogbor ghan otuughạ, kụ edị yira kotue olegheri igey phọ ipẹ yira motuughạ bọ siphẹ aBaibul phọ. Yira kokạr ri okuphom owol mọ asiigbu phọ aZihova bịn kụ inighẹ. Kụ idiphọ oreeny dị asinị phọ ekpạph ude, yira komoọgh ni sinị, ooneghị ‘omeeraam mọ ayira dị k’amanạm.’ (Kọl. 2:6, 7) Legheri mọ onhọn oye ka/tue aaneghinaạn nyinạ omheeraam mọ anạ. Kụ iḍighi kụ kiọm ghisigh anme ghan oye ologhi phọ anạ. Gbor ghan aaḅereghị alọm ologhonaạn aḍighaạgh uwaloor phọ aZihova. Kuamị ghan agbirima; kiạ ghisigh aaḅeghiọn ghan iitughiạn phọ r’inyuughiom mọ anạ. Wạ ghan igey arighirị; oomo arighirị anạ oḍighi we dị kologhonaạn ghan nyinạ ḍighaạgh onme iitughiạn phọ anạ. Oḍighi ghan iduọn phọ, kụ edị nạ katue amerenyạn ikạ aḅirini phọ aSetan aḅilhẹ amoọgh ekol onyu olher “torobọ iyaạr lọ awe ogim osophoghom mọ kolegheri ghan bọ ilọ Enaạn.”—2 Kọr. 10:5. w19.06 13 ¶17-18

Idiphọ aRut aḅạr bọ r’ekpukele anhịr phọ Naomi, ewạ dị yira kokiọm ghisigh obakị aani oye dị oye ephomoghiạn odị amhugh. (Ruth 1:16, 17) Apaula aḅẹm mọ: “Mem mem mọ olom mọ amị amhugh bọ, bịn mị umiigh ni omoọgh oboom ologhonaạn aḍighaạgh. Idiphọ amem mọ rekị bọ, bịn ibadị oḅula yogh iiḍighi abidị. Toroboiperolbọ, aghuḍum mọ amị makạr kụ anmia. Eḍighi ni oboom ologhonaạn aḍighaạgh mem dị abunhọn olegheri mọ emoghi ni obakị abulọ odị esi otọ runwanyụ phọ—obobọ siạ phọ—aḍuugh phọ emite bọ.” Ogbạ agey, torobọ oye agbatanaạn ni. Abuniin awe ronuụn ghan ni kodaphạn ḍimoom adọl. Toroboiperolbọ, abuniin torobọ amem dị bidị roḍighi iyaạr lọ iyạl phọ abidị kụ oḍighi ghan, reetughianạm ghan ni bidị oye phọ. Eten otọ elọ oye r’oye egbaranaạn ni. Ootughiạn ghan ni mọ aZihova ungọ iyira eepoogh r’oḍighi omhaạr ophogh abulọ olom obobọ anhịr phọ m’amhugh. w19.06 24 ¶16

Mem dị osophoghom oḍighi phọ ayira, ewạ dị yira kolegheri ghan “mem dị ekpẹ oḅoorian.” (Eccl. 3:7) I/wạ mọ yira oghaaphọgh raraạr ibooghiạn oḅenhị we, idiphọ asiḍien abumor r’abumarani ayira, esi dị bidị rookpomhoghan ghan, eten phọ epẹ yira roḍighi ghan bọ oḍighi iphelhegbeel phọ, ḅilhẹ r’ipẹ yira roteẹny ghan bọ rinyạ otuughaạm mọ ayira. I/wạ mọ yira oghaaphọgh iphẹn phọ oḅenhị buọ itooghị phọ, righirị, obobọ siya ayira dị odi eelhe phọ ayira obobọ inhọn areelhe. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira mosighẹ bumor phọ ayira olọgh esi iiḅaghamhị. Ka/⁠meera iịny iiḅaghamhị ekọm madia igbo ayira. ASetan alegheri ni mọ otu dị aayạ ka/tue ameerạ. (Mạk 3:24, 25) Kụ iḍighi kụ oomo amem, odị kakparaghạ ghan ni okọm amadia igbo ayira. Odị aḍuom olhoghi mọ oḍighi iduọn phọ keḍighi idị yira kobian siloor kparipẹ r’eenhan odị. Ghalhamọ aKristẹn dị mosi ni omananaạm bịn ewạ ni mọ ogona loor ilọ iphẹn phọ. Eḍighi maạr dị yira omhinoghọm ghan ikarạph dị onyọ umor uḍighi iyira, pọ keḍighi idị yira ko/⁠moọgh madia siẹn igbo phọ ayira.—Kọl. 3:13, 14. w19.07 11-12 ¶14-16

Egbạ gbạ amem, awe romegheron ghan ni agey k’oghị esi adom Omhạr phọ, ka/loor esi ikpo onhụ phọ, kuolọ loor eten phọ epẹ yira osighẹ bọ oghaaphọm. Reḅeraạn ghan bidị agey mem dị yira omhiigha loor, oghaaphọm r’amagheel, ḅilhẹ omhoọgh ogey ogbolhomaam oghị esi abidị. Yira ro/kpaariọm ghan bidị osighẹ ipẹ yira rokaạph bọ. Kparipẹ ghụn, yira rokparaghạ ghan olher arurụ onhaghạn iyaạr phọ bidị otụ bọ kụ omheeraam eten phọ epẹ bidị rootughiạn bọ kụ okparaghạ ghan onhaghanhạn ipẹ bidị olhoghoma bọ. Esi omaạm, mem dị aPọl rakaaphạn r’abuọ aZu phọ, odị asighẹ ghan riisi aḍinyạ iigbia phọ kụ agbiran r’abidị. Kuolọ, mem dị odị rakaaphạn r’awe olhegheri iyaạr abuọ aGrik phọ siphẹ ookpomhoghan Ariopagọs phọ, odị o/ghaạph ghan oghol Baibul. (Iiḍigh 17:2, 3, 22-31) Ika kụ idị yira kotue otuụgh iphẹn aPọl aḍighi bọ oḍighi aani? Eḍighi maạr dị nạ rakaaphạn r’oye dị u/meeraam Baibul phọ, kenighẹ ghụn dị nạ ka/kaạph akol Baibul mem dị nạ r’agbiran r’odị. Ḅilhẹ kẹn, eḍighi maạr dị nạ amhiịn mọ i/ḅeraạn oye phọ nạ rakaaphạn bọ dị awe komiịn mọ odị r’abạl Baibul phọ r’anạ, pọ kparaghạ oḍeenhaan odị Baibul phọ eten dị awe ko/miịn, idiphọ osighẹ afon oḍighinhom. w19.07 21 ¶5-6

ASetan asighẹ ni iiḅereghị ikaaghinheẹn araraạr kụ adeghọm we phọ Izrạl, esi osighẹ oḍighinhom eepoogh oghị owạ iyaạr olhe phọ abidị. Mem mọ awe Izrạl oḍigh bọ De oguanhaan phọ, Eten phọ epẹ bidị oḅeph ghan bọ eḍien inmia ni. Mem mọ bidị orọl bọ Izipt, awe Izrạl ukpạ ghan muụm siphẹ ophiịny aNaịl phọ kụ ooduom ghan iizuphạ phọ abidị. Toroboiperolbọ, siphẹ aDe oguanhaan phọ, i/ḍighi edị bidị kokpạ muụm esi ogbogh ophiịny kụ ooduom iizuphạ phọ, kuolọ iḍighi edị bidị kokori mem olophiạ obobọ ooto kụ kasoorom. (Deut. 11:10-15; Isa. 18:4, 5) Esi iduọn phọ, iwạ mọ awe phọ Izrạl otuughạ emhoom eten iḅeph. Kuolọ eeghe kụ iḍighi kụ aZihova aḅilhẹ bọ aphụr rurụ ilọ iiḅereghị ikaaghinheẹn araraạr mem dị rokaạph ilọ otuughạ emhoom eten oḅeph iizo? AZihova alhegheri ni mọ awe phọ odị kosoman ni odẹgh ophogh oghị otuughạ ilọ areten oḅeph iizo ekpisi phọ, ḍighaạgh awe areelhe phọ okitonhom bọ bidị, rooḅereghị ghan bọ ikaaghinheẹn arumhụgh, ḅilhẹ iitughiạn abuḅephom iizo aKena phọ ikpasị esi omheeraam emhụgh phọ abidị Baal.—Num. 25:3, 5; Judg. 2:13; 1 Ki. 18:18. w19.06 3 ¶4-6

Mem dị abutelhedom mọ Pọl, Sailạs, Luk, r’aTimoti osi Filipai, itooghị phọ aRom kụ ephogh ghan bọ, bidị umhiịn ni ḍita awe dị omhoọgh ḍiḅeeraạn adom Omhạr phọ. Inya phọ abutelhedom mọ abuẹn omhoọgh bọ iduọn oophugh ulhoghonhaạn ni ḍighaạgh omiteom ookpomhoghan, kụ oomo abumhoom abumatuạn phọ omhiigh ookpomhoghan ghan k’onyọ umarani dị amhaạr iikiạ okọ igoni, dị oghol mọ Lidia. (Iiḍighi 16:40) I/bia bịn omhoom ookpomhoghan phọ osoman iiḅaghamhị. ASetan aḍighi idị awe dị olhọgh ḍien igey phọ osophoghom oḍighi iphelhegbeel phọ aPọl r’arighirị ph’odị. Osiph Pọl r’aSailạs, ogurọgh, kụ olhọgh ikoli. Roseere bidị ikoli phọ, bidị ughị ni ophogh bumhoom abumatuạn phọ kụ okparamhị. Kụ aPọl, aSailạs, r’aTimoti oḅuạ emhạ phọ, bịn eeni esugha ogina aLuk. Omhoom ookpomhoghan phọ koḍighi ika nyiidiphọ? R’olhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor phọ aZihova, omhoom ookpomhoghan phọ ughiọm ni ghisigh okumu aZihova r’oophugh. (Fil. 2:12) APọl amhoọgh ni riphigh otuạn obagaam abidị! w19.08 8 ¶1-2

Purukụ nạ aḅuạ aghị enhọn ekpisi ḍughụm? Oḅuạ oghị enhọn ekpisi resighẹ ghan ni muboom amalhiom, esi iduọn phọ, ketue ni eḍighi idị oye phọ kaleeghi iimhụgh. Kụ iḍighi kụ, u/leeghi ghan iimhụgh oghooghiom araraạr dị nạ u/kạr uwạ. (Prov. 22:3) Rekpạr ghan ni agey olhegheri onhụ ikpoki dị oye phọ kaboolhẹ mem dị oye phọ amhoọgh iiḅaghamhị dị ekpaariọm, idiphọ amem dị oye ephomhoghiạn oye phọ kụ u/moon. Mem dị eḍighi iduọn phọ “iiḅereghị r’ilọm” ketue ni eloghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh osopha ogey osopha. Mem dị aZihova rapagharanhaạn iiḅereghị phọ anạ, odị kangoọm ni nyinhạ eephọ phọ ‘keeko bọ iitughiạn r’ologhi phọ’ anạ dị keloghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhiigha aloor osopha ipẹ enhighẹ bọ.(Fil. 4:6, 7; 1 Pit. 5:7) Moọgh bugey arighirị. Kaạph ghan iiḅaghamhị anạ r’olhoghoma ph’anạ aḅenhị righirị anạ, ekạr ekpaariọm buphẹ eeni moghelhọm aani ghan bọ ni iniin phọ arukumuan phọ ḅilhẹ mosoman aani ghan bọ ni iniin phọ ipaanhaạn phọ. Oḍighi iduọn phọ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh owilhẹ oboom ooḅaghamhiạn aloor. (Eccl. 4:9, 10) Igbaany arighirị phọ anạ okiọm ni ghisigh oḍighi righirị anạ. w19.08 22 ¶9-10

Eeghe kụ iḍighi kụ aZihova aghaạph bọ agholhom Meggido siphẹ egbogh eghạm mọ esughanham bọ omhạn phọ? AMegiddo r’okol phọ aJezreel etuman bọ iḍighi ghan riisi dị ogbor ghan orọl ee raaghạm. Eeni amem, aZihova r’aloor alhọgh aani ghan ni ḍighaạgh. Esi omaạm, Enhaạn ilhoghonhaạn ni ḍighaạgh Oogboom Iiruẹn phọ Barak, okpạr opu awe eghạm mọ aKenan oolhạ phọ aSisera aḍiemhiom bọ “siphẹ arumuụm mọ aMegiddo.” ABarak r’oyil anhịr ephoph phọ Deborah usẹph ni aZihova esi okpạr opu phọ bidị omhoọgh bọ, aḍighi bọ eten iiḍaạny. Bidị umhoọr mọ: “K’epẹ k’akẹ phọ kụ edị araanhaạn phọ erọl . . . eenhan aSisera . . . . Kụ eḍighi idị oomo amulọgh ḍien phọ anạ k’ope, Sey Zihova, kuolọ eḍighi idị buphẹ ophomoghiạn bọ nyinhạ kotọl idiphọ erumuḍio phọ remite ghan bọ r’eghuan phọ odị.” (Judg. 5:19-21, 31) Mem eghạm mọ Amagedọn, amulhọgh ḍien phọ Enhaạn k’ope ni, kuolọ k’opẹl li buphẹ ophomoghiạn bọ Enhaạn. Ogbaranhaạn dị aḍighan elhegh odi ni igbo iyạl phọ araaghạm mọ. Awe phọ Enhaạn ko/be aani Siphẹ eghạm mọ Amagedọn. R’araraạr eghạm bịn bidị ko/pạm! “Inyaạm mọ [abidị] keḍuạ esi omhaạr oḅoorian kụ oḍeenhaan oḍuomolhoghi” esi aZihova r’awe eghạm k’akẹ phọ odị kụ etu.—Isa. 30:15; Ogan. 19:11-15. w19.09 9 ¶4-5

Eniin eten dị yira kokị esi aZizọs pọ otuughạ ghan oomo ipẹ dị aghaạph bọ aḅilhẹ aḍighi. (Luk 1:1-4) Eḍighi dool atorobọ onyọ ayira—otuughạ olhegheri ilọ ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ ilọ aZizọs. Yira koḅilhẹ kẹn okị esi aZizọs mem dị yira osopha oḍiiny amuụm oḍighi otelhedom aKraist. Enhọn eten oghị esi aZizọs pọ oghị ghan esi ikumor awe ookpomhoghan phọ ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh. AZizọs angọ “we inmo” kụ ropoghom bọ iyool phọ odị. (Efẹ. 4:7, 8, 11; Jọn 21:16; 1 Pit. 5:1-3) Yira kụ kogbatạn ni edạ owạ olhoghonhaạn aḍighaạgh abidị. Yira ku/gon dị ikumor awe phọ bịn kụ kolegheri ilọ edi ilhoghi ayira, r’ipẹ riiḅaghamhị bọ iyira. Ooḅeghiọn idị onyọ umor dị oghol mọ Julian aḅẹm: Mị uwạ ni olhoghonhaạn aḍighaạgh ikumor awe phọ, kụ eru phọ abidị iḍighi ni eniin esi igbogh inmo dị mị mamoọgh ghan.” Ikumor awe dị oḅạr iduọn abuẹn oghị bọ ophogh aJulian, kotue ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh olhegheri ‘iitughiạn phọ aKraist,’ iduọn phọ pọ onhaghanhạn kụ otuughaạny iitughiạn r’ezọ phọ odị. (1 Kọr. 2:16; 1 Pit. 2:21) Ephẹn phọ kụ eniin iikiạ inmo dị bidị kotue ungọ iyira. w19.09 21 ¶4-5

Siẹn oomo aḍinyạ iigbia phọ, yira robạl ghan ilọ alhephiri r’anmariịr dị okpẹ oḍuomolhoghi dị uwaloor iigbia phọ kụ aaḅakị ghan, dị u/ḍighom aani 144,000 phọ. Esi omaạm, aZọn oḍiinyeom muụm mọ aḍighi aani ni oniin onyọ abuẹn ko/keel aani bọ k’akẹ. (Mat. 11:11) ADevid aḍighi aani ni nyoniin. (iiḍighi 2:34) Abuẹn phọ r’abunhọn dị ko/tue ogbi, koḅerion ni ongọ ghuḍum de dị eḍighi paradais. Oomo phọ abidị—ḅilhẹ r’aḍigbogh aḍita phọ—komoọgh ni eepoogh oḍeenhaan adọl oḅạr phọ abidị esi aZihova ḅilhẹ r’elhiom itooghị phọ odị. Ephẹn kụ eḅẹl amem dị Enhaạn reekpomoghi riisi erubal awe oomo areelhe kirokirọ. Mughumọ oḍuomolhoghi ayira aḍighi olọ ogheel k’akẹ obobọ orọl isiẹn ade phọ, ewạ dị yira kologhonhaạn ḍighaạgh ibadị lọ edugh, oḍighi aani apakirị aḍigbogh aḍita “iyool igạ” phọ. Moọny amem, aZihova kasighẹ atumom igbogh iiḅaghamhị phọ, kesiemhi bọ eekunha itooghị omhạr awe ḅilhẹ r’aruukụ iiḅereghị phọ rekọm bọ imhinhimhiịn k’engọ omhạr awe. P’eeghe imạ eepoogh dị rekori oomo abuẹn oḍighi bọ ḍigbogh aḍita phọ—okumu aZihova k’agee-pọ!—Ogan. 7:14 w19.09 31 ¶18-19

Iduọn aḅirinhi phọ aSetan rasi bọ eekunha, adọl oḅạr phọ ayira esi aZihova ḅilhẹ r’Omhạr phọ odị keḍigh ni esi odẹgh ophogh. Awe kokị ni ghisigh ugilhaạm iyira. (2 Pit. 3:3, 4) Iphẹn phọ kemite loor adọl asạm mọ ayira. Kụ iḍighi kụ ewạ mọ okparamhị dọl oḅạr phọ ayira nyiidiphọ, pidị yira otue otolhonhaạn esi oḅạr aZihova mem igbogh iiḅaghamhị phọ. Mem igbogh iiḅaghamhị phọ, onmia katọl li idị egbolhomaam bumor phọ oḍiemhiom bọ siẹn ade phọ. Esighẹ rekị, kookpomoghi ni okeelhom k’akẹ oomo abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ osugha bọ siẹn ade phọ, ophinhomaam aani abin eghạm mọ Amagedọn. (Mat. 24:31; Ogan. 2:26, 27) Iphẹn phọ remạ ghan mọ Aloor Phọ Repogh bọ ke/tọl mun r’ayira siẹn ade phọ. Toroboiperolbọ, komaạr ri ooḅakị ḍigbogh aḍita phọ. Abumor dị osianhaan igbo aḍigbogh aḍita phọ, kụ kooḅakị iyool phọ. Kewạ ni dị yira koḍeenhaan dọl oḅạr esi obakị aani abumor phọ abuphẹ phọ ḅilhẹ r’odaphạn iiḅakiọm mọ Enhaạn kengọ bọ bidị. Apelieẹny phọ ayira kaḍuạ esi odaphạn iiḅakiọm mọ abidị kụ amite! w19.10 17 ¶13-14

ANaomi aḍighi ni anhịr dị aḅạr aḅilhẹ aphomoghiạn aZihova. Kuolọ mem mọ olom mọ odị r’iyạl anmụny phọ odị omhuughu bọ, odị awạ ni onme aḍien phọ Naomi otene “aMarạ” remạ ghan bọ mọ “eghiḍim.” (Ruth 1:3, 5, 20, igẹ dị edi ude, 21) Anhịr oọny phọ odị Rut arọl li r’odị oomo amem odẹgh ophogh phọ odị. ARut o/loghonaạn nyodị ḍighaạgh bịn kuolọ aḅaanaạn ghan kẹn aNaomi ikpo onhụ okparamị. ARut aḍeenhaan ephomoghiạn r’obakị phọ odị esi iịny ikpo onhụ dị eḍighi ilọ ogbạ agey. Mem dị onyọ umor obobọ onyọ umarani kụ aroph opọ r’odị aalạn bọ esi aḍuugh, remoghi ghan ni dị yira kobakị. Kotomaạm olom r’anhịr idiphọ iyạl ireeny dị eḍum eniin phọ esi phọ. K’asiạ phọ, asinị iyạl phọ idị meghuunyạn. Mem dị oruphuron nyoniin bịn amhugh, retir ghan agey ophorị phọ. Eniin phọ eten phọ, mem dị amulọgh ḍien phọ ayira aḍuugh, asighẹ oniin siphẹ apinien phọ, retir ghan ni agey ophorị phọ esi ibadị asiạ. w19.06 23 ¶12-13

I/wạ mọ yira ogona loor esi odọ umoore phọ yira komoore bọ bịn kuolọ onhụ amem mọ yira rolọgh ghan bọ oghelhọm aloor phọ ayira. Eḍighi maạr dị yira u/pogh ukiririom mem mọ yira rolọgh ghan bọ, ketue eḍighi idị yira kolọgh muboom amem dị epu mem mọ yira olhọgh bọ okumu aZihova. Eḅẹl phọ, miigha loor agbiighi alhegheri onhụ amem mọ nạ ralọgh ghan bọ mem umoore. Nạ atue ni agbiighi alegheri ilọ oniin awiki. Gẹ esi onhụ amem mọ nạ ralọgh ghan bọ ophogh afim, ophogh araraạr siphẹ intanẹt phọ, ḅilhẹ r’ophegh agem siphẹ afon phọ anạ. Kụ eḍighi maạr dị nạ agbiighi amhiịn mọ nạ ralọgh ghan muboom amem, pọ kparaghạ omhoọgh edeọm. Moọgh mem dị ekasiạn oḍighi iphigh araraạr, kụ aseere mem dị nạ kamoore ghan. Edị etum siphẹ, lọm aZihova alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh odạph edeọm mọ anạ. Nạ aḍighi iduọn phọ, pọ nạ kamoọgh ni mem r’inyaạm osighẹ ghan ophamạm ituughạ ogina anạ, iiseeny eghun otu, oghị ghan ituughạ, ogbạ ikpo onhụ phọ r’otughemhị awe Baibul phọ. Ekpom anạ nyinhạ ke/gurọgh mun esi amem mọ nạ kalọgh bọ esi umoore phọ. w19.10 30 ¶14, 16; 31 ¶17

Lhạ phọ 55 C.E, awe aKorịnt phọ usopha ni ephigh osopha. Bidị onhaghạn bọ mọ abumor phọ epẹ Zeruselem r’aZudia osoman ḍikparaminheẹn r’ekulhom, Bidị usopha ni osereghi ikpoki oghị olhoghonhaạn aani abidị ḍighaạgh. (1 Kọr. 16:1; 2 Kọr. 8:6) Iphurukpu arunwanyụ reten, kụ otelhedom mọ aPọl anhaghạn mọ awe aKorịnt phọ ko/ḍighi ipẹ bidị osopha bọ. Esi iduọn phọ, inmo phọ abidị ke/kị aani Zeruselem eniin phọ amem mọ r’ipẹ iphediphọ arookpomhoghan phọ. (2 Kọr. 9:4, 5) Awe aKorịnt phọ usopha ni ogey osopha, kụ aPọl asẹph ni bidị ilọ omheeraam mọ ḅilhẹ r’eephuạ onmo inmo phọ abidị. Kuolọ odị aḅilhẹ kẹn aroma bidị oḍighi omadạn ipẹ bidị momhiighom bọ. (2 Kọr. 8:7, 10, 11) Iphẹn emite bọ epẹ Korịnt phọ itughemhị iyira mọ ghalhamọ aKristẹn dị okpẹ oḍuomolhoghi bịn eeni amem rekparanhaạn ghan ni omhadạn ipẹ bidị omhiighom bọ obobọ osopha bọ. Eeghe kụ iḍighi? E”munughan etue ni eḍighi idị yira kogu ghan mem bịn otene mem. Obobọ araraạr dị olhoghi u/seere etue ni eḍighi idị kikparanhaạn iyira oḍighi omhadạn.—Eccl. 9:11. w19.11 26-27 ¶3-5

Idiphọ osuarạm rakoph ghan bọ ogbogh apakirị aloor phọ, kụ edị omheeraam kaghoph nyinhạ asighẹ esi aroozọ dị i/ḅaạl, iigamanhiạn, r’inyuughiom aḅirinhi phọ ophọn i/ḍighi bọ ipẹ k’Enhaạn. Idiphọ aKristẹn, yira robe ghan eghạm aruwaloor, kụ amulọgh ḍien phọ ayira eḅaramaạm ni ikarạph aruwaloor phọ. (Efẹ. 6:10-12) Ika kụ idị nạ katue bọ akuphom owol mọ nạ aakolhobian ni okaran odẹgh ophogh? Eḅẹl phọ, ḅeeḅereghị aZihova alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh. Ipẹ reten, kụ asighẹ Ekpo onhụ phọ Enhaạn aḍighinhom obọ nạ amhiinạ loor anạ eten phọ epẹ aZihova amhiịn bọ nyinhạ. (Hib. 4:12) ABaibul phọ aḅẹm mọ: “Ḍuomolhoghi aZihova r’oomo ekpom anạ, Kụ ka/beḍenhọm onhaghanhạn aḍughụm olọ anạ.” (Prov. 3:5, 6) Siẹn yira monhaghạn bọ iphẹn phọ, i/kpẹ dị nạ kaḅilhẹ akiririom apogh iniin odọ osopha dị nạ asopha mem dị ke/bia ḍughụm? Esi omaạm, nạ masoman ghan ni iiḅaghamhị ikpoki ḍughụm? Mem mọ amuphẹ phọ, ipẹ ogẹ bọ siphẹ Hibru 13:5, eḅẹm bọ mọ “Mị inyina ki/wilẹ. Mị inyina ki/ghel” ighiil li eru iitughiạn anạ ḍughụm? Oguanhaan phọ opọ phọ nyinhạ o/ngọ oḍuomolhoghi mọ aZihova odi ni r’anạ ḍughụm? Eḍighi maạr dị eḍighi ni idiphọ, pọ ipẹ phọ eḍeenhaan mọ nạ amaạr ri rapogh osuarạm omheeraam mọ anạ. w19.11 14 ¶1, 4

Obumoọny awạ mem r’inyaạm odẹ r’onhiin phọ odị. Esi iduọn pho, eḍighi maạr dị emariạ phọ kụ eḍighi edị oniin lhạ ra/mạn bịn maruom eḍume, kekparanhaạn ni odẹ phọ r’onhiin phọ ongọ ibạm anmụny phọ ozuumaam mọ ewạ bọ. Abunhiin aburulhom r’anmariịr dị omhoọgh iboom iḍoọgh anmụny uḅẹm mọ bunọ u/kạr ulegheri ilọ oḍighi obobọ oghaạph. Ketue ni ebunughi onhiin phọ bịn eseere. Ipẹ phọ ke/tue etir eten ituughạ ilọ ogina odị, iiḅereghị ḅilhẹ r’ogbor ophinhom aani abin epẹ erugh phọ ḍughụm? Inhọn ipaanhaạn pọ okạr olher arurụ ongọ siphẹ otu ituughạ phọ oḅilhẹ omhooghọm asuọ. Okạr agey olom dị amhoọgh ephomhoghiạn, kaḍighi ni ipẹ dị katue bọ olhoghonhaạn aḍighaạgh anhịr phọ odị mem lọ ewạ omhaạr ophogh ibạm anmụny phọ abidị otu ituughạ r’epẹ olhoghotu. Esi omaạm, odị atue ni aloghonhaạn ḍighaạgh anhịr phọ odị oḍighi araraạr olhoghotu. Odị kalọgh ni inyaạm omhiịn mọ oomo abidị omooghọm suọ edeọm Iiseeny Eghunotu phọ. Aḅilhẹ agbor ghan aḍiemhiom eghunotu phọ omite epẹ erugh phọ. w19.12 24 ¶8

Ika kụ idị abuọ Izrạl phọ omhooghọm suọ Zubili phọ? Ọ, oḅẹm mọ olọ Izrạl ale omhụgh, kụ ekpaariọm dị aal de odị kụ akpeọm omhụgh phọ. Eteẹny lhạ aZubili phọ, koḅulemhi ni de phọ ongọ. Esi iduọn phọ, oye phọ “kaḅula ni siphẹ ade phọ odị,” bịn anmụny odị momoọgh aani iyaạr olhe erua. Eeni amem, oye dị araraạr ekparạm katue ni abool oniin oọny odị—obobọ loor odị—angọ dọl arebenhẹ okpeọm omhụgh phọ. Lhạ aZubili phọ, ebenhẹ phọ opọ phọ “kakeel li k’abidị.” (Lev. 25:10) Kụ iḍighi kụ oye ka/tue bịn aḍighi ebenhẹ dị oḍuomolhoghi u/loonhaan! Oḅarạm isiphẹ aZihova aḅẹm mọ: “R’oniin oye siphẹ igbo phọ anyinha ku/meel ekulhom, idị eḍighi bọ aZihova kakạr ri isẹph inyinha siphẹ ade phọ aZihova Enhaạn phọ anyinha ringọ bọ inyinha idiphọ erua.” (Deut. 15:4) P’eeghe idị egbạgh r’iphẹn remite bọ siẹn aḅirinhi phọ ḍio arodon, abudị omheel eelạ ropogh ghan bọ bịn omheel eelạ, kụ arukulhom mọ ropogh ghan bọ bịn omheel ekulhom! w19.12 8-9 ¶3-4

Mem dị odị asoman odẹgh ophogh, aZizọs “aaḅereghị ghan ni alooghị amoghi ghan.” (Hib. 5:7) Iiḅereghị phọ odị iḍuạ siphẹ ekpom mọ odị kụ emite ḅilhẹ ekparamhị ḍiḅeeraạn phọ odị oghiọm aghisigh onhaghanhạn aZihova. Esi aZihova, iiḅereghị phọ aZizọs ighịgh idiphọ emạ eḍu insẹns phọ. Oomo adọl aghuḍum mọ aZizọs ikạr kụ eḅeeraạn aZihova ḅilhẹ emạ emiteom elhiom itooghị Odẹ phọ odị. Yira kotue ni otuughaạny Zizọs esi oḍighi aani oomo ipẹ yira kotue bọ oḅạr ḅilhẹ r’onaghanhạn aZihova kụ ooko iilhogh phọ odị. Mem dị yira osoman odẹgh ophogh, yira ooḅereghị ghan r’oomo ekpom dị aZihova kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh, loor esi dị yira rowạ ghan oḍighi ipẹ eḅeeraạn bọ nyodị. Yira omiịn mọ aZihova ka/naghạn iiḅereghị phọ ayira eḍighi maạr dị yira osighẹ loor phọ ayira olhọgh esi oḍighi yogh ghan araraạr dị odị aghel. Toroboiperolbọ, eḍighi maạr dị yira oḍighi raraạr phọ ipẹ eḅeeraạn bọ aZihova, yira kokuphom ni owol mọ iiḅereghị phọ ayira kekịgh aani iḍiphọ emạ eḍu insẹns phọ esi aZihova. Ḅilhẹ kẹn, yira kokuphom owol mọ adọl oḅạr phọ r’onhaghanhạn phọ ayira eḅeeraạn ni Odẹ k’akẹ phọ ayira. w19.11 21-22 ¶7-8

Lhạ phọ 1919, aZizọs amạ ni egu abumor dị osagharạn uwaloor iigbia phọ idiphọ “ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi phọ aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi.” Ebenhẹ phọ opọ phọ kụ aḍiemhiom bọ oḍighi iphelhegbeel phọ aḅilhẹ rangọ ghan budaphạm mọ aKraist “eḍien, mem lọ ekpẹ ongọ.” ASetan r’aḅirinhi phọ odị rakparaghạ ghan oḍighi idị kekparanhaạn ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi phọ aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi oḍighi oḍighi phọ abidị. Etigheri iyạl phọ araaghạm oomo aḅirinhi phọ, igbiphoghọm dị roo/sophion ghan, siḍighi araraạr dị i/mhiigh, ḅilhẹ r’ekeeny ooruẹn, ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi phọ aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi akiọm ni ghisigh ratughemhị ghan budaphạm mọ aZizọs ilọ aZihova siẹn ade phọ. Tuutughiạn ilọ arinyạ phọ r’araraạr phọ ookpomhoghan phọ momiteom bọ rodon oopho bịn, esi arunhụ aḍiaḅạ kirokirọ dị repel li 900! Iphẹn phọ ekạr kụ eḍeenhaan mọ aZihova akạr kụ rabakị ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi phọ aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi. Oḅilhẹ ooḅeghiọn enhọn eḍeenhaan aḍisẹph phọ aZihova: Oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Ogbạ agey, mokạr kụ ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ “oleenye oomo aḅirini phọ.”—Mat. 24:14. w19.11 24 ¶15-16

Siphẹ Ariiḍio Otuạn Iiḅereghị Orọl Okoọny phọ ophạm ghan bọ etum lhạ lhạ, ogbogh opinyọn rikiạ phọ aphụr ghan asụ insẹns phọ kụ agbi nuụn orue ophinyọn arikiạ phọ. Odị rosụ insẹns phọ, purukụ odị kakuphom owol mọ odị kamoọgh ni kuuḅi aghisigh Enhaạn mem dị odị aphinyọn rikiạ phọ. Mem mọ aZizọs arọl bọ siẹn ade phọ, iwạ ni mọ odị aḍighi iyaạr dị emhạn maạr iboom—iyaạr dị epu ongọ omhạr awe pelieẹny—kụ odị agbi nuụn osighẹ aghuḍum mọ odị ophighironhọm ekiạ. Eeghe kụ iyaạr phọ epẹ phọ? Esi ophạm aḍimheerạ phọ odị r’oḅạr aZihova, iwạ ni mọ odị aakolhobian eten aghuḍum mọ odị, pidị aZihova asighẹ ekiạ phọ odị, siẹn ade phọ. Pọ kụ eten dị aZizọs kamạ amiteom mọ oḍighi araraạr eten phọ epẹ aZihova rawạ bọ kụ emạ eten aghuḍum. Ḅilhẹ kẹn aZizọs kaḅaalhamhị—itooghị Odẹ phọ odị, obobọ eten itooghị phọ odị. AZizọs asooromhi ni loor adaphạn ghan siigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova, siphẹ oomo adọl aghuḍum mọ odị siẹn ade phọ. Odẹgh ophogh obobọ iiḅaghamhị i/tọl—dị erue edughe eephuạ phọ odị amhoọgh bọ ogbạ omheremhị elhiom eten itooghị Odẹ phọ odị.—Fil. 2:8. w19.11 21 ¶6-7

Siphẹ oomo oḍighi iphelegbeel phọ aZizọs, abumatuạn phọ odị okpẹ bọ oḍuom ologhi phọ uḍeenhaan ni mọ abunọ okạr arighirị. (Prov. 18:24) AZizọs amaghamị ni maạr righirị phọ odị abuẹn phọ. Mem mọ odị arọl bọ siẹn ade phọ, okạr abumor odị bịn u/meeraam nyodị. (Jọn 7:3-5) Eniin amem, okạr abumor odị uḅẹm ni mọ emhụ odị i/pọ. (Mạk 3:21) Ḍierị phọ aḍighaạgh phọ, aZizọs aḅenị ghụn bumatuạn phọ odị ḍughul phọ kosiph bọ nyodị ikpo onhụ ibạl arodon phọ. Eeni amem abutelhedom mọ aZizọs uḍighi ghan ni idị ephin ologhi odị, kuolọ odị awilẹ sipiomạn phọ abidị aphogh ghan ghụn omeeraam mọ bidị omoọgh bọ. (Mat. 26:40; Mạk 10:13, 14; Jọn 6:66-69) Ḍughul phọ aḍiphẹ eḅaạl kokiigh bọ nyodị, aZizọs aḅenị buẹn oḅạr bọ nyodị mọ: “Mị kighol ghụn inyina mọ arighirị Ioor esi dị oomo phọ ipẹ mị anaghạn bọ esi Odẹ phọ mị miḅenị ni inyina.” (Jọn 15:15) Eten dị iikia i/lo, arighirị phọ aZizọs ukạr kụ okparamị ghan nyodị. w19.04 11 ¶11-12

Oye phọ ralegheri ghan ika mọ momhạgh aani nyodị ogheel k’akẹ? Yira omiịn ophagharanhaạn aḍipuru phọ aḍiphẹ phọ siphẹ ikpo onhụ phọ otelhedom mọ aPọl agẹ bọ aghiọm we aRom mọ abuphẹ “[Enhaạn] ephomoghiạn bọ kụ memạgh bọ.” Oḅarạm isiphẹ ikpo onhụ ibạl aḍio phọ odị aḅenhị bidị mọ: “UwaIoor phọ [Enhaạn] ingọ bọ inyina k/oIọ oḍighi anyina rebenẹ r’oghiilom eepuph, oIọ oḍighinom ghụn anyina mnụny odị. Iikpọ UwaIoor Iigbia phọ kụ idị yira romaghạm ghan bọ [Enhaạn] mọ, ‘Abạ, Odẹ’ (Rom. 1:7; 8:15, 16) Esi iduọn phọ, Enhaạn regananami ghan keḍeenhaan buphẹ kokeel bọ k’akẹ dị eego esi uwaloor iigbia phọ odị.(1 Tẹs. 2:12) AZihova ra/ḍighi ghan idị iikia ketọl iloghi abuphẹ dị mamhạgh aani bọ ogheel k’akẹ. (1 Jọn 2:20, 27) Akristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ u/wạ dị onhọn oye kụ kaḅenhị bidọ mọ mosagharạn nyinhạ uwaloor iigbia phọ. w20.01 22 ¶7-8

Okpasị “Olhogh phọ aKraist” esi ephighiom dị enighẹ epeleghiom—ephomoghiạn. (Gal. 6:2) Ephomoghiạn kụ inyu ghan Zizọs oḍighi oomo ipẹ dị aḍighiyogh bọ. Igbiririph, obobọ aghusạn, eḍighi eḍeenhaan ephomoghiạn. Odọ igbiririph phọ iphẹn phọ kụ inyu Zizọs otughemị aḍita phọ, ookonom abuphẹ u/moonogh bọ, ongọ eḍien budị okoọny rasiph, ḅilhẹ r’oḅerion abudị omhuughu. (Mat. 14:14 ; 15:32-38; Mạk 6:34; Luk 7:11-15) AZizọs asighẹ ghan ipẹ abuerị phọ kụ aḍighi eḅẹl. Dị epeleghiom, odị aḍighi aḍeenhaan ephomoghiạn esi omughanaan omhạr awe. Yira kotuughaạny Zizọs esi osighẹ ghan ilọ abuerị phọ kụ oḍighi eḅẹl. Yira oḅilhẹ kẹn rotuughaạny ghan nyodị esi oḍeenhaan ghan aghusạn we ekool phọ ayira. Mem dị odọ aghusạn phọ ophọn kụ unyu iyira oghị ogbeelom r’otughemị iiḅi iinaghạn phọ, pọ yira rodaphạn ghan olhogh phọ aKraist. w19.05 4 ¶8-10

AZizọs atagharạn we asighẹ esi itughemhị abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị phọ eḍighi bọ dool engọ we phọ. Ibadị awe aZu phọ orọl bọ mem mọ amuphẹ phọ urọl dọl arebenhẹ eeḍiạn iḍighinhom araraạr dị i/ḍighi ilọ k’Enhaạn r’itughemhị okpẹ kirokirọ. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Buphẹ oghophora bọ mọ bunọ rologhonhaạn we ḍighaạgh olhegheri Enhaạn, ughịgh ghụn we ikpom ariḍien. Esi oghel aMesaya phọ r’itugemhị phọ odị, bidị urolhọm ni e/miịn eten r’ikarạph phọ abidị. (Jọn 9:1, 14-16, 35-41) Imạ eḍeenhaan phọ odị ḅilhẹ r’igey phọ odị itagharạn ni buphoonheẹn phọ esighẹ esi itughemhị okpẹ. (Mạk 1:22; 2:23–3:5) Ḅilhẹ kẹn, aZizọs matagharạn we asighẹ esi oḍighi arebenhẹ ikarạph phọ Adạm. ALoor esi ekiạ phọ aZizọs kụ edị Enhaạn kesạr ebilhenhaạn ikarạph abuphẹ omhoọgh bọ omheeraam oghị esi etagharạn phọ Odị.—Hib. 10:12-18. w19.12 10 ¶8; 11 ¶10-11

AZihova ragananami ghan ni kaḍeenhaan oomo phọ abuphẹ oḍighi aani bọ Kristẹn phọ mosaḅạr bọ, dị eego esi uwaloor iigbia phọ. Mem dị eḍighi iduọn phọ, kotue ni oḅẹm mọ uwaloor iigbia phọ ameerạ “enye [ralọm ghan obobọ aguan]” r’okuphom owol mọ bidị kotọl k’agee-pọ epẹ k’akẹ, ki/siẹn ade phọ. (2 Kọr. 1:21, 22) Rosagharạn onyọ aKristẹn uwaloor iigbia phọ, bịn pọ mokuphom owol mọ rakeel li k’akẹ ḍughụm? Eeye. Oye phọ kakuphom ni owol mọ mosaḅạr aani nyinọ ogheel k’akẹ. Toroboiperolbọ, ewạ mọ oye phọ alhọgh elhegh oroma phọ aḅẹm bọ mọ: “buọ asiya, ikururụ ni eephaghamị ghan oḍuom ologhi phọ mọ [Enhaạn] mimạgh inyina esaḅạr esighẹ. Kụ nyina eḍighi ghan iphẹn phọ, nyina ke/pe oopho esi.” (2 Pit. 1:10) Kụ iḍighi kụ ghalhamọ mosaḅạr ri onyọ aKristẹn ogheel k’akẹ, odị kapạm omheeraam mọ odị asiemhi epẹ eekunha phọ, kụ agbi omhoọgh iikpiạ phọ.—Fil. 3:12-14; Hib. 3:1; Ogan. 2:10. w20.01 21-22 ¶5-6

Eniin ephigh iyaạr phọ eḍighi bọ kụ iraạr phọ arighirị phọ aJob u/ḍeenhaan bọ nyodị igbiririph pọ aloor esi dị bidị umiịn anyụ r’anyụ dọl iiḅaghamị phọ odị. Esi iduọn phọ, bidị upel bịn oḍigh, bịn oghaạph idị i/tu inẹ ilọ aJob. Ika kụ idị yira kobilhẹ u/meel aani egbeḍi phọ ephẹn phọ? Legheri mọ ogina aZihova bịn kụ katue alegheri oomo ariphigh phọ ilọ adọl atorobọ oye. Ler ghan rurụ angọ ipẹ opọ odi bọ esi iminimiịn phọ rakaạph bọ. Ḍighi idị epelom onaghạn ikpo-onhụ odị bịn; kparaghạ ghan ologhoma aani eephina oye phọ. Pọ kụ amamạn amem dị nạ katue aḍeenhaan igey igbiririph akị esi abumor r’abumarani phọ anạ. Igbiririph kiloghonaạn iyira ḍighaạgh owilhẹ oghaạph ghan ikarạph ilọ iiḅaghamị abunhọn. Oye ikalaghiạn ra/lọgh ghan kaphophe ookpomoghan phọ; r’akọm ghan ghụn madia. (Prov. 20:19; Rom. 14:19) Odị katue ni aḍighi iyaạr oye dị odi esi iminimiịn. (Efẹ. 4:31, 32) P’eeghe idị enighẹ ghụn ophogh ghan imạ araagharạ oye phọ, kụ ootughiạn ilọ yira kotue ologhonaạn nyodị ḍighaạgh! w19.06 21-22 ¶8-9