October

Yira omiịn ni ibadị areḍeenhaan mọ aZihova rakoph ni we phọ odị rodon. Tuutughiạn iphẹn phọ: Yira rogbeelom ghan koḅilẹ otughemị igey phọ oomo isiẹn ade phọ. (Mat. 28:19, 20) Esi iduọn phọ, yira royegherọn ghan ikarạph iiḍighi Eru phọ. Kụ eḍighi maạr lọ aSetan katue ni, obọ odị masophoghom oḍighi phọ ayira, kuolọ o/mhạn. Kụ iḍighi kụ i/wạ mọ oghiilaan ikarạph aruwaloor. Yira orọl dọl dị ekpẹ oḍuom olhoghi oghị esi aZihova, iiḅaghamị ikarạph aruwaloor ke/kịgh iyaạr esi ayira. Toroboiperolbọ, ewạ mọ oomo ayira oghel ikarạph aruwaloor kụ oḍuom olhoghi aZihova. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira komoọgh ni ḍisẹph kirokirọ, ḅilhẹ okpạr opu Setan r’okpẹ iikeleghian phọ odị. Ḅilhẹ kẹn, oghiilaan ikarạph aruwaloor ke/tue ikikima iyira ooḅereghị aZihova. Dị enighẹ epelom, kekparamị siya arighirị phọ ayira r’aZihova. Onyọ amatuạn phọ aJems agẹ mọ, “Imerenyạn Eru, odị kighiilaan inyina asuma. Iḍuraan etuman Enaạn. Odị kaḍuraan aani ni ituman inyina.”—Jems 4:7, 8. w19.04 24 ¶15; 25 ¶18

Ibạm anmụny oḍighi inmo k’Enaạn, “erua dị olhe ḍighaạgh aZihova.” Eḍighi oḍighi anạ oghoph anmụny phọ anạ. Nạ kaḍighi ika, oghoph ibạm anmụny phọ anạ osighẹ esi ibiighi? Pụr alhegheri iyaạr dị ibiighi eru. Legheri ni odọ awe dị oḍighi bubiighia r’ikeḍi phọ bidị roḍighinom ghan bọ. Maạr aamanam. (Prov. 22:3; 24:3) Legheri mọ ibadị amem, obiighia phọ raḍighi ghan oye dị obumoọny phọ akạr ri alegheri aḅilhẹ aḍuom olhoghi. Edị etum siẹn, gbor ghan aghaaphạn ibạm anmụny phọ anạ. (Deut. 6:6, 7; Jems 1:19) Legheri mọ ibạm anmụny dị obiighi rokiilhaan ghan ni oghaạph oḅenị oye. Bidị rokiilhaan ghan mọ ko/meeraam bunọ, obobọ eeni obiighia phọ apaạr mọ ku/kaạph uḅenị oye. Eḍighi maạr dị na amiịn mọ iyaạr emitenaan obumoọny anạ, pọ maạr alereghian esi oḍighinom iyoghoyoghọ asipuru, ḅilhẹ amhaạr aler rurụ angọ. Edị emuneniom iraạr, tughemị ibạm anmụny phọ anạ. Tughemị ni bidị ilọ oḅẹm obobọ oḍighi, eḍighi maạr dị oye rakị oḅọgh esi aloor abidị dị i/kpeanaạn. w19.05 13 ¶19-22

Uḍighi ika kụ awe dị ophoophe loor oḍighi bọ ḅaphanyạ esi aZihova? Eniin iyaạr phọ eḍighi bọ pọ, awe dị omaghamị maạr loor abidị bịn rotuughaạny ghan Setan aḍighi bọ oye oodaraghu phọ. Gbiom olhoghi, aSetan aḅom ni emhụ amheeraam mọ aZizọs—ophọn Enaạn asighẹ bọ aḍighinhom olhẹm oomo araraạr phọ—kakpuḍian ni angọ nyinọ! (Mat. 4:8, 9; Kọl. 1:15, 16) Awe phọ abuphẹ omaghamị bọ maạr siloor abidị, mokạr kụ oḍeenhaan mọ osụ olhoghi aḅirini phọ ophọn aḍighi elologhi esi Enaạn. (1 Kọr. 3:19) ABaibul phọ toroboiperolbọ, mulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh olhegheri eten dị ekpẹ olhoghoma ghan. Kụ aḅẹm ni mọ ekpeanaạn ni ophomoghiạn ghan aloor eten dị eeleeny. AZizọs aḅẹm mọ: ‘pomoghiạn onọn oye idiphọ aloor phọ anạ,’ p’iduọn phọ eḍeenhaan mọ ozuumaam ni ophogh raraạr phọ ipẹ riiḅaghamị bọ iyira. (Mat. 19:19) Toroboiperolbọ, aBaibul phọ siẹn phọ ra/tughemhị ghan mọ yira ophoophe loor ayira opuemi buerị phọ awe phọ. Kparipẹ ghụn, aḅẹm mọ: “Ke/sighẹ ghan ikarạph iipikian r’obaga kụ eḍighinom iyaạr lọ nyina reḍighi. Isooromi ghan loor, torobọ onyọ anyina asighenọm ghan mọ ophorị phọ kụ aḍighi ogey apu nyinọ.”—Fil. 2:3; Rom. 12:3. w19.05 24 ¶13-14

Tuutughiạn raagharạ kirokirọ phọ nạ anmeeghi bọ, eḅẹl amem mọ nạ atuughạ bọ igey phọ kụ asopha bọ okumu Enaạn. Ibadị ayira uwilẹ yogh ni ikarạph araagharạ. (1 Kọr. 6:9-11) P’eeghe idị yira rosẹph aZihova esi iduọn odị uloghonaạn bọ yira ḍighaạgh orue okpạr opu ikarạph araagharạ phọ ipẹ phọ! Toroboiperolbọ, yira kuu/tughiạn mọ yira u/moọgh raraạr onme siẹn adọl aghuḍum mọ ayira. Ghalamọ yira mowilẹ ni oḍighiyogh igbogh ikarạph dị yira oḍighi ghan kụ ogbi bọ oḍiiny amuụm, ewạ dị yira kokiọm ghisigh olọgh ikuph oghel atorobọ iyaạr dị ketue ikọm iyira eḅulemi ḍigbaany adọl phọ ayira. Kụ iḍighi kụ ewạ oḍighi iyạl araraạr. Eḅẹl phọ, ku/meera mọ aḅirini phọ “uḅọl” obobọ upiloghọm iyira. Omuneniom iyạl, ewạ mọ ‘onmia’ k’epẹ ilhoghi phọ ayira.” Onmia phọ o/ḍighi olọ anyụ r’anyụ bịn. Emoọgh maạr oḍighinom r’oomo apikirị aloor phọ ayira. Ewạ dị yira kokạr onme olhoghi phọ ayira omadạn—araagharạ oye olhoghi phọ anạ, ipẹ yira rologhoma ghan bọ, ḅilhẹ r’aruuphuạ ph’ayira. w19.06 9 ¶4-6

Mem dị yira oḅonyonhu ozuan, yira kotue ni oḅilẹ omoọgh inyaạm esi oghị ghan ituughạ. Mem lọ yira oghị ituughạ, yira rongọ ghan aZihova enhọn eepoogh oḍighi “ologhonaạn aḍighaạgh r’oodereghiạ” ayira. Epẹ ituughạ phọ odị rungọ ghan iyira inyaạm dị eego esi uwaloor iigbia phọ, ikpo onhụ phọ odị, ḅilhẹ r’awe phọ odị. Ituughạ phọ yira rokị ghan bọ ringọ ghan iyira eepoogh dị omheeraam oniin ‘kaloghonaạn ḍighaạgh’ nyoniin (Rom. 1:11, 12) Onyọ umarani dị oghol mọ Sophia aḅẹm mọ: “AZihova ḅilẹ r’aḍita abumor r’abumarani uloghonaạn ni imị ḍighaạgh orue okparạm. Edị ekạr ikparamị imị pọ ituughạ phọ. Ogbor ghan omite epẹ erugh phọ r’oghị ghan ituughạ meḍighi iyaạr dị mị arue aphamaghạn ooḅaghamiạn aloor phọ amị.” Mem dị yira oḅonyonu ozuan, ootughiạn ghan mọ aZihova o/guanaan ophiemi iiḅaghamị phọ rekọm ghan bọ ooḅaghamiạn aloor bịn, kuolọ ruloghonaạn ghan iyira ḍighaạgh okaran nyiidiphọ phọ. Odị rungọ ghan iyira iikpọ ‘owạ oḅilẹ kẹn oḍighi,’ orue okaran ologhoma oḅonyonu ozuan ḅilẹ re/moọgh oḍuomologhi.—Fil. 2:13. w19.06 19 ¶17-18

AZizọs akạr ri amhoọgh iyaạr dị emhạn maạr oḅenhị abutelhedom mọ odị, idị eḍighi bọ ephẹn kụ eḅẹl amem dị odị aakolhobian dị bidị komiinạn mem mọ odị aḅetenhu bọ esi aḍuugh phọ! Siphẹ bidị ookpomhoghan bọ, odị aghaạph ni amiteom okpanhạ oḍighi dị abutelhedom mọ odị koḍighi omuneni siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ, ḅilhẹ r’isiẹn amem mọ ayira. AZizọs aḅenhị bidị mọ: ‘Ikị oomo areelhe aḅirinhi phọ eḍighi we bumatuạn amhị, . . . etughemị bidị ooko oomo araraạr phọ mị atọ bọ iḅenhị inyina.’ (Mat. 28:19, 20) AZizọs rawạ mọ oomo abumatuạn odị ogbeelhom ghan iiḅi iinhaghạn phọ. Odị o/ngọ itọ phọ iphẹn phọ 11 abutelhedom mọ bịn. Utụ eeghe kụ yira oḅẹm bọ iduọn phọ? Nạ ragbi mọ mem mọ aZizọs angọ bọ itọ phọ siphẹ eeḅarạph phọ, epẹ Galili, ogina 11 phọ bịn kụ urọl ḍughụm? Tuutughiạn mọ ookpaạny phọ aḅenhị nmariịr phọ mọ: “Epẹ [Galili] kụ edị nyina kemiịn nyodị.” (Mat. 28:7) Esi iduọn phọ yira kotue ni oḅẹm mọ anmariịr dị okpẹ oḍuomolhoghi urọl aani ni siphẹ odị rangọ bọ itọ phọ. w20.01 2-3 ¶1-4

AZizọs aghaạph ni ipẹ eḍighi bọ kụ yira kosoman bọ ni isophoghom. Odị aḅẹm mọ kulhọgh ni iyira ḍien loor esi dị yira u/ḍighi pakirị aḅirinhi phọ. Igbiphoghọm re/ḍeenhaan ghan mọ aZihova iyira u/sẹph. Kparipẹ ghụn, reḍeenhaan ghan mọ yira roḍighi ni ipẹ eru bọ inẹ! Awe u/moọgh inyaạm osiemhi eekunha iiḅereghị phọ aZihova, Enaạn oomo iikpọ phọ. Ibadị mokparaghạ ni oḍighi iduọn phọ kuolọ u/tue. Ooḅeghiọn idị emite siphẹ eghạm oomo aḅirinhi phọ emhunhenhiom bọ iyạl. Mem mọ amuphẹ phọ, itooghị ibadị areelhe ugbiphoghọm agey we phọ Enaạn. Itooghị aNazi phọ erọl bọ Germany phọ bịn k’u/sophoghom iiḍighi Abugbaanhaạn phọ, kuolọ itooghị Australia, Kanadạ, ḅilhẹ r’inhọn areelhe usophoghom aani ni. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, eeghe kụ imite? Mem mọ eghạm mọ emhiigh bọ lhạ phọ 1939, abukaaphọm dị omhạn 72,475 bịn kụ urọl siẹn oomo aḅirinhi phọ. Kụ lhạ phọ 1945, mem mọ eghạm mọ emhunheen bọ, abukaaphọm mọ momhạn 156,299, loor esi aḍisẹph phọ aZihova. Onhụ abạl abukaaphọm mọ abụgh ni apu oḅẹl phọ iyạl amem! w19.07 9 ¶4-5

Ghalhamọ n’o/moọgh ni oye dị nạ ratughemhị ghan Baibul nyiidiphọ, inhọn areten edi ni dị nạ kaloghonhaạn ḍighaạgh oḍighi awe bumatuạn. Esi omaạm, nạ katue ni aloghonhaạn ḍighaạgh oye dị purukụ aru aani Ituughạ obobọ asighẹ nyodị righirị. Nạ aḍighi iduọn phọ, pọ nạ raloghonhaạn ghan nyodị ḍighaạgh okuphom owol mọ yira kụ abugey aKristẹn phọ ni. Ophagharanhaạn phọ anạ epẹ otu Ituughạ phọ ghalhamọ r’iduọn akper bọ ni, katue ni aloghonhaạn ḍighaạgh budị purukụ omhiigh oru aani ituughạ oḍeenhaan aani omheeraam mọ abidị esi ophagharanhaạn aani aḍipuru eten ogbạ agey r’olhọgh eegu. Nạ atue ni atelhean aani omoom okaaphọm obọ nạ alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh olhegheri ilọ osighẹ Igẹ Iigbia phọ ogbiran r’oye. Nạ aḍighi iduọn phọ, pọ nạ ratughemhị ghan nyodị otuughaạny aKraist. (Luk 10:25-28) Ibadị abumor r’abumarani omoọgh ni ibadị araraạr dị emhạn maạr dị bidị roḍighiyogh ghan. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, bidị romiteom ghan ni mem koghị otughemhị we Baibul phọ, kụ rengọ ghan ni bidị iboom ibo. w19.07 17 ¶11, 13

Otelhedom mọ aPọl o/mheera mọ igey araraạr obobọ ikarạph araraạr dị odị maḍighi ghan igbaany egbaragbaramhị nyodị. Okạr agey, odị aḅẹm mọ “owuIa ipẹ meten bọ” kụ ilhoghonaạn ḍighaạgh “okparamị aḍighaạgh oḍighi ilọ mị kateẹny ipẹ edi bọ ghisigh phọ,” iduọn phọ pọ, oghiil eghiil phọ osiemhi eekunha. Ighẹn kụ iniin araraạr dị obọ migbaragbaramhị ni Pọl? Eḅẹl phọ, ghalhamọ r’iduọn odị maḍighi bọ ni ibadị araraạr amoọgh ekol kụ agbi bọ oḍighi onyọ aKristẹn, odị amhiịn oomo phọ idị idiphọ “eekuna amuphe.” (Fil. 3:3-8) Edị emhunhenhiom iyạl, odị o/mheera mọ olhoghoma apum ilọ ipẹ odị agbiphoghọm ghan bọ Kristẹn phọ esophoghom nyodị okumu aZihova. Edị emhunhenhiom iraạr, odị oo/tughiạn mọ ipẹ odị maḍighi bọ angọ aZihova mekasiạn ni. APọl amhoọgh ni ekol siphẹ arukumuan phọ etigheri ikoli, ikuphogh, oroḅol ikpo, oghuugh dị aḅi, ghalhamọ r’ekuom eḍien r’iinmenhian. (2 Kọr. 11:23-27) Toroboiperolbọ, etigheri ekol phọ odị m’amhoọgh bọ ni aḅilhẹ amhiinhọm, aPọl alhegheri ni mọ ewạ ni dị odị kakiọm ghisigh akumu aZihova. Yira phọ kẹn oḍighi aani iniin phọ. w19.08 3 ¶5

Ibadị abumor r’abumarani odiighi reelhe dị ko/tue okaạph iiḅi iinhaghạn phọ esi ogbo obobọ oḍuạ otu ogbạ otu, kụ iḍighi kụ bidị rowạ ghan ni inhọn areten osighẹ oghaaphọm iiḅi iinhaghạn phọ. (Mat. 10:17-20) Eniin ekpisi dị eḍighi iduọn phọ, opoghom eghir phọ aḅenhị mọ torobọ okaaphọm aghaạph ghan aḅenhị siya odị, matuman odị, buọ ekụ odị, buọ otu oḍighi abidị, r’arighirị. Esi iyạl asiạ bịn onhụ abạl arookpomhoghan dị erọl eghir phọ ighị ni anyụ iboom. Eeni yira u/lo ekpisi dị osophoghom oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ esi ogbo. Toroboiperolbọ, yira kotue ni otuughạ ephigh iyaạr esi amagheel phọ abumor r’abumarani phọ roḍighinhom ghan bọ. Yira otuughạ mọ: Oomo amem, owạ ghan reten ophinhom aani abin rukumuan epẹ erugh phọ, kụ oḍuom olhoghi mọ aZihova kungọ ni iyira inyaạm mọ rewạ bọ, okpạr opu ipaanhaạn. (Fil. 2:13) Ophọn kụ amem dị yira kosọn ghan ipẹ esooran bọ kụ osighẹ, oḍighi idị iyaạr iyira ki/bịph, obilhẹ oḍighi idị oye iyira ku/kpetaan ameel, ḅilhẹ omuum onugu iimuma aruukuan. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira kopophe ni ephomhoghiạn phọ ayira ḅilhẹ osighẹ rughuenhian otuom odẹ ephomhoghiạn phọ ayira, Zihova. w19.08 13 ¶17-18

Iyira ri/ḅeeraạn ghan otuman awe dị ro/meera ghan kosighẹ ilọ onhọn aghaạph, epel ipẹ abidị. Kparipẹ ghụn riḅeeraạn ghan iyira otuman abuphẹ r’ayira oḅọph bọ omheeraam mọ, mem dị bidị roḍeenhaan ghan ipẹ aBaibul phọ aḅẹm bọ mọ “emoọgh ghan igbiririph. Ipomoghiạn idiphọ anmụny-onhiin. Oniin anmạ ghan nyoniin ighirigiir, esooromi ghan loor anyina.” (1 Pit. 3:8) Eḍighi maạr dị yira oḍuraan otuman we dị orọl iduọn phọ, bidị koḍuraan aani ni utuman iyira—loor esi osooromhi aloor ph’ayira. Osooromhi aloor aḅilhẹ kẹn radughe ghan dọl aghuḍum oye phọ. Okạr oghaạph, eeni amem yira romiịn ghan ni raraạr dị eghịgh mudị i/kpeanhaạn. Eeni amem buphẹ olhegheri bọ iyaạr obobọ omhoọgh bọ ḍighalhanyạ phọ kụ ro/sighẹ ghan rughuenhian phọ. Kuolọ eeni amem buphẹ maạr u/legheri bọ kụ romoọgh ghan ghụn rughuenhian. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aSolomọn alhọgh ni elhegh mọ eḍighi ni osụ olhoghi osighẹ araraạr ipẹ yira omhiịn bọ kparipẹ rooḅaghamhiạn aloor ilọ idị adọl aghuḍum ayira i/kị eten phọ epẹ yira rowạ bọ. (Eccl. 6:9) Eḍighi maạr dị yira osooromhi loor, kidughanhaan iyira osighẹ aani araraạr ipẹ yira omhiịn bọ—ghalhamọ i/kị ni ipẹ yira ootughiạn bọ. w19.09 4-5 ¶9-10

Buphẹ omhoọgh bọ iikpọ itooghị, idiphọ aburudẹ, omoọgh ni eepoogh oḍighi idị kengọ aani suọ bunhọn. AZihova amạ odẹ phọ idiphọ uw-emhụ eghunotu phọ, kụ rawạ mọ odị atughemhị, aaḅakị, ḅilhẹ alhiọm ghan ibạm anmụny phọ odị. (1 Kọr. 11:3) Kuolọ iikpọ odẹ phọ emoọgh ni esi dị ekpọ ukpe—aburudẹ phọ k’ongọ ni igbiighian aZihova, opọ oomo arughunotu phọ eḍuạ bọ esi odị kụ emite, ilọ ipẹ bidị ookonhom bọ nmụny phọ abidị. (Efẹ. 3:14, 15) Aburudẹ koḍeenhaan mọ bunọ osooromhi ni loor ongọ aZihova esi oḍighinhom iikpọ phọ abidị eten dị eḅọph r’ipẹ Enhaạn. Ka/ḍighinhom iikpọ phọ aZihova angọ bọ nyinhạ eten dị i/kpeanhaạn. Meeraam ghan esi lọ nạ apiomạn, kụ asighẹ ghan oromha aBaibul lọ abunhọn awe ongọ nyinhạ. Nạ aḍighi ghan iduọn phọ, eghunotu ph’anạ kolhọgh ni nyinhạ eegu loor osooromhi aloor phọ anạ. Mem dị nạ raaḅereghị r’eghunotu anạ, kuuku ghan ekpom anạ angọ aZihova—bịn eghunotu phọ anạ komiịn ni idị nạ akạr abeḍenhọm aZihova ilọ iiḅakiọm. Idị epelhom siẹn, sighẹ rukumuan phọ aZihova kụ aḍighi eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ anạ. (Deut. 6:6-9) Imạ eḍeenhaan phọ anạ kụ okạr imạ inmo dị nạ katue angọ eghunotu ph’anạ. w19.09 15 ¶8; 17 ¶14; 18 ¶16

AMạk aakolobian ghan ni okumu ongọ abunhọn awe r’oḅaạl olhoghi. Odị agbor ghan akumuan r’otelhedom mọ aPọl ḅilhẹ r’otelhedom mọ aPita, eeni aMạk aakolhobianaan ghan bidị raraạr olhe ḅilhẹ r’inhọn araraạr lọ ewạ. (Iiḍighi 13:2-5; 1 Pit. 5:13) APọl aghaạph ilọ aMạk idiphọ oniin “Siphẹ abuphẹ [r’odị oḍighi] ghan bọ oḍighi omạr phọ [k’Enhaạn],” ḅilhẹ “[alhoghonaạn ghan]” nyodị ḍighaạgh. (Kọl. 4:10, 11) AMạk aḍighi aani ni oniin ogbogh oyaghirị aPọl. Esi omaạm, mem mọ aPọl arọl bọ otu ikoli dị esughanham omhạn epẹ Rom, lhạ phọ 65 C.E., odị agẹ ni omhunhenhiom iyạl aḍinyạ aghiomaạn Timoti. Siphẹ aḍinyạ phọ, aPọl aḅenhị Timoti mọ aphạm Mạk aghimọm epẹ Rom. (2 Tim. 4:11) Dị iikia i/lo, aPọl asereghiạn ni igbaany arukumuan phọ aMạk akumuanham bọ r’ophooph olhoghi, esi iduọn phọ, odị aḅilhẹ ni amhạgh Mạk oghị olhoghonhaạn odị ḍighaạgh. AMạk alhoghonhaạn ni Pọl ḍighaạgh ibadị areten, eeni aakolhobianhaan ghan nyodị eḍien olhe r’inhọn araraạr lọ rewạ dị aPọl kageọm rinyạ ph’odị. Eten phọ epẹ bidị obakị bọ oḅilhẹ okparamhị Pọl, ilhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh okparạm siḍio phọ erorori bọ rekị oteẹny amem mọ kokiigh bọ nyodị. w20.01 11 ¶12-13

Yira mosaḅạr ghuḍum osighẹ aloor ophighironhọm ekiạ r’okpạr aḍighaạgh. AZizọs uphụr ri iyira rurụ mọ kugbiphoghọm ni iyira. Kụ ewạ ni dị yira komeeraam mọ aZihova kungọ ni iyira inyaạm okparạm atorobọ ipaanhaạn dị yira osoman. Mem dị yira oghiọm ghisigh okparạm ghan, yira kokpạr ri opu. (Jems. 1:2-4) Ewạ kẹn ni dị yira komeeraam mọ aZihova kungọ ni iyira ipẹ yira rowạ bọ, mọ aZizọs kuphogh ni iyira, ḅilhẹ mọ abumor r’abumarani phọ kukparamhị ni iyira. (Bạl Matiu 6:31-33; Jọn 10:14; 1 Tẹs. 5:11) Anhịr phọ arọl bọ “emạ anmariịr” aZizọs aakonhom bọ aamhanham ni obobọ ungọ ni ophooghian ḍio phọ ookonhom bọ nyodị. (Luk 8:43-48) Kuolọ anhịr phọ ophọn phọ kamoọgh oomhanham obobọ ophooghian k’agee-pọ, eḍighi maạr dị odị aḍighi onyọ amatuạn aKraist dị aḅạr. Nạ aatughiạn mọ odị aḍighi ika? Eḍighi maạr dị odị asaḅạr ri ogbanạ ofegumạ phọ aZizọs, gbiom olhoghi iikpiạ phọ odị kamoọgh bọ—okumuan r’aZizọs epẹ k’akẹ! Torobọ ekiạ dị odị aphighirọn orue odạph aZizọs kekạr bịn kụ ekasiạn r’iikpiạ phọ ipẹ phọ odị kamoọgh bọ. Mughumọ oḍuomolhoghi ayira—aḍighi olọ ogheel k’akẹ obobọ orọl isiẹn ade phọ k’agee-pọ—p’eeghe idị olhoghi ayira kaḅaạl olhegheri mọ yira okạr ri omegheron ḍimhạgh phọ aZizọs eḅẹm bọ mọ “itu” esi amhị! w19.09 25 ¶21-22

Awe phọ aDevid ughị ni olhọm aani oniin ogbogh oye olọ Izrạl dị oghol mọ Nabal m’angọ aani bidị eẹny eḍien. Bidị umhoọgh ni elhiom olhọm odị, loor esi dị bidị uphoghonhaan ghan inhạm odị epẹ edalạ phọ. Kuolọ uw-ikarạph phọ aNabal o/mheera ongọ bidị iyaạr. Iphin ni olhoghi aDevid kụ odị awạ ozẹ atorobọ olhephiri oọny olọ k’aNabal. (1 Sam. 25:3-13, 22) Toroboiperolbọ, ooḅi anhịr phọ aNabal, Abigail, arọph ni amhiịn ipẹ rewạ bọ omite phọ. Odị aḍeenhaan ni akpọ-oḅio kụ aḅololo radạ aruwol aDevid kụ alhọm mọ odị ku/zu iḅaạl esi oghiigh aNabal r’awe phọ odị. R’amagheel odị aroma ni Devid mọ aḅọgh alhọgh ḍighaạgh aZihova. Ikpo-onhụ osooromhi aloor phọ Abigail r’ezọ osụ-olhoghi phọ odị itir ri ekpom aDevid. ADevid akureri bịn mọ aZihova kụ arom nyodị. (1 Sam. 25:23-28, 32-34) Abigail amhoọgh raagharạ dị edughanhaan aZihova osighẹ odị oḍighinhom. Igina phọ kẹn ni, AZihova katue ni asighẹ aḍighinhom bumarani dị omhoọgh magheel r’orọph omhiịn, olhọgh ophophe arughun otu phọ abidị r’abunhọn siphẹ ookpomhoghan phọ.—Taitọs 2:3-5. w19.10 23 ¶10

Oomo abugey aKristẹn omoọgh ogbatạn asiloor abidị osighẹ esi aBabilọn ogbogh phọ. Oye dị purukụ alhegheri aani igey phọ eeni amhoọgh ghan ni eniin ekarạph ekụ iiḅereghị dị aghị ghan. Eeni odị aghị ghan ni iiḍighi ekụ iiḅereghị phọ, aḅilhẹ aphinhom aani ghan bin. Obobọ eeni masogh aani ghan ni ikpoki angọ ekụ iiḅereghị phọ epẹ phọ. Tutụ komạ oye idiphọ okaaphọm dị ko/ḍiiny muụm, pọ odị kamiịn ni mọ odị aḍuạ ni esi oomo odọ amasian r’ikarạph aruukụ iiḅereghị. Odị kagẹ ni ḍinyạ dị keḍeenhaan mọ odị ko/lọ ekụ iiḅereghị phọ epẹ mun, akiọm bidị obobọ torobọ enhọn ekụ dị emhoọgh masian r’aBabilọn Ogbogh phọ. Ogey onyọ aKristẹn amhiịn ni mọ oḍighi owạ kụ olhe phọ odị o/mhoọgh iyaạr oḍighinhom r’aBabilọn Ogbogh phọ. (2 Kọr. 6:14-17) Eeghe kụ iḍighi kụ yira oghim bọ edạ dị ekpạr iduọn phọ? Loor esi dị, yira u/wạ ophinhom aani bin iiḍighi r’ikarạph abuọ aruukụ iiḅereghị phọ ipẹ i/ḅaạl bọ ghisigh Enhaạn.—Isa. 52:11. w19.10 12 ¶16-17

Azerimaya kụ agẹ rinyạ aBaibul phọ ogholom bọ ḍien phọ odị, kụ eeni kẹn odị kụ agẹ bọ rinyạ aBaibul phọ 1 r’2 Kings. Iikia i/lo, oḍighi phọ opọ phọ alhoghonhaạn ni aZerimaya ḍighaạgh omhiịn idị aZihova raḍeenhaan ghan onmạ ighirigiir omhạr awe phọ u/munughan bọ. Esi omaạm, Odị alhegheri ni mọ mem mọ Uw-emhạ phọ Ahab akiton bọ esi ikarạph phọ odị, aZihova aḍighi idị u/piemhi oomo eghunotu phọ odị mem mọ opọ odị. (1 Ki. 21:27-29) Ḅilhẹ kẹn, aZerimaya alhegheri mọ aManasseh aḍighi ni iboom ikarạph dị epu iphẹn Ahab. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZihova asạr ri awilhenhaạn Manasseh loor esi iduọn odị akiton bọ. (2 Ki. 21:16, 17; 2 Chron. 33:10-13) Oomo phọ iphẹn phọ ilhoghonhaạn ni ḍighaạgh aZerimaya otuughaạny okparạm r’onmạ ighirigiir phọ Enhaạn, Ooḅeghiọn ipẹ aZerimaya azoọm bọ Baruch mem mọ aBaruch angọ bọ ogẹl mọ araraạr egbaragbaramhị nyodị siphẹ arukumuan phọ odị. Kparipẹ roogboronhom oḅẹm mọ oyaghirị phọ odị ka/nmia, aZerimaya alhoghonhaạn ghụn ḍighaạgh Baruch oḅenhị odị dom onmạ ighirigiir phọ aZihova okạr bọ otụ nyodị kụ ogẹ.—Jer. 45:1-5. w19.11 6 ¶14-15

Siphẹ aḍinyạ phọ aLeviticus, yira otuughạ mọ oye olọ Izrạl aphighirọn ghan ekiạ eephọ phọ “idiphọ iyaạr oḍighi oḍeenhaan aḍisẹph.” (Lev. 7:11-13, 16-18) I/ḍighi idị ekpaariọm onyọ Izrạl ophighirọn ghan ekiạ phọ ephẹn phọ, kuolọ odị bịn kụ asopha ghan. Idiphọ ekiạ eephọ phọ, arukumuan phọ yira rongọ bọ aZihova dị iyira u/kpaariọm, reḍeenhaan ghan ipẹ yira olhoghoma bọ ilọ aZihova. Yira rongọ ghan aZihova ipẹ ekạr bọ enhighẹ epelheghiom, loor esi dị yira opomhoghiạn nyodị r’oomo ekpom ayira. P’eeghe idị reḅaạl ghan olhoghi aZihova omhiịn dị ariisi erubal awe rokumu nyodị eten dị u/kpaariọm, loor ephomhoghiạn phọ bidị omhoọgh bọ oghị esi odị! AZihova ramiịn ghan ni kaḅilhẹ amhaghamhị maạr ipẹ yira roḍighi bọ ḅilhẹ r’iyaạr phọ yira otụ bọ kụ roḍighi. Esi omaạm, eḍighi maạr dị nạ ra/tue ghan mun kaḍighi ipẹ nạ aḍighi ghan bọ mem dị eten, loor esi aḍikpọ, legheri mọ aZihova anaghanhạn ni. Eeni nạ aloghoma mọ ipẹ nạ rangọ bọ aZihova i/manhạm, kuolọ lọgh elhegh mọ aZihova amiịn ni ephomhoghiạn phọ nạ amhoọgh bọ kụ enyu bọ nyinhạ oḍighi ephurukpu phọ ipẹ nạ katue bọ. Olhoghi odị aḅaạl li osighẹ ipẹ enhighẹ bọ epelheghiom nạ katue bọ angọ nyodị. w19.11 22 ¶9; 23 ¶11-12

Ewạ ni dị yira komoọgh ephoghom dị eeleeny okị esi arukumuan. Enhaạn iphum ni Uw-emhạ phọ Solomon ogẹ mọ: “Torobọ iyaạr emoọgh ni mem muọ odị.” Odị aghaạph ilọ amem ozụph iizuphạ, mem olhọgh otu, mem emoghi, mem areẹgh, mem iḅạ, r’inhọn odọ iiḍighi. (Eccl. 3:1-8) Eten dị eegholhaan, iyạl araraạr dị emhạn maạr siẹn aghuḍum mọ ayira pọ, arukumuan r’ophooghian. AZizọs amhoọgh ephoghom dị eeleeny aghị esi arukumuan r’ophooghian. Eniin amem dị abutelhedom mọ oghị ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ origheel kụ asiloor medugh, ḅilhẹ “u/moọgh r’eepoogh ole eḍien.” Kụ aZizọs aḅenhị bidị ikpo onhụ ibạl arodon phọ. (Mạk 6:30-34) Ghalhamọ r’iduọn odị r’abutelhedom mọ odị u/moọgh bọ ni mem ophooghian ipẹ eḅeeraạn bọ bidị, aZizọs alhegheri ni mọ ewạ ni ophooghian. Eeni amem, ekạr ri rewạ ghan dị yira kopooghian aani obobọ onme edeọm arukumuan ayira. Yira kotue ni omiịn iphẹn phọ esi iikolhobian dị Enhaạn eekolhobianhaan we iḍiodiidi phọ odị—aḍio ophooghian awiki awiki phọ. Obọ yira u/lo aani eeḍiạn Olhogh phọ aMozis, kuolọ yira kotue ni omooghọm suọ, esi ooḅeghiọn ophogh idị olhogh phọ aghaạph ilọ Aḍio Ophooghian phọ. w19.12 3 ¶6-7

AZihova maguanhaan mọ onọ kapogh ni rebenhẹ phọ odị oḅạr bọ nyodị, kụ odị amiịn ni mọ ekpaariọm ni nyodị omhunhenhi oguan phọ opọ phọ. (Ps. 31:1-3) Ḅilhẹ kẹn, aZihova alegheri ni mọ keḍighi ni mabi esi ayira phọ oḍighi bọ buọ eghunotu phọ odị, eḍighi maạr dị odị iyira u/maạr uphogh. Odị aguanhaan omiteom ongọ ayira raraạr lọ emhoghi orolhọm aani isiẹn aḅirinhi phọ ḅilhẹ r’araraạr lọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghiọm aghisigh okumu odị! (Mat. 6:30-33; 24:45) Mem dị yira ootughiạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ aZihova ramunhenhi ghan bọ ruguanhaan phọ odị, yira kokuphom ni owol mọ odị kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh mem lọ ikparanhaạn iyira oteẹny asipenị orolhọm. Esi omaạm, ooḅeghiọn eḍeenhaan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ. Mem dị igbogh ikpuuroghọm esoorom ookpomhoghan phọ arọl bọ epẹ Zeruselem, “oomo phọ abidị, omuton butelhedom mọ,” uwalhalhạ ni. (Iiḍighi 8:1) Gbiom olhoghi idị amem mọ amuphẹ phọ erọl. P’eeghe aḍikparamineẹn! Akristẹn phọ uroph ni ruutu abidị, asiḍighi abidị epheeghu. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZihova o/ḅitonhaạn bidị ḅilhẹ bidị u/toph ibo phọ abidị. (Iiḍighi 8:4; Hib. 13:5, 6; Jems. 1:2, 3) AZihova alhoghonhaạn ni ḍighaạgh Kristẹn phọ abuphẹ phọ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ, odị kulhoghonhaạn aani ni iyira ḍighaạgh.—Ps. 37:18, 19. w20.01 17-18 ¶14-15

Mem mọ aDevid atagharạn bọ oyool ogạ odẹ phọ odị asighẹ ḍighaạgh idimini-ḅuagụ r’ebeẹny phọ, odị alhọgh ni elhegh mọ aZihova kụ alhoghonhaạn ghan nyodị ḍighaạgh ozẹ ilhom inhạm mọ ipẹ phọ. Mem mọ odị akpạr bọ apu ophelhegbe oye eghạm mọ Golayat, odị amhiịn ni eten dị eegholhaan mọ aZihova kụ alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh. (1 Sam. 17:37) Kụ mem mọ odị aghiil bọ akpetenhaan Uw-emhạ phọ Sọl, aDevid alhegheri ni mọ aZihova kụ aphẹl nyodị. (Ps. 18, superscription) Mughumọ aDevid aḍighi oye ophoophe aloor, obọ muloghoma mọ ekpạr onọ. Kuolọ odị asooromhi loor, kụ iḍighi kụ odị arue ni alhọgh elhegh olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ aZihova siphẹ adọl aghuḍum mọ odị. Yira otuughạ eeghe? Ewạ ni mọ yira oḍighi idị epelhom olhọm ghan aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh. Ewạ m’olhọgh ghan elhegh mem mọ ḅilhẹ r’ipẹ odị ulhoghonhaạn bọ iyira ḍighaạgh phọ. Eḍighi maạr dị r’osooromhi aloor kụ yira olhọgh elhegh esi dị yira osughanam, yira komiịn ni m’aZihova kụ rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh oḍighi ilọ inyaạm ayira i/si. Torobọ amem dị yira omhiịn olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ aZihova, asiya phọ ayira r’odị kekpạr ghan bịn. w19.12 20 ¶18-19

Yira omoọgh ni ibadị ariphigh otuạn omheeraam mọ aZihova umaghamhị ni iyira maạr. Odị muḍur iyira aloghomaạm kụ aḅilhẹ kẹn ralọgh ghan elhegh ipẹ yira romegheron ghan bọ koghị esi iiḅi iinhaghạn phọ. (Jọn 6:44) Yira oḍuraan otuman aZihova, odị kaḍuraan aani ni utuman iyira. (Jems. 4:8) AZihova aḅilhẹ kẹn ralọgh ghan mem r’inyaạm otughemhị ayira, oḍeenhaan mọ yira omạn ni maạr esi odị. Odị alegheri ni odọ oye dị torobọ onyọ ayira aru nyiidiphọ ḅilhẹ r’idị yira koḍighi kụ onighẹ opu siẹn. Ḅilhẹ kẹn odị rulhiọm ghan ni iyira loor esi dị odị uphomhoghiạn iyira. P’eeghe idị ekạr eḍeenhaan mọ aZihova umaghamhị ni iyira maạr! Abuniin awe usighẹ Uw-emhạ phọ Devid idiphọ oye dị u/moọgh maạr oḍighinhom, kuolọ aDevid alhegheri ni mọ aZihova apomhoghiạn aḅilhẹ rabakị ghan nyodị. Ipẹ phọ ilhoghonhaạn ni ḍighaạgh Devid omhoọgh ephoghom dị eeleeny ilọ okaran iiḅaghamhị. (2 Sam. 16:5-7) Mem dị yira olhoghoma mọ yira u/moọgh maạr oḍighinhom obobọ osoman iiḅaghamhị, aZihova katue ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh omhiịn araraạr kirọ eten, ḅilhẹ katue ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okpạr opu atorobọ iiḅaghamhị. (Ps. 18:27-29) Mem dị aZihova kụ odi omhạn ayira, iyaạr i/lo dị ketue isophoghom iyira okumu odị r’ibo.—Rom. 8:31. w20.01 15 ¶7-8

Mem dị nạ ratughemhị oye Baibul, iiḅereghị ghan kụ egbi omhiigh ituughạ phọ. Ibadị amem, renighẹ ghan ni onhuụn oḅarạm iiḅereghị siphẹ ituughạ phọ lọ edugh ni, eḍighi maạr dị mophighi ni ituughạ aBaibul phọ. Ewạ dị yira kologhonhaạn ḍighaạgh oye phọ yira rotughemhị ghan bọ olhegheri mọ uwaloor iigbia phọ Enhaạn bịn kụ katue aḍighi idị yira konaghanhạn ituughạ phọ. Abuniin abumor romiteom ghan oghaạph iiḅereghị phọ esi aạl aJems 1:5, eḅẹm bọ mọ: “Onyọ anyina lọ u/moọgh olegheri iyaạr [alhọm Enhaạn].” Kụ opuru opọ rotughemhị bọ mọ; “Ika kụ idị yira kotue bọ olọm Enhaạn ongọ ayira osụ olhoghi?” Bịn eeni opọ odị ratughemhị ghan bọ mamheera m’ooḅereghị. Tughemhị oye phọ ilọ ooḅereghị ghan. Ḅenhị ni nyodị mọ aZihova aakolhobian ni onhaghạn iiḅereghị phọ odị eḍuạ bọ k’ekpom kụ emite. Ḅenhị ni nyodị mọ odị katue ni akaạph torobọ iyaạr aḅenhị aZihova siphẹ iiḅereghị phọ odị.—ghalhamọ r’iyaạr dị odị ka/mighirom akaạph aḅenhị oye. Idị eḍighi bọ aZihova alegheri ni oomo iitughiạn ayira.—Ps. 139:2-4. w20.01 2 ¶3; 5 ¶11-12

AZihova kụ rasopha ghan mem lọ ekpẹ osaḅạr olọ osagharạn uwaloor iigbia phọ. (Rom. 8:28-30) AZihova amhiigh osaḅạr abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ mem mọ odị aḅeton bọ Zizọs siphẹ aḍuugh phọ. Ekịgh mudị usagharạn ni uwaloor phọ oomo abugey aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ. Rukuron asiạ phọ edaphạn bọ siphẹ, ogbogh opol abuphẹ oghophora bọ mọ bunọ aKristẹn u/kạr umeeraam Kraist. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, siạ phọ ipẹ phọ aZihova asagharạn ni uwaloor iigbia phọ ephurukpu abuphẹ oḍighi bọ bugey aKristẹn phọ. Bidị urọl idiphọ igey ibiakpạ phọ aZizọs aḅẹm bọ mọ esi igbo ibiakpạ akeledeẹny phọ. (Mat. 13:24-30) Siẹn asiḍio eekunha phọ, aZihova akiọm ni ghisigh rasaḅạr bulọ koḍighom aani 144,000 phọ. Kụ iḍighi kụ, eḍighi maạr dị Enhaạn asopha osaḅạr abuniin siẹn okạr eekunha phọ, pọ yira ko/tue opuru Enhaạn ḍipuru. (Rom. 9:11) Ogona loor obọ yira kokịgh aani ghan bọ we oḍighi phọ aZizọs aghaạph bọ aghol siphẹ oghaạph omaaniọm m’odị. Bidị ugum ghan ilọ eten phọ epẹ uwozo phọ azoọm bọ buphẹ osughanham bọ omhạn phọ.—Mat. 20:8-15. w20.01 30 ¶14

AZihova rawạ mọ eghunotu phọ odị omhoọgh oḅaạl olhoghi. (Isa. 65:14) Ibadị ariphigh otuạn omhoọgh oḅaạl olhoghi edi ni nyiidiphọ, etigheri iduọn eeni amem yira rosoman ghan bọ iiḅaghamhị. Esi omaạm, yira omoọgh oḍuomolhoghi mọ Odẹ k’akẹ phọ ayira uphomhoghiạn ni iyira iboom. Yira omoọgh olhegheri iyaạr Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. (Jer. 15:16) Ḅilhẹ kẹn yira oḍighi aani pakirị eghunotu awe dị ophomhoghiạn aZihova, ophomhoghiạn siigbu phọ odị, ḅilhẹ oniin aphomhoghiạn nyoniin. (Ps. 106:4, 5) Eḍighi maạr dị yira okuphom owol mọ aghuḍum mọ ayira kanighẹ ni ghisigh, pọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ophamhanhạm oḅaạl olhoghi. Yira olegheri mọ moọny amem aZihova kagbuurogh ikarạph iḍighinhom araraạr, kụ siphẹ eeḍiạn iiḅakiọm Itooghị Omhạr phọ odị koḅilhẹ oḍighi de phọ paradaịs. Yira oḅilhẹ kẹn omoọgh ookiạ oḍuomolhoghi mọ koḅilhẹ ni oḅerion ongọ ghuḍum buphẹ momhuughu bọ, kụ oḅophoghạn r’abuọ ephomhoghiạn phọ abidị. (Jọn 5:28, 29) P’eeghe amem ibo! Edị emhạn maạr epelheghiom pọ, yira okuphom ni owol mọ moọny amem torobọ oye epẹ k’akẹ r’isiẹn ade phọ k’angọ ni Odẹ ephomhoghiạn phọ ayira eghuan phọ, iiseeny phọ, r’iiḅereghị phọ esi bọ nyodị. w20.02 13 ¶15-16

Eḍighi maạr dị nạ aḍighi igbogh ikarạph, pọ ka/booghị. Kparipẹ ghụn, kaạph ikarạph ph’anạ aḅenhị aZihova esi iiḅereghị. Nạ aḍighi iduọn phọ, ooruẹn olhoghi anạ nyinhạ kaa/ḅaghamhị mun. Kuolọ eḍighi maạr dị nạ akạr rawạ oḅilhẹ oosạ asiya ph’anạ r’aZihova, pọ nạ kaḍighi idị epelhom iiḅereghị. Ewạ mọ sighẹ maliọm. Mem mọ aZihova arom bọ oyil phọ Nathan oghị oḅenhị uw-emhạ Devid aghaạph ikarạph phọ odị r’aBath-sheba, aDevid oo/gbakiạn owạ akeel. Mem mem mọ odị amheeraam ni mọ onọ maḍighi ikarạph akị esi olom mọ aBath-sheba r’aZihova. ADevid asighẹ ni maliọm mọ aZihova alhiọm bọ nyodị, kụ aZihova asạr ri awilhenhaạn nyodị. (2 Sam. 12:10-14) Esi iduọn phọ, eḍighi maạr dị yira oḍighi igbogh ikarạph, ewạ dị yira kokaạph oḅenhị buphẹ aZihova m’amạ bọ ophogh ayira. (Jems. 5:14, 15) Ewạ mọ oghel inyuughiom owạ akeel. Yira onhuụn osighẹ kụ oḅilhẹ oḍighinhom torobọ amaliọm dị ungọ iyira, yira konuụn ni oḅilhẹ omoọgh eephọ r’ibo phọ ayira. w20.02 24-25 ¶17-18

“Ḍioph awe” phọ omerenyạn buphẹ omhoọgh bọ oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ k’agee-pọ. Bidị olegheri mọ aZihova kụ asaḅạr egu abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ omherenyạn bọ oye olọ “aJu” phọ, ḅilhẹ ologhoma mọ eḍighi eghuan oḍighan abidị ooḅereghị aZihova. Buẹn omhoọgh bọ oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ, kotue ni ‘odạph’ buphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ, etigheri iduọn i/dugh bọ olhegheri asiḍien oomo phọ abidị odi bọ siẹn ade phọ ḍio arodon. Ika? Ibạl arodon phọ epagharanhaạn ni. Lọgh elhegh mọ aBaibul phọ akol siẹn phọ oniin onyọ aJu. Kuolọ ikpo onhụ phọ “nyinhạ” ḅilhẹ “r’anyinha awe phọ” eḍeenhaan mọ ko/niin oye bịn. Iphẹn phọ eḍeenhaan mọ onyọ aJu phọ o/ḍighi oniin oye bịn, kuolọ oomo egu abuẹn osagharạn bọ uwaloor phọ. Buẹn u/sagharạn aani bọ uwaloor phọ, oḍighan ni buphẹ osagharạn bọ rokumu aZihova. Toroboiperolbọ, u/sighẹ bidị idiphọ abuḍiemhiom abidị, loor esi dị bidị olegheri mọ aKraist bịn kụ oḍiemhiom.—Mat. 23:10. w20.01 26 ¶1-2

AZizọs aḅẹm mọ kosighẹ edọ phọ ephomhoghiạn phọ onọ aḍeenhaan bọ kụ ologhọm elhegh bugey abumatuạn ph’odị. Kụ ipẹ kụ idị erọl mem oḅẹl okuron asiạ phọ, kụ iduọn kẹn kụ idị edi ni ḍio arodon. P’eeghe idị emhạn maạr dị yira kokpạr opu torobọ ipaanhaạn kụ oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oniin atum nyoniin! Puruan loor mọ: ‘Mị atuughạ eeghe iyaạr esi abumor r’abumarani phọ abuphẹ oghiọm bọ ghisigh roḍeenhaan ghan ephomhoghiạn etigheri ipaanhaạn kirokirọ?’ E/munughan phọ omhạr awe reḍighi ghan idị kikparanhaạn iyira ophomhoghiạn abunhọn r’oomo olhoghi. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, okparaghạ ghan otuughaạny aKraist. AZizọs utughemhị ni iyira iyaạr phọ eḍighi bọ kụ emhạn bọ ni maạr owạ ghan eephọ r’onyọ umor dị r’ayira omhoọgh iiḅaghamhị. (Mat. 5:23, 24) Odị aghaạph ni alhọgh iiphaghamhiọm mọ ewạ ni dị yira kopamanhạm igey asiya r’abunhọn, eḍighi maạr dị yira rowạ ni oḅeraạn Enhaạn. Reḅaạl ghan ni olhoghi aZihova mem dị yira oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ oseere eephọ igbo abumor phọ ayira. Odị ka/sighẹ iiseeny phọ ayira eḍighi maạr dị yira owunughian ghan ikalhạ bịn owilhẹ owạ ghan eephọ.—1 Jọn 4:20. w20.03 24 ¶1-4

ASetan, ‘odẹ oomo okpẹ’ phọ, amhiigh ni ookeleghi awe k’emiighom mọ. (Jọn 8:44) Iniin siphẹ okpẹ kirokirọ phọ odị eḅaramaạm itughemị okpẹ ilọ aḍuugh ḅilhẹ r’ilọ adọl abuphẹ momuughu bọ. Itughemị phọ ipẹ phọ kụ azin ibadị iḍighinhom araraạr r’aremeeraam ikarạph aruwaloor phọ eetura bọ ḍio arodon. Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị awe omheeraam bọ okpẹ phọ aSetan? ASatan rasighẹ ghan eten phọ epẹ awe rologhoma ghan bọ ilọ aḍuugh kụ aakeleghiom bidị. Loor iduọn olhẹm bọ oye orọl ghan k’agee-pọ, yira ro/wạ ghan omhugh. (Eccl. 3:11) Yira omiịn ḍuugh idiphọ amulọgh ḍien. (1 Kọr. 15:26) Etigheri oomo ikuph phọ aSetan, odị ko/rue aaghinaạn iyira igey phọ ilọ aḍuugh. Kparipẹ ghụn, ibadị awe m’oru olegheri oḅilẹ rogbeelom ipẹ aBaibul phọ atughemị bọ ilọ adọl abuphẹ m’omhuughu bọ r’oḍuom ologhi dị odianaan bidị. (Eccl. 9:5, 10; Iiḍighi 24:15) Igey phọ iphẹn phọ r’iidereghị ghan iyira, kighoph iyira esighẹ esi oghiilaan dị u/kpeanaạn. w19.04 14 ¶1; 15 ¶5-6

AZihova Enaạn apomoghiạn ni buẹn rooseeny ghan bọ nyodị. Oomo phọ amem mọ odị rapomoghiạn ghan ni bidị, kụ kapomoghiạn ni bidị akiọm ghisigh. Odị apomoghiạn kẹn elhiom ooruẹn. (Ps. 33:5) Esi iduọn phọ, yira kotue ni okuphom owol iyạl araraạr: (1) Repin ghan ni olhoghi aZihova agey mem dị ozoọm rebenẹ odị eten dị i/kpeanaạn. (2) Odị kamiịn ni mọ osophonaan ni bidị elhiom ooruẹn. Yira umhiịn mọ Olhogh phọ Enaạn angọ bọ we phọ Izrạl dị eego esi aMozis uphighiom ephomoghiạn. Iphophe elhiom ooruẹn—oomo awe umoọgh ghan elhiom ooruẹn, ghalamọ ighiil awe kẹn. (Deut. 10:18) Olhogh phọ agananami ogbolomaam dị aZihova amhoọgh aghị esi abuphẹ rooseeny ghan bọ nyodị. Olhogh phọ aMozis asi eekuna lhạ phọ 33 C.E. mem mọ ophighi bọ ookpomoghan aKristẹn phọ. Iduọn phọ pọ roḅẹm ghan mọ aKristẹn ko/moọgh mun olhogh dị ophighiom ephomoghiạn r’elhiom ooruẹn dị kaaḅakị ghan bidị ḍughụm? Eeye! AKristẹn omoọgh omhoom olhogh—“olhogh phọ aKraist.” AZizọs o/gẹ ḍikoọl iilhogh o/ngọ bumatuạn phọ odị, kuolọ angọ ghụn bidị iromoghiom, itọ, r’asinị iilhogh dị keeḅaakị bidị. “Olhogh phọ aKraist” eḅaramaạm oomo phọ ipẹ aZizọs atughemị bọ. w19.05 2 ¶1-3

Eḍighi eseeriom ayira owạ ghan iidereghị ḍighaạgh awe ḅilhẹ r’inyaạm ongọ aani ghan abunhọn iidereghị. Esi omaạm, mem lọ obạm obumoọny rapegh ephegh, kụ amheel akpoghoronaạn eekum odị, ramoghiom ghan k’aghị ateẹny odẹ obobọ onhiin odị. Odẹ r’onhiin phọ odị ko/tue ookonhom esi phọ, kuolọ kotue ni oodereghị obumoọny phọ. Bidị kopuru ni mọ: uḍighi ika? ogbuurogh izin phọ, oḅeton oobọ eeni kẹn ogbul iyaạr esi phọ. Moọny amem bịn obumoọny phọ asophe aḅilhẹ amiigh ephegh phọ. Esighẹ rekị bịn esi phọ megheel. Eeni amem, roḍighi ghan ni iyaạr dị repin ghan iboom ilhoghi ibạm anmụny. Bunhiin robiighi ghan. Otue ni obiighi obumoọny phọ mem bịn obobọ ibadị asiạ. Etigheri onhụ amem mọ, eetu phọ re/ḍuạ ghan olhoghi obumoọny phọ. Eeni amem, otue ni osiphom abiighia phọ oliọm. Inhọn amem, eeni ko/siphom obiighia phọ. Kuolọ, ghalamọ uliọm ni obiighia phọ mem mem mọ, bịn eetu phọ kekiọm ni ghisigh etọl ghan loor obumoọny phọ ghalamọ mamanạm ni. w19.05 14 ¶1-2