February

AZihova akạr rawạ dị oomo arebenhẹ phọ odị komoọgh oḅaạl olhoghi. Odị atuman ni torobọ onyọ ayira, kụ ralegheri ghan ni mem dị yira oḅonyonhu ozuan. (Ps. 145:18, 19) Tuutughiạn ipẹ aZihova alher bọ rurụ azuumaam angọ oyil phọ Ilaija. Amem mọ oyil phọ Ilaija arọl bọ ikpạr ri. Abuseenyeom aZihova usoman ni igbagarạ igbiphoghọm, kụ abumulọgh ḍien phọ Enhaạn ukạr ghan bịn owạ oghiigh Ilaija. (1 Ki. 19:1, 2) Eniin iyaạr dị eeni eḅilhẹ eeḅaghamhị Ilaija pọ olhoghoma mọ ogina onọ bịn kụ oyil aZihova dị asugha. (1 Ki. 19:10) Enhaạn akem ni alhoghonhaạn ḍighaạgh Ilaija. AZihova arom ookpaạny oghị okparamhị oyil phọ Odị mọ ogina odị bịn o/lho—mọ abunhọn abuọ Izrạl dị rokiilhaan aani Enhaạn osugha ni! (1 Ki. 19:5, 18) R’eenyuụm, aZizọs angọ ni okuphom owol butelhedom mọ odị mọ bidị komoọgh eboom eghunotu abumor r’abumarani. (Mạk 10:29, 30) AZihova Uw-emhụ eghunotu phọ aguanhaan obakị oomo abuphẹ rokumu bọ nyodị.—Ps. 9:10. w21.06 8-9 ¶3-4

Ibadị ulhọgh iyira ḍien loor esi dị itughemhị aBaibul phọ ayira reyegherọn ghan itughemhị okpẹ aruukụ iiḅereghị phọ. Abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị rotughemhị ghan mọ Enhaạn raliọm ghan bukarạph phọ ooni aniạn. Osighẹ itughemhị okpẹ phọ iphẹn phọ kụ rooḅakiọm ghan we phọ. Idiphọ arebenhẹ aZihova, dị rooseeny Enhaạn ephomhoghiạn, yira royegherọn ghan ni itughemhị okpẹ phọ ipẹ phọ. Bidị rotughemhị ghan kẹn mọ oye amoọgh uwaloor dị ra/mugh ghan. Yira roḍeenhaan ghan mọ itughemhị phọ ipẹ phọ iḍuạ esi abuọ aruru kụ emite, ḅilhẹ mọ eḍighi idiphọ pọ oḅetenhu esi aḍuugh phọ o/mhoọgh mun maạr oḍighinhom. Ḅilhẹ idị egbạgh r’oghaạph odạ phọ ibadị aruukụ iiḅereghị omheeraam bọ, yira rotughemhị ghan mọ oye amoọgh ni eereẹgh okumu Enhaạn obobọ ka/kumu. Kụ abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị phọ romegheron ghan ika? Ibadị amem, rokạgh ghan olhoghi! Yira ophomhoghiạn igey phọ, yira komeeraam ni itughemhị phọ Enhaạn. (Jọn 8:45, 46) Yira ko/kel aani igey phọ idiphọ aSetan. Yira ko/ḍighi iyaạr dị egbạgh omheeraam mọ ayira. (Jọn 8:44) Enhaạn rawạ mọ awe phọ odị ‘ogheI ikarạph’ kụ ‘ophamanạm ilọ enighẹ,’ idiphọ aZizọs aḍighi bọ.—Rom. 12:9; Hib. 1:9. w21.05 10 ¶10-11

Kokaạph ika eḍighi maạr dị nạ awaaghị amhiịn mọ nạ mamheel ḍiphil ophoophe aloor obobọ ekpooko? Nạ katue ni akpetenhaan! Otelhedom mọ aPọl aḅẹm mọ awe kotue ni “okpetenaan ḍiphiI phọ Eru.” (2 Tim. 2:26) ADevid anhaghạn ni oroma phọ aNathan, akiton, aḅilhẹ aalemhi siya phọ odị r’aZihova. Ka/bulha, aZihova amoọgh ni iikpọ apu Setan. Esi iduọn phọ, yira omheera mọ aZihova ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh, pọ yira kokpetenhaan ni siphil Eru phọ. Kparipẹ r’omheel aḍiphil aSetan kụ ogbi owạ ilọ ootoghonhaạn, omhiịn mọ yira okel bịn ku/meel r’omheel. Yira kotue oḍighi iduọn phọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh Enhaạn bịn. Esi iduọn phọ, ḅeeḅereghị ghan torobọ aḍio mọ aZihova aḍighi idị nạ katue alegheri torobọ amem dị iyạl phọ araagharạ phọ iphẹn phọ retir iitughiạn phọ r’aroozọ phọ anạ. (Ps. 139:23, 24) Ḍighi ilọ nạ katue okpetenhaan ophoophe aloor r’ekpooko! Mesighẹ ni simuonịr asiạ aSetan amhiigh bọ itayạ phọ odị. Kuolọ enụm amem kokasaghiọm ni nyodị oḅilhẹ opiemhi. (Ogan. 20:1-3, 10) Yira okạr kụ rokori mem mọ amuphẹ phọ. Tutụ eteẹny mem mọ amuphẹ phọ, ewạ mọ ogona loor esi asiphil phọ aSetan. Lọgh inyaạm aghel ophoophe aloor ḅilhẹ r’ekpooko. Sopha ‘omerenyạn Eru’ phọ bịn odị kaghiilhaan ni nyinhạ asuma. w21.06 19 ¶15-17

Olhoghi aZihova raḅaạl ghan ni mem dị oye alhegheri igey aBaibul phọ kụ aḅilhẹ asighẹ atughemhị aani bunhọn. (Prov. 23:15, 16) P’eeghe idị ibo phọ aZihova rebụgh ghan mem dị odị amhiịn dị arebenhẹ phọ odị roḍighi oḍighi phọ ophọn phọ rodon! Esi omaạm, etigheri ezẹgh phọ emite bọ lhạ arukumuan a2020, utughemhị ni Baibul we dị omhạn 7,705,765, kụ awe dị oḅọgh loor ongọ aZihova kụ oḍiiny muụm umhạn 241,994. Abumhoom abumatuạn phọ abuẹn phọ, kotughemhị aani kẹn bunhọn dị koḍighi bumatuạn. (Luk 6:40) Iikia i/lo, yira roḅaalhamhị ghan olhoghi aZihova mem dị yira ophinom aani bin rukumuan oḍighi awe bumatuạn phọ. Oḍighi awe bumatuạn k/oọny oḍighi, kuolọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova yira kotue ni oḍighi aani ipẹ yira kotue bọ, otughemhị aani abumhoom ophomhoghiạn Odẹ k’akẹ phọ ayira. Nạ ragbi mọ ke”nighẹ oghoọr aḍiigbu oteẹny aani ghalhamọ oniin oye dị yira kotughemhị Baibul phọ ḍughụm? Imạ keḍuạ ni emite mem dị yira oḍighinhom torobọ eepoogh dị emite oḅenhị ghan abuphẹ yira oozuanhaan bọ motuughạ Baibul phọ r’ayira. Yira okuphom ni owol mọ aZihova kasẹph ni ikuph phọ ayira. w21.07 6-7 ¶14-16

Uw-emhạ phọ Devid angọ ni iboom ikpoki r’inhọn araraạr obakiọm oḍighi olhọgh otu iiḅereghị phọ. (1 Chron. 22:11-16) Ghalhamọ inyaạm ayira i/si mun ophinhom aani abin oḍighi olhoghoḍị aruutu ookpomhoghan phọ, yira kotue ni okiọm ghisigh obakị aani oḍighi phọ ophọn phọ dị eego esi iisogh phọ ayira, odaphạn okuru phọ ayira. Ḅilhẹ kẹn yira kotue ni ologhonhaạn ḍighaạgh iḍoọgh phọ omhooghọm aani asuọ raraạr phọ ipẹ mimitenhaan bọ iyira. Idị egbolhomaam onmo ghan inmo, ooḅeghiọn eḍeenhaan otelhedom mọ Pọl. Odị amhạgh ni Timoti odạph odị oghị oḍighi amisionarị phọ, kụ aḍeenhaan nyodị oomo asighalhanyạ itughemhị r’oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ odị. (Iiḍighi 16:1-3) Itughemhị phọ aPọl ilhoghonhaạn ḍighaạgh Timoti oḍighi ophelhegbe esi ogbạ ikpo onhụ phọ. (1 Kọr. 4:17) ATimoti asighẹ ni sighalhanyạ phọ aPọl atughemhiọm aani bunhọn. w21.09 12 ¶14-15

Eeghe kụ edị yira kotuughạ esi eḍeenhaan phọ Apolọs r’otelhedom mọ Pọl? Iyạl phọ abidị umhoọgh ni ogey olhegheri iyaạr aḍinyạ iigbia phọ. Bidị uulheghaan ni oḅilhẹ omhaạr itughemhị. Bidị ulhoghonhaạn ḍighaạgh kẹn ibadị awe oḍighi abumatuạn. Kuolọ r’oniin onyọ abidị oo/pikian ophoriphọ. (Iiḍighi 18:24) Okạr oghaạph, mem mọ Apolọs aḅuạ bọ Korịnt, aPọl alhọm ni mọ Apolọs aḅilhẹ aḅulha epẹ phọ. (1 Kọr. 16:12) Apolọs asighẹ ni inmo phọ odị aḍighinhom emạ eten—ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ ḅilhẹ r’okparamhị abumor phọ odị. Yira kotue ni okuphom owol mọ Apolọs aḍighi ni oye dị asooromhi loor. Esi omaạm, esi i/lo dị ogẹ mọ Apolọs aghaghạm ni olhoghi AkuiIạ r’APrisiIiạ iduọn bidị omaaghị bọ “eten Enaạn phọ oḍeenaan mọ odị amaạr alegheri.” (Iiḍighi 18:24-28) Otelhedom mọ aPọl alhọgh ni elhegh imạ iiḍighi phọ Apolọs. Kuolọ aPọl o/mhoọgh eḍịm oghị esi odị. Ipẹ aPọl agẹ bọ aghiọm ookpomhoghan phọ aKorịnt ekạr eḍeenhaan mọ odị asooromhi loor aḅilhẹ alegheri okụ odị.—1 Kọr. 3:4-6. w21.07 18-19 ¶15-17

Adạm r’Iv ulhegheri ni kụ opiomạn Enhaạn, kụ iḍighi kụ ekpẹ ni dị odị kasighẹ bidị siẹn eghunotu phọ odị. Kuolọ kokaạph aani ika ilọ eemharạ eemharạ phọ abidị? Eten ephomhoghiạn aZihova amiteom ni eepoogh dị abuphẹ osooromhi bọ loor ongọ nyodị koḍigh aani siẹn eghunotu phọ odị. Odị amiteom eepoogh phọ ephẹn dị eego esi ekiạ etagharạn ogina Oọny phọ odị. (Jọn 3:16) Loor esi ekiạ phọ aZizọs, 144,000 awe dị okpẹ oḍuomolhoghi momhoọgh aani eepoogh oḍighi anmụny Enhaạn. (Rom. 8:15-17; Ogan. 14:1) Oḅarạm isiphẹ, abunhọn irubal awe dị ko/tue ogbi dị okpẹ oḍuomolhoghi, osooromhi ni loor rodaphạn ogbi phọ Enhaạn. Kụ bidị omoọgh oḍuomolhoghi okạr oḍighi aani abuọ eghunotu phọ Enhaạn mem dị bidị moḅeẹny odẹgh ophogh phọ asughanham bọ omhạn siphẹ eekunha itooghị oniin oonịr asiạ phọ. (Ps. 25:14; Rom. 8:20, 21) Bidị romạgh ni aZihova nyiidiphọ idiphọ Olemhiạ, ḅilhẹ “Odẹ” abidị. (Mat. 6:9) Buphẹ koḅerion bọ kongọ aani ni eepoogh otuughạ olhegheri ipẹ aZihova rawạ bọ dị bidị koḍighi. Buphẹ omhegheron bọ agey oghị esi iiḅakiọm mọ, eekunha phọ koḍighom aani kẹn buọ eghunotu phọ odị. w21.08 5 ¶10-11

Otelhedom mọ aPọl asighẹ oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ idiphọ iyaạr dị emhạn maạr epu inhọn araraạr kụ odị arolhonhaạn ni oḍighi phọ opọ phọ esi ibadị asiạ. Odị aghaạph ghan ni iiḅi iinhaghạn phọ “esi ogbo, r’oḍuạ ghan otu ogbạ otu.” (Iiḍighi 20:20) Odị asighẹ ni aḍighinhom torobọ eepoogh dị emite! Esi omaạm, mem dị odị akori ghan righirị odị epẹ Atẹns, odị asighẹ ni eepoogh phọ epẹ phọ aḅenhiọm egu awe dị ogbatanaạn iiḅi iinhaghạn phọ, kụ eekunha phọ imạ iḍuạ ni emite. (Iiḍighi 17:16, 17, 34) Ghalhamọ r’amem mọ odị “odi bọ ikoli phọ,” aPọl aghaaphạn ghan ni buphẹ orọl bọ r’odị. (Fil. 1:13, 14; Iiḍighi 28:16-24) APọl aḍighinhom ni mem mọ odị agey. Odị amhạgh ghan ni bunhọn oḍighan odị siphẹ oḍighi ogbeelhom omhạr phọ. Esi omaạm, siphẹ oḅẹl oḍighi amisonarị phọ odị, odị aphạm Jọn Mạk; kụ siphẹ omhunenhiom iyạl phọ, odị aphạm Timoti. (Iiḍighi 12:25; 16:1-4) Dị iikia i/lo, aPọl aḍighi ni ipẹ odị katue bọ otughemhị abidị ilọ omhaạr ophogh arookpomhoghan phọ, bumor r’abumaranhi phọ, ḅilhẹ r’ilọ oḍighi abutughemhiạ dị osilor.—1 Kọr. 4:17. w22.03 27 ¶5-6

Buniin u/meeraam mo Olemhiạ odi ni loor esi dị bidị roḅẹm ghan mọ ogina iyaạr dị bidị omhiịn ekpeḍien kụ edị bidị romeeraam ghan. Kuolọ okạr oghaạph, bidị omeeraam ni ilọ araraạr dị bidị ko/tue omiinọm ekpeḍien idiphọ ookuugh, loor esi dị omiịn ni eḍeenhaan. Odọ phọ omheeraam mọ oghaạph bọ oghol siẹn aBaibul phọ eḅaramaạm ni inhọn araraạr dị yira “olegheri okuphom owol ilọ araraạr phọ ipẹ yira k”omiịn bọ.” (Hib. 11:1) Resighẹ ghan ni mem r’inyaạm otuughạ ilọ araraạr phọ iphẹn phọ, ibadị u/moọgh eephuạ olhọgh odọ inyaạm mọ iphẹn phọ. Oye dị u/waaghị raraạr r’aloor odị upogh katue ni bịn ameeraam mọ olemhiạ o/lho. Abuniin abuọ asayẹns dị mokiririom ophogh oḅilhẹ otuughạ ilọ olhẹm mọ, morue okuphom owol mọ Enhaạn kụ alhem oomo araraạr. Eeni buniin umheeraam bịn mọ Olemhiạ o/lho loor esi dị u/tughemhị ghan bidị ilọ olemhiạ epẹ igbogh asiskul phọ abidị. Toroboiperolbọ, ibadị moru olegheri oḅilhẹ opomhoghiạn aZihova. Ii emoghi dị oomo ayira kokparamhị omheeraam mọ ayira esi Enhaạn, etigheri ipẹ utughemhị bọ iyira otu askul. w21.08 14 ¶1; 15-16 ¶6-7

AZizọs asighẹ ḍidogh oọny uruur phọ, kụ amaạm amiteom odọ idị eḅeraạn aZihova oḍeenhaan ghan onmạ ighirigiir. Siphẹ aḍidogh phọ, oọny phọ aḍuạ olhoghotu “kụ aliom ikpoki phọ odị uruur.” (Luk 15:13) Onyebel roten, odị akiton esi ikarạph araagharạ phọ odị, asooromhi loor, kụ aḅula olhoghotu. Odẹ phọ azọ ika? AZizọs aḅẹm mọ: “Kụ odị [oọny phọ] odi ni k’egher, kụ odẹ phọ odị amiịn nyodị, kụ amoọgh igbiririph esi odị, kụ aghiil aghị aghurughi nyodị, kụ akpụn okpo odị.” Odẹ phọ oo/folhomhi oọny phọ odị. Kparipẹ ghụn, r’onmạ ighirigiir odị asạr ri awilhenhaạn aḅilhẹ asighẹ nyodị alhọgh otu. Oọny uruur phọ apiomạn ni agey, kuolọ odẹ phọ asạr ri awilhenhaạn loor okiton phọ odị. Odẹ onmạ ighirigiir phọ siẹn aḍidogh phọ amerenyạn aZihova. Ephẹn kụ eten dị aZizọs agananami ipẹ Odẹ phọ odị aakolhobian bọ ni osạr owilhenhaạn abukarạph dị okiton k’ekpom.—Luk 15:17-24. w21.10 8 ¶4; 9 ¶6

Ḍio arodon ibadị abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị moḍighi oomo ilọ bidị kotue aaghị aḍikaraghị aḍien phọ Enhaạn. Bidị mogbuurogh osigheọgh siphẹ asiBaibul phọ bidị ogbạ bọ otenheghi. Kụ ibadị amem bidị ro/meera ghan moghol siphẹ asiosị phọ abidị. Oye katue ni aparanhaạn mọ Abugbaanhaạn AZihova bịn kụ awe dị olhọgh eegu oḅilhẹ oghenhi ḍien phọ Enhaạn ḍughụm? Yira roḍighi ghan ni idị aḍikaraghị aḍien phọ Enhaạn keelheghaan siẹn oomo aḅirinhi phọ eten dị abunhọn aruukụ iiḅereghị ro/ḍighi ghan! Idị egbolhomaam iphẹn phọ, yira roḍighi ni oomo ipẹ yira kotue bọ orọl idị eḅọph r’aḍien phọ ayira, Abugbaanhaạn AZihova. (Isa. 43:10-12) Yira momiteom New World Translation of the Holy Scriptures onhụ abạl dị emhạn 240 erubal, kụ apamhanhạm ḍien phọ aZihova riisi dị inhọn asiBaibul megbuurogh esigheọgh. Kụ yira romiteom ghan rinyạ dị egbạ Baibul phọ ḅilhẹ elhọgh repophe ghan ḍien phọ aZihova esi arunhụ aḍiaḅạ dị repel li 1,000! w21.10 20-21 ¶9-10

Yira rooseeny ghan aZihova mem dị yira olhoghonhaạn ḍighaạgh bumor r’abumarani ayira dị ekuom. AZihova aguan ni oḅulhemhian ghan atorobọ onyọ Izrạl dị alhoghonhaạn ḍighaạgh rukulhom mọ. (Deut. 15:10) Okạr agey, torobọ amem dị yira olhoghonhaạn ḍighaạgh onyọ umor ayira dị iyaạr ekuom, pọ yira rotenhe ghan omụgh aZihova. (Prov. 19:17) Esi omaạm, mem dị aKristẹn abuọ aFilipai oghiọm Pọl inmo mem dị odi ikoli, odị aḅẹm mọ, “Enaạn esighẹ ni inmo phọ iphẹn esẹph idiphọ ekiạ eeḅi eḍu dị nyina rengọ nyodị.” (Fil. 4:18) Maạr aphogh siphẹ ookpomhoghan phọ anyinha kụ apuruan loor mọ, ‘Oye odi ni dị mị katue aloghonhaạn ḍighaạgh ḍughụm?’ Olhoghi aZihova r’aḅaạl ghan agey mem dị yira osighẹ mem, inyaạm, ḍighalhanyạ, ḅilhẹ r’araraạr emhoọgh ayira kụ olhoghonhaạn ḍighaạgh bumor phọ. Odị amiịn ipẹ phọ idiphọ apakirị iiseeny phọ yira rongọ bọ nyodị. (Jems. 1:27) Igey iiseeny emoghi ni mem r’inyaạm. Kuolọ ii/mọr. (1 Jọn 5:3) Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị ephomhoghiạn aZihova r’abumor r’abumarani phọ kụ rinyu ghan iyira ooseeny odị. w22.03 24 ¶14-15

Orue oḍeenhaan igbiririph bumor r’abumarani phọ ayira, pọ yira omoọgh olhegheri iiḅaghamhị phọ bidị osoman bọ. Esi omaạm, eeni onyọ umarani amoọgh iiḅaghamhị e/moon. Odị o/ghaạph oḅenhị oye, kuolọ eeni odị kasereghiạn ni olhoghonhaạn aḍighaạgh dị yira ongọ nyodị. Odị amoghi ni dị kosanhaạn nyodị eḍien obobọ ogbuurogh otu odị ḍughụm? Eeni onyọ umor atoph oḍighi odị. Yira otue ni ongo aani ghan nyodị ikpoki eten dị odị ka/legheri mọ yira kụ ungọ nyodị, tutụ odị aḅilhẹ amhoọgh oḍighi. Yira ku/kori ghan tutụ abumor r’abumarani phọ ayira kụ upuru iyira olhoghonhaạn aḍighaạgh, kụ ogbi oḍeenhaan igbiririph. Idiphọ aZihova, yira kụ okem ghan oḍighi iyaạr omiteom. Yira kụ u/puru aZihova kụ aḍighi bọ idị ogogo phọ ramụ ghan kusoorom iyira torobọ aḍio! Torobọ oye ramooghọm ghan ni suọ ogogo phọ, ghalhamọ r’abuphẹ u/sereghiạn bọ ni. Araraạr phọ ikuom bọ iyira aZihova rungọ ghan bọ iyira eḍighi eḍeenhaan ephomhoghiạn phọ odị. P’eeghe idị yira ophomhoghiạn aZihova loor igbiririph r’eegharạ inmo phọ odị! w21.09 22-23 ¶12-13

Ephomhoghiạn oḅạr phọ Enhaạn renyu ghan nyodị osạr owilhenhaạn. Mem dị aZihova amhiịn oḍighinhom ikarạph dị makiton, ephomhoghiạn oḅạr renyu ghan nyodị osạr owilhenhaạn. Okọ suọr phọ aDevid aghaạph ilọ aZihova mọ: “Odị iyira ru/zoọm ghan odaphạn ikarạph ayira, ḅilhẹ ru/kpiọm ghan iyira ipẹ ikarạph ayira ekpeanhaạn bọ.” (Ps. 103:8-11) ADevid amhiịn ni ipẹ repin ghan bọ mem dị oye alhoghoma apum loor ooruẹn olhoghi dị ragurọgh. Odị amhiịn kẹn ni mọ aZihova “anyạ ni osạr owilhenhaạn.” Eeghe kụ renyu ghan bọ aZihova osạr owilhenhaạn? Ophagharanhaạn phọ odi siẹn esi aBaibul phọ arodon. Ii, idiphọ aDevid aghaạph bọ ni esi iiḅereghị, aZihova rasạr ghan kawilhenhaạn loor esi dị ephomhoghiạn oḅạr phọ odị kụ iphughạn esi abuphẹ romạgh bọ nyodị. Eḍighi ni elhiom ḅilhẹ ekpeanhaạn ni olhoghoma apum mem dị yira oḍighi ikarạph. Loor esi dị ketue ni inyu iyira okiton ḅilhẹ rogbariọn aradạ ilọ onmia. w21.11 5 ¶11-12

AZihova apomoghiạn ḍien phọ odị, kụ rawạ mọ torobọ oye alhọgh eegu. (Isa. 42:8) Kuolọ esi odiiny oonịr asiạ, moofolhomhi ḍigey aḍien phọ odị. (Ps. 74:10, 18, 23) Iphẹn phọ imhiigh mem mọ Eru phọ (remạ ghan “Iḅoroghom”) agbạ bọ mọ Enhaạn abooghinaạn Adạm r’Iv iyaạr. (Gen. 3:1-5) Egbi k’amem mọ amuphẹ phọ, mogbaaghị okpẹ mọ aZihova asophoghom omhạr awe iyaạr dị bidị okạr omhoghi. AZizọs amhoọgh ni ogbolhomaam ipẹ moofolhomhi bọ ḍien Odẹ phọ odị. AZihova kụ amhoọgh elhiom otooghị asikẹ phọ r’ade phọ, ḅilhẹ eten itooghị phọ odị kụ ikạr enhighẹ. (Ogan. 4:11) Kuolọ Eru phọ maakelheghi ruukpaạny r’awe bịn rootughiạn ghan mọ Enhaạn i/moọgh elhiom otooghị. Moọny amem, koselemhi ni iiḅaghamhị phọ iphẹn phọ dị ke/tọl ghan mun. AZihova kameremhị ni elhiom itooghị phọ odị mem mọ odị kamạ bọ amiteom mọ Itooghị phọ odị bịn kụ ketue eseere eephọ r’oghoph siẹn ade phọ. w21.07 9 ¶5-6

Eḍighi eseereom mọ olhephiri uwotu aaḅaghamhiạn ghan loor ilọ omiteom eḍien, iinmenian, r’esi orọl ongọ eghunotu phọ odị. Nạ asoman ni ekulhom ḍughụm? Eḍighi idiphọ, pọ ophọn amem dị ekparạm nyinhạ. Toroboiperolbọ, etigheri ipẹ adọl phọ ekpạr bọ esi, nạ katue ni asighẹ mem mọ amuẹn phọ akparamhiọm omheeraam mọ anạ. R’iiḅereghị, bạl ikpo onhụ phọ aZizọs edi bọ Matiu 6:25-34 kụ agbirima. Ḅeeḅeghiọn reḍeenhaan awe amem mọ ayira dị egananamhi mọ aZihova ramiteom ghan ni kangọ buphẹ ogbon bọ okumu odị. (1 Kọr. 15:58) Oḍighi ghan iduọn phọ kekparamhị akpọ oḅio phọ anạ mọ Odẹ k’akẹ phọ anạ kaḍighi ni angọ nyinhạ ipẹ odị maḍighi bọ ni angọ bunhọn dị osoman aani iniin phọ asidọl phọ. Odị alegheri ni raraạr phọ ekuom bọ nyinhạ, aḅilhẹ alegheri ilọ omiteom ongọ anạ. Mem dị aZihova alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh, omheeraam mọ anạ kakpạr ri apu ipẹ arọl ghan bọ, eḅilhẹ enyaamhị nyinhạ ilọ okparạm ogbogh odẹgh ophogh ghisigh. w21.11 20 ¶3; 21 ¶6

Itughemhị etagharạn pho mekparamhị ni omheeraam ibadị aKristẹn. Bidị mophamhanhạm ni oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ etigheri isophoghom, oḅilhẹ okparaghạm odẹgh ophogh kirokirọ bịn tutụ okpoọm. Ooḅeghiọn eḍeenhaan otelhedom mọ Jọn. AJọn alhom bịn agheelhom oḍighi oghaạph ghan igey phọ ilọ aKraist r’ekiạ etagharạn phọ, dị eeni epel li 60 asiạ. Mem dị odị rakị omhạn 100 asiạ, Iikpọ Itooghị aRom mọ umhiịn nyodị idiphọ amulhọgh ḍien bịn ophorogh nyodị osighẹ oghị epẹ ekpu ogbo phọ aPatmos. Odị asoor eeghe olhogh? Odị aghaạph ghan “oghaạph phọ Enaạn r’ipẹ aJizọs Kraist agananami bọ.” (Ogan. 1:9) P’eeghe emạ eḍeenhaan omheeraam r’okparạm! Igẹ iigbia phọ aJọn eḍeenhaan mọ odị aphomhoghiạn ni iboom Zizọs, aḅilhẹ asereghiạn ekiạ etagharạn phọ. Aḍinyạ phọ odị epamanhạm riisi dị repel li 100 dị eghaạph ilọ etagharạn phọ obobọ imạ araraạr dị ekiạ phọ meḍighi idị edugh oteẹny. (1 Jọn 2:2) Egananani mọ aJọn akạr kụ asereghiạn ekiạ etagharạn phọ. w21.04 17 ¶9-10

AZihova rawạ mọ awe phọ odị oḍeenhaan ghan ogbolhomaam buphẹ oḍiku bọ raaghạ phọ. Esi omaạm, odị aḅenhị we phọ Izrạl mọ ku/tonyon ghan oye dị aḅaaghạph. Oronyon phọ opọ phọ atue ni aḍighi ipaarọgh obobọ itulughian. Epẹ phọ ekarạph eten ozoọm oye dị aḅaaghạph! Loor esi adọl phọ odị, ka/tue akaạph iyaạr ophelaạm aloor odị. Ḅilhẹ kẹn, siphẹ Leviticus 19:14 Enhaạn aḅenhị rebenhẹ phọ odị mọ “u/deanhaạn ghan ikạ oye dị eten ra/miịn ghan.” Mem dị rokaạph ilọ awe dị oḍigh eghạ, aḍiniin aḍinyạ ekaạph mọ: “Gạ phọ epẹ Izrạl arọl ghan bọ epẹ Middle East, ugilaạm ghan oḅilhẹ ozoọm ghan we dị oḍigh eghạ ekarạph eten.” Eeni oye dị u/moọgh ogbolhomaam atue ni asighẹ ikạ aseere risigh oye ikpom ariḍien, loor esi dị rawạ mọ aḍighima iyaạr obobọ rawạ omhilhọgh oye phọ. P’eeghe idị iphẹn phọ eeph! Dị eego esi itọ phọ iphẹn phọ, aZihova alhoghonhaạn ḍighaạgh we phọ odị omhiịn mọ ewạ mọ bidị oḍeenhaan ghan igbiririph buphẹ oḍiku bọ raaghạ phọ. w21.12 8-9 ¶3-4

AJekọb aaḅaghamhiạn ghan loor mọ eeni siẹn umor phọ odị kaḅilhẹ ni akaghạm nyodị olhoghi. Kụ odị akuamhị aaḅereghị aḅenhị aZihova ilọ oghaạph phọ ophọn phọ. Kụ odị asighẹ inmo aghiọm Isọ. (Gen. 32:9-15) Eekunha phọ, mem mọ aJekọb azuan bọ umor phọ odị, odị kụ aphụr aḍeenhaan olhọgh eegu Isọ. Odị azuman angọ Isọ—ka/mem, ki/yạl amem bịn, kuolọ oḍual amem! R’ezọ osooromhi aloor r’olhọgh eegu, aJekọb aḅilhẹ ni amhoọgh eephọ r’umor phọ odị. (Gen. 33:3, 4) Iyaạr ituughạ edi ni esi ipẹ aJekọb aakolhobian bọ oteẹny umor phọ odị, r’ipẹ odị aghaaphạn bọ Isọ. Eniin pọ, r’osooromhi aloor aJekọb alhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova. Kụ agbariọn radạ owạ eephọ r’umor phọ odị, dị edaphạn r’iiḅereghị phọ odị. Mem mọ bidị oozuanhaan bọ, aJekọb o/gbakiạn r’umor phọ odị, omạ omiteom oye lọ apiomạn. Aḍiigbu phọ aJekọb pọ oḅilhẹ omhoọgh eephọ r’umor phọ odị. Nạ katuughaạny aani ni Jekọb ḍughụm?—Mat. 5:23, 24. w21.12 25 ¶11-12

Mem dị nạ aatughiạn ilọ ipẹ aZizọs amhugh bọ ookpereghi ikarạph phọ ayira, eeni nạ kaḅẹm ni mọ, ‘mị u/kpeanhaạn iphẹn phọ.’ Eeghe kụ iḍighi kụ nạ katue bọ ni aloghoma iduọn phọ? Ekpom mọ ayira i/munughan bọ etue ni iikeleghi iyira, esi ootughiạn ghan mọ yira u/kpeanhaạn ḅilhẹ mọ Enhaạn iyira u/phomhoghiạn mun. (1 Jọn 3:19) Yira ootughiạn ghan mọ “Enaạn ebụgh ni epu iloghi phọ ayira.” Ephomhoghiạn r’osạr owilhenhaạn Odẹ phọ ayira ekpạr ri epu torobọ aḍikarạph aḍiitughiạn dị aaghiạn siphẹ ekpom mọ ayira. Ewạ mọ yira okuphom owol mọ Enhaạn uphomhoghiạn ni iyira. Orue okuphom owol, pọ ogbor ghan otuughạ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, ooḅereghị ghan egbạ gbạ amem, ḅilhẹ ogbor ghan ooḅughonhaan r’abuphẹ oḅạr bọ nyodị. Eeghe kụ iḍighi kụ emhạn bọ maạr oḍighi iphẹn phọ? Loor esi dị araagharạ phọ aZihova kekạr kụ eegholhaan eten dị nạ kanaghanhạn. Nạ kaloghoma ni ephomhoghiạn phọ odị. Ogbirima ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn torobọ aḍio ketue ni elhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh ootughiạn ghan eten dị eegholhaan, “r’oolemiom ghan ilọ epiomạn” siphẹ ekpom mọ anạ.—2 Tim. 3:16. w21.04 23-24 ¶12-13

Ewạ ni mọ oḍighi idị epu otuughạ olhegheri araraạr bịn. Ewạ mọ ogbirima ghan ipẹ yira rotuughạ bọ. Ooḅeghiọn idị emitenhaan oye phọ agẹ bọ Psalm 77. Odị aaḅaghamhiạn ghan loor mọ aZihova maghel nyinọ r’abupheriphọ abuọ Izrạl phọ. Kụ ipẹ phọ ingọ ghan nyodị e/naanhị aḍughul. (Asiikpịgh phọ 2-8) Odị aḍighi eeghe? Odị aḅenhị aZihova mọ: “Mị kagbiran ni oomo iiḍighi phọ anạ aḅilhẹ agbiran roozọ phọ anạ.” (Ekpịgh phọ 12) Agey ni, okọ suọr phọ akạr ri alhegheri raraạr phọ ipẹ aZihova maḍighinhaan bọ we phọ Odị epẹ omhạn, kuolọ odị aakia ghan ni kụ aḅẹm mọ: “Enhaạn mewula onmạ ghan ighirigiir ḍughụm, obobọ ophin ologhi masighẹ onmạ ighirigiir phọ odị ḍughụm?” (Ekpịgh phọ 9) Okọ suọr phọ agbirima iiḍighi phọ aZihova ḅilhẹ r’ipẹ Enhaạn maḍeenhaan ghan bọ ni onmạ ighirigiir r’igbiririph epẹ omhạn. (Ekpịgh phọ 11) Eeghe kụ iḍuạ emite? Okọ suọr phọ akuphom ni owol mọ aZihova ka/gunhọm we phọ Odị. (Ekpịgh phọ 15) w22.01 30-31 ¶17-18

AZihova aloghoma ika ilọ alhephiri r’anmariịr phọ abuphẹ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ kụ momhuughu bọ? Odị akạr kụ rawạ oḅilhẹ omhiịn abidị! (Job 14:15) Nạ alegheri ni idị inyaam Ebraham resiph aZihova? (Jems. 2:23) Obobọ aMozis, opọ r’odị “oosomanan ghan bọ kụ oghaaphạn”? (Ex. 33:11) Ḅilhẹ p’eeghe idị odị ragon onhaghạn dị aDevid r’abueriphọ abukọ suọr phọ romoọr imạ asuọr iiseeny phọ abidị! (Ps. 104:33) Ii, arighirị phọ aZihova abuẹn phọ ronaanị ralạ aḍuugh, kuolọ odị o/wulha bidị. (Isa. 49:15) Odị aatughiạn ni oomo ilọ abidị. Ḍiniin aḍio, odị kaḅerion ni bidị, aḅilhẹ anaghạn iiḅereghị abidị ḅilhẹ asighẹ iiseeny phọ abidị. Eḍighi maạr dị oye mamhughanhaan nyinhạ, pọ iphẹn phọ ephoomhị eḅilhẹ eedereghị nyinhạ. Mem mọ iḅạph phọ emhiigh bọ siphẹ Iden, aZihova alhegheri ni mọ asidọl phọ keloghorị ni kụ egbi oḅilhẹ onhighẹ. AZihova akel li sipioghọm mọ, ekeeny iiruẹn phọ, ḅilhẹ r’iigamaniạn phọ edi bọ siẹn aḅirinhi phọ rodon. w21.07 10 ¶11; 12 ¶12

Yira oḍeenhaan edọ ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ, pọ yira romạ ghan komiteom mọ yira osereghiạn ni etagharạn phọ. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị aZizọs o/ngọ ghuḍum mọ odị ogina ayira bịn, kuolọ eḅaramaạm aani ni bumor r’abumarani phọ ayira. Iduọn odị aghol aani bọ emhụ abidị amhugh, eḍeenhaan mọ bidị omạn ni maạr agey esi odị. (1 Jọn 3:16-18.) Yira roḍeenhaan ghan ephomhoghiạn bumor r’abumarani phọ ayira esi eten phọ epẹ yira rozoọm ghan bọ bidị. (Efẹ. 4:29, 31–5:2) Esi omaạm, yira rologhonhaạn ghan ni bidị ḍighaạgh mem dị bidị u/moon, obobọ osoman ogbagarạ odẹgh ophogh, eḅaramaạm ekperenhom iiḅaghamhị eseereom. Kuolọ yira koḍighi ika mem dị onyọ umor obobọ umarani aḍighi obobọ aghaạph iyaạr dị repin esi ayira? Rekparanhaạn ghan ni nyinhạ osạr owilhenhaạn ḍughụm? (Lev. 19:18) Eḍighi idiphọ, pọ daphạn oroma phọ aḅẹm bọ mọ: “Iminoghọm ghan esạr ghan ewilenaạn ikarạph Iọ awe iḍighi inyina. lsạr ghan ewilenaạn bunọn, idiphọ Omoọgh-we phọ masạr bọ iwilenaạn inyina.” (Kọl. 3:13) Torobọ amem dị yira osạr owilhenhaạn bumor r’abumarani phọ ayira, pọ yira roḅenhị ghan Odẹ k’akẹ phọ ayira mọ yira okạr ri osereghiạn etagharạn phọ. w21.04 18 ¶12-13

Eeni yira rokumuan ni iboom kongọ aZihova koḅilhẹ olhoghonhaạn ḍighaạgh ibadị oḍiiny amuụm. Kuolọ olhọgh elhegh mọ ekol phọ yira omhoọgh bọ iḍuạ esi aḍisẹph phọ aZihova kụ eru. Eḍeenhaan phọ Apolọs r’otelhedom mọ aPọl itughemhị ni iyira kẹn enhọn iyaạr—iduọn aroopoogh phọ ayira rebụgh bọ siẹn ookpomhoghan phọ kụ edị aroopoogh olhọgh ophophe eephọ siẹn ookpomhoghan phọ ayira rebụgh ghan bịn. P’eeghe idị yira rosereghiạn ikumor awe phọ r’abuẹn rologhonhaạn ghan bọ ḍighaạgh ikumor awe phọ, iduọn bidị rulhoghonhaạn ghan bọ iyira ḍighaạgh omhoọgh amuḅọph r’eephọ siẹn igbo phọ ayira. Bidị roḍighi ghan iduọn phọ mem dị bidị ungọ iyira oroma dị aḅuạ siẹn aBaibul phọ kụ aru. Bidị ro/kparaghạ ghan oḍeenhaan idị bidị omhạn maạr, kuolọ rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh onhaghanhạn aZizọs Kraist kụ odaphạn eḍeenhaan phọ odị! (1 Kọr. 4:6, 7) Enhaạn angọ ni torobọ onyọ ayira ḍighalhanyạ r’olhegheri iyaạr. Yira otue ni ootughiạn mọ ipẹ yira roḍighi bọ ekom epughạn. Kuolọ, iịny ipẹ yira roḍighi ghan bọ olhọgh ophophe amuḅọph ekịgh ibạm iḍigh phọ ipẹ rokolhọm ghan bọ asuomạ. Eḍighi idị yira koḍighi ipẹ yira kotue bọ oruphuron atorobọ eeteḅa eegharạ iipikian. Oghiọm ghisigh oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ olhọgh ophophe eephọ r’amuḅọph siẹn ookpomhoghan phọ.—Efẹ. 4:3. w21.07 19 ¶18-19

Nạ katue ni akuphom aani owol mọ nạ kaḅilhẹ ni amiịn buọ ephomhoghiạn phọ anạ momhuughu bọ. Emoghi phọ r’iidereghị phọ aZizọs angọ bọ righirị phọ odị eḍeenhaan mọ odị akạr ri rawạ oḅerion awe esi aḍuugh! (Jọn 11:35) Nạ katue ni abakị bulọ romoghi. AZizọs o/mhoghi r’aMeri r’aMatạ bịn, odị alher rurụ angọ kụ aḅilhẹ akparamhị bidị. (Jọn 11:25-27) Yira kotue ni oḍighi aani igina phọ ongọ bulọ romoghi. ADan, okumor oye ookpomhoghan dị odi ghan Australia, aḅẹm mọ: “Anhịr phọ amhị amhugh bọ, mị umhoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh. Aburulom r’anmariịr abidị uru ghan dulhe r’aḍiroọr olher arurụ ongọ amhị bịn. Mem lọ mị rakaạph kụ ramoghi, bidị u/miịn ghan mọ mị raḅo ilọ anmụny. Bidị uḍighinhaan ghan imhị raraạr, idiphọ ootol amoto, oghị oghonhaan amhị raraạr osạ, r’osanhaạn amhị eḍien mem lọ mị u/tue. Bidị ugbor ghan ni ooḅereghị r’amhị. Bidị ukạr kụ oḍighi bugey arighirị r’abumor ‘dị omhạr mem iiḅaghamhị.’”—Prov. 17:17. w22.01 16 ¶8-9

AZihova ruwanhaạn ghan iyira ipẹ ekạr bọ enhighẹ. (Prov. 4:20-22) Mem dị Enhaạn uromha iyira dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị, arinyạ phọ regbạ bọ Baibul phọ, obobọ esi onyọ aKristẹn dị asianhaan, pọ ruḍeenhaan ghan iyira ephomhoghiạn phọ odị. (Hib. 12:9, 10) Gbon oromha phọ, ke/ten phọ epẹ ongọ bọ. Eeni amem, yira otue ni ootughiạn mọ iyira u/ngọ oromha phọ egey eten. Okạr agey, ewạ ni mọ oye dị rangọ oromha akparaghạ ghan ongọ eten dị kedugh osighẹ. (Gal. 6:1) Kuolọ eḍighi maạr dị ungọ iyira oromha, pọ ogbon ni dom mọ—ghalhamọ eten phọ ongọ bọ isughanham ni. Yira otue ni opuruan loor mọ: ‘Ghalhamọ r’iduọn eten phọ ongọ bọ oromha phọ esughanham bọ ni, oye phọ rakaạph ni inẹ ḍughụm? Mị katue ni apogh agunọm e/munughan oye phọ angọ bọ oromha phọ, pidị mị amooghọm suọ oromha phọ ḍughụm?’ Keḍighi ni osụ olhoghi owạ ghan eten omhooghọm asuọ torobọ oromha lọ ungọ iyira. w22.02 12 ¶13-14

AZihova alegheri ni mọ resighẹ ghan ni mem r’inyaạm okpạr opu ikarạph iitughiạn r’iḍighinhom araraạr. (Ps. 103:13, 14) Toroboiperolbọ, dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị, uwaloor iigbia phọ, ḅilhẹ r’ookpomhoghan phọ odị, aZihova rungọ ghan ni iyira osụ olhoghi, inyaạm, r’olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ yira omhoghi bọ orue onmia. Sighẹ Baibul phọ kụ aaḅeghenhọm loor phọ anạ. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ekịgh atamaḍiki; yira kotue ni osighẹ ooḅeghenhọm iitughiạn, ikpo-onhụ r’iḍighinhom araraạr phọ ayira. (Jems. 1:22-25) Ḅilhẹ kẹn aZihova aakolobia ni olhoghonhaạn anạ ḍighaạgh. Olhoghonhaạn aḍighaạgh odị kụ anhighẹ apu, loor esi dị odị kụ alhegheri ipẹ edi bọ ekpom mọ anạ. (Prov. 14:10; 15:11) Esi iduọn phọ lẹm eegharạ ooḅereghị ghan ḅilhẹ r’otuughạ ghan aBaibul phọ torobọ aḍio. Kuphom owol mọ asiigbu phọ aZihova kụ inhighẹ epu. Asuọ odi ni esi oḍighi atorobọ iyaạr dị aZihova aḅẹm mọ oḍighi. Abuphẹ rodaphạn ghan bọ siigbu phọ odị roḍigh ghan ni eghuan, korọl ḍigey adọl, r’oḅaạl olhoghi.—Ps. 19:8-11. w22.03 4 ¶8-10

Yira rooseeny ghan aZihova mem dị yira oḍighom aani ghan olhọgh r’oselhemhi aruutu iiseeny phọ. ABaibul phọ aḅẹm mọ, olhọgh ogbogo iigbia phọ aḍighi “oḍighi iigbia.” (Ex. 36:1, 4) Rodon phọ kẹn, aZihova amiịn aani oḍighi odoghoḍi asiKindọm Họl phọ ḅilhẹ r’inhọn aruutu oḍighom mọ idiphọ iiseeny dị rongọ nyodị. Abunhiin abumor r’abumaranhi ayira rolọgh ghan ni muboom amem rukumuan phọ iphẹn phọ. Yira okạr kụ rosereghiạn bin phọ abidị siẹn arukumuan Omhạr phọ. Kuolọ i/munheen pạ, bidị romite aani ghan kẹn ni epẹ erugh phọ. Abunhiin abidị rokoọr ghan kẹn ni ḍiigbu okọy eten. Ikumor awe ookpomhoghan phọ koḍeenhaan mọ bidị robakị ni rukumuan odoghoḍi arutu phọ, esi onhuụn ghan omạ onyọ abuẹn phọ dị agẹ oḍighi okọy eten kụ asianhaan ni. Mughumọ yira omaạr odoghoḍi arutu obobọ u/maạr, oomo ayira kotue ni opinhom aani bin rukumuan phọ iphẹn phọ esi omhaạr ophạm r’oḅaalhamhị ghan arutu phọ. w22.03 22 ¶11-12