April

AZizọs phọ uḍeenhaan ni iyira eboom ephomhoghiạn esi omheera ongọ aghuḍum mọ odị loor emhụ ayira. (Jọn 15:13) Yira ko/tue okpẹ aZihova r’aZizọs esi ephomhoghiạn phọ bidị muḍeenhaan bọ iyira. Kuolọ ipẹ yira oseere bọ dọl aghuḍum mọ ayira torobọ aḍio kụ keḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni. (Kọl. 3:15) Abuẹn osagharạn bọ omaghamhị ni maạr etagharạn phọ engọ bọ bidị eepoogh omhoọgh aani ookiạ oḍuomolhoghi phọ opọ phọ. (Mat. 20:28) Loor omheeraam mọ abidị esi ekiạ phọ aKraist, aZihova magbeelhom mọ bidị awe elhiom eḍighinhom iyaạr aḅilhẹ asighẹ mọ anmụny onọ. (Rom. 5:1; 8:15-17, 23) Iphediphọ iyool phọ kẹn osereghiạn aani ni etagharạn phọ. Loor omheeraam mọ abidị esi iḅaạl phọ aKraist, bidị momhoọgh ooruẹn olhoghi dị aḅaạl ghisigh Enhaạn oḅilhẹ oḍuomolhoghi okpetenhaan “iboom iminimiịn phọ.” (Ogan. 7:13-15) Iyạl phọ egu phọ koḍeenhaan osereghiạn phọ abidị esi oghị aani ghan aMemorial phọ torobọ alhạ. w22.01 23 ¶14-15

Esi aZizọs iyaạr phọ oghol bọ kụ rokiigh nyodị kụ ikạr bọ eeḅaghamhị nyodị. Usiph nyodị olhogh oopụ Enhaạn—idiphọ oye dị u/lọgh eegu Enhaạn obobọ ḍien phọ Enhaạn. (Mat. 26:64-66) Olhogh phọ bidị osiph bọ nyodị kụ aaḅaghamhị bọ nyodị dị tutụ odị aatughiạn ghan mọ obọ Odẹ phọ onọ asighẹ egọ imhinhimhiịn phọ. (Mat. 26:38, 39, 42) Iwạ mọ okạn Zizọs anyụ oreeny otagharanhạm aJu phọ esi adọl itulughian. (Gal. 3:10) Bidị ughunyan odạph Olhogh phọ Enhaạn, kuolọ bidị u/tuụgh udaphạn. Idiphọ anmụny Adạm, bidị okpẹ omhuughu, kụ oḅilhẹ oḅarạm itulughian phọ iphẹn phọ. (Rom. 5:12) Olhogh phọ Enhaạn aḅẹm mọ oghiigh ghan ni oye dị aḍighi ikarạph dị ephạm erugh aḍuugh. Eeni amem ukạn ghan ḍizu oye loor oreeny mem dị moghiigh. (Deut. 21:22, 23; 27:26) Kụ iḍighi kụ iduọn okạn bọ Zizọs loor oreeny phọ, iḍighi idị edughanhaan eelhe aJu phọ oghel bọ nyodị, omhooghọm aani asuọ ekiạ phọ odị. w21.04 16 ¶5-6

Tuutughiạn ipẹ emite bọ ḍughul otu phọ aZizọs esughanham bọ omhạn siẹn ade phọ. Awe eghạm aRom usiph nyodị okuphogh ilọ eḅeraạn. (Mat. 26:52-54; Jọn 18:3; 19:1) Bidị ugoroghọm nyodị ikparạ dị ephanyị ḍizu phọ odị. Kụ oḅilhẹ okpaariọm nyodị osighẹ omhạn phọ mokponyọn bọ oroolhom oreeny dị k/oọny enụm. AZizọs akururuọm ni oreeny phọ anyeenheom epẹ kokiigh bọ nyodị, i/bia bịn bidị ozuan oye dị raten aani kụ okpaariọm mọ aroolnaan nyodị. (Mat. 27:32) AZizọs rosi siphẹ kokiigh bọ nyodị, kụ abuọ eghạm mọ okạn raghaạgh r’aruwol odị siphẹ oreeny phọ. Loor eemọr aloor phọ odị, ariisi phọ okanạgh bọ nyodị imhiigh ni ophanyuạn. Arighirị phọ r’onhiin phọ odị romoghi, abutooghiạ aJu phọ rogilaạm nyodị. (Luk 23:32-38; Jọn 19:25) Odị amhiinọm ni ikika awạ. Ekpom mọ r’amuupuph phọ odị eemọr, kụ enhịn nyodị ophooghu. Kesophaan bọ nyodị, kụ odị aaḅereghị iiḅereghị okpạr opu. Kụ azumeri emhụ phọ odị bịn esophaan nyodị. (Mạk 15:37; Luk 23:46; Jọn 10:18; 19:30) Eten aḍuugh dị ekoronhaạn r’imhinhimhiịn, r’eephinha ḅilhẹ r’aroofola! w21.04 16 ¶4

AZizọs aḅenhị 11 abutelhedom mọ odị okpẹ bọ oḍuomolhoghi ilọ iyạl iyọ obobọ aruguanhaan—imhoom iyọ phọ ḅilhẹ r’iyọ Omhạr phọ. (Luk 22:19, 20, 28-30) Iyọ phọ iphẹn phọ kụ ighughuron bọ eten dị abutelhedom mọ abuẹn phọ ḅilhẹ r’oọny egu abunhọn koḍighi ruw-emhạ r’abupinyọn rikiạ epẹ k’akẹ. (Ogan. 5:10; 14:1) Abusughenheen abuphẹ osagharạn bọ, oḍighom aani bọ iyạl iyọ phọ iphẹn phọ, bịn kụ role ghan Eḍien Adulhe Uw-emhoọgh phọ. AZihova mangọ bidị ookiạ oḍuomolhoghi—oghelhọm aghuḍum e/mugh ghan r’e/ḅọr ghan epẹ k’akẹ, okumuan r’aZizọs Kraist phọ moghuenhi bọ ḅilhẹ r’abueriphọ 144,000 phọ. Kụ edị ekạr emhạn maạr, orọl okạr isiphẹ aghisigh aZihova Enhaạn phọ! (1 Kọr. 15:51-53; 1 Jọn 3:2) Abuẹn osagharạn bọ olegheri ni mọ bidị omoọgh orọl adọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi bịn k’aḍuugh.—2 Tim. 4:7, 8. w22.01 21 ¶4-5

Ukạn iyạl abusoroghuom iilhogh iigaạny aZizọs. (Luk 23:40, 41) Oniin onyọ abidị asoman ni Zizọs kụ aḅẹm mọ: “Uutughiạn aani ni imị mem mọ nạ katu bọ idiphọ odaạm emạ.” (Luk 23:42) AZizọs aḅạ ikpo onhụ dị engọ oḍuomolhoghi osoroghuom iilhogh phọ ophọn resophaan bọ, loor esi dị odị alegheri mọ Odẹ phọ odị aḍighi oye onmạ-ighirigiir. (Ps. 103:8; Hib. 1:3) R’ikpukpụ aZihova anyạ ni osạr owilhenhaạn ayira ḅilhẹ r’onmạ ayira ighirigiir, eḍighi maạr dị yira olhoghoma saị esi ikarạph araraạr phọ yira moḍighi bọ, ḅilhẹ omhoọgh omheeraam mọ odị kasạr ri ikarạph phọ ayira abilhẹ dị eego esi iḅaạl phọ aZizọs Kraist. (1 Jọn 1:7) Etue ni ekparanhaạn buniin awe omheeraam mọ aZihova kasạr ri abilhenhaạn bidị. Eḍighi maạr dị nạ raloghoma ghan idiphọ eeni amem, pọ tuutughiạn mọ: AZizọs kamugh bọ, odị anmạ ni ighirigiir osoroghuom iilhogh dị osophonhaan olhogh aḍuugh, dị purukụ aḍeenhaan omheeraam. Kụ agbiom nuụn olhoghi mọ aZihova ka/ḍeenhaan onmạ-ighirigiir rebenhẹ phọ odị okpẹ bọ oḍuom olhoghi!—Ps. 51:1; 1 Jọn 2:1, 2. w21.04 9 ¶5-6

AZizọs amhunhenhi ni ibadị araraạr esi ophạm adọl aruukuan phọ odị tutụ k’aḍuugh. Eḅẹl phọ, odị amạ amiteom mọ aSetan ogbaạm okpẹ. AZizọs aḍeenhaan mọ oye dị amhunhughan katue ni apạm ḍimheerạ phọ odị etigheri oomo phọ ipẹ aSetan kaḍighi bọ. Omhunhenhiom iyạl, aZizọs angọ ghuḍum mọ odị idiphọ etagharạn. Aḍuugh phọ odị mekọm idị omhạr awe phọ u/munughan bọ komoọgh igey asiya r’Enhaạn, ḅilhẹ r’oḍuomolhoghi orọl k’agee-pọ. Omhunhenhiom iraạr, aZizọs aḅaalhamhị ḍien phọ aZihova esi omạ oḍeenhaan mọ aZihova kụ otooghiạ elhiom eḍighinhom iyaạr. Esi iduọn phọ, torobọ aḍio eghịgh ghan esi ayira mudị aḍiphẹ kụ aḍio dị esughanham omhạn dị yira kopamanhạm ḍimheerạ phọ ayira! Bịn ghalhamọ yira usoman ḍuugh, yira kotue ni oḅẹm aani mọ, “Zihova, mị maḍighi oomo ipẹ mị katue bọ ophạm aḍimheerạ phọ amhị, oḍeenhaan mọ aSetan ogbaạm okpẹ, ḅilhẹ r’oḅaalhamhị aḍien phọ anạ r’obakị elhiom itooghị phọ anạ!” w21.04 12 ¶13-14

Ugbaaghiọm ni oḅilhẹ osophonhaan Zizọs okarạph ooruẹn, ogilaạm, omhiinhẹ, kụ okạn nyodị loor oreeny. Ukạn ruwol phọ r’araghaạgh odị. Odị aphooghu ghan aḅilhẹ aḅaạm r’eephinha. Kuolọ iwạ ni mọ odị aḅạ—loor esi dị odị amhoọgh ephigh iyaạr oghaạph.P’eeghe araraạr ituughạ dị emhoọgh iikpọ, dị ikpo onhụ phọ aZizọs aḅạ bọ asughanham omhạn ephamhanhạm! Yira motuughạ omiịn mọ ewạ dị yira kosạr ghan obilhenhaạn bunhọn, oḅilhẹ oḍuom olhoghi mọ aZihova kasạr ri uwilhenhaạn iyira. Yira omoọgh iikiạ abumor r’abumarani dị ookolhobian ni olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. Kuolọ mem lọ yira owạ olhoghonhaạn aḍighaạgh, yira olhọm bunhọn olhoghonhaạn aḍighaạgh. Yira olegheri ni mọ aZihova kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh okparạm atorobọ odẹgh ophogh dị uteẹny iyira. Torobọ aḍio eghịgh ghan esi ayira mudị aḍio phọ aḍiphẹ kụ isughanham omhạn dị yira kopamanhạm ḍimheerạ phọ ayira, kụ okuphom owol mọ aghuḍum mọ ayira odi ḍighaạgh aZihova. w21.04 8 ¶1; 13 ¶17

Odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs ketorori engọ ghuḍum k’agee-pọ. Eniin amem dị oḍoọgh oolhạ apuru Zizọs idị odị kaḍighi kụ amoọgh ghuḍum k’agee-pọ, odị aphagharanhaạn mọ: “Udạph imị.” (Mat. 19:16-21) AZizọs aḅenhị buniin aJu dị u/meeraam mọ odị kụ aKraist phọ mọ: ‘IyooI igạ phọ amị . . . ridạph ghan ni imị. Mị angọ ni bidị ghuḍum k’agee-pọ.’ (Jọn 10:24-29) Yira roḍeenhaan ghan mọ yira omeeraam ni Zizọs esi osighẹ ghan oḍighinhom ipẹ odị atughemhị bọ aḅilhẹ aḍighi aḍeenhaan. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira komoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ. (Mat. 7:14) Yira omoọgh ophụr olhegheri aZizọs kụ ogbi odạph igbaranuọm mọ odị. “Olegheri” aZizọs eḍighi iyaạr dị yira koḍighi ghan okiọm ghisigh. Ewạ mọ yira okuamhị otuughạ ilọ odị—raagharạ, iitughiạn, r’asiigbu phọ odị. Ewạ mọ yira oghiọm ghisigh “olegheri” aZihova r’Oọny phọ odị etigheri onhụ asiạ phọ yira morọl bọ siẹn igey phọ. w21.04 4 ¶9-10

Eeni amem olhoghi otelhedom mọ aPọl eeph ghan ni loor igbaany ikarạph phọ odị. Iikia i/lo, odị aḅẹm bọ m’onọ kụ oḍighinhom ikarạph dị ‘alhoghorị apu’! (1 Tim. 1:15) Kụ aPọl agbi bọ olhegheri igey phọ, odị aḍuạ ghan emhạ agbạ emhạ omhiinhẹ aKristẹn phọ, r’osiphi okasaghiọm otu ikoli buniin ḅilhẹ r’olhọgh iiphaghamhiọm mozẹ bidị. (Iiḍighi 26:10, 11) Gbiom olhoghi ipẹ aPọl kaloghoma bọ eḍighi maạr dị odị azuan oḍoọgh onyọ aKristẹn dị odị amheeraam mọ oghiigh odẹ r’onhiin phọ. APọl alhoghoma ni saị, kuolọ odị alhegheri ni mọ onọ ka/tue anme ipẹ memite bọ. Odị amheeraam ni mọ aKraist aghol emhụ onọ kụ amhugh, r’akpọ oḅio odị agẹ mọ: “Kụ esi onmạ ighirigiir phọ Enaạn kụ mị odi bọ dọl phọ aḍiẹn mị odi bọ.” (1 Kọr. 15:3, 10) Yira otuughạ eeghe? Meeraam mọ aKraist aghol emhụ anạ kụ amhugh, oghughuronhaan anạ eten omhoọgh imạ asiya r’aZihova. (Iiḍighi 3:19) Iyaạr dị emhạn maạr esi Enhaạn pọ ipẹ yira roḍighi bọ nyiidiphọ ḅilhẹ r’epẹ ghisigh, ki/gbaany asipiomạn phọ ayira.—Isa. 1:18. w21.04 23 ¶11

Ibadị abuọ aJu phọ u/seere olhoghi mọ ewạ ni dị aMesaya phọ kamugh, kuolọ lọgh elhegh idị imiịn aBaibul phọ eghaạph: “Odị kụ aḅọgh ni ghuḍum mọ odị angọ kụ aphin aani bin iiḅaghamhị r’awe asipioghọm. Odị asighẹ ni esi abuḍighinhom ikarạph kụ aaḅereghị mọ obọ osạr owilenaạn bidị.” (Isa. 53:12) Iduọn kụ iḍighi kụ i/nighẹ dị aJu phọ kotuạn erugh aḍuugh phọ bịn okel Zizọs. Rodon, yira kotue ni okpetenaan omheel loor ariphigh phọ iphẹn phọ. Siphẹ oghaạph phọ aZizọs angọ bọ siphẹ anyụ Eeḅarạph phọ, odị aphụr rurụ mọ kigbaanhaạn ni “inyina oomo ikarạph asiagbạ.” (Mat. 5:11) ASetan kụ azin asiagbạ phọ. Odị ratom ghan buọ isophoghom mọ olheenye ikarạph asiagbạ ilọ abuphẹ ophomhoghiạn bọ igey phọ. (Ogan. 12:9, 10) Ewạ mọ oghel siagbạ phọ abuọ isophoghom mọ rogbaaghị ghan bọ. Ku/meera okpẹ phọ abidị uukperemhi iyira okumu Enhaạn obobọ adughe omheeraam mọ ayira. w21.05 11 ¶14; 12 ¶16

Loghonhaạn ḍighaạgh opọ nạ ratughemhị ghan bọ Baibul phọ oḍuom olhoghi aZihova. AZizọs angọ ni okuphom owol bumatuạn phọ odị mọ aZihova kaloghonhaạn ni bidị ḍighaạgh, loor esi dị Odị apomoghiạn bidị. (Mat. 10:19, 20, 29, 30) Tuutughianhạm ghan nyodị mọ aZihova kaloghonhaạn ni nyodị ḍighaạgh kẹn. Nạ katue ni aloghonhaạn nyodị ḍighaạgh esi oghol asiigbu phọ odị ooḅereghị r’odị. AFranciszek epẹ Poland aḅẹm mọ, “otughemhiạ phọ amhị agbor ghan ni aghol siigbu phọ amhị mem dị odị raaḅereghị. Kụ mem dị mị amhiịn dị aZihova aphagharanhaạn iiḅereghị otughemhiạ phọ amhị, bịn mị akem amhiigh ooḅereghị aani ghan. Mị ukạr kụ amhiịn olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova eniin amem dị mị alhọm otu oḍighi ayoor eepoogh oghị ghan ituughạ r’ookpomhoghan eephugh.” AZihova amoọgh ni ogbolhomaam abuphẹ yira rotughemhị ghan bọ Baibul phọ. Odị alegheri ni ikuph dị abutughemhiạ aBaibul phọ rolọgh ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh we oḍuraan ogbị odị, kụ odị apomoghiạn bidị agey loor esi iphẹn phọ. (Isa. 52:7) Eḍighi maạr dị nạ u/moọgh oye dị nạ ratughemhị nyiidiphọ, nạ katue ni aloghonhaạn ḍighaạgh buphẹ rotuughạ bọ Baibul phọ ophoph oghị aghisigh oḍiiny amuụm, esi odạph aani ghan abunhọn abukaaphọm oghị otughemhị abidị Baibul phọ. w21.06 7 ¶17-18

Yira koḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni Ekpo Onhụ phọ Enhaạn esi ogbor ghan aạl. Orue oḍighi iduọn phọ ewạ mọ omhoọgh edeọm aạl ghan oḅilhẹ otuughạ ghan, ka/mem dị iḅeraạn iyira bịn. Mem dị yira ogbor ghan odaphạn edeọm mọ ephẹn phọ, yira kokparamhị ni omheeraam mọ ayira. Dị yira u/kịgh aani “we olegheri-iyaạr” aḅirinhi phọ ophọn phọ, yira opighiom omheeraam mọ ayira r’Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. (Mat. 11:25, 26) Loor esi ituughạ igẹ iigbia phọ, kụ edị yira orue bọ olhegheri iyaạr phọ eḍighi bọ kụ araraạr repogh ghan bọ bịn olhoghorị ḅilhẹ r’ipẹ aZihova magbiighi bọ oḍighi. Esi iduọn phọ, osopha okparamhị omheeraam mọ ayira ḅilhẹ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh ibadị dị kotue omoọgh aani omheeraam esi Olemhiạ phọ. (1 Tim. 2:3, 4) Ḅilhẹ kẹn ophogh oghiọm ghisigh mem dị oomo omhạr awe koboom aZihova kụ oḅẹm ghan ikpo onhụ phọ edi bọ siphẹ Ogananami 4:11: “Nạ, Enaạn r’Omoọgh-we phọ ayoor, amạn ni lọ yoor kongọ ghan eghuan . . . idị eḍighi bọ nạ kụ ulẹm bọ oomo araraạr phọ.” w21.08 19 ¶18-20

Idiphọ abupoghom, ikumor awe omoọgh oḍighi ongọ ghan oromha mem lọ ewạ. Ikumor awe phọ okparaghạ ghan ongọ oromha eten dị kenyu oye phọ osighẹ oḍighinhom eḅilhẹ engọ “ekpom mọ ibo.” (Prov. 27:9) Ikumor awe phọ opomhoghiạn bumor r’abumarani phọ. Eeni amem, bidị roḍeenhaan ghan ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ esi oromha oye dị rakị ogbatạn ekarạph edạ. (Gal. 6:1) Kụ tutụ okumor oye kaḅaanhaạn oye, kenighẹ ni dị odị kaatughiạn iniin araraạr phọ ipẹ otelhedom mọ aPọl aghaạph bọ ilọ ephomhoghiạn. “Ephomoghiạn eḍighi okparạm r’oḍighi ghan iiḅi. . . . Ephomoghiạn re/ḍịm ghan; okụ o/loonaan ghan omeeraam mọ r’oḍuom ologhi phọ r’okparạm mọ odị.” (1 Korịnt 13:4, 7.) Ogbiran ghan asiikpịgh aBaibul phọ iphẹn phọ keloghonhaạn ḍighaạgh okumor oye phọ ooḅeghiọn iyaạr phọ dị aghol bọ kụ rangọ oromha phọ, ḅilhẹ r’ongọ emạ eten. Opọ rongọ bọ oromha phọ kụ alhoghoma mọ okumor oye phọ apomhoghiạn ni nyinhọ, kedughanhaan ni osighẹ oḍighinhom. w22.02 14 ¶3; 15 ¶5

AZihova alhẹm ruukpaạny r’awe eten dị emhunhughan dị opiomạn u/tọl. Kuolọ aSetan (emhụ phọ pọ “Igbagharạn”) agbagharạn ni aZihova, aḅilhẹ aḍighi idị Adạm r’Iv omhunhughan bọ ogbagharạn aani Enhaạn. Abunhọn aruukpaạny r’awe uḍighan ni bịn ogbagharạn aani Enhaạn. (Jud 6) AZihova alhoghoma ni mabi. Kuolọ, odị makparạm ni, kụ kakiọm ni ghisigh akparạm tutụ eteẹny mem osiemhi eekunha buọ iḅạph phọ. Kụ abuẹn oḍighan bọ nyodị rokparạm siẹn okarạph aḅirinhi phọ ophọn phọ komoọgh ni eereẹgh! ASetan aḅẹm mọ aJob ebenhẹ phọ aZihova ḍikpalạm u/moọgh bọ, ḅilhẹ r’oomo arebenhẹ phọ aZihova okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ otuạn ni iyaạr kụ rokumu bọ aZihova. (Job 1:8-11; 2:3-5) Eru phọ akiọm ni ghisigh ragbaaghiọm okpẹ rebenhẹ phọ Enhaạn k’arodon. (Ogan. 12:10) Oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ omạ omiteom mọ aSetan ogbaạm okpẹ esi okparạm atorobọ imhinhimhiịn lọ yira osoman r’oḅạr aZihova loor ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi Odị. w21.07 9 ¶7-8

Onyọ amatuạn phọ Pọl aḍighi ni idị eegholhaan omhiịn mọ ipẹ odị ratughemhị bọ ilọ onme aroozọ phọ ayira emhạn maạr. Odị agẹ mọ yira okạn aani “igbaany aroozọ” phọ ayira siphẹ “oreeny phọ.” (Rom. 6:6) Iduọn phọ pọ odị raḅẹm ghan mọ, odạph aani eḍeenhaan phọ aKraist. Ewạ mọ yira ophiemhi raagharạ r’iḍighinhom araraạr dị aZihova i/ḅeraạn. Amem dị yira ogbatạn edạ oḍighi iphẹn phọ kụ edị yira komoọgh ooruẹn olhoghi dị aḅaạl r’eepoogh oghelhọm aani aghuḍum k’agee-pọ phọ. (Jọn 17:3; 1 Pit. 3:21) AZihova ka/kol emhụ anạ anme siigbu phọ odị. Kparipẹ ghụn, nạ kụ kanmia orue odaphạn asiigbu phọ odị. (Isa. 1:17, 18; 55:9) Ghalhamọ nạ maḍiiny ni muụm, bịn kewạ ni mọ kiọm ghisigh abian ghan ruuphuạ iphulhupul. Ḅeeḅereghị alhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, kụ abeḍenhọm uwaloor phọ odị, kii/kpọ anạ. (Gal. 5:22; Fil. 4:6) Okporonhaạn igbaany aroozọ phọ oroph kụ owilhẹ epẹ yira moroph bọ, eḍighi osopha dị yira kụ kosopha. w22.03 6 ¶15-17

AZihova aguanhaan ni ongọ ayira eḍien, iinmenian, r’esi orọl eḍighi maạr dị yira ophụr owạ Omhạr phọ ḅilhẹ odaphạn elhiom asiigbu phọ odị. (Mat. 6:33) R’iphẹn yira molhegheri bọ, yira oghel ḍiitughiạn oḅẹm mọ aruphua aḅirinhi phọ ophọn phọ kụ kingọ iyira oghoph r’oḅaạl olhoghi dị kabia. Yira olegheri mọ eten dị yira kotue omoọgh ogey oḅaạl olhoghi pọ oḍighi ghan ogbi phọ aZihova. (Fil. 4:6, 7) Ghalhamọ yira umhoọgh ni ikpoki oghoom araraạr, yira ooḅeghiọn ghan ni ophogh mughumọ yira komoọgh ni mem r’inyaạm ophoghom araraạr phọ yira rowạ bọ ogho. Nạ ragbi mọ ewạ ni dị yira kokuọm loor ayira ruphua ḍughụm? Olhegheri mọ aZihova mungọ iyira oḍighi oḍighi siẹn eghunotu phọ odị. Iduọn phọ pọ remạ ghan mọ yira ku/meera iyaạr igbaragbaramhị iyira. Yira ku/kịgh aani oye phọ aphogh bọ bịn aḅitonhaạn eepoogh okumu aZihova ḅilhẹ r’oḍighi aani oniin oọny odị—loor esi iịny aruphua ade phọ dị odị amhoọgh!—Mạk 10:17-22. w21.08 6 ¶17

Ituughạ aḍinyạ iigbia phọ, kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh olhegheri araagharạ ḅilhẹ r’odọ phọ oye phọ olemhiạ phọ ayira aru bọ—iniin phọ araagharạ phọ nạ katuughạ bọ ni mem dị nạ aphogh olhẹm mọ. Otuughạ ilọ araagharạ phọ aZihova rekparamhị ghan omheeraam mọ ayira mọ aZihova odi ni. (Ex. 34:6, 7; Ps. 145:8, 9) Iduọn olhegheri iyaạr phọ anạ ilọ aZihova rabụgh bọ, kụ edị omheeraam mọ, ephomoghiạn phọ ḅilhẹ r’arighirị phọ anạ r’odị kepogh ghan bịn okpạr. Ḅenhị aani bunhọn ilọ omheeraam mọ anạ esi Enhaạn. Na kaḍighi ika eḍighi iyaạr dị oye dị nạ rakaaphạn ilọ aBaibul phọ amhoọgh iikia mughumọ Enhaạn edi ghan ni, kuolọ nạ u/legheri ilọ ophagharanhaạn odị? Kparaghạ owạ esi aBaibul dị ephagharanhaạn ḍipuru phọ siphẹ arinyạ phọ ayira, nạ momhiịn kụ aḍeenhaan aani oye phọ. Nạ katue kẹn ni awạ olhoghonhaạn aḍighaạgh okaaphọm dị asilor. Mughumọ oye phọ ameeraam ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ obobọ o/mheeraam, nạ kamooghọm ni suọ esi araraạr phọ ipẹ nạ awaaghị bọ amhiịn. Omheeraam mọ anạ kakị ni ghisigh akpạr. w21.08 18 ¶14-15

I/moghi mọ owilhẹ yogh oomo araraạr dị yira rokelhọm ghan loor esi oḍighi idị keḅeraạn aZihova. (Eccl. 5:19, 20) Toroboiperolbọ, eḍighi maạr dị yira oghol emhụ araraạr oghelhọm bịn owilhẹ obughẹ arukumuan phọ ayira esi aZihova, pọ yira otue ni opiomạn aani oniin phọ opiomạn phọ oye phọ aZizọs aghaạph bọ aghol siphẹ aḍidogh phọ odị apiomạn bọ, opọ arọl bọ okpolhoghi eelạ bịn agunhọm Enhaạn. (Luk 12:16-21) Mem dị yira osoman ipaanhaạn, r’iiḅereghị yira rosighẹ ghan ni iitughiạn phọ ayira koḍighinhom ogbiighi araraạr dị yira koḍighi. (Prov. 3:21) AZihova usẹph ni iyira ibadị areten. Yira kotue ni oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni ḍisẹph kirokirọ phọ odị, esi oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ ongọ odị iiseeny. (Hib. 13:15) Iphẹn phọ etue ni eḅaramaạm obughẹ arukumuan phọ ayira, bịn aZihova kusẹph ni iyira abughẹ. Torobọ aḍio, owạ ghan reten oonemạ enhighẹ phọ aZihova. (Ps. 34:8) Bịn yira kokịgh aani Zizọs, aḅẹm bọ mọ: “Eḍien amị, oḍighi ghan oḍighi opọ urom bọ imị r’omadạn oḍighi phọ odị.”—Jọn 4:34. w21.08 30-31 ¶16-19

ASetan rawạ mọ yira omhoọgh ophoophe aloor. Odị alegheri mọ yira ophoophe loor, yira kotọl aani idiphọ odị bịn otoph aani eepoogh aghuḍum k’agee-pọ phọ. Esi iduọn phọ, otelhedom mọ aPọl aphụr ri rurụ mọ oye katue ni aaphughemhian loor bịn “aḅomọm iiruẹn amuphe phọ osophonaan bọ Eru.” (1 Tim. 3:6, 7) Ipẹ phọ ketue ni emitenhaan torobọ onyọ ayira, mughumọ yira mobia ni siẹn igey phọ obobọ ko/bia. Ophoophe aloor aḅaramaạm owạ imạ ilọ aloor. ASetan rawạ ghan mọ yira osighẹ owạ imạ ilọ aloor kụ opuemhi aZihova, ekạr ekpaariọm mem dị yira osoman ipaanhaạn. Esi omaạm, mogbaanhaạn ghan ni nyinhạ idị i/tu inẹ ḍughụm? Obobọ mozoọm ghan ni nyinhạ idị i/nighẹ? ASetan kawạ mọ kpalạm aZihova obobọ bumor phọ. Eru phọ rawạ mọ tuutughiạn mọ oḍighi ghan araraạr ipẹ eḅeraạn bọ nyinhạ kụ kelọgh ḍighaạgh epu odạph iiḅakiọm Ekpo Onhụ phọ aZihova.—Eccl. 7:16, 20. w21.06 15 ¶4-5

AZihova angọ ni oyil phọ Haggai ephigh oḍighi. Eeni aHaggai arolhọm aani igbo abuphẹ oḅuạ bọ Babilọn dọl arebenhẹ phọ origheel Jeruselem lhạ phọ 537 B.C.E. Mem mọ aJu phọ abuẹn oḍuom bọ olhoghi aZihova osi bọ Jeruselem, i/bia bịn olhọgh iphighiom otu phọ aZihova. (Ezra 3:8, 10) Kuolọ i/bia kẹn ni bịn bidị osoman dọl dị ekọm mabi. Bidị uḅonyonhu ozuan bịn owilhẹ oḍighi otu phọ loor isophoghom. (Ezra 4:4; Hag. 1:1, 2) Esi iduọn phọ, lhạ phọ 520 B.C.E., aZihova aḅenhị Haggai mọ aghị aasạ oophugh awe phọ, pidị bidị omadạn oḍighi otu phọ. (Ezra 6:14, 15) AZihova arom Haggai dom dị kekparamhị omheeraam awe phọ Odị. Iikia i/lo, ikpo onhụ phọ “aZihova opọ asita phọ” ikparamhị ni bidị. AZihova amoọgh ḍiboom aḍita abuọ eghạm dị oḍighi ruukpaạny, dị odi eeḍiạn iiḅakiọm odị, esi iduọn phọ iwạ mọ aJu phọ obeḍenhọm nyodị bịn orue omhoọgh ekol. w21.09 15 ¶4-5

Ḍio arodon, Abugbaanhaạn AZihova rokelhọm ni muḅọph siẹn oomo aḅirinhi phọ. Dị ogbatanhaạn r’abueriphọ aruukụ iiḅereghị phọ, amuḅọph phọ ayira akpạr ri etigheri reelhe, iḍighinhom araraạr ḅilhẹ kẹn r’asidọl kirokirọ. Yira romiịn ghan ni reḍeenhaan egey ephomhoghiạn siphẹ otu ituughạ phọ ayira, rookpomhoghan eghir, ḅilhẹ r’arookpomhoghan eephugh. Kụ ephigh phọ ephẹn phọ ekparamhị okuphom owol phọ ayira, mọ eten iiseeny phọ ayira kụ ikạr eḅeraạn aZihova. (Jọn 13:34) Igẹ Iigbia phọ ekpaariọm mọ “oniin aphamanạm ni ophomoghiạn oniin.” (1 Pit. 4:8) Eniin eten dị yira kotue oḍeenhaan ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ, pọ osạr ghan owilhenhaạn oniin atum nyoniin kụ oḅilhẹ ophogh ghan ogunhọm e/munughan abunhọn. Yira oḅilhẹ kẹn ni rowạ ghan roopoogh onmo inmo r’olhọgh ghan otu buẹn odi bọ siẹn ookpomhoghan phọ, ghalhamọ r’budị upiomạn ni iyira. (Kolosị 3:12-14) Odọ ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ, kụ elhegh abugey aKristẹn. w21.10 22 ¶13-14

Ophorogh oye siẹn ookpomhoghan phọ ketue ni eloghonhaạn ḍighaạgh oḍighinhom ikarạph phọ onmia ḍughụm? Ii ketue ni. Ibadị dị oḍighi igbogh ikarạph umhiịn ni mọ osopha ikumor awe phọ aḍighi ni idị bidị olhoghoma loor kụ onme okarạph okol aghuḍum mọ abidị bịn oḅula esi aZihova. (Hibru 12:5, 6) Ooḅeghiọn oghaạph omaaniọm. Oḅẹm mọ opoghom iyool igạ amiịn mọ oniin oyool ogạ odị o/mhoon. Kụ odị alegheri mọ orue ookonhom oyool ogạ phọ, pọ kemoghi mogbatạn siphẹ aḍita ipheriphọ iyool phọ. Kuarị bidị eḍighi inhạm dị reeḅughonhaan ghan. Bidị rewạ ghan orọl igbo ipheriphọ. Opọ u/moon bọ ka/kelhọm orọl aḍiọ odị bịn. Iduọn phọ remạ ghan mọ opoghom mọ ophọn phọ aḍighi ogbagarạ oye dị u/moọgh ogbolhomaam oyool phọ ḍughụm? Eeye. Odị alegheri ni mọ eḍighi iyaạr dị odị amheera mọ opọ u/moon bọ aaḍikuan ipheriphọ iyool phọ, ezẹgh phọ keetenheghian ni. Esi ogbatạn oyool phọ opọ u/moon bọ, odị rakoph ghan oomo phọ aḍita phọ. w21.10 10 ¶9-10

Eḍighi ni eboom eepoogh oḍighom aani eghunotu abumor r’abumarani dị omhoọgh ephomhoghiạn. Lọ edugh ni, yira rowạ ni dị ibadị awe kuḍighan iyira ooḅereghị Enhaạn phọ ayira. Esi iduọn phọ, ogona loor obọ yira koḍighi ghan bọ iyaạr dị kotuạn okol ikarạph we phọ aZihova obobọ Odẹ k’akẹ phọ ayira. Yira okparaghạ oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ omhoọgh aroozọ dị keḍạ ḍiḅeraạn awe onhaghạn aani oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Eeni amem, awe kuphogh ni iyira osooromhi obobọ ukpuuroghọm iyira loor iduọn yira ronaghanhạn ghan bọ Odẹ k’akẹ phọ ayira. Kokaạph ika eḍighi maạr dị oḅio ayira rakaph ghan oghaạph ilọ omheeraam mọ ayira oḅenhị abunhọn? Okuphom ni owol mọ aZihova r’Oọny ph’odị kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh. AZizọs angọ ni okuphom owol bumatuạn phọ odị mọ bidị kuu/ḅaghamhiạn loor ilọ ipẹ bidị kokaạph bọ obobọ ogbạ. Eeghe kụ iḍighi? Odị aḅenhị bidị mọ, “amem mọ eteẹny, kiḅenị ni inyina ipẹ nyina kekaạph bọ, idị eḍighi bọ ikpo onhụ phọ ipẹ nyina kegbạ bọ k/iIọ anyina, keḍuạ esi uwaloor Odẹ phọ anyina kụ etu.”—Mat. 10:19, 20. w21.09 24 ¶17-18

AMozis aḍighinhom aani ni ikpo onhụ phọ esi ibooghiạn. (Ps. 90:1, igẹ dị edi ude) Oḅarạm isiẹn, mem mọ rekpụl bọ dị aMozis kamugh, odị aghaạph ni abughẹ ilọ iphẹn phọ eten eenyuụm. Odị agẹ mọ: “Enhaạn esi ibooghiạn ni k’amem iḍiodi, arugbạ arighaạgh k’agee-pọ phọ odị edi ni omhạn anyinha.” (Deut. 33:27) Ikpo onhụ phọ “arugbạ arighaạgh k’agee-pọ phọ odị” iḅenhị iyira eeghe ilọ aZihova? AZihova kụ aḍighi esi ibooghiạn ayira, pọ yira kologhoma ni oghoph. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, asimem retọl ghan ni dị eeni yira koḅonyonhu ozuan kụ rokparaghạ oḅetenhu. Eeghe kụ idị aZihova kaḍighi, simem dị erọl iduọn phọ? (Ps. 136:23) Odị kụ komọm ni iyira egbạ aḍighaạgh phọ odị, kụ amiigha loor ulhọgh iyira ameremhị tutụ yira oḅilhẹ omheerạ omhiigh. (Ps. 28:9; 94:18) Olhegheri mọ yira kotue ni obeḍenhọm Enhaạn ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh torobọ amem, rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh iyạl areten. Eḅẹl phọ, etigheri ekpisi phọ yira odi ghan bọ yira omoọgh ni oghoph. Edị etum siẹn, Odẹ ephomhoghiạn k’akẹ phọ ayira akạr ri amoọgh ogbolhomaam ayira. w21.11 6 ¶15-16

AZizọs alegheri mọ ekeeny ooruẹn kedẹgh ni epogh omheeraam abumatuạn phọ odị. Olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh okparaghạm, odị angọ ni oghaạph omaaniọm dị ogẹ siphẹ aḍinyạ phọ aLuk. AZizọs aghaạph ilọ ekpukelhe anhịr dị aaḅereghiạn ghan oogboom iiruẹn dị asiph r’akeel u/legheri. Odị akuphom owol mọ odị kamoọgh ni olhoghonhaạn aḍighaạgh eḍighi maạr dị nyodị i/pẹr olhọm. Ruukunha phọ oogboom iiruẹn phọ anhaghanhạn ni ilọm mọ odị. Yira otuughạ eeghe? AZihova k/oye ekeeny ooruẹn. Kụ iḍighi kụ aZizọs aḅẹm mọ: “Nyina regbi mọ Enaạn ke/soph iiruẹn ekeelemi we phọ odị rolọm bọ nyodị ologhonaạn aḍighaạgh ḍughul r’ootaany phọ ḍughụm?” (Luk 18:1-8) Kụ aZizọs aḅilhẹ aḅarạm mọ: “Mem mọ Oọny phọ oye katu bọ, kamiịn nuụn ni buphẹ omeeraam bọ nyodị siẹn aḅirini phọ ḍughụm?” Idiphọ ekpukele anhịr phọ, mem dị yira osoman ekeeny ooruẹn, rewạ mọ oḍeenhaan ghan mọ omheeraam mọ ayira akpạr ri esi omhoọgh eegharạ okparạm kụ okori ghan. R’odọ omheeraam mọ opọ phọ yira kotue ni okuphom owol mọ mem lọ ekasiạn aZihova kulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh. Ewạ kẹn momheeraam iikpọ phọ iiḅereghị emhoọgh bọ. w21.11 23 ¶12; 24 ¶14

Iḍoọgh, nyinha reloghoma ghan ni eeni amem mọ asiigbu phọ aZihova risiphigha ni inyinha ḍughụm? Ipẹ kụ idị aSetan rawạ mọ iloghoma. Odị rawạ mọ ogbon ipẹ abuphẹ odi bọ onhụ aḍibuo phọ arẹgh bọ roḍighi bọ, idiphọ eghịgh bọ mudị bidị rokelọm ghuḍum. Odị raḍighi ghan idị eten aghuḍum abuọ ekụ phọ anyinha obobọ ipẹ nạ amhiịn bọ siphẹ intanẹt phọ keḍighi idị nạ kaloghoma mọ nạ ratoph ni iyaạr. ASetan rawạ mọ loghoma mọ asiigbu phọ aZihova resophom ni nyinhạ okuamhị oghelhọm aghuḍum. Kuolọ lọgh elhegh mọ: ASetan o/wạ dị abuphẹ rodạph bọ onhụ aḍibuo phọ odị kolegheri ekpisi phọ erorori bọ bidị rekimọm. (Mat. 7:13, 14) Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, aZihova agananami ni aḍeenhaan nyinhạ ipẹ odị maakolhobinaan bọ nyinhạ eḍighi maạr dị nạ arọl li siẹn eten aghuḍum mọ.—Ps. 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23. w21.12 23 ¶6-7

Yira olegheri ni mọ enighẹ ni osạr ghan owilhenhaạn, pọ kụ iyaạr dị ekpẹ oḍighi. Kuolọ rekpạr ghan ni oḍighi iduọn phọ. Eeni otelhedom mọ aPita alhoghoma ghan ni iduọn phọ eeni amem. (Mat. 18:32, 33) Eeghe kụ ketue elọgh ḍighaạgh? Eḅẹl phọ, tuutughiạn ghan kipekipẹ aZihova masạr ghan bọ awilhenhaạn nyinhạ. (Mat. 18:32, 33) Yira u/kpeanhạn dị odị kasạr ghan abilhenhaạn, kuolọ odị rasạr ghan kuwilhenhaạn iyira oopho bịn. (Ps. 103:8-10) Esi iduọn phọ, “otuụgh iduọn Enaạn iphomoghiạn bọ iyira kụ oniin aphomoghiạn ghan nyoniin.” Kụ iḍighi kụ osạr ghan owilhenhaạn i/ḍighi iyaạr dị oḅẹm mọ lọ eḅeraạn nyinhạ. Yira ole omhụgh osạr ghan owilhenhaạn abumor r’abumarani phọ ayira. (1 Jọn 4:11) Edị etum siphẹ, tuutughiạn ipẹ retọl ghan bọ mem dị yira osạr owilhenhaạn. Etue ni eloghonhaạn ḍighaạgh opọ upiomạn bọ iyira, eḅophoghị ookpomhoghan phọ, ekoph siya phọ ayira r’aZihova, eḅilhẹ iseere iyira dool ooḅaghamhiạn aloor. (2 Kọr. 2:7; Kọl. 3:14) Edị esughanham omhạn, kaaphạn esi iiḅereghị Opọ uḅenhị bọ iyira mọ osạr ghan owilhenhaạn phọ. Ka/meera aSetan aphuẹ eephọ phọ nạ rakelhọm bọ r’abumor phọ. (Efẹ. 4:26, 27) Yira omoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova orue okpetenhaan aḍiphil phọ aSetan. w21.06 22 ¶11; 23 ¶14

Mem mọ aDevid rasuma bọ loor iduọn Uw-emhạ phọ Izrạl Sọl amhoọgh bọ iikpọ, masopha bọ oghiigh odị, araraạr ikuom ni nyodị. Odị amheerạ ni emhạ aNob alhọm aani oogh iiḅoghoḍi abrẹd. (1 Sam. 21:1, 3) Onyebel roten, kụ odị r’awe ph’odị oghị aaghiạn olhoghi epogh aḍighiigh. (1 Sam. 22:1) Eeghe kụ ilhọgh bọ Devid dọl phọ aḍiẹn phọ? ASọl akạr kụ agbeghe ghan Devid loor iduọn odị aalheghaan bọ aḅilhẹ ramoọgh ghan okpạr opu mem eghạm. ASọl alhegheri ni kẹn mọ oḅaạr emhụ phọ odị maḍighi iyaạr dị aZihova aghel nyodị idiphọ uw-emhạ Izrạl, ḅilhẹ mọ aZihova masaḅạr Devid orolhọm agadạ odạ phọ. (1 Samuel 23:16, 17.) Eḍighi bọ edị ko/kạr bọ ogboton nyodị agadạ phọ omhạn idiphọ uw-emhạ Izrạl, odị amhoọgh ni ḍiboom aḍita abuọ eghạm r’abuḅaramạ, pọ kụ iyaạr phọ aDevid asuma bọ orọl aani rʼighuḍum. ASọl agbi ghan mọ onọ katue ni asophoghom ogbi phọ Enhaạn oḍighi aDevid uw-emhạ ḍughụm? (Isa. 55:11) ABaibul phọ o/ghaạph, kuolọ yira olegheri mọ aSọl alhọgh ghan ghuḍum odị esi iiḅaghamhị. Abulọ ee oghị esi Enhaạn ro/moọgh ghan ekol! w22.01 2 ¶1-2

AZizọs alhọgh ni inyaạm rukumuan phọ odị. Odị aḍeenhaan ephomhoghiạn we phọ odị esi otughemhị ghan abidị torobọ amem dị eepoogh emite. (Luk 19:47, 48) Eeghe kụ inyu bọ nyodị oḍighi ghan iduọn phọ? Igbiririph. Eeni amem, ibadị uwạ ghan onhaghạn ikpo onhụ aZizọs dị tutụ abumatuạn phọ odị r’odị “u/moọgh [ghan] r’eepoogh ole eḍien.” (Mạk 3:20) Kụ mem dị oniin oye awạ oghaaphạn odị ḍughul, aZizọs amiteom ni mem. Ogbogh opol abuphẹ onhaghạn ghan bọ oghaạph phọ aZizọs u/ḍighi butelhedom odị. Kuolọ, odị angọ ni ogey ogbaanhaạn oomo abuphẹ odị aghaaphạn bọ. Rodon yira rowạ ghan osighẹ atorobọ eepoogh dị yira omhoọgh oghaaphọm iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị atorobọ oye. (Iiḍighi 10:42) Orue oḍighi iduọn phọ, eeni kewạ ni mọ yira ooḅenhion reten arukumuan epẹ erugh phọ ayira. Kparipẹ r’ophamhanhạm edeọm dị iḅeraạn iyira bịn, ookolhobian ni ooḅenhion edeọm mọ ayira pidị yira otue oteẹny we. Legheri mọ keḅeraạn ni aZihova agey mem dị nạ aḍighi iduọn phọ. w22.01 17 ¶13-14

Rekparanhaạn ghan ni ibadị oḍuom olhoghi we dị ophạm itooghị. Bidị momhiịn mọ abuọ iiruẹn r’abuọ agomẹnt phọ rolọgh ghan iiseẹny raalhạ phọ r’abuọ iikpọ, bịn okinhe elhiom ooruẹn rukulhom mọ. Opumom isiphẹ, ikarạph aroozọ abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị mesu boph, kụ meḍighi idị abuniin awe u/ḍuom mun olhoghi Enhaạn. Esi iduọn phọ yira rosoman ghan ni ipaanhaạn oḍighi idị oye dị amheera otuughạ aBaibul r’ayira kaḍuom olhoghi aZihova r’abuẹn omheerạ bọ enye Odị siẹn ade phọ. Kuolọ, ko/gina abuẹn rotuughạ bọ Baibul phọ bịn kụ kotuughạ ilọ oḍuom olhoghi aZihova ḅilhẹ r’ookpomhoghan phọ odị. Emoghi kẹn dị ghalhamọ r’ayira phọ abuẹn morọl bọ siẹn igey phọ ibadị asiạ kokiọm ghisigh olọgh elhegh mọ eten phọ epẹ aZihova raḍighi ghan bọ raraạr kụ renighẹ ghan oomo amem. Eeni amem asidọl ketue ni emite dị kedẹgh epogh oḍuomolhoghi phọ ayira esi aZihova. w22.02 2 ¶1-2