June

Araraạr ikparạm ni ekpukele anhịr phọ agey, dị oteẹny ikpoki orolọm ekpạr ri. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, odị aghị ni siphẹ eekoom ikpoki phọ amhiigha loor asumeeny iyạl ikpirikpirị ikpoki, dị eeni u/naghạn eḍọgh phọ. AZizọs alhegheri ni ikpoki phọ odị asumeeny bọ—iyạl okpoki alepta, ikpoki dị ekạr esoorom mem mọ amuphẹ phọ. I/mạn kẹn oghoom oniin amighọr phọ adugh bọ ḍighi, ogho ghan bọ osaạm eḍien. Iphẹn ekpukele anhịr phọ aḍighi bọ ikạr kụ eḅeraạn Zizọs. Kụ odị amhạgh butelhedom mọ odị amạ ekpukele anhịr phọ aḍeenhaan, kụ aḅẹm mọ: “Iphẹn anịr phọ ophọn alọgh bọ ologhi eekoom ikpoki phọ ebụgh ni epu dị oḅophoghị oomo ipẹ abuerị phọ.” Idị eḍighi bọ: “Oomo abuerị phọ [ekạr ekpaariọm raalhạ phọ] olọgh idị mepeel siphẹ eelạ phọ abidị, kụ anịr phọ ophọn alọgh ni oomo phọ ipẹ dị amoọgh bọ bịn amadạn.” (Mạk 12:43, 44) Iduọn anhịr phọ asighẹ bọ oomo ikpoki phọ odị amhoọgh bọ asogh, p’iduọn phọ odị akpasị emooph odị aZihova.—Ps. 26:3. w21.04 6 ¶17-18

AZizọs aphamhanhạm ni egey ephoghom aghị esi arukumuan phọ odị, kụ odị rawạ mọ abutelhedom mọ odị otuụgh igina phọ oḍighi aani. (Jọn 4:35, 36) Abutelhedom mọ aZizọs uḍighinhom ni r’oophugh mem mọ odị odi bọ ni siẹn ade phọ. (Luk 10:1, 5-11, 17) Kuolọ mem mọ osiph bọ Zizọs oghiigh, abutelhedom mọ uroph ni oophugh phọ abidị esi ekula amem. (Jọn 16:32) Kụ mem mọ oḅeton bọ nyodị, aZizọs akpaariọm ni bidị mọ ogbon oḍighi iphelhegbeel phọ. Ḅilhẹ mem mọ odị agheel bọ k’akẹ, bidị ugbeelhom ni r’oophugh dị tutụ abumulọgh ḍien phọ abidị ogum ghan r’ikpo onhụ phọ edi bọ siẹn esi aBaibul phọ arodon. AZizọs aaḅakị ni rukumuan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ, kụ aZihova asephọm bidị ḍiphoph. Esi omaạm, siphẹ Pentikọst 33 C.E., awe dị romạn ni 3,000 kụ uḍiiny muụm. (Iiḍighi 2:41) Kụ onhụ abạl abutelhedom mọ aphoph agey. (Iiḍighi 6:7) Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZizọs aḅẹm ni mọ oḍighi iphelhegbeel phọ kamoọgh ni ekol dị epelheghiom siḍio aruukunha phọ.—Jọn 14:12; Iiḍighi 1:8. w21.05 14 ¶1-2

Nạ aatughiạn ni mem mọ purukụ nạ alhegheri bọ igey phọ? Kụ nạ aatughiạn mọ keḅeraạn ni torobọ oye olhegheri aani araraạr phọ iphẹn nạ malhegheri bọ. Kụ nạ mọ adom aBaibul phọ kengọ ni bidị ghuḍum oḅaạl olhoghi nyiidiphọ, r’ookiạ oḍuomolhoghi ilọ aghisigh phọ. (Ps. 119:105) R’oophugh, kụ nạ aghaạph igey phọ nạ malhegheri bọ aḅenhị aani siya r’arighirị anạ. Kuolọ imite ika? Iḍigh ni ḍiigu esi anạ, loor esi dị ibadị ughel li igey phọ. Ki/ḍighi iikia esi ayira mem dị awe oghel dom mọ ayira. Mem mọ aZizọs ibadị ughel li nyodị, ghalhamọ r’iduọn odị aḍighiyogh bọ ni iiḍaạny dị eḍeenhaan mọ Enhaạn rebakị ni nyodị. Esi omaạm, aZizọs aḅeton ni Lazarọs, iiḍaạny dị ghalhamọ r’abuọ isophoghom mọ bịn u/paranhaạn. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, abuḍiemhiom aJu phọ u/meeraam mọ odị kụ aMesaya phọ. Bidị uwạ kẹn oḅạr aZizọs r’aLazarọs bịn oghiigh!—Jọn 11:47, 48, 53; 12:9-11. w21.05 2 ¶1-2

Kparaghạ ghan ogbor oghị ituughạ. Edeọm ituughạ phọ kekparamhị ni nyinhạ, nạ aḅilhẹ alegheri bunhọn abumor r’abumarani. Ḍigh righirị r’awe siphẹ ookpomhoghan phọ dị nạ katue ni atuughaạny eḍeenhaan phọ abidị, ghalhamọ r’abudị asiạ phọ r’emitenhom mọ abidị egbatanhaạn r’epẹ anạ. ABaibul aḅẹm mọ “ikumor awe omoọgh ni olhegheri iyaạr.” (Job 12:12) Abudị asiạ meghị anyụ kotue ni otuughạ ibadị araraạr esi iḍoọgh aKristẹn dị okpẹ oḍuom olhoghi. AJonathan aghupheriom ni Devid ibadị asiạ, kuolọ ipẹ phọ i/sophoghom bidị oḍighi arighirị. (1 Sam. 18:1) Iyạl phọ abidị, oniin alhoghonhaạn ghan ni nyoniin ḍighaạgh okumu aZihova etigheri igbagarạ ipaanhaạn. (1 Sam. 23:16-18) Irina, umarani dị odị bịn kụ aḍighi onyọ Ogbaanhaạn k’abidị aḅẹm mọ: “Abumor r’abumarani phọ ayira kotue ni oḍighi burudẹ r’aburunhiin ayira, obobọ nmụny onhiin ayira. AZihova katue ni asighẹ bidị aḍighinhom iiḅaghamhị ayira.” Arighirị phọ anạ rowạ ni okparamhị r’obakị anạ, kuolọ ewạ dị nạ kaḍighi idị bidị kolegheri ipẹ reeḅaghamhị bọ nyinhạ. w21.06 10-11 ¶9-11

AZizọs adogh ni ḍidogh uw-emhạ r’ebenhẹ odị. Uw-emhạ phọ awilhenhaạn ogbogh omhụgh dị ebenhẹ phọ u/tue ukpẹ. Onyebel roten, ebenhẹ phọ opọ phọ o/mheera owilhenhaạn aani onhọn ebenhẹ dị alhe aani oọny omhụgh odị. Eekunha phọ, uw-emhạ phọ alhọgh ni ikoli ebenhẹ phọ opọ u/meera bọ unmạ aani onhọn ighirigiir. Ezọ ebenhẹ phọ opọ phọ ingọ ni iiḅaghamhị bunhọn awe. Eḅẹl phọ, odị o/nmạ ighirigiir ophoriphọ ebenhẹ phọ, “asighẹ nyodị alọgh ikoli, mọ tutụ odị akpẹ omụgh phọ amadạn.” Edị etum siphẹ, eḍighinhom iyaạr phọ odị iphin ni ilhoghi abueriphọ arebenhẹ phọ. Mem mọ bidị omhiịn bọ ipẹ phọ, “iiḅaghamị ni bidị iboom.” (Mat. 18:30, 31) Iniin phọ kẹn ni, iḍighinhom araraạr ayira retir aani ghan ni bunhọn awe. Ketọl ika, eḍighi maạr dị oye upiomạn iyira kụ yira u/meera usạr ubilhenhaạn? Eḅẹl phọ, kepin ni esi odị iduọn yira u/meera bọ usạr ubilhenhaạn, oḅitonaạn, ḅilhẹ u/ḍeenhaan bọ igbiririph. Edị etum siphẹ, kemoọgh ni idị ketọl esi abuọ ookpomhoghan phọ mem dị omhiịn mọ oye phọ r’anạ i/pomoghiạn. w21.06 22 ¶11-12

Eḅeraạn Setan oḍighi idị awe phọ olhẹm bọ oghighemhị Enhaạn kobeeph ghan bịn ologhorị. Mem dị Enhaạn “emhiịn bọ idị asipioghọm awe melheeny” bọ mem mọ aNoa, “iiḅaghamhị ni aZihova ipẹ eḍighi bọ kụ odị alhẹm bọ we aseere siẹn ade phọ, kụ eeḅaghamhị nyodị iboom.” (Gen. 6:5, 6, igẹ dị edi ude, 11) Kụ asidọl phọ remalaạm ni ḍughụm? Eeye! P’eeghe idị eḅeraạn Eru phọ omhiịn dị odọ kirokirọ ipesi meepaany, eḅaramaạm orolạn esi alhephiri r’alhephiri ḅilhẹ r’anmariịr r’anmariịr! (Efẹ. 4:18, 19) Reḅaạl ghan olhoghi aSetan agey mem dị odị arue aḍighi idị abuẹn rooseeny bọ aZihova oḍighi igbogh ikarạph. Eeḍiạn itooghị phọ aSetan, abuphẹ omhoọgh bọ iikpọ phọ ro/miinẹ ghan bueriphọ awe phọ bịn, kuolọ oḅilhẹ ropiemhiom de phọ r’olhẹm inhạm mọ aZihova aḅọgh bọ angọ oye. (Eccl. 8:9; Gen. 1:28) Mekọm eeghe kụ emiteom? Buniin abuọ asayẹns oḅẹm mọ iḍighinhom araraạr awe keḍighi ni idị oniin erubal odọ kirokirọ olhẹm mọ kepe bịn esi iphurukpu asiạ ghisigh. w21.07 12 ¶13-14

Abuniin arebenhẹ Enhaạn moḅonyonhu ozuan loor igbaany asipiomạn abidị. Ekpom mọ abidị regurọgh bọ bidị reḍighi ghan idị bidị kologhoma mọ aZihova ka/tue asạr abilhenhaạn bidị—ghalhamọ r’iduọn bidị mokiton bọ ni. Eḍighi maạr dị nạ rakaran odọ olhoghoma phọ ophọn phọ, pọ otuughạ ghan ilọ ipẹ Enhaạn enyaaghiạn bọ ni oḍeenhaan ephomhoghiạn oḅạr rebenhẹ phọ odị kelhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh okumu aZihova r’ibo ḅilhẹ r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl. Loor esi dị “iḅaạl phọ aJizọs Oọny phọ Enaạn kụ regbuurogh ghan ikarạph . . . phọ ayira keḅaalamị.” (1 Jọn 1:7) Mem dị nạ aḅonyonhu azuan loor e/munughan phọ, tuutughiạn ghan mọ aZihova akạr ri rawạ osạr owilhenhaạn oḍighinhom ikarạph lọ makiton. Lọgh elhegh mọ okọ suọr phọ aDevid amạ ni amiteom muḅọph dị odi igbo ephomhoghiạn oḅạr r’osạr owilhenhaạn. Odị agẹ mọ: “Idiphọ asikẹ phọ ekẹl bọ anyụ epu de phọ, idiphọ kụ idị ephomhoghiạn oḅạr phọ odị ebụgh esi abuphẹ rokiilaan bọ nyodị. Idiphọ emitenhom erumuḍio phọ ekelạn bọ emheelhom mọ, idiphọ kụ edị odị rasighẹ ghan ikarạph phọ ayira kakelẹ.”—Ps. 103:11, 12. w21.11 5-6 ¶12-13

Ewạ mọ olom alhọgh ghan eghuan anhịr odị. (1 Pit. 3:7) Olhọgh eghuan oye eḅaramaạm omhaạr ophogh ḅilhẹ r’olhọgh eegu. Esi omaạm, olom kaḍeenhaan eghuan anhịr odị esi ozoọm ghan odị r’olhọgh eegu. Odị ka/puru ghan nyodị idị epel nyodị loor. Ḅilhẹ ka/tomaạm ghan nyodị bunhọn anmariịr. Anhịr raloghoma ghan ika mem dị olom odị atomaạm nyodị bunhọn? Olom umarani ayira dị oghol mo Rosa dị u/ḍighi onyọ Ogbaanhaạn, agbor ghan atomaạm nyodị bunhọn anmariịr. Iphẹn phọ iḍighi idị aRosa alhoghoma ghan m’onọ o/mhoọgh maạr oḍighinhom, ḅilhẹ mọ olom mọ odị o/phomhoghiạn nyodị. Odị aḅẹm mọ, “mị uwạ ghan dị kogbor ghan uutughianhạm imhị mọ aZihova usereghiạn ni imhị.” Dị egbạgh r’iphẹn phọ, olom dị aḍighi onyọ aKristẹn ralọgh ghan eghuan anhịr odị. Loor esi dị odị alegheri mọ iphẹn phọ ketir ri emạ eten siya phọ odị amhoọgh bọ r’anhịr phọ odị ḅilhẹ r’aZihova. Olom dị alhọgh eghuan anhịr odị rakaạph ghan imạ ilọ anhịr phọ kaḅenhị bunhọn, ḅilhẹ raḅenhị ghan ni anhịr phọ odị m’onọ apomoghiạn nyodị, k’aḅilhẹ asẹph nyodị. w21.07 22 ¶7-8

Nạ raloghoma ghan ni mabi mem dị oye dị aphạm dom iyaạr dị rekạr reeḅaghamhị nyinhạ u/si mem mọ nạ aatughiạn bọ? Kokaạph ika eḍighi maạr dị nạ alhegheri mọ igey ariphigh ni kụ iḍighi bọ iyaạr phọ odị ko/si bọ, nạ ka/kparạm akori ḍughụm? Aḍidogh dị emạ emiteom m’okparạm amạn ni maạr edi ni siphẹ Proverbs 13:11. Eḅẹm mọ: “Eelạ dị nạ aagborion amhoọgh, idiphọ kụ edị kenuụn eḍuạ. Nạ akparaghạ kụ amhoọgh, pọ nạ kaḅilhẹ ni amoọgh inhọn.” Yira otuughạ eeghe siẹn phọ? Oye osụ olhoghi raḍighinhom ghan iyaạr r’okparạm, eḅuạ esi emheel esi. Proverbs 4:18 iḅenhị iyira mọ “eten dị awe aruukuan rotelhe ekịgh erumuḍio aḍiroọr, ketọl okpoghoronhu ghan bịn tutụ ekạr eḅaạl emhạn.” Ikpo onhụ phọ iphẹn phọ ekạr ekasiạn r’eten phọ epẹ aZihova ragananami ghan bọ rigbiom mọ odị kaḍeenhaan we phọ odị—enụm enụm. Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, kotue kẹn osighẹ esi aBaibul phọ ephẹn phọ oḍighinhom mem dị rokaạph ilọ amem dị onyọ aKristẹn ranmeeghi dọl aghuḍum m’odị oḍuraan otuman Enhaạn. Enụm enụm kụ edị oye raḍuraan ghan katuman Enhaạn, kụ resighẹ ghan kẹn mem. w21.08 8 ¶1, 3-4

Yira omoọgh ni oboom oḍighi oḍighi idiphọ aḅirinhi phọ ophọn phọ rasi bọ eekunha. (Mat. 24:14; Luk 10:2; 1 Pit. 5:2) Yira rowạ ni okumu aZihova oomo ipẹ yira kotue bọ. Ibadị mobughẹ rukumuan phọ abidị epẹ erugh phọ. Abuniin moḍighi bukọy eten. Abunhọn rowạ ghan oghị aBetẹl obobọ ophinhom aani abin rukumuan odoghoḍi aruutu ookpomhoghan phọ. Ḅilhẹ aḍita abumor rosianhaan ni okumuan idiphọ abudị rologhonhaạn ḍighaạgh ikumor awe phọ obobọ idiphọ ikumor awe. (1 Tim. 3:1, 8) P’eeghe idị olhoghi aZihova raḅaạl ghan omhiịn ookiạ uwaloor phọ ophọn phọ awe phọ odị omhoọgh bọ! (Ps. 110:3) Kuolọ eḍighi ni edị aḍiigbu dị nạ ko/rue oteẹny meḍighi idị nạ aḅonyonhu azuan ḍughụm? Eḍighi idiphọ, pọ kaạph ipẹ nạ alhoghoma bọ aḅenhị aZihova. (Ps. 37:5-7) Oḅarạm isiphẹ, teẹny onyọ umor dị asianhaan apuru nyodị ilọ idị nạ katue anighemhị rukumuan phọ nạ rangọ bọ Enhaạn, kụ aḅilhẹ akparaghạ osighẹ oḍighinhom oroma phọ. Nạ aḍighi ni iphẹn phọ, eeni nạ kamoọgh ni eepoogh arukumuan phọ obobọ ḍiigbu phọ. w21.08 20 ¶1; 21 ¶4

Oyil anhịr-ephoph phọ Anạ aḍighi bọ ekpukele anhịr amhạn 84 asiạ, kuolọ “odị o/mite ghan siphẹ” otu iiḅereghị phọ. Loor iduọn odị “u/bilẹ ghan bọ oghị isiphẹ otu iiḅereghị phọ” aZihova asẹph ni nyodị esi ongọ odị eepoogh omhiịn obumoọny phọ Zizọs. (Luk 2:36-38) Ḍio arodon, ibadị abudị mobia siẹn igey phọ dị okpẹ oḍuomolhoghi oḍighi emạ eḍeenhaan kụ ongọ iḍoọgh phọ. Yira komooghọm ni suọ mem dị yira olher rurụ ongọ oḅilhẹ opuru sipuru mem dị bidị rokaạph ilọ ibo phọ bidị moghelhọm bọ siẹn ookpomhoghan phọ aZihova. Abumor r’abumarani phọ abuphẹ mobia bọ siẹn igey phọ omoọgh ni ephigh oḍighi siẹn ookpomhoghan phọ aZihova. Bidị momhiịn ni ibadị areten kirokirọ dị aZihova masẹph ookpomhoghan phọ odị r’abidị. Bidị motuughạ ni raraạr dị emhạn maạr esi asipiomạn abidị. Miịn bidị idiphọ awe dị omhoọgh osụ olhoghi dị asererẹ “idiphọ okol amuụm dị rakil,” kụ amhiigha loor aḍu. (Prov. 18:4) Lọ nạ alhọgh mem akuamhị alhegheri bidị, omheeraam mọ anạ kakpạr ri. w21.09 3 ¶4; 4 ¶7-8; 5 ¶11, 13

Awe phọ aZihova kosighẹ ni oḍighinhom sighalhanyạ phọ ipẹ mekil bọ eḍigh, idiphọ “amamaạm areelhe” phọ Aizaya aghaạph bọ. (Isa. 60:5, 16) R’asighalhanyạ kirokirọ r’olhegheri iyaạr phọ imạ phọ alhephiri r’anmariịr phọ abuẹn phọ ophạm bọ orumhom siẹn igey phọ, moghaạph iiḅi iinhaghạn phọ esi 240 areelhe ḅilhẹ omiteom rinyạ kirokirọ runhụ aḍiaḅạ dị repel li 1,000. Siẹn amem eekunha phọ, ophighemhi areelhe phọ rakpaariọm ni we osopha osopha. Bidị kobakị Omhạr phọ k’Enhaạn, obobọ koḍuom olhoghi itooghị aḅirinhi phọ ḍughụm? Ophọn phọ osopha dị oomo ayira kosopha. Ii awe phọ aZihova rodạph ghan ni iilhogh agomẹt eelhe phọ bidị odi bọ, kuolọ idị egbolhomaam iikonoghiạn odạ bidị u/ḍighom aani. (Rom. 13:1-7) Bidị olegheri mọ Omhạr phọ k’Enhaạn bịn kụ katue aḍighi iiḅaghamhị omhạr awe. Omhạr phọ opọ phọ o/ḍighi aani pakirị aḅirinhi phọ.—Jọn 18:36, 37. w21.09 17-18 ¶13-14

Ekạr emạn maạr okparamhị ghan aloor anạ r’abunhọn siphẹ eghunotu phọ, mem dị oye ephomhoghiạn anạ awilhẹ aZihova. Ika kụ idị nạ katue aḍighi iduọn phọ? Moọgh inyaạm esi aạl ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn kụ oḅilhẹ ogbirima ghan, ḅilhẹ r’oghị ghan ituughạ. Umarani dị oghol mọ Joanna, dị odẹ phọ r’umarani odị owilhẹ igey phọ aḅẹm mọ: “Mị rapoomhị ghan ni loor mem dị mị aạl ilọ areḍeenhaan Abigail, Esther, Job, Josef, ḅilhẹ r’aZizọs siphẹ aBaibul phọ. Areḍeenhaan phọ abidị rengọ ghan inyaạm ekpom mọ r’olhoghi phọ amhị keḅilhẹ iibọ imhị.” Mem dị iitughiạn oḅonyonhu ezuan kụ emuza ekpom anạ, ka/bilhẹ ooḅereghị oḅenhị aZihova. Lọm Enhaạn ephomhoghiạn phọ ayira alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhiịn iiḅaghamhị phọ anạ eten phọ epẹ odị amhiịn bọ, ‘aromhoghiom nyinhạ, aḅilhẹ atughemhị reten phọ ipẹ nạ kadạph bọ.’ (Ps. 32:6-8) Ii kepin ni agey oḅenhị aZihova okạr ipẹ nạ alhoghoma bọ. Kuolọ aZihova anaghanhạn ni eephinha ekpom mọ anạ. Odị rawạ mọ kaạph ghan ipẹ reeḅaghamhị bọ nyinhạ aḅenhị nyodị.—Ex. 34:6; Ps. 62:7. w21.09 28 ¶9-10

Eyaạl Ophẹl Otenhe alhạ phọ 32 C.E., eten bọ, abutelhedom mọ Pita, Jems, r’aJọn umhiịn ni ookiạ uḍien. Anyụ eniin egbogh eeḅarạph, eeni agạ Eeḅarạph phọ aHermon, aZizọs anmia ni siphẹ risigh abidị. “Kụ arisigh odị amụ idiphọ erumuḍio, kụ ibura phọ odị ekitonu eḅaạl forororo idiphọ aḍiḅaạl.” (Mat. 17:1-4) Abutelhedom mọ unhaghạn dị Enhaạn eḅẹm mọ: “Ophọn kụ ogina Oọny amị dị mị aphomoghiạn. Eḍighinom iyaạr phọ odị kụ iḅeraạn imị iboom. Inaghanạn nyodị.” Adọl aghuḍum iraạr abutelhedom mọ abuẹn phọ iḍeenhaan ni mọ bidị unhaghanhạn ni Zizọs. Ewạ ni mọ otuughaạny aani bidị. Yira osereghiạn ni iiḅakiọm ephomhoghiạn phọ aZihova ungọ bọ iyira dị eego esi aZizọs Kraist phọ “amoọgh bọ buọ asiosị phọ.” (Efẹ. 5:23) Osopha odaphạn itọ phọ eḅẹm bọ mọ “inaghanạn nyodị,” idiphọ otelhedom mọ aPita, Jems, r’aJọn oḍighi bọ. Yira oḍighi iduọn phọ, yira komoọgh ni ḍisẹph kirokirọ nyiidiphọ r’oḅaạl olhoghi dị eekunha i/lo ghisigh. w21.12 22 ¶1; 27 ¶19

Oniin onyọ aKristẹn epẹ Korịnt alhe ghan emhạ r’anhịr odẹ odị. Otelhedom mọ aPọl atọ aḅenhị buọ aKorịnt phọ mọ ophorogh nyodị. Adọl ipesi oye phọ opọ phọ itir ri bunhọn siphẹ ookpomhoghan phọ, dị tutụ abuniin u/loghoma mun umugholoor ilọ ipẹ phọ! (1 Kọr. 5:1, 2, 13) Onyebel roten, aPọl amhiịn ni onmia. Oḍighinhom ikarạph phọ makạr akiton! APọl aḅenhị ikumor awe phọ mọ: “Isạr bịn ewilenaạn ekparamị ghan oIoghi odị.” Miịn ephigh phọ aPọl atụ bọ kụ aḅenhị bidị: “Obọ ologhi phọ odị kagurọgh ghan bọ nyodị akiigh.” APọl aseenyạn ni oḍighinhom ikarạph phọ makiton bọ. Odị o/wạ dị oye phọ kakiriri bịn aḅonyonhu azuan esi ipẹ odị aḍighi bọ, bịn awilhẹ owạ osạr owilhenhaạn.(2 Korịnt 2:5-8, 11) Esi otuughaạny aZihova, reḅeraạn ghan ni ikumor awe phọ oḍeenhaan onmạ ighirigiir. Bidị ro/bilhẹ ghan oliọm mem lọ ekpeanhaạn, kuolọ roḍeenhaan ghan ni onmạ ighirigiir lọ edugh ni mem dị omhiịn ephigh otuạn oḍighi iduọn phọ. Iduọn kụ i/lo, pọ ke/ḍighi onmạ ighirigiir kuolọ keḍeenhaan mọ bidị ongọ ogẹl ekarạph eḍighinhom iyaạr siphẹ ookpomhoghan phọ. w21.10 11-12 ¶12-15

Kotue ni otomaạm ekarạph eten dị ozoọm oye elhẹm dị obenha. Arelẹm akirokirọ ni; esi omaạm, iniin arelẹm ke/bụgh iboom kuolọ eephinha phọ kebughọm ni, kụ esi iyạl ikpo aḍughul otu eephinha phọ keḍuạ ni bịn esi phọ ekeel. Igina phọ kẹn, iniin ikarạph dị awe ruḍighi ghan iyira re/kạr ghan kebụgh iboom. Esi omaạm, oyaghirị ayira atue ni akaạph obobọ aḍighi iyaạr dị i/kpẹ dị kepin ni esi ayira, kụ kidughanhaan ni iyira osạr owilhenhaạn. Kuolọ inhọn arelẹm kemoghi ni mọ oyil kụ akọl, kụ rokọl kụ yira omhiigh osughọgh esi phọ, pọ yira ghụn kụ roḍighima iyaạr. Dị eeph ni, oye atue ni azọ eten dị erọl idiphọ mem dị oḍighi iyaạr dị ephin esi odị iboom. Odị atue ni akiọm ghisigh aatughiạn ghan ilọ eephinha ekpom mọ odị mamhoọgh bọ ḅilhẹ r’ikarạph phọ oḍighi bọ nyodị. Kuolọ abuphẹ rolọgh ghan bọ olhoghi iyaạr dị oḍighi bidị roḍighima ghan iyaạr loor abidị. P’eeghe idị emhạn maạr odạph oroma phọ odi bọ siẹn esi aBaibul phọ arodon. w21.12 12 ¶15

Oḅẹm mọ okumor oye raaḅaghamhiạn loor ilọ iinmenian obobọ eseeriom asilhaạl onyọ umor obobọ umarani. Odị atue ni apuruan loor mọ, ‘Iyaạr phọ oye phọ raḍighi bọ egbạgh ni r’idị aBaibul aghaạph?’ Kụ loor iduọn odị ka/wạ bọ osighẹ ipẹ odị alhoghoma bọ kụ ozoọm, odị atue ni apuru onhọn okumor oye obobọ okaaphọm dị asi amhanhanhaạm oghaạph aani ilọ bidị ootughiạn. Bidị otue ni oḅophoghạn ooḅeghiọn oromha phọ aPọl ilọ iinmenhian r’oselhemhian asilhaạl. (1 Timoti 2:9, 10) APọl aghaạph ni aghol sinhị iilhogh dị kotue ni oḍighinhom ibadị areten, esi oḅẹm mọ onyọ aKristẹn amhaạr ghan aphogh iinmenhian r’eten oselhemhian asilhaạl odị, obọ keefolhomhi ghan bọ ḍien aZihova. Kuolọ aPọl o/ngọ iilhogh, alhọgh ghụn elhegh mọ torobọ onyọ aKristẹn amoọgh ni elhiom osaḅạr ilọ oḍighi, lọ i/gbạgh ni Baibul phọ. Kụ iḍighi kụ, ikumor awe phọ ooḅeghiọn mughumọ osopha oye phọ aḍeenhaan ni mọ odị o/wạ okọm idị abunhọn kokpetaan. Ekpẹ ni dị yira kolọgh elhegh mọ iyạl aKristẹn dị osi omhanhanhaạm kotue ni osaḅạr oḍighi araraạr kirọ eten, kụ iphẹn phọ i/mạ mọ oniin bịn kụ odi elhiom. I/wạ mọ okpaariọm bumor phọ ayira oḍighi araraạr eten dị iḅeraạn iyira. w22.02 16 ¶9-10

Igey ariphigh otuạn oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr oniin atum nyoniin edi ni. Ighẹn kụ iniin ariphigh phọ? Lọgh elhegh idị asidogh phọ iphẹn Enhaạn ephum bọ kụ ogẹ ephagharanhaạn ḍipuru phọ aḍiphẹ phọ: “Ka/meera ephomhoghiạn oḅạr r’e/bi ghan ekpetenhaan nyinhạ eḍuạ. . . . Bịn nạ kaḅeraạn ni Enhaạn r’oye aḅilhẹ amoọgh orọph onhaghanhạn.” “Oye ephomhoghiạn oḅạr raḍighinhaan ghan loor odị iiḅi.” “Oye dị aphorogh elhiom eḍighinhom iyaạr r’ephomhoghiạn oḅạr kamoọgh ni ghuḍum.” (Prov. 3:3, 4; 11:17, igẹ dị edi ude; 21:21) Ikpo onhụ asidogh phọ iphẹn phọ ekol iraạr ariphigh otuạn oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr. Eḅẹl phọ, oḍeenhaan ephomhoghiạn oḅạr reḍighi ghan idị yira koḅeraạn Enhaạn. Omhunhenhiom iyạl, yira roḍighi ghan iiḅi loor ayira mem dị yira oḍeenhaan ephomhoghiạn oḅạr. Esi omaạm, reḍighi ghan iyaạr dị yira koḍigh righirị dị kebia r’abunhọn. Omhunhenhiom iraạr, mem dị yira ophorogh ephomhoghiạn oḅạr yira komoọgh imạ araraạr ghisigh, eḅaramaạm ghuḍum k’agee-pọ. Agey ni, yira omoọgh ni igey ariphigh otuạn odạph oroma phọ aZihova mọ: “Zoọm ghan oniin atum nyoniin ephomhoghiạn oḅạr r’onmạ ighirigiir.” w21.11 8 ¶1-2

Eḍighi maạr dị ipaanhaạn dị nạ asoman nyiidiphọ obobọ epẹ omhạn eḍeenhaan ḍidugh siphẹ omheeraam mọ anạ, pọ ka/ḅonyonhu azuan. Eḍighi ghụn eepoogh okparamhiọm omheeraam mọ anạ. Kuukuanhaan aZihova oomo ipẹ edi bọ ekpom mọ anạ, ekạr nuụn ekpaariọm mem dị nạ odi esi igbogh iiḅaghamhị. Lọgh elhegh mọ aZihova katue ni asighẹ siya r’arighirị anạ alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh. Mem dị nạ angọ eepoogh mọ aZihova alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh okaran iiḅaghamhị nyiidiphọ, nạ kakuphom ni owol mọ odị kalhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh okaran ipaanhaạn dị ketu ghisigh. AZizọs amạ ni riisi dị omheeraam abumatuạn phọ odị adugh, kuolọ odị o/mhoọgh iikia mọ aZihova kaloghonhaạn ni bidị ḍighaạgh okaran odẹgh ophogh epẹ ghisigh. (Jọn 14:1; 16:33) Odị akuphom ni owol mọ omheeraam dị akpạr kaloghonhaạn ni ḍighaạgh ḍigbogh aḍita phọ, okpetenhaan igbogh iiḅaghamhị phọ retu bọ. (Ogan. 7:9, 14) Nạ kaḍighom aani ni buẹn phọ eḍighi maạr dị nạ asighẹ ni oomo aroopoogh phọ edi bọ nyiidiphọ aaneghiọm aḅilhẹ akparamhiọm omheeraam mọ anạ!—Hib. 10:39. w21.11 25 ¶18-19

Etu ni inẹ mọ rodon iyira ku/ghoph eten iiḍaạny. Kuolọ yira olegheri ni mọ abuẹn oḍuom bọ olhoghi aZihova, ghalhamọ umhugh ni komoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ. Moọny amem ghisigh, kodẹgh ni opogh oḍuomolhoghi phọ yira omhoọgh bọ esi oghoph phọ aZihova. Mem dị aGog opọ aMagog, ookpomhoghan areelhe phọ, kozuom bọ we phọ Enhaạn, kekịgh mudị kuzẹ ni iyira bịn. Kewạ mọ yira okuamhị okuphom owol mọ aZihova katue ni ḅilhẹ mọ kuphẹl li iyira. Esi areelhe phọ, yira kokịgh iyool dị oye oghoph u/lo. (Ezek. 38:10-12) Yira u/moọgh iinyạ eghạm, ḅilhẹ u/tuughạ kẹn ilọ ee eghạm. Areelhe phọ kumhiịn iyira idiphọ awe dị odugh ozuom. Bidị ko/miịn aani ipẹ yira komiịn bọ r’ariḍien omheeraam mọ ayira—ḍita aruukpaạny dị orugh okitonhom we ph’Enhaạn, dị ookolhobian kẹn obakị ayira. Areelhe phọ komiịn bọ ika bidị? Bidị u/moọgh aani riḍien aruwaloor. P’eeghe idị kesighẹ bidị ekperenhom mem dị komiịn bọ dị abuọ eghạm epẹ k’akẹ phọ kotu bọ obakị ayira!—Ogan. 19:11, 14, 15. w22.01 6 ¶12-13

Oomo abumor r’abumarani phọ ayira omạn ni maạr esi aZihova, kụ omạn aani kẹn maạr esi ayira. Oḍighi oomo ilọ yira kotue oghoph r’oḍeenhaan abidị ogbolhomaam. Nạ alhegheri mọ nạ maḍighi idị repin esi oye, ka/ḍighi mudị iyaạr imite, bịn aatughiạn mọ eẹny iyaạr bịn repin esi odị, ḅilhẹ mọ kasạr ri awilhenhaạn nyinhạ. Uḍighi ika kụ abuniin ronuụn ghan bọ kophin olhoghi? Eeni loor emitenhom mọ abidị, abuniin opogh loor abidị bịn osooromhi. Buniin ke/bia oḍigh bọ siẹn igey phọ; kụ iḍighi kụ ko/lhegheri ilọ ophogh ghan e/munughan abunhọn. Toroboiperolbọ, oḍighi oomo ilọ yira kotue oolemhi araraạr. Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, oye dị iyaạr regbor ghan kephin esi odị alhegheri mọ epẹ phọ eḅoriạ eegharạ dị ewạ mọ odị awilhẹ. Bịn odị marue akelhọm eephọ olhoghi, aḅilhẹ amoọgh igey asiya r’abunhọn. w21.06 21 ¶7

AZizọs anaghanạn ni ipẹ nạ alhoghoma bọ. Mem lọ yira omhoọgh iiḅaghamhị, olhoghi ayira raḅaạl ghan ni mem dị oyaghirị dị unhaghanhạn iyira aru uudereghị iyira, ekạr ekpaariọm odị masoman aani ghan iniin phọ iiḅaghamhị phọ. AZizọs kụ oyaghirị phọ opọ phọ. Odị alegheri ni idị retọl ghan mem dị r’ilọ oḍighi oye phọ u/legheri kụ amhoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh. Odị alegheri ni mọ yira odugh ni, kụ kaḍighi ni oomo ilọ ewạ obakị ayira “mem lọ ikuom iyira.” (Hib. 4:15, 16) Idiphọ aZizọs amheera bọ osighẹ olhoghonhaạn aḍighaạgh ookpaạny phọ siphẹ oghoony phọ aGetsemani, kụ idị ewạ mọ osighẹ aani olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, mughumọ iigo esi aḍinyạ, avidio, oghaạph, obobọ mọ okumor oye, obobọ oyaghirị dị asi amhanhanhaạm kụ aru okparamhị ayira. (Luk 22:39-44) AZihova kangọ ni nyinhạ “eephọ phọ k’Enaạn” aḅilhẹ akparamhị nyinhạ. Mem lọ yira ooḅereghị, yira komoọgh ni “eephọ phọ k’Enaạn epel bọ dị oye katue alegheri.”—Fil. 4:6, 7. w22.01 18-19 ¶17-19

Oomo amem aZihova raḍighi ghan idị enighẹ. Toroboiperolbọ, ipaanhaạn edi ni oḍuom olhoghi we phọ abuẹn omheerạ bọ enye odị. Yira otue ni ookia mughumọ abuẹn ophạm bọ riisi siẹn ookpomhoghan phọ aZihova okạr ri roḍighi idị edạph r’iiḅakiọm aZihova obobọ r’oḍighinhom iitụ-olhoghi. Igey phọ p’iduọn, yira ko/tue oḅẹm mọ yira oḍuom olhoghi aZihova mem dị yira u/ḍuom olhoghi buẹn omheerạ bọ enye odị siẹn ade phọ—we dị aZihova aḍuom ni olhoghi. Rodon aZihova asighẹ ‘ebenhẹ phọ akpẹ bọ oḍuom olhoghi aḅilhẹ asụ olhoghi’ kụ raaḅakiọm pakirị ookpomhoghan phọ odị siẹn ade phọ. (Mat. 24:45) Idiphọ aloor phọ repogh bọ erọl bọ oḅẹl okuron asiạ phọ, ebenhẹ phọ ophọn phọ kụ rapogh we phọ Enhaạn oomo isiẹn aḅirinhi phọ kaḅilhẹ angọ ikumor awe arookpomhoghan phọ iiḅakiọm. Kụ ikumor awe phọ osighẹ iiḅakiọm mọ oḍighinhom siphẹ arookpomhoghan phọ. Mem dị yira odaphạn ghan iiḅakiọm dị oḍighom mọ r’ikumor awe phọ ongọ, pọ yira roḍeenhaan ghan mọ yira oḍuom ni olhoghi reten phọ ipẹ aZihova raḍighi ghan bọ raraạr. w22.02 4 ¶7-8

P’eeghe ibo r’eghuan dị yira omhoọgh idiphọ Abugbaanhaạn AZihova! Yira romoọgh ghan ni ibo mem dị yira olhoghonhaạn ḍighaạgh buphẹ “[okpẹ] bọ omoọgh aghuḍum k’agee-pọ” oḍighi aani abumatuạn aKraist. (Iiḍighi 13:48) Yira rologhoma aani ghan idiphọ aZizọs “uwaloor iigbia phọ amuzeḍi [bọ] ibo ologhi” phọ, mem mọ abumatuạn phọ odị oḅula bọ r’ekol dị bidị momhoọgh esi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. (Luk 10:1, 17, 21) Otelhedom mọ aPọl aḅenhị Timoti mọ: “Maạr agona loor phọ anạ r’ipẹ nạ ratughemị bọ.” Kụ aḅarạm mọ: “Nạ aḍighi ghan ni iphẹn phọ, pọ nạ kapẹl Ii Ioor phọ anạ r’abuphẹ ronaghanạn ghan bọ nyinạ.” (1 Tim. 4:16) Asighuḍum awe edi esi ooto r’osooromineen. Yira omaạr ri rogona siloor phọ ayira loor esi dị yira odi eeḍiạn Itooghị Enhaạn. Oomo amem yira rozọ ghan eten dị kesighẹ rughuenhian etuomaam ḍien phọ aZihova ḅilhẹ r’idị emhoọgh muḅọph r’iiḅi iinhaghạn phọ yira rogbeelhom bọ. (Fil. 1:27) Yira roḍeenhaan ghan mọ yira ‘omaạr ri ogona loor ipẹ yira rotughemị bọ’ esi ookolhobian ghan agey r’olhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, mem dị yira romite epẹ erugh phọ. w21.10 24 ¶1-2

“Imoom aroozọ phọ” pọ eten iitughiạn ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr dị eḅeraạn aZihova. Okpolhoghiạn imhoom aroozọ phọ pọ amem dị oye phọ aḍighi ghan aḍeenhaan eemhuma uwaloor iigbia phọ siphẹ aghuḍum mọ odị, kụ ameera mọ uwaloor iigbia phọ kụ aaḅakị iitughiạn phọ, olhoghoma phọ, r’iḍighinhom araraạr phọ odị. Esi omaạm, odị kapomhoghiạn aZihova r’awe phọ odị. (Mat. 22:36-39) Odị ra/toph ghan ibo phọ odị ghalhamọ asoman ni igbiphoghọm. (Jems. 1:2-4) Odị oye eephọ. (Mat. 5:9) Raḍeenhaan ghan okparạm k’aḅilhẹ azoọm eyoghoyoghọ eten bunhọn. (Kọl. 3:13) Rasereghiạn ghan kaḅilhẹ aḍighi ilọ enhighẹ. (Luk 6:35) Iiḍighi phọ odị reḍeenhaan ghan ni mọ odị amoọgh omheeraam dị akpạr esi Odẹ k’akẹ phọ odị. (Jems. 2:18) Ra/megheron ghan eten dị egbagarạ ghalhamọ uzoọm ni nyodị ekarạph eten, kụ rapamhaghạn ghan kẹn loor mem odẹgh ophogh. (1 Kọr. 9:25, 27; Taitọs 3:2) Orue okpolhoghiạn imhoom aroozọ phọ, yira omoọgh omhoọgh aroozọ phọ oghaạph bọ oghol siphẹ Galetia 5:22, 23 ḅilhẹ r’inhọn ariisi aBaibụl. w22.03 8-9 ¶3-4

Ikumor awe phọ kotue ni otuughaạny otelhedom mọ Pọl esi osighẹ ghan atorobọ eepoogh dị emite oghaaphọm iiḅi iinhaghạn phọ. (Efẹ. 6:14, 15) Idiphọ aPọl, ikumor awe phọ rosighẹ ghan ni mem mọ bidị odi bọ epẹ erugh phọ kotughemhiọm bunhọn, bilhẹ r’abuphẹ rologhonhaạn ghan bọ ḍighaạgh ikumor awe phọ. (1 Pit. 5:1, 2) Kuolọ ikumor awe phọ ku/meera mọ iiḍighi eḍighi idị bidị ko/moọgh mem ophinhom aani abin oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. (Mat. 28:19, 20) Orue oḍighi iduọn phọ, pọ kewạ mọ eeni amem bidị oḅẹm ghan mọ bidị ko/tue osighẹ iniin aroopoogh arukumuan. Nạ aaḅeghiọn iphẹn phọ r’iiḅereghị, nạ katue ni amiịn mọ osighẹ aroopoogh phọ iphẹn phọ etue ni esophoghom nyinhạ oḍighi inhọn araraạr dị emhạn maạr epu. Idiphọ ophạm iiseeny eghunotu, r’ophinhom aani abin oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, obobọ otughemhị ibạm anmụny phọ anạ ilọ oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Kuphom ni owol mọ aZihova anaghanhạn ni mọ nạ rawạ ni oḍighi ongọ odị oomo ipẹ asidọl phọ anạ emheera bọ. w22.03 27 ¶4, 7; 28 ¶8

Nạ aatughiạn ni oghiilhaan phọ nạ amhoọgh ghan bọ oḍighi aani oniin onyọ Ogbaanhaạn AZihova ḍughụm? Eeni nạ ulhoghoma mọ nạ ka/tue ni bịn akị esi ogbo ogbạ ikpo onhụ phọ. Obobọ eeni nạ ughiilhaan mọ abuọ eghunotu obobọ arighirị anạ kosophoghom nyinhạ. Eḍighi idiphọ, pọ nạ katue ni aseenyaạn opọ nạ ratughemhị ghan bọ mem dị alhoghoma iduọn phọ. AZizọs aḅẹm ni mọ abuniin awe komoọgh ni odọ oghiilhaan phọ opọ. Toroboiperolbọ, odị aḅenhị budaphạm mọ odị mọ ku/meera oghiilhaan akikima bidị okumu aZihova. (Mat. 10:16, 17, 27) Tughemhị nyodị oghaạph aani ghan ilọ omheeraam mọ odị oḅenhị abunhọn. Abumatuạn phọ aZizọs eeni umhoọgh ni oghiilhaan mem mọ odị arom bọ bidị oghị ogbạ ikpo onhụ phọ. Kuolọ aZizọs alhoghonhaạn bidị ḍighaạgh esi oḅenhị abidị ekpisi phọ bidị kogbạ bọ ikpo onhụ phọ ḅilhẹ r’adom mọ. (Mat. 10:5-7) Ika kụ idị yira kotue bọ otuughaạny Zizọs? Loghonhaạn ḍighaạgh opọ nạ ratughemhị bọ olhegheri ekpisi dị odị katue ni agbạ ikpo onhụ phọ. Esi omaạm, puru nyodị mughumọ odị alegheri ni oye dị eḅeraạn otuughạ aani aBaibul phọ. Kụ alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh ookolhobian ipẹ odị kakaạph bọ esi oḍighi oḍeenhaan odị eten dị edugh. w21.06 6 ¶15-16

“Esi iphurukpu ikalhạ bịn aruutu asiḍighi phọ r’igbaany aruutu phọ emhiigh omhelheghu.” “Kụ asiloor awe oomo ekpisi phọ repiigha yogh . . . Ibadị uḅẹm mọ ophiigha ade phọ arọl iyạl ikalhạ bịn. Kuolọ esi amhị inhighẹ oḅẹm m’irọl k’agee-pọ.” Awe dị okpetenhaan oḅomhoghian ade dị amite Nepal lhạ phọ 2015 kụ ughaạph iphẹn phọ. Toroboiperolbọ, nyiidiphọ yira odi mem ophiigha dị agbatanhaạn—odị atir oomo areelhe aḅirinhi phọ. Oyil phọ Haggai agẹ mọ: “Iphẹn kụ idị aZihova opọ asita phọ aḅẹm, ‘esugha mem bịn—kụ esi ekula amem—mị kapighemhi sikẹ phọ r’ade phọ.’” (Hag. 2:6) Ophiigha phọ ophọn aHaggai aghaạph bọ o/ḍighi ophọn rakọm ghan bọ oḅomoghian ade, rasighẹ ghan bọ muphe k’aru. Ophọn phọ rakọm ghan ni imạ. AZihova r’aloor uḅenhị iyira mọ: “Mị kapighemhi oomo areelhe phọ, kụ imạ araraạr oomo areelhe phọ eḍiku siẹn; kụ mị amuzeḍi otu phọ ophọn r’eegu.” w21.09 14 ¶1-3

Asiya iyạl arighirị dị rogbor ghan koghaạph ipẹ bidị olhoghoma bọ rekpạr ghan agey. Iniin phọ kẹn kụ idị edi aani esi asiya arighirị phọ ayira r’aZihova. Yira oghaạph ghan olhoghoma phọ ayira, r’iitughiạn phọ, r’ogbolhomaam mọ ayira esi iiḅereghị, pọ yira roḍeenhaan ghan mọ yira oḍuom ni nyodị olhoghi, ḅilhẹ mọ odị uphomhoghiạn ni iyira. (Ps. 94:17-19; 1 Jọn 5:14, 15) Ḍiiḍikuan ghan righirị dị oḅạr Enhaạn; bidị inmo k’aZihova. (Jems. 1:17) Odẹ k’akẹ phọ ayira raḍeenhaan ghan ogbolhomaam esi ongọ ayira bumor r’abumarani dị roḍeenhaan ghan “ephomhoghiạn oomo amem.” (Prov. 17:17) Siphẹ aḍinyạ phọ otelhedom mọ aPọl agẹ bọ aghiọm ookpomhoghan phọ aKolosị, odị aghol li buniin aKristẹn dị obakị nyodị, kụ aḅẹm mọ “bidị ruloghonaạn ni imị ḍighaạgh iboom.” (Kọl. 4:10, 11) Ghalhamọ aZizọs bịn awạ ni aḅilhẹ asereghiạn olhoghonhaạn aḍighaạgh arighirị, buọ epẹ k’akẹ r’isiẹn ade phọ. (Luk 22:43) Oghaạph ghan ipẹ riiḅaghamhị bọ iyira oḅenhị okpokolo oyaghirị re/mạ ghan ḍidugh; kparipẹ ghụn k’ighoph iyira. w21.04 24-25 ¶14-16

Nạ kaḍighi ika, eḍighi maạr dị onyọ umor aḍighi iyaạr dị reeḅaghamhị nyinhạ? Ḍighi oomo ilọ nạ katue oseere eephọ. Ḅenhị aZihova okạr ipẹ nạ alhoghoma bọ. Ḅenhị aZihova alhoghonhaạn ḍighaạgh nyophọ apiomạn bọ nyinhạ ḅilhẹ mọ aḍighi idị nạ kamiịn ghan imạ araagharạ oye phọ—raagharạ phọ ipẹ odị aZihova atụ bọ kụ aphomhoghiạn oye phọ. (Luk 6:28) Eḍighi maạr dị nạ u/tue ubulha ipẹ onyọ umor phọ aḍighi bọ, pọ tuutughiạn eten dị nạ kateẹny nyodị akaaphạn. Kenighẹ ni dị nạ kaatughiạn ghan mọ onyọ umor phọ o/lhegheri kụ aḍighi. (Mat. 5:23, 24) Mem dị nạ rakaaphạn nyodị, ka/ḍighi idị kekịgh mudị odị alhegheri ni kụ aḍighi. Kokaạph ika eḍighi maạr dị odị u/wạ eephọ? Kiọm ghisigh ‘amhinoghọm ghan nyodị.’ Nyinhạ ki/phẹr okparaghạm ghan odị. (Kọl 3:13) Edị ekạr emhạn maạr, ka/kaghạm nyodị olhoghi, obọ kelọgh ghan bọ siya phọ anạ r’aZihova esi iiḅaghamhị. Ka/meera iyaạr elher nyinhạ. Nạ aḍighi iduọn phọ, pọ nạ raḍeenhaan ghan mọ nạ apomhoghiạn aZihova apuemhi torobọ iyaạr.—Ps. 119:165. w21.06 23 ¶15