August

Lọgh elhegh iyạl ikpanhạ araraạr dị esi phọ isiphẹ phọ emạ: (1) Iiḅaghamhị kirokirọ remitenhaan ghan ni we elhiom eḍighinhom iyaạr. (2) AZihova ruphẹl ghan ni iyira esi oomo iiḅaghamhị phọ ayira. Ika kụ idị odị ruphẹl ghan bọ iyira? Eniin eten pọ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh okạr omhiịn ipẹ araraạr edi bọ siẹn aḅirinhi phọ. Ghalhamọ r’iduọn aZihova uguanhaan bọ iyira mọ yira komoọgh ni ibo mem dị yira rokumu nyodị, odị o/ghaạph mọ iiḅaghamhị ki/rolhonhaạn iyira nyiidiphọ. (Isa. 66:14) Odị uroma iyira ogbon aghisigh—mem mọ yira komoọgh bọ ghuḍum mọ odị rawạ bọ dị yira kokelhọm k’agee-pọ. (2 Kọr. 4:16-18) Kuolọ nyiidiphọ, odị ruphogh ghan ni iyira ḍio etum ḍio. (Lam. 3:22-24) Eeghe kụ edị yira kotue otuughạ esi areḍeenhaan awe dị okumu aZihova agey simem aBaibul phọ r’ilọ aḍio arodon? Yira kotue ni osoman iiḅaghamhị dị yira u/kiọm olhoghi. Kuolọ mem dị yira obeḍenhọm aZihova, r’amem r’amem ka/bilhẹ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh.—Ps. 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4

Yira kotue ni otuughaạny eḍeenhaan phọ aJosef r’aMeri, ookolhobian bọ onhaghanhạn abuọ itooghị phọ ghalhamọ r’amem dị ekpạr ri oḍighi iduọn phọ. (Luk 2:1-6.) Mem dị eghun phọ aMeri mesiom, eelhe phọ ungọ ni itọ dị edẹgh Josef r’aMeri ephogh. Augustus, opọ aḍighi bọ otooghiạ aRom, angọ itọ mọ torobọ oye aghị emhạ odị pidị ogbi nyodị. AJosef r’aMeri uḍuạ ni oghị BetiIihẹm, erelhe dị emhạn ni 150 itobi rikpisi aroogbolhom. Erelhe phọ epẹ phọ i/dughanhaan bidị, ekạr ekpaariọm Meri. Eeni olom r’anhịr phọ uuḅaghamhiạn ni loor ilọ ipẹ erelhe phọ ephẹn phọ ketir bọ Meri r’obumoọny phọ odi bọ okuruḅakạ phọ. Kokaạph ika eḍighi maạr dị oghunhughun aphạm Meri epẹ eten phọ? Legheri mọ odị odi r’eghun aMesaya phọ. Bidị kotuạn ni iphẹn phọ bịn obilhẹ onhaghanhạn itọ agomẹt phọ ḍughụm? AJosef r’aMeri u/meera mọ ogbolhomaam mọ bidị omhoọgh bọ ilọ ipẹ ketue bọ ni emite epẹ eten phọ ekikima bidị odaphạn olhogh phọ. AZihova asẹph ni bidị iduọn bidị odạph bọ olhogh phọ. AMeri asi ni BetiIihẹm r’ewoọr, amhạr oọny dị amhoon, aḅilhẹ alhoghonhaạn ḍighaạgh omhunhenhi imiịn aBaibul phọ!—Mic. 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Kokaạph ika eḍighi maạr dị nạ rakiilhaan ophagharanhaạn aḍipuru otu ituughạ? Orue omhoọgh olhoghonhaạn aḍighaạgh, kookolhobian ghan agey. (Prov. 21:5) Nạ amhaạr aakolhobian ituughạ phọ, nạ ka/moọgh oghiilhaan ophagharanhaạn aḍipuru. Ḅilhẹ kẹn, ophagharanhaạn phọ aḍighi key. (Prov. 15:23; 17:27) Oboom oghiilhaan ra/tọl ghan ongọ ophagharanhaạn dị aḍighi key. Ophagharanhaạn dị aḍighi key raḍeenhaan ghan mọ oye phọ aakolhobian ni agey aḅilhẹ anaghanhạn iyaạr phọ rokaạph bọ. Kuolọ kokaạph ika eḍighi maạr dị nạ asighẹ ni aḍighinhom oomo oromha phọ iphẹn phọ kụ oghiilhaan phọ anạ u/meera ni mọ pagharanhaạn ḍipuru ghalhamọ mem obobọ iyạl? Pọ kuphom ni owol mọ aZihova asereghiạn ni inyaạm mọ nạ alhọgh bọ oḍighi ipẹ nạ katue bọ. (Luk 21:1-4) Ipẹ yira kotue bọ oḍighi kụ edị aZihova rawạ mọ yira oḍighi. (Fil. 4:5) Sopha oḍighi ipẹ nạ katue bọ, kụ aphighi ḍiigbu, aḅilhẹ aaḅereghị alhọm ophoomhị aloor. Emhiighom mọ, aḍiigbu anạ etue ni eḍighi ongọ oniin ophagharanhaạn dị aḍighi key bịn. w23.04 21 ¶6-8

Otelhedom mọ aPọl usighẹ iyira atomaạm we eghạm dị okpolhoghiạn asuomạ eghạm kụ oḅilhẹ oomhanham ilọ eghạm. Onyọ eghạm akpẹ ghan ookolhobian oomo amem ilọ eghạm mem dị robe eghạm. Iniin phọ kẹn kụ edị ewạ aani esi ayira. Yira kookolhobian oḅilhẹ ogon ḍio phọ aZihova esi okpolhoghiạn ghan oomo amem asuomạ okorian aloor phọ ayira aḍighi bọ omheeraam r’ephomhoghiạn, ḅilhẹ r’eghoony odụomolhoghi phọ ayira. Asuomạ okorian aloor rakoph ghan ekpom onyọ eghạm. Omheeraam r’ephomhoghiạn rekoph ghan ekpom mọ ayira omaaniọm bọ. Kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghiọm aghisigh okumu Enhaạn r’odạph aZizọs. Omheeraam rungọ ghan iyira okuphom owol mọ aZihova ka/bilhẹ okpẹ abuphẹ osighẹ bọ oomo olhoghi kụ rowaạm nyodị. (Hib. 11:6) Omheeraam kunyu iyira oḅạr Oḍiemhiom mọ ayira, Zizọs, ghalhamọ imhoghi ni oḍighi iduọn phọ r’aḍikparamhinheẹn. Yira kotue ni okparamhị omheeraam mọ ayira orue okaran ipaanhaạn esi olhọgh elhegh reḍeenhaan awe aḍio arodon dị ophamhanhạm ḍimheerạ phọ abidị etigheri igbiphoghọm obobọ ḍikparamhinheẹn. Yira kotue ni okoronhaan siphil ophorogh eelạ esi otuughaạny abuphẹ odughe bọ dọl aghuḍum mọ abidị kụ osighẹ bọ Omhạr phọ oḍighi eḅẹl. w23.06 10 ¶8-9

Ophamaghạn aloor pọ orue ophamaghạn olhoghoma r’iḍighinhom araraạr oye phọ. ewạ ni ophamaghạn aloor orue oteẹny aḍiigbu ayira, ekạr ekpaariọm mem dị aḍiigbu phọ ikparanhaạn iyira oteẹny obobọ yira u/moọgh ibuọm. Tuutughiạn mọ, ophamaghạn aloor aḍighi pakirị eemuma uwaloor iigbia phọ, kụ iḍighi kụ lọm aZihova uwaloor iigbia olhoghonhaạn anạ ḍighaạgh omhoọgh eegharạ phọ ephẹn emhạn bọ ni maạr iboom. (Luk 11:13; Gal. 5:22, 23) Ka/kori sidọl dị enhighẹ. Siẹn aḅirinhi phọ ophọn, kekpạr ri kụ yira omoọgh sidọl dị ekạr bịn enhighẹ. Kụ iḍighi kụ yira orọl okori ghan asidọl dị enhighẹ, yira ko/teẹny ḍiigbu phọ ayira. Eeni yira ko/moọgh ibuọm loor esi dị eeni ekịgh mudị aḍiigbu phọ ayira ekpạr oteẹny. Eḍighi idiphọ pọ nạ ragbi mọ ke/nighẹ ophụr oghome aḍiigbu phọ anạ ḍughụm? Eḍighi maạr dị aḍiigbu phọ anạ eḍighi ilọ omhoọgh emạ eegharạ, pọ ke/nighẹ owạ areten oḍeenhaan ghan enụm enụm ḍughụm? Eḍighi maạr dị aḍiigbu phọ anạ eḍighi aạl aBaibul emhiighom osi eekunha, ke/nighẹ ookolhobian ilọ aạl ghan enụm enụm ḍughụm? w23.05 29 ¶11-13

Siẹn asiḍio aruukunha phọ, aZihova akị ni ghisigh rasighẹ oḍighom mọ odị kungoọm iyira eḍien aruwaloor olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh oghị aghisigh orelhe isiphẹ “Eten Iigbia” phọ. (Isa. 35:8; 48:17; 60:17) Yira kotue ni oḅẹm mọ torobọ amem dị oye amheera otuughạ aBaibul phọ, pọ eepoogh orelhe “Eten Iigbia” phọ meghughuronhaan oye phọ. Abuniin rotelhe ghan moọny ekulha amem bịn siphẹ eten phọ. Abunhọn olọgh ni iboom ikuph orelhe isiphẹ eten phọ tutụ bidị osi eekunha phọ. Eten phọ ephẹn phọ ekạr etorori rekị eghẹn? Buphẹ omhoọgh bọ oḍuom olhoghi ogheel k’akẹ phọ, “Eten Iigbia” phọ etorori rekị “ologhi oghoony [aparadais] phọ Enaạn” epẹ k’akẹ. (Ogan. 2:7) Buphẹ omhoọgh bọ oḍuom olhoghi orọl isiẹn ade phọ, eten phọ epẹ phọ etorori rekị eekunha 1,000 asiạ itooghị phọ aKraist, mem mọ oomo awe komunughan bọ. Eḍighi iyaạr dị nạ ratelhe eten phọ epẹ phọ rodon, pọ ka/pogh omhạn. Kụ ka/bilhẹ tutụ nạ arelhe asi epẹ omhoom aḅirinhi phọ! w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Mem dị nạ aatughiạn oomo imạ phọ aZihova maḍighinhaan bọ nyinhạ, nạ kasereghiạn ni nyodị bịn enyu nyinhạ oḅọgh aloor anạ ongọ aZihova. (Ps. 116:12-14) ABaibul phọ aḅẹm mọ aZihova kụ Ongoọm “oomo phọ igey inmo phọ yira omoọgh bọ.” (Jems 1:17) Inmo dị epeleghiom esi oomo phọ idị pọ ekiạ Oọny phọ odị, Zizọs. Gbiom olhoghi anạ ilọ iikiạ inmo phọ ipẹ phọ! Ekiạ etagharạn phọ kụ ighughuron bọ eten dị yira kotue omoọgh siya dị ekpạr r’aZihova. Ḅilhẹ kẹn, odị mangọ nyinhạ eepoogh orọl k’agee-pọ. (1 Jọn 4:9, 10) Oḅọgh aloor anạ ongọ aZihova kụ eniin emạ eten dị nạ katue aḍeenhaan mọ nạ asereghiạn ni eḍeenhaan ephomhoghiạn phọ odị epelheghiom bọ, ḅilhẹ r’ipheriphọ aḍisẹph phọ aZihova mangọ bọ nyinhạ.—Deut. 16:17; 2 Kọr. 5:15. w24.03 5 ¶8

Idi egbolhomaam raagharạ aḅirinhi phọ ophọn phọ, yira ologhoma aani idiphọ oye elhiom eḍighinhom iyaạr phọ Lọt alhoghoma bọ. Opọ “ekarạph eḍighinhom iyaạr abuyeelayeela awe ipesi phọ eeḅaghamị ghan bọ,” loor esi dị odị alhegheri ni mọ Odẹ k’akẹ phọ ayira akel li ikarạph aroozọ. (2 Pit. 2:7, 8) Oghiilhaan r’ephomhoghiạn Enhaạn inyu ni Lọt oghel ikarạph araagharạ awe phọ okoom bọ nyodị. Yira phọ kẹn odi igbo awe dị ophogh osooromhi obobọ u/lọgh eegu siigbu elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, yira kotue ni otolhọm roozọ dị esererẹ eḍighi maạr dị yira ophamhanhạm ephomhoghiạn Enhaạn oḅilhẹ omhoọgh ogey oghiilhaan odị. AZihova rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh oḍighi iduọn phọ esi ongọ ayira oroma okparamhị phọ odi bọ ḍinyạ aProverbs. Oomo aKristẹn, nmariịr r’alhephiri, iḍoọgh r’ikumor awe, kotue ni omooghọm suọ oromha osụ-olhoghi phọ odi bọ siphẹ phọ. Mem dị yira rokiilhaan aZihova, yira ko/ḍigh righirị r’awe dị roḍighi ghan ikarạph. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Eeni nạ masoman ni isophoghom ḍighaạgh abuọ eghunotu phọ anạ, obobọ eeni nạ maphinyọn ni rikiạ orue osighẹ araraạr Omhạr phọ oḍighi eḅẹl siphẹ aghuḍum mọ anạ. (Mat. 6:33) Eḍighi idiphọ, pọ nạ katue ni akuphom owol mọ aZihova alọgh ni elhegh oomo phọ araraạr phọ nạ raḍighinhaan bọ nyodị. (Hib. 6:10) Eeni, ikpo onhụ phọ aZizọs meru ni inẹ siphẹ aghuḍum mọ anạ, odị aḅẹm mọ: “Oye o/lo dị mawilẹ otu odị, m’abumor, m’abumarani, m’onhiin, m’odẹ, m’anmụny, m’arere odị loor emụ amị r’ooḅi oghaạph phọ, dị ko/nmoom siẹn aḅirini phọ ophọn oogh arukuron opuemiom ruutu, r’abumor, r’abumarani, r’aburunhiin, r’anmụny, r’arere, ḅilẹ r’igbiphoghọm, kụ olọ aḅirini phọ opọ ratu bọ odị kamoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ.” (Mạk 10:29, 30) Aḍisẹph kirokirọ phọ nạ mamhoọgh bọ kụ ibụgh epu rikiạ phọ nạ maphinyọn bọ.—Ps. 37:4. w24.03 9 ¶5

Mem mọ aKristẹn phọ orọl bọ Judia osoman bọ ilhom igbakurọ phọ, abumor phọ epẹ ookpomhoghan phọ Antiọk “oguanaan mọ torobọ onyọ abunọ kasogh ghan ni onhụ ikpoki Iọ aḍighaạgh odị emạn okiomaạn buọ asiosị phọ aJudia.” (Iiḍ. 11:27-30) Kụ ghalhamọ r’iduọn abumor phọ abuẹn osoman bọ igbakurọ phọ okelhạn bọ ni bidị, Abumor phọ epẹ Antiọk uḍighi ni oomo ipẹ bidị kotue bọ olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh. (1 Jọn 3:17, 18) Rodon yira kotue ni kẹn oḍeenhaan igbiririph bumor r’abumaranhi phọ mem dị bidị osoman ekperenhom iiḅaghamhị. Yira romegheron ghan ni egina amem—eeni esi opuru ikumor awe phọ mughumọ yira kotue ni ologhonhaạn ḍighaạgh oselemhi otu abidị. Yira kotue kẹn ni osogh aani ikpoki, obobọ ooḅereghinhaạn bidị. Abumor r’abumaranhi eeni komoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh ayira ongọ abidị raraạr dị bidị omhoghi. Mem dị Uw-emhạ phọ ayira Zizọs Kraist aru oogbo iiruẹn phọ odị, eḍighi idị odị kamiịn ni dị yira roḍeenhaan igbiririph kụ uḅenhị iyira mọ “ile erua Omạr” phọ.—Mat. 25:34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

AZizọs aḍeenhaan ghan ni onhaghanhạn aḍughụm idiphọ aZihova. Urom nyodị mọ aru siẹn ade phọ aghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḅenhị “we Izrạl dị oghịgh iyool igạ dị ephe eten.” Kuolọ odị aḍeenhaan ni onhaghanhạn aḍughụm mem mọ odị raḍighi bọ oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Esi omaạm, anhịr dị u/ḍighi olọ Izrạl alhọm mọ odị aakonhom onyanhị odị dị ‘eru egholha.’ R’igbiririph aZizọs aghị ni ghisigh aakonhom onyanhị phọ idiphọ anhịr phọ alhọm bọ. (Mat. 15:21-28) Ooḅeghiọn enhọn eḍeenhaan. Mem mọ aZizọs rakumuan bọ siẹn ade phọ, odị aḅẹm mọ: “Torobọ oIọ upharanaạn imị . . . , mị katuụgh ni idiphọ aḍighi aani nyodị.” (Mat. 10:33) Kuolọ mem mọ aPita apharanhaạn bọ nyodị iraạr amem, odị atuụgh ni idiphọ phọ aḍighi aani nyodị ḍughụm? Eeye. AZizọs alhọgh ni elhegh okiton phọ r’omheeraam mọ aPita. Kụ mem mọ odị aḅetenhu bọ esi aḍuugh phọ, aZizọs amitenhaan ni Pita kụ akparamhị nyodị mọ odị masạr abilhenhaạn nyodị ḅilhẹ mọ onọ apomhoghiạn ni nyodị. (Luk 24:33, 34) AZihova r’aZizọs oḍighi we onhaghanhạn aḍughụm. Kuolọ kokaạph ika ilọ ayira? AZihova rawạ mọ yira oḍighi aani we dị roḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm. w23.07 21 ¶6-7

Eeghe okuphom owol kụ edị yira kotue ongọ we lọ omhoọgh iikia ilọ oguanhaan aParadais phọ? Eḅẹl phọ, aZihova r’aloor kụ aguanhaan. Aḍinyạ Ogananami phọ eḅẹm mọ: “Kụ opọ arolọm bọ agadạ odaạm emạ phọ aḅẹm mọ: ‘Nyiidiphọ mị raḍighi oomo araraạr phọ imoom.’” Odị amoọgh osụ olhoghi, iikpọ, ḅilhẹ r’eephuạ oḍighi ipẹ odị aguanhaan bọ. Omhunhenhiom iyạl, aZihova akạr akuphom owol oguanhaan phọ dị tutụ eghịgh esi odị mudị memite. Pọ kụ iyaạr phọ odị aḅẹm bọ mọ: “Ikpo onhụ phọ iphẹn inẹ ni, amabi o/lo. . . . Moḍighi ni omạn!” Omhunhenhiom iraạr, aZihova ramunenhi ghan ni torọ iyaạr dị odị amhiigh oḍighi. Pọ kụ iyaạr phọ odị aḅẹm bọ mọ: “Mị kụ Alfạ phọ r’Omega phọ.” (Ogan. 21:6) AZihova kaḍeenhaan ni mọ aSetan ogbaạm okpẹ ḅilhẹ mamheel. Esi iduọn phọ, mem dị oye aḅẹm mọ, “Edụgh agey onhaghạn kuolọ mị u/meeraam mọ ketue ni emite,” pọ bạl aḅilhẹ agbạ Ogananami 21:5, 6. aḅenhị oye phọ. Oḍeenhaan idị aZihova aghaạph r’okuphom owol oguanhaan phọ odị. Ii, kotue ni oḅẹm mọ odị malhọgh elhegh oḍeenhaan mọ ipẹ odị aghaạph bọ emoọgh omite.—Isa. 65:16. w23.11 7 ¶18-19

AZihova aguanhaan Ebraham oguanhaan phọ opọ phọ mem dị odị mamhạn 75 asiạ kụ moọny ko/mhoọgh. Ebraham amhiịn ni mem mọ oguanhaan phọ opọ phọ amhunhughan bọ ḍughụm? Odị o/mhiịn oomo phọ odị. Odị r’oḅeẹny bọ ophiịny Euphrates phọ, odị akori ni esi 25 asiạ, kụ ogbi bọ omhạr oọny phọ odị Aizịk, kụ inhọn 60 asiạ reten, kụ ogbi omhạr Isọ r’aJekọb. (Hib. 6:15) Kuolọ Ebraham o/mhiịn eemharạ eemharạ phọ odị dị oḍighi egbogh eelhe oḅilhẹ olhe erua Ade Oguanhaan phọ. Toroboiperolbọ, oye omheeraam mọ ophọn phọ aghị ni ghisigh aghelhọm siya dị ekpạr r’Olemiạ phọ odị. (Jems 2:23) Kụ mem mọ koḅeton bọ Ebraham, olhoghi odị kaḅaạl li olhegheri mọ omheeraam mọ ḅilhẹ r’okparạm mọ odị akọm ni ḍisẹph kirokirọ angọ oomo areelhe aḅirinhi phọ! (Gen. 22:18) Yira otuughạ eeghe? Eeni yira r’aloor ko/tue omiịn dị oomo aruguanhaan phọ aZihova kemunughan. Kuolọ, eḍighi maạr dị yira omhoọgh okparạm idiphọ Ebraham, yira kotue ni okuphom owol mọ aZihova kusẹph ni iyira nyiidiphọ ḅilhẹ r’epẹ omhoom aḅirinhi phọ.—Mạk 10:29, 30. w23.08 24 ¶14

Idiphọ onyọ iḍoọgh, Odaạm mọ Uzziah asooromhi ni loor. Odị atuughạ ni “oghiilhaan egey Enhaạn phọ.” Kụ aZihova asẹph ni ibadị asiạ siphẹ 68 asiạ itooghị phọ odị. (2 Chron. 26:1-4) Uzziah akpạr ri apu ibadị amulhọgh ḍien phọ abidị, kụ aḅilhẹ amhiịn mọ omaạr ri okoph emhạ phọ aJeruselem. (2 Chron. 26:6-15) Uzziah amhoọgh ni ibo esi araraạr phọ Enhaạn alhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh oḍighi phọ. (Eccl. 3:12, 13) Idiphọ odaạm, Uzziah kụ angọ ghan itọ bunhọn. Iphẹn phọ iḍighi ni idị odị aatughiạn mọ odị katue ni aḍighi torobọ iyaạr dị odị rawạ ḍughụm? Eeni. Loor esi dị r’ophoophe aloor Uzziah aḍigh ni siphẹ otu iiḅereghị phọ aZihova osụ insẹns, iyaạr dị nyodị i/si. (2 Chron. 26:16-18) Ogbogh Opinyọn Rikiạ phọ Azariah akparaghạ ni osophoghom odị, kuolọ Uzziah aghaghạm nyodị olhoghi. Kụ eekunha phọ Uzziah aphuẹ ḍimạ aḍien phọ odị, kụ olhiọm nyodị ezẹgh okufe. (2 Chron. 26:19-21) M’odị aghị ni ghisigh asooromhi ghan loor obọ iphẹn phọ mi/mitenhaan nyodị! w23.09 10 ¶9-10

Uwaloor iigbia phọ osagharạn bọ otelhedom mọ Pita o/sighẹ sidugh phọ odị. Lhạ phọ 36 C.E., aPita amhiịn ni mem mọ Enhaạn asagharạn bọ aKoniIiọs olọ areelhe phọ uwaloor iigbia phọ, ipẹ phọ igananamhi mọ “Enaạn re/Iọgh ghan oye iiseẹny” ḅilhẹ mọ awe dị u/ḍighi buọ aJu kotue ni oḍighi pakirị ookpomhoghan aKristẹn phọ. (Iiḍ. 10:34, 44, 45) Ipẹ reten, kụ aPita amhiigh olean r’abuọ areelhe phọ, iyaạr dị ke/mite ghan. Kuolọ, abuniin aKristẹn abuọ aJu dị ootughiạn mọ i/kpẹ olhean abuọ areelhe phọ roru Antiọk, bịn aPita o/lean mun buọ areelhe phọ, eeni loor esi dị odị o/wạ oḍighi idị kepin ilhoghi abuọ aJu phọ abuphẹ phọ. APọl amhiịn ni ipẹ aPita aḍighi bọ kụ aḅaạm nyodị ghisigh atorobọ oye. (Gal. 2:13, 14) Etigheri iphẹn phọ, aPita aghị ni ghisigh akparaghạ ghan oḍighi ipẹ enhighẹ bọ. w23.09 22 ¶8

Nạ akạr akiririom aphogh loor anạ nạ kamiịn ni riisi dị ewạ mọ nighemhị, Kuolọ ipẹ phọ nyinhạ ki/ḅonyon izu. “Onmạ ighirigiir Omọọgh-we phọ” kateẹny ni nyinhạ, kụ aḅilhẹ alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh. (1 Pit. 2:3) Otelhedom mọ aPita ungọ iyira okuphom owol mọ: “Enaan . . . kimuneni ni inyina.” Emhiighom mọ aPita alhoghoma mọ odị o/kpeanhaạn orọl r’aZizọs. (Luk 5:8) Kuolọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ aZihova r’aZizọs, aPita aghị ni ghisigh aḅạr Zizọs. Esi iduọn phọ, aPita amhoọgh ni “eboom eghuan oḍighom r’ewoọr omạr k’agee-pọ phọ aJizọs Kraist Omoọgh-we r’Opeliạ phọ ayira.” (2 Pit. 1:11) P’eeghe inmo! Eḍighi iyaạr dị idiphọ aPita, nạ aghiọm ghisigh amheera mọ aZihova atughemhị nyinhạ, pọ nạ kẹn kamoọgh aani ni ghuḍum k’agee-pọ. Nạ kamoọgh “pelieẹny phọ opọ aḍighi bọ ibugha omeeraam mọ” anạ.—1 Pit. 1:9. w23.09 31 ¶16-17

Ogbogo iiḅereghị iḍiodi phọ amhoọgh ghan oniin ogiga—esi dị oghoony ḅilhẹ eyaghaghạ dị abupinyọn rikiạ phọ orọl ghan okumuan. Ekpạn phọ oḍighinhom bọ ogiatạ phọ ophighironhọm ghan bọ rikiạ ḅilhẹ r’abafụ amuụm mọ abupinyọn rikiạ phọ ootolha ghan bọ irọl ghan siphẹ ogiga ogbogo iiḅereghị phọ. (Ex. 30:17-20; 40:6-8) Rodon, abumor phọ aKraist abuphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ kokumuan ni eten dị ekpẹ oḍuomolhoghi siphẹ olhoghi ogiga otu iiḅereghị aruwaloor phọ. Ogbogh abafụ amuụm mọ arọl ghan bọ siphẹ ogbogo iiḅereghị r’otu iiḅereghị phọ rakiọm ghan olhoghi bidị r’oomo aKristẹn mọ ekpeanhaạn ni ophamhanhạm aroozọ dị eḅaạl r’oḅaạl eten aruwaloor. Iḍighen nuụn kụ edị ‘aḍigbogh aḍita’ phọ rongọ aani iiseeny ilọ abidị? Otelhedom mọ aJọn amhiịn ni dị bidị ‘omereghạ ni ghisigh agadạ odaạm emạ phọ,’ emheerạ bọ enye siẹn ade phọ idiphọ erugh ogiga phọ, dị bidị “roḍighi ghan oḍighi kongọ Enaạn ḍughul r’ootaany siphẹ otu iiḅereghị phọ odị.” (Ogan. 7:9, 13-15) P’eeghe idị yira osereghiạn eepoogh phọ yira omhoọgh bọ siẹn iikolhobian iserereẹny iiseeny phọ aZihova amiteom bọ! w23.10 28 ¶15-16

Ikumor awe phọ kụ eniin eten dị aZihova rasighẹ ghan kungoọm iyira inyaạm. (Isa. 32:1, 2) Esi iduọn phọ, mem dị nạ amhoọgh oboom ooḅaghamhiạn aloor, kaạph aḅenhị ikumor awe phọ ipẹ nạ alhoghoma bọ. Kụ asighẹ torobọ olhoghonhaạn aḍighaạgh dị bidị ongọ. Dị eego esi abidị, aZihova katue ni akparamhị nyinhạ. Aruguanhaan aBaibul phọ omhoọgh aghuḍum k’agee-pọ—mughumọ orọl isiẹn ade phọ dọl aParadais obobọ epẹ k’akẹ—ketue ni ingọ iyira inyaạm. (Rom. 4:3, 18, 19) Oḍuom olhoghi phọ ophọn phọ rungọ ghan iyira inyaạm okparaghạm iiḅaghamhị, oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, ḅilhẹ r’inyaạm oḍighinhom iiḍighi dị ungọ iyira siẹn ookpomhoghan phọ. (1 Tẹs. 1:3) Oniin phọ oḍuomolhoghi phọ ophọn phọ angọ ni inyaạm otelhedom mọ Pọl. ‘Uuḅaghamị ghan ni’ nyodị omhạn r’aghisigh, ‘owalawalamị’ ‘iitughiạn’odị, ‘ogbiphoghọm’ ḅilhẹ ‘onyuughi’ ghan nyodị. Aghuḍum odị aḍigh ghan ni esi ooto r’osooromineen. (2 Kọr. 4:8-10) APọl amhoọgh inyaạm orue okparạm esi ogbon oḍuomolhoghi phọ odị. (2 Kọr. 4:16-18) APọl agbon ghisigh phọ. Oḍuomolhoghi ogheel k’akẹ phọ odị. APọl agbirima ghan ilọ oḍuomolhoghi phọ odị ophọn phọ, kụ eekunha phọ, ‘iisạ ghan ni’ nyodị ḍio etum ḍio. w23.10 15-16 ¶14-17

Mem dị nạ raaḅereghị, ḅeeḅeghiọn ni aphogh mughumọ meteẹny ni mem dị aZihova kapagharanhaạn iiḅereghị phọ anạ. Eeni yira kowạ omhiịn ophagharanhaạn iiḅereghị phọ ayira mem mem mọ. Kuolọ amem aZihova kụ inhighẹ epu. (Hib. 4:16) Mem dị yira u/miịn raraạr phọ yira olhọm bọ egina amem, yira otue ni ootughiạn mọ ophagharanhaạn phọ aZihova aḍighi ‘Eeye.’ Kuolọ eeni amem ophagharanhaạn phọ atue ni aḍighi ‘Koriom.’ Esi omaạm, onyọ umor aaḅereghị mọ aZihova aakonhom nyodị esi e/moon phọ odị. Kuolọ, e/moon phọ odị i/ḍuạ. Mughumọ aZihova aakonhom ni nyodị eten iiḍaạny, aSetan mukaạph mọ onyọ umor phọ rakumu ghan aZihova loor esi dị mookonhom nyodị. (Job 1:9-11; 2:4) Kụ oḅarạm isiphẹ, aZihova maphighi mem dị odị kasiemhi eekunha e/moon kirokirọ. (Isa. 33:24; Ogan. 21:3, 4) Kụ egbi oteẹny amem mọ opọ phọ, ke/wạ mọ ogon dị aZihova kuukonhom iyira eten iiḍaạny. Esi iduọn phọ, ekpẹ ghụn dị onyọ umor phọ kalọm mọ aZihova ango nyodị eephọ olhoghi r’inyaạm obọ odị arue akumu aZihova etigheri e/moon phọ odị. w23.11 24 ¶13

ASamsịn akạr kụ apiomạn, kuolọ odị o/wilhẹ okumu aZihova. Odị aḅilhẹ ghan ni awạ reten dị odị kamunenhi oḍighi phọ aZihova angọ bọ nyodị eenhan awe Philistine phọ. (Judg 16:28-30.) ASamsịn amhoghi alhọm aZihova mọ: “Mị uḅulhemhian buọ aPhilistine phọ.” Egey Enhaạn phọ anhaghạn ni ilọm mọ aSamsịn, kụ aḅulemhi iikpọ phọ odị eten iiḍaạny. Loor esi iduọn phọ, aSamsịn azẹ we ḍio phọ aḍiphẹ phọ apuemhi budị odị mazẹ ghan. Ii, ghalhamọ r’iduọn aSamsịn amhiinhọm bọ ni loor opiomạn phọ odị, odị o/wilhẹ okparaghạ oḍighi ogbi phọ aZihova. Ghalhamọ yira upiomạn ni kụ uḅaạm iyira obobọ aạr iyira roopoogh arukumuan phọ ayira, yira ku/bilhẹ okparaghạ okumu aZihova. Legheri mọ, aZihova iyira u/wilhẹ, anyạ ni osạr owilhenhaạn ayira. (Ps. 103:8, 9) Etigheri opiomạn ayira, aZihova katue ni aḅilhẹ usighẹ iyira aḍighinhom idiphọ odị aḅilhẹ bọ ni asighẹ Samsịn aḍighinhom. w23.09 6 ¶15-16

Mem dị nạ akparạm pọ nạ mamhoọgh kuuḅi aghisigh aZihova. Iphẹn phọ re/mạ ghan mọ olhoghi aZihova raḅaạl ghan mem dị yira romiinhọm iiḅaghamhị. Kparipẹ ghụn, olhoghi odị raḅaạl ghan mem dị yira okparạm. P’eeghe imạ! (Ps. 5:12) Ka/bula mọ Ebraham amhoọgh ni kuuḅi aghisigh aZihova mem mọ akparaghạm bọ odẹgh ophogh kirokirọ. AZihova amhạgh nyodị mọ oyaghirị onọ kụ asighẹ nyodị idiphọ oye elhiom eḍighinhom iyaạr. (Gen. 15:6; Rom 4:13, 22) Kotue ni okaạph aani igina phọ ilọ ayira. Iyaạr dị rengọ ghan aZihova ibo k’/eepoogh arukumuan dị yira rokelhọm obobọ rukumuan dị yira mokumuan. Kuolọ aloor esi okparạm mọ ayira. Kụ etigheri siạ phọ ayira, sidọl phọ, obobọ olhegheri iyaạr ayira, oomo phọ ayira kotue ni okparạm. Nạ asoman ni nyiidiphọ iiḅaghamhị? Eḍighi idiphọ, pọ eedereghị ni nyinhạ mọ nạ raḍighi ni idị olhoghi aZihova aḅaạl. Olhegheri iphẹn phọ ketue ni itir iyira egey eten. Ketue ni ekparamhị oḍuomolhoghi phọ ayira. w23.12 11 ¶13-14

Ewạ mọ onyọ aKristẹn atuughạ ilọ omhaạr oḅaanhaạn ghan awe. Onyọ umor dị amhaạr oghaaphạn awe raler ghan rurụ kangọ kaḅilhẹ anhaghanhạn ḍiitughiạn ḅilhẹ r’idị abunhọn olhoghoma. (Prov. 20:5) Odị katue ni alegheri idị abunhọn olhoghoma siphẹ eḍọgh phọ, eseeriom aghisigh, idị aloor phọ abidị edi. Nạ ka/tue alegheri iphẹn phọ eḍighi maạr dị nạ ra/miteom ghan mem orolhạn abunhọn. Eru maạr dị torobọ amem kụ nạ odianhaan ghan ogeeghị adom afon, pọ kekparanhaạn ni nyinhạ omhoọgh aḍighalhanyạ oḅaanhaạn ghan awe ghisigh r’aghisigh. Esi iduọn phọ, kparaghạ owạ ghan aroopoogh oḅaanhaạn ghan awe ghisigh r’aghisigh. (2 Jọn 12) Onyọ umor dị asi amhanhanhaạm pọ odị katue kẹn ni apogh loor odị r’eghunotu odị. (1 Tim. 5:8) Enighẹ agey omhoọgh oḍighi aḍighaạgh dị kalhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhoọgh iyaạr oḍighi. (Iiḍ. 18:2, 3; 20:34; Efẹ. 4:28) Ḍighi ipẹ nạ katue bọ dị kolhegheriom nyinhạ idiphọ oye dị akpạr ḍighaạgh ḅilhẹ ramadạn ghan oḍighi dị nạ amhiigh. Nạ aḍighi odọ oye phọ opọ phọ, pọ nạ ka/toph oḍighi dị nạ amhoọgh. w23.12 27 ¶12-13

Mem dị aBaibul phọ aghaạph aghol ‘ḍio phọ aZihova,’ remạ ghan mem dị aZihova aagbonhaan iiruẹn mulhọgh ḍien phọ odị kụ aphẹl we phọ odị. Iḍiodi phọ, aZihova asophonhaan ghan ni iiruẹn iniin areelhe. (Isa. 13:1, 6; Ezek. 13:5; Zeph. 1:8) Siẹn asiḍio phọ ayira, ‘aḍio phọ aZihova,’ kemiigh mem mọ iikpọ itooghị phọ kezuoghom bọ Babilọn Ogbogh phọ kụ ekureriom r’eghạm Amagedọn phọ. Orue okpetenhaan ‘aḍio phọ aZihova,’ yira omoghi ookolhobian anyiidiphọ. AZizọs o/tughemhị mọ ookolhobian ghan ilọ amem igbogh “iminimiịn” phọ bịn, kuolọ mọ oḅarạm ‘ogon’ ghan. (Mat. 24:21; Luk 12:40) Siphẹ aḍiḅẹl aḍinyạ phọ ophum bọ nyodị ogẹ oghiomaạn abuọ aTesalonikạ phọ, otelhedom mọ aPọl aḍighinhom ni ibadị oghaạph omaaniọm ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh Kristẹn phọ, orue ookolhobian r’oḅilhẹ ogon aḍigbogh aḍio iiruẹn phọ aZihova. APọl alhegheri ni mọ aḍio phọ aZihova ke/tu mem mọ amuphẹ phọ. (2 Tẹs. 2:1-3) Toroboiperolbọ, odị aromha ni bumor phọ ookolhobian ilọ aḍio phọ aḍiphẹ phọ mudị ketu iḍue keḅaạl bọ. Yira kẹn kotue ni osighẹ oḍighinhom aani oromha phọ odị. w23.06 8 ¶1-2

Lhạ phọ 1978, kụ edị olhọgh otu anyụ dị aphoph anyụ iboom epẹ Tokyo, Japan. Awe uukia ghan mughumọ otu phọ katue ni amerenyạn ophiigha ade phọ ragbor ghan bọ kamite emhạ phọ epẹ phọ. Eeghe kụ edị abuphẹ olhọgh bọ otu phọ oḍighi omhiịn mọ otu phọ atue ni amerenyạn ophiigha ade? Bidị ulhọgh otu phọ eten dị otu phọ amhiigh ḅilhẹ katue ameerạ ghalhamọ ade phọ kụ iphiigha ni. Kotue ni osighẹ onyọ aKristẹn otomaạm otu anyụ phọ opọ phọ. Ika? Ewạ dị onyọ aKristẹn kamiigh kụ aḅilhẹ ayoghoyoghọ. Odị amoghi omheerạ okpạr kụ oghị aghisigh ophamhanhạm iilhogh phọ ḅilhẹ r’asiigbu phọ aZihova. Odị “ranyạ ghan ni oḍighi ilọ oḅẹm,” kụ ra/bi ghan. Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, odị aḍighi kẹn oye dị ayoghoyoghọ obobọ raḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm torobọ amem dị ewạ. (Jems 3:17) Onyọ aKristẹn dị amhaạr aaleeny eten phọ ephẹn phọ ka/gbagarạ iboom kụ ka/ḍighi kẹn oyegheyeghẹ oye. w23.07 14 ¶1-2

AZizọs aghị ni ghisigh aghel odẹgh ophogh oḍighi ikarạph r’ogbagharạn Enhaạn, aSetan anyu bọ aruom. (Mat. 4:1-11) ASetan aḍighi ni oomo ilọ odị katue omhiịn mọ aZizọs aḍighi ikarạph pidị ekikima nyodị ongọ aghuḍum mọ odị idiphọ ekiạ etagharạn. Siphẹ oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ odị, aZizọs aḅilhẹ ni akparaghạm inhọn ikpuuroghọm. Amulhọgh ḍien odị ugbiphoghọm ghan ni nyodị kụ owạ ghan oghiigh odị. (Luk 4:28, 29; 13:31) Odị akparaghạm ghan ni e/munughan abumatuạn phọ odị. (Mạk 9:33, 34) Kụ osiph nyodị, omhiinhẹ, oḅilhẹ ogilaạm. Kụ eekunha phọ osophonhaan nyodị ooruẹn aḍuugh idiphọ osoroghuom iilhogh kụ amhiinhọm eboom eephinha r’aroofolha. (Hib. 12:1-3) AZihova o/ghoph nyodị osighẹ esi imhinhimhiịn phọ odị asoman bọ kụ agbi bọ omhugh. (Mat. 27:46) Dị eegholhaan ni, aZizọs akạr kụ amhiinhọm orue omiteom ekiạ etagharạn phọ. Mem dị yira ootughiạn oomo araraạr phọ aZizọs uḍighinhaan bọ iyira eten dị nyodị u/kpaariọm, relọgh ghan ni kephophe ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi odị. w24.01 10-11 ¶7-9

Yira omoghi ni okparạm orue omhoọgh igey asiya r’abunhọn. Okparạm raḍighi ghan idị yira Koler rurụ ongọ bunhọn. (Jems 1:19) Okparạm ralọgh ghan kẹn kaphophe eephọ. Yira omhoọgh okparạm, pọ yira ko/meera mọ iiḅaghamhị dị yira osoman eḍighi idị yira koogboronhom oḍighi obobọ oḅạ ikpo onhụ dị ke/lọgh bunhọn epophe. Yira oḍighi kẹn we okparạm, yira koo/gboronhom ghan okạgh olhoghi mem dị abunhọn oghaạph obobọ oḍighi iyaạr oghạgh olhoghi oru esi ayira. Kparipẹ r’oḍighi oḅulhemian, odaphạn ghụn oroma aBaibul phọ aḅẹm bọ mọ, “iminoghọm ghan esạr ghan ewilenaạn ikarạph Iọ awe iḍighi inyina.” (Kọl. 3:12, 13) Okparạm katue kẹn ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh osopha ogey osopha. Kparipẹ r’oogboronhom ghan bịn osopha osopha, yira kosighẹ ghụn mem owaaghị raraạr, ogbiighi okị ogbiighi oḅula kụ ogbi loor olhegheri ilọ osopha. (Prov. 21:5.) Esi omaạm, eḍighi iyaạr dị yira rowạ oḍighi, keḍighi ni odẹgh ophogh oogboronhom osighẹ oḍighi dị ungọ iyira. Toroboiperolbọ, yira omhoọgh okparạm, yira komiigha ni loor ooḅeghiọn idị oḍighi phọ katir buọ eghunotu phọ ayira r’aZihova. Okparạm kuphẹl iyira asighẹ esi osopha ghan okarạph osopha. w23.08 22 ¶8-9

Eḍighi maạr dị nạ aḅonyonhu azuan loor ikuph phọ nạ ralọgh ghan bọ okpạr opu ikarạph inyuughiom, pọ ogbirima ghan ipẹ nạ aguanhaan bọ aZihova mem mọ nạ aḅọgh bọ loor anạ angọ nyodị ketue ni engọ nyinhạ inyaạm eenhan odẹgh ophogh. Ika? Mem dị nạ aḅọgh loor angọ aZihova, pọ nạ mapharanhaạn loor anạ. Iduọn phọ pọ remạ ghan mọ nạ masopha oghel aruuphuạ r’asiigbu dị aZihova i/ḅeraạn. (Mat. 16:24) Esi iduọn phọ, mem dị nạ asoman odẹgh ophogh nạ ka/moọgh iikia ilọ iyaạr dị ewạ dị nạ kaḍighi, loor esi dị nạ masopha epẹ omhạn oḅạr aZihova. Nạ kakịom ni ghisigh apamhanhạm osopha phọ anạ oḍighi ghan idị keḅeraạn aZihova. Pọ iduon phọ nạ akịgh Job. Ghalhamọ r’iduọn odị asoman bọ ni ogbagarạ odẹgh ophogh kirokirọ, bịn odị aghunya mọ: “Mị kapamanhạm ni ḍimeerạ phọ amhị!”—Job 27:5. w24.03 9 ¶6-7

AZihova “Enaạn ephomoghiạn” phọ odi ni r’ayira! (2 Kọr. 13:11) Odị amoọgh ni ogbolhomaam atorobọ onyọ ayira. Yira okuphom ni owol mọ “ephomoghiạn phọ odị re/mineen ghan bọ” ikoom ni iyira ekitonhom. (Ps. 32:10) Mem dị oghị ghisigh ogbirima ghan reten phọ odị muḍeenhaan bọ iyira ephomhoghiạn phọ odị, kụ edị yira kokiọm ghisigh bịn oḍuraan otuman nyodị. Yira kotue ni oḅaanhaạn nyodị torobọ amem ḅilhẹ olọm nyodị oḍeenhaan ayira ephomhoghiạn phọ epẹ yira rowạ bọ. Yira kotue ni oḅenhị nyodị torobọ ooḅaghamhiạn aloor dị yira omhoọgh, r’oḍuom olhoghi mọ odị anyạ ni r’ikpukpụ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. (Ps. 145:19) Iduọn yira roḍuraan ghan bọ kotuman niạn dị okpoonhị mem dị osipheeny rusiph iyira, kụ edị yira roḍuraan ghan kotuman ephomhoghiạn phọ aZihova righolhogholhomhị ghan bọ iyira. Ghalhamọ r’iduọn ephomhoghiạn phọ aZihova emhoọgh bọ ni iikpọ, eyoghoyoghọ kẹn ni. Esi iduọn phọ, moọgh ibo loor esi dị aZihova aphomhoghiạn ni nyinhạ. Eḍighi idị ephomhoghiạn phọ odị kenyu nyinhạ ogbeelhom mọ: “Mị apomoghiạn ni aZihova”!—Ps. 116:1. w24.01 31 ¶19-20

AZizọs o/ḅenhị we bịn mọ aḍien Enhaạn aZihova. Awe aJu phọ aZizọs atughemhị ghan bọ ulhegheri ni ḍien Enhaạn. Kuolọ aZizọs “ogina Oọny phọ odị . . . kụ agananami bọ nyodị.” (Jọn 1:17, 18) Esi omaạm, Igẹ Iigbia aHibru phọ emạ aZihova emiteom idiphọ Enhaạn onmạ-ighirigiir r’igbiririph. (Ex. 34:5-7) AZizọs agananami ni ipẹ phọ r’aḍidogh oọny uruur phọ r’odẹ phọ odị. Mem dị yira aạl ilọ odẹ phọ arọl bọ k’egher amhiịn oọny phọ odị makiton bọ, kụ aḍeenhaan igbiririph ḅilhẹ aghiil aghị aḅol asạr awilhenhaạn nyodị r’oomo ekpom, riitughianhạm ghan iyira onmạ ighirigiir phọ ḅilhẹ r’igbiririph phọ aZihova. (Luk 15:11-32) AZizọs akạr kụ aḍeenhaan odọ phọ oye phọ Odẹ phọ odị aru bọ. w24.02 10 ¶8-9

AZihova raamhanhamhi ghan kaḅilhẹ aadereghị bulọ oḅonyonhu ozuan. Ika kụ idị yira kotue otuughaạny aZihova esi oḍeenhaan ghan igbiririph r’oodereghị ghan abunhọn? Eniin eten pọ omhoọgh araagharạ dị ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh omhoọgh igbiririph r’oodereghị ghan abunhọn. Ighẹn kụ araagharạ phọ iphẹn phọ? Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghị aghisigh ‘oodereghị ghan oniin atum nyoniin’ torobọ aḍio? (1 Tẹs. 4:18) Kemoghi mọ yira omhoọgh igbiririph, ephomhoghiạn anmụny onhiin, ḅilhẹ r’onmạ ighirigiir. (Kọl. 3:12; 1 Pit. 3:8) Ika kụ edị araagharạ phọ iphẹn phọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh? Mem dị igbiririph r’ogbolhomaam abunhọn kụ eḍighi pakirị oye phọ yira oru bọ, yira komoọgh ni ephuọm oghị ghan aghisigh oodereghị abulọ romiinhọm. Idiphọ aZizọs aghaạph bọ, “ipẹ edi bọ ologhi phọ oye kụ edị odị rakaạph ghan kamiteom. Ogey oye rakaạph ghan igey araraạr phọ dị aakpomoghi bọ siphẹ oIoghi phọ odị kụ kamiteom.” (Mat. 12:34, 35) Oodereghị ghan abumor r’abumaranhi ayira dị omhoghi iidereghị kụ eniin ekpanhạ eten oḍeenhaan mọ yira opomoghiạn ni bidị. w23.11 10 ¶10-11

Yira omoghi ni olhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh orue onhaghanhạn imiịn aBaibul phọ. Ooḅeghiọn oghaạph omaaniọm mọ ophọn. Oḅẹm mọ nạ rakị ekpisi dị nạ u/legheri, kụ oyaghirị anạ dị alhegheri ekpisi phọ adạph aani nyinhạ rakị. Odị alegheri esi phọ nyinha mesi bọ ḅilhẹ r’atorobọ ekpisi dị areten phọ erorori rekị. Iikia i/lo, olhoghi anạ kaḅaạl li iduọn oyaghirị phọ anạ adạph bọ nyinhạ aru! Eniin phọ eten phọ kẹn, aZihova alegheri ni esi phọ yira mosi bọ siẹn amem mọ yira odi bọ ḅilhẹ r’araraạr dị edi epẹ ghisigh, siẹn eten phọ. Esi iduọn phọ, orue onhaghanhạn imiịn aBaibul phọ pọ yira omoọgh osooromhi aloor olhọm aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh. (Dan. 2:28; 2 Pit. 1:19, 20) Idiphọ ogey odẹ r’onhiin, aZihova rawạ mọ ibạm anmụny phọ odị omhoọgh ghisigh dị aḍighi olọ oḅaạl olhoghi. (Jer 29:11.) Kuolọ aZihova apelheghiom ni odẹ r’onhiin, loor esi dị odị katue ni bịn akaạph kaị ilọ aghisigh phọ. Odị aḍighi ni idị ogeeghị imiịn phọ siphẹ aBaibul phọ pidị yira olegheri raraạr dị emhạn maạr kụ egbi omite.—Isa. 46:10. w23.08 8 ¶3-4