ẸMHUOGHAAPH ỊTUUGHA PHỌ 46
ẠḌUOR PHỌ 17 “I Want To”
A Jizọs Ogbogh Ọpinyon Rịkia Ayira Dị Alhegheri Igbiririph
“Uwo ẹmhu ọpinyon rịkia phọ ayira aḍighi ni oye dị alhegheri igbiririph mọ yira odugh ni.”—HIB. 4:15.
EGBON
Ịpe igbiririph r’ọseenyan phọ a Jizọs ạmhoogh bọ eḍeenhaan mọ ọdi kụ Ogbogh Ọpinyon Rịkia dị apelheghom ḅịlhe r’ạsuo phọ yira rọmooghom bọ esi iiḍighi phọ ọdi rodon ịdipho ọpinyon rịkia ayira.
1-2. (a) Eeghe kụ iḍighi kụ a Jehova arom bọ Ọony phọ ọdi oru ịsien ade phọ? (b) Yira kọoḅeghion eeghe sịen ẹmhuoghaaph phọ ẹphen phọ? (Buọ a Hibru 5:7-9)
DỊ RẸMAN ni 2,000 ạsia ẹpe ọmhan, a Jehova arom ni ooḅi Ọony phọ ọdi oru ịsien ade phọ. Eeghe kụ iḍighi? Eniin ephigh pọ, ọtagharan eghun otu ọmhar awe esi ịkaraph r’aḍuugh ḅịlhe r’ooḍighion ịiḅaghamhi phọ a Setạn mạkom bọ ạngo ọmhar awe. (Jọn 3:16; 1 Jọn 3:8) A Jehova alhegheri ni mọ eru phọ a Jizọs sịen ade phọ keekolhobian nyọdi oḍighi Ogbogh Ọpinyon Rịkia ayira dị ạmhoogh igbiririph r’ọseenyan. A Jizọs amhiigh okumuan ịdipho Ogbogh Ọpinyon Rịkia mem mọ ọdi aḍiiny bọ mụum, lhạ phọ 29 C.E.a
2 Sịen ẹmhuoghaaph phọ ẹphen phọ, yira kọoḅeghion ịpe ạdol phọ a Jizọs sịen ade phọ eekolhobian bọ nyọdi osianhaan oḍighi Ogbogh Ọpinyon Rịkia dị ạmhoogh igbiririph. Ịduon yira kọnaghanhan bọ ọbughe ịpe oselhemhi bọ Jizọs ọkuamhi oḍighi oḍighi phọ ọphon phọ, kidughanhaan ni iyira ọḅaanhaan ghan a Jehova esi ịiḅereghi ghạlhamo r’amem dị yira oḅonyonhu ozuan loor ịkaraph ọbobo sidugh ayira.—Bạl Bụo a Hibru 5:7-9.
OOḄI ỌONY PHỌ ẸNHAAN ARU SỊEN ADE PHỌ
3-4. Eeghe onmia dị aḍighan elhegh kụ ẹdi a Jizọs asoman mem mọ ọdi aru bọ sịen ade phọ?
3 Ạsidol ịbadi ayira menmia ghan ni. Esi ọmaam, ịbadi ayira mọwilhe ghan ni ịma otu dị yira ọrol ghan ọḅua, ọbilhe rịghiri r’ạbuo eghun otu ayira ọki ẹnhon ekpisi otugh. Mem dị ạdol oye phọ enmia, ịpaanhaan rẹtol ghan ni. Kụolo ạdol ọnyo ayira ólho dị menmia ghan eeleeny ẹphen a Jizọs. Esi ọmaam, a Jizọs kụ ọḅel Ọony a Jehova. A Jehova ạkar kụ ạphomhoghian nyọdi, kụ ọdi ạmhoogh ghan ni ọḅaal olhoghi loor ịduon ọdi akumuan ghan bọ r’ọdi sịphe “ạḍighaagh elhiom mọ ọdi.” (Ps. 16:11; Prov. 8:30) Ghạlhamo r’ịduon phọ ni, a Filipạị 2:7 ẹḅem mọ, ọdi ạsighe ghụn “ophooph olhoghi ạwilenom igbogh phọ ọdi,” ẹpe k’ạke kụ asoor sịen ade phọ ọrol igbo ọmhar awe phọ úmunhughan bọ.
4 Tụutughian kẹn ịpe emite bọ mem mọ ọmhar bọ Jizọs r’amem ẹghiroghor phọ ọdi sịen ade phọ. Ẹkia phọ ọde r’onhiin phọ ọdi ọphighiron bọ mem mọ ọmhar bọ nyọdi iḍeenhaan mọ bịdi uḍighi rukulhom. (Lev. 12:8; Luk 2:24) Mem mọ ọkaraph Uwo ẹmha phọ Hẹrọd alhegheri bọ mọ mọmhar Jizọs, ọdi ạkparagha ni oghiigh a Jizọs. Orue ọtagharan a Jizọs ḍịghaagh ạ Hẹrọd, ọde r’onhiin phọ ọdi ụpham ni nyọdi osumanham ọghi ẹpe Ijipt. (Mạt. 2:13, 15) P’eeghe onmia ạdol dị a Jizọs asoman ẹpe k’ạke r’ịsien ade phọ!
5. Mem mọ a Jizọs ạrol bọ sịen ade phọ eeghe ạraraar kụ ẹdi ọdi ạmhiin, kụ ika kụ ịdi ịpe phọ eekolhobian nyọdi oḍighi Ogbogh Ọpinyon Rịkia? (Mịin kẹn afoto phọ.)
5 Mem mọ a Jizọs ạrol bọ sịen ade phọ, ọdi ạmhiin ni ịmhinhimhiin kịrokiro. Awe umhughanhaan ni nyọdi, ghạlhamọ ra Josẹf ọde phọ ọdi bịn amhugh ni. Sịphe arukumuan phọ ọdi sịen ade phọ, a Jizọs aazuanhaan ni we dị rọ́miin ghan eten, we dị ọmhoogh ẹzegh ọku ufe, we dị ạḍighaagh r’aḍuwol memhugh, ḅịlhe ạburude r’aburunhiin dị ạnmuny ạbidi momhuughu. Ọdi ạmhoogh ni igbiririph ạghi esi ạbidi. (Mạt. 9:2, 6; 15:30; 20:34; Mạk 1:40, 41; Luk 7:13) Ii, mem mọ ọdi ạrol bọ k’ạke r’aḍigbogh ạdol phọ ọdi, ọdi ạmhiin ni ịmhinhimhiin phọ awe osoman bọ. Kụolo mem mọ ọdi aru bọ sịen ade phọ aḍighi oye, ọdi ạkar kụ ạnhaghanhan eephinha phọ awe osoman bọ loor ịmhinhimhiin phọ. (Isa. 53:4) Ạraraar dị emitenhaan nyọdi r’ịdi ọdi ạmhiin ịlhoghonhaan Jizọs ḍịghaagh ọnhaghanhan ịpe awe rologhoma ghan bọ mem dị oḅonyonhu ozuan r’eephinha phọ edi ghan bọ. Kụ ịdipho ạbueripho awe phọ, ọdi r’aloor alhoghoma aani ni oḅonyonhu ozuan r’eephinha ekpom.
A Jizọs ạkar kụ ạmhoogh igbiririph awe phọ rọmiinhom bọ r’ịpe bịdi olhoghoma bọ (Mịin ẹkpigh phọ 5)
A JIZỌS ẠMHOOGH IGBIRIRIPH AWE
6. Ạraraar phọ oyil phọ Ạịzạyạ ạghaaph bọ ạmaaniom sịphe ịmiin phọ ọdi ịtughemhi iyira eeghe ịlo igbiririph phọ r’ọseenyan phọ a Jizọs? (Isaiah 42:3)
6 Sịphe oomo arukumuan phọ ọdi, a Jizọs ạseenyan ni bụphe odugh bọ ḅịlhe r’ạbuphe ị́nighenhom bọ. Ịphen phọ imhunhenhi ghan ịmiin ạ Bạịbul. Sịphe Ịge Iigbia a Hibru phọ, eeni amem rọmaaniom ghan we dị ọmhoogh oghiilhaan a Jehova kụ ọḅilhe ọmhoogh ịnyaam ịdipho ịma oghoony ịizupha ọbobo ireeny dị emite ẹbunabuna. (Ps. 92:12; Isa. 61:3; Jer. 31:12) Kụolo rukulhom mọ r’ạbuphe rọkpiloghom bọ ọmaaniom ikpu dị menyororo ḅịlhe r’ḍigh ịtozi dị remuneen. Ịyal phọ ạraraar phọ ịphen phọ ị́kar ị́moogh mạar oḍighinhom esi oye. (Bạl Isaiah 42:3; Mạt. 12:20) Dị eego esi ịmiin phọ ịphen phọ, oyil phọ Ạịzạyạ aḍighinhom ni ọghaaph ọmaaniom mọ ọphon phọ ọma omiteom ẹphomhoghian phọ r’igbiririph phọ a Jizọs kaḍeenhaan bọ bụphe ạbunhon ophogh bọ osooromhi.
7-8. Ika kụ ịdi a Jizọs amhunhenhi bọ ịmiin phọ Ạịzạyạ?
7 Ạ Mạtiu aḍeenhaan ni mọ a Jizọs mamhunhenhi ịmiin phọ Ạịzạyạ mem mọ ọdi ạge bọ mọ: “Ọdi kạ́sam ikpu dị menyororo, ḅịlhe káḍime ọtozi dị oḍigh phọ ramunheen.” Ạbuphe rọkpiloghom bọ, ọghigh bọ ikpu dị menyororo ḅịlhe ụ́moogh mụn bọ oḍuom olhoghi ịdipho iḍigh ịtozi dị remuneen, dị keḍim mọony amem kụ ụmhooghom sụo iniin ịiḍaany phọ a Jizọs. Oniin sịphe aḍita awe phọ ọdi aakonhom bọ ạmhoogh ẹzegh ọku ufe. Eeni oye phọ ọphon phọ ọ́mhoogh mụn ọduom olhoghi mọ kotue ni ookonhom ẹzegh phọ ọdi, dị ọdi katue ạḅilhe aaḅughonhaan eghun otu r’ạrighiri ọdi. (Luk 5:12, 13) A Jizọs ạḅilhe ni ạmhiin oye dị ạḅaaghaph dị rạ́ḅa ghan agey. Gbiom olhoghi ịpe oye phọ alhoghoma ghan bọ mem dị ọdi ạmhiin dị ạbunhon awe rọkaaph r’ọmilhogh, kụ ọdi útue ụḅa aani. (Mạk 7:32, 33) Kụolo ímuneen pạ bịn.
8 Siḍio phọ a Jizọs, ịbadi awe a Ju phọ umheeraam mọ oye dị rạmiinhom ọbobo ạmhoogh ẹzegh pọ ịkaraph ọdi ọbobo ịlo ọde r’onhiin ọdi kụ rẹkpe nyọdi. (Jọn 9:2) Loor omheeraam mọ ọphon phọ, bịdi ụ́zoom ghan agey bụphe úmoon bọ ọbobo rọmiinhom bọ. Ịphen phọ ịkom ịdi bịdi olhoghoma ghan mọ bịdi ụ́moogh mạar oḍighinhom. Omhunhenhi ịmiin oyil phọ Ạịzạyạ, a Jizọs aakonhom ni we phọ ạbuen phọ kụ ạḅilhe ạasa ọduom olhoghi phọ bịdi ọmhoogh bọ esi Ẹnhaan. Ịphen phọ ịngo iyira eeghe ọduom olhoghi?
9. Ika kụ ịdi ạḍinya a Bụo a Hibru 4:15, 16 ẹma eḍeenhaan mọ Ogbogh Ọpinyon Rịkia phọ ayira Jizọs, ạkar ri ạmoogh igbiririph awe?
9 Bạl Bụo a Hibru 4:15, 16. Yira oḍuom ni olhoghi mọ a Jizọs kuḍeenhaan ghan ni iyira igbiririph. Ịphen phọ rẹma ghan eeghe? Oye igbiririph pọ oye dị ịmhinhimhiin ọnhon oye retir ghan. Ekpo ọnhu a Grik phọ ọgba bọ mọ “igbiririph” rẹma ghan olhoghoma aani ịpe ọphoripho oye phọ raloghoma bọ. (Mịin kẹn ḍịnya a Bụo a Hibru 10:34, sịphe phọ ạ Pọl aḍighinhom aani ni eniin phọ ekpo ọnhu a Grik phọ.) Ịiḍaany phọ a Jizọs aḍighi ghan bọ iḍeenhaan ịpe ịmhinhimhiin ạbunhon etir ghan bọ nyọdi. Ọdi ọ́mhiin ookonhom awe ịdiphọ ịyaar dị ẹwa mọ ọdi aḍighi bịn. Ọdi ạkar ạmhoogh ogbolhomaam ạbidi kụ ạwa ọlhoghonhaan ạbidi ḍịghaagh. Esi ọmaam, ọdi mutue ni ạrol ẹekelha ekpisi bịn aakonhom oye ẹzegh ọku ufe phọ, kụolo igbiririph inyu ni nyọdi ọsighe ạḍighaagh ọdi ọḅoghom oye phọ. Eeni ẹpe kụ ẹḅel amem dị oye mạḅogh ghan oye phọ ọphon phọ esi ịbadi ạsia! Ḅịlhe mem mọ ọdi aakonhom bọ oye phọ ạḅaaghaph bọ, ọdi ạsighe ni nyọdi ạḅuanham sịphe awe phọ odi bọ rọyugh ạghimom ọgbal kụ aakonhom. Kụ mem mọ ạbuo ạ Fạrisi phọ ọḍagha bọ ạnhir phọ aḍighi ghan bọ ịkaraph phọ, ạsighe bọ izin phọ ọdi aatolhom ruwol phọ a Jizọs kụ ạḅilhe ạsighe sịlaany ẹmhu phọ ọdi agbuuroghom, a Jizọs ạphel li ạnhir phọ. (Mạt. 8:3; Mạk 7:33; Luk 7:44) A Jizọs óphogh ọgunhom we dị úmoon ọbobo bụphe oḍighi bọ ịkaraph. Kpạripe ghụn, ọdi aghuraam ni bịdi kụ ạḅilhe ạseenyan bịdi. R’ịphen phọ, yira oḍuom ni olhoghi mọ ọdi kụseenyan kẹn ni iyira.
ỊDI YIRA KỌTUUGHAANY OGBOGH ỌPINYON RỊKIA PHỌ AYIRA RODON
10. Eeghe ạraraar dị ookpomhoghan phọ momiteom kụ ẹdi yira kọsighe ọloghonhaan ḍịghaagh bụphe rọ́naghan ghan bọ ọbobo rọ́miin ghan bọ eten? (Mịin kẹn sifoto phọ.)
10 Ịdipho ạbumatuan a Jizọs rodon, yira rọkparagha ghan ọtuughaany ọdi esi oḍeenhaan ẹphomhoghian, igbiririph ḅịlhe r’ọseenyan ghan ạbunhon. (1 Pit. 2:21; 3:8) Ii, yira kótue ookonhom we dị rọ́miin ghan eten ọbobo rótue ghan kọnhaghan ịyaar, kụolo yira kotue ni ọloghonhaan bịdi ḍịghaagh oḍuraan otuman a Jehova. Esi ọmaam, momiteom ni rịnya ayira dị repel li 100 ọnhu ịmaaghian. Kụ orue ọlhoghonhaan ạḍighaagh bụphe rọ́miin ghan bọ eten, momiteom ni rịnya ayira dị repel li 60 ạrunhu, dị ạbuphe eten rọ́miin ghan bọ kotue ni ooḅoghogh ọbal, r’asivido dị ọḅa ọlhogh esi dị repel li 100 ạrunhu. Ịphen phọ rẹloghonhaan ni ḍịghaagh agey bụphe rótue ghan bọ kọnhaghan r’ạbuphe rọ́miin ghan bọ eten oḍuraan otuman a Jehova r’Ọony phọ ọdi.
Ọgba ni otenheghi rịnya phọ ayira rụnhu dị repel li 1,000
Ekeeny: Ọgba ni otenheghi rụnhu ịmaaghian dị repel li 100
Elhiom: Ọgba ni Bạịbul phọ ọpo ọgeanhaan bọ we ikpom ariḍien rụnhu dị repel li 60
(Mịin ẹkpigh phọ 10)
11. Ika kụ ịdi ookpomhoghan phọ a Jehova rọtuughaany eḍeenhaan phọ a Jizọs esi ọmhoogh ogbolhomaam awe kịrokiro? (Iiḍighi 2:5-7, 33) (Mịin kẹn sifoto phọ.)
11 Ookpomhoghan phọ a Jehova ọlogh ni ikuph ọlhoghonhaan ạḍighaagh weye ạsidol kịrokiro. Tụutughian mọ mem mọ oḅeton bọ Jizọs, ọdi aakuom ni uwaloor iigbia phọ bụphe ookpomhoghan bọ mem ẹyaal ạ Pẹntịkọst phọ, pịdi bịdi ọnaghan iiḅi ịinhaghan phọ “ọnhu phọ ọpo ạbidi.” (Bạl Iiḍighi. 2:5-7, 33.) Dị eego esi ịiḅakiom mọ a Jizọs, rodon ookpomhoghan phọ momiteom rịnya dị mọgba ni rụnhu dị repel li 1,000, iniin ạrunhu phọ ịphen phọ, awe phọ rọḅa bọ ụ́bugh. Esi ọmaam, iniin ạrunhu Amerindia, ịyal ikpo awe dị odi ghan ẹpe North rạ South America bịn kụ rọḅa ghan. Ghạlhamo r’ịduon phọ ni, omiteom ni rịnya phọ ayira rụnhu phọ ịpe phọ dị repel li 160 ọmhiin mọ ịbadi ọnaghan ni iiḅi ịinhaghan phọ. Ọgba ni kẹn rịnya phọ ayira rụnhu a Romany dị repel li 20. Ạsimuonir awe dị rọḅa ọnhu phọ ọphon phọ mọnhaghan ni igey phọ loor ịphen phọ.
Ekeeny: Ọgba ni otenheghi rụnhu Amerindia dị repel li 160
Elhiom: Ọgba ni otenheghi rụnhu a Romany dị repel li 20
(Mịin ẹkpigh phọ 11)
12. Ịghen ịnhon areten ọlhoghonhaan ạḍighaagh kụ ẹdi ookpomhoghan phọ a Jehova momiteom?
12 Etigheri ikuph phọ bịdi rọlogh bọ olheenye iiḅi ịinhaghan phọ sịen ade phọ, ookpomhoghan phọ a Jehova rọloghonhaan kẹn ni ḍịghaagh we dị rọmiinhom loor ekperenhom ịiḅaghamhi. Loor ịduon phọ, ạsimuonir awe omiteom ni loor ọlhoghonhaan ạḍighaagh bumor r’abumaranhi dị omhoghi ọlhoghonhaan ạḍighaagh. Ookpomhoghan phọ kẹn rọloghoḍi ni ịserereeny aruutu dị ẹtuugh bịn ẹkasian, dị awe kookpomhoghan ghan ọtuugha ọbughe ịlo ẹphomhoghian phọ a Jehova ạmhoogh bọ ạghi esi ạbidi.
OGBOGH ỌPINYON RỊKIA PHỌ AYIRA KẠLHOGHONHAAN NI NYỊNHA ḌỊGHAAGH
13. Ịghen kụ iniin areten dị a Jizọs rụlhoghonhaan ghan iyira ḍịghaagh?
13 Ịdipho ooḅi opoghom ayira, a Jizọs raḍighi ni oomo ịpe ọdi katue bọ ọmhiin mọ yira ọmoogh ni rạraar dị kẹkparamhi siya phọ ayira ra Jehova. (Jọn 10:14; Ẹfẹ. 4:7) Eeni amem, ạsidol reḍighi ghan ni ịdi yira kologhoma mụdi yira iḍigh ịtozi dị remuneen ọbobo ikpu dị menyororo. Yira roḅonyonhu ghan ni kozuan mem dị yira úmoon, ọpioman, ọbobo ọmhoogh ịiḅaghamhi r’ọnyo umor ọbobo umaranhi. Rédugh ghan ophogh ọgunhom eephinha phọ ayira kụ ogbon oḍuom olhoghi phọ yira ọmhoogh bọ ghisigh. Legheri mọ a Jizọs rạmiin ni ịiḅaghamhi phọ nạ asoman bọ, kụ ạnaghanhan kẹn ịpe nạ alhoghoma bọ. Igbiririph phọ a Jizọs ạmhoogh bọ esi ạna kenyu ni nyọdi ọlhoghonhaan ạna ḍịghaagh. Esi ọmaam, ọdi katue ni ạsighe uwaloor iigbia phọ ạngoom nyịnha ịnyaam mem dị nạ aḅonyonhu azuan. (Jọn 16:7; Tạị. 3:6) Ọḅaram ịsien, a Jizọs katue ni ạsighe ikumor awe ookpomhoghan phọ, bumor r’abumaranhi phọ ạkparamhiom nyịnha ạḅilhe ạlhoghonhaan nyịnha ḍịghaagh.—Ẹfẹ. 4:8.
14. Yira koḍighi eeghe mem dị yira oḅonyonhu ozuan?
14 Eḍighi mạar dị nạ aḅonyonhu azuan, pọ gbirima rạraar phọ a Jizọs maḍighi bọ ịdipho Ogbogh Ọpinyon Rịkia ayira. Tụutughian mọ a Jehova arom nyọdi oru ịsien ade phọ ọngo aghuḍum mọ ọdi ịdipho ẹkia ẹtagharan r’ọlhoghonhaan a Jizọs ḍịghaagh ọkuamhi ọnhaghanhan ịiḅaghamhi phọ yira osoman bọ. Mem dị yira oḅonyonhu ozuan loor ạsipioman ọbobo sidugh ayira, a Jizọs aakolhobian ni ọlhoghonhaan ayira ḍịghaagh “mem mọ ẹkpeanhaan bọ.”—Hib. 4:15, 16.
15. Ngọ eḍeenhaan ịpe kotue bọ ọloghonhaan ḍịghaagh oyool a Jehova dị aphe obulha ịsien ookpomhoghan phọ.
15 A Jizọs rạaḅaki ni kẹn we phọ ọdi ọwa iyool phọ a Jehova mophe bọ r’ọlhoghonhaan ạbidi ḍịghaagh. (Mạt. 18:12, 13) Ọoḅeghion eḍeenhaan ọnyo umor dị oghol mọ Stefano.b Mem dị ọgbatan nyọdi ọsighe sịen ookpomhoghan phọ kụ a 12 ạsia reten, ọdi asopha ni ọghi ịtuugha. A Stefano ạḅem mọ: “Ịmhi ídughanhaan, kụolo mị ụwa ọḅilhe ọbulha sịen eghun otu phọ a Jehova. Ikumor awe ookpomhoghan phọ uḍighi ni ịdi mị alhoghoma mọ ọḅilhe ni ụsighe ịmhi. Eeni amem, mị ukururu ghan ni ịduon mị ạwilhe bọ a Jehova, bịn mị ạwa ghan odugh. Kụolo ikumor awe phọ ụutughianham ni ịmhi mọ a Jehova ra Jizọs rọwa ni mọ mị ụkiom ghisigh. Mem mọ ụmhagh bọ ịmhi obulhemhi, oomo ookpomhoghan phọ ụsighe ni ịmhi r’eghun otu phọ ạmhi r’ẹenyuum. Eekunha phọ ạnhir phọ ạmhi amheera ni ọtuugha aani ạ Bạịbul phọ. Kụ rodon oomo phọ ayoor rokumu ni a Jehova ịdipho eghun otu.” P’eeghe ịdi rẹḅaal ghan olhoghi Ogbogh Ọpinyon Rịkia phọ ayira Jizọs ọmhiin dị rọloghonhaan ḍịghaagh we dị mokiton esi ịkaraph phọ ạbidi ọḅilhe obulha sịen ookpomhoghan phọ!
16. Eeghe kụ iḍighi kụ olhoghi ạna ạḅaal bọ ọmhoogh a Jizọs ịdipho Ogbogh Ọpinyon Rịkia ayira?
16 Mem mọ a Jizọs ạrol bọ sịen ade phọ, ọdi ạlhoghonhaan ni ḍịghaagh ịbadi awe mem mọ ạmuphe ẹkpeanhaan bọ. Rodon, yira okuphom ni owol mọ ọdi kụlhoghonhaan ni iyira ḍịghaagh tọrobo amem dị yira omhoghi. Kụ sịphe omhoom aḅirinhi phọ, ọdi kạloghonhaan ni ḍịghaagh oomo ọmhar awe phọ ạbuphe ọnhaghanhan bọ a Jehova okpetenhaan ịiḅaghamhi phọ ịkaraph r’émunhughan mẹkom bọ ẹngo ọmhar awe. P’eeghe ịdi yira rọseph a Jehova Ẹnhaan phọ ayira, ịduon eboom ẹphomhoghian r’ọnma ighirigiir enyu bọ nyọdi ọma Ọony phọ ọdi oḍighi Ogbogh Ọpinyon Rịkia ayira dị alhegheri igbiririph ayira!
ẠḌUOR PHỌ 13 Christ, Our Model
a Ọtuugha ọbughe ịpe oḍighi phọ a Jizọs ịdipho Ogbogh Ọpinyon Rịkia ạsighe bọ esi ogbogh ọpinyon rịkia ạbuo a Ju phọ, mịin ẹmhuoghaaph phọ “Sereghiạn Ooseeny Aani AZihova Siphẹ Otu Iiḅereghị Aruwaloor Phọ Odị” sịphe Otu Okoriom October 2023, opoḍi phọ 26, sịikpigh phọ 7-9.
b Onme ni ḍien phọ.