KʼUTUNIK 03
¿Utz nawi kakubʼaʼ kʼuʼx laa che ri Biblia?
Kʼi ri bʼiʼtisinik y pixabʼanik kaqariq chupa ri Biblia. Laj kaʼaj laa ketaʼmaj laa ri kukʼut ri Biblia, pero kʼayew kakoj laa. Ri Biblia e jun wuuj tzʼibʼital kan ojertan, ¿utz nawi kakubʼaʼ kʼuʼx laa che ri bʼiʼtisinik y ri pixabʼanik kuya ri Biblia? ¿Qatziij nawi kuya kiʼkotemal pa ri kʼaslemaal laa woʼora y chiqawach panoq? Ukʼiyal tikaweex kakikojo ri kubʼiʼij ri Biblia. Kaqaaj kil laa upa ri Biblia y jelaʼ ketaʼmaj laa we qatziij ri kubʼiʼij.
1. ¿Qatziij nawi ri kubʼiʼij ri Biblia?
Ri Biblia kubʼiʼij ronoje ri tzʼibʼital chupa «lik e usukʼ wi» (Eclesiastés 12:10). Ri Biblia xchʼaʼt puwiʼ ri xʼanataj loq y pakiwiʼ ri tikaweex ojertan (chila laa Lucas 1:3; 3:1, 2). Ri Biblia xubʼiʼij ri qatziij, ri xuʼan lo ojertan, jampa xuʼano, pa xuʼan wi y china xkʼuluman re.
2. Ri Biblia tzʼibʼital kan ojertan, ¿utz nawi kaqakubʼaʼ qakʼuʼx che?
Ri tzʼibʼital kan chupa ri Biblia ojertan, woʼora ketajin che umajik rachijaabʼ kʼo kʼi kinaʼoj. Qilaʼ jun kʼutubʼal re: Ojertan, ri taq tikaweex na xkikoj taj ri kubʼiʼij ri Biblia puwiʼ ri kaaj uleew. Pero pa ri qʼiij ojkʼo wi, rachijaabʼ kʼo kʼi kinaʼoj kakibʼiʼij ronoje ri tzʼibʼital chupa ri Biblia lik e usukʼ wi. Ruma laʼ utz kaqakubʼaʼ qakʼuʼx che ronoje ri kubʼiʼij ri Biblia ma lik qatziij, na kakʼis ta uwach, na jinta ukʼisik y waʼ kaʼanik chi jusukʼ y lik areʼ (Salmo 111: 8).
3. ¿Suʼchaak kaqakubʼaʼ qakʼuʼx che ri kubʼiʼij ri Biblia puwiʼ ri kakʼun chiqawach panoq?
Ri Biblia kachʼaʼt puwiʼ ri taq profecíaa «ri kuʼana apanoq» (Isaías 46:10). Kʼamajaʼ ne kuʼano, ri Biblia ya ubʼiʼim chuloq ri kuʼano. Y ri Biblia ya ubʼiʼim chuloq ri kojtajin chi rilik pa ri qʼiij ojkʼo wi. Chupa wa kʼutunik kaqilo jujun taq chike ri kubʼiʼij ri Biblia. ¡Ronoje ri kubʼiʼij lik tzʼaqat!
NIMARISAJ RI NAʼOJ LAA
Woʼora qilaʼ ronoje ri kimajom rachijaabʼ kʼo kʼi kinaʼoj lik junaam ruukʼ ri kubʼiʼij ri Biblia. Y kaqil jujun chike ri tzʼibʼital chupa ri Biblia ya uʼanom chik.
4. Ri qetaʼam woʼora kuqʼalajisaj ri tzʼibʼital chupa ri Biblia lik qatziij
Kʼiyal tikaweex re ojertan xkibʼiʼij e Ruwachulew kʼo chapayom re. Chila alaaq ri VIDEO.
Chila laa ri xtzʼibʼax chupa ri wuuj re Job ikʼowinaq chik 3,500 junabʼ. Chila alaaq Job 26:7 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri tzʼonobʼenik:
¿Saʼ kachʼobʼ laa che ri kubʼiʼij ri Biblia puwiʼ Ruwachulew?
Xa pa 200 junabʼ rachijaabʼ kʼo kʼi kinaʼoj xkikʼam usukʼ pa kape wi ri yaʼ. Noʼj ri laal kil laa ri tzʼibʼital chupa ri Biblia ya ikʼowinaq chik más re ukʼiyal junabʼ. Chila alaaq Job 36:27, 28 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri taq tzʼonobʼenik:
¿Saʼ kachʼobʼ laa puwiʼ ri kʼutunik kubʼiʼij ri Biblia pa kape wi ri yaʼ?
¿Kutoʼ nawi laa re kakubʼaʼ kʼuʼx laa che ri xqil chupa ri Biblia?
5. Kʼamajaʼ ne kuʼano, ri Biblia ya ubʼiʼim chik ri kuʼano
Chila alaaq Isaías 44:27-45:2 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri tzʼonobʼenik:
¿Saʼ xubʼiʼij ri Biblia 200 junabʼ kʼamajaʼ katzaq ri Babilonia?
Jelaʼ pachaʼ ubʼiʼim ri Biblia, pa ri junabʼ 539 kʼamajaʼ kakʼun ri Cristo, ri nimalaj tinamit Babilonia xtzaq pakiqʼabʼ ri rey Ciro aj-Persia y ru-soldados. Nabʼe xkijaq bʼi ubʼee ri yaʼ pa jun chik luwar y ri raqanaʼ xchaqijik, ruma laʼ xutoʼbʼeej ta chik ri nimalaj tinamit Babilonia. Tekʼuchiriʼ xebʼok bʼi pa kʼo wi ri okibʼal bʼi ma ri puerta re Babilonia jaqal kanoq y na xechʼoʼjin ta chik. Ya ikʼowinaq chik 2,500 junabʼ ri xukʼulumaj ri tinamit Babilonia y kʼa e woʼora uʼanom tʼubʼulik abʼaj. Chila laa ri kubʼiʼij ri Biblia.
Chila alaaq Isaías 13:19, 20 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri tzʼonobʼenik:
¿Saʼ uʼanik xʼanataj ri tzʼibʼital kanoq puwiʼ ri tinamit Babilonia?
Jun kʼaxwach tʼubʼulik abʼaj che ri tinamit Babilonia pa Iraq che ri qʼiij ojkʼo wi
6. Ri Biblia ubʼiʼim chuloq ri kojtajin chi rilik woʼora
Ri Biblia kubʼiʼij woʼora ojkʼo «chupa taq ri kʼisbʼal qʼiij» (2 Timoteo 3:1). Chila laa ri kubʼiʼij ri Biblia che wa taq kʼisbʼal qʼiij.
Chila alaaq Mateo 24:6, 7 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri tzʼonobʼenik:
¿Saʼ ri kojtajin chi rilik woʼora che ri taq kʼisbʼal qʼiij kubʼiʼij ri Biblia?
Chila alaaq 2 Timoteo 3:1-5 y chʼaʼta alaaq puwiʼ ri taq tzʼonobʼenik:
¿Saʼ kubʼiʼij ri Biblia puwiʼ ri kibʼinik kisilabʼik ri tikaweex chupa ri taq kʼisbʼal qʼiij?
¿Saʼ ri ilom laa puwiʼ ri kibʼinik kisilabʼik ri tikaweex chupa ri taq kʼisbʼal qʼiij?
RI KAKIBʼIʼIJ JUJUN CHIK: «Ri Biblia xa wuuj, xa winaq xtzʼibʼan re y na qatziij taj».
Che ronoje ri xmaj laa, ¿suʼchaak kakoj laa che ri kubʼiʼij ri Biblia?
RI XMAJ LAA
Utz kakubʼaʼ kʼuʼx laa che ri Biblia ma lik qatziij, lik tzʼaqat y ojertan ya ubʼiʼim chuloq ri kojtajin chi rilik woʼora.
Kojchʼaʼt che ri xmaj laa
¿Saʼ kachʼobʼ ri laal, qatziij nawi ri kubʼiʼij ri Biblia?
Chupa wa kʼutunik xqilo ri ketaʼam ri kʼo kʼi kinaʼoj che Ruwachulew pa ri qʼiij ojkʼo wi, ¿junaam nawi ruukʼ ri xtzʼibʼax kan chupa ri Biblia?
¿Qatziij nawi ri kubʼiʼij ri Biblia ri kakʼun lo chiqawach panoq? ¿Suʼchaak kachʼobʼ laa waʼ?
KAMAJ LAA MÁS
Ri kubʼiʼij ri Biblia, ¿junaam nawi pachaʼ ri kakibʼiʼij ri kʼo kʼi kinaʼoj?
“¿Concuerda la Biblia con lo que ha descubierto la ciencia?” (Chila laa pa jw.org)
¿Suʼchaak qetaʼam ojkʼo che ri taq kʼisbʼal qʼiij?
“Seis profecías bíblicas en pleno cumplimiento” (La Atalaya, 1 de mayo de 2011)
Chila laa ri video re ketaʼmaj laa saʼ ri xukʼulumaj ri taqanik re Grecia.
Ri kubʼiʼij ri Biblia xuʼan che jun achi xujalkʼatij runʼaʼoj. Chila laa saʼ toʼbʼal xuya ri Biblia che rire.
a Jun profecía e ubʼiʼim ri Dios, jutaqlaj kubʼiʼij chaqe ri kakʼun chiqawach panoq.