May

Ja wa buɔ nihi, nɛ wa susuɔ a he loko wa ma nyɛ maa tu mi mi jɔmi munyu kɛ tsɔɔ mɛ. Yesu pee jã. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ e na nimli asafo ko nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a maa bu lɛ tue ɔ, e bua jɔ wawɛɛ, nɛ e ná deka kɛ tsɔɔ mɛ ní. (Mar. 6:34) Benɛ nihi jɛ Yesu po ɔ, Yesu jɛ we mɛ kɛ tui nane mi. (1 Pet. 2:23) E ngɛ mi kaa wa suɔ wa weku mi bimɛ kɛ wa huɛmɛ mohu lɛɛ, se eko ɔ, akɛnɛ wa le mɛ he je ɔ, waa kɛ mɛ be munyu tue ngɛ mi mi jɔmi mi. Eko ɔ, wa ma susu kaa e he hia we nɛ waa hyɛ bɔ nɛ waa kɛ mɛ tuɔ munyu ha a saminya. Se Yesu kɛ e huɛmɛ ɔmɛ tui munyu basabasa gblee. Benɛ a ti ni komɛ sã nya ngɛ nɔ nɛ ji nɔmlɔ ngua pe kulaa ngɛ a kpɛti ɔ he ɔ, e je mi mi jɔmi mi nɛ e dla a juɛmi. E ngɔ jokuɛ wayoo ko kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha mɛ, konɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ a tsake a susumi. (Mar. 9:33-37) Asafo mi nikɔtɔmahi hu ma nyɛ maa kase Yesu konɛ a to a tsui si blɛuu kɛ wo nihi ga.​—Gal. 6:1. w15 12/15 3:15, 16

Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa maa suɔ wa sibi daa kaa nyɛmimɛ ɔ? Yehowa de wɔ ke waa suɔ wa sibi kaa nyɛmimɛ. Enɛ ɔ ji nɔ́ titli he je nɛ e sa kaa waa pee jã a nɛ. Ke wa sume wa nyɛmimɛ ɔ, wa be nyɛe ma ná suɔmi nitsɛnitsɛ kɛ ha Yehowa. (1 Yoh. 4:7, 20, 21) Yi mi tomi kpa ko hu he je nɛ e sa kaa waa suɔ wa sibi kaa nyɛmimɛ ji kaa wa hia wa sibi, titli ɔ, ngɛ haomi behi a mi. Benɛ Paulo ngma e sɛ womi ɔ ya ha Kristofohi nɛ a hi Hebri ɔ, e le kaa e be kɛe kulaa nɛ a ti ni komɛ ma si a wehi kɛ níhi nɛ a ngɛ. Yesu tsɔɔ kaa jamɛ a be ɔ, níhi a mi maa wa. (Mar. 13:14-18; Luka 21:21-23) Lɔ ɔ he ɔ, e he hia nɛ Kristofohi nɛ a ha suɔmi nɛ a ngɛ kɛ ha a sibi ɔ mi nɛ wa loko e su jamɛ a be ɔ. (Rom. 12:9) E be kɛe kulaa nɛ haomi ngua nɛ nya wa pe kulaa ngɛ adesahi a yi nɔ sane mi ɔ maa ba. (Mar. 13:19; Kpoj. 7:1-3) E sa nɛ waa pee babauu pe Kristofohi a kpehi nɛ wa maa ya daa kɛkɛ. Paulo kai Kristofohi nɛ a ji Hebri bi ɔ kaa e sa nɛ a wo a sibi he wami nɛ a je suɔmi kpo, nɛ a pee a sibi kpakpa.​—Heb. 10:24, 25. w16.01 1:6-8

Ngɛ Pentekoste ligbi ɔ nɔ ngɛ jeha 33 mi ɔ, Yesu kaseli 120 ngɛ sɔlee ngɛ hiɔwe tsu ko mi ngɛ Yerusalem. (Níts. 1:13-15) Jeha lafa kpaanyɔ loko nɔ́ nɛ ɔ maa ba a, gbalɔ Yoel ngma nɔ́ nɛ ya nɔ ɔ he sane kɛ fɔ si. (Yoel 2:28-32; Níts. 2:16-21) Ngɛ Pentekoste ligbi ɔ nɔ ngɛ jeha 33 ɔ mi ɔ, Mawu kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ pɔ Kristofohi nɛ ɔmɛ nu. (Níts. 1:8) Lɔ ɔ se ɔ, nimli asafo ko ba bua kɛ wo a he, nɛ kaseli ɔmɛ bɔni mɛ nyakpɛ níhi nɛ a na, nɛ a nu ɔ sɛɛmi. Bɔfo Petro tsɔɔ nɔ́ nɛ ya nɔ, kɛ nɔ́ he je nɛ e he hia wawɛɛ ɔ. Kɛkɛ nɛ e de nimli asafo ɔ ke: ‘Nyɛ tsake nyɛ tsui, nɛ nyɛ ti nɔ tsuaa nɔ nɛ ha nɛ a baptisi lɛ ngɛ Yesu Kristo biɛ mi, kɛkɛ, a maa ngɔ nyɛ he yayami ɔmɛ ngɔ pa nyɛ, nɛ nyɛ ma ná Mawu nɔke nɔ́ nɛ ji Mumi Klɔuklɔu ɔ.’ Jamɛ a ligbi ɔ, a baptisi nihi maa pee 3,000, nɛ mɛ hu a ná mumi klɔuklɔu ɔ.​—Níts. 2:37, 38, 41. w16.01 3:1-3

Mɛni ma ha nɔ ko nɛ a pɔ lɛ nu ɔ maa ye abolo ɔ nɛ e nu wai ɔ “bɔ nɛ sɛ” ngɛ Kaimi ɔ sisi? Ke e ha we nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi e kɛ Yehowa a kpɛti nɛ e ye abolo ɔ nɛ e nu wai ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa e bui Yehowa. (Heb. 6:4-6; 10:26-29) Hɛdɔ ngɛ kɔkɔ bɔmi nɛ ɔ he, nɛ e kaiɔ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kaa ke a suɔ nɛ a nine nɛ su ‘jlasi, nɛ lɔ ɔ he nɛ Mawu tsɛ mɛ kɛ je hiɔwe tɔɔ kɛ gu Kristo Yesu nɔ ɔ’ nɔ ɔ, lɛɛ e sa kaa a ye anɔkuale daa. (Filip. 3:13-16) Paulo de Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ke: “Imi nɛ a wo mi tsu ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ nɛ i ngɛ sɔmɔe ɔ he ɔ, i kpa nyɛ pɛɛ nɛ nyɛɛ ba nyɛ je mi saminya, bɔ nɛ maa sa ní tsumi nɛ Mawu tsɛ nyɛ ke nyɛ ba tsu ɔ.” Mɛni blɔ nɔ e sa kaa a gu kɛ pee jã? Paulo de ke: “Nyɛɛ ba nyɛ he si; nyɛɛ pee nyɛ he humi, nɛ nyɛɛ to nyɛ tsui si. Nyɛɛ na ha nyɛ sibi nɛ nyɛɛ tsɔɔ kaa nyɛ suɔ nyɛ he niinɛ. Nyɛɛ bɔ mɔde nɛ nyɛɛ pee kake kɛ hi si. He jɔmi ɔ nɛ haa nyɛ peeɔ kake ɔ, Mawu mumi ɔ lɛ haa.” (Efe. 4:1-3) Yehowa mumi klɔuklɔu ɔ yeɔ bua e sɔmɔli nɛ a baa a he si, se pi nɛ a woɔ a he nɔ.​—Kol. 3:12. w16.01 4:5, 6

Moo po Abraham he foni ngɛ o juɛmi mi nɛ o hyɛ. E ye maa pee jeha 125, nɛ e ngɛ nyɛe blɛuu kɛ yaa yoku ko nɔ. E bi Isak nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ye maa pee jeha 25 ɔ nyɛɛ e se kɛ yaa. Isak tloo lɛ, nɛ Abraham hɛɛ ha kɛ níhi nɛ a kɛ slɛɔ la. Blɔ ɔ nɛ Abraham hia a he wa ha lɛ pe blɔhi tsuo nɛ e hia ngɛ e si himi mi. Tsa pi bwɔmi nɛ e bwɔ ɔ he je. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami loloolo. Nɔ́ he je nɛ blɔ nɛ e hia a he wa ha lɛ ji kaa Yehowa de lɛ ke e ngɔ e bi ɔ kɛ sã afɔle! (1 Mose 22:1-8) Eko ɔ, enɛ ɔ ji Abraham hemi kɛ yemi ɔ he ka nɛ pe kulaa. Se nɔ́ ko he je nɛ Abraham bu Mawu tue ɔ nɛ. E bu lɛ tue ejakaa e ngɛ hemi kɛ yemi nitsɛnitsɛ. E le kaa Yehowa be hae nɛ e pee nɔ́ ko nɛ maa ye lɛ awi kɛ ya neneene. Abraham le kaa ke e bu Yehowa tue ɔ, e maa jɔɔ e kɛ e bi nɛ e suɔ ɔ tsuo. Mɛni ha Abraham ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa kaa jã a? Nile kɛ níhi a si kpami nɛ ye bua lɛ. w16.02 1:3, 4

Maria maa ngɔ hɔ, nɛ e ma fɔ Mawu Bi ɔ, nɛ e maa hyɛ lɛ! Wa pɔɔ demi ke Maria ná he blɔ ngua. Se mɛni ji ní komɛ nɛ eko ɔ, e wo e he gbeye? Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, bɔfo Gabriel de lɛ ke e maa ngɔ hɔ be mi nɛ e kɛ nyumu ko ná we bɔmi. Se bɔfo Gabriel ya de we Maria weku li kɛ e kpɔ mi bimɛ ɔmɛ bɔ nɛ Maria ma plɛ kɛ ngɔ hɔ ɔ ha. Kɛ a ma susu ngɛ e he ha kɛɛ? Mɛni blɔ nɔ e maa gu kɛ tsɔɔ Yosef níhi a nya konɛ e nu sisi kaa e ji e se? Blɔ nya ní tsumi agbo hu fɔɔ si ngɛ e nɔ kaa e ma tsɔse Mawu Bi ɔ kaa adesa nɛ e maa hyɛ e nɔ! Wa li níhi tsuo nɛ wo Maria he gbeye, se wa le kaa e kɛ mwɔnɛ ɔ ngmami ɔ ha heto.​—Luka 1:26-37. w16.02 2:13, 14

Hushai ji Matsɛ David huɛmɛ anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ a kpɛti nɔ kake. Benɛ nihi suɔ kaa a maa wo Absalom matsɛ ɔ, e biɔ nɛ Hushai nɛ pee kã konɛ e nyɛ nɛ e ye David kɛ Mawu anɔkuale. Hushai le kaa Absalom ba Yerusalem kɛ e ta buli, nɛ David tu fo. (2 Sam. 15:13; 16:15) Se mɛni Hushai pee? Anɛ e je David se nɛ e ya fĩ Absalom se lo? Ohoo. E ngɛ mi kaa David bwɔ, nɛ nihi fuu suɔ kaa a maa gbe lɛ, se Hushai ye lɛ anɔkuale, ejakaa Yehowa lɛ wo David matsɛ ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, Hushai kɛ David ya kpe ngɛ Oliv Yo ɔ nɔ. (2 Sam. 15:30) David ha nɛ Hushai kpale kɛ ho Yerusalem ya konɛ e bua nɛ e pee e ní kaa e huɛ ji Absalom, konɛ e nyɛ nɛ e plɛ Absalom yi mi nɛ e bu e ga womi mohu tue pe Ahitofel. Hushai pee kã nɛ e kɛ e wami wo oslaa mi nɛ e bu David tue, nɛ e ye Yehowa hu anɔkuale. David sɔle kaa Yehowa nɛ ye bua Hushai, nɛ jã ji bɔ nɛ e ba mi. Absalom bu Hushai tue mohu pe Ahitofel.​—2 Sam. 15:31; 17:14. w16.02 4:15, 16

Wɔ Kristofohi nɛ wa ngɛ mwɔnɛ ɔ ma nyɛ ma ná blɔ tsɔɔmi nɛ Yehowa kɛ ha ngɛ Mlaa a mi ɔ he se. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Wa ma nyɛ ma susu sisi tomi mlaahi nɛ a da nɔ kɛ wo Mlaa a he saminya. E ngɛ mi kaa pi mlaa nɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ wɔ kudɔe amlɔ nɛ ɔ mohu lɛɛ, se loloolo ɔ, wa ma nyɛ maa ngɔ blɔ tsɔɔmihi nɛ ngɛ mi ɔ kɛ tsu ní ngɛ wa si himi mi daa ligbi. Waa kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma tsu ní ngɛ Yehowa jami mi hulɔ. Yehowa ha nɛ a ngma mlaa nɛ ɔmɛ kɛ wo Baiblo ɔ mi konɛ wa nyɛ nɛ waa kase, waa kɛ sisi tomi mlaahi nɛ ngɛ mi ɔ nɛ tsu ní, nɛ wa bua hu nɛ jɔ kaa Yesu tsɔɔ wɔ nɔ́ ko nɛ pe Mlaa a. Moo bu nɔ́ nɛ Yesu de ɔ tue. E de ke: “Tse nyɛ nu kaa a de blematsɛmɛ ɔmɛ ke, ‘Ko puɛ gba!’ Se imi lɛɛ i ngɛ nyɛ dee ke, nɔ tsuaa nɔ nɛ hyɛɛ yo, nɛ e he peeɔ lɛ akɔnɔ ɔ, e kɛ lɛ puɛ gba momo ngɛ e tsui mi.” Lɔ ɔ he ɔ, tsa pi gba puɛmi pɛ he nɛ e sa kaa waa yu wa he ngɛ, mohu ɔ, e sa kaa waa yu wa he ngɛ susumi yayahi kɛ akɔnɔ yayahi a he.​—Mat. 5:27, 28. w16.03 4:6, 8

Samuel sume kaa e maa wo matsɛ ha Israel bi ɔmɛ, enɛ ɔ he ɔ, Yehowa de lɛ si etɛ kaa e bu ma bi ɔmɛ tue. (1 Sam. 8:7, 9, 22) E ngɛ mi kaa Samuel bua jɔɛ nɔ́ nɛ ma bi ɔmɛ ngɛ bie kaa e pee ha mɛ ɔ he lɛɛ, se e ji nɔ nɛ ma ba da e nane mi ɔ he hunga, nɛ e ná we e he abofu hulɔ. Benɛ Yehowa de Samuel kaa e ya pɔ Saul nu ɔ, Samuel tui tsle kulaa. E je e tsui mi nɛ e bu tue, pi kaa e sa kaa e pee jã kɛkɛ he je nɛ e pee jã ngɛ, se mohu suɔmi nɛ e ngɛ ha Yehowa a he je. Mwɔnɛ ɔ, asafo mi nikɔtɔmahi fuu nɛ a ngɛ níhi a si kpami ɔ kase Samuel nɛ a jeɔ suɔmi mi nɛ a tsɔseɔ nyɛmimɛ nyumu kpahi. (1 Petro 5:2) Asafo mi nikɔtɔma nɛ ɔmɛ jeɔ a tsui mi nɛ a tsɔɔ nyɛmimɛ nyumuhi ní, nɛ a yi gbeye kaa a kɛ a blɔ nya ní tsumi ɔmɛ ekomɛ maa wo nyɛmimɛ nyumu nɛ ɔmɛ a dɛ. Mohu ɔ, a naa mɛ kaa a he hia wawɛɛ, nɛ a ji nihi nɛ a ma nyɛ maa ‘piɛɛ a he kɛ tsu’ asafo ɔ mi hiami níhi a he ní. (2 Kor. 1:24; Heb. 13:16) Ke asafo mi nikɔtɔma nɛ ɔmɛ nɛ a fo we mɛ pɛ a nɔ́ mi ɔ na kaa ní kaseli ɔmɛ kɛ nyɛmihi nɛ a ngɛ ɔ ngɛ Yehowa we bi ye buae ɔ, a bua jɔɔ!​—Níts. 20:35. w15 4/15 1:16, 17

Benɛ Uzia ngɛ matsɛ yee ngɛ Yuda a, Yuda bi ɔmɛ jaa lakpa mawuhi. Uzia piɛɛ we a he. ‘E pee Yehowa suɔmi nya ní.’ Se Yehowa gbla Uzia tue nɛ kpiti pue lɛ. (2 Ma. 15:1-5) Mɛni he je? Ngmami nɛ ɔ tsɔɔ we nɔ́ he je nɛ Yehowa pee jã a. Kɛ o na nɔ́ nɛ Yehowa pee ɔ ha kɛɛ? Anɛ e haoɔ mo kaa Uzia pee we nɔ́ ko nɛ Yehowa gbla e tue lo? Anɛ e peeɔ mo kaa Yehowa yi dami sane lo? Ke o le Yehowa saminya, nɛ o le kaa be tsuaa be ɔ, blɔhi a nɔ nɛ e guu kɛ gblaa nihi a tue ɔ da a, o be susue jã. Uzia he munyu nɛ a ngma ngɛ 2 Kronika 26:3-5, 16-21 ɔ tsɔɔ kaa ‘e pee Yehowa suɔmi nya ní.’ Se ngmami ɔ tsɔɔ hu kaa pee se ɔ, “e wo e he nɔ, nɛ nɔ́ nɛ ɔ ha nɛ e hɛ mi kpata.” Matsɛ ɔ ngɛ hlae kaa e maa pee nɔ́ ko nɛ jinɛ osɔfohi pɛ nɛ a ngɛ he blɔ kaa a peeɔ. Osɔfohi kakaaka 81 de lɛ kaa nɔ́ nɛ e yaa pee ɔ dɛ, nɛ a bɔ mɔde kaa a maa tsi e nya. Kɛ e pee e ní ha kɛɛ? E wo e he nɔ, enɛ ɔ he ɔ, e mi mi fu osɔfo ɔmɛ! Ní nɛ ɔmɛ nɛ ya nɔ ɔ hu ha nɛ wa na nɔ́ he je nɛ Yehowa ha nɛ kpiti pue matsɛ ɔ. w15 4/15 3:8, 9

Ngɛ Kpojemi 12:9 ɔ, a tsɛɛ Satan ke Abosiami. Biɛ nɛ ɔ sisi ji, “Nɔ He Guɛ Gbelɔ.” Satan gbe Mawu he guɛ nɛ e tsɛ lɛ ke lakpatsɛ. Munyu nɛ ji “blema sinɔ nguaa” a ha nɛ wa kai kaa Satan gu sinɔ ko nɔ kɛ sisi Hawa. E da blɔ kaa a tsɛɛ Satan ke “sinɔ nguaa.” E he ngɛ gbeye, e yi mi wa, nɛ e peeɔ nɔ́ yaya. E suɔ kaa e maa tsi Yehowa yi mi tomi nya konɛ e ko ba mi, nɛ e suɔ hu kaa e ma kpata Mawu we bi a hɛ mi. E ngɛ heii kaa Satan sume kulaa kaa waa ye Yehowa anɔkuale. Enɛ ɔ he je nɛ Baiblo ɔ bɔ wɔ kɔkɔ ke: “Nyɛ hɛ nɛ ka si; nyɛɛ pee klaalo! Nyɛ he nyɛlɔ, Abosiami ɔ ngɛ nyɛɛe kɛ ngɛ yae kɛ ngɛ bae kaa jata nɛ ngɛ huae, nɛ ngɛ nɔ ko hlae nɛ e tsɔtslɔɔ e mi.” (1 Pet. 5:8) Ke Satan na nɛ Mawu sɔmɔli ɔmɛ a ti nɔ ko pee yayami ngua ko ɔ, e bua jɔɔ wawɛɛ nitsɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Abosiami daa lɔ ɔ nɔ kɛ bɔɔ Yehowa ahlua.​—Abɛ 27:11. w15 5/15 1:3, 4, 10

Yehowa suɔ nɛ wa ná bua jɔmi ngɛ si himi mi. Wa le enɛ ɔ, ejakaa e pee paradeiso nɛ mi ngɛ fɛu kɛ ha Adam kɛ Hawa konɛ a hi mi. (1 Mose 2:9) Se Satan ma nyɛ maa da wa we akɔnɔhi a nɔ konɛ e kɛ ha nɛ wa bua nɛ jɔ “sika suɔmi” he. (Mat. 13:22) Nihi fuu susu kaa sika kɛ he lo nya níhi fuu a se dimi ma ha mɛ bua jɔmi nɛ a maa ye manye ngɛ si himi mi. Ke wa hɛɛ susumi nɛ ɔ, e ma ha nɛ wa ma je wa juɛmi ngɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ nɔ. Lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ he hia pe kulaa. Yesu bɔ wɔ kɔkɔ ke: “Nɔ ko be nyɛe ma sɔmɔ Nyɔmtsɛmɛ enyɔ; eko ɔ, e maa nyɛ nɔ kake, nɛ e maa suɔ nɔ kake; aloo e maa pee nɔ kake suɔmi nya ní, nɛ nɔ kake ɔ lɛɛ e be lɛ bue fɛɛ. O be nyɛe ma sɔmɔ Mawu kɛ sika tsuo.” (Mat. 6:24) Ke wa sɔmɔɔ he lo nya níhi pɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa kpa Yehowa sɔmɔmi. Jã pɛ nɛ Satan ngɛ hlae nɛ waa pee. Nyɛ ko ha nɛ waa ngmɛ blɔ nɛ sika aloo níhi nɛ sika heɔ ɔ he nɛ hia wɔ pe huɛ bɔmi nɛ maa hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ kɔkɔɔkɔ. Loko wa ma nyɛ maa ye Satan nɔ kunimi ɔ, e sa nɛ waa hɛɛ juɛmi nɛ da ngɛ he lo nya níhi a he.​—1 Tim. 6:6-10. w15 5/15 2:12

E be gbɔjɔɔ kaa wa maa le bɔ nɛ ni kpahi ngɛ haoe ha tutuutu, titli ɔ, ke waa kɛ haomi nɛ a kɛ ngɛ kpee ɔ eko kpi hyɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa nyɛmimɛ fuu ngɛ nɔ́ nae ngɛ hiɔ, aloo plaami ko nɛ a plaa, aloo bwɔmi dɛ mi. A ti ni komɛ ngɛ haoe wawɛɛ ngɛ nɔ́ yeyee ko, aloo níhi nɛ sɛ nɛ nɔ ko pee mɛ be ko nɛ be ɔ he. Ni komɛ ngɛ nɛ mɛ pɛ nɛ a ngɛ a bimɛ tsɔsee, aloo a weku li komɛ sɔmɔ we Yehowa. Nɔ tsuaa nɔ ngɛ nyagba, se nyagbahi fuu ngɛ nɛ nihi kɛ kpeɔ nɛ wɔɔ wa kɛ kpi hyɛ. Se kɛ̃ ɔ, e sa nɛ wa je suɔmi kpo ha nihi nɛ waa ye bua mɛ. Ke jã a, lɛɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee? E slo nɔ tsuaa nɔ kɛ yemi kɛ buami nɛ e hia. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa buɔ nihi tue saminya nɛ wa bɔɔ mɔde kaa waa kɛ wa he maa wo a si himi mi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa maa le nɔ́ nɛ wa maa pee kɛ ye bua mɛ. Eko ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ a le bɔ nɛ Yehowa nuɔ he ha ngɛ nyagba nɛ a kɛ ngɛ kpee ɔ he. Aloo wa ma nyɛ maa ye bua mɛ ngɛ blɔ kpahi a nɔ. Ke wa peeɔ jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yehowa kasee.​—Rom. 12:15; 1 Pet. 3:8. w15 5/15 4:6, 7

Yehowa lɛ ha Kristo he wami ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, wa le kaa Mawu Ope ɔ ngɛ he wami ngɛ kɔɔhiɔ, wo, kɛ ní kpahi a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, loko Nyu Kpekpemi ɔ maa ba a, Yehowa de ke: “Hiɛmɛ nɛ ɔ otsi ɔ, ma ha nɛ hiɔmi maa nɛ ngɛ je ɔ mi nyɔ kɛ pia ligbi nyingmi eywiɛ.” (1 Mose 7:4) Jehanɛ hu ɔ, 2 Mose 14:21 ɔ de ke: ‘Yehowa ha kɔɔhiɔ ngua ko fia kɛ je beleku jamɛ a nyɔ ɔ mi tsuo kɛ tsɛ̃ wo ɔ kɛ ya se.’ Nɛ Yona 1:4 ɔ hu de ke: ‘Yehowa ha kɔɔhiɔ nɛ nya wa ko hia ngɛ wo ɔ nɔ, nɛ wo kɔɔhiɔ nɛ ɔ he wami ɔ miɔ nɛ e maa ywia lɛ ɔ.’ Wa bua jɔ wawɛɛ kaa wa le kaa ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, Yehowa be hae nɛ kɔɔhiɔ, zugba mimiɛmi, aloo nɔ́ kpa ko nɛ ye wɔ awi. Wa tsui be poe kaa oslaa ko maa ba wa nɔ, ejakaa ‘Mawu kɛ adesahi maa hi si.’ (Kpoj. 21:3, 4) Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma ha Yesu he wami konɛ e kɛ kudɔ wo, kɛ kɔɔhiɔ, kɛ ní kpahi ngɛ e Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi. w15 6/15 1:15, 16

Abɛ 7 ɔ tu niheyo ko he munyu. E tsɔɔ kaa niheyo nɛ ɔ ya slaa si gbɔkuɛ ko ngɛ yo ajuama ko we kasa nya. Kaa e na oslaa nɛ maa ba e nɔ ɔ, jinɛ e ko yɛ yo ɔ kasa mi po! (Abɛ 7:6-27) Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ niheyo ɔ blɔ fa mi ɔ, ke wa susuu we níhi a he kɛ yɛ tsitsaa a, wa ma nyɛ maa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a pɔɔ je mi bami yaya ní peepeehi jemi nyɔ mi ngɛ tiivi tesia komɛ a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, oslaa ngɛ he kaa wa maa hi tiivi tesia slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ a nɔ kpae nɛ waa hyɛ kaa mɛni a ngɛ jee lo. Jã kɛ̃ nɛ ke wa ya Intanɛti ɔ nɔ ɔ, e sɛ nɛ waa ya hehi nɛ wa li nɔ́ tutuutu nɛ a peeɔ ngɛ lejɛ ɔ. Jehanɛ se hu ɔ, e sɛ nɛ waa ya huɛ bɔmi hehi aloo wɛbsaitihi nɛ woɔ nihi he wami kaa a kɛ a he nɛ wo je mi bami yaya ní peepeehi a mi aloo a hyɛ ajuama bɔmi he fonihi ɔ. Ke wa yaa hehi kaa jã a, níhi nɛ wa hyɛɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ná akɔnɔ yayahi, nɛ lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ma gbo Yehowa nɔ tue. w15 6/15 3:8, 9

Yesu de ke: “Ngɔɔ wa tɔmi ɔmɛ kɛ pa wɔ kaa bɔ nɛ wɔ hu waa kɛ paa nihi nɛ tɔɔ wa nɔ ɔ.” (Mat. 6:12; Luka 11:4) Ke wa pee yayami ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ wa hɛɛ Yehowa hiɔ. Se wa Mawu ɔ ngɛ suɔmi. E pee klaalo kaa ke wa pia wa he kɛ je wa tsui mi, nɛ ‘wa kpale wa se,’ nɛ wa da Kristo kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ kɛ kpa lɛ pɛɛ ɔ, e kɛ wa yayami ɔmɛ maa ‘pa wɔ.’ (Níts. 3:19; 10:43; 1 Tim. 2:5, 6) Wa bua jɔ wawɛɛ kaa Yehowa ha nɛ Yesu ba gbo kɛ kpɔ̃ wɔ, konɛ e ngɔ wa yayami ɔmɛ kɛ pa wɔ! Daa ligbi ɔ, e he hia nɛ Yehowa nɛ ngɔ wa yayamihi kɛ pa wɔ. E ngɛ mi kaa Yesu gbo maa pee jeha 2,000 ji nɛ ɔ mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, wa náa kpɔmi nɔ́ ɔ he se mwɔnɛ ɔ. Kpɔmi nɔ́ ɔ ji nike ní nɛ se be nɛ Yehowa ha wɔ. E sa nɛ waa na lɛ si be tsuaa be ngɛ he. Wa ti nɔ ko nɔ ko be nyɛe ma kpɔ̃ adesahi ngɛ yayami kɛ gbenɔ dɛ mi kɔkɔɔkɔ.​—La 49:7-9; 1 Pet. 1:18, 19. w15 6/15 5:9, 10

Waa kɛ bua jɔmi haa nihi womihi nɛ a ngɛ fɛu nɛ yeɔ bua mɛ ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. Mo susu bɔ nɛ waa kɛ kɔmpiuta klama ehehi ngɛ sane kpakpa a fiɛɛe ɔ hu he nɛ o hyɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi fuu nyɛɔ nɛ a yaa jw.org wɛbsaiti ɔ nɔ konɛ a nine nɛ nyɛ nɛ su yemi kɛ buami nɛ a hia a nɔ. Tsakemi nɛ ɔmɛ tsuo tsɔɔ kaa Yehowa susuɔ e we bi a he wawɛɛ, nɛ e suɔ mɛ. Wa bua hu jɔ kaa a pee tsakemi ngɛ kpehi nɛ wa yaa a he bɔ nɛ pee nɛ wa ná be kɛ pee wa Weku Mawu Jami aloo wa dɛ he ní kasemi. Wa bua jɔ tsakemihi nɛ a pee ngɛ kpɔ mi kpehi kɛ kpokpa nɔ kpehi nɛ wa yaa a he ɔ he. Daa jeha nɛ wa maa ya kpe ɔ, wa naa kaa kpe ɔ ngɔɔ pe nɔ́ nɛ wa ya kɛ be ɔ! Wa bua jɔɔ tsɔsemi nɛ a kɛ haa wɔ ngɛ wa Baiblo sukuu babauu ɔmɛ a sisi ɔ he hulɔ. Tsakemi nɛ ɔmɛ tsuo tsɔɔ heii kaa Yehowa ngɛ e we asafo ɔ kudɔe, nɛ e yaa nɔ nɛ e haa nɛ mumi mi paradeiso ɔ peeɔ fɛu wawɛɛ nitsɛ! w15 7/15 1:16, 17

Ke e yee ha mo kaa o maa yu o he ngɛ ma kudɔmi sanehi a he ɔ, mo bi o he ke, ‘Kɛ Yesu maa pee e ní ngɛ si himi ko kaa kikɛ ɔ he ha kɛɛ?’ Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, nihi nɛ a je Yudea, Galilea, kɛ Samaria a kɛ a he yi. Mo susu nɔ hyɛmi ní komɛ a he nɛ o hyɛ. Yuda bi kɛ Samaria bi yi. (Yoh. 4:9) Farisi bi kɛ Saduki bi kɛ a he kpa we gbi ngɛ níhi fuu a mi. (Níts. 23:6-9) Yuda bi nɛ a kase Mlaa a susu kaa a nɔ kuɔ pe nihi nɛ a kase we Mlaa a. (Yoh. 7:49) Nɛ nihi fuu sume tó tsuli kɛ Roma bi ɔmɛ a sane kulaa. (Mat. 9:11) Se Yesu kɛ e he wui pɛ nɛ ɔmɛ a mi. E ngɛ mi kaa Yesu fãa anɔkuale nɛ kɔɔ Yehowa he ɔ he, nɛ e le hu kaa Israel ma a ji Mawu ma titli mohu lɛɛ, se e tsɔɔ we e kaseli ɔmɛ kaa a nɔ kuɔ pe ni kpahi. (Yoh. 4:22) Mohu ɔ, e tsɔɔ mɛ kaa e sa nɛ a suɔ adesahi tsuo. w15 7/15 3:5

Yehowa bɔ adesahi konɛ a na kaa e he hia nɛ a je suɔmi kpo kɛ ha nihi, nɛ mɛ hu a na kaa nihi suɔ mɛ. Se hiɔ, aloo ohia ma nyɛ ma ha nɛ wa kɔni mi ma jɔ̃. E ma nyɛ maa ba jã hulɔ ke wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ wui yiblii. Ke e bɔni wɔ peemi kaa Yehowa sume wa sane hu ɔ, e sa nɛ wa kai kaa wa he jua wa ha lɛ, e ngɛ wa kasa nya, nɛ e pɛtɛ wa hiɔ nine he, nɛ e yeɔ bua wɔ. Ke wa yeɔ lɛ anɔkuale ɔ, e be wɔ sie kɔkɔɔkɔ. (Yes. 41:13; 49:15) Nyɛmiyo Brigitte huno gbo, nɛ lɛ nɔ kake pɛ lɛ e ngɛ a bimɛ enyɔ hyɛe. Lɛ hu e de ke: “Haomihi nɛ a mi wa wawɛɛ nɛ nihi kɛ kpeɔ ngɛ Satan je nɛ ɔ mi ɔ a kpɛti kake ji bimɛ a tsɔsemi, titli ɔ, ke o ji fɔlɔ kake. Se i ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa suɔ mi, ejakaa e yeɔ bua mi ngɛ ye haomi kɛ ye ya fomi behi a mi, nɛ e haa nɛ i nyɛɔ daa ye haomi ɔmɛ a nya.”​—1 Kor. 10:13. w15 8/15 1:1-3

Gbalɔ Habakuk to e tsui si nɛ e mlɛ Yerusalem hɛ mi kpatami ɔ. E ngɔ be nɛ e kɛ ngɛ mlɛe ɔ kɛ fiɛɛ ngɔ tsɔɔ nihi kaa a ma kpata Yerusalem hɛ mi. Gbali nɛ a sɛ e hlami ɔ hu fiɛɛ sɛ gbi nɛ ɔ nɔuu jehahi babauu. Habakuk na kaa yi wu tso ní peepeehi pɔ he, nɛ nihi hu yi dami sane kulaa. E kpa Yehowa pɛɛ konɛ e ye bua lɛ. E bi Yehowa ke: ‘Yehowa lee, kɛ yaa su mɛni be ma fa kue kɛ tsɛ mo loko o maa bu mi tue?’ Yehowa wo Habakuk si ke: “E be kɛe.” (Hab. 1:1-4) Ngɔɔ lɛ kaa Habakuk mlɛ hluu nɛ nyagbe ɔ bɛ nɛ e kɔni mi jɔ̃, nɛ e de ke: ‘Jehahi babauu ji nɛ ɔ nɛ i ngɛ mlɛe kaa a ma kpata Yerusalem hɛ mi, se kɛ ba si piɔ ɔ, e bɛ. Nyagbe ɔ be bae piɔ. E he hia we nɛ ma fiɛɛ nyagbe ɔ he munyu kɛ tsɔɔ nihi hu. Ni kpahi ma nyɛ maa fiɛɛ.’ Kaa Habakuk susu jã a, jinɛ o susu kaa mɛni ko ba? Jinɛ Yehowa ko kplɛɛ we e nɔ. Nɛ kaa e pee we klaalo loko nyagbe ɔ ba a, jinɛ e hɛ mi ko kpata. w15 8/15 2:12, 13

Loko huɛ bɔmi kpakpa maa ya nɔ maa hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ, e sɛ nɛ waa kɛ nihi nɛ a peeɔ ní yayamihi nɛ bɔ. Nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ ji nihi nɛ a deɔ ke a jaa Yehowa se a bui lɛ tue. Ke nihi kaa jã pee yayami nɛ hɛdɔ ngɛ he nɛ a pia we a he ɔ, e sɛ kaa waa ya nɔ nɛ waa kɛ mɛ nɛ bɔ. (Rom. 16:17, 18) Nihi suɔ kaa a maa sa a huɛmɛ a hɛ mi. Enɛ ɔ he ɔ, ke waa kɛ nihi nɛ a bui Mawu tue ɔ bɔɔ ɔ, wa ma nyɛ maa pee wa ní kaa mɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke waa kɛ ajuama bɔli bɔɔ gbagbanii ɔ, wa ma nyɛ maa kase mɛ. Jã ji bɔ nɛ e ba wa nyɛmimɛ komɛ a nɔ nɛ a fie a kpɛti nihi nɛ pia we a he ɔ kɛ je asafo ɔ mi. (1 Korinto Bi 5:11-13) Ke a tsakee we a tsui ɔ, a si fɔfɔɛ ɔ ma nyɛ maa pee kaa nihi nɛ Petro tu a he munyu ɔ.​—2 Pet. 2:20-22. w15 8/15 4:4-6

Yesu hla nihi nɛ e kɛ mɛ bɔ gbagbanii ɔ kɛ je e se nyɛɛli anɔkualetsɛmɛ nɛ a suɔ Yehowa nɛ a sɔmɔɔ lɛ ɔ a kpɛti. Anɛ mo hu o kɛ nihi nɛ a suɔ Yehowa kɛ a tsui tsuo ɔ nɛ bɔɔ lo? Mɛni he je nɛ enɛ ɔ he hia a? Suɔmi nɛ ngɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi wa kpɛti ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o ba pee Kristofo no nɛ e wa. Anɛ o ji niheyo loo yiheyo nɛ o ngɛ hlae nɛ o ma juɛmi nya si ngɛ nɔ́ nɛ o maa pee hwɔɔ se ɔ he lo? Ke jã a, juɛmi ngɛ mi kaa o maa hla huɛmɛ nɛ a ngɛ Yehowa sɔmɔe be saii ji nɛ ɔ, nɛ a peeɔ níhi nɛ ma ha nɛ kake peemi maa hi asafo ɔ mi! Eko ɔ, a kɛ haomihi ngɛ kpee ngɛ a si himi mi kɛ Yehowa sɔmɔmi mi. A ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o pee níhi nɛ ma ha nɛ o ná bua jɔmi. Ke o kɛ mɛ bɔɔ ɔ, a ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o mwɔ o yi mi kpɔ ngɛ blɔ nɛ da nɔ, nɛ o ba pee Kristofo no nɛ e wa.​—Heb. 5:14. w15 9/15 1:14, 15

Yesu ye bua e kaseli ɔmɛ nɛ a hemi kɛ yemi mi wa kɛ gu níhi nɛ e de mɛ kɛ níhi nɛ e pee ɔ nɔ. (Mar. 11:20-24) E sa nɛ waa kase nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee ɔ. Ke wa pee jã a, wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa, nɛ wa ma ha nɛ ni kpahi hu a hemi kɛ yemi mi maa wa. (Abɛ 11:25) Kɛ o ma plɛ kɛ ye bua nihi nɛ a ngɛ o zugba kpɔ ɔ mi ha kɛɛ? Ke o kɛ nihi ngɛ Baiblo ɔ kasee ɔ, moo ma nɔ mi ha mɛ kaa Mawu ngɛ, nɛ e susuɔ wa he, nɛ Baiblo ɔ ji Mawu Munyu. Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ ye bua nyɛmimɛ konɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa? Ke o to he hɛ kaa nɔ ko pɔɔ munyu tumi kɛ siɔ nyɛmimɛ nyumuhi nɛ nyɛɛ asafo ɔ hɛ mi ɔ, koo yu o he ngɛ e he amlɔ. Moo bɔ mɔde nɛ o gu ga blɔ nɔ nɛ o ye bua lɛ nɛ e hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa ekohu. (Yuda 22, 23) Ke o ngɛ sukuu yae nɛ o tsɔɔlɔ ɔ ngɛ su tsakemi tsɔɔmi ɔ he munyu tue ɔ, o kɛ kã nɛ fã hemi kɛ yemi nɛ o ngɛ kaa nɔ ko nɛ bɔ níhi ɔ he. Eko ɔ, bɔ nɛ o tsɔɔlɔ ɔ kɛ sukuu bi ɔmɛ maa pee a ní ha a maa pee mo nyakpɛ. Yehowa yeɔ bua wa ti nɔ tsuaa nɔ ko nɛ e nyɛ nɛ e fĩ si ngɛ hemi kɛ yemi ɔ mi. (1 Pet. 5:10) Ja wa bɔ wa he mɔde wawɛɛ loko wa hemi kɛ yemi ɔ mi maa wa, se ke wa pee jã a, Yehowa maa jɔɔ wɔ. w15 9/15 3:20, 21

Mwɔnɛ ɔ, Yehowa ha nɛ wa le e he sanehi fuu, kɛ e yi mi tomi, wa le níhi nɛ e bɔ, nɛ wa le e Munyu ɔ mi hulɔ. Je ɔ woɔ nihi he wami kaa a ya sukuu kɛ ya tsitsaa, se behi fuu ɔ, lɔ ɔ ha we nɛ nihi nɛ a ná suɔmi kɛ ha Mawu hu. Se pi nile pɛ kɛkɛ nɛ Yehowa suɔ kaa wa ná, mohu ɔ, e suɔ kaa e maa ye bua wɔ nɛ wa ná juɛmi hulɔ. E suɔ kaa waa ngɔ níhi nɛ wa kase ɔ kɛ tsu ní nɛ wɔ nitsɛmɛ wa ná he se, konɛ wa kɛ ye bua ni kpahi. (Abɛ 4:5-7) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e suɔ nɛ waa fiɛɛ “anɔkuale ɔ” kɛ tsɔɔ nihi nɛ waa ye bua mɛ konɛ a he a yi wami. (1 Tim. 2:4) Wa suɔ Yehowa kɛ wa nyɛmi nɔmlɔ, enɛ ɔ he ɔ, wa bɔɔ mɔde kaa wa maa tsɔɔ nihi fuu Mawu Matsɛ Yemi ɔ he ní, kɛ níhi nɛ e maa pee ha adesahi.​—La 66:16, 17. w15 9/15 5:10, 11

Eliya ya je si himi enuɔ komɛ a mi, nɛ ngɛ kulaa mi ɔ, e tsɔɔ kaa e ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa ngɛ Yehowa mi. Mo susu si himi nɛ e ya je mi ɔ he nɛ o hyɛ. (1) Benɛ Eliya de Matsɛ Ahab ke Yehowa ma ha sapu maa ye ɔ, Eliya de kɛ nɔ mi mami ke: ‘Be abɔ nɛ Yehowa Israel Mawu ɔ ngɛ nɛ ɔ, bɔ́, aloo hiɔmi be nɛe ngɛ hiɛmi nɛ ɔ kɛ yaa si be nɛ ma tsɔɔ.’ (1 Ma. 17:1) (2) Eliya he ye kaa Yehowa ma ha e kɛ ni kpahi a hiami ní ngɛ sapu be ɔ mi. (1 Ma. 17:4, 5, 13, 14) (3) Eliya ngɛ nɔ mi mami hu kaa, Yehowa ma nyɛ ma tle yalɔyo ko binyumu nɛ gbo ɔ si. (1 Ma. 17:21) (4) E ngɛ hemi kɛ yemi nɛ mi wa kaa Yehowa ma ha la ma ba sã e we afɔle ɔ ngɛ Karmel Yoku ɔ nɔ. (1 Ma. 18:24, 37) (5) Loko hiɔmi maa nɛ po ɔ, Eliya kɛ nɔ mi mami de Ahab ke: “Yaa nɛ o ya ye ní nɛ o nu ní, ejakaa i nu nɛ hiɔmi ngɛ sie kɛ ma.” (1 Ma. 18:41) Níhi a si kpami nɛ ɔmɛ nɛ wa susu a he ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa bi wa he ke, ‘Anɛ imi hu, ye hemi kɛ yemi ɔ mi wa kaa Eliya nɔ́ ɔ lo?’ w15 10/15 2:4, 5

Gbi nɛ wa nyɛɔ tuɔ ɔ ji nike ní nɛ je Yehowa ngɔ. (La 139:14; Kpoj. 4:11) E ha wɔ nike ní kpa ko hu nɛ ha nɛ wa je ekpa ngɛ lohwehi a he. ‘Mawu bɔ nɔmlɔ ngɛ e subai nɔ.’ Wɔ nitsɛmɛ wa ma nyɛ maa hla nɔ́ nɛ wa suɔ kaa wa maa pee. Nɛ waa kɛ gbi nɛ wa nyɛɔ tuɔ ɔ ma nyɛ ma je Yehowa yi. (1 Mose 1:27) Yehowa ha wɔ Baiblo ɔ konɛ waa le bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ sɔmɔ lɛ ha nɛ wa je e yi. A pee Baiblo mluku ɔ aloo e fã ko ngɛ gbihi nɛ hiɛ pe 2,800 mi. Ke wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ Baiblo ɔ deɔ ɔ a he ɔ, wa ma nyɛ ma susu níhi a he kaa bɔ nɛ Mawu peeɔ ɔ. (La 40:5; 92:5; 139:17) Ke wa susuɔ níhi a he kaa Yehowa a, wa ma ná juɛmi, nɛ lɔ ɔ ma ha wa ma ná neneene wami (2 Tim. 3:14-17) Ke nɔ ko ngɛ e yi mi tɛ puee ngɛ nɔ́ ko he ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa nɔ ɔ kɛ e juɛmi ma jamɛ a nɔ́ ɔ nɔ, nɛ e susuɔ nɔ́ ɔ he kɛ yaa tsitsaa. (La 77:12; Abɛ 24:1, 2) Ke wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kaseɔ ngɛ Yehowa kɛ Yesu a he ɔ he ɔ, wa náa he se wawɛɛ.​—Yoh. 17:3. w15 10/15 4:2-4

Yesu tsɔɔ e kaseli ɔmɛ kaa e sa nɛ a ba a he si nɛ a ko fo mɛ pɛ a nɔ́ mi, nɛ e pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha mɛ hulɔ. (Luka 22:27) E bɔfo ɔmɛ na kaa e kɛ níhi sã afɔle konɛ e nyɛ nɛ e sɔmɔ Yehowa nɛ e ye bua nihi, nɛ mɛ hu a kase kaa a maa pee jã. Mo hu o ma nyɛ maa pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha o bimɛ. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Debbie nɛ e ngɛ bimɛ enyɔ ɔ de ke: “Ye huno ɔ ji asafo mi nɔkɔtɔma, nɛ ke e ngɛ be puɛe ngɛ nihi a he ɔ, e gba we ye nya. I le kaa be fɛɛ be nɛ wa weku ɔ hia lɛ ɔ, e náa deka kɛ haa wɔ.” Mɛni Debbie kɛ e huno Pranas a bimɛ ɔmɛ kase ngɛ nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ a pee ha mɛ ɔ mi? Pranas tsɔɔ kaa, be fɛɛ be ɔ, a bimɛ ɔmɛ suɔ kaa a maa ye bua kɛ tsu ní ngɛ kpehi a sisi. A ngɛ bua jɔmi, a ná huɛmɛ kpakpahi, nɛ a suɔ kaa a maa hi nyɛmimɛ a kpɛti. Amlɔ nɛ ɔ, weku mi bimɛ ɔmɛ tsuo ngɛ Yehowa sɔmɔe nɛ a kɛ a he wo be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi. Ke o baa o he si nɛ o fo we mo pɛ o nɔ́ mi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o bimɛ ɔmɛ maa kase kaa a maa je a tsui mi kɛ ye bua nihi. w15 11/15 1:9

Yehowa pee níhi fuu kɛ tsɔɔ kaa e ngɛ suɔmi. Mo susu je ɔ klemi kɛ bɔ nɛ níhi nɛ a ngɛ mi ɔ ngɛ fɛu ha a he nɛ o hyɛ. Dodoehi a kuuhi ayɔ akpehi abɔ lɛ ngɛ je ɔ mi, nɛ ngɛ dodoe kuu kake mi ɔ, dodoehi ayɔ akpehi abɔ kɛ si bɔlemi dodoehi nɛ ngɛ mi. Ngɛ dodoe kuu nɛ a tsɛɛ ke Milky Way ɔ mi ɔ, dodoehi nɛ a ngɛ mi ɔ a kpɛti kake ji pu. Ke pu be ɔ, níhi nɛ wami ngɛ mi ɔ ekoeko be nyɛe maa hi zugba a nɔ. Adebɔ ní nɛ ɔmɛ tsuo tsɔɔ kaa Yehowa ji wa Bɔlɔ, nɛ a tsɔɔ wɔ kaa e ngɛ he wami, juɛmi, kɛ suɔmi. Yehowa bɔ zugba a konɛ níhi nɛ wami ngɛ a mi ɔ, nɛ a nyɛ nɛ a hi nɔ. Adesahi kɛ lohwehi náa níhi tsuo nɛ Mawu bɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ a he se. Mawu pee abɔɔ ko nɛ e mi ngɛ fɛu saminya kɛ ha adesahi konɛ a hi mi. E bɔ adesahi kɛ juɛmi kɛ nɔmlɔ tso nɛ ye mluku konɛ a nyɛ nɛ a hi si kɛ ya neneene. (Kpoj. 4:11) Jehanɛ se hu ɔ, “e haa nibɔ ní tsuo niye ní; ejakaa e suɔmi ɔ ngɛ kɛ yaa neneene!”​—La 136:25. w15 11/15 3:7, 8

Wa Matsɛ ɔ ha wɔ níhi nɛ waa kɛ ma nyɛ ma tsu ní konɛ nihi nɛ a kplɛɛ wa sɛ gbi ɔ nɔ. Waa kɛ ní nɛ ɔmɛ ekomɛ tsu ní be kpiti ko, nɛ ekomɛ lɛɛ waa kɛ ngɛ ní tsue kɛ ba si mwɔnɛ ɔ. Se ní nɛ ɔmɛ nɛ a ha wɔ ɔ tsuo ye bua wɔ nɛ wa he be ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. Ngɛ jeha 1933 ɔ mi ɔ, fiɛɛli ngɔ kaadi ko nɛ a kɛ yeɔ odase nɛ a tsɛɛ ke testimony card ɔ kɛ tsu ní. E ji kaadi nyafii ko nɛ a ngma Baiblo mi sɛ gbi kpiti nɛ e sisi numi yi ngɛ nɔ. Kaadi nɛ ɔ ye bua fiɛɛli ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, fiɛɛli komɛ suɔ kaa a maa fiɛɛ se akɛnɛ a gboɔ zo he je ɔ, a li nɔ́ nɛ a ma de. Fiɛɛli komɛ hu nyɛɔ nɛ a deɔ wetsɛ ɔ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ a le ngɛ hɛngmɛfia bɔɔ ko pɛ mi, se tsa pi be fɛɛ be nɛ a kɛ ga tsuɔ ní. Kaadi nɛ ɔ ye bua fiɛɛli tsuo nɛ a fiɛɛ sɛ gbi ɔ nɛ e mi tɛ, nɛ e sisi numi hu yi. w15 11/15 5:3-6

Ngmamihi fuu tsɔɔ kaa Mawu biɛ ɔ he hia, nɛ e sa nɛ a wo e biɛ ɔ hɛ mi nyami. (2 Mose 3:15; La 83:18; Yes. 42:8; 43:10; Yoh. 17:6, 26; Níts. 15:14) Yehowa ha nɛ Baiblo ngmali ɔmɛ kɛ e biɛ ɔ tsu ní si akpehi abɔ ngɛ blema Baiblo nɛ a kɛ nine ngma amɛ a mi. (Eze. 38:23) Enɛ ɔ he ɔ, ke gbi sisi tsɔɔli je Mawu biɛ ɔ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa a bui Yehowa. Mwɔnɛ ɔ, wa ngɛ níhi fuu nɛ wa ma nyɛ maa da nɔ kɛ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa kɛ Yehowa biɛ ɔ nɛ tsu ní. New World Translation nɛ a tsake hɛ mi nɛ a je kpo ngɛ jeha 2013 ɔ mi ɔ kɛ Mawu biɛ ɔ tsu ní si 7,216 sɔuu. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa a kɛ Mawu biɛ ɔ kakaaka ekpa piɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ blema New World Translation ɔ mi ɔ he. Nɔ́ nɛ ha nɛ a kɛ enuɔ piɛɛ he ji kaa a na Mawu biɛ ɔ ngɛ womi kpo komɛ nɛ a na ngɛ Ngo Wo ɔ kasa nya lingmi nɛ ɔ mi. E je kpo ngɛ 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Nɔ́ nɛ ji ekpa a je kpo ngɛ Manyadali 19:18. Nɔ́ he je nɛ a kɛ lɔ ɔ hu piɛɛ he ɔ ji kaa a hla níhi a mi, nɛ a na kaa biɛ ɔ je kpo ngɛ blema Baiblo nɛ a kɛ nine ngma nɛ nihi kplɛɛ nɔ kaa e da a mi. w15 12/15 2:5, 6

E he hia nɛ wa ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha wa nyɛmimɛ ɔ mi nɛ wa amlɔ nɛ ɔ, ejakaa lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa da ka saisaa nɛ waa kɛ maa kpe hwɔɔ se ɔ nya. Mwɔnɛ ɔ po ɔ, wa ngɛ he blɔhi fuu nɛ waa kɛ ma je suɔmi kpo kɛ ha wa sibi kaa nyɛmimɛ loko haomi ngua a maa je sisi. Zugba mimiɛmihi, nyu nɛ jeɔ nihi, kɔɔhiɔ nɛ nya wa, tsunami, kɛ adebɔ mi oslaa kpahi haa nɛ wa nyɛmimɛ komɛ ngɛ nɔ́ nae. A ngɛ nyɛmimɛ komɛ hu yi mi wae. (Mat. 24:6-9) Akɛnɛ je ɔ puɛ he je ɔ, waa kɛ sika he nyagba kpeɔ daa ligbi. (Kpoj. 6:5, 6) Se kɛ̃ ɔ, si abɔ nɛ wa nyɛmimɛ kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ, si abɔ nɛ wa náa he blɔ kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ. E ngɛ mi kaa nihi je we suɔmi kpo ngɛ je nɛ ɔ mi mohu lɛɛ, se e he hia nɛ waa ya nɔ nɛ waa suɔ wa sibi kaa nyɛmimɛ.​—Mat. 24:12. w16.01 1:8, 9