May

Mɛni fɔli ma nyɛ maa pee kɛ ye bua a bimɛ konɛ a suɔ Yehowa? Nyɛɛ sɔle kɛ bi Yehowa yemi kɛ buami, kaa bɔ nɛ Manoa pee ɔ. Jehanɛ hu, moo pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa. O ní peepee ma nyɛ ma ná o bimɛ a nɔ he wami wawɛɛ pe o munyu tutui. Wa ma nyɛ ma de ke Yosɛf kɛ Maria pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha Yesu kɛ a bimɛ kpa amɛ. Yosɛf tsu ní wawɛɛ kɛ hyɛ e weku ɔ nɔ. Se pi lɔ ɔ pɛ, e ye bua mɛ konɛ a bua nɛ jɔ mumi mi níhi a he. (5 Mose 4:9, 10) “Daa jeha a,” e kɛ e weku ɔ ya Yerusalɛm nɛ a ya ye He Tsɔmi gbijlɔ ɔ. (Luka 2:41, 42) Eko ɔ, bitsɛmɛ komɛ nɛ a hi si ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ susu kaa blɔ hiami kaa jã a ma ha nɛ pɔ maa tɔ a weku ɔ he, nɛ e maa ngɔ a be fuu kɛ a sika hulɔ. Se e ngɛ heii kaa Yosɛf bua jɔ mumi mi níhi a he, nɛ e ye bua e bimɛ ɔmɛ, nɛ mɛ hu a pee jã. Maria hu le Ngmami ɔ mi saminya. E kɛ e munyu tutui kɛ e ní peepee tsɔɔ e bimɛ ɔmɛ kaa a bua nɛ jɔ Mawu Munyu ɔ he. w19.12 24-25 ¶9-12

Wa naa suɔmi nɛ Yehowa ngɛ kɛ ha wɔ ɔ ke wa susu nɔ́ nɛ e pee benɛ Adam gbo tue ɔ he. Benɛ Adam gbo e hiɔwe Tsɛ ɔ nɔ tue ɔ, he blɔ nɛ e kɛ e sisi bimɛ ngɛ kaa a maa hi Yehowa weku nɛ bua jɔmi ngɛ mi ɔ mi ɔ bɔ mɛ. (Rom. 5:12) Se Yehowa pee nɔ́ ko kɛ ye bua Adam sisi bimɛ. Yehowa gbla Adam tue, se e wo si kaa e maa ye bua Adam sisi bimɛ. Jamɛ a be ɔ mi nɔuu nɛ e wo si kaa e maa ngɔ adesahi nɛ a buɔ lɛ tue ɔ kɛ ba e weku ɔ mi ekohu. (1 Mose 3:15; Rom. 8:20, 21) Yehowa gu e Bi Yesu nɛ e suɔ lɛ wawɛɛ ɔ kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ kɛ to blɔ nya nɛ ɔ. Kɛ gu enɛ ɔ nɔ ɔ, Yehowa tsɔɔ kaa e suɔ wɔ saminya. (Yoh. 3:16) Yehowa ji Tsɛ nɛ pe kulaa. E buɔ wa sɔlemi tue, nɛ e haa wɔ wa he lo nya níhi kɛ mumi mi níhi tsuo. E tsɔseɔ wɔ, nɛ e yeɔ bua wɔ hulɔ. Jehanɛ hu ɔ, e maa pee ní kpakpahi ha wɔ hwɔɔ se. Wa bua jɔ kaa wa ba le kaa wa Tsɛ ɔ suɔ wɔ, nɛ e susuɔ wa he! w20.02 6 ¶16-17; 7 ¶20

Anɛ o kɛ si fɔfɔɛ ko kpe hyɛ nɛ ha nɛ o pee yeyeeye lo? Eko ɔ, ngɛ nɔ́ nɛ nɔ ko de mo aloo e pee mo ɔ he je. Aloo eko ɔ, o pee yeyeeye ngɛ nɔ́ nɛ o de nɔ ko loo o pee nɔ ko ɔ he je. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, o tɔ̃ Yehowa nɔ nɛ o ngɛ haoe kaa e kɛ be mo kee gblee. Nɔ́ nɛ pa puɛɔ sane ɔ ji kaa, ke o susu kaa akɛnɛ o pee yeyeeye he je ɔ, eko ɔ, o hemi kɛ yemi ta, nɛ o ji nɔmlɔ yaya. Se mo susu nɔ hyɛmi ní komɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Samuel yayo Hana ngɛ hemi kɛ yemi wawɛɛ. Se kɛ̃ ɔ, nɔ ko nɛ ngɛ e weku ɔ mi ɔ kɛ lɛ hí si saminya, enɛ ɔ he ɔ, e pee yeyeeye. (1 Sam. 1:7) Bɔfo Paulo ngɛ hemi kɛ yemi nɛ mi wa, se e pee “yeyeeye . . .  ngɛ asafo ɔmɛ tsuo a he.” (2 Kor. 11:28) Matsɛ David hu ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Yehowa mi, enɛ ɔ he ɔ, Yehowa ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha lɛ. (Níts. 13:22) Se David tɔ̃ tɔmi nɛ hɛdɔ ngɛ he, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e pee yeyeeye wawɛɛ. (La 38:4) Yehowa wo mɛ tsuo a bua nɛ e ha nɛ a nɔ gbagba te ekohu. w20.02 20 ¶1-2

Ke o je o tsui mi nɛ o sɔle ha Yehowa, nɛ o de lɛ kaa o suɔ nɛ o sɔmɔ lɛ o wami be tsuo ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa o jɔɔ o he nɔ. Ke o jɔɔ o he nɔ ha Mawu ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa o “kua” o he. Kɛ je lɔ ɔ se kɛ yaa a, Yehowa nɔ́ ji mo. Enɛ ɔ ji he blɔ nɛ se be. (Rom. 14:8) Ke e ba jã a, o ngɛ Yehowa dee ke kɛ je jamɛ a ligbi ɔ kɛ yaa a, nɔ́ nɛ he hia mo ngɛ o si himi mi ji kaa o ma sɔmɔ lɛ, se pi kaa o maa pee nɔ́ nɛ mo nitsɛ o suɔ. O he nɔ jɔɔmi ɔ ji kita nɛ o kã Mawu. Yehowa nyɛ we wa nɔ kaa wa kã lɛ jamɛ a kita a. Se ke wa pee jã a, e hyɛɛ blɔ kaa waa ye nɔ. (La 116:12, 14) He nɔ jɔɔmi ji nɔ́ ko nɛ mo nitsɛ o maa pee ngɛ laami mi; e ji nɔ́ ko nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti. Baptisimi ji nɔ́ ko nɛ a peeɔ ngɛ ma hɛ mi. Behi fuu ɔ, a peeɔ ngɛ kpɔ mi kpehi kɛ kpokpa nɔ kpehi a sisi. Ke a baptisi mo ɔ, e haa nɛ ni kpahi naa kaa o jɔɔ o he nɔ kɛ ha Yehowa momo. Enɛ ɔ he ɔ, baptisimi haa nɛ ni kpahi naa kaa o suɔ Yehowa o Mawu ɔ kɛ o tsui tsuo, o susuma tsuo, o juɛmi tsuo kɛ o he wami tsuo, nɛ o fia o pɛɛ si kaa o ma sɔmɔ lɛ kɛ ya neneene.​—Maak. 12:30. w20.03 9 ¶4-5

Satan jeɔ nihi a juɛmi kɛ jeɔ Yehowa nɔ. Ngɛ Yesu bɔfo ɔmɛ a gbenɔ se ɔ, Kristofohi nɛ a kua hemi kɛ yemi ɔ bɔni lakpa tsɔɔmihi tsɔɔmi. (Níts. 20:29, 30) Hemi kɛ yemi kuali nɛ ɔmɛ bɔni nihi a juɛmi jemi ngɛ anɔkuale Mawu ɔ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a je Mawu biɛ ɔ kɛ je a Baiblo ɔmɛ a mi, nɛ a kɛ sablai nɛ ji “Nyɔmtsɛ” kɛ ekpa komɛ da nane mi. Akɛnɛ a je Mawu biɛ ɔ nitsɛ kɛ je Baiblo ɔ mi nɛ a kɛ “Nyɔmtsɛ” da nane mi he je ɔ, e ha nɛ e yeɔ ha nihi nɛ a kaneɔ Baiblo ɔ kaa a maa le slɔɔto nɛ ngɛ Yehowa kɛ “nyɔmtsɛmɛ” kpahi nɛ Baiblo ɔ tu a he munyu ɔ a kpɛti. (1 Kor. 8:5) A kɛ sablai nɛ ji “Nyɔmtsɛ” ɔ tsɛɔ Yehowa kɛ Yesu tsuo. Enɛ ɔ he ɔ, e yeɔ ha nihi kaa a maa le slɔɔto nɛ ngɛ Yehowa kɛ e Bi ɔ a kpɛti. (Yoh. 17:3) Slɔɔto nɛ ngɛ Yehowa kɛ Yesu a kpɛti nɛ nihi li ɔ lɛ ngɔ Triniti tsɔɔmi nɛ be Mawu Munyu ɔ mi ɔ kɛ ba a nɛ. Enɛ ɔ ha nɛ nihi susuɔ kaa nɔ ko be nyɛe maa le Mawu. Munyu nɛ ɔ ji lakpa!​—Níts. 17:27. w19.06 5 ¶11

Nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu wa sɔmɔmi ní tsumi ɔ kɛ pi si ji kaa wa maa kase bɔ nɛ a fiɛɛɔ nɛ a tsɔɔ ní ha saminya ha. (Abɛ 1:5; 1 Tim. 4:13, 15) E ji he blɔ ngua nɛ wa ná kaa Yehowa ha nɛ wa “piɛɛ [e] he kɛ ngɛ ní tsue”! (1 Kor. 3:9) Ke o “le níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ,” nɛ o ngɔ o juɛmi kɛ ma sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɔ ɔ, o kɛ ‘bua jɔmi ma sɔmɔ Yehowa.’ (Filip. 1:10; La 100:2) O ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa akɛnɛ o ji Mawu sɔmɔlɔ he je ɔ, Mawu ma ha mo he wami nɛ o hia a konɛ o nyɛ nɛ o tsu o sɔmɔmi ní tsumi ɔ kɛ pi si ngɛ nyagbahi nɛ o kɛ ngɛ kpee ɔ tsuo se. (2 Kor. 4:1, 7; 6:4) Ke o si fɔfɔɛ ɔ ngmɛɔ mo blɔ nɛ o peeɔ babauu ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi jio, o nyɛ we babauu peemi jio, o ma nyɛ ‘ma ná nɔ́ ko nɛ o maa da nɔ kɛ nya’ ke o kɛ o tsui tsuo tsu sɔmɔmi ní tsumi ɔ. (Gal. 6:4) O sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɛ o ma tsu kɛ pi si ɔ ji he blɔ nɛ o ná nɛ o kɛ maa tsɔɔ kaa o suɔ Yehowa kɛ o nyɛmi nɔmlɔ. ‘Ke o pee jã a, o ma he mo nitsɛ kɛ nihi nɛ a buɔ mo tue ɔmɛ a yi wami.’​—1 Tim. 4:16. w19.04 6 ¶15; 7 ¶17

Satan guɔ daimonio ɔmɛ a nɔ titli kɛ jeɔ nihi kɛ jeɔ Mawu he. Nihi nɛ a kɛ mumi yayamihi tsuɔ ní ɔ tsɔɔ kaa a le níhi nɛ adesahi be nyɛe maa le, nɛ a nyɛɔ peeɔ níhi nɛ adesahi be nyɛe maa pee ngɛ mɛ nitsɛmɛ a he wami nya. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ni komɛ tsɔɔ kaa a ma nyɛ maa gu klaami aloo dodoe mi hyɛmi nɔ kɛ tsɔɔ níhi nɛ maa ba hwɔɔ se. Ni komɛ hu peeɔ ní komɛ nɛ haa nɛ nihi heɔ yeɔ kaa a kɛ gbogboe ɔmɛ ngɛ munyu tue. Ni komɛ hu deɔ ke a kpɛɔ aze, a tsuɔ kunya, aloo a nyɛɔ nɛ a nyuaa nihi. Níhi a mi hlami tsɔɔ kaa ngɛ mahi 18 a mi ngɛ Latin America kɛ Caribbean ɔ, ke a hla nihi etɛ ɔ, a kpɛti nɔ kake heɔ kunya tsumi kɛ aze kpɛmi yeɔ. A kpɛti nihi babauu hu he ye kaa nihi nɛ a gbo ɔ kɛ nihi nɛ a ngɛ wami mi ɔ ma nyɛ maa tu munyu. Níhi a mi hlami nɛ ɔ eko ya nɔ ngɛ Afrika mahi 18 hu a mi. Níhi a mi hlami ɔ tsɔɔ kaa nihi babauu heɔ aze kpɛmi yeɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, he fɛɛ he nɛ wa ngɛ ɔ, e sa nɛ waa hyɛ saminya ngɛ níhi nɛ kɛ mumi yayami ɔmɛ ngɛ tsakpa a he. w19.04 20-21 ¶3-4

Yehowa Mawu hiɔ yi wu tso ní peepeehi tsuo. (La 5:4-6) Jokuɛwi nɛ a kɛ mɛ náa bɔmi aloo a peeɔ mɛ nisɛ ní ɔ hu ji tsui nya kpɔtɔmi nɔ́ kɛ yi wu tso ní peepee nɛ Yehowa hiɔ! Akɛnɛ wa ji Yehowa Odasefohi he je ɔ, wa kaseɔ Yehowa. Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko kɛ jokuɛyo ná bɔmi aloo e pee lɛ nisɛ ní ɔ, asafo ɔ ma we e hɛ kɛ fɔɛ nɔ ejakaa e ji ní peepee nɛ wa hiɔ. (Rom. 12:9) Nisɛ níhi nɛ a peeɔ jokuɛwi ɔ teɔ si kɛ woɔ “Kristo ɔ mlaa a”! (Gal. 6:2) Níhi nɛ Yesu tsɔɔ kɛ níhi nɛ e pee ɔ tsuo daa si ngɛ suɔmi nɔ, nɛ e tsɔɔ hu kaa e sa nɛ waa ye dami sane. Kristo ɔ mlaa a nɛ anɔkuale Kristofohi kɛ tsuɔ ní he je ɔ, a bɔɔ mɔde kaa a maa po jokuɛwi a he piɛ, nɛ́ a je suɔmi nitsɛnitsɛ kpo kɛ tsɔɔ mɛ. Nihi nɛ a kɛ jokuɛwi náa bɔmi aloo a peeɔ mɛ nisɛ ní ɔ foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi, nɛ a yi dami sane. A haa nɛ jokuɛwi nɛ ɔmɛ nuɔ he kaa a be slɔkee, nɛ nihi sume mɛ. Aywilɛho sane ji kaa jokuɛwi nɛ a kɛ mɛ náa bɔmi ɔ ngɛ Kristofohi komɛ po a nɔ he wami náe. Mɛni he je? Ejakaa mwɔnɛ ɔ, “nimli yayamihi kɛ nɔ sisili” pɔ he wawɛɛ, nɛ a kpɛti ni komɛ po ba sɛɔ asafo ɔ mi. (2 Tim. 3:13) Jehanɛ hu ɔ, ni komɛ pee a he osatotsɛmɛ ngɛ asafo ɔ mi, nɛ a nyɛ we nɛ a ye a we akɔnɔhi a nɔ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a kɛ jokuɛwi po ná bɔmi aloo a pee mɛ nisɛ ní. w19.05 8 ¶1-3

Ke nihi ngɛ aywilɛho yee ɔ, e yee ha mɛ kaa a maa sɔle kɛ ha Yehowa. Eko ɔ, nɔ ɔ maa nu he kaa e be nyɛe maa hɛ lɛ kɛ su Yehowa he. Ke wa suɔ nɛ waa wo nɔ ko kaa jã bua a, eko ɔ, e he maa hia nɛ waa kɛ lɛ nɛ bla kɛ sɔle, nɛ́ waa wo e biɛ ta ngɛ sɔlemi ɔ mi. Wa ma nyɛ ma de Yehowa bɔ nɛ waa kɛ asafo ɔ tsuo suɔ nyɛmi ɔ ha. Jehanɛ hu ɔ, wa ma nyɛ ma de Yehowa konɛ e wo e sɔmɔlɔ nɛ ɔ bua nɛ e to e tsui nɔ nine. Sɔlemi kaa jã woɔ nɔ bua wawɛɛ. Mo susu nɔ́ nɛ o ma de lɛ ɔ he kekle. Munyu nɛ a susuu we he loko a tuɔ ɔ yeɔ nɔ awi. Se ke wa je mi mi jɔmi mi, nɛ waa kɛ nihi tu munyu ɔ, e woɔ mɛ he wami. (Abɛ 12:18) Lɔ ɔ he ɔ, moo sɔle konɛ Yehowa nɛ ye bua mo nɛ o nyɛ nɛ o kɛ munyuhi nɛ woɔ nɔ bua nɛ taa nɔ tsui he nɛ tsu ní. Mo kai kaa munyuhi nɛ Yehowa nitsɛ tu nɛ a ngma ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ woɔ nɔ he wami wawɛɛ. (Heb. 4:12) Ke wa wo nihi a bua a, lɔ ɔ haa nɛ a naa kaa Yehowa suɔ mɛ. E sɛ nɛ wa hɛ nɛ je nɔ kaa Yehowa ji Mawu nɛ yeɔ dami sane, nɛ e naa yi wu tso ní peepeehi nɛ yaa nɔ ɔ tsuo. Yehowa naa nɔ́ fɛɛ nɔ́, nɛ e be hae nɛ yiwutsotsɛmɛ nɛ a ye a he kɔkɔɔkɔ.​—4 Mose 14:18. w19.05 18 ¶18; 19 ¶19, 21

Satan ngɛ hlae nɛ wa kua Yehowa. Enɛ ɔ he ɔ, e bɔɔ mɔde kaa e ma je wa juɛmi kɛ je Yehowa nɔ konɛ wa ba pee e nyɔguɛhi nɛ waa bu lɛ mohu tue. Jehanɛ hu ɔ, e bɔɔ mɔde kaa e maa ngɔ níhi nɛ wa bua jɔ he ɔ kɛ sisi wɔ konɛ waa pee níhi nɛ e suɔ. (Kol. 2:4) Anɛ Satan ma nyɛ maa sisi wɔ niinɛ lo? Ee, e ma nyɛ! Mo kai kaa tsa pi nihi nɛ a he we yi ɔ nɛ Paulo ngma munyu nɛ ngɛ Kolose Bi 2:8 ɔ kɛ ha. E ngma munyu nɛ ɔ kɛ bɔ Kristofohi nɛ a ngɔ mumi klɔuklɔu ɔ kɛ pɔ mɛ nu ɔ kɔkɔ. (Kol. 1:2, 5) Ke Kristofohi nɛ a hi si ngɛ Paulo be ɔ mi ɔ hia kɔkɔ bɔmi nɛ ɔ, lɛɛ wɔ nɛɛ? Kɔkɔ bɔmi nɛ ɔ he hia wɔ wawɛɛ mwɔnɛ ɔ pe mɛ. (1 Kor. 10:12) Mɛni he je? Ejakaa a fie Satan kɛ je hiɔwe kɛ ba zugba a nɔ, nɛ e ngɛ mɔde bɔe wawɛɛ kaa e maa sisi Mawu sɔmɔli nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ. (Kpoj. 12:9, 12, 17) Jehanɛ hu ɔ, ngɛ wa be nɛ ɔ mi ɔ, nimli yayamihi kɛ nɔ sisili ngɛ a hɛ mi yae wawɛɛ “ngɛ yayami peemi mi.”​—2 Tim. 3:1, 13. w19.06 2 ¶1-2

Benɛ Manyɛ Yezebel de Eliya kaa e maa gbe lɛ ɔ, Eliya ye gbeye nɛ e tu fo kɛ ho Beersheba ya. E kɔni mi jɔ̃, nɛ “e ná nɛ e gbo.” Mɛni ha nɛ e nu he jã a? Eliya yi mluku, nɛ “e ngɛ he numihi kaa wɔ nɔuu.” (Yak. 5:17) Eko ɔ, e hao wawɛɛ, nɛ pɔ hu tɔ e he. Eko ɔ, e susu kaa mɔde nɛ e ngɛ bɔe kaa e maa ye bua nihi konɛ a ja Mawu ɔ pee yaka. E nɛ́ tsakemi ko ngɛ Israel, nɛ jehanɛ hu ɔ, e pee lɛ kaa lɛ pɛ nɛ e ngɛ Yehowa sɔmɔe. (1 Ma. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Se Yehowa lɛɛ e nu lɛ sisi, nɛ e kã we e hɛ mi ngɛ munyuhi nɛ e tu ɔ he. Mohu ɔ, e ye bua lɛ, nɛ e wo lɛ he wami. (1 Ma. 19:5-7) Pee se ɔ, Yehowa to e tsui si, nɛ e dla Eliya susumi kɛ gu e he wami kpetekpleenyɛ ɔ nɛ e je kpo kɛ tsɔɔ lɛ ɔ nɔ. Yehowa de Eliya kaa loloolo ɔ, nihi 7,000 ngɛ Israel nɛ a ja we Baal. (1 Ma. 19:11-18) Yehowa gu blɔ slɔɔtohi a nɔ kɛ tsɔɔ Eliya kaa e suɔ lɛ. w19.06 15-16 ¶5-6

E sa nɛ waa kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ tsu ní be fɛɛ be. Ke nyɛmimɛ nyumuhi nɛ wa he mɛ ye nɛ a nyɛɛ hɛ mi ɔ ha wɔ blɔ tsɔɔmi, nɛ waa kɛ tsu ní ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ waa yu wa he ngɛ nyagbahi a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ ma ko nɛ a tsi wa sɔmɔmi ní tsumi ɔ nya ngɛ ɔ, nyɛmimɛ nɛ a nyɛɛ hɛ mi ɔ de nyɛmimɛ kaa ke a ye nɔ ko odase ɔ, a ko ha nɔ ɔ womi. Se nyɛminyumu ko nɛ e ji blɔ gbalɔ ɔ susu kaa e le ní pe nikɔtɔma amɛ, nɛ e gba womihi. Mɛni je mi kɛ ba? Benɛ e kɛ nyɛmimɛ komɛ ya ye nihi odase se kɛ we ɔ, polisihi ba bi mɛ sanehi. E maa pee kaa polisi ɔmɛ nyɛɛ a se, nɛ a ngɔ womihi nɛ a gba kɛ ha ni ɔmɛ ɔ. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ níhi a si kpami nɛ ɔ mi? Ke waa kɛ nikɔtɔma amɛ kpa we gbi ngɛ blɔ tsɔɔmi ko he po ɔ, e sa nɛ wa kɛ tsu ní. Be fɛɛ be nɛ waa kɛ nyɛmimɛ nɛ Yehowa hla mɛ kaa a nyɛɛ wa hɛ mi ɔ a blɔ tsɔɔmi ma tsu ní ɔ, Yehowa maa jɔɔ wɔ.​—Heb. 13:7, 17. w19.07 12 ¶17

Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena wa Nyɔmtsɛ Yesu ma gbo ɔ, e tsɔɔ kaa nihi tsuo nɛ a ma ba pee e kaseli ɔ, a maa nyɛ mɛ. (Yoh. 17:14) Kɛ ba si mwɔnɛ ɔ, nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ anɔkuale jami ɔ ngɛ Yehowa Odasefohi yi mi wae. Akɛnɛ je yaya nɛ ɔ nyagbe ngɛ sue he je ɔ, wa ngɛ blɔ hyɛe kaa wa he nyɛli maa te si kɛ wo wɔ pe bɔ nɛ a ngɛ pee amlɔ nɛ ɔ po. (Mat. 24:9) Mɛni wa ma nyɛ maa pee amlɔ nɛ ɔ kɛ dla wa he konɛ ke waa kɛ yi mi wami kpe ɔ, wa nyɛ nɛ waa da nya? E he hia we nɛ wa susu ní yayamihi tsuo nɛ ma nyɛ maa ba wa nɔ ɔ he. Ke wa pee jã a, gbeye maa nu wɔ, nɛ wa maa pee yeyeeye. Ke wa ngɛ haomihi nɛ a bɛ lolo ɔmɛ a he susue ɔ, gbeye yemi sɔuu ma nyɛ ma ha nɛ wa kpa Yehowa sɔmɔmi loko haomi ɔmɛ po maa ba. (Abɛ 12:25; 17:22) Gbeye yemi ji nɔ́ ko nɛ wa “he nyɛlɔ Abosiami” kɛ tsuɔ ní wawɛɛ konɛ e kɛ ye wɔ awi. (1 Pet. 5:8, 9) Enɛ ɔ he ɔ, e he hia nɛ waa pee níhi nɛ ma ha nɛ huɛ bɔmi gbagbanii nɛ hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ amlɔ nɛ ɔ. w19.07 2 ¶1-3

Benɛ a tle Yesu si ɔ, e to blɔ nya konɛ e bɔfo ɔmɛ kɛ lɛ nɛ kpe ngɛ yoku ko nɔ. Benɛ bɔfo ɔmɛ ya bua a he nya ngɛ lejɛ ɔ nɛ a ngɛ mlɛe ɔ, hyɛ bɔ nɛ a kɛ bua jɔmi maa hi nɔ́ nɛ Yesu ma de mɛ ɔ blɔ hyɛe ha! (Mat. 28:16) Eko ɔ, jamɛ a be ɔ mi nɛ Yesu “je e he kpo ngɔ tsɔɔ nyɛmimɛ nɛ a he hiɛ pe 500 ngɛ be kake mi” ɔ nɛ. (1 Kor. 15:6) Mɛni he je nɛ Yesu de e kaseli ɔmɛ kaa a kɛ lɛ nɛ ba kpe ngɛ lejɛ ɔ? Ejakaa e maa ngɔ ní tsumi ko nɛ ngɛ bua jɔmi kɛ wo a dɛ. Yesu fã mɛ ke: “Enɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ ya nɛ nyɛ ya pee nihi nɛ a ngɛ je ma amɛ tsuo a mi ɔ ye kaseli.” (Mat. 28:18-20) Kaseli nɛ a nu Yesu munyu nɛ ɔ ba piɛɛ Kristofohi asafo nɛ a to sisi ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ he. Ní tsumi titli nɛ a kɛ wo asafo ɔ dɛ ji kaa a ye bua nihi fuu konɛ a ba pee Kristo kaseli. Mwɔnɛ ɔ, anɔkuale Kristofohi asafohi akpe nyɔngmahi abɔ lɛ a ngɛ je kɛ wɛ, nɛ blɔ nya ní tsumi nɛ ɔ nɔuu lɛ fɔɔ si ngɛ a nɔ. w19.07 14 ¶1-2

Kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ko nɛ e ngɛ Norway ɔ tsɔɔ kaa behi fuu ɔ, nihi nɛ a sume nɛ waa kɛ mɛ nɛ sɛɛ Mawu he ní ɔ suɔ nɛ waa kɛ mɛ nɛ sɛɛ níhi nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ je ɔ mi ɔ he ní. Ke e nga ni ɔmɛ ta a, e biɔ mɛ ke: “Anɛ o susu kaa wa ma nyɛ ma ná si himi kpakpa hwɔɔ se lo? Mɛnɔ lɛ maa ngɔ si himi kpakpa a kɛ ba? Ma hɛ mi nyɛɛli lo, je mi si kpali lo, aloo nɔ kpa ko?” Ke e bu mɛ tue saminya se ɔ, e kaneɔ ngmami ko nɛ tu si himi kpakpa nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ he munyu kɛ tsɔɔ mɛ, aloo e tsɛɔ ngmami ɔ se. Ke ni komɛ nu ngɛ Baiblo ɔ mi kaa zugba a maa hi si kɛ ya daa, nɛ nimli kpakpahi maa hi nɔ kɛ ya neneene ɔ, a suɔ kaa a maa le babauu. (La 37:29) E sa nɛ wa hla blɔ slɔɔtohi nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ je ní sɛɛmi sisi. Mɛni he je? Ejakaa nɔ́ nɛ nɔ ko bua jɔ he ɔ, nɔ ko sume. E hɛwi ni komɛ kaa waa kɛ mɛ maa sɛɛ Mawu aloo Baiblo ɔ he ní, se ni komɛ lɛɛ, ke waa kɛ mɛ sɛɛ we Mawu aloo Baiblo ɔ he ní tɛɛ ɔ, a maa bu wɔ tue. Bɔ nɛ e ji ha fɛɛ ko ɔ, e sa nɛ waa ngɔ he blɔhi nɛ wa ma ná a kɛ ye nimli slɔɔtohi tsuo odase. (Rom. 1:14-16) Yehowa ji nɔ nɛ haa nɛ anɔkuale ɔ waa ngɛ nihi nɛ a bua jɔ dami ní peemi he ɔ a tsui mi.​—1 Kor. 3:6, 7. w19.07 22-23 ¶10-11

Suɔmi agbo nɛ Mawu je kpo kɛ tsɔɔ wɔ ɔ maa wo wɔ he wami konɛ waa suɔ wa nyɛmimɛ. (1 Yoh. 4:20, 21) Eko ɔ, wa ma susu kaa e he be wae kaa wa maa suɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ. Nɔ́ he je ji kaa wa maa na lɛ kaa wa sɔmɔɔ Yehowa, nɛ wa ngɛ mɔde bɔe kaa wa maa kase e su kpakpa amɛ. Jehanɛ hu ɔ, wa kaseɔ Yesu nɛ e je suɔmi agbo kpo kɛ tsɔɔ wɔ nɛ e ba gbo ngɛ wa he ɔ. Se kɛ̃ ɔ, be komɛ ɔ, e maa ye ha wɔ kaa wa maa ye fami nɛ tsɔɔ kaa waa suɔ wa sibi ɔ nɔ. Evodia kɛ Sintika ji nyɛmimɛ yihi nɛ a ngɛ kã nɛ a kɛ bɔfo Paulo “pee kake” kɛ sɔmɔ. Se kɛ̃ ɔ, a ngmɛ blɔ nɛ pɛ tsɔwitsɔwihi ngɔ mi gbami kɛ ba a kpɛti. Ngɛ sɛ womi nɛ bɔfo Paulo ngma kɛ ya ha asafo nɛ nyɛmimɛ yi nɛ ɔmɛ ngɛ sɔmɔe ngɛ mi ɔ mi ɔ, Paulo wo Evodia kɛ Sintika a ta nɛ e wo mɛ ga kaa “a hɛɛ juɛmi kake.” (Filip. 4:2, 3) Paulo yɔse kaa e he hia nɛ e wo asafo ɔ tsuo ga. Enɛ ɔ he ɔ, e de mɛ ke: “Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ pee níhi tsuo konɛ munyu nyanyaanya tumi kɛ atsinyɛ jemi nɛ ko hi mi.”​—Filip. 2:14. w19.08 9 ¶6-7

Asafohi babauu kɛ nyɛmimɛ komɛ bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ a yeɔ bua nyɛmimɛ nɛ a ngɛ sɔmɔe kaa be tsuo sɔmɔli klɛdɛɛ ɔ konɛ a ya nɔ nɛ a sɔmɔ. A tuɔ he wami womi munyuhi kɛ tsɔɔ mɛ, a kɛ sika yeɔ bua mɛ, nɛ a yeɔ bua mɛ kɛ hyɛɔ a weku li nɛ a kɛ a he kɛ ɔ a nɔ. Ke nyɛmimɛ nɛ a sɔmɔ we hu kaa be tsuo sɔmɔli klɛdɛɛ ɔ eko ba piɛɛ nyɛ asafo ɔ he ɔ, ko susu kaa mɔde nɛ e bɔɛ aloo nɔ́ yaya ko nɛ e pee ɔ he je. Moo ye bua mɛ nɛ a nyɛ nɛ a da tsakemi ɔ nya mohu. Ke hiɔ ha we nɛ a nyɛ nɛ a pee babauu amlɔ nɛ ɔ po ɔ, mo nya a he nɛ o je a yi ngɛ nɔ́ nɛ a tsu ɔ he je. Moo le mɛ saminya. Moo kase ní kɛ je a níhi a si kpami ɔ kɛ tsɔsemi nɛ a ná a mi. Sisije ɔ, nihi nɛ tsakemi nɛ ɔ sa a he ɔ maa hia hwɔ he, ní tsumi, yemi kɛ buami ngɛ blɔ hiami mi, kɛ ní kpahi nɛ he maa hia mɛ. w19.08 23-24 ¶12-13

Gog maa ngɔ e hɛ kɛ fɔ e “ta buli babauu” ɔ a nɔ. (2 Kron. 32:8) Se wɔɔ lɛɛ wa maa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa wa Mawu ɔ nɔ. Je ma amɛ ma susu kaa wa hɛ nɛ waa kɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ ji kuasiahi a sane. Mɛni he je? Ejakaa Babilon Ngua a mawu ɔmɛ nyɛ we nɛ a kpɔ̃ lɛ ngɛ “lohwe awi yelɔ ɔ” kɛ e “koli nyɔngma amɛ” a dɛ! (Kpoj. 17:16) Lɔ ɔ he ɔ, Gog ma susu kaa e he be wae ha lɛ kulaa kaa e maa ye kunimi. E ma tua Yehowa we bi “kaa bɔku nɛ ha zugba a nɔ.” Se benɛ Gog maa hɛli si ɔ, e du klama momo. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ Farao nɔ ngɛ Wo Tsu ɔ mi ɔ, Gog ma ba yɔse kaa e kɛ Yehowa lɛ ngɛ hwue. (2 Mose 14:1-4; Eze. 38:3, 4, 18, 21-23) Kristo kɛ e hiɔwe tabo ɔmɛ ma fã Mawu we bi a he, nɛ a ma kpata Gog kɛ e tabo ɔ tsuo hɛ mi pɛsɛpɛsɛ. (Kpoj. 19:11, 14, 15) Se Yehowa he nyɛlɔ kpanaku nɛ ji Satan nɛ ngɔ e lakpa munyu ɔmɛ kɛ sisi je ma amɛ kɛ ya Hamagedɔn ɔ hu nɛɛ? Yesu ma sake lɛ kɛ e daimonio ɔmɛ kɛ wo muɔ voo ɔ mi, nɛ e maa sɔu muɔ ɔ nya jeha akpe.​—Kpoj. 20:1-3. w19.09 11-12 ¶14-15

Wɔ tsuo wa ngɛ ní kpakpahi nɛ Yehowa wo si ɔ blɔ hyɛe wawɛɛ, nɛ tɔmi ko be he kaa wa peeɔ jã. Se ke e pee kaa nɔ́ nɛ níhi nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ bɛ mi mla a, e ma nyɛ ma ha nɛ kã nɛ wa ngɛ ɔ nya nɛ ba si, nɛ eko ɔ, wa kɔni mi po maa wo nyu. (Abɛ 13:12) Se kɛ je jeha 1901 jeha amɛ a mi kɛ ma a, si fɔfɔɛ nɛ ɔ eko ba. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Kristofohi babauu nɛ a pɔ mɛ nu ɔ ngɛ blɔ hyɛe kaa a maa ya hiɔwe ngɛ jeha 1914 ɔ mi. Se benɛ nɔ́ nɛ a ngɛ blɔ hyɛe ɔ bɛ mi ɔ, kɛ a kpɛti nihi nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ pee a ní ha kɛɛ? A ya nɔ nɛ a tu wami he fo ɔ, ejakaa Mawu suɔmi nya ní nɛ a maa pee kɛ ya si nyagbe ɔ ji nɔ́ titli nɛ a kɛ ma a hɛ mi, se pi hiɔwo nɛ a ma ná a. A fia a pɛɛ si kaa a kɛ si fimi maa tu fo ɔ. Atsinyɛ jemi ko be he kaa o ngɛ be nɛ Yehowa maa wo e biɛ ɔ kɛ he blɔ nɛ e ngɛ kaa nɔ yelɔ ɔ nguɔ, nɛ́ e si womi ɔmɛ tsuo maa ba mi ɔ blɔ hyɛe. Mo ná nɔ mi mami kaa ní nɛ ɔmɛ tsuo maa ba mi ngɛ be nɛ Yehowa to ɔ nya. Se loko jamɛ a be ɔ maa su ɔ, nyɛ ha nɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ wa Mawu ɔ, nɛ wa ko ngmɛ blɔ nɛ níhi nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe nɛ a bɛ mi mla a nɛ ha nɛ wa kɔni mi nɛ wo nyu. w19.08 4-5 ¶9-10

Mo bi o he ke: ‘Anɛ a le mi kaa i ji nɔ ko nɛ e he jɔ, nɛ i baa ye he si lo? Anɛ i jeɔ ye tsui mi kɛ tsuɔ ní tsumi nɛ ba si kɛ yeɔ bua ni kpahi lo? Anɛ i jeɔ mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ ni kpahi lo?’ Yesu kɛ nihi nɛ a piɛɛ e he kɛ ngɛ ní tsue ɔ hi si ngɛ tue mi jɔmi mi, nɛ e bua jɔ he kaa e ma tsɔse mɛ. (Luka 10:1, 19-21) E wo e kaseli ɔmɛ he wami kaa a bi sanehi fuu, nɛ e suɔ nɛ e le a susumihi. (Mat. 16:13-16) Kaa bɔ nɛ tsohi nɛ a ngɛ abɔɔ ko mi ɔ waa flɔflɔɔflɔ ɔ, Yesu kaseli ɔmɛ hu wa flɔflɔɔflɔ. A bu níhi nɛ Yesu tsɔɔ mɛ ɔ tue, nɛ a tsu ní tsumi kpakpahi kɛ tsɔɔ kaa a wo yiblii. Anɛ a ngɔ he blɔ ko kɛ wo o dɛ lo? Ke jã a, lɛɛ mo bi o he ke: ‘Kɛ i kɛ nihi nɛ i kɛ mɛ tsuɔ ní ngɛ we mi loo ye ní tsumi he ɔ hiɔ si ha kɛɛ? Anɛ i diɔ tue mi jɔmi se lo? Anɛ i woɔ ni kpahi he wami konɛ a bi sanehi lo? Ke a ngɛ a juɛmi tsɔɔe ɔ, i buɔ mɛ tue lo?’ Wa sume nɛ waa pee kaa Farisi bi ɔmɛ. A náa nihi nɛ biɔ mɛ sanehi ɔ a he abofu, nɛ ke nɔ ko kɛ mɛ kpa we gbi ɔ, a teɔ si kɛ woɔ lɛ.​—Maak. 3:1-6; Yoh. 9:29-34. w19.09 20 ¶1; 23 ¶9-11

Be komɛ ɔ, ma hɛ mi nyɛɛli tuɔ munyu komɛ kaa kikɛ ke a ngɛ kake peemi nɛ maa hi mahi a kpɛti ɔ he munyu tue ɔ. Se “tue mi jɔmi kɛ slɔkee si himi” nɛ Baiblo ɔ gba kaa a maa hi dee ke e ba a je ekpa kulaa ngɛ enɛ ɔ he. Mɛni he je? Ke a fia adafi ɔ nɛ Baiblo ɔ gba kɛ fɔ si ɔ, nihi ma susu kaa hɛ mi nyɛɛli nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ ha nɛ je ɔ mi pee slɔkee pe sa a. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, “si kake too ɔ, hɛ mi kpatami maa ba,” kɛkɛ ɔ, “amanehlu ngua a” maa je sisi. (Mat. 24:21) Wa li nɔ́ nɛ ma ha nɛ a fia jamɛ a adafi ɔ, aloo bɔ nɛ a maa fia adafi ɔ ha. Wa li hu kaa a maa fia adafi ɔ nɔtonɔto, aloo si kake. Bɔ nɛ níhi maa ya nɔ ha fɛɛ ko ɔ, e sɛ nɛ jamɛ a adafi fiami ɔ nɛ ha nɛ wa susu kaa je ɔ hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ ma nyɛ maa ngɔ tue mi jɔmi kɛ ba je ɔ mi. Jamɛ a adafi fiami ɔ ji okadi nɛ tsɔɔ kaa “Yehowa ligbi ɔ” yaa je sisi!​—1 Tɛs. 5:2. w19.10 8-9 ¶3-4

Hamagedɔn ta a ji nɔ́ nɛ maa ngɔ níhi a blɔ nya tomi nɛ ɔ kɛ ba nyagbe kulaa. Se kɛ̃ ɔ, e sɛ nɛ waa ye gbeye. Mɛni he je? Ejakaa Mawu lɛ maa hwu ta a nɛ. (Abɛ 1:33; Eze. 38:18-20; Zak. 14:3) Ke Yehowa ngɔ fami ɔ kɛ ha a, Yesu Kristo maa nyɛɛ Mawu tabo ɔ hɛ mi kɛ ya ta a. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a tle mɛ si kɛ bɔfohi akpe nyɔngmahi abɔ maa piɛɛ e he. A maa pee kake kɛ hwu kɛ si Satan kɛ e daimonio ɔmɛ kɛ a ta buli nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ. (Kpoj. 6:2; 17:14) Yehowa wo si ke: “Ta hwumi níhi nɛ a sɔ̃ nɛ ɔmɛ ekoeko be nyɛe maa pee mo nɔ́ ko.” (Yes. 54:17) “Asafo kuu ngua a” nɛ ji Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ maa “je amanehlu ngua a mi” slɔkee! Nɛ a maa ya nɔ nɛ a ma sɔmɔ lɛ ngɛ blɔ klɔuu nɔ. (Kpoj. 7:9, 13-17) Baiblo ɔ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa a ma he wa yi wami hwɔɔ se! Wa le kaa ‘Yehowa baa nihi tsuo nɛ yeɔ lɛ anɔkuale ɔ a yi.’ (La 31:23) Nihi tsuo nɛ a suɔ Yehowa nɛ a jeɔ e yi ɔ bua maa jɔ ke Yehowa wo e biɛ klɔuklɔu ɔ nguɔ.​—Eze. 38:23. w19.10 18-19 ¶17-18

Wa sɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ” a mi vii, enɛ ɔ he ɔ, waa kɛ haomihi nɛ a mi wa ma nyɛ maa kpe. (2 Tim. 3:1) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ a fɔ sɔ ngɛ Afrika ma ko mi ta a, basabasa peemi ya nɔ wawɛɛ. Enɛ ɔ he ɔ, nyɔhiɔ ekpa sɔuu be nɛ wa nyɛmimɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ nyɛ we nɛ a yaa nɛ a baa faa. Mɛni ye bua mɛ kɛ da haomi nɛ ɔmɛ a nya? A kpɛti ni komɛ ya sa we ngɛ a nyɛmimɛ nɛ a ngɛ he nɛ basabasa peemi ɔ yɛ nɔ ngɛ ɔ a ngɔ. Nyɛminyumu ko de ke: “Benɛ wa ya je si fɔfɔɛ nɛ ɔ mi loko i na bɔ nɛ huɛmɛ a he hia ha. Wa nyɛ nɛ wa wo wa sibi he wami.” Ke “amanehlu ngua a” je sisi ɔ, wa bua maa jɔ wawɛɛ ke ji kaa wa ngɛ huɛmɛ kpakpahi nɛ a suɔ wɔ. (Kpoj. 7:14) Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa ha nɛ huɛ bɔmi nɛ mi wa nɛ hi waa kɛ wa huɛmɛ wa kpɛti amlɔ nɛ ɔ. (1 Pet. 4:7, 8) Mɛni he je? Ejakaa wa he nyɛli ɔmɛ maa bɔ mɔde kaa a maa gu lakpa munyuhi a nɔ kɛ puɛ wa kpɛti. A maa bɔ mɔde kaa a ma ha nɛ waa te si kɛ wo wa sibi. Se a mɔde bɔmi ɔ maa pee yaka. A be nyɛe ma puɛ suɔmi nɛ wa ngɛ ha wa sibi ɔ. w19.11 2 ¶1-2; 7 ¶19

Satan nɛ ji “lakpa a e tsɛ” ɔ guɔ nihi nɛ a ngɛ e sisi ɔ a nɔ kɛ gbɛɔ Yehowa kɛ nyɛmimɛ a he lakpa munyuhi kɛ fĩaa. (Yoh. 8:44) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, hemi kɛ yemi kuali guɔ Intanɛti ɔ, tiivi kɛ ní kpahi a nɔ kɛ gbɛɔ Yehowa asafo ɔ he lakpa munyuhi kɛ fĩaa, nɛ a kɛ puɛɔ asafo ɔ biɛ. Jamɛ a lakpa munyu ɔmɛ piɛɛ Satan “kɛ̃ɛ̃ mi bihi nɛ a ngɛ tsoe ɔ” a he. Ke nɔ ko ba wa ngɔ kɛ jamɛ a lakpa munyu ɔ eko ɔ, mɛni e sa nɛ waa pee? E sɛ nɛ waa bu lɛ tue! Mɛni he je? Ejakaa wa he Yehowa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ye. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sɛ nɛ waa kɛ hemi kɛ yemi kuali nɛ sɛɛ ní ngɛ blɔ ko blɔ ko nɔ. E sɛ nɛ nɔ ko aloo nɔ́ ko, aloo nɔ́ mi dɔmi nɛ ha nɛ waa kɛ mɛ nɛ sã nya ngɛ nɔ́ ko he, loo wa ha nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ nɛ gbɔjɔ. Anɛ o kua kaa o maa bu hemi kɛ yemi kuali tue, aloo o kɛ mɛ maa sã nya ngɛ lakpa munyuhi nɛ a gbɛɔ kɛ fiaa a he lo? Ke jã a, lɛɛ o bɔ mɔde wawɛɛ. Se e sa nɛ wa hɛ nɛ hi wa he nɔ, ejakaa Satan ngɛ ta hwumi ní kpahi nɛ e kɛ tsuɔ ní konɛ e kɛ ye wɔ awi. w19.11 15 ¶8; 16 ¶11

Ke o ngɛ yi mi kpɔ ko mwɔe ɔ,mo susu nɔ́ he je nɛ o yaa mwɔ yi mi kpɔ ɔ he. Yehowa suɔ nɛ waa ye anɔkuale ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa ngɛ yi mi kpɔ ko mwɔe ɔ, e sɛ nɛ waa sisi wa he, kɛ ni kpahi hulɔ. Ke waa kɛ anɔkuale yemi mwɔɛ yi mi kpɔ ko ɔ, e he maa wa ha wɔ kaa wa ma tsu he ní. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, niheyo wayoo ko mwɔ e yi mi kpɔ kaa e ma sɔmɔ kaa daa blɔ gbalɔ, nɛ e je sisi. Se be bɔɔ se ɔ, e nyɛ we nɛ e su e ngmlɛfia a he. Lɔ ɔ he ɔ, e bua jɔɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he kpakpa ko hu. Eko ɔ, e ma susu kaa e ngɛ blɔ gbami ní tsumi ɔ tsue konɛ Yehowa bua nɛ jɔ. Se eko ɔ, nɔ́ he je mohu nɛ e ngɛ jã pee ji kaa e suɔ nɛ e fɔli a bua nɛ jɔ, aloo e kɛ sa nɔ kpa ko hɛ mi. Mo susu níhi a si kpami nɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Baiblo kaselɔ ko suɔ nɛ e kpa sigaleti numi. Sisije ɔ, e he wa ha lɛ, se e nyɛ nɛ e kpa numi maa pee otsi kake loo enyɔ ko. Be bɔɔ se ɔ, e bɔni sigaleti ɔ numi ekohu. Nyagbenyagbe ɔ, e ba kpa sigaleti ɔ numi kulaa! Suɔmi nɛ e ngɛ kɛ ha Yehowa, kɛ Yehowa suɔmi nya ní nɛ e suɔ nɛ e pee ɔ lɛ ye bua lɛ nɛ e nyɛ ngmɛɛ su nɛ ɔ he.​—Kol. 1:10; 3:23. w19.11 27 ¶9; 29 ¶10

Bɔfo Paulo ngɛ nɔ mi mami kaa e maa gbe fo tumi ɔ nya, nɛ e maa su oti ɔ he. Akɛnɛ Paulo ji Kristofo no nɛ a pɔ lɛ nu he je ɔ, e hyɛ blɔ kaa e nine maa su “oti ɔ nɛ ji Mawu hiɔwe tsɛmi ɔ” nɔ. Se kɛ̃ ɔ, e yɔse kaa loko e maa su oti nɛ ɔ he ɔ, ja e ngɛ e “hɛ mi yae.” (Filip. 3:14) Paulo ngɔ nɔ́ he tomi nɔ́ ko kɛ tsu ní konɛ lɔ ɔ nɛ ye bua Filipi bi ɔmɛ nɛ a ngɔ a juɛmi kɛ ma oti nɛ ngɛ a hɛ mi ɔ nɔ. Paulo kai Filipi bi ɔmɛ kaa hiɔwe ma a mi bi ji mɛ. (Filip. 3:20) Mɛni he je nɛ ma nɛ ɔ mi bi nɛ a ji ɔ he hia a? Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, ke nɔ ko ji Roma no ɔ, e náa se namihi fuu. Se ma nɛ e mi bimɛ ji Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ hi kulaa pe Roma ma a, nɛ se nami nɛ a ma ná kaa ma nɛ ɔ mi bimɛ ɔ hu se be. Ke a ngɔ Roma ma a mi no nɛ nɔ ko ji ɔ kɛ to hiɔwe ma a mi no nɛ nɔ ko ji ɔ he ɔ, Roma no ɔ he blɔ ɔ sui he ko kulaa! Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ hu ngɛ mɔde bɔe konɛ a su oti nɛ ji neneene wami ngɛ hiɔwe ɔ he. w19.08 6 ¶14-15

Ngɛ anɔkuale mi ɔ, jamɛ a he yemi ɔ hi kulaa pe he yemi ko nɛ Israel nɔ ko ma ná ngɛ Nyami Jeha a mi! (3 Mose 25:8-12) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke Israel no ko ye e he ngɛ Nyami Jeha a mi ɔ, e ma nyɛ maa pee nyɔguɛ ekohu, nɛ nyagbenyagbe ɔ, e ma gbo. Ngɛ Pentekoste jeha 33 ɔ nɔ ɔ, Yehowa kɛ e mumi ɔ pɔ Yesu bɔfo ɔmɛ kɛ nyumuhi kɛ yihi anɔkualetsɛmɛ kpa komɛ nu. E ngɔ mɛ kaa e binyumuhi, nɛ hwɔɔ se ɔ, e ma tle mɛ si kɛ ya hiɔwe konɛ a kɛ Yesu nɛ ye matsɛ. (Rom. 8:2, 15-17) Mɛ ji nihi nɛ a ma ná he yemi ɔ nɛ Yesu tu he munyu ngɛ sɔlemi we ɔ nɛ ngɛ Nazarɛt ɔ he se kekle. (Luka 4:16-19, 21) Nyumuhi kɛ yi nɛ ɔmɛ ye a he ngɛ Yuda jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ a lakpa tsɔɔmi ɔmɛ kɛ adesahi a kusumi ɔmɛ a he. Jehanɛ hu ɔ, Mawu bu mɛ kaa nihi nɛ a ye a he ngɛ yayami nɛ kɛ gbenɔ baa a he. Okadi peemi nyami jeha a je sisi benɛ a pɔ Kristo se nyɛɛli ɔmɛ nu ngɛ jeha 33 ɔ mi, nɛ e maa ba nyagbe ngɛ Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ nyagbe. w19.12 11 ¶11-12

Fɔli, Nyɛɛ ye bua nyɛ bimɛ ɔmɛ konɛ a hla huɛmɛ kpakpahi. E sa nɛ binyɛ ɔ kɛ bitsɛ ɔ tsuo nɛ a le nihi nɛ a bimɛ ɔmɛ kɛ ngɛ bɔe kɛ nɔ́ nɛ a ngɛ pee. Enɛ ɔ biɔ nɛ a le nihi nɛ a bimɛ ɔmɛ kɛ sɛɛɔ ní ngɛ Intanɛti ɔ kɛ mobile fon nɔ. Jamɛ a huɛ bɔmi ɔ ma nyɛ ma ná o bimɛ ɔmɛ a susumi kɛ a ní peepee nɔ he wami. Fɔli fuu bɔɔ mɔde kaa a maa to blɔ nya konɛ a bimɛ nɛ a kɛ Mawu sɔmɔli nɛ a peeɔ nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa a nɛ bɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, behi fuu ɔ, N’Déni kɛ e yo Bomine nɛ a ngɛ Côte d’Ivoire haa nɛ kpɔ mi nɔ hyɛlɔ ɔ ba hiɔ a we ɔ mi. N’Déni de ke: “Enɛ ɔ ye bua wa binyumu ɔ nɛ e je blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ nane mi dalɔ.” Ke fɔli je a bimɛ a tsɔsemi sisi mla a, e maa ye bua wawɛɛ nitsɛ. (Abɛ 22:6) Nyɛ ha nɛ wa susu Timoteo he nɛ waa hyɛ. Timoteo yayo Yunis kɛ e na Lɔis tsɔse lɛ “kɛ je [e] bimwɔyo mi tɔɔ.”​—2 Tim. 1:5; 3:15. w19.12 25 ¶14; 26 ¶16-17

Moo pee o he huɛ kpakpa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e sɛ nɛ waa wo si kɛkɛ kaa wa maa ye bua wa nyɛmimɛ, mohu ɔ, e sa nɛ waa pee ní pɔtɛɛ komɛ kɛ ye bua mɛ. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Ke nihi nɛ a he fĩ mɛ ɔ le kaa a ma nyɛ maa ngɔ a hɛ kɛ fɔ wa nɔ ɔ, a tsui nɔ ɔ a mi nitsɛ. Nyɛmiyo ko de ke: “Akɛnɛ o ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ nɔ ɔ mi he je ɔ, o be tsui yee tsɔ, ejakaa o le kaa nɔ ɔ maa ye e si womi ɔ nɔ ngɛ be nya.” Behi fuu ɔ, nihi nɛ a kɔni mi jɔ̃ loo a kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ hia huɛ kpakpa ko nɛ a ma nyɛ ma de lɛ a nyagba. Se loko nihi ma nyɛ maa ngɔ a hɛ kɛ fɔ wa nɔ nɛ a ma de wɔ a laami sanehi ɔ, ja wa toɔ wa tsui si. Benɛ nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Zhanna a huno je e he ɔ, e kɛ huɛmɛ kpakpahi nɛ e ngɛ ɔ sɛɛ ní, nɛ a wo e bua. E de ke: “E ngɛ mi kaa i de nɔ́ kake too ɔ si abɔ mohu lɛɛ, se a to a tsui si nɛ a bu mi tue.” Mo hu ke o buɔ nihi tue saminya a, o ma nyɛ maa pee huɛ kpakpa. w20.01 10-11 ¶9-11

A wo anɔkualetsɛmɛ fuu a ta ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ a ná Yehowa mumi klɔuklɔu ɔ, se a yɛ hiɔwe. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, David ji nɔ ko nɛ mumi klɔuklɔu ɔ kudɔ lɛ. (1 Sam. 16:13) Mumi klɔuklɔu ɔ ye bua lɛ nɛ e nu Yehowa níhi nɛ a mi kuɔ ɔ sisi, nɛ e kudɔ lɛ nɛ e ngma Baiblo ɔ fã komɛ. (Maak. 12:36) Se ngɛ enɛ ɔ tsuo se ɔ, bɔfo Petro tsɔɔ kaa “David kuɛ kɛ yɛ hiɔwe.” (Níts. 2:34) Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ hu ji nɔ ko nɛ “mumi klɔuklɔu ɔ . . . hyi lɛ tɔ.” (Luka 1:13-16) Yesu tsɔɔ kaa adesa ko hí si hyɛ nɛ pe Yohane, se Yohane piɛɛ we nihi nɛ a maa ye matsɛ ngɛ hiɔwe ɔ a he. (Mat. 11:10, 11) Yehowa ngɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ tsu ní kɛ ha nyumu nɛ ɔmɛ he wami nɛ a kɛ pee nyakpɛ níhi, se e kɛ mumi nɛ ɔ hlɛ mɛ kaa a ya hiɔwe. Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa a yi anɔkuale kpakpa ko lo? Dɛbi. Nɔ́ nɛ e tsɔɔ kɛkɛ ji kaa Yehowa ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ngɛ Paradeiso mi ngɛ zugba a nɔ.​—Yoh. 5:28, 29; Níts. 24:15. w20.01 25 ¶15

Yehowa fɔ wɔ nine kɛ ba piɛɛ e weku nɛ a sɔmɔɔ lɛ ɔ a he. Wa weku ɔ mi bimɛ ji nihi nɛ a jɔɔ a he nɔ kɛ ha Mawu nɛ a ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ e Bi ɔ kpɔmi afɔle sami ɔ mi. Nihi nɛ a ngɛ weku nɛ ɔ mi ɔ ngɛ bua jɔmi wawɛɛ. Wa ngɛ si himi kpakpa amlɔ nɛ ɔ, nɛ wa ngɛ hɛ nɔ kami hu kaa hwɔɔ se ɔ, wa maa hi si kɛ ya neneene ngɛ hiɔwe aloo paradeiso zugba a nɔ. Yehowa ha nɛ wa ba piɛɛ e weku ɔ he ejakaa e suɔ wɔ wawɛɛ. Se loko e nyɛ pee jã a, e kɛ nɔ́ ko sã afɔle. (Yoh. 3:16) A he wɔ kɛ “jua wawɛ.” (1 Kor. 6:20) Kɛ gu kpɔmi nɔ́ ɔ nɔ ɔ, Yehowa ha wɔ he blɔ konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi waa kɛ lɛ wa kpɛti. Wa ngɛ he blɔ kaa wa sɔleɔ kɛ haa wa Tsɛ nɛ ji Nɔ nɛ pe kulaa ngɛ je ɔ mi ɔ. Yehowa ji Tsɛ nɛ hi pe kulaa. Kaa bɔ nɛ Baiblo ngmalɔ ko pee ɔ, eko ɔ, wa ma bi ke: ‘Mɛni ma kɛ na Yehowa si ngɛ kpakpa tsuo nɛ e pee mi ɔ he?’ (La 116:12) Heto ɔ ji kaa wa be nyɛe maa wo wa hiɔwe Tsɛ ɔ hiɔ gblegbleegble. Se loloolo ɔ, akɛnɛ e suɔ wɔ he je ɔ, wɔ hu wa suɔ lɛ. w20.02 8 ¶1-3