July

Ke nihi kɛ wɔ tu munyu basabasa loo a je we bumi kpo kɛ ha wɔ ɔ, wa peeɔ yeyeeye. Se ke wa huɛ nɛ nyu bi ngɛ waa kɛ lɛ wa kpɛti, loo wa weku no ko lɛ pee wɔ nɔdɔ nɔ́ ko ɔ, e haa nɛ wa peeɔ yeyeeye wawɛɛ. Ke wa ngɛ yeyeeye pee ɔ, Hana nɛ e hunoyo ɔ ye e he fɛu wawɛɛ ɔ nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ. (1 Sam. 1:12) Kaa bɔ nɛ Hana pee ɔ, wɔ hu waa kɛ Yehowa ma nyɛ maa sɛɛ níhi nɛ haa nɛ wa peeɔ yeyeeye kɛ níhi nɛ haa nɛ wa yeɔ gbeye ɔ he ní be gagaa. E he hia we nɛ waa to munyuhi nɛ wa maa tu ɔ nya pɛpɛɛpɛ ngɛ wa sɔlemi ɔ mi. Be komɛ po ɔ, waa kɛ ya fomi deɔ Yehowa wa nyagba amɛ. Se Yehowa maa ya nɔ maa bu wɔ tue. Ngɛ wa nyagbahi nɛ wa ma de Yehowa se ɔ, e sa nɛ wa kai ga womi nɛ a kɛ ha ngɛ Filipi Bi 4:6, 7. Bɔfo Paulo tsɔɔ kaa e sa nɛ waa na Yehowa si. Wa ngɛ yi mi tomihi fuu a he je nɛ e sa nɛ waa na Yehowa si. Wa ma nyɛ maa na lɛ si ngɛ wa wami he, ngɛ e suɔmi nɛ se pui ɔ he, kɛ jehanɛ hu, ngɛ hɛ nɔ kami nɛ e ha wɔ ɔ he. w20.02 21 ¶3; 22 ¶6

Munyu tumi ji nike ní nɛ je Yehowa ngɔ. (2 Mose 4:10, 11; Kpoj. 4:11) Baiblo ɔ ye bua wɔ nɛ wa na bɔ nɛ waa kɛ nike ní nɛ ɔ ma tsu ní saminya ha. E sa nɛ be fɛɛ be ɔ, waa pee klaalo kaa wa maa tu Yehowa kɛ e Matsɛ Yemi ɔ he munyu. (Mat. 24:14; Rom. 10:14) Ke wa pee jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu kasee. Yesu ba zugba a nɔ ngɛ yi mi tomi pɔtɛɛ komɛ a he je. Kake ji kaa e ba konɛ e ba tsɔɔ nihi e Tsɛ ɔ he anɔkuale ɔ. (Yoh. 18:37) Se e sa nɛ wa kai kaa bɔ nɛ wa tuɔ munyu ha a hu he hia. Lɔ ɔ he ɔ, ke waa kɛ nihi ngɛ Yehowa he ní sɛɛe ɔ, e sa nɛ waa pee jã kɛ “he jɔmi kɛ bumi nɛ mi kuɔ,” nɛ e sa nɛ wa susu bɔ nɛ nɔ ɔ nuɔ níhi a he ha kɛ níhi nɛ e heɔ yeɔ ɔ he hulɔ. (1 Pet. 3:15) Ja peemi be hae nɛ waa tu munyu kɛkɛ, mohu ɔ, wa maa tsɔɔ mɛ ní, nɛ́ waa su a tsui he. Ke asafo mi nikɔtɔmahi na kaa nyɛminyumu ko loo nyɛmiyo ko hia yemi kɛ buami ɔ, e sɛ nɛ a to tsle, e sa nɛ a kɛ lɛ nɛ tu munyu. Se kɛ̃ ɔ, a maa bɔ mɔde kaa a kɛ nɔ ɔ maa tu munyu ngɛ be nɛ sa mi nɛ a ko pue nɔ ɔ hɛ mi si. w20.03 18-19 ¶2-4

Mɛni he wa ma nyɛ maa sɔle ngɛ? Wa ma nyɛ maa sɔle ha Yehowa konɛ e “ha wɔ hemi kɛ yemi fuu.” (Luka 17:5; Yoh. 14:1) Akɛnɛ Satan kaa Yesu se nyɛɛli he je ɔ, wa hia hemi kɛ yemi. (Luka 22:31) Kɛ hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ɔ maa ye bua wɔ ha kɛɛ? Ke waa kɛ ka ko ngɛ kpee nɛ wa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ ɔ, e sa nɛ wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi nɛ wa si nɔ́ nɛ piɛ ɔ kɛ ha lɛ. Akɛnɛ wa le kaa Yehowa ma nyɛ ma tsu nyagba a he ní pe bɔ nɛ wa ma nyɛ he je ɔ, wa pee we yeyeeye. (1 Pet. 5:6, 7) Ngɛ ka fɛɛ ka nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi ɔ, sɔlemi maa ye bua wɔ konɛ wa ná tue mi jɔmi. Mo susu asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Robert ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. E ye jeha 80 kɛ se. E de ke: “Ga womi nɛ ngɛ Filipi Bi 4:6, 7 ɔ ye bua mi nɛ i nyɛ da kahi fuu a nya ngɛ ye si himi mi. Be ko ɔ, ye sika sane ba pee basaa, nɛ he blɔ nɛ i ngɛ kaa asafo mi nɔkɔtɔma a hu je ye dɛ.” Mɛni ye bua Robert nɛ e pee we yeyeeye? E de ke: “Ke i bɔni haomi pɛ ɔ, i sɔleɔ nɔuu. I ba na kaa sɔlemi nɛ i sɔleɔ ɔ haa nɛ ye tsui nɔɔ ye mi.” w19.04 9-10 ¶5-7

Jokuɛwi nɛ a peeɔ mɛ nisɛ ní ɔ ji yayami nɛ a pee kɛ si Mawu. Ke nɔmlɔ adesa tɔ̃ e nyɛmi adesa nɔ ɔ, wa ma nyɛ ma de ke e tɔ̃ Yehowa hu nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu mlaa ko nɛ Mawu wo Israel bi ɔmɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Mlaa a tsɔɔ kaa ke nɔ ko sisi e nyɛmi aloo e ju e nɔ́ ko ɔ, ‘e pee yayami kɛ si Yehowa.’ (3 Mose 6:2-4) Jã kɛ̃ nɛ ke nɔ ko ngɛ asafo ɔ mi pee jokuɛ ko nisɛ ní ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ e ju jokuɛ ɔ nɔ́ ko, nɛ lɔ ɔ be hae nɛ jokuɛ ɔ nɛ nu he kaa e ngɛ slɔkee. Enɛ ɔ he ɔ, e ji yayami nɛ nɔ ɔ pee kɛ si Mawu. Lɔ ɔ hu tsɔɔ kaa nɔ ɔ gbe Yehowa biɛ ɔ he guɛ. Enɛ ɔ he je ɔ, e sa nɛ waa na nisɛ ní nɛ a peeɔ jokuɛwi ɔ kaa e ji ní hiɔmi ní ejakaa ke nɔ ko pee nɔ́ ko kaa jã a, e ji yayami agbo nɛ e pee kɛ si Mawu. Hwɔɔmi Mɔ ɔ kɛ Awake ɔ mi munyu komɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ nihi nɛ a kɛ mɛ ná bɔmi ngɛ a jokuɛwi a si aloo a pee mɛ nisɛ ní ɔ ma nyɛ maa pee kɛ da haomihi nɛ ní peepee nɛ ɔ kɛ ba a nɔ ɔ nya, kɛ nɔ́ nɛ ni kpahi maa pee kɛ ye bua mɛ, nɛ́ a wo mɛ he wami. Jehanɛ hu ɔ, womi ɔmɛ tsɔɔ bɔ nɛ fɔli ma plɛ kɛ po a bimɛ a he piɛ ha. A da Ngmami ɔ nɔ kɛ tsɔse asafo mi nikɔtɔmahi konɛ a le nɔ́ nɛ a maa pee ke nɔ ko nɛ ngɛ asafo ɔ mi ɔ kɛ jokuɛ ko ná bɔmi, aloo e pee lɛ nisɛ ní. Yehowa asafo ɔ yaa nɔ nɛ e hyɛɛ blɔ nɛ asafo mi nikɔtɔmahi guɔ nɔ kɛ tsuɔ sanehi nɛ kɔɔ nisɛ ní nɛ a peeɔ jokuɛwi he ɔ mi kaa tsakemihi a he maa hia lo. w19.05 9 ¶8-9

Mawu Munyu ɔ ngɛ kaa klaate nɛ nya ba nɛ ma nyɛ maa poopoo Satan lakpa munyu ɔmɛ a mi. (Efe. 6:17) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Mawu Munyu ɔ ha nɛ wa na kaa e ji lakpa kaa waa kɛ ni gbogboe ɔmɛ ma nyɛ maa tu munyu. (La 146:4) Mawu Munyu ɔ ha nɛ wa le hu kaa Yehowa pɛ nɛ e ma nyɛ maa le nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se. (Yes. 45:21; 46:10) Ke wa kaneɔ Mawu Munyu ɔ, nɛ wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ wa ma kua lakpa munyuhi nɛ mumi yayami ɔmɛ suɔ kaa wa he ye ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, koo pee níhi nɛ kɛ mumi yayami ɔmɛ ngɛ tsakpa. Akɛnɛ wa ji anɔkuale Kristofohi he je ɔ, waa kɛ wa he wui níhi nɛ kɛ mumi yayami ɔmɛ ngɛ tsakpa a mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa yɛ wɔtsɛmɛ loo ní peeli a ngɔ, nɛ wa gui blɔ kpa ko nɔ nɛ́ waa kɛ gbogboehi nɛ sɛɛ ní. Waa kɛ wa he wui ya peemi kusumihi nɛ tsɔɔ kaa gbogboe ɔmɛ ngɛ wami mi ngɛ he ko ɔ mi. Jehanɛ se hu ɔ, wa gui klaami loo dodoe mi hyɛmi nɔ kɛ hla we níhi nɛ maa ba hwɔɔ se. Wa le kaa ní nɛ ɔmɛ yeɔ nɔ awi, nɛ a ma nyɛ ma ha nɛ Satan kɛ e daimonio ɔmɛ a nine nɛ su wa nɔ. w19.04 21-22 ¶8-9

Nihi nɛ a kplɛɛɔ je nɛ ɔ mi juɛmi ɔ nɔ ɔ naa je mi bami he mlaahi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ kaa se nami be a he, nɛ a be hie kɛ ní tsumi. Eko ɔ, nihi kaa jã ma bi ke, ‘Mɛni he je nɛ Mawu bɔ wɔ kɛ bɔmi nami he numihi, nɛ lɛ nɔuu e ngɛ wa nya tsie ngɛ he ɔ?’ Nihi nɛ biɔ a he sane nɛ ɔ susuɔ kaa e sa nɛ adesahi nɛ a pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a suɔ. Se Baiblo ɔ tsɔɔ we jã. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa wa ma nyɛ maa ye akɔnɔ yayahi a nɔ. (Kol. 3:5) Jehanɛ hu ɔ, Yehowa kɛ gba si himi ha adesahi kaa nike ní konɛ nihi nɛ a maa sɛ mi ɔ nɛ a ná bɔmi kaa bɔ nɛ Yehowa to he blɔ nya a. (1 Kor. 7:8, 9) Baiblo ɔ haa nɛ wa náa juɛmi nɛ da ngɛ bɔmi nami he, nɛ ke waa kɛ tsu ní ɔ, nyagba ko be mi jee kɛ ba. Baiblo ɔ hu tsɔɔ kaa bɔmi nami haa nɔ bua jɔmi. (Abɛ 5:18, 19) Se kɛ̃ ɔ, Baiblo ɔ de ke: “E sa nɛ nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ e le bɔ nɛ e ma kudɔ lɛ nitsɛ e nɔmlɔ tso ɔ ha ngɛ klɔuklɔu peemi kɛ bumi mi, pi kɛ hɛkɔ, kɛ bɔmi nami he akɔnɔ nɛ́ e nɔ hí yemi.”​—1 Tɛs. 4:4, 5. w19.05 22-23 ¶7-9

Mawu be hae nɛ je ma amɛ nɛ a kpata e we bi a hɛ mi. E biɛ ngɛ a nɔ, nɛ a ye e fami kaa a tu fo kɛ je Babilon Ngua a mi ɔ nɔ. (Níts. 15:16, 17; Kpoj. 18:4) Jehanɛ hu ɔ, a tsu ní wawɛɛ kɛ ye bua ni kpahi nɛ a tu fo kɛ je Babilon Ngua a mi. Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa sɔmɔli be “[Babilon Ngua a] haomi ɔmɛ eko” náe. Se kɛ̃ ɔ, níhi nɛ maa ya nɔ ɔ maa ka a hemi kɛ yemi. (Eze. 38:2, 8) Ke a kpata lakpa jamihi tsuo a hɛ mi ta a, Mawu we bi pɛ nɛ a maa piɛ. A maa pee kaa tso kake too nɛ piɛ ngɛ ahumi ngua ko se. Se Satan mi mi ma fu wawɛɛ. E ma je abofu nɛ ɔ kpo kɛ gu lakpa munyuhi nɛ je daimoniohi a ngɔ, nɛ ji “munyuhi nɛ a je mumi mi nɛ a he tsɔ we” nɛ e maa tu ɔ nɔ. Enɛ ɔ ma ha nɛ je mahi nɛ a pee kake ɔ ma ya tua Yehowa we bi. (Kpoj. 16:13, 14) A tsɛɛ je mahi nɛ a pee kake nɛ ɔ ke ‘Gog nɛ ngɛ Magog zugba a nɔ.’ Ke mahi nɛ a pee kake ɔ ba tua Mawu we bi pɛ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa a ba su okadi peemi he nɛ ji Hamagedɔn ɔ.​—Kpoj. 16:16. w19.09 11 ¶12-13

Ngɛ blema Israel ɔ, Satan gu lakpa jami nɔ kɛ ha nɛ nihi ngɔ a he kɛ wo ajuama bɔmi mi. Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, e peeɔ jã nɔuu. Nihi nɛ a ngɛ lakpa jami mi ɔ nɛ́ tɔmi ko ngɛ je mi bami yaya he, nɛ a woɔ nihi he wami, nɛ a kɛ a he woɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, nihi babauu nɛ a deɔ ke a ngɛ Mawu jae ɔ kua je mi bami he mlaahi nɛ Mawu wo ɔ. Ngɛ sɛ womi nɛ bɔfo Paulo ngma kɛ ya ha Roma bi ɔmɛ ɔ mi ɔ, e tsɔɔ nɔ́ nɛ je jã peemi mi kɛ ba. (Rom. 1:28-31) Ajuama bɔmi, nɛ́ nyumu kɛ nyumu aloo yo kɛ yo a bɔmi nami piɛɛ he ɔ piɛɛ “níhi nɛ sɛ” ɔmɛ a he. (Rom. 1:24-27, 32; Kpoj. 2:20) E he hia wawɛɛ kaa waa kɛ blɔ tsɔɔmihi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ ma tsu ní. Je mi nile teɔ si kɛ woɔ Yehowa mlaa amɛ. E ha we nɛ nihi nɛ a ná Mawu mumi ɔ yiblii ɔ, mohu ɔ, a diɔ “he lo ɔ ní tsumi ɔmɛ” a se. (Gal. 5:19-23) Nile nɛ ɔ haa nɛ nihi woɔ a he nɔ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a “suɔ mɛ nitsɛmɛ a he.” (2 Tim. 3:2-4) Je ɔ su nɛ ɔmɛ kɛ su kpakpa nɛ ji he si bami nɛ Mawu suɔ nɛ e sɔmɔli nɛ a ná a kɔ we.​—2 Sam. 22:28. w19.06 5-6 ¶12-14

Eliya sɔmɔ Yehowa ngɛ haomi behi kɛ si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa mi. Yehowa de Eliya ke é ngɔ e ní tsumi ɔ eko kɛ wo Elisha dɛ. Yehowa gu lɔ ɔ nɔ kɛ ha Eliya huɛ kpakpa, nɛ atsinyɛ jemi ko be he kaa Elisha ye bua lɛ benɛ e kɔni mi jɔ̃ ɔ. Jã nɔuu nɛ ke wa de wa huɛ ko nɛ wa he lɛ ye wa haomi ɔ, e ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa da nya. (2 Ma. 2:2) Ke e peeɔ mo kaa o be nɔ ko nɛ maa ye bua mo ɔ, moo sɔle ha Yehowa nɛ e ye bua mo konɛ o na nyɛmi ko nɛ e nane pi si nɛ e ma nyɛ maa wo mo he wami. Yehowa ye bua Eliya kɛ da e haomi ɔmɛ a nya, nɛ e nyɛ nɛ e kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa jehahi babauu. Eliya níhi a si kpami ɔ woɔ wɔ he wami. Be komɛ ɔ, waa kɛ haomihi nɛ a mi wa kpeɔ, nɛ wa he wami tsuo taa. Se kɛ̃ ɔ, ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ, e ma ha wɔ he wami nɛ wa hia a konɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ lɛ.​—Yes. 40:28, 29. w19.06 15 ¶4; 16 ¶9-10

Mawu Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a nɛ wa maa fiɛɛ ɔ ma ha nɛ wa ná kã amlɔ nɛ ɔ. Mɛni he je? Ejakaa fiɛɛmi ní tsumi ɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa ngɔɔ wa hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ, nɛ wa yi nɔmlɔ adesa gbeye. Kaa bɔ nɛ he mi kami haa nɛ wa náa nɔmlɔ tso mi he wami ɔ, jã kɛ̃ nɛ fiɛɛmi nɛ wa fiɛɛɔ ngɛ wehi a mi, magbɛ nɔ, ní tsumi hehi, kɛ be mi nɛ wa be fiɛɛmi tso mi ɔ haa nɛ wa nyɛɔ peeɔ kã wawɛɛ. Ke waa kɛ kã fiɛɛɔ amlɔ nɛ ɔ nɛ hwɔɔ se a tsi wa nya po ɔ, wa maa ya nɔ maa fiɛɛ. (1 Tɛs. 2:1, 2) Wa ma nyɛ maa kase níhi fuu ngɛ nyɛmiyo ko nɛ e kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa nɛ e pee kã wawɛɛ ɔ níhi a si kpami ɔ mi. Nancy Yuen kami sui nanewɛɛ enuɔ, se e ha we nɛ nɔ́ ko nɛ wo e he gbeye. Akɛnɛ a ngɛ e nya tsie kaa e kpa Matsɛ Yemi sane kpakpa a fiɛɛmi se e kpa we he je ɔ, a wo lɛ tsu jeha 20 kɛ se ngɛ China. Polisihi nɛ a ta e nya mi ɔ tsɔɔ kaa “e lo he wa pe nɔ fɛɛ nɔ” ngɛ China! w19.07 5 ¶13-14

Ni komɛ suɔ wawɛɛ kaa a maa kase Baiblo ɔ mi anɔkuale ɔmɛ, se nihi babauu hu ngɛ nɛ sisije ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ a bua jɔɛ sɛ gbi ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, eko ɔ, e ma bi nɛ waa pee níhi nɛ ma ha nɛ a bua maa jɔ Baiblo ɔ kasemi he. Loko nihi maa bu sɛ gbi nɛ wa ngɛ fiɛɛe ɔ tue ɔ, ja wa dla wa he saminya. Moo hla munyuhi nɛ ni ɔmɛ a bua maa jɔ he. Lɔ ɔ se ɔ, mo susu bɔ nɛ o ma plɛ kɛ je ní sɛɛmi ɔ sisi ha a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o na wetsɛ ko ɔ, o ma nyɛ ma bi lɛ ke: “I kpa mo pɛɛ, i suɔ nɛ ma le o juɛmi ngɛ sane ko he. Nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi tsuo kɛ nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ mwɔnɛ ɔ ngɛ kpee. Anɛ o susu kaa wa hia nɔ yemi ko nɛ e ma nyɛ ma je je ɔ mi nyagba amɛ tsuo kɛ je lo?” Lɔ ɔ se ɔ, o kɛ lɛ ma nyɛ ma susu Daniel 2:44 ɔ he. Aloo eko ɔ, o ma nyɛ ma bi wetsɛ ko ke: “Mɛni ji blɔ kpakpa nɛ fɔli ma nyɛ maa gu nɔ kɛ tsɔse a bimɛ konɛ a ba a je mi saminya? Kɛ o susu kɛɛ?” Lɔ ɔ se ɔ, o kɛ lɛ nɛ susu 5 Mose 6:6, 7 ɔ he. Atsinyɛ jemi ko be he kaa ke wa ye bua nihi nɛ a ba pee Kristo kaseli ɔ, wa náa bua jɔmi wawɛɛ. w19.07 15 ¶4, 6-7

Nyɛminyumu ko nɛ e kɛ jehahi babauu fiɛɛ kɛ ha nihi nɛ a be jami ko mi nɛ a ngɛ mahi nɛ ngɛ tsitsaa puje he blɔ ɔ de ke: “Ngɛ hiɛ ɔ, ke nɔ ko de ke ‘i he we Mawu yi’ ɔ, nɔ́ nɛ e ngɛ tsɔɔe ji kaa e he we yi kaa e sa nɛ a ja amagahi nɛ nihi babauu jaa ngɛ ma a mi ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, behi fuu ɔ, i kɛ mɛ kpaa gbi kaa mawuhi babauu ngɛ nɛ adesahi nɛ a puɛ mɛ, nɛ a pi mawuhi nitsɛ. Behi fuu ɔ, i kaneɔ Yeremia 16:20 ɔ, nɛ i biɔ mɛ ke, ‘Kɛ wa ma plɛ kɛ le slɔɔto nɛ ngɛ mawu nitsɛ kɛ mawuhi nɛ nimli pee ɔ a kpɛti ha kɛɛ?’ I buɔ mɛ tue saminya, nɛ lɔ ɔ se ɔ, i kaneɔ Yesaya 41:23. Lejɛ ɔ de ke: ‘Nyɛɛ gba níhi nɛ maa ba hwɔɔ se, kɛkɛ wa maa na kaa mawuhi ji nyɛ niinɛ!’ Lɔ ɔ se ɔ, i tsɔɔ mɛ nɔ́ ko nɛ Yehowa gba kɛ fɔ si nɛ maa ba mi hwɔɔ se.” Nyɛminyumu ko hu de ke: “I tsɔɔ mɛ nile munyuhi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi, Baiblo gbamihi nɛ a ba mi kɛ mlaahi nɛ kudɔɔ dodoe ɔmɛ, zugba a kɛ ní kpahi nɛ Mawu bɔ ɔ. Kɛkɛ lɔ ɔ se ɔ, i haa nɛ a naa kaa ní nɛ ɔmɛ tsuo tsɔɔ kaa Bɔlɔ ko ngɛ nitsɛnitsɛ, nɛ e le ní. Ke nɔ ɔ kplɛɛ nɔ kaa eko ɔ Mawu ngɛ ɔ, kɛkɛ i bɔni lɛ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ngɛ Yehowa he ɔ tsɔɔmi.” w19.07 23-24 ¶14-15

Níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ ekomɛ ji Yehowa biɛ ɔ he nɛ ma tsɔ, e si womi ɔmɛ nɛ a maa ba mi, kɛ tue mi jɔmi kɛ kake peemi nɛ maa hi asafo ɔ mi ɔ. (Mat. 6:9, 10; Yoh. 13:35) Ke waa kɛ níhi nɛ a he hia wawɛɛ nɛ ɔmɛ pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ Yehowa. Bɔfo Paulo de hu kaa e sɛ nɛ ‘sé ko nɛ hi wa he.’ Enɛ ɔ tsɔɔ we kaa e sa nɛ waa ye mluku. Se ke wa bɔ mɔde tsuo nɛ wa ma nyɛ konɛ suɔmi nɛ wa ngɛ ɔ mi nɛ wa, nɛ wa le níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ, lɛɛ Yehowa maa na wɔ kaa nihi nɛ sé ko be a he. Blɔ kake hu nɛ wa maa gu nɔ kɛ je wa suɔmi ɔ kpo ji kaa wa maa hyɛ nɛ hi konɛ wa ko tɔ̃tɔ̃ ni kpahi a nane. Blɔ tsɔɔmi kaa wa ko hi ni kpahi a nane tɔ̃tɔ̃e ɔ ji kɔkɔ bɔmi nɛ mi wa. Mɛni nɛ ke wa pee ɔ, eko ɔ, e maa tɔ̃tɔ̃ nɔ ko nane? E ma nyɛ maa pee níhi nɛ waa kɛ jeɔ wa hɛja, wa he dlami aloo ní tsumi nɛ wa tsuɔ po. Eko ɔ, nɔ́ nɛ wa ngɛ pee ɔ pi nɔ́ yayami ko. Se ke yi mi kpɔ ko nɛ wa mwɔ ɔ hao nɔ kpa he nile nɛ e nane tɔ̃tɔ̃ ɔ, lɛɛ hɛdɔ ngɛ he.​—Mat. 18:6. w19.08 10 ¶9-11

Kɛ je jeha 1935 ɔ mi ɔ, Yehowa Odasefohi ba nu sisi kaa asafo kuu ngua a nɛ Yohane na ngɛ nina a mi ɔ ji Kristofohi anɔkualetsɛmɛ nɛ a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a maa hi si ngɛ zugba a nɔ kɛ ya neneene. (Kpoj. 7:9, 10) Loko Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ maa je sisi ɔ, e sa nɛ a tsɔɔ asafo kuu ngua a Yehowa he ní konɛ a yi nɛ ná wami ngɛ amanehlu ngua a mi. E sa nɛ a ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa konɛ a nyɛ nɛ a “je ní nɛ ɔmɛ tsuo nɛ maa ba a mi” loko Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ nɛ je sisi. (Luka 21:34-36) Asafo kuu ngua a bua jɔ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ a ngɛ ɔ he. A kplɛɛ nɔ kaa Yehowa ji nɔ nɛ maa tsɔɔ he nɛ e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ maa hi, hiɔwe jio, zugba a nɔ jio. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu kɛ asafo kuu ngua a tsuo le kaa Yehowa dloomi ɔ nɛ e je kpo kɛ tsɔɔ mɛ kɛ gu Yesu Kristo kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ ɔ he je nɛ a ná jɔɔmi nɛ ɔ.​—Rom. 3:24. w19.09 28 ¶10; 29 ¶12-13

Anɛ o ji be tsuo sɔmɔlɔ nɛ o ní tsumi tsake lo? O ma nyɛ maa ye manye ngɛ o si fɔfɔɛ ehe ɔ mi. Ko susu kaa tsakemi nɛ ba o si himi mi ɔ tsɔɔ kaa o bɔɛ mɔde aloo o nine nyɛ si. Mo susu ní kpakpahi nɛ Yehowa ngɛ pee ha mo ɔ he nɛ o ya nɔ nɛ o fiɛɛ. Moo kase Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ. He fɛɛ he nɛ a maa hi ɔ, a ‘kpaa zugba a tsuo nɔ, nɛ a hii munyu ɔ he sane kpakpa a jajee.’ (Níts. 8:1, 4) Mɔde nɛ o ngɛ bɔe kaa o maa fiɛɛ sane kpakpa a ma nyɛ maa wo yiblii kpakpa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, daa blɔ gbali komɛ nɛ a fie mɛ kɛ je ma ko mi ɔ hia kɛ ho ma kpa mi ya. Ma nɛ ɔ kɛ he nɛ a je ɔ kɛ we, nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ lejɛ ɔ hulɔ. Nyɔhiɔ bɔɔ komɛ a se ɔ, a to fiɛɛmi yami kuuhi a sisi. E sa nɛ wa ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ mohu nɛ ha wɔ bua jɔmi. Lɔ ɔ he ɔ, nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ kɛ Yehowa nɛ nyɛɛ, nyɛɛ sɔle kɛ bi nile, blɔ tsɔɔmi kɛ yemi kɛ buami kɛ je e ngɔ. Mo kai kaa akɛnɛ o je o tsui tsuo mi kɛ ye bua nihi nɛ a ngɛ he nɛ o sɔmɔ ngɛ kekle ɔ he je nɛ o bua jɔ o sɔmɔmi ní tsumi ɔ he ngɛ lejɛ ɔ nɛ. Lɔ ɔ he ɔ, moo je o tsui mi nɛ o tsu ní tsumi nɛ o ngɛ tsue amlɔ nɛ ɔ, nɛ o maa na bɔ nɛ Yehowa maa ye bua mo ha konɛ o bua nɛ jɔ lɔ ɔ hu he.​—Fiɛlɔ 7:10. w19.08 24-25 ¶15-16

E sa nɛ waa ngɔ wa he kɛ wo Yehowa sisi, ejakaa lɛ ji wa Bɔlɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e ngɛ he blɔ nɛ e woɔ e nibɔ níhi mlaa. (Kpoj. 4:11) Se yi mi tomi kpa ko hu he je nɛ e sa nɛ waa bu Yehowa tue ji kaa e nɔ yemi ɔ ji nɔ yemi nɛ hi pe kulaa. Kɛ je blema kɛ ba si mwɔnɛ ɔ, adesahi fuu ná he blɔ kɛ ye adesa kpahi a nɔ. Yehowa be kaa nɔ yeli nɛ ɔmɛ, lɛɛ lɛɛ e ji Nɔ Yelɔ nɛ le ní wawɛɛ, e ngɛ suɔmi, e naa nɔ mɔbɔ, nɛ e mi mi sãa lɛ. (2 Mose 34:6; Rom. 16:27; 1 Yoh. 4:8) Ke wa buɔ Yehowa tue ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi, nɛ wa ngɔɛ wa hɛ kɛ fɔɛ wɔ nitsɛmɛ wa nɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɔ wa he kɛ wo Yehowa sisi. (Abɛ 3:5) Ke wa ba le Yehowa su kpakpa amɛ ɔ, e be yee ha wɔ kaa wa maa ngɔ wa he kɛ wo e sisi. Mɛni he je? Ejakaa wa naa su nɛ ɔmɛ ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e peeɔ ɔ mi. (La 145:9) Ke wa ya nɔ nɛ wa kase Yehowa he ní ɔ, suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha lɛ ɔ hu mi maa wa. Nɛ ke wa suɔ Yehowa a, e he hia we nɛ e wo wɔ mlaahi fuu ngɛ níhi nɛ e sa kaa waa pee kɛ níhi nɛ e sɛ kaa waa pee ɔ he. w19.09 14 ¶1, 3

Satan tsɔɔ nihi lakpa tsɔɔmihi, nɛ lɔ ɔ haa nɛ a nuɔ he kaa a be hɛ nɔ kami ko. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e suɔ nɛ wa susu kaa Yehowa kɛ wa yayamihi be wɔ pae, nɛ e sume wɔ. Enɛ ɔ ji lakpa munyu nitsɛnitsɛ nɛ pee kaa tlomi nɛ mi jiɔ wawɛɛ! (Yoh. 8:44) Ke wa “ba” Kristo ngɔ ɔ, a kɛ wa he yayami ɔmɛ maa pa wɔ. (Mat. 11:28) Se anɔkuale sane ji kaa Yehowa suɔ wɔ tsuo saminya. (Rom. 8:32, 38, 39) Tlomi nɛ Yesu ke waa tloo ɔ je ekpa kulaa ngɛ tlomi kpahi nɛ ngɛ wa kuɛ nɔ ɔ a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke ligbi ɔ ba nyagbe ɔ, wa nuɔ he kaa pɔ tɔ wɔ ngɛ ní tsumi nɛ wa tsu ɔ he, nɛ wa bua hu jɔɛ. Se wa náa bua jɔmi wawɛɛ ke ligbi ɔ ba nyagbe nɛ wa na kaa waa kɛ wa be sɔmɔ Yehowa kɛ Kristo. Eko ɔ, wa nuɔ he kaa pɔ tɔ wa he. Se kɛ̃ ɔ, wa wluaa wɔ nɛ wa yaa asafo mi kpe jamɛ a gbɔkuɛ ɔ. Behi fuu ɔ, ke wa kpale kɛ ba we mi ɔ, wa bua jɔɔ, nɛ wa náa he wami he. Jã kɛ̃ nɛ ke wa tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, nɛ wa he be kɛ kase Baiblo ɔ ngɛ wa dɛ he ɔ, se nɛ wa náa a hiɛɛ pe he wami nɛ wa puɛɔ ɔ! w19.09 20 ¶1; 23-24 ¶15-16

Akɛnɛ e be kɛe nɛ “Yehowa ligbi ɔ” maa je sisi he je ɔ, e ngɛ blɔ hyɛe kaa waa ya nɔ nɛ waa kɛ hɛdɔ nɛ fiɛɛ sane kpakpa a. E sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ wa “tsu babauu ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ ní tsumi ɔ mi.” (1 Kor. 15:58) Benɛ Yesu ngɛ ní nguanguahi tsuo nɛ maa ya nɔ ngɛ nyagbe be ɔ mi ɔ he munyu tue ɔ, e de kɛ piɛɛ he ke: “Jehanɛ hu ɔ, a maa fiɛɛ sane kpakpa a ngɛ je ma amɛ tsuo a mi kekle.” (Maak. 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Mo susu he nɛ o hyɛ: Be fɛɛ be nɛ o maa fiɛɛ sane kpakpa a, mo hu o ngɛ ye buae konɛ Baiblo gbami nɛ ɔ nɛ ba mi! Daa jeha a, fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɛ hɛ mi yae. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu bɔ nɛ Matsɛ Yemi fiɛɛli ɔmɛ a he ngɛ hiɛe ngɛ nyagbe ligbi nɛ ɔmɛ a mi ha a he nɛ o hyɛ. Ngɛ jeha 1914 ɔ mi ɔ, fiɛɛli 5,155 nɛ a ngɛ mahi 43 a nɔ. Amlɔ nɛ ɔ, wa ngɛ fiɛɛli maa pee 8,500,000 ngɛ mahi 240 a nɔ! Se kɛ̃ ɔ, wa ní tsumi nɛ ɔ bɛ nyagbe lolo. E sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa jaje kaa Mawu Matsɛ Yemi ɔ pɛ ji adesahi a nyagbahi a nya tsaba.​—La 145:11-13. w19.10 8 ¶3; 9-10 ¶7-8

Yehowa gu Barzilai nɔ kɛ ye bua Matsɛ David. Benɛ David kɛ e we bi ɔmɛ ngɛ e bi Absalom nya fo tue ɔ, ‘pɔ tɔ mɛ, hwɔ ye mɛ, nɛ kuma hu ye mɛ.’ Jamɛ a be ɔ, Barzilai nɛ e ji nɔmoyo ɔ kɛ ni kpa komɛ nɛ a piɛɛ e he ɔ ngɔ a wami kɛ wo oslaa mi kɛ ye bua David kɛ e we bi ɔmɛ. Barzilai susuu we kaa akɛnɛ e wa ngɛ jeha mi he je ɔ, Yehowa kɛ lɛ be nyɛe ma tsu ní. Mohu ɔ, e je e tsui mi nɛ e ngɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ kɛ ye bua Mawu sɔmɔli nɛ e fĩ mɛ ɔ. (2 Sam. 17:27-29) Mɛni wa kaseɔ ngɛ mi? Ke wa wa ngɛ jeha mi po ɔ, Yehowa kɛ wɔ ma nyɛ ma tsu ní kɛ ye bua wa nyɛmimɛ Kristofohi nɛ a ngɛ he nɛ wa ngɛ ɔ, loo ma kpa nɔ ɔ. (Abɛ 3:27, 28; 19:17) Ke wa be nyɛe maa ya nɛ wa ya ye bua mɛ po ɔ, wa ma nyɛ ma ha yemi kɛ buami konɛ ke e fĩ wa nyɛmimɛ ngɛ je kɛ wɛ ɔ, a kɛ ye bua mɛ.​—2 Kor. 8:14, 15. w19.10 21 ¶6

Eko ɔ, e maa ye ha wɔ kaa wa maa je wa tsui mi nɛ waa kɛ ni kpahi nɛ sɛɛ ní akɛnɛ nɔ ko pee wɔ nɔdɔ nɔ́ ko hyɛ ɔ he je. (Abɛ 18:19) Aloo eko ɔ, wa maa nu he kaa wa be be kɛ he wami nɛ waa kɛ nihi maa bɔ huɛ gbagbanii. Se kɛ̃ ɔ, e sɛ nɛ wa kɔni mi nɛ jɔ̃. Ke wa suɔ nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a fĩ wa se ngɛ kahi a mi ɔ, lɛɛ e sa nɛ wa ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ a mi nɛ wa de mɛ wa susumihi kɛ bɔ nɛ wa nuɔ he ha. Lɔ ɔ ji blɔ kake nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi waa kɛ mɛ wa kpɛti. (1 Pet. 1:22) Yesu kɛ e huɛmɛ ɔmɛ sɛɛ ní faa kɛ tsɔɔ kaa e he mɛ ye. (Yoh. 15:15) Ke waa kɛ wa huɛmɛ sɛɛ níhi nɛ haa nɛ wa bua jɔɔ, níhi nɛ haa nɛ wa haoɔ, kɛ níhi nɛ haa nɛ wa kɔni mi jɔ̃ɔ ɔ he ní ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu kasee. Ke nɔ ko kɛ mo ngɛ ní sɛɛe ɔ, moo bu tue saminya. Ke o pee jã a, eko ɔ, o maa na kaa o kɛ mɛ hɛɛ susumi kake, nɛ bɔ nɛ nyɛ nuɔ níhi a he ha kɛ otihi nɛ nyɛɛ kɛ ma nyɛ hɛ mi ɔ hu sɔ. Ke o sɛ hlami nɛ o kɛ nihi sɛɛ ní faa a, huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ mɛ nyɛ kpɛti ɔ mi ma nyɛ maa wa.​—Abɛ 27:9. w19.11 4 ¶8-9

Ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ, eko ɔ, sɛ gbi nɛ wa fiɛɛɔ ma tsake. Amlɔ nɛ ɔ, wa fiɛɛɔ Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a, nɛ wa bɔɔ mɔde wawɛɛ kaa wa maa pee nihi kaseli. Se ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, eko ɔ, wa maa fiɛɛ sɛ gbi ko nɛ nya wa kaa gbiɛ ngo ngu. (Kpoj. 16:21) Eko ɔ, wa maa fiɛɛ kaa e be kɛe nɛ a ma kpata Satan je ɔ hɛ mi pɛsɛpɛsɛ. Kɛ yaa kɛ yaa a, wa maa le sɛ gbi tutuutu nɛ wa maa fiɛɛ, kɛ bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ fiɛɛ lɛ ha. Anɛ wa maa gu blɔ nɛ wa guɔ nɔ kɛ fiɛɛɔ nɔuu nɔ kɛ fiɛɛ, aloo wa maa gu blɔ kpa komɛ a nɔ kɛ pee jã? Wa li lolo. Bɔ fɛɛ bɔ nɛ e ma ji ɔ, wa ma nyɛ ma ná kã kɛ jaje Yehowa kojomi sɛ gbi ɔ! (Eze. 2:3-5) Eko ɔ, wa sɛ gbi ɔ ma ha nɛ je ma amɛ maa bɔ mɔde kaa a maa tsi wa nya nɛ wa ko fiɛɛ hu. Kaa bɔ nɛ wa ngɔɔ wa hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ mwɔnɛ ɔ konɛ e ye bua wɔ kɛ tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, e ma bi nɛ waa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ ngɛ jamɛ a be ɔ mi hulɔ. Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa wa Mawu ɔ ma ha nɛ e mumi ɔ nɛ hyi wɔ tɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa pee e suɔmi nya ní kɛ pi si.​—Mika 3:8. w19.10 16 ¶8-9

Munyu nɛ ji “tla blɔ” ɔ tsɔɔ kaa ke wa bɔ mɔde kaa wa maa di he lo nya níhi a se ɔ, e ma nyɛ ma je wa juɛmi kɛ je oti ɔ nɔ. Nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ “níhi fuu nɛ juɛmi be mi kɛ akɔnɔhi nɛ a yeɔ nɔ awi” ɔ maa sɛ wa tsui mi. (1 Tim. 6:9) E sa nɛ waa na mɛ kaa ta hwumi níhi nɛ ma nyɛ maa ye wɔ awi, mohu pe nɛ wa ma ha nɛ akɔnɔ nɛ ɔmɛ nɛ he si ngɛ wa tsui mi. Waa ngɔ lɛ kaa o ngɛ sika nɛ o kɛ ma he he lo nya níhi fuu. Anɛ tɔmi ngɛ he kaa o ma he nɔ́ ko be mi nɛ o hia we nɔ́ ɔ lo? Dɛbi. Se mo susu sane bimi nɛ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ: Ke o ngɛ sika nɛ o kɛ ma he nɔ́ ko po ɔ, anɛ o ma ná deka nɛ o kɛ nɔ́ ɔ nɛ tsu ní lo, nɛ ke e puɛ ɔ, o ma nyɛ ma dla lo? Jehanɛ hu ɔ, anɛ wa suɔ he lo nya níhi nɛ wa ngɛ ɔ tsɔ lo? Anɛ suɔmi nɛ wa ma ná kɛ ha he lo nya níhi ɔ ma ha nɛ waa pee wa ní kaa niheyo ɔ nɛ e kua nine nɛ Yesu fɔ lɛ kaa e ba pee babauu ngɛ Mawu sɔmɔmi mi ɔ lo? (Maak. 10:17-22) E he hia wawɛɛ kaa wa maa pee wa si himi kpokploo nɛ waa ngɔ wa be kɛ wa he wami kɛ pee Yehowa suɔmi nya ní. w19.11 17-18 ¶15-16

Mawu ma nyɛ ma ha mo ‘he wami ɔ nɛ o kɛ’ tsu yi mi kpɔ mwɔmi ko he ní. (Filip. 2:13) Enɛ ɔ he ɔ, moo sɔle kɛ bi he wami nɛ o kɛ ma tsu nɔ́ ko he ní. Mo bi Yehowa nɛ e gu e mumi klɔuklɔu ɔ nɔ kɛ ha mo he wami nɛ o hia a. Ke e ngɛ kaa nɔ́ nɛ o sɔlemi ɔ heto ɔ ngɛ se kpɛe po ɔ, moo ya nɔ nɛ o sɔle. Yesu de ke: “Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hi bie, nɛ a ma ha nyɛ [mumi klɔuklɔu ɔ].” (Luka 11:9, 13) Jehanɛ hu, moo to blɔ nya. Loko o ma nyɛ maa gbe nɔ́ ko nɛ o je sisi ɔ nya a, ja o to he blɔ nya. Lɔ ɔ se ɔ, e sa nɛ o tsu blɔ nya tomi ɔ nya ní. Jã kɛ̃ nɛ ke o mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, e sa nɛ o ngma níhi pɔtɛɛ nɛ o suɔ nɛ o pee kɛ tsu o yi mi kpɔ mwɔmi ɔ he ní ɔ kɛ fɔ si. Ke nɔ́ ko nɛ o yaa tsu ɔ kle ɔ, mo gba mi tsɔwitsɔwi. Be fɛɛ be nɛ o ma tsu eko he ní ɔ, o maa na bɔ nɛ o ngɛ o hɛ mi yae ha. Bɔfo Paulo wo Korinto bi ɔmɛ he wami kaa a ngɔ nɔ́ ko kɛ to si “ngɛ kekleekle ligbi ngɛ otsi fɛɛ otsi mi,” mohu pe nɛ a maa mlɛ nɛ e ba loko a bɔni sika tsumi. (1 Kor. 16:2) Ke ní nɛ o ma tsu ɔ hiɛ, nɛ o gba mi tsɔwitsɔwi ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ o nu he kaa o be nyɛe ma tsu ní ɔ. w19.11 29 ¶13-14

Ke wa le Mawu biɛ, aloo wa le ní komɛ nɛ Mawu de aloo e pee ɔ, wa ma nyɛ ma de ke wa le Mawu. Se lɔ ɔ tsɔɔ we kaa wa le lɛ saminya. Ke wa suɔ nɛ waa le Yehowa saminya a, e sa nɛ wa he be kɛ kase e he ní, nɛ waa kase e su kpakpa amɛ a he ní. Ja jã loko wa maa nu nɔ́ he je nɛ e deɔ ní komɛ, nɛ́ e peeɔ ní komɛ ɔ a sisi. Nɛ lɔ ɔ maa ye bua wɔ nɛ wa maa le kaa e bua jɔ wa susumihi, yi mi kpɔhi nɛ wa mwɔɔ, kɛ wa ní peepeehi a he loo e bua jɔɛ he. Ke wa le Yehowa suɔmi nya ní ɔ, e sa nɛ waa pee. Ni komɛ maa ye wa he fɛu akɛnɛ wa suɔ nɛ wa sɔmɔ Yehowa a he je, nɛ ke waa kɛ Yehowa we bi bɔni bɔmi ɔ, eko ɔ, a maa te si kɛ wo wɔ. Se kɛ̃ ɔ, ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ ɔ, e be wɔ kuae gblegbleegble. Lɔ ɔ mohu ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ma nyɛ maa hi si kɛ ya neneene ma ba hi waa kɛ Mawu wa kpɛti. Anɛ wa ma nyɛ maa le Yehowa saminya lo? Ee. w19.12 16-17 ¶3-4

Be komɛ ɔ, nyagbahi nɛ fɔli kɛ kpeɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ bimɛ ɔmɛ a tsɔsemi he nɛ wa ha mɛ. Se bimɛ ji nike ní nɛ je Yehowa ngɔ, enɛ ɔ he ɔ, Yehowa pee klaalo kaa e maa ye bua fɔli. E buɔ fɔli a sɔlemi tue. E guɔ Baiblo ɔ, asafo womihi, kɛ fɔli kpahi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ a nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ a ga womi nɔ kɛ haa a sɔlemihi a heto. A deɔ ke bimɛ a tsɔsemi ji jeha 20 ní tsumi. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, fɔli a ní tsumi bɛ nyagbe gblee. Ní kpakpahi nɛ fɔli kɛ ma nyɛ ma ha a bimɛ ɔ ekomɛ ji suɔmi kpo nɛ a ma je kɛ tsɔɔ mɛ, be nɛ a ma ná kɛ ha mɛ, kɛ Baiblo ɔ nɛ a kɛ ma tsɔse mɛ. E slo bɔ nɛ jokuɛ fɛɛ jokuɛ maa pee e ní ha ngɛ tsɔsemi nɛ a kɛ ma ha lɛ ɔ he. Se fɔli fuu nɛ a suɔ Yehowa a nyɛ nɛ a tsɔse a bimɛ saminya. Nɛ bimɛ nɛ ɔmɛ nuɔ he kaa bɔ nɛ Joanna Mae nɛ e je Asia a nu he ɔ. E de ke: “Ye bua jɔɔ wawɛɛ kaa ye fɔli ye bua mi nɛ i ba suɔ Yehowa. Pi wami mi kɛkɛ nɛ a kɛ mi ba, a ha nɛ ye si himi pee kpakpa hulɔ.” (Abɛ 23:24, 25) Wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi ayɔhi abɔ hu nuɔ he jã. w19.12 27 ¶21-22

E he wɛ kaa wa maa na nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a hia bua womi. Se kɛ̃ ɔ, ke wa yeɔ gbeye kaa wa maa wo ni kpahi a bua po ɔ, e sa nɛ wa hla blɔhi a nɔ nɛ wa maa gu kɛ pee jã. Se kɛ̃ ɔ, ke wa susuɔ nihi a he ɔ, wa ma nyɛ maa pee bua woli kpakpahi. Akɛnɛ níhi a blɔ nya tomi nɛ ɔ ma nyagbe kulaa he je ɔ, je ɔ mi si himi maa hi puɛe kulaa, nɛ níhi a mi hu maa hi wae wawɛɛ. (2 Tim. 3:13) Jehanɛ hu ɔ, akɛnɛ wa yi mluku nɛ wa tɔ̃ɔ he je ɔ, loloolo ɔ, wa maa hia bua womi. Bua womi nɛ bɔfo Paulo ná kɛ je e nyɛmimɛ Kristofohi a ngɔ ɔ hu ye bua lɛ nɛ e nyɛ nɛ e ye anɔkuale kɛ ya si nyagbe. Ke wa kase a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa ma nyɛ maa wo wa nyɛmimɛ he wami nɛ a fĩ si ngɛ hemi kɛ yemi ɔ mi.​—1 Tɛs. 3:2, 3. w20.01 12-13 ¶17-19

Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ hyɛ we blɔ kaa nihi kɛ mɛ nɛ hi si ngɛ blɔ klɛdɛɛ ko nɔ. (Filip. 2:2, 3) A le hu kaa benɛ Yehowa pɔ mɛ nu ɔ, e ha we nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ le. Enɛ ɔ he ɔ, ke a pɔ nɔ ko nu nɛ ni komɛ he we yi amlɔ nɔuu kaa a pɔ jamɛatsɛ ɔ nu ɔ, e pee we nɔ nɛ a pɔ lɛ nu ɔ nyakpɛ. E le kaa Baiblo ɔ de wɔ kaa ke nɔ ko tsɔɔ kaa Mawu ha lɛ blɔ nya ní tsumi klɛdɛɛ ko ɔ, waa kɛ oya yemi nɛ ko he jamɛatsɛ ɔ ye. Akɛnɛ nɔ ko nɛ a pɔ lɛ nu ɔ be suɔe nɛ e gbla nihi a juɛmi kɛ ba e nɔ he je ɔ, ke e kɛ nihi kpe nɛ e ngɛ e he si jee kɛ tsɔɔ mɛ ɔ, e he hia we nɛ e de mɛ kaa a pɔ lɛ nu. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e kɛ he blɔ nɛ ɔ be fĩae. (1 Kor. 4:7, 8) Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ hla we ni kpahi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a se blɔ konɛ a sɛɛ nu nɛ a pɔ mɛ ɔ he ní, aloo a kpe ngɛ kuuhi a mi konɛ a kase Baiblo ɔ. (Gal. 1:15-17) Kaa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ peeɔ jã a, jinɛ kake peemi ko hí asafo ɔ mi. Jinɛ lɔ ɔ ko tsɔɔ kaa a te si kɛ wo mumi klɔuklɔu ɔ nɛ ha nɛ tue mi jɔmi kɛ kake peemi ngɛ Mawu we bi a kpɛti ɔ.​—Rom. 16:17, 18. w20.01 28 ¶6-7

Kɛ yaa kɛ yaa a, eko ɔ, nihi nɛ a kpata a jami kuu ɔmɛ a hɛ mi ɔ a mi mi ma fu kaa Yehowa Odasefo ɔmɛ a jami ɔ lɛɛ a kpataa we hɛ mi. Hyɛ bɔ nɛ a kɛ abofu maa tu he munyu ngɛ hleedio, tiivi kɛ Intanɛti ɔ nɔ ha. Je ma amɛ kɛ a nɔ yelɔ nɛ ji Satan maa nyɛ wɔ akɛnɛ wa jami ɔ pɛ ji jami nɛ a kpataa we hɛ mi ɔ he je. A be nyɛe maa su oti nɛ a kɛ ma a hɛ mi kaa a ma kpata jamihi tsuo ngɛ zugba a nɔ a hɛ mi ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, a ma je a hɛ kɛ pi wɔ. Ke e ba jã a, Gog nɛ je Magog ɔ kɛ abofu ma ya tua Yehowa we bi. (Eze. 38:2, 14-16) Eko ɔ, wa maa hao ngɛ níhi nɛ maa ya nɔ ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ he akɛnɛ wa li bɔ nɛ níhi maa ya nɔ ha tutuutu ɔ he je. Se nɔ́ kake nɛ wa le ji: E sɛ nɛ waa ye amanehlu ngua a gbeye. Yehowa ma ha wɔ blɔ tsɔɔmihi nɛ ma he wa yi wami.​—La 34:19. w19.10 16-17 ¶10-11

Pi hɛ sa kɛkɛ kpo nɛ wa jeɔ, wa ngɔɔ wa munyu tutui kɛ wa ní peepee kɛ tsɔɔ kaa wa hɛ sa níhi nɛ Yehowa pee ha wɔ ɔ. Enɛ ɔ ha nɛ wa je ekpa kulaa ngɛ nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi mwɔnɛ ɔ a he. Nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi mwɔnɛ ɔ je we hɛ sa kpo ngɛ níhi nɛ Mawu pee ha mɛ ɔ he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ́ kake nɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ” a mi ɔ ji kaa nihi pee a he nihi nɛ a li sina. (2 Tim. 3:1, 2) Wa ko je su nɛ ɔ kpo kɔkɔɔkɔ! Yehowa suɔ nɛ e bimɛ tsuo nɛ a kɛ a sibi nɛ hi si saminya. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, suɔmi nɛ ngɛ wa kpɛti ɔ kadiɔ wɔ kaa anɔkuale Kristofohi. (Yoh. 13:35) Waa kɛ la polɔ nɛ e tu munyu nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ kpa gbi: “Hyɛ bɔ nɛ e hi, bɔ nɛ e ngɛ fɛu, ke nyɛmimɛ pee kake kɛ hi si!” (La 133:1) Ke wa suɔ wa nyɛmimɛ ɔ, wa tsɔɔ kaa wa suɔ Yehowa. (1 Yoh. 4:20) Hyɛ bɔ nɛ e ngɛ bua jɔmi ha kaa o piɛɛ weku ko nɛ a ‘mi mi jɔ kɛ ha a sibi nɛ a mi mi sãa mɛ ngɛ a sibi a he’ ɔ he!​—Efe. 4:32. w20.02 9 ¶6-7

Nɔ́ nɛ ha nɛ Hana pee yeyeeye ɔ se pui amlɔ nɔuu. Loloolo ɔ, e kɛ Penina hi we kake mi. Nɛ Baiblo ɔ hu tsɔɔ we kaa Penina tsake e subai. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e he ba hia nɛ Hana nɛ ya nɔ nɛ e da e tsui nɛ Penina ngɛ yee ɔ nya. E nyɛ nɛ e pee jã, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e ná tue mi jɔmi. Benɛ Hana ngmɛɛ sane ɔ he ha Yehowa a, e hɛwi hu. E ngmɛ blɔ nɛ Yehowa wo e bua, nɛ e ha nɛ e nɔ gbagba te. Be komɛ a se ɔ, Yehowa ha Hana sɔlemi ɔ heto, nɛ e ha nɛ e fɔ bimɛ! (1 Sam. 1:2, 6, 7, 17-20) Ke nyagbahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ ngɛ loloolo po ɔ, wa ma nyɛ ma ná tue mi jɔmi ekohu. E ngɛ mi kaa wa sɔleɔ wawɛɛ nɛ wa yaa asafo mi kpe be fɛɛ be mohu lɛɛ, se eko ɔ, nyagbahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ be jee. Se kaa bɔ nɛ wa na ngɛ Hana sane ɔ mi ɔ, Yehowa ma nyɛ maa wo wa bua nɛ e ma ha nɛ wa nɔ gbagba maa te ekohu. Yehowa hɛ be wa nɔ jee gblegbleegble, nɛ e maa jɔɔ wɔ ngɛ anɔkuale nɛ wa yeɔ lɛ ɔ he kokooko.​—Heb. 11:6. w20.02 22 ¶9-10

E yi ha asafo mi nikɔtɔmahi kaa a kɛ Baiblo sisi tomi mlaahi maa ye bua nɔ ko nɛ e hia ga womi. Mɛni he je nɛ e sa kaa a pee kã ke e he hia kaa a kɛ nɔ ko nɛ tu munyu? Mo susu Eli sane ɔ he nɛ o hyɛ: Eli nɛ e ji Osɔfo Nɔkɔtɔma Pe Kulaa a ngɛ binyumuhi enyɔ nɛ e suɔ mɛ wawɛɛ. Se e binyumu nɛ ɔmɛ bui Yehowa. A sɔmɔ kaa osɔfohi ngɛ kpe he bo tsu ɔ mi. Se a kɛ he blɔ nɛ a ngɛ ɔ tsu we ní saminya, a je we bumi kpo kɛ tsɔɔ afɔlehi nɛ nihi ba sãa kɛ haa Yehowa a, nɛ a kɛ nihi bɔɔ ajuama hulɔ. (1 Sam. 2:12-17, 22) Ngɛ Mose Mlaa a nya a, e sa nɛ Eli binyumu ɔmɛ nɛ a gbo. Se a hɛ mi kɛkɛ nɛ Eli kã, nɛ e ha nɛ a ya nɔ nɛ a sɔmɔ ngɛ kpe he bo tsu ɔ mi. (5 Mose 21:18-21) Kɛ Yehowa na bɔ nɛ Eli tsu si fɔfɔɛ ɔ he ní ɔ ha kɛɛ? E de Eli ke: “Mɛni he je o buu o binyumu ɔmɛ pe mi ɔ?” Yehowa fia e pɛɛ si kaa e ma kpata nyumuhi enyɔ nɛ ɔmɛ a hɛ mi.​—1 Sam. 2:29, 34. w20.03 19 ¶4-5