September

Anɛ ní nɛ Yehowa kɛ Yesu tsu wawɛɛ ɔ tsɔɔ kaa e he hia we nɛ waa jɔɔ wa he lo? Dɛbi kulaa. Pɔ tɔɛ Yehowa, enɛ ɔ he ɔ, e he hia we nɛ e jɔɔ e he ke e tsu nɔ́ ko ta. Se kɛ̃ ɔ, Baiblo ɔ tsɔɔ kaa benɛ Yehowa bɔ hiɔwe kɛ zugba a ta a, ‘e kpa ní tsumi, nɛ e jɔɔ e he.’ (2 Mose 31:17) Ngmami nɛ ɔ tsɔɔ kaa benɛ Yehowa tsu ní ɔ ta a, e mlɛ be bɔɔ ko nɛ e hyɛ níhi nɛ e bɔ ɔ, nɛ e na kaa a hi. Jehanɛ hu ɔ, e ngɛ mi kaa Yesu tsu ní wawɛɛ benɛ e ngɛ zugba a nɔ mohu lɛɛ, se loloolo ɔ, e ná be kɛ jɔɔ e he nɛ e kɛ e huɛmɛ ye ní. (Mat. 14:13; Luka 7:34) Baiblo ɔ woɔ Mawu we bi he wami kaa a bua nɛ jɔ ní tsumi he. E sume nɛ e sɔmɔli nɛ a pee hejɔ, mohu ɔ, e suɔ nɛ a tsu ní wawɛɛ. (Abɛ 15:19) Eko ɔ, o tsuɔ ní kɛ hyɛɛ o weku ɔ. Nɛ e ji o blɔ nya ní tsumi hu kaa o maa fiɛɛ sane kpakpa a kaa Kristo kaselɔ. Se loloolo ɔ, e sa nɛ mo hu o jɔɔ o he bɔ nɛ sa. w19.12 2 ¶2; 3 ¶4-5

Koo hi níhi nɛ nihi deɔ ke daimonio ɔmɛ peeɔ ɔ he ní sɛɛe. E sa nɛ waa kase Yesu. Loko Yesu maa ba zugba a nɔ ɔ, e le níhi fuu ngɛ Satan kɛ daimonio ɔmɛ a he. Se e kɛ nihi sɛɛ we níhi nɛ mumi yayami ɔmɛ pee ɔ he ní. Yesu suɔ nɛ e ye Yehowa he odase mohu pe nɛ e maa ye Satan he odase. Ke waa kɛ nihi sɛɛ we níhi nɛ nihi deɔ ke daimonio ɔmɛ pee ɔ he ní ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu kasee. Wa ma nyɛ maa tsɔɔ nihi anɔkuale ɔ kɛ tsɔɔ kaa ‘munyu kpakpahi sɔuu lɛ ngɛ wa yi mi’ aloo wa tsui mi. (La 45:1) Koo ye mumi yayami ɔmɛ gbeye. Ngɛ je yaya nɛ ɔ mi ɔ, ní yayahi ma nyɛ maa ba wa nɔ. Oslaahi ma nyɛ ma ná wɔ, hiɔ ma nyɛ maa fia wɔ, nɛ wa ma nyɛ ma gbo kpatu gbenɔ hulɔ. E sɛ nɛ wa susu kaa mumi yayami ɔmɛ nɛ a ngɔɔ ní nɛ ɔmɛ kɛ baa. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa ‘be kɛ nɔ́ yayami nɛ baa tlukaa’ a ma nyɛ maa ba wa ti nɔ fɛɛ nɔ ko nɔ. (Fiɛlɔ 9:12) Baiblo ɔ ha nɛ wa na kaa Yehowa ngɛ he wami kulaa pe daimonio ɔmɛ. w19.04 23-24 ¶13-14

Ke ma a mlaa tsɔɔ kaa a je nɔ ko nɛ e pee jokuɛ ko nisɛ ní kɛ ha a, anɛ asafo mi nikɔtɔmahi yeɔ mlaa nɛ ɔ nɔ lo? Ee. Ngɛ ma komɛ a nɔ ɔ, ke nɔ ko pee jokuɛ ko nisɛ ní ɔ, mlaa a biɔ nɛ nihi nɛ a le sane ɔ nɛ a bɔ polisi ɔmɛ amaniɛ. Asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ mahi kaa jã nɔ ɔ yeɔ mlaa nɛ ɔ nɔ. Mlaa nɛ ɔ ti si kɛ wui Mawu mlaa a. (Níts. 5:28, 29) Enɛ ɔ he ɔ, ke asafo mi nikɔtɔma amɛ nu kaa nɔ ko ngɛ asafo ɔ mi pee jokuɛ ko nisɛ ní ɔ, a fiaa asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ konɛ a tsɔɔ mɛ bɔ nɛ a ma tsu sane ɔ he ní ha. Asafo mi nikɔtɔma amɛ haa nɛ jokuɛwi nɛ a pee mɛ nisɛ ní kɛ a fɔli, kɛ eko ɔ, ni kpahi nɛ a le sane ɔ leɔ kaa a ngɛ he blɔ nɛ a ya deɔ polisi ɔmɛ. Se ke nɔ ko nɛ́ ngɛ asafo ɔ mi ya pee jokuɛ ko nisɛ ní nɛ sane ɔ gbɛ fĩa ngɛ ma a mi hu nɛɛ? Anɛ e sa kaa nyɛmi ɔ nɛ e ya bɔ polisi ɔmɛ amaniɛ ɔ nɛ susu kaa demi nɛ e ya de ɔ lɛ ha nɛ nihi ngɛ Mawu biɛ ɔ he guɛ gbee ɔ lo? Dɛbi. Nɔ nɛ pee jokuɛ ɔ jã a lɛ ha nɛ nihi ngɛ Mawu biɛ ɔ he guɛ gbee ɔ nɛ. w19.05 10 ¶13-14

Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ huno kɛ e yo nɛ a bu a sibi, nɛ́ a ye gba si himi kita nɛ a kã a nɔ. Jehanɛ hu ɔ, Baiblo ɔ wo nihi nɛ a sɛ gba si himi mi he wami kaa a hi si daa. E de ke: ‘Nyumu ma si e tsɛ kɛ e nyɛ, nɛ e ma ya mɛtɛ e yo he, nɛ a maa pee he lo kake.’ (1 Mose 2:24) Se nihi nɛ je ɔ juɛmi ɔ ná a nɔ he wami ɔ hɛɛ susumi ekpa. A tsɔɔ kaa e sa nɛ huno nɛ susu lɛ pɛ e he nɛ yogbayo hu nɛ susu lɛ pɛ e he. Womi ko nɛ tu gba mi pomi he munyu ɔ de ke: “Ke nyumu kɛ yo maa sɛ gba si himi mi ɔ, a kãa a sibi kita ke ‘be abɔ nɛ wɔ ni enyɔ ɔmɛ tsuo wa maa hi si,’ se ngɛ ma komɛ a nɔ ɔ, a tsake kita nɛ ɔ hɛ mi nɛ a deɔ ke, ‘be abɔ nɛ wɔ ni enyɔ ɔmɛ tsuo wa maa suɔ wa he.’” Enɛ ɔ ha nɛ wekuhi fuu a mi gba, nɛ nihi fuu yeɔ aywilɛho ejakaa nihi nɛ́ gba si himi kaa e ji nɔ́ ko nɛ e sa nɛ e hi si daa. E ngɛ heii kaa bɔ nɛ je ɔ naa gba si himi ha a ji kuasiahi a sane. w19.05 23 ¶12

Paulo bɔ Kristofo ɔmɛ kɔkɔ nɛ ɔ ejakaa a ti ni komɛ ngmɛ blɔ nɛ susumihi nɛ sɛ kɛ je mi nile ná a nɔ he wami. (Efe. 4:17-19) Nɔ́ ko kaa jã ma nyɛ maa ba wɔ hu wa nɔ. Satan nɛ ji je nɛ ɔ mi mawu ɔ ngɛ blɔ slɔɔtohi a nɔ gue konɛ e kɛ je wɔ kɛ je Yehowa he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa suɔ nɛ wa he biɛ aloo nihi nɛ a na wɔ kaa wa he hia a, Satan ma nyɛ maa gu lɔ ɔ nɔ kɛ je wɔ kɛ je Yehowa he. Eko ɔ, e maa da si fɔfɔɛ ko nɛ waa kɛ kpe be ko nɛ be, he nɛ wa je, aloo he nɛ wa ya sukuu kɛ ya su ɔ nɔ kɛ ha nɛ wa susu níhi a he kaa lɛ. Se anɛ wa ma nyɛ ma kua níhi nɛ a “du si wawɛɛ” ngɛ wa juɛmi mi ɔ lo? (2 Kor. 10:4) Paulo de ke: “Wa ngɛ susumihi kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ gojoo nɛ a wo nɔ kɛ si Mawu nile ɔ hɛ mi plɛe kɛ ngɛ si bue, nɛ wa ngɛ susumi fɛɛ susumi hu nyɔguɛ ngɔe konɛ wa ha nɛ e bu Kristo ɔ tue.” (2 Kor. 10:5) Ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, wa ma nyɛ ma kua susumi yayamihi tsuo. w19.06 8 ¶1-3

E ngɛ mi kaa Hana, David kɛ la polɔ ɔ hao mohu lɛɛ, se mɛ tsuo a ngɔ a hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ konɛ e ye bua mɛ. A je a tsui mi kɛ sɔle, nɛ a de Yehowa a nyagba amɛ kɛ nɔ́ he je nɛ a hao ɔ. A haomi ɔmɛ tsuo se ɔ, a nane pui ngɛ Yehowa we ɔ. (1 Sam. 1:9, 10; La 55:22; 73:17; 122:1) Yehowa mi mi sã lɛ ngɛ a he, nɛ e ye bua a ti nɔ fɛɛ nɔ. Hana ná tue mi jɔmi. (1 Sam. 1:18) David ngma ke: ‘Nɔ nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da a, haomi babauu baa e nɔ; se Yehowa jeɔ lɛ kɛ jeɔ lɛ tsuo mi.’ (La 34:19) Pee se ɔ, la polɔ ɔ hu nu he kaa Yehowa “pɛtɛ [e hiɔ nine] he,” nɛ e je suɔmi mi kɛ wo lɛ ga. (La 73:23, 24) Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Mawu sɔmɔli etɛ nɛ ɔmɛ a he? Waa kɛ nyagbahi nɛ a mi wa maa kpe be komɛ, nɛ wa maa hao. Se ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ Yehowa ye bua ni kpahi ha a he, nɛ wa sɔle ha lɛ, nɛ wa pee e suɔmi nya ní ɔ, wa ma nyɛ maa da wa haomi ɔmɛ a nya.​—La 143:1, 4-8. w19.06 17 ¶14-15

Ko ha nɛ níhi nɛ nimli adesahi deɔ aloo a peeɔ ɔ nɛ e pee mo zo kɔkɔɔkɔ kaa o ji Yehowa Odasefo no. (Mika 4:5) Mo susu bɔ nɛ bɔfo ɔmɛ pee a ní ha ngɛ Yerusalem benɛ a gbe Yesu se ɔ he nɛ o hyɛ. A le kaa Yuda jami hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ sume mɛ kulaa. (Níts. 5:17, 18, 27, 28) Se kɛ̃ ɔ, daa ligbi ɔ, a yaa sɔlemi we ɔ, nɛ a haa nɛ nihi leɔ kaa a ji Yesu kaseli. (Níts. 5:42) A ha we nɛ gbeye yemi nɛ ha nɛ a kpa fiɛɛmi. Ke wa ha nɛ nihi nɛ waa kɛ mɛ tsuɔ ní, nihi nɛ waa kɛ mɛ yaa sukuu kɛ nihi nɛ a ngɛ wa kpɔ ɔ mi ɔ le kaa Yehowa Odasefohi ji wɔ ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa ye adesa gbeye. (Níts. 4:29; Rom. 1:16) Mɛni he je nɛ bɔfo ɔmɛ a bua jɔ ɔ? A le nɔ́ he je nɛ a ngɛ mɛ nyɛe ɔ, nɛ a na yi mi nɛ a wa mɛ ngɛ Yehowa suɔmi nya ní nɛ a ngɛ pee ɔ he ɔ kaa e ji hɛ mi nyami. (Luka 6:23; Níts. 5:41; 1 Pet. 2:19-21) Ke wa le kaa nɔ́ kpakpa nɛ wa ngɛ pee ɔ he je nɛ nihi ngɛ wɔ nyɛe ngɛ ɔ, wa be hae nɛ lɔ ɔ nɛ wo wa he gbeye nɛ wa kpa Yehowa sɔmɔmi kɔkɔɔkɔ. w19.07 7 ¶19-20

Yesu kɛ e kaseli nɛ a ji Yuda bi ɔ ye He Jɔɔmi Ligbi ɔ, ejakaa a ngɛ Mose Mlaa a sisi. Se Yesu pee ní komɛ, nɛ e de ní komɛ hu nɛ tsɔɔ kaa tɔmi be he kaa nɔ ko maa ye bua nihi aloo e maa pee nɔ́ kpakpa ko ngɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ nɔ. (Mat. 12:9-11) E nɛ nɔ́ kpakpa nɛ a maa pee ngɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ kaa e ji mlaa nɔ tɔmi. Níhi nɛ Yesu pee ɔ tsɔɔ kaa e le yi mi tomi pɔtɛɛ he je nɛ Mawu to He Jɔɔmi Ligbi ɔ he blɔ nya. Akɛnɛ Mawu we bi tsu we nɔ́ ko nɔ́ ko ngɛ jamɛ a ligbi ɔ nɔ he je ɔ, a nyɛɔ nɛ a kɛ a juɛmi maa Mawu jami mi níhi a nɔ. Eko ɔ, weku nɛ a tsɔse Yesu ngɛ mi ɔ ngɔɔ He Jɔɔmi Ligbi ɔ kɛ peeɔ Mawu jami mi níhi. Nɔ́ nɛ Ngmami ɔ de ngɛ Yesu he benɛ e ngɛ e ma nɛ ji Nazarɛt ɔ maa munyu nɛ ɔ nɔ mi: “Kaa bɔ nɛ [Yesu] pɔɔ peemi ngɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ, e ya kpe he ɔ, nɛ e te si kɛ da si konɛ e kane ní.” (Luka 4:15-19) Jehanɛ hu ɔ, Yesu kaseli ɔmɛ ngɛ bu nɛ mi kuɔ kɛ ha mlaa nɛ Yehowa wo ngɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ he, enɛ ɔ he ɔ, benɛ a ngɛ níhi nɛ a kɛ maa pu Yesu ɔ dlae nɛ a yɔse kaa He Jɔɔmi Ligbi ɔ su ɔ, a kpa kɛ ya si be nɛ He Jɔɔmi Ligbi ɔ be.​—Luka 23:55, 56. w19.12 4 ¶10

E sa nɛ Kristofo no fɛɛ Kristofo no nɛ ye bua kɛ hla tsui kpakpatsɛmɛ. Wa ma nyɛ maa ngɔ ní tsumi nɛ ɔ kɛ to jokuɛ ko nɛ laa nɛ a ngɛ lɛ hlae ɔ he. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Nɔ́ ko nɛ ya nɔ ji nɛ ɔ nɛ. Be ko nɛ jokuɛ nyumuyo ko nɛ e ye jeha etɛ laa a, nihi maa pee 500 nɛ a ya hla lɛ. Maa pee ngmlɛfia 20 se ɔ, ni ɔmɛ a kpɛti nɔ kake ya na jokuɛ ɔ ngɛ blɛfo ngmɔ ko mi. Nɔ nɛ na jokuɛ ɔ kplɛɛ we nɛ a je e yi kaa lɛ nɛ e na jokuɛ ɔ. E de ke: “Nihi lafahi abɔ nɛ a kpa si kɛ hla lɛ.” Nihi babauu ngɛ kaa jokuɛ ɔ nɛ e laa a. A be hɛ nɔ kami ko, se a suɔ nɛ a ye bua mɛ. Wɔ nihi nɛ wa he hiɛ pe ayɔ kpaanyɔ kɛ se lɛ wa ngɛ mɔde bɔe kaa wa ma hla tsui kpakpatsɛmɛ nɛ ɔmɛ. Eko ɔ, o be nɔ ko nae nɛ e bua maa jɔ he kaa o kɛ lɛ nɛ kase Baiblo ɔ. Se eko ɔ, fiɛɛli kpahi nɛ mɛ hu a tsuɔ ní ngɛ nyɛ zugba kpɔ ɔ mi ɔ maa na nɔ ko nɛ e suɔ kaa e maa kase anɔkuale nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ. Ke nyɛmi ko ye bua nɔ ko nɛ e ba pee Kristo kaselɔ ɔ, nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ye bua kɛ hla nɔ ɔ náa bua jɔmi. w19.07 16-17 ¶9-10

Bɔfo Paulo kai Filipi asafo ɔ kaa e sa nɛ a ya nɔ nɛ a kɛ si fimi nɛ tu fo ɔ. Kɛ je benɛ a to asafo ɔ sisi pɛ nɛ a kɛ si temi kɛ womihi bɔni kpemi. Si temi kɛ womi nɛ ɔmɛ je sisi benɛ Paulo kɛ Sila ‘po mi kɛ ya Makedonia’ maa pee jeha 50 ɔ mi konɛ a ya tsu tsɔmi nɛ Mawu tsɔ mɛ ɔ he ní ɔ. (Níts. 16:9) Benɛ a ya su lejɛ ɔ nɛ a ngɛ fiɛɛe ɔ, a na yo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Lidia nɛ e “ngɛ [mɛ] tue bue, nɛ Yehowa bli e tsui mi gbajaa” kɛ ha sane kpakpa a. (Níts. 16:14) E kɛ we nɛ a baptisi e kɛ e we mi bimɛ ɔmɛ tsuo. Se Abosiami je e hɛ ngɔ pi Kristofo ɔmɛ. Nyumu komɛ nɛ a ngɛ ma a mi ɔ ya nu Paulo kɛ Sila, nɛ a gbla mɛ kɛ ho ma a mi kojoli ɔmɛ a ngɔ ya, nɛ a po a nya kaa a ha nɛ ma a mi pee hoo. Enɛ ɔ he ɔ, a fiaa Paulo kɛ Sila kpa saminya, a wo mɛ tsu, nɛ pee se ɔ, a de mɛ ke a je ma a mi. (Níts. 16:16-40) Anɛ a kɔni mi wo nyu lo? Dɛbi! Nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ asafo ehe nɛ a to sisi ɔ mi hu nɛɛ? Mɛ hu a fĩ si! Atsinyɛ jemi ko be he kaa Paulo kɛ Sila a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ lɛ wo mɛ he wami. w19.08 2 ¶1-2

Ngɛ anɔkuale mi ɔ, suɔmi nɛ wa ma ná kɛ ha Yehowa kɛ e we bi ɔ piɛɛ “dami yiblii” ɔ he. Hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ngɛ Yesu mi, kɛ wa hɛ kɛ nɔ fɔmi he ní nɛ waa kɛ ni kpahi maa sɛɛ ɔ hu piɛɛ he. Ke wa ngɔ wa he kɛ wo kaselɔ peemi ní tsumi ɔ nɛ ji ní tsumi nɛ he hia wawɛɛ ɔ mi ɔ, wa maa wo “dami yiblii.” (Mat. 28:18-20) Bɔ nɛ wa si fɔfɔɛ ngɛ ha fɛɛ ko ɔ, wa ma nyɛ ma kpɛ kaa lahi. Be komɛ ɔ, níhi nɛ ma nyɛ maa tsi sane kpakpa a fiɛɛmi nya a mohu ma nyɛ ma bli blɔ ha wɔ nɛ wa kɛ fiɛɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ a wo bɔfo Paulo tsu ngɛ we mi ngɛ Roma a, jamɛ a be ɔ mi nɛ e ngma sɛ womi kɛ ya ha Filipi bi ɔmɛ ɔ nɛ. A wo lɛ kɔsɔkɔsɔhi, se lɔ ɔ tsi we e nya, e fiɛɛ kɛ ha buli ɔmɛ kɛ nihi nɛ a ba slaa lɛ ɔ. Paulo kɛ kã fiɛɛ ngɛ si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ a mi, nɛ enɛ ɔ wo nyɛmimɛ ɔmɛ he wami nɛ mɛ hu a kɛ kã ‘fiɛɛ Mawu munyu ɔ nɛ́ a yi gbeye.’​—Filip. 1:12-14; 4:22. w19.08 12 ¶15-16

Nɔ́ he je nɛ e he hia wawɛɛ nɛ waa kase he si bami ji kaa jã peemi haa nɛ Yehowa bua jɔɔ. Bɔfo Petro ma munyu nɛ ɔ nɔ mi ngɛ wa mwɔnɛ ɔ ngmami ɔ mi. Womi nɛ ji “Ba Nyɛɛ Ye Se” ɔ yi 3, kuku 23 ɔ tsɔɔ Petro munyu nɛ ɔ mi ke: “He nɔ womi ngɛ kaa duɔ. Nɔ́ nɛ jee mi kɛ baa a ma nyɛ ma puɛ ní wawɛɛ. E ji su ko nɛ ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ko nɛ le nɔ́ ko peemi saminya a ma plɛ pee nɔ nɛ se nami ko kulaa be e he ha Mawu. Se he si bami ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ko nɛ a bui lɛ po he ma nyɛ maa ba se nami agbo ha Yehowa. . . . [E] bua maa jɔ o he nɛ e maa jɔɔ mo.” Nɔ́ nɛ he hia pe kulaa ji kaa wa ma ha nɛ Yehowa bua nɛ jɔ. (Abɛ 23:15) Ke wa baa wa he si ɔ, e haa nɛ Yehowa bua jɔɔ, se pi lɔ ɔ pɛ, wɔ hu wa náa he se wawɛɛ. E haa nɛ nihi nyɛɔ hɛɛ kɛ suɔ wa he. Kɛ o maa suɔ nɛ nihi kɛ mo nɛ hi si ha kɛɛ?​—Mat. 7:12. w19.09 4 ¶8-9

Asafo mi nikɔtɔmahi tsuɔ ní wawɛɛ kɛ yeɔ bua nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ. Nɛ a kɛ he blɔ nɛ a ngɛ ɔ wo we a he nɔ. Mohu ɔ, a kɛ nyɛmimɛ ɔmɛ hiɔ si ngɛ suɔmi mi. (1 Tɛs. 2:7, 8) Akɛnɛ a baa a he si nɛ a suɔ nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ he je ɔ, a kɛ mɛ tuɔ munyu saminya. Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Andrew nɛ e ngɛ níhi a si kpami ɔ de ke: “I ba yɔse kaa ke asafo mi nɔkɔtɔma ko mi mi jɔ, nɛ e kɛ nyɛmimɛ ɔmɛ hiɔ si saminya a, e haa nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a bua jɔɔ. Su nɛ ɔmɛ yeɔ bua nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ nikɔtɔma amɛ a blɔ tsɔɔmi tsuɔ ní.” Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tony nɛ e kɛ jehahi babauu sɔmɔ kaa asafo mi nɔkɔtɔma a hu de ke: “I bɔɔ mɔde kaa ma ngɔ ga womi nɛ ngɛ Filipi Bi 2:3 ɔ kɛ tsu ní, nɛ́ be fɛɛ be ɔ, ma bu ni kpahi kaa a nɔ kuɔ pe mi. Enɛ ɔ yeɔ bua mi nɛ i nyɛ we nihi a nɔ kaa doo ɔ, á ngɔ ye blɔ tsɔɔmihi kɛ tsu ní.” E sa nɛ asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ba a he si kaa bɔ nɛ Yehowa baa e he si ɔ. E ngɛ mi kaa Yehowa ji je ɔ tsuo Nɔ Yelɔ mohu lɛɛ, se e ‘maa e yi si,’ nɛ e woɔ “humi bi nɔ kɛ jeɔ zu mi.” (La 18:35; 113:6, 7) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa hiɔ nihi nɛ a woɔ a he nɔ. w19.09 16-17 ¶11-12

Ke wa ná juɛmi nɛ da a, wa he mi maa jɔ wɔ ngɛ Yesu kuɛpã tso ɔ sisi. Wa ngɛ ní tsue ha Yehowa, lɔ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa tsu ní tsumi ɔ kaa bɔ nɛ e ngɛ hlae ɔ. Wɔ ji ní tsuli ɔmɛ, nɛ Yehowa ji wa Nyɔmtsɛ. (Luka 17:10) Ke wa ka kaa wa ma tsu ní tsumi ɔ bɔ nɛ wɔɔ wa suɔ ɔ, ní tsumi ɔ he maa wa ha wɔ. Se ke waa kɛ Yehowa blɔ tsɔɔmi tsu ní ɔ, wa ma nyɛ maa da nyagba fɛɛ nyagba nya. O hɛ ko je nɔ kaa nɔ ko be nyɛe maa pee nɔ́ ko kɛ tsi Yehowa yi mi tomi nya! (Rom. 8:31; 1 Yoh. 4:4) Oti nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ji kaa wa maa wo Yehowa, wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ hɛ mi nyami. Ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ hɛkɔ ha nɛ a fo mɛ pɛ a nɔ́ mi ɔ ná we bua jɔmi hu, nɛ a kua Yesu kuɛpã tso ɔ. (Yoh. 6:25-27, 51, 60, 66; Filip. 3:18, 19) Se nihi nɛ a kɛ a tsui tsuo suɔ Mawu kɛ a nyɛmi nɔmlɔ ɔ kɛ bua jɔmi tloo Yesu kuɛpã tso ɔ a wami be tsuo ngɛ zugba a nɔ, nɛ a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a maa piɛɛ Yesu he kɛ ye matsɛ ngɛ hiɔwe. Ke wɔ hu waa kɛ yi mi tomi kpakpa tloo Yesu kuɛpã tso ɔ, wa bua maa jɔ daa. w19.09 20 ¶1; 24-25 ¶19-20

Moo hyɛ jɔɔmihi nɛ o ná akɛnɛ o ye o he ngɛ lakpa tsɔɔmihi a he ɔ he je. Hyɛ bɔ nɛ wa bua jɔ ha kaa wa ye wa he! O ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa he yemi nɛ pe kulaa maa ba hwɔɔ se. E be kɛe nɛ Yesu ma je lakpa jamihi kɛ adesa nɔ yemihi tsuo kɛ je. Mawu maa po “asafo kuu ngua” a nɛ a ngɛ lɛ sɔmɔe ɔ a he piɛ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e maa jɔɔ mɛ babauu ngɛ paradeiso zugba a nɔ. (Kpoj. 7:9, 14) A ma tle nimli babauu si kɛ ba wami mi, nɛ a maa ye a he kɛ je níhi nɛ Adam yayami ɔ kɛ ba a tsuo he. (Níts. 24:15) Ngɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi ɔ, Yesu kɛ nihi nɛ a maa piɛɛ e he kɛ ye matsɛ ɔ ma ha nɛ adesahi ma ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa, nɛ huɛ bɔmi kpakpa maa hi a kɛ Mawu a kpɛti. Tsakemi nɛ ɔ kɛ he yemi nɛ ɔ maa pee kaa Nyami Jeha nɛ Israel bi ɔmɛ ye ɔ. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa adesahi tsuo nɛ a sɔmɔɔ Yehowa ngɛ anɔkuale mi ɔ maa ye mluku, nɛ a be yayami pee hu. w19.12 12-13 ¶14-16

Ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, nyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Yosɛf (Banaba) nɛ e mi mi jɔ ɔ ngɔ e he kɛ ha nɛ Yehowa kɛ lɛ tsu ní. (Níts. 4:36, 37) Benɛ Saulo ba pee Kristofo no ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ fuu ye gbeye kaa a maa hɛ kɛ su e he, ejakaa a le lɛ kaa nɔ ko nɛ wa asafo ɔ yi mi. Se kɛ̃ ɔ, Banaba nɛ e mi mi sãa lɛ ɔ ye bua Saulo. (Níts. 9:21, 26-28) Pee se ɔ, nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ na kaa e he hia nɛ a wo nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Antiokia nɛ ngɛ Siria a he wami. Mɛnɔ a tsɔ? Banaba! E ngɛ heii kaa a hla nɔ nɛ sa. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Banaba “bɔni mɛ tsuo he wami womi kaa a ma nya si ngɛ a tsui mi kaa a maa ya nɔ ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ mi.” (Níts. 11:22-24) Jã kɛ̃ nɛ mwɔnɛ ɔ hu ɔ, Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee kaa “bua womi bi” kɛ ha wa nyɛmimɛ Kristofohi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa ma nyɛ maa ngɔ wɔ kɛ tsu ní kɛ wo nɔ ko nɛ e suɔlɔ gbo ɔ bua. Aloo e ma nyɛ maa wo wɔ he wami nɛ wa ya slaa nɔ ko, aloo wa tsɛ nɔ ko nɛ e be he wami, loo e kɔni mi jɔ̃ ɔ ngɛ tɛlifoo nɔ konɛ waa wo nɔ ɔ he wami. Anɛ o ma ha nɛ Yehowa kɛ mo nɛ tsu ní kaa bɔ nɛ e kɛ Banaba tsu ní ɔ lo?​—1 Tɛs. 5:14. w19.10 22 ¶8

Be komɛ ɔ, ke waa kɛ wa huɛmɛ pee kake kɛ tsu ní ɔ, pi a su kpakpa amɛ pɛ nɛ wa yɔseɔ, wa yɔseɔ a gbɔjɔmihi hulɔ. Ke e ba jã a, mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa be nyɛe maa hyɛ blɔ kaa wa nyɛmimɛ maa pee a ní kaa nihi nɛ a ye mluku. Enɛ ɔ he ɔ, ke waa kɛ mɛ pee huɛmɛ ɔ, e sa nɛ waa pee níhi nɛ ma ha nɛ huɛ bɔmi ɔ mi nɛ ya nɔ nɛ e wa. Ke wa huɛmɛ ɔmɛ tɔ̃ ɔ, e sa nɛ waa je mi mi jɔmi mi nɛ waa da Mawu Munyu ɔ nɔ kɛ wo mɛ ga. (La 141:5) Nɛ ke a pee nɔ́ ko nɛ e dɔ wɔ wawɛɛ ɔ, e sa nɛ waa ngɔ a tɔmi ɔ kɛ pa mɛ. Ke waa kɛ a tɔmi ɔmɛ pa mɛ ɔ, e sɛ nɛ waa wo jamɛ a tɔmi ɔmɛ a nɔ ta hu. Akɛnɛ wa ngɛ behi nɛ a mi wa mi he je ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma wa nyɛmimɛ ɔmɛ a su kpakpa amɛ a nɔ mohu pe a gbɔjɔmi ɔmɛ! Ke wa pee jã a, lɔ ɔ ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ mɛ wa kpɛti ɔ mi maa wa wawɛɛ. Nɛ ngɛ amanehlu ngua a mi hu ɔ, wa maa hia nihi nɛ huɛ bɔmi gbagbanii ngɛ waa kɛ mɛ wa kpɛti. w19.11 6 ¶13, 16

Ke wa ngɛ Baiblo mi ní kasemi pee ɔ, e sa nɛ waa bɔ mɔde wawɛɛ nɛ waa ‘pee nihi kaseli, nɛ́ waa tsɔɔ mɛ nɛ a ye níhi tsuo nɛ [Yesu] fã wɔ ɔmɛ a nɔ.’ E sa nɛ waa ye bua nihi konɛ a na nɔ́ he je nɛ e he hia nɛ a sɔmɔ Yehowa nɛ a fĩ e Matsɛ Yemi ɔ se ɔ. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa wo nihi he wami konɛ a pɛtɛ anɔkuale ɔ he, nɛ a kɛ níhi nɛ a ngɛ kasee ɔ nɛ tsu ní, a jɔɔ a wami nɔ ha Yehowa nɛ a ha nɛ a baptisi mɛ. Ja jã loko a yi ma ná wami ngɛ Yehowa ligbi ɔ nɔ. (1 Pet. 3:21) Be nɛ piɛ kɛ je piɔ kɛ ya si be nɛ níhi a blɔ nya tomi nɛ ɔ maa ba nyagbe ɔ pi kulaa. Enɛ ɔ he ɔ, e he hia we nɛ waa ya nɔ nɛ waa kɛ nihi nɛ a pee we a juɛmi kaa a ma ba pee Kristo kaseli ɔ nɛ kase Baiblo ɔ. (1 Kor. 9:26) E biɔ nɛ waa kɛ oya yemi nɛ tsu wa ní tsumi ɔ! Nihi fuu ngɛ nɛ e sa kaa a nu Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ loko be nɛ be. w19.10 11-12 ¶14-15

Daa jeha ngɛ Kpatami Ligbi ɔ nɔ ɔ, Israel ma a buaa a he nya, nɛ osɔfo nɔkɔtɔma pe kulaa a ngɔɔ lohwehi kɛ sãa afɔle. Jamɛ a afɔle sami ɔ kaiɔ Israel bi ɔmɛ kaa e sa nɛ a tsu a he ngɛ yayami he! Kekleekle ɔ, e sa nɛ osɔfo nɔkɔtɔma pe kulaa a nɛ plɛ tsopa kɛ e he via klɔuklɔu ɔ ngɔ pue la a mi, nɛ́ tsu ɔ mi tsuo nɛ je via liliili. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi? Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ a sɔlemi ngɛ kaa tsopa kɛ e he via. (La 141:2; Kpoj. 5:8) Osɔfo nɔkɔtɔma pe kulaa a jeɔ he si bami mi nɛ e ngɔɔ tsopa kɛ e he via a kɛ maa Yehowa hɛ mi. Jã kɛ̃ nɛ wɔ hu waa kɛ he si bami yaa Yehowa hɛ mi ngɛ sɔlemi mi. Wa ngɛ bu nɛ mi kuɔ kɛ ha lɛ. Wa bua jɔ wawɛɛ kaa wa Bɔlɔ ɔ ngmɛ wɔ blɔ konɛ waa ba e hɛ mi kaa bɔ nɛ bi hɛɔ kɛ suɔ e tsɛ he ɔ. (Yak. 4:8) E ngɔ wɔ kaa e huɛmɛ! (La 25:14) Wa bua jɔ he blɔ nɛ wa ná nɛ ɔ he wawɛɛ, enɛ ɔ he ɔ, wa be suɔe nɛ e nine nɛ nyɛ si. w19.11 20-21 ¶3-5

Kɛ nihi babauu nɛ a ngɛ he nɛ o ngɛ ɔ peeɔ a ní ngɛ ní tsumi he ha kɛɛ? Ngɛ mahi fuu a nɔ ɔ, nihi kɛ be babauu tsuɔ ní wawɛɛ pe be ko nɛ be ɔ. Behi fuu ɔ, nihi nɛ a tsuɔ ní tsɔ ɔ ná we be kɛ jɔɔ a he, a ná we be kɛ ha a weku, nɛ a ná we be kɛ kase Mawu he ní hulɔ. (Fiɛlɔ 2:23) Se ni komɛ hu sume ní tsumi saasaa, nɛ a kɛ níhi nɛ a he hia we jeɔ a nya ngɛ ní nɛ a tsu we ɔ he je. (Abɛ 26:13, 14) Nihi fuu nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ hɛɛ susumi slɔɔtoslɔɔtohi ngɛ ní tsumi he, se nyɛ ha nɛ wa susu bɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu naa ní tsumi ha a he nɛ waa hyɛ. Wa le kaa Yehowa tsuɔ ní wawɛɛ. Yesu ma munyu nɛ ɔ nɔ mi, nɛ e de ke: “Ye Tsɛ ɔ ngɛ ní tsue loloolo kɛ ba si amlɔ nɛ ɔ, nɛ imi hu i ngɛ ní tsue.” (Yoh. 5:17) Moo hyɛ ní nɛ Yehowa tsu benɛ e bɔ adebɔ níhi nɛ a ngɛ hiɔwe kɛ benɛ e bɔ je mluku ɔ. Jehanɛ hu ɔ, ke wa hyɛ níhi nɛ a ngɛ fɛu nɛ e bɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ, e haa nɛ wa naa bɔ nɛ Yehowa tsu ní ha. w19.12 2 ¶1-2

Mɛni ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa hi David kɛ Yehowa a kpɛti ɔ? David kase Yehowa he ní kɛ gu adebɔ níhi a nɔ. Benɛ David ji jokuɛyo ɔ, e kɛ be babauu hyɛɛ e tsɛ tohi a nɔ ngɛ nga nɔ. Eko ɔ, jamɛ a be ɔ nɛ e bɔni e yi mi tɛ puemi ngɛ Yehowa adebɔ ní ɔmɛ a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, ke David wo e yi nɔ gbɔkuɛ nɛ e hyɛ hiɔwe ɔ, e naa dodoehi akpehi abɔ. Se pi lɔ ɔ pɛ, eko ɔ, e susuɔ Nɔ nɛ bɔ dodoe nɛ ɔmɛ ɔ su kpakpa amɛ a he. (La 19:1, 2) Benɛ David susu bɔ nɛ a bɔ adesahi ha a he ɔ, e na bɔ nɛ Yehowa le ní ha. (La 139:14) Benɛ e pue e yi mi tɛ ngɛ Yehowa ní tsumi ɔmɛ a he ɔ, e na kaa e ba si kulaa. (La 139:6) Mɛni wa kaseɔ ngɛ mi? Daa ligbi ɔ, mo pue o yi mi tɛ ngɛ adebɔ níhi kaa tsohi, lohwehi kɛ nimli a he, ejakaa ní nɛ ɔmɛ maa ye bua mo nɛ o kase Yehowa he ní. Jã peemi ma ha nɛ daa ligbi ɔ, o kase o Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ he ní babauu. (Rom. 1:20) Nɛ suɔmi nɛ o ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi maa hi wae daa ligbi. w19.12 19-20 ¶15-17

Mose kɛ níhi nɛ e kase ɔ tsu ní. Benɛ Mose ye jeha 40 ɔ, e hla kaa e kɛ Hebri bi, nɛ a ji Mawu we bi ɔ maa bɔ mohu pe nɛ nihi maa le lɛ kaa “Farao biyo ɔ binyumu.” Mose kua he blɔ ngua nɛ ɔ. Benɛ Mose fĩ Israel bi ɔmɛ nɛ ji Hebri bi ɔmɛ a se ɔ, e le kaa Farao mi mi ma fu wawɛɛ nitsɛ, ejakaa Farao ji matsɛ ko nɛ ngɛ he wami wawɛɛ, nɛ Ijipt bi ɔmɛ naa lɛ kaa e ji mawu, se Mose pee jã. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Mose ngɛ hemi kɛ yemi nɛ mi wa! Mose ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ e ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ lɛ ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa hi e kɛ Yehowa a kpɛti e wami be tsuo. (Abɛ 3:5) Mɛni wa kaseɔ ngɛ mi? Kaa bɔ nɛ Mose pee ɔ, e sa nɛ wɔ tsuo waa mwɔ yi mi kpɔ ko: Anɛ wa maa hla kaa wa ma sɔmɔ Mawu nɛ waa kɛ e we bi nɛ bɔ lo? Eko ɔ, e ma bi nɛ waa kɛ ní komɛ nɛ sã afɔle konɛ wa nyɛ nɛ wa sɔmɔ Mawu, nɛ eko ɔ, nihi nɛ a li Yehowa a hu maa te si kɛ wo wɔ. Se ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ wa hiɔwe Tsɛ ɔ nɔ ɔ, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa e maa ye bua wɔ! w19.12 17 ¶5-6

E ngɛ mi kaa zu nɛ a kɛ bɔ wɔ mohu lɛɛ, se wa he jua wa kulaa pe zu ngɛ dɛ kɔkɔ mi. Nyɛ ha nɛ wa susu yi mi tomi komɛ a he je nɛ wa le kaa wa he jua wa ha Yehowa a he. Yehowa bɔ adesahi konɛ a nyɛ nɛ a je e su ɔmɛ kpo. (1 Mose 1:27) Jã nɛ e pee ɔ ha nɛ wa nɔ kuɔ pe adebɔ ni kpahi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ, nɛ e ha nɛ wa yeɔ zugba a kɛ lohwe ɔmɛ a nɔ. (La 8:4-8) Benɛ Adam tɔ̃ Yehowa nɔ se po ɔ, loloolo ɔ, Yehowa buɔ adesahi kaa a he jua wa. Wa he jua wa ha lɛ hluu kaa e kɛ e Bi Yesu nɛ e suɔ lɛ ɔ ha kaa kpɔmi nɔ́ ngɛ wa he yayami ɔmɛ a he je. (1 Yoh. 4:9, 10) Kɛ gu kpɔmi nɔ́ ɔ nɔ ɔ, Yehowa ma tle “nihi nɛ a da kɛ nihi nɛ a dɛ” nɛ a gbo ngɛ Adam yayami ɔ he je ɔ tsuo si. (Níts. 24:15) Mawu Munyu ɔ tsɔɔ kaa ke wa be he wami jio, ohia lɛ ngɛ wɔ yee jio, wa bwɔ jio, loloolo ɔ, wa he jua wa ha lɛ.​—Níts. 10:34, 35. w20.01 15 ¶5-6

Pi weku nɛ nɔ ko je mi ɔ nɛ tsɔɔ kaa e maa ya hiɔwe loo e be yae. Mawu lɛ hlaa jamɛ a ni ɔmɛ. (1 Tɛs. 2:12) Enɛ ɔ he ɔ, ko bi sanehi nɛ maa hao nihi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke nyɛmiyo ko huno piɛɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he ɔ, e sɛ nɛ wa bi nyɛmiyo ɔ kaa, ‘Ke e susu zugba a nɔ nɛ lɛ pɛ e maa hi kɛ ya neneene hwɔɔ se ɔ he ɔ, kɛ e peeɔ lɛ ha kɛɛ?’ Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami wawɛɛ kaa ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, Yehowa ma ha ‘nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ ngɛ hɛ ngmengmle ɔ e hiami ní.’ (La 145:16) Ke wa bui nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kaa a he hia wawɛɛ pe ni kpahi ɔ, lɔ ɔ poɔ wa he piɛ hulɔ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e ma nyɛ maa ba kaa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a ti ni komɛ be anɔkuale yee kɛ ya si nyagbe. (Mat. 25:10-12; 2 Pet. 2:20, 21) Se ke wa yuɔ wa he ngɛ nihi nɛ a “gbeɔ ni kpahi a yi mi” ɔ a he ɔ, wa be ni kpahi a se nyɛɛe. Wa be nihi nɛ a pɔ mɛ nu, loo nihi nɛ a le mɛ wawɛɛ, loo nihi nɛ a ngɛ Yehowa sɔmɔe be kɛkɛɛ ji nɛ ɔ po a se nyɛɛe. (Jud 16) Ke wa peeɔ jã nɛ e ba kaa jamɛatsɛmɛ ɔmɛ yi Yehowa anɔkuale hu, aloo a je asafo ɔ mi ɔ, hemi kɛ yemi nɛ wa ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi be gbɔjɔe, nɛ wa maa ya nɔ ma sɔmɔ Yehowa. w20.01 29 ¶9-10

Akɛnɛ wa ji Yehowa “bimɛ nɛ [e] suɔ” he je ɔ, wa bɔɔ mɔde kaa wa maa kase lɛ. Wa jeɔ suɔmi kpo, wa peeɔ nihi kpakpa, nɛ waa kɛ nihi a yayamihi keɔ mɛ kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ Mawu kasee. Ke nihi nɛ a li Mawu ɔ na wa su kpakpa nɛ ɔmɛ ɔ, eko ɔ, lɔ ɔ maa wo mɛ he wami konɛ a kase Mawu he ní fuu. (1 Pet. 2:12) Fɔli nɛ a ji Kristofohi ngɛ yi mi tomi kpakpa he je nɛ e sa nɛ a kase Yehowa ngɛ bɔ nɛ a kɛ a bimɛ hii si ha a mi. Ke a pee jã a, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ a bimɛ ɔmɛ nitsɛmɛ kɛ wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ ma ná huɛ bɔmi. Wa bua jɔɔ kaa Yehowa ji wa hiɔwe Tsɛ, nɛ wa suɔ nɛ ni kpahi nɛ a ba le lɛ. Wa nuɔ he ngɛ wa tsui mi kaa bɔ nɛ Matsɛ David nu he ɔ. E de ke: ‘Ma fĩa kɛ fɔ Yehowa nɔ.’ (La 34:2) Nɛ ke wa gboɔ zo hu nɛɛ? Kɛ wa maa pee kɛɛ kɛ pee kã? Ke wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma Yehowa nɛ wa ma ha nɛ e bua nɛ jɔ, kɛ ni kpahi nɛ a ma ba kase Yehowa he ní nɛ a ná he se ɔ nɔ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa peeɔ kã. Yehowa ma ha wɔ kã nɛ wa hia a. E ye bua wa nyɛmimɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, nɛ a pee kã, nɛ e maa ye bua wɔ hulɔ.​—1 Tɛs. 2:2. w20.02 11 ¶12-13

Nihi fuu nɛ a kaseɔ Baiblo ɔ yaa a hɛ mi, nɛ a haa nɛ a baptisiɔ mɛ. Se ni komɛ hu nɛ waa kɛ mɛ kaseɔ Baiblo ɔ yeɔ gbeye kaa a maa pee kaseli. A bua jɔ ní kasemi ɔ he, se a yɛ a hɛ mi nɛ a su baptisimi he. Ke o kɛ nɔ ko ngɛ Baiblo ɔ kasee ɔ, oti nɛ o kɛ maa o hɛ mi ji kaa o maa ye bua Baiblo kaselɔ ɔ nɛ e kɛ nɔ́ nɛ e ngɛ kasee ɔ nɛ tsu ní, konɛ e ba pee Kristo Kaselɔ. Yehowa suɔ nɛ nihi nɛ a je a tsui mi kɛ sɔmɔ lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, oti nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ji kaa wa maa ye bua wa Baiblo kaseli ɔmɛ konɛ a na kaa Yehowa susuɔ a he saminya kaa ni kakaakahi, nɛ e suɔ mɛ wawɛɛ. Wa suɔ nɛ waa ye bua mɛ konɛ a na Yehowa kaa “awusahi a tsɛ, kɛ yalɔyihi a he bulɔ.” (La 68:5) Ke nihi nɛ o kɛ mɛ kaseɔ Baiblo ɔ ba na bɔ nɛ Mawu suɔ mɛ ha a, lɔ ɔ ma ha nɛ suɔmi nɛ a ngɛ kɛ ha lɛ ɔ mi maa wa. Enɛ ɔ he ɔ, moo ma Yehowa su kpakpa amɛ a nɔ mi ha lɛ. Moo ye bua o Baiblo kaseli ɔmɛ konɛ a na kaa Mawu nɛ ngɛ suɔmi ɔ suɔ nɛ a ná neneene wami, nɛ e pee klaalo kaa e maa ye bua mɛ konɛ a nine nɛ su nɔ. w20.01 3 ¶7-8

Bɔfo Paulo baa e he si, enɛ ɔ he ɔ, e bi e huɛmɛ konɛ a wo lɛ he wami, nɛ a pee jã. Paulo hɛwi kaa nihi ma de kaa e gbɔjɔ akɛnɛ e ha nɛ ni kpahi wo lɛ he wami ngɛ haomi behi a mi ɔ he je. (Kol. 4:7-11) Ke wa ba wa he si nɛ wa kplɛɛ nɔ kaa wa hia bua womi ɔ, wa nyɛmimɛ ɔmɛ maa je a tsui mi kɛ ye bua wɔ. Paulo le kaa e ma nyɛ ma ná bua womi kɛ je Ngmami ɔ mi. (Rom. 15:4) E le hu kaa Ngmami ɔ ma nyɛ ma ha nɛ e ná juɛmi nɛ e kɛ da e nyagba amɛ a nya. (2 Tim. 3:15, 16) Benɛ a wo Paulo tsu si enyɔne ngɛ Roma a, e nu he kaa e be kɛe nɛ e ma gbo. E de Timoteo kaa e ba e ngɔ amlɔ nɔuu, nɛ́ e ngɔ “womi kpo ɔmɛ” hu kɛ ba. (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Mɛni he je nɛ Paulo pee jã? Ejakaa eko ɔ, Hebri Ngmami ɔ fã komɛ piɛɛ womi kpo ɔmɛ a he, nɛ Paulo ma nyɛ maa ngɔ kɛ pee e dɛ he ní kasemi. Ke wa kaneɔ Mawu Munyu ɔ be fɛɛ be kaa bɔ nɛ Paulo pee ɔ, Yehowa maa gu Ngmami ɔ nɔ kɛ ha nɛ wa nɔ gbagba nɛ te ngɛ haomi fɛɛ haomi nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi. w20.02 23-24 ¶14-15

Elifaz, Bildad kɛ Zofar kɛ be nɛ a kɛ pee dii ɔ susuu we nɔ́ nɛ a maa pee kɛ ye bua Hiob ɔ he. Mohu ɔ, a ngɛ blɔ nɔ nɛ a maa gu kɛ tsɔɔ kaa Hiob pee nɔ́ ko yaya a mohu he susue. Munyu komɛ nɛ a tu ɔ ji anɔkuale mohu lɛɛ, se níhi fuu nɛ a de ngɛ Hiob kɛ Yehowa he ɔ be mi, nɛ lɔ ɔ hu tsɔɔ kaa a be mi mi sami. A bu Hiob fɔ. (Hiob 32:1-3) Kɛ Yehowa pee e ní ngɛ sane nɛ ɔ he ha kɛɛ? E mi mi fu nyumu etɛ nɛ ɔmɛ wawɛɛ. E tsɛ mɛ ke kuasiahi, nɛ e de mɛ kaa a ha nɛ Hiob nɛ sɔle ha mɛ. (Hiob 42:7-9) Wa ma nyɛ maa kase níhi fuu ngɛ Elifaz, Bildad kɛ Zofar a nɔ hyɛmi nɔ́ yaya amɛ a mi. Kekleekle ɔ, e sɛ nɛ waa kojo wa nyɛmimɛ. (Mat. 7:2-5) Mohu ɔ, e sa nɛ waa bu mɛ tue saminya loko waa tu munyu. Ja jã loko wa maa nu si fɔfɔɛ nɛ a ngɛ mi ɔ sisi saminya. (1 Pet. 3:8) Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, loko wa maa tu munyu ko ɔ, e sa nɛ wa ná nɔ mi mami kaa nɔ́ nɛ wa yaa de ɔ ji anɔkuale, nɛ́ waa je mi mi jɔmi mi kɛ pee jã. (Efe. 4:25) Nɛ nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, níhi nɛ wa deɔ wa sibi ɔ saa Yehowa he. w20.03 22-23 ¶15-16

Behi fuu ɔ, ke wa ngɛ nihi Yehowa he ní tsɔɔe ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wɔ nitsɛmɛ hu wa leɔ Yehowa wawɛɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke Yehowa ye bua wɔ nɛ wa na tsui kpakpatsɛmɛ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa naa heii kaa Yehowa mi mi sãa lɛ ngɛ nihi a he. (Yoh. 6:44; Níts. 13:48) Ke wa na kaa wa Baiblo kaseli pee tsakemihi ngɛ a si himi mi nɛ a wo su ehe ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa naa kaa Mawu Munyu ɔ ngɛ he wami. (Kol. 3:9, 10) Nɛ ke wa na bɔ nɛ Mawu haa nihi nɛ a ngɛ wa zugba kpɔ ɔ mi ɔ he blɔ slɔɔtohi konɛ a kɛ kase e he ní nɛ a he a yi wami ɔ, lɔ ɔ hu haa nɛ wa naa kaa e toɔ e tsui si. (Rom. 10:13-15) Se ke wa ngɛ Yehowa sɔmɔe jehahi babauu jio, jehahi bɔɔ ko jio, e sɛ nɛ waa na huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ kaa nɔ́ ko kɛkɛ. Nɔ́ kake nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa naa huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Mawu wa kpɛti ɔ kaa e he jua wa ji kaa waa kɛ lɛ maa sɛɛ ní ngɛ sɔlemi mi. Ke huɛ bɔmi kpakpa maa hi o kɛ nɔ ko nyɛ kpɛti ɔ, jã nyɛ pɔɔ ní sɛɛmi. Lɔ ɔ he ɔ, ke o suɔ nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi o kɛ Mawu nyɛ kpɛti ɔ, lɛɛ moo pɔ sɔlemi, nɛ o ko ye gbeye kaa o ma de lɛ o tsui mi sanehi tsuo. w19.12 19 ¶11, 13-14

Ke wa susu munyu nɛ ɔ he ɔ, e haa nɛ wa tsui nɔɔ wa mi! Yesu nɛ e ji Mawu Matsɛ Yemi ɔ nya Matsɛ ɔ ma je haomihi tsuo nɛ Satan kɛ e je yaya nɛ ɔ kɛ ba wa nɔ ɔ kɛ je. (Yes. 65:17; 1 Yoh. 3:8; Kpoj. 21:3, 4) Munyu nɛ ɔ haa wɔ hɛ nɔ kami nitsɛnitsɛ! E ngɛ mi kaa ní tsumi nɛ Yesu kɛ wo wa dɛ ɔ mi wa mohu lɛɛ, se e piɛɛ wa he, nɛ e maa ye bua wɔ kɛ ya si be nɛ je nɛ ɔ maa ba nyagbe. (Mat. 28:19, 20) Si womi nɛ ɔ woɔ wɔ kã nitsɛ! Wa tsui nɛ maa nɔ wa mi, hɛ nɔ kami kɛ kã nɛ wa ma ná a he hia wawɛɛ ejakaa níhi kaa jã a nɔ nɛ tue mi jɔmi nɛ wa ma ná a daa si ngɛ. Lɛɛ ke nyagbahi nɛ a mi wa ba o nɔ ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ o ná tue mi jɔmi? O ma nyɛ maa kase Yesu nɛ o pee níhi nɛ e pee benɛ e kɛ kahi kpe ɔ. Kekleekle ɔ, moo sɔle, nɛ o ya nɔ nɛ o hɛɛ sɔlemi mi. Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, moo bu Yehowa tue nɛ o fiɛɛ kɛ kã ke e he wa ha mo po. Nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, ha nɛ o huɛmɛ nɛ a ye bua mo. Kɛkɛ ɔ, Mawu tue mi jɔmi ɔ maa bu o tsui kɛ o juɛmi he. (Filip. 4:6, 7) Lɔ ɔ maa ye bua mo nɛ o maa da ka fɛɛ ka nya kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ.​—Yoh. 16:33. w19.04 13 ¶16-17