April

Anɛ o kɛ ka ko nɛ nya wa ngɛ kpee lo? Eko ɔ, nɔ ko nɛ o kɛ lɛ ngɛ asafo mi ɔ pee mo nɔdɔ nɔ́ ko. (Yak. 3:2) Aloo eko ɔ, nihi nɛ o kɛ mɛ tsuɔ ní, loo o sukuu bi yeɔ o he fɛu akɛnɛ o ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ he je. (1 Pet. 4:3, 4) Aloo o weku li ngɛ mɔde bɔe kaa a maa tsi o nya nɛ o ko ya asafo mi kpehi, loo o kɛ ni kpahi nɛ ko sɛɛ o hemi kɛ yemi ɔ he ní. (Mat. 10:35, 36) Ke ka nɛ o kɛ ngɛ kpee ɔ mi wa wawɛɛ ɔ, eko ɔ, e maa pee mo kaa o kpa Yehowa sɔmɔmi. Se o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa ngɛ ka fɛɛ ka nɛ o kɛ maa kpe ɔ mi ɔ, Yehowa ma ha mo juɛmi nɛ o kɛ tsu he ní, kɛ he wami konɛ o nyɛ nɛ o fĩ si. Yehowa ha nɛ a ngma adesahi nɛ a yi mluku se a nyɛ nɛ a fĩ si ngɛ kahi a mi ɔ a nɔ hyɛmi níhi ngɛ Baiblo ɔ mi. Mɛni he je? Konɛ wa nyɛ nɛ waa kase ní ngɛ a nɔ hyɛmi ní ɔmɛ a mi. Lɔ ɔ he je nɛ Yehowa wo bɔfo Paulo he wami nɛ e ngma munyu nɛ ngɛ Roma Bi 15:4 ɔ nɛ. Ke wa kane sane nɛ ɔmɛ ɔ, e ma nyɛ maa wo wa bua, nɛ wa ma ná hɛ nɔ kami. Se bɔ nɛ pee nɛ wa ná he se ɔ, e sa nɛ waa pee babauu pe Baiblo ɔ nɛ wa maa kane kɛkɛ. E sa nɛ wa ha nɛ Baiblo ɔ nɛ kudɔ wa susumi nɛ e ta wa tsui he hulɔ. w21.03 14 ¶1-2

Anɛ o naa nihi nɛ o fiɛɛɔ sane kpakpa a kɛ haa mɛ ɔ kaa ngma nɛ a hiɛ futaa nɛ e sa nɛ a kpa lo? Ke jã a, lɛɛ o maa pee níhi etɛ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ. Kekleekle ɔ, o kɛ oya yemi maa fiɛɛ. Ní kpami be pi, lɔ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ waa to tsle. Enyɔne ɔ, o bua maa jɔ ke o na kaa nihi ngɛ sane kpakpa a tue bue. Baiblo ɔ de ke: ‘Nihi nyaa ke a ngɛ ní kpae.’ (Yes. 9:3) Etɛne ɔ, o maa na nihi kaa a ji nihi nɛ a ma nyɛ ma ba pee Yesu kaseli, nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ o tsake o munyu ɔ hɛ mi konɛ nihi a bua nɛ jɔ he. Eko ɔ, Yesu se nyɛɛli ɔmɛ ekomɛ ma susu kaa Samaria bi ɔmɛ be nyɛe maa pee Yesu kaseli, se Yesu pee we jã, mohu ɔ, e na mɛ kaa nihi nɛ a ma nyɛ ma ba pee e kaseli. E sa nɛ wɔ hu waa na nihi nɛ a ngɛ wa zugba kpɔ ɔmɛ a mi ɔ kaa a ma nyɛ ma ba pee Kristo kaseli. Bɔfo Paulo pee enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha wɔ. E kase nihi nɛ e fiɛɛ kɛ ha mɛ ɔ a hemi kɛ yemi ɔ he ní, e susu níhi nɛ nihi a bua jɔ he ɔ a he, nɛ e na nihi kaa a ma nyɛ ma ba pee Yesu kaseli. w20.04 8-9 ¶3-4

E sa nɛ waa nu bɔ nɛ ni kpahi nuɔ he ha a sisi mohu pe nɛ wa maa kojo mɛ. Nɔ nɛ nuɔ wɔ sisi pe kulaa ji Yehowa. Enɛ ɔ he ɔ, mo bi lɛ nɛ e ye bua mo konɛ o nyɛ nɛ o na nihi kaa bɔ nɛ e naa mɛ ɔ, nɛ o mi mi nɛ sã mo ngɛ a he. E sa nɛ wa mi mi nɛ sã wɔ ngɛ nyɛmimɛ tsuo a he nɛ wa ko hyɛ nɔ ko hɛ mi. Nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ a ní peepee ngɔ haomi kɛ ba a nɔ. Haomi nɛ ɔmɛ ekomɛ ngɛ kaa nɔ́ nɛ ba Yona, Eliya, Hagar kɛ Lot a nɔ ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wɔ tsuo wa ní peepee ngɔ haomi kɛ ba wɔ nitsɛmɛ wa nɔ hyɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e hi wawɛɛ kaa Yehowa de wɔ ke waa nu he kɛ ha wa sibi. (1 Pet. 3:8) Ke wa bu Yehowa tue ɔ, wa haa nɛ kake peemi nɛ ngɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ wa kpɛti ngɛ je kɛ wɛ ɔ mi waa. Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ waa fia wa pɛɛ si kaa wa maa bu wa nyɛmimɛ tue, nɛ waa le mɛ, nɛ wa mi mi nɛ sã wɔ ngɛ a he. w20.04 18-19 ¶15-17

Yesu bu Yehowa tue kɛ pee nɔ hyɛmi nɔ́ kɛ ha wɔ. Enɛ ɔ he ɔ, blɔ kake nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ bu Yehowa tue ji kaa wa maa nyɛɛ Yesu nane mami he ɔmɛ a se haa. (Yoh. 8:29) Bɔ nɛ pee nɛ waa ya nɔ nɛ waa nyɛɛ ngɛ anɔkuale ɔ nya a, e sa nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa ji anɔkuale Mawu, nɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e deɔ wɔ ngɛ e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ mi ɔ ji anɔkuale. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yesu ji Mesia a nɛ a wo e he si ɔ nɛ. Mwɔnɛ ɔ, nihi fuu he we yi kaa a pɔ Yesu nu kaa Mawu Matsɛ Yemi ɔ nya Matsɛ. Yohane bɔ kɔkɔ kaa “nɔ sisili fuu” ngɛ, nɛ a ma nyɛ maa sisi nihi nɛ a be nɔ mi mami ngɛ nɔ́ nɛ a heɔ yeɔ ngɛ Yehowa kɛ Yesu he ɔ mi. (2 Yoh. 7-11) Yohane ngma ke: “Anɛ pi nɔ nɛ e kplɛɛ we nɔ kaa Yesu ji Kristo ɔ ji lakpatsɛ ɔ lo?” (1 Yoh. 2:22) Nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ a ko sisi wɔ ji kaa wa maa kase Mawu Munyu ɔ. Ke wa pee jã a, wa ma ba le Yehowa kɛ Yesu. (Yoh. 17:3) Nɛ wa ma ná nɔ mi mami kaa wa na anɔkuale ɔ. w20.07 21 ¶4-5

Nɔ́ kake nɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ko pee “tɛmi tɛ” kɛ ha wa nyɛmimɛ nɛ waa kɛ mɛ ngɛ fo ɔ tue ɔ ji kaa wa maa ngmɛ mɛ blɔ nɛ a pee níhi ngɛ a dɛ he mohu pe nɛ waa kɛ wa susumi maa nyɛ a nɔ. (Rom. 14:19-21; 1 Kor. 8:9, 13) Ke wa pee jã a, wa maa je ekpa ngɛ fo tulɔ nitsɛ nɛ e bɔɔ mɔde wawɛɛ konɛ lɛ pɛ e nine nɛ su jlasi ɔ nɔ ɔ he. Fo tuli nɛ ɔmɛ susuɔ mɛ pɛ a he. Lɔ ɔ he ɔ, a bɔɔ mɔde kaa a ma tsitsɛɛ ni kpahi konɛ a ye kekle blɔ he. Se ngɛ fo nɛ wɔ Kristofohi wa ngɛ tue ɔ mi ɔ, waa kɛ wa he si we koli. (Gal. 5:26; 6:4) Oti nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ji kaa wa maa ye bua nihi babauu konɛ waa kɛ mɛ nɛ gbe fo ɔ tumi nya nɛ wa ná hiɔwo nɛ ji neneene wami ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wa bɔɔ mɔde kaa waa kɛ ga womi nɛ ji, ‘nyɛ ko fo nyɛ nitsɛmɛ pɛ nyɛ nɔ́ mi, se mohu nyɛ fo ni kpahi hu a nɔ́ mi’ ɔ ma tsu ní. (Filip. 2:4) Ngɛ fo nɛ wɔ hu wa ngɛ tue ɔ mi ɔ, Yehowa ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa wa nine maa su hiɔwo ɔ nɔ ke wa tu fo ɔ kɛ gbe nya. Lɔ ɔ ji neneene wami nɛ wa ma ná ngɛ hiɔwe aloo ngɛ paradeiso zugba a nɔ ɔ nɛ. w20.04 28 ¶10; 29 ¶12

Kristofohi ayɔhi abɔ hu maa sɛ je ehe ɔ mi. Nihi nɛ a yi ma ná wami ngɛ zugba a nɔ ɔ maa na gbenɔ nɔ kunimi yemi kpa ko. A maa na nihi babauu nɛ a gbo blema a nɛ a tle mɛ si kɛ ba zugba a nɔ. Hyɛ bɔ nɛ wa bua maa jɔ ha ke ní nɛ ɔmɛ tsuo ba mi! (Níts. 24:15) Nihi tsuo nɛ a maa ye Yehowa anɔkuale ɔ maa ye gbenɔ nɛ a ná kɛ je Adam ngɔ ɔ nɔ kunimi, nɛ a maa hi si kɛ ya neneene. E sa nɛ Kristofohi tsuo nɛ a ngɛ wami mi amlɔ nɛ ɔ bua nɛ jɔ gbogboehi a si tlemi ɔ he munyu nɛ woɔ nɔ he wami nɛ Paulo ngma kɛ ya ha Korinto bi ɔmɛ ɔ he. Wa ngɛ yi mi tomihi fuu a he je nɛ e sa nɛ waa bu Paulo ga womi nɛ e kɛ ha kaa wa tsu babauu ngɛ “Nyɔmtsɛ ɔ ní tsumi ɔ” mi ɔ tue. (1 Kor. 15:58) Ke waa kɛ anɔkuale yemi kɛ kã tsu ní tsumi nɛ ɔ, wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa wa ma ná bua jɔmi hwɔɔ se. Hwɔɔ se si himi ɔ maa pee bua jɔmi wawɛɛ pe bɔ nɛ wa ma nyɛ ma susu he. E maa tsɔɔ kaa dengme nɛ wa gbo ngɛ Nyɔmtsɛ ɔ ní tsumi ɔ mi ɔ pee we yaka. w20.12 13 ¶16-17

Ke gbamihi nɛ ngɛ Ezekiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; kɛ Kpo Jemi 16:13-16, 21 ɔ tu nɔ́ kake he munyu ɔ, lɛɛ wa ma nyɛ maa hyɛ níhi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ blɔ. Ke amanehlu ngua a je sisi ɔ, be komɛ a se ɔ, “matsɛmɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ zugba a nɔ hehi tsuo nɛ nimli ngɛ” ɔ ma bua a he nya. (Kpoj. 16:13, 14) Baiblo ɔ tsɛɛ je mahi nɛ a pee kake nɛ ɔ ke ‘Gog nɛ ngɛ Magog zugba a nɔ ɔ.’ (Eze. 38:2) Je ma nɛ ɔmɛ ma ya tua Mawu we bi tsuo, nɛ a maa bɔ mɔde kaa a ma kpata a hɛ mi kulaa. Ngɛ gbami ɔ mi ɔ, bɔfo Yohane tsɔɔ kaa gbiɛ ngo ngu nguanguahi maa nɛ kɛ pue Mawu he nyɛli a nɔ. Jamɛ a gbiɛ ngo ngu ɔ ma nyɛ maa pee kojomi sɛ gbi nɛ Yehowa we bi maa fiɛɛ ɔ. Enɛ ɔ lɛ maa wo Gog nɛ je Magog ɔ mi mi la a nɛ, nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ e ma ya tua Mawu we bi kɛ yi mi tomi ɔ kaa e ma kpata a hɛ mi kulaa.​—Kpoj. 16:21. w20.05 15 ¶13-14

Mawu mumi klɔuklɔu ɔ ji nike ní nɛ e sa nɛ wa je hɛ sa kpo ngɛ he. Wa ma nyɛ ma je hɛsa kpo wawɛɛ ngɛ mumi klɔuklɔu ɔ he ke wa susu níhi nɛ Mawu gu mumi klɔuklɔu ɔ nɔ kɛ ngɛ pee ngɛ wa be nɛ ɔ mi ɔ he. Loko Yesu maa kpale kɛ ho hiɔwe ya a, e de e kaseli ɔmɛ ke: “Ke mumi klɔuklɔu ɔ ná ba nyɛ nɔ ɔ, nyɛ ma ná he wami nɛ nyɛ maa pee ye we odasefohi . . . kɛ yaa su zugba a nɔ hehi nɛ a kɛ wawɛɛ ɔ.” (Níts. 1:8) Ngɛ mumi klɔuklɔu ɔ yemi kɛ buami nya a, nihi maa pee ayɔ kpaanyɔ kɛ fã ngɛ Yehowa sɔmɔe ngɛ je kɛ wɛ. Jehanɛ hu ɔ, Mawu we bi ngɛ mumi mi paradeiso ɔ mi ejakaa Mawu mumi ɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa jeɔ su kpakpahi kaa suɔmi, bua jɔmi, tue mi jɔmi, tsui si tomi, mi mi jɔmi, kpakpa peemi, hemi kɛ yemi, he jɔmi kɛ he nɔ yemi kpo. Su nɛ ɔmɛ ji “mumi ɔ yiblii ɔ” nɛ. (Gal. 5:22, 23) Mumi klɔuklɔu ɔ ji nike ní nɛ se be! w20.05 28 ¶10; 29 ¶13

Ngɛ yi mi tomi komɛ a he je ɔ, wa ma nyɛ ma de kaa wa maa le wa suɔli nɛ a gbo nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ a mi tso. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ gbogboehi a si tlemi nɛ ya nɔ blema a nya a, wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa ke Yehowa tle nihi nɛ a gbo ɔ si kɛ ba wami mi ɔ, a maa tu munyu kaa bɔ nɛ a tuɔ munyu, a ma susu níhi a he kaa bɔ nɛ a peeɔ loko a gbo ɔ, nɛ wa ma nyɛ ma yo mɛ. Mo kai kaa Yesu ngɔ gbenɔ kɛ to mahe he, nɛ e ngɔ bɔ nɛ a tsɛ̃ɛɔ nɔ ko ngɛ mahe mi ha a kɛ to gbogboehi a si tlemi ɔ he. (Mat. 9:18, 24; Yoh. 11:11-13) Ke a tsɛ̃ɛ nɔ ko ngɛ mahe mi ɔ, e tsakee we, e peeɔ níhi kaa bɔ nɛ e ngɛ loko e kɛ hwɔ mahe ɔ, nɛ e kaiɔ níhi nɛ e pee loko e hwɔ mahe ɔ. Mo susu Lazaro sane ɔ he nɛ o hyɛ. E gbo ligbi eywiɛ sɔuu, nɛ e nɔmlɔ tso ɔ bɔni puɛmi. Se kɛ̃ ɔ, benɛ Yesu tle lɛ si pɛ ɔ, e nyɛmiyi ɔmɛ le e mi tso amlɔ nɔuu, nɛ Lazaro hu kai mɛ.​—Yoh. 11:38-44; 12:1, 2. w20.08 14 ¶3; 16 ¶8

Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kɛ jijɔ kpa amɛ sɔ ngɛ blɔ komɛ a nɔ. Yehowa suɔ jijɔ kpa amɛ kaa bɔ e suɔ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ. Kuu enyɔ nɛ ɔmɛ tsuo a he jua wa ha Yehowa. Wa ma nyɛ ma de jã ejakaa Yehowa gu e Bi ɔ kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ kɛ he nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kɛ jijɔ kpa amɛ tsuo. Slɔɔto nɛ ngɛ kuu enyɔ nɛ ɔmɛ a kpɛti ji kaa a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ekpaekpa. Se loko a nine maa su a hiɔwo ɔ nɔ ɔ, jã mɛ tsuo a ya nɔ nɛ a ye Mawu kɛ Kristo anɔkuale. (La 31:23) Jehanɛ hu ɔ, Yehowa haa nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ kɛ jijɔ kpa amɛ tsuo e mumi klɔuklɔu ɔ nɛ a kɛ tsuɔ níhi nɛ e sa nɛ a tsu ngɛ e sɔmɔmi mi. Yehowa ha e sɔmɔli nɛ a jɔɔ a he nɔ kɛ ha lɛ ɔ a kpɛti nɔ fɛɛ nɔ hɛ kɛ nɔ fɔmi ko nɛ se be. (Yer. 29:11) Kristo gbenɔ ɔ Kaimi ɔ ji he blɔ nɛ se be nɛ wɔ tsuo wa náa kɛ jeɔ Mawu kɛ Kristo yi ngɛ nɔ́ nɛ a pee kɛ ha wɔ konɛ wa ná neneene wami ɔ he. Kaimi ɔ nɛ a peeɔ daa jeha a ji ní peemi ko nɛ e he hia Kristofohi tsuo. w21.01 18 ¶16; 19 ¶19

Nihi nɛ a yaa Kaimi ɔ a kpɛti nihi babauu ji nihi nɛ a ngɛ hɛ nɔ kami kaa a maa hi zugba a nɔ. Ke jã a, lɛɛ mɛni he je nɛ a yaa mɔ? Wa ma nyɛ maa ngɔ yi mi tomi he je nɛ ni komɛ yaa yo kpeemi ko sisi ɔ kɛ to yi mi tomi he je nɛ wa yaa Kaimi ɔ sisi ɔ he. Nihi yaa yo kpeemi ko sisi kɛ tsɔɔ kaa a suɔ ayɛflo ɔ kɛ e huno ɔ, nɛ a suɔ nɛ a fĩ a se. Jã nɔuu kɛ̃ nɛ jijɔ kpa amɛ hu yaa Kaimi ɔ konɛ a kɛ tsɔɔ kaa a suɔ Kristo kɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ, nɛ a suɔ nɛ a fĩ a se. Jehanɛ hu ɔ, jijɔ kpa amɛ yaa Kaimi ɔ ejakaa a hɛ sa Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ nɛ ha nɛ a ná hɛ nɔ kami kaa a maa hi zugba a nɔ kɛ ya neneene ɔ. Yi mi tomi kpa he je nɛ jijɔ kpa amɛ yaa Kaimi ɔ ji kaa a suɔ nɛ a bu Yesu fami ɔ tue. Benɛ Yesu kɛ e bɔfo anɔkualetsɛmɛ ɔmɛ ye kekleekle Nyɔmtsɛ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ, e de mɛ ke: “Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ pee enɛ ɔ, [nɛ] nyɛ kɛ kai mi.” (1 Kor. 11:23-26) Enɛ ɔ he ɔ, jijɔ kpa amɛ maa ya nɔ maa ya Nyɔmtsɛ ɔ Gbɔkuɛ Niye Ní ɔ sisi kɛ ya si be nɛ a maa ngɔ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ tsuo kɛ ho hiɔwe ya. w21.01 17-18 ¶13-14

Ke wa suɔ nɔ ko niinɛ ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa ní peepee kɛ tsɔɔ jã kɛ gu ní kpakpahi nɛ wa maa pee kɛ ha nɔ ɔ nɔ. (Kɛ to Yakobo 2:17, 26 he.) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa suɔ wɔ. (1 Yoh. 4:19) Nɛ e guɔ munyuhi nɛ a ngma ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ e suɔ wɔ ha. (La 25:10; Rom. 8:38, 39) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ngɛ nɔ mi mami kaa Mawu suɔ wɔ, pi ngɛ níhi nɛ e de ɔ pɛ he je, se mohu kɛ gu níhi nɛ e pee ɔ nɔ. Yehowa ha nɛ e Bi nɛ e fiɛ we e he ɔ ba na nɔ́, nɛ e gbo kɛ ha wɔ. (Yoh. 3:16) Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa suɔ wɔ. Ke wa buɔ Yehowa kɛ Yesu tue ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ mɛ. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Yesu nitsɛ fã wɔ kaa waa suɔ ni kpahi. (Yoh. 13:34, 35) E sɛ nɛ waa ngɔ wa munyu tutui pɛ kɛ tsɔɔ kaa wa suɔ wa nyɛmimɛ, mohu ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa ní peepee hu kɛ tsɔɔ jã.​—1 Yoh. 3:18. w21.01 9 ¶6; 10 ¶8

Nihi nɛ a kɛ mumi klɔuklɔu ɔ pɔ mɛ nu ɔ ngɛ hɛ nɔ kami kaa a kɛ Yesu maa hi si daa, nɛ a maa piɛɛ e he kɛ ye matsɛ ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ mi. A kɛ Kristo maa hi si, nɛ tsɔɔ kaa a maa na lɛ, a kɛ lɛ maa sɛɛ ní, nɛ a kɛ lɛ maa bɔ. (Yoh. 14:2, 3) Yesu ma je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ nihi nɛ a ngɛ hɛ nɔ kami kaa a maa hi zugba a nɔ ɔ, nɛ e maa hyɛ a nɔ. E ngɛ mi kaa a be Yesu nae mohu lɛɛ, se huɛ bɔmi nɛ ngɛ a kɛ lɛ a kpɛti ɔ mi maa wa wawɛɛ, nɛ a kɛ bua jɔmi maa hi si kaa bɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu to he blɔ nya ha mɛ ɔ. (Yes. 9:6, 7) Ke wa kplɛɛ Yesu nine fɔmi kaa waa kɛ lɛ nɛ pee huɛ ɔ nɔ ɔ, wa ma ná jɔɔmihi babauu. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, amlɔ nɛ ɔ po ɔ, e jeɔ suɔmi kpo kɛ haa wɔ, nɛ e yeɔ bua wɔ. Wa ngɛ he blɔ kaa wa maa hi si kɛ ya neneene. Nɛ nɔ́ nɛ pe kulaa a, huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yesu wa kpɛti ɔ ma ha nɛ wa nine nɛ su juetli nɛ pe kulaa a nɔ, nɛ tsɔɔ kaa huɛ bɔmi kpakpa maa hi waa kɛ Yehowa, nɛ ji Yesu Tsɛ ɔ wa kpɛti. E ji he blɔ nɛ se be kaa a ma tsɛ wɔ ke Yesu huɛmɛ! w20.04 25 ¶15-16

Bɔfo Paulo ngma sɛ womi nɛ ɔ kɛ ya ha Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a ngɛ Korinto nɛ a ma tle mɛ si kɛ ya hiɔwe ɔ. Kristofo nɛ ɔmɛ ji nihi nɛ ‘a tsu a he nɛ a kɛ Kristo Yesu pee kake, nɛ a tsɛ mɛ kaa a ba pee ni klɔuklɔuhi.’ Paulo tu “nihi nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi ngɛ Kristo mi ɔ” hu a he munyu. (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Ngɛ sɛ womi kpa nɛ Paulo ngma a mi ɔ, e tsɔɔ kaa nihi nɛ a “kɛ [Yesu] pee kake ngɛ gbenɔ nɛ ngɛ kaa e nɔ́ ɔ mi ɔ . . . kɛ lɛ maa pee kake ngɛ si nɛ́ a tle lɛ kɛ je gbeje ɔ hu mi.” (Rom. 6:3-5) A tle Yesu si kaa mumi mi nɔmlɔ nɛ e ho hiɔwe ya. Jã nɛ e maa ba ngɛ nihi nɛ a ‘kɛ Kristo pee kake’ nɛ ji Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a blɔ fa mi. Paulo ngma kaa Kristo nɛ a tle lɛ si ɔ ji “kekle yiblii ngɛ nihi nɛ a nɔ gbenɔ mahe mi ɔmɛ a kpɛti.” (1 Kor. 15:20) Yesu ji kekle nɔ nɛ a tle lɛ si kaa mumi mi nɔmlɔ nɛ e nine su hiɔwo nɛ ji neneene wami ɔ nɔ. w20.12 5-6 ¶15-16

Mwɔnɛ ɔ, ke nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ gbo ɔ, a tleɔ mɛ si kɛ yaa hiɔwe amlɔ nɔuu. Bɔfo Paulo munyu nɛ ngɛ 1 Korinto Bi 15:51, 52 ɔ maa munyu nɛ ɔ nɔ mi. Ke a tle Kristo nyɛmimɛ nɛ ɔmɛ si ɔ, a bua maa jɔ wawɛɛ. Baiblo ɔ tsɔɔ wɔ ní tsumi nɛ nihi nɛ a tsakeɔ “kaa a fiaa hɛ ngmɛ ɔ” ma tsu ngɛ hiɔwe. Yesu de mɛ ke: “Nɔ nɛ e yeɔ kunimi nɛ e hɛɛɔ ye ní peepee ɔmɛ a mi kɛ ya siɔ nyagbe ɔ, ma ha lɛ he blɔ ngɛ je ma amɛ a nɔ, kaa bɔ nɛ imi hu ye nine su nɔ kɛ je Tsɛ ɔ ngɔ ɔ, nɛ e kɛ dade tso maa hyɛ ni ɔmɛ a nɔ konɛ a ywia wɔtsɔwɔtsɔ kaa zu buɛhi.”​—Kpoj. 2:26, 27. w20.12 12 ¶14-15

Yesu nɛ bɔfo Paulo tsɛ lɛ ke “kekle yiblii” ɔ tsɔɔ kaa pee se ɔ, a ma tle ni kpahi hu si kɛ ya hiɔwe. Bɔfo ɔmɛ kɛ ni kpahi nɛ a ‘kɛ Kristo pee kake’ ɔ maa nyɛɛ Yesu se. (1 Kor. 15:18) Ngɛ be nɛ sa mi ɔ, a ma tle mɛ si kɛ ya hiɔwe kaa bɔ nɛ a tle Yesu si ɔ. Benɛ Paulo ngma sɛ womi kɛ ya ha Korinto bi ɔmɛ ɔ, jamɛ a be ɔ, a tle we nihi nɛ a ‘kɛ Kristo pee kake’ ɔ si kɛ yɛ hiɔwe lolo. Paulo tsɔɔ kaa nɔ́ nɛ ɔ maa ya nɔ hwɔɔ se. E de ke: “Nɔ fɛɛ nɔ ngɛ lɛ nitsɛ e blɔ he nɛ sa: Kristo ji kekle yiblii, lɔ ɔ se ɔ, nihi nɛ a ji Kristo níhi ngɛ be nɛ e ba a mi.” (1 Kor. 15:23; 1 Tɛs. 4:15, 16) Mwɔnɛ ɔ, wa ngɛ be nɛ a gba kɛ fɔ si kaa Kristo maa “ba a” mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e ma bi nɛ bɔfo ɔmɛ kɛ Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a gbo ɔ nɛ a mlɛ kɛ ya si be nɛ Kristo maa ba. Lɔ ɔ se ɔ, a nine maa su hiɔwo nɛ a ma ná ngɛ hiɔwe ɔ nɔ nɛ a “kɛ [Yesu nɛ] pee kake ngɛ si nɛ́ a tle lɛ kɛ je gbeje ɔ . . . mi.”​—Rom. 6:5. w20.12 5 ¶12; 6 ¶16-17

Bɔfo Paulo ngɛ nihi nɛ a tle mɛ si kɛ “mumi nɔmlɔ tso” nɛ ma ha nɛ a hi si ngɛ hiɔwe ɔ a he munyu tue. (1 Kor. 15:43, 44) Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, e ngɛ he lo nɔmlɔ tso, se benɛ a tle lɛ si ɔ e ba “pee mumi nɛ e haa nɔ wami,” nɛ e kpale kɛ ho hiɔwe ya. Jã kɛ̃ nɛ a ma tle Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ hu si kɛ nɔmlɔ tso nɛ ma ha nɛ a nyɛ nɛ a hi si ngɛ hiɔwe. Paulo de ke: “Kaa bɔ nɛ wa ji nɔ nɛ a kɛ zu bɔ lɛ ɔ henɔ ɔ, jã kɛ̃ nɛ wa maa pee hiɔwe nɔ ɔ hu henɔ.” (1 Kor. 15:45-49) Mo kai kaa a tle we Yesu si kaa he lo kɛ muɔ. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ Paulo ngɛ e munyu ɔ nya gbee ɔ, e tsɔɔ nɔ́ he je. E de ke: “He lo kɛ muɔ nine be nyɛe maa su Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɔ” ngɛ hiɔwe. (1 Kor. 15:50) A be bɔfo ɔmɛ kɛ ni kpahi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ si tlee kaa he lo kɛ muɔ nɛ puɛɔ ɔ. w20.12 10-11 ¶10-12

Mawu ngɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ kudɔ Yesu kaseli ɔmɛ nɛ a ngma hiɔwe yami he hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ he sane. Bɔfo Yohane ngma ke: “Wa ji Mawu bimɛ, se bɔ nɛ wa maa hi ha a lɛɛ, a je we kpo ngɔ tsɔɔ we wɔ lolo. Wa le kaa ke a je lɛ kpo ɔ, wa maa pee kaa lɛ.” (1 Yoh. 3:2) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ li bɔ nɛ a si himi maa hi ha ke a tle mɛ si kɛ ya hiɔwe kaa mumi mi nimli. Se ke a nine su jɔɔmi nɛ ɔ nɔ ɔ, a maa na Yehowa kɛ a hɛngmɛ. Baiblo ɔ tu nɔ́ nɛ ɔ he munyu bɔɔ. Nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ maa piɛɛ Kristo he kɛ “kpata nɔ yemihi tsuo kɛ he blɔhi tsuo kɛ he wami a hɛ mi.” E ma kpata “gbenɔ [nɛ] ji nyagbe he nyɛlɔ” ɔ hɛ mi. Nɛ nyagbe ɔ, Yesu kɛ nihi nɛ a maa piɛɛ e he kɛ ye matsɛ ɔ maa ngɔ mɛ nitsɛmɛ a he kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko kɛ wo Yehowa sisi. (1 Kor. 15:24-28) E maa pee bua jɔmi be nitsɛnitsɛ! w20.12 8 ¶2

Kristofohi anɔkualetsɛmɛ nɛ a be hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a kɛ Kristo maa hi hiɔwe ɔ hu ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ gbogboehi a si tlemi ɔ mi. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa a ma tle bɔfo Paulo kɛ ni kpahi nɛ a maa ya hiɔwe ɔ si ngɛ “gbogboehi a si tlemi nɛ sɛ hlami ɔ” mi. (Filip. 3:11) Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ we kaa gbogboehi a si tlemi kpa ko maa nyɛɛ se lo? Enɛ ɔ kɛ nɔ́ nɛ Hiob he ye kaa e maa ba e nɔ hwɔɔ se ɔ kɔ. (Hiob 14:15) “Nihi nɛ a ji Kristo níhi ngɛ be nɛ e ba a mi” ɔ maa piɛɛ Yesu he ngɛ hiɔwe benɛ e ma kpata nɔ yemihi tsuo kɛ he blɔhi tsuo kɛ he wami a hɛ mi ɔ. Nɛ a ma kpata “gbenɔ [nɛ] ji nyagbe he nyɛlɔ” ɔ hu hɛ mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ya hiɔwe ɔ be gboe hu gblegbleegble. (1 Kor. 15:23-26) Nihi nɛ a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a maa hi zugba a nɔ ɔ ma nyɛ ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ nɔ́ nɛ Paulo de ngɛ mwɔnɛ ɔ ngmami ɔ mi ɔ mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi nɛ a dɛ be nyɛe maa ya hiɔwe, enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma de kaa munyu nɛ ɔ kɔɔ nihi nɛ a ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a ma tle mɛ si kɛ ba zugba a nɔ ɔ a he. w20.12 6-7 ¶18-19

Eko ɔ, wa ma bi ke, ‘Kɛ ma pee kɛɛ kɛ le kaa Yehowa ngɔ ye tɔmi kɛ ke mi niinɛ?’ Ke o bi o he jamɛ a sane ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa ma nyɛ maa ngɔ o tɔmi kɛ ke mo. Jeha komɛ nɛ be ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ de ke: “Eko ɔ, wa maa hi ní yayahi nɛ wa pee kɛ be ɔ pee ekohu, nɛ e ma nyɛ maa ba kaa wa nyɛ we nɛ waa ye gbɔjɔmi komɛ nɛ wa ngɛ loko wa bɔni Mawu sɔmɔmi ɔ a nɔ. . . . Ko susu kaa Yehowa be nyɛe nɛ e kɛ o tɔmi ɔ nɛ ke mo. Lɔ ɔ ji susumi nɛ Satan suɔ nɛ o ná. Ke o kpale tɔ̃ tɔmi nɛ ɔmɛ ɔ, o yeɔ aywilɛho nɛ o mi mi fuɔ o he. Ke e ba jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa pi nɔmlɔ yaya ji mo, nɛ Yehowa ma nyɛ maa ngɔ o tɔmi ɔ kɛ ke mo. Yaa nɔ nɛ o ba o he si nɛ o sɔle kɛ ha Mawu nɛ e ngɔ o tɔmi ɔ kɛ ke mo, e ye bua mo nɛ o ná he nile kpakpa, nɛ́ e ye bua mo konɛ o ko pee jamɛ a nɔ́ yayami ɔ hu.” Loko bɔfo Paulo ma ba pee Kristofo no ɔ, e pee yayami komɛ nɛ hɛdɔ ngɛ he. Paulo kai níhi nɛ e pee kɛ be ɔ. (1 Tim. 1:12-15) Se e he ye kaa kɛ gu kpɔmi afɔle sami ɔ nɔ ɔ, a ma nyɛ maa ngɔ e tɔmi kɛ ke lɛ, nɛ e na kpɔmi nɔ́ ɔ kaa e ji nike ní nɛ Mawu kɛ ha lɛ. Enɛ ɔ he ɔ, Paulo ha we nɛ e he nile nɛ ya nɔ nɛ e hi lɛ fɔ bue tsɔ, mohu ɔ, e kɛ ma e hɛ mi kaa e maa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ma nyɛ ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi. w20.11 27 ¶14; 29 ¶17

Satan kɛ níhi fuu kaa wɔ konɛ waa pee yayami. Kɛ wa maa pee kɛɛ kɛ da nya? E yi kaa o ma susu kaa tɔmi ko be ní nɛ ɔmɛ a he tsɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, wa ma de wa he ke: ‘Ke i pee nɔ́ nɛ ɔ, a be mi fiee kɛ je asafo ɔ mi, lɔ ɔ he ɔ, tɔmi ko be he tsɔ.’ Susumi nɛ ɔ dɛ kulaa. E maa hi kaa wa ma bi wa he sanehi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ: ‘Anɛ Satan ngɛ nɔ́ nɛ ɔ nɔ gue kɛ gba ye tsui mi lo? Ke i ha nɛ akɔnɔ yaya ná ye nɔ he wami ɔ, anɛ lɔ ɔ maa gbe Yehowa biɛ ɔ he guɛ lo? Anɛ ní peepee nɛ ɔ ma ha nɛ ma hɛ kɛ su Mawu he aloo e ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ i kɛ Mawu wa kpɛti ɔ ma puɛ?’ Mo pue o yi mi tɛ ngɛ sane bimi nɛ ɔmɛ a he. Moo sɔle kɛ bi juɛmi konɛ o nyɛ nɛ o kɛ anɔkuale yemi nɛ ha sane bimi nɛ ɔmɛ a heto. Ke o pee jã a, e maa po o he piɛ. E ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o kɛ kã nɛ da kahi a nya kaa bɔ nɛ Yesu pee benɛ e de ke: “Satan, jee hiɛ ɔ kɛ ho!” ɔ. (Mat. 4:10) Mo kai kaa tsui nɛ mi gba a, se nami ko be he. w20.06 12-13 ¶16-17

Wa jeɔ he si bami mi kɛ buɔ Yehowa tue, ejakaa wa le kaa e le nɔ́ nɛ hi ha wɔ be fɛɛ be. (Efe. 4:22-24) He si bami haa nɛ waa kɛ Yehowa suɔmi nya ní peemi yeɔ kekle blɔ he nɛ wa buɔ ni kpahi kaa a nɔ kuɔ pe wɔ. Enɛ ɔ haa nɛ huɛ bɔmi kpakpa hii waa kɛ Yehowa wa kpɛti, nɛ huɛ bɔmi kpakpa hii waa kɛ wa nyɛmimɛ wa kpɛti hulɔ. (Filip. 2:3) Ke wa hyɛ we nɛ hi ɔ, nihi nɛ a woɔ a he nɔ nɛ a foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi ngɛ Satan je nɛ ɔ mi ɔ a ní peepee ma nyɛ ma ná wa nɔ he wami. Eko ɔ, nɔ́ ko kaa jã ya nɔ ngɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ a ti ni komɛ a blɔ fa mi. Bɔfo Paulo ngma kɛ ya ha Roma bi ɔmɛ ke: “I ngɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ngɛ nyɛ kpɛti ngɛ lejɛ ɔ dee kaa e ko bu e he pe bɔ nɛ e sa kaa e bu e he, mohu ɔ, e susu níhi a he konɛ e ná juɛmi nɛ mi tsɔ.” Paulo yɔse kaa e sa nɛ waa bu wa he bɔ nɛ sa. Se he si bami ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ngmɛ pɛpɛɛpɛ ngɛ bɔ nɛ wa naa wa he ha a mi. Nɛ e maa ye bua wɔ konɛ wa ko bu wa he pe bɔ nɛ sa. w20.07 2 ¶1-2

Ngɛ Matsɛ Asa be ɔ mi ɔ, tue mi jɔmi be nɛ a ná a ba nyagbe. Ta buli ayɔ kake nɛ a he wa nɛ a je Etiopia a ba tua mɛ. A tatsɛ Zera ngɛ nɔ mi mami kaa e kɛ e tabo ɔ maa ye Yuda nɔ kunimi. Se Matsɛ Asa lɛɛ, e ngɔɛ e hɛ kɛ fɔ ta buli ɔmɛ a yibɔ ɔ nɔ, mohu ɔ, e ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa e Mawu ɔ nɔ. Asa sɔle nɛ e de ke: ‘Yehowa, wa Mawu, moo piɛɛ wa he koo! Ejakaa wa ngɔ wa hɛ ngɔ fɔ o nɔ. Wa ba ngɛ o biɛ mi, konɛ waa kɛ asafo babauu nɛ ɔ ba kpe.’ (2 Kron. 14:11) E ngɛ mi kaa Etiopia tabo ɔ hiɛ kulaa pe Yuda tabo ɔ mohu lɛɛ, se Asa le kaa Yehowa ngɛ he wami ɔ kɛ nyɛmi ɔ nɛ e kɛ maa ye bua e we bi. Yehowa hu ha we nɛ Asa nine nɛ nyɛ si; a ye Etiopia tabo ɔ nɔ kpɔtɔɔ. (2 Kron. 14:8-13) Wa li nɔ́ nɛ maa ba wa ti nɔ ko nɔ hwɔɔ se, se wa le kaa tue mi jɔmi be nɛ Yehowa we bi ngɛ mwɔnɛ ɔ be si hie daa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu gba kɛ fɔ si kaa ngɛ nyagbe ligbi ɔmɛ a mi ɔ, “je ma amɛ tsuo maa nyɛ” e kaseli ɔmɛ.​—Mat. 24:9. w20.09 17-18 ¶14-16

Nɔ ko be nɛ e suɔ nɛ a jɛ lɛ. Se ke wa he nyɛli jɛ wɔ nɛ lɔ ɔ ha nɛ wa mi mi fu wawɛɛ ɔ, e ma nyɛ ma jɔ̃ wa kɔni mi. (Abɛ 24:10) Ke nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ wɔ ɔ jɛ wɔ ɔ, kɛ e sa nɛ waa nu he ha kɛɛ? Bɔfo Paulo tsɔɔ kaa e “bua jɔɔ ngɛ . . . jɛmihi a mi.” Wɔ hu wa ma nyɛ maa pee jã. Mɛni he je? Ejakaa ke nihi jɛ wɔ nɛ a te si kɛ wo wɔ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ji Yesu kaseli nitsɛnitsɛ. (1 Pet. 4:14) Yesu tsɔɔ kaa a maa te si kɛ wo e se nyɛɛli. (Yoh. 15:18-20) Nɔ́ nɛ ɔ ba mi ngɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ a blɔ fa mi. Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ Hela bi a ní peepee ná a nɔ he wami ɔ naa Kristofo ɔmɛ kaa a li nɔ́ ko nɔ́ ko, nɛ a gbɔjɔ hulɔ. Yuda bi ɔmɛ hu naa Kristofo ɔmɛ kaa nihi nɛ a “yɛ sukuu nɛ a ji nimli guhi kɛkɛ.” Nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ ji bɔfo Petro kɛ bɔfo Yohane. (Níts. 4:13) Nihi fuu susuɔ kaa Kristofohi be he wami nɛ a kɛ ma fã a he. Ejakaa a susu kaa a kɛ a he wui ma kudɔmi sanehi a mi, nɛ jehanɛ hu, a kɛ a he wui ta buli a ní tsumi mi. Enɛ ɔ he ɔ, ke ta ba a, a be nyɛe nɛ a fã mɛ nitsɛmɛ a he. Anɛ Kristofohi nɛ a hi si ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ ha nɛ susumi yaya nɛ ɔ ná a nɔ he wami lo? Dɛbi. w20.07 14-15 ¶3-4

Bɔfo Yohane suɔ e nyɛmimɛ ɔmɛ wawɛɛ, nɛ e suɔ nɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa. Sɛ womi etɛ nɛ e ngma kɛ ha mɛ nɛ e kɛ wo mɛ ga a ha nɛ wa naa bɔ nɛ e suɔ mɛ nɛ e susuɔ a he ha. Wa bua jɔɔ wawɛɛ kaa nyumuhi kɛ yihi nɛ a pɔ mɛ nu kaa a kɛ Kristo nɛ ye matsɛ ɔ ngɛ suɔmi, nɛ a susuɔ nɔ he kaa bɔfo Yohane! (1 Yoh. 2:27) Nyɛ ha nɛ waa kɛ e ga womi ɔ nɛ tsu ní. Nyɛ ha nɛ waa fia wa pɛɛ si kaa wa maa bu Yehowa tue ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ nyɛɛe ngɛ anɔkuale ɔ nya. Moo kase Mawu Munyu ɔ, nɛ o ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ nɔ́ nɛ o kase ɔ mi. Mo ná hemi kɛ yemi nɛ mi wa ngɛ Yesu mi. Mo kua je mi nile kɛ hemi kɛ yemi kuali a tsɔɔmihi. Koo pee o ní kaa nɔ́ nɛ o ngɛ Yehowa sɔmɔe be mi nɛ o ngɛ yayami pee ngɛ se. Ngɔɔ je mi bami he mlaahi nɛ Yehowa wo ɔ kɛ tsu ní. Nyɛ ha nɛ waa ngɔ tɔmihi kɛ ke wa sibi nɛ waa ya nɔ nɛ waa ye bua nihi nɛ a hia yemi kɛ buami ɔ konɛ a he nɛ wa. Kɛkɛ ɔ, ke waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee po ɔ, wa maa ya nɔ maa nyɛɛ ngɛ anɔkuale ɔ nya. w20.07 24-25 ¶15-17

Yehowa je suɔmi mi nɛ e ha e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ tsuo ní tsumi ngɛ e we asafo ɔ mi. E ngɛ mi kaa wɔ tsuo wa tsuɔ ní kpahi a he ní ngɛ asafo ɔ mi mohu lɛɛ, se wɔ tsuo wa he jua wa kɛ ha Yehowa, nɛ wa hia wa sibi hulɔ. Bɔfo Paulo ma nɔ mi kaa wa ti nɔ ko be nyɛe ma de Yehowa sɔmɔlɔ kpa ko ke, “O he hia we mi.” (1 Kor. 12:21) Ke wa suɔ nɛ tue mi jɔmi nɛ hi asafo ɔ mi ɔ, lɛɛ e sa nɛ waa na wa ti nɔ fɛɛ nɔ kaa e he hia, nɛ waa pee kake kɛ tsu ní. (Efe. 4:16) Ke wa pee kake kɛ tsu ní ɔ, e haa nɛ suɔmi hiɔ wa kpɛti, nɛ asafo ɔ he waa. A kɛ Yehowa mumi klɔuklɔu ɔ lɛ hla asafo mi nikɔtɔmahi tsuo. Se e slo a ti nɔ fɛɛ nɔ kɛ e nyɛmi loo e dloomi nike ní. (1 Kor. 12:17) A kpɛti ni komɛ ngɛ nɛ a hla mɛ kɛ we, lɔ ɔ he ɔ, a be níhi a si kpami tsɔ kaa ni kpa amɛ. A kpɛti ni komɛ nyɛ we nɛ a pee babauu akɛnɛ a wa ngɛ jeha mi loo a be nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa ko ɔ he je. Se kɛ̃ ɔ, e sɛ nɛ asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ e ngɔ e ní peepee kɛ tsɔɔ kaa e ngɛ e nyɛmi asafo mi nɔkɔtɔma kpa ko dee ke, “O he hia we mi.” Mohu ɔ, e sa nɛ asafo mi nɔkɔtɔma fɛɛ asafo mi nɔkɔtɔma nɛ e ngɔ ga womi nɛ Paulo kɛ ha ngɛ Roma Bi 12:10 kɛ tsu ní. w20.08 26 ¶1-2; 27 ¶4

Yehowa guɔ e we asafo ɔ fã nɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ nɔ kɛ haa wɔ blɔ tsɔɔmi konɛ wa nyɛ nɛ waa nyɛɛ blɔ nɛ kɛ nɔ yaa wami mi ɔ nɔ. Ke Mawu asafo ɔ tsake bɔ nɛ wa nu Baiblo tsɔɔmi ko sisi, aloo e ha wɔ blɔ tsɔɔmi ko ngɛ bɔ nɛ e sa nɛ waa ba wa je mi ha a he ɔ, wa kplɛɔ nɔ nɛ waa kɛ tsuɔ ní. Se ke Mawu asafo ɔ pee tsakemi ko nɛ maa sa wa he ɔ, kɛ wa peeɔ wa ní ngɛ he ha kɛɛ? Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke a jua Matsɛ Yemi Asa nɛ wa kpeɔ ngɛ nɔ ɔ, kɛ wa peeɔ wa ní ngɛ he ha kɛɛ? Wa maa ya nɔ maa hɛɛ bua jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ mi ke wa kai kaa wa ngɛ ní tsue ha Yehowa, nɛ lɛ nɛ e ngɛ e we asafo ɔ kudɔe. (Kol. 3:23, 24) Matsɛ David pee enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha wɔ benɛ e ngɔ sika kɛ ha kaa a kɛ ma sɔlemi we ɔ. E de ke: “I kɛ ye ma a, mɛnɔmɛ ji wɔ nɛ wa ma nyɛ je wa tsui mi faa kɛ ke mo ní kaa kikɛ nɛ ɔ? Ejakaa nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ wa ngɛ ɔ, mo lɛ o ke wɔ. Lɔ ɔ he ɔ, mo nitsɛ o níhi wa ngɔ ba ha mo nɛ ɔ nɛ.” (1 Kron. 29:14) Ke wa ngɔ wa sika kɛ ye bua a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wɔ hu wa ngɔ níhi nɛ Yehowa nitsɛ kɛ ha wɔ ɔ kɛ ngɛ lɛ hae ekohu. Ke wa ngɔ wa be, wa he wami, kɛ ní kpahi nɛ wa ngɛ ɔ kɛ ye bua a, Yehowa bua jɔɔ wawɛɛ.​—2 Kor. 9:7. w20.11 22-23 ¶14-16

Kaa Yehowa odasefohi ɔ, pi nihi abɔ nɛ wa ye bua mɛ nɛ a ba Yehowa asafo ɔ mi ɔ nɛ tsɔɔ kaa wa ye manye. (Luka 8:11-15) Ke wa ya nɔ nɛ wa fĩ si nɛ wa fiɛɛ nɛ wa tsɔɔ nihi sane kpakpa a, Yehowa maa na wɔ kaa nihi nɛ a ye manye. Mɛni he je? Ejakaa wa ngɛ fami nɛ e Bi Yesu kɛ ha wɔ ɔ tue bue. (Maak. 13:10; Níts. 5:28, 29) Be nɛ ɔ ji be nɛ e sa nɛ waa fiɛɛ wawɛɛ. Mɛni he je? Ejakaa e be kɛe nɛ Satan je yaya nɛ ɔ maa ba nyagbe! Be nɛ e piɛ nɛ waa kɛ maa fiɛɛ sane kpakpa a nɛ heɔ nihi a yi wami ɔ pi kulaa. Enɛ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ waa to tsle loo waa mlɛ kɛ ya si be nɛ níhi a mi maa hi ha wɔ loko waa kɛ wa he nɛ wo ní tsumi nɛ e he hia nɛ ɔ mi. Amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e sa nɛ o fiɛɛ, o ya nɔ nɛ o kase Baiblo ɔ, o pee kã, nɛ o ye o he nɔ wawɛɛ. Moo piɛɛ nihi ayɔ kpaanyɔ kɛ se nɛ a fiɛɛɔ sane kpakpa a ngɛ je kɛ wɛ ɔ a he kɛ tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ, nɛ o ma ná bua jɔmi nɛ Yehowa haa nɔ ɔ. (Neh. 8:10; Luka 5:10) Moo fia o pɛɛ si kaa o maa ya nɔ ma tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ kɛ o nyɛmi tsuo kɛ ya si be nɛ Yehowa ma de ke ní tsumi ɔ ba nyagbe. w20.09 7 ¶18-20

E sɛ nɛ wa ha nɛ he lo nya níhi nɛ gbla wa juɛmi. “Ní nami nɛ sisiɔ nɔ ɔ” ma nyɛ ma ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kɛ ha Yehowa, hɛsa nɛ wa ngɛ kɛ ha Mawu Munyu ɔ, kɛ suɔmi nɛ wa ngɛ kaa wa maa tsɔɔ ni kpahi Mawu Munyu ɔ mi ma gbɔjɔ. (Mat. 13:22) Loko wa ma nyɛ maa po níhi nɛ Yehowa tu kɛ wo wa dɛ ɔ he piɛ saminya a, e sa nɛ waa le nɔ́ nɛ wa maa pee amlɔ nɔuu ke oslaa ko ba. E sa nɛ waa le níhi nɛ wa maa pee ke ji kaa wa ngɛ tiivi hyɛe loo wa ngɛ Intanɛti ɔ nɔ kɛkɛ nɛ tlukaa wa na nɔ́ ko nɛ kɔɔ je mi bami yaya, yi wu tso ní peepeehi loo hemi kɛ yemi kuali a he. Ke wa dla wa he kɛ ha níhi nɛ maa ba a, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa po huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he piɛ nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee nihi nɛ a he tsɔ ngɛ e hɛ mi. (La 101:3; 1 Tim. 4:12) E sa nɛ waa bu níhi nɛ a he jua wa nɛ Yehowa kɛ ha wɔ ɔ a he. Ní nɛ ɔmɛ ji Baiblo mi anɔkualehi kɛ he blɔ nɛ wa ná kaa wa maa tsɔɔ ni kpahi anɔkuale nɛ ɔmɛ ɔ. Ke wa pee jã a, wa ma ná he nile kpakpa, wa si himi maa pee kpakpa, nɛ wa bua hu maa jɔ kaa wa ye bua ni kpahi nɛ a ba le Yehowa. w20.09 30 ¶16-19

Anɛ a baptisi mo lo? Ke jã a, lɛɛ o de ngɛ ma hɛ mi kaa o ngɛ Yehowa mi hemi kɛ yemi nɛ o suɔ nɛ o piɛɛ e we asafo ɔ he kɛ sɔmɔ lɛ. Bɔ nɛ Yehowa kudɔɔ e we asafo ɔ ha mwɔnɛ ɔ haa nɛ wa naa Nɔ nɛ e ji, e yi mi tomi, kɛ e je mi bami he mlaahi. Mo susu Yehowa su etɛ komɛ nɛ wa naa ngɛ e we asafo ɔ mi ɔ a he nɛ o hyɛ. Kekleekle ɔ, “Mawu hlɛ nɔ mi.” (Níts. 10:34) Suɔmi lɛ ha nɛ Yehowa ngɔ e Bi ɔ kɛ ha kaa “kpɔmi nɔ́ . . . kɛ ha nimli slɔɔtohi tsuo.” (1 Tim. 2:6; Yoh. 3:16) Yehowa guɔ e we bi a nɔ kɛ fiɛɛɔ sane kpakpa a kɛ haa nihi tsuo nɛ a suɔ nɛ a bu tue, nɛ kɛ gu jã peemi nɔ ɔ, nihi fuu ma nyɛ ma ná kpɔmi nɔ́ ɔ he se. Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, Yehowa ji Mawu nɛ e peeɔ e ní ngɛ blɔ nya tomi nya nɛ e suɔ tue mi jɔmi. (1 Kor. 14:33, 40) Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa hyɛ blɔ kaa e sɔmɔli ma sɔmɔ lɛ ngɛ blɔ nya tomi nya kɛ tue mi jɔmi mi. Nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, Yehowa ji Tsɔɔlɔ Kpanaa. (Yes. 30:21) Enɛ ɔ he je nɛ Yehowa asafo ɔ bɔɔ mɔde kaa e maa tsɔɔ ni kpahi e Munyu nɛ a je mumi mi kɛ ngma a ngɛ asafo ɔ mi kɛ fiɛɛmi mi ɔ nɛ. w20.10 20 ¶1-3