Yehowa Ji Nɔ Nɛ Haa Wɔ “Bua Jɔmi Babauu”

1-2. (a) Mɛni si fɔfɔɛhi nɛ nihi fuu kɛ kpeɔ mwɔnɛ ɔ? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

MWƆNƐ Ɔ, nihi babauu peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a ma nyɛ konɛ a ná bua jɔmi. Se ngɛ mɔde nɛ a bɔɔ ɔ tsuo se ɔ, a be bua jɔmi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi fuu haoɔ nɛ a nuɔ he kaa a si himi be kpakpa pee gblegbleegble. Yehowa sɔmɔli komɛ po nuɔ he jã be komɛ. Akɛnɛ wa ngɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ a mi” he je ɔ, waa kɛ si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa ma nyɛ maa kpe nɛ ma ha nɛ waa hao loo waa ye aywilɛho.—2 Tim. 3:1.

² Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu ní komɛ nɛ ma nyɛ ma puɛ wa bua jɔmi, kɛ níhi nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ wa bua nɛ jɔ ekohu ɔ he. Se kekleekle ɔ, nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ nɛ e ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ wa ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ.

MƐNƆ LƐ MA NYƐ MA HA WƆ BUA JƆMI NITSƐNITSƐ?

3. Mɛni nɛ adebɔ níhi tsɔɔ wɔ ngɛ Yehowa he? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

³ Yehowa bua jɔɔ be fɛɛ be, nɛ e suɔ nɛ wɔ hu wa bua nɛ jɔ be fɛɛ be. Enɛ ɔ he je nɛ e bɔ níhi fuu nɛ haa nɛ wa bua jɔɔ ɔ nɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa na kɔla slɔɔtohi nɛ ha nɛ wa zugba a nɔ ngɛ fɛu, loo wa na nɛ lohwehi ngɛ fiɛe aloo wa ye niye ní ngɔngɔɛ ko nɛ wa suɔ ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa bua jɔɔ wawɛɛ nitsɛ. Niinɛ, Mawu suɔ wɔ wawɛɛ, nɛ e suɔ nɛ wa bua nɛ jɔ ngɛ si himi mi!

Suɔ bi: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin bimɛ: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; apletsi bimɛ: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; dolphin enyɔ: georgeclerk/E+ via Getty Images

4. (a) E ngɛ mi kaa Yehowa le kaa nihi ngɛ nɔ́ nae mohu lɛɛ, se mɛni he je nɛ loloolo ɔ, e ngɛ bua jɔmi ɔ? (b) Mɛni Yehowa peeɔ kɛ yeɔ buaa wɔ? (La 16:11)

⁴ E ngɛ mi kaa Yehowa ji “bua jɔmi Mawu” mohu lɛɛ, se ke e na nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ ngɛ je ɔ mi ɔ, e haoɔ. (1 Tim. 1:11) Se e ha we nɛ ní nɛ ɔmɛ nɛ puɛ bua jɔmi nɛ e ngɛ ɔ. Ejakaa e le kaa e be kɛe nɛ e maa po nyagbahi tsuo nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ se. E ngɛ mlɛe kɛ ya si be nɛ e ma tsu nyagba nɛ ɔmɛ a he ní, nɛ e ma je nɔ́ nami kɛ je kulaa. E ngɛ mi kaa jamɛ a be ɔ sui lolo mohu lɛɛ, se Yehowa yaa nɔ nɛ e susuɔ wa he, nɛ ke wa ngɛ nɔ́ nae ɔ, e yeɔ buaa wɔ. Mɛni e peeɔ kɛ yeɔ buaa wɔ? Nɔ́ kake nɛ e peeɔ ji kaa, e haa wɔ bua jɔmi. (Kane La 16:11.) Nyɛ ha nɛ waa hyɛ bɔ nɛ lemi nɛ Yesu le Yehowa a ha nɛ e ná bua jɔmi ha.

5-6. Mɛni he je nɛ Yesu bua jɔɔ ɔ?

⁵ Ngɛ Yehowa se ɔ, Yesu ji nɔ nɛ e ngɛ bua jɔmi wawɛɛ. Mɛni he je? Mo susu yi mi tomi enyɔ nɛ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ. (1) “Lɛ ji Mawu nɛ a nɛ lɛ ɔ henɔ,” nɛ e jeɔ e Tsɛ ɔ su ɔmɛ kpo pɛpɛɛpɛ. (Kol. 1:15; 1 Tim. 6:15) (2) Yesu pɛ lɛ e kɛ Yehowa hi si be kɛkɛɛ pe nɔ fɛɛ nɔ.

⁶ Akɛnɛ be fɛɛ be ɔ, Yesu peeɔ nɔ́ nɛ e Tsɛ ɔ deɔ lɛ kaa e pee ɔ he je ɔ, lɔ ɔ haa nɛ e bua jɔɔ wawɛɛ. (Abɛ 8:​30, 31; Yoh. 8:29) Enɛ ɔ he je nɛ Yehowa suɔ e sane, nɛ e kplɛɛ e nɔ ɔ nɛ.—Mat. 3:17.

7. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ?

⁷ Wɔ hu wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ ke wa ya nɔ nɛ wa hɛ kɛ su Yehowa he, ejakaa lɛ ji nɔ nɛ haa nɔ bua jɔmi. Ke wa náa be babauu kɛ kaseɔ Yehowa he ní, nɛ wa susuɔ níhi a he kaa lɛ ɔ, wa bua maa jɔ wawɛɛ. Ke wa le kaa Yehowa kplɛɛ wa nɔ, nɛ wa peeɔ níhi nɛ e deɔ wɔ kaa waa pee ɔ, lɔ ɔ hu haa nɛ wa bua jɔɔ wawɛɛ.a (La 33:12) Se ke be komɛ aloo daa nɛ ɔ wa nuɔ he kaa wa be bua jɔmi hu nɛɛ? Anɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa Mawu kplɛɛ we wa nɔ lo? Dɛbi! Akɛnɛ wa yi mluku he je ɔ, be komɛ ɔ, wa naa nɔ́, wa haoɔ, nɛ wa yeɔ aywilɛho hulɔ. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa nuɔ wɔ sisi. (La 103:14) Amlɔ nɛ ɔ, wa ma susu ní komɛ nɛ ma nyɛ ma puɛ bua jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ, kɛ blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ ná bua jɔmi ekohu ɔ he.

KO HA NƐ NƆ́ KO NƐ PUƐ BUA JƆMI NƐ O NGƐ Ɔ

8. Kɛ nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ ma nyɛ ma ná wa nɔ he wami ha kɛɛ?

⁸ Ke waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee. Eko ɔ, akɛnɛ o ji Yehowa sɔmɔlɔ he je ɔ, nihi kɛ mo hí si saminya. Aloo eko ɔ, o be he wami, aloo o bwɔ, aloo ohia ngɛ mo yee, aloo adebɔ mi oslaa ha nɛ o ngɛ nɔ́ nae. E he wɛ kulaa kaa nyagba nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma puɛ bua jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ, titli ɔ, ke wa be nyɛe maa pee nɔ́ ko ngɛ he. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa “tsui yemi gbeɔ nɔ mumi.” (Abɛ 15:13) Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Babis ɔ yayo kɛ e papaa kɛ e nyɛminyumu tsuo gbo ngɛ jeha eywiɛ mi. E de ke: “I nu he kaa e piɛ imi pɛ nɛ nɔ ko be nɛ maa ye bua mi. Jehanɛ hu ɔ, be komɛ ɔ, i haoɔ wawɛɛ kaa i ná we deka kɛ ha ye nyɛminyumu ɔ kɛ ye fɔli ɔmɛ loko a gbo.” Nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ pɔ nɛ tɔ wa he, nɛ wa kɔni mi hu ma nyɛ ma jɔ̃.

9. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ya nɔ nɛ waa kɛ bua jɔmi nɛ sɔmɔ Yehowa? (Yeremia 29:​4-7, 10)

⁹ Nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ná bua jɔmi ekohu. Ke wa hɛwi ngɛ nyagbahi nɛ wa be nyɛe maa pee nɔ́ ko ngɛ a he ɔ he, nɛ wa hɛ sa níhi nɛ wa ngɛ ɔ, wa bua maa jɔ wawɛɛ. Ngɛ je ɔ susumi nya a, ja níhi ngɛ nɔ yae pɛpɛɛpɛ ngɛ nɔ ko si himi mi loko nɔ ɔ ma nyɛ ma ná bua jɔmi. Se enɛ ɔ pi anɔkuale. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa de Yudabi nɛ a ya je nyɔguɛ tso mi ngɛ Babilon ɔ kaa a kplɛɛ si fɔfɔɛ ehe nɛ a ya je mi ngɛ lejɛ ɔ nɔ, nɛ a pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ma ha nɛ a bua nɛ jɔ. (Kane Yeremia 29:​4-7, 10.) Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi? Moo bɔ mɔde kaa o ma hla ní kpakpahi nɛ yaa nɔ ngɛ o si himi mi ɔ, nɛ o bua nɛ jɔ jamɛ a ní ɔmɛ a he. Mo kai kaa Yehowa maa piɛɛ o he, nɛ e maa ye bua mo. (La 63:7; 146:5) Effie nɛ e ná oslaa nɛ lɔ ɔ ha nɛ e nyɛ we nyɛɛmi hu ɔ de ke: “Yehowa, kɛ ye weku ɔ, kɛ asafo ɔ ye bua mi wawɛɛ nitsɛ. Enɛ ɔ he ɔ, i nu he kaa ke i ha nɛ ye kɔni mi jɔ̃ ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa i je we hɛsa kpo ngɛ yemi kɛ buami nɛ i ná a he. I suɔ nɛ ma ya nɔ nɛ ma ná bua jɔmi kɛ tsɔɔ kaa ye hɛ sa nɔ́ nɛ Yehowa kɛ ye huɛmɛ ɔmɛ pee kɛ ha mi ɔ.”

10. Mɛni he je nɛ ke waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee po ɔ, wa ma nyɛ maa ya nɔ ma ná bua jɔmi ɔ?

¹⁰ Ke waa kɛ nyagbahi nɛ wa hyɛ we blɔ ngɛ kpee, loo ní yayahi ba wɔ nitsɛmɛ, loo wa wekuli a nɔ po ɔ, wa ma nyɛ maa ya nɔ ma ná bua jɔmi.b (La 126:5) Mɛni he je? Ejakaa bua jɔmi nɛ wa ma ná a da we si ngɛ si fɔfɔɛ nɛ wa ma ya je mi ɔ nɔ. Blɔ gbalɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Maria a de ke: “Ke o kɛ nyagba ko ngɛ kpee se loloolo ɔ, o ngɛ bua jɔmi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ we kaa o ma o hɛ kɛ fɔ bɔ nɛ o ngɛ he nue ha a nɔ. Mohu ɔ, e tsɔɔ kaa o hɛ ji Yehowa si womi ɔmɛ a nɔ. Wa hiɔwe Tsɛ ɔ maa ye bua wɔ nɛ waa ya nɔ nɛ wa ná bua jɔmi.” Mo kai kaa ke wa si fɔfɔɛ ɔ he wa kaa mɛni po ɔ, e se maa po kɛ̃, e be si hie daa. E be kɛe nɛ Yehowa maa po wa haomi ɔmɛ tsuo a se, kake ngmelu po be piɛe.

11. Kɛ bɔfo Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ woɔ mo he wami ha kɛɛ?

¹¹ Ke wa ngɛ he nue kaa nyagbahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ tsɔɔ kaa Yehowa kua wɔ ɔ hu nɛɛ? Ke wa nuɔ he jã a, wa ma nyɛ ma susu Yehowa sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ nɛ a kɛ nyagbahi nɛ a mi wa kpe ɔ a si fɔfɔɛ ɔ he. Mo susu bɔfo Paulo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he nɛ o hyɛ. Yesu nitsɛ lɛ e hla bɔfo Paulo konɛ e ngɔ anɔkuale ɔ kɛ ya “ha je ma amɛ, kɛ matsɛmɛ, kɛ Israelbi ɔmɛ.” (Níts. 9:15) Enɛ ɔ ji he blɔ nɛ se be nɛ Paulo ná! Se kɛ̃ ɔ, e kɛ nyagbahi kpe ngɛ e si himi mi. (2 Kor. 11:​23-27) Anɛ nyagbahi nɛ a mi wa nɛ bɔfo Paulo kɛ kpe ɔ tsɔɔ kaa Yehowa bua jɔɛ e he lo? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e tsɔɔ we jã. Bɔ nɛ Paulo fĩ si kɛ da nyagba nɛ ɔmɛ a nya ha a tsɔɔ kaa Yehowa piɛɛ e he. (Rom. 5:​3-5) Amlɔ nɛ ɔ, mo susu o si fɔfɔɛ ɔ he nɛ o hyɛ. E ngɛ mi kaa o kɛ nyagbahi fuu ngɛ kpee mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, o kɛ anɔkuale yemi ngɛ si fĩe. Enɛ ɔ he ɔ, mo hu o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa kɛ mo ngɛ, nɛ e bua jɔ o he.

12. Ke wa ngɛ nɔ́ ko blɔ hyɛe nɛ e bɛ mi ɔ, mɛni blɔ nɔ e ma nyɛ ma puɛ bua jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ?

¹² Ke níhi nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ bɛ mi. (Abɛ 13:12) Suɔmi kɛ hɛ sa kpo nɛ wa jeɔ ngɛ níhi nɛ Yehowa pee kɛ ha wɔ ɔ he ɔ, woɔ wɔ he wami nɛ wa ngɔɔ otihi kɛ maa wa hɛ mi ngɛ e sɔmɔmi mi. Se ke wa si fɔfɔɛ ngmɛ́ wɔ blɔ nɛ waa su otihi nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ɔ he ɔ, wa kɔni mi ma nyɛ ma jɔ̃. (Abɛ 17:22) Nyɛmiyo ko nɛ e ji blɔ gbalɔ nɛ a tsɛɛ lɛ ke Holly ɔ de ke: “I suɔ nɛ ma ya Sukuu Kɛ Ha Matsɛ Yemi Sane Kpakpa Fiɛɛli ɔ eko, loo ma ya sɔmɔ ngɛ ma se, loo ma ya ye bua kɛ ma Ramapo tsu ɔ nɛ a ngɛ mae ɔ. Se ye si fɔfɔɛ tsake nɛ i nyɛ we nɛ ma su oti nɛ ɔmɛ a he. Enɛ ɔ ha nɛ ye kɔni mi jɔ̃.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa sɔmɔli fuu nuɔ he jã ke a kɛ si fɔfɔɛ ko kaa kikɛ kpe.

13. Ke wa si fɔfɔɛ ngmɛ́ wɔ blɔ nɛ waa pee babauu ɔ, mɛni oti komɛ nɛ waa kɛ ma nyɛ maa ma wa hɛ mi?

¹³ Nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ná bua jɔmi ekohu. Mo kai kaa Yehowa be kpɛii. E hyɛ we blɔ kaa waa pee níhi nɛ wa be nyɛe maa pee. Ke wa nyɛ we nɛ waa pee níhi nɛ ni kpahi peeɔ ɔ po ɔ, loloolo ɔ, wa he jua wa kɛ ha lɛ. Yehowa suɔ nɛ waa pee wa he humi nɛ waa ye lɛ anɔkuale. (Mika 6:8; 1 Kor. 4:2) Bɔ nɛ wa ngɛ ha ngɛ wa tsui mi ɔ he hia Yehowa wawɛɛ pe níhi nɛ wa nyɛɔ peeɔ ngɛ e sɔmɔmi mi. Enɛ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ waa hyɛ blɔ kaa wa maa pee babauu pe bɔ nɛ Yehowa ngɛ blɔ hyɛe kaa waa pee.c Lɔ ɔ he ɔ, ke o si fɔfɔɛ ngmɛ́ mo blɔ nɛ o su oti nɛ o kɛ ma o hɛ mi ɔ he ɔ, ngɔɔ o juɛmi kɛ ma nɔ́ nɛ o ma nyɛ maa pee ɔ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, o ma nyɛ maa ye bua kɛ tsɔse nihewi kɛ yihewi loo o wo nihi nɛ a wa ngɛ jeha mi nɛ a ngɛ o we asafo ɔ mi ɔ he wami. Anɛ o kɛ ma nyɛ maa pee oti kaa o maa slaa nɔ ko aloo o ma tsɛ lɛ ngɛ fon nɔ, loo o maa mane lɛ sɛ gbi kɛ wo lɛ he wami lo? Ke o ya nɔ nɛ o pee nɔ́ nɛ o ma nyɛ ɔ, Yehowa maa jɔɔ mo, nɛ e maa ye bua mo konɛ o ná bua jɔmi babauu! Mo kai kaa ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, o ma ná he blɔhi fuu kɛ sɔmɔ Yehowa ngɛ blɔ nɛ o juɛmi be he kpee ɔ nɔ. Holly nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ, ma e munyu ɔ nya si ke: “Ke ye kɔni mi ngɛ jɔ̃e ɔ, i kaiɔ kaa hwɔɔ se ɔ, ma hi si kɛ ya neneene, nɛ Yehowa maa ye bua mi nɛ ma pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ i suɔ kaa ma pee ngɛ e sɔmɔmi mi.”

14. Mɛni ji nɔ́ kpa ko nɛ ma nyɛ ma puɛ wa bua jɔmi?

¹⁴ Ke wa ha nɛ sika kɛ ní kpahi pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi. Ni komɛ guɔ social media nɔ kɛ haa nɛ ni kpahi nuɔ he kaa ja a pee níhi nɛ mɛ nitsɛmɛ a suɔ loko a ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ. A woɔ nihi he wami kaa ke a pee nɔ́ nɛ a suɔ, a he níhi nɛ a bua jɔ he, nɛ a hia blɔ kɛ ya hehi nɛ a suɔ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ a ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ. Tɔmi ko be he kaa wa maa pee ní nɛ ɔmɛ. Yehowa suɔ kaa wa bua nɛ jɔ ní kpakpahi nɛ e bɔ ɔmɛ a he. Se kɛ̃ ɔ, nihi fuu na kaa níhi nɛ a susu kaa e ma ha mɛ bua jɔmi ɔ, puɛɔ a bua jɔmi mohu. Blɔ gbalɔ ko nɛ a tsɛɛ le ke Eva a de ke: “Ke o kɛ o juɛmi maa níhi nɛ ma ha mo bua jɔmi ɔ pɛ nɔ ɔ, be fɛɛ be ɔ, o nuɔ he kaa e sa nɛ o ná babauu.” Ke wa bɔɔ mɔde kaa be fɛɛ be ɔ, wa maa pee níhi nɛ maa sa wɔ pɛ wa hɛ mi ɔ, wa be bua jɔmi náe, nɛ wa kɔni mi hu ma nyɛ ma jɔ̃.

15. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Matsɛ Salomo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi?

¹⁵ Matsɛ Salomo nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma ha nɛ waa na kaa ke waa kɛ níhi nɛ wa suɔ ɔ pee nɔ́ titli ngɛ wa si himi mi ɔ, nɔ́ kpakpa ko be mi jee kɛ ba. E bɔ mɔde kaa e maa pee níhi nɛ ma ha lɛ bua jɔmi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e ye niye ní ngɔngɔɛ slɔɔtoslɔɔtohi, e bu la ngɔngɔɛhi tue, nɛ e he níhi nɛ a he jua wa. Se ní nɛ ɔmɛ ekoeko ha we nɛ e ná bua jɔmi. E de ke: “Hɛngmɛ tɔɛ kɛ nɔ́ hyɛmi; nɛ tue hu pɔ tɔɛ lɛ kɛ nɔ́ numi.” (Fiɛɛ. 1:8; 2:​1-11) Ni komɛ susu kaa ke a ngɛ sika, nɛ a peeɔ a tsui nya ní ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ a ná bua jɔmi. Se e ji lakpa. Ní nɛ ɔmɛ be nyɛe ma ha nɛ wa ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ kɔkɔɔkɔ.

16. Mɛni he je nɛ ke wa ye bua ni kpahi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa ná bua jɔmi ɔ? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

¹⁶ Nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa ná bua jɔmi ekohu. Yesu ha nɛ wa le kaa “bua jɔmi babauu ngɛ nɔ́ hami mi pe nɔ́ ngɔmi.” (Níts. 20:35) Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Alekos ɔ de ke: “I bɔɔ mɔde kaa ma pee ní nyafinyafihi kɛ ye bua ni kpahi. Ke i ye bua ni kpahi ɔ, e yeɔ buaa mi nɛ i susuu we imi pɛ ye he. Enɛ ɔ haa nɛ ye bua jɔɔ.” Mɛni o ma nyɛ maa pee kɛ ye bua ni kpahi? Ke o na kaa nɔ ko ngɛ haoe ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o wo lɛ he wami. Ke o be nyɛe ma tsu e nyagba a he ní po ɔ, o ma nyɛ ma je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ lɛ, nɛ o bu lɛ tue, nɛ o wo e bua. Mo kai lɛ nɛ e de Yehowa bɔ nɛ e ngɛ he nue ha a ejakaa e susuɔ e he. (La 55:22; 68:19) Jehanɛ hu ɔ, o ma nyɛ maa ye bua lɛ konɛ e na kaa Yehowa kua we lɛ. (La 37:28; Yes. 59:1) O ma nyɛ maa hoo ní kɛ ya ha lɛ, loo o kɛ lɛ ma nyɛ ma ya slaa si. Jehanɛ hu ɔ, o kɛ lɛ ma nyɛ maa ya fiɛɛmi konɛ e nɔ gbagba nɛ te. Mo ha nɛ Yehowa nɛ gu o nɔ kɛ wo ni kpahi he wami. Ke wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma ni kpahi nɛ wa maa ye bua mɛ ɔ nɔ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ!—Abɛ 11:25.

17. Ke wa suɔ nɛ wa ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ ɔ, mɛni e sa kaa waa pee? (La 43:4)

¹⁷ Wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ ke wa ya nɔ nɛ wa hɛ kɛ su wa hiɔwe Tsɛ ɔ he. Baiblo ɔ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa lɛ haa nɛ wa náa “bua jɔmi babauu.” (Kane La 43:4.) Enɛ ɔ he ɔ, ke waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee ngɛ wa si himi mi po ɔ, e sɛ nɛ waa hao loo waa ye gbeye. Nyɛ ha nɛ waa ya nɔ nɛ waa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, ejakaa lɛ pɛ lɛ e ma nyɛ ma ha nɛ wa ná bua jɔmi kɛ ya neneene!—La 144:15.