Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • w24 October owu. azʋ. 6-11
  • Gyehova “Ɩsa Bɛzabɛ Mɔɔ Bɛ Ahʋnlɩnɩ Wuwu Nɩ Adimakɛlɛ”

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Gyehova “Ɩsa Bɛzabɛ Mɔɔ Bɛ Ahʋnlɩnɩ Wuwu Nɩ Adimakɛlɛ”
  • Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • Ndwokɔ mɔɔ ɩ nɩɩ yɩ di nsɛ́
  • GYEHOVA MA YENYIA ANWƲLAZƲ KƐƐ YƐTƲ BƲLƆ YƐMA YƖ
  • GYEHOVA PƐ KƐƐ YEDE YƖ TANƖFAKYƐ YETIÃ NUMƆ
  • GYEHOVA DUWA SUMZUMA NWANZANWANZA YƖ ZƲ KYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ
  • GYEHOVA DUWA YE MMELIYEMA ZƲ KYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ
  • GYEHOVA YƖ ANƲHƲBA MƆƆ ƖFALƖ EƔILE BE NWƲ NƖ KƆHƲLA KƐYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ
  • Kã Wʋ Nwʋ Azɩ Mmɩlɩ Mɔ Wʋádɩ Debe Tʋ Nɩ
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Ɩlɛ́kalɩ Yɛzayɛ Nkʋ̃
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Kakɛ Kɛɛ Gyehova Yɛ Lɛ “Tɩyasɩvʋlɔ Nyamɩnlɩ Nɩ”
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Kezimɔ Gyehova Bʋwa Yɛ Ma Yekyina Pindinyii
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
Kilá Sʋ̃maa
Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
w24 October owu. azʋ. 6-11

DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 40

NDWOMI 30 Mɩ Zɩ, Mɩ Nyamɩnlɩ Nɩɩ Mʋ Ɔhɔnwʋ

Gyehova “Ɩsa Bɛzabɛ Mɔɔ Bɛ Ahʋnlɩnɩ Wuwu Nɩ Adimakɛlɛ”

“Ɩsa bɛzabɛ mɔɔ bɛ ahʋnlɩnɩ wuwu nɩ adimakɛlɛ; ɩkyɩkyɩ bɛ ɛhamɛ.”—NDW. 147:3.

BƲTAYƖ

Gyehova dwɩnɩ bɛzabɛ mɔɔ bɛ ahʋnlɩnɩ wuwu nɩ nwʋ paa. Dɩyɛzumanlɛ eyi kɔwʋwa yɛ ma yɛkɔnwʋ kezimɔ Gyehova kyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ mmɩlɩ mɔ yedii ɛyɛkɛ nɩɩ kezimɔ ɩbʋwa yɛ ma yɛkyɩkyɩ mmenii mvʋlɔ sʋ̃ bɛ ɛɣɛɛlɛ nɩ.

1. Kɛ Gyehova tɩ nɣanlɩ wɔ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ nwʋ ise a?

GYEHOVA ɩnwʋ dɩyɛ bela mɔɔ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ duwa numɔ wɔ azɩlɛ yɩ zʋ nɩ. Sɛ bɛ anyɩ de a ɩnwʋ yɩ, na bedii alɔbɔ sʋ̃ a ɩnwʋ yɩ. (Ndw. 37:18) Sɛ Gyehova ɩnwʋ kɛɛ yɛyɛɛ mɔɔ yɛkɔhʋla bela yɛkɔzʋ̃mɩ yɩ ɩávalɩ nwʋmɔ ɛyɛkɛ mɔɔ yedii a, yɩ anyɩ sɔ yɛ paa! Mɔɔ ɩtɛla zɔ nɩ, yɩ nwʋ pɩlɩ yɩ kɛɛ ɩkɔwʋwa yɛ na ɩayɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ.

2. Mɩnla yɛ Gyehova ɩyɛ ɩma bɛzabɛ mɔɔ bɛ ahʋnlɩnɩ wuwu nɩ a, na kɛ yɛkɛyɛ na yɛanyia kezimɔ ikila yɛ nɩ zʋ mfasʋ a?

2 Ndwomi 147:3 kã kɛɛ, Gyehova “ɩkyɩkyɩ” bɛzabɛ mɔɔ bɛ ahʋnlɩnɩ wuwu nɩ bɛ ɛhamɛ. Ɛhɛlɛlɛdwokɔ eyi ma yɛnwʋ kezimɔ Gyehova zʋ̃ ɔlɔlɛ nu kila bɛzabɛ mɔɔ bedii ɛyɛkɛ nɩ. Mɩnla yɛ yɛkɛyɛ na yɛanyia kezimɔ Gyehova kila yɛ nɩ zʋ mfasʋ a? Bɛmá yehila ndianwʋ be. Dɔkɩta mɔɔ izi egyima nɩ kɛyɛ mɔɔ ɩkɔhʋla bela kɛɛ ɩkɔwʋwa abiye mɔɔ ibila ma ɩkɛdɩ pɔkɔ. Naasʋ̃ sɛ enii mɔɔ ibila nɩ kenyia dɔkɩta yɩ mmʋwalɩyɛ yɩ zʋ mfasʋ a, gyɩsɛ ididi yɩ ɔhʋanɩhilelɛ zʋ pɛpɛɛpɛ. Wɔ dɩyɛzumanlɛ eyi nu nɩ, yekehila mɔɔ Gyehova hã wɔ yi Odwokɔ yɩ nu ihile bɛzabɛ mɔɔ bedii ɛyɛkɛ nɩ, na yɛazunzu kezimɔ yɛkɛva yɩ fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩzʋ̃ ɔlɔlɛ nu nɩ yɛkɛyɛ egyima nɩ nwʋ.

GYEHOVA MA YENYIA ANWƲLAZƲ KƐƐ YƐTƲ BƲLƆ YƐMA YƖ

3. Mɩnla ti mɔɔ abiyemmɔ tɩ nɣanlɩ kɛɛ bɔ zʋ íni mfasʋ ana bela a?

3 Alɔbɔ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, yɛda oyuwadɩ be mɔɔ ɔlɔlɛ íni numɔ nu, na eyi ma mmenii sʋ̃maa tɩ nɣanlɩ kɛɛ mfasʋ íni bɔ zʋ ana bela. Eliyema baalɛ be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Helena kã kɛɛ: “Nɩ mɩ awʋvʋlɔ béni ɔlɔlɛ ɔkʋ̃ po. Nɩ mɩ papa yɛ basabasa paa, na nɩ ɩkã ikile yɛ eɣile bela kɛɛ mfasʋ bela íni yɛ zʋ.” Dɩkɛɛ Helen nɩ, ebiye a abiye ɩyɛ wʋ ayɛkwa kyɩ̃, ɩwʋdʋwʋdʋ wʋ anzɛnyɩɩ ɩma ɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ mfasʋ bela íni wʋ zʋ. Sɛ ɔzɔ a, ebiye a eyi kɛma ɩkɛyɛ sɩ kɛma wʋ kɛɛ ekele keli kɛɛ abiye dɔ wʋ ankasa.

4. Kɛmɔ Ndwomi 34:18 kile nɩ, mɩnla anwʋlazʋ yɛ Gyehova ɩma yenyia a?

4 Sɛ abiye ɩyɛ wʋ atɩɩtɩɩ kyɩ̃ po a, sa ɔkʋla nyia anwʋlazʋ kɛɛ Gyehova dɔ wʋ na ɔtʋ bʋlɔ ma yɩ. “Ibike bɛzabɛ mɔɔ bɛ ahʋnlɩnɩ iwuwu nɩ.” (Kɩnga Ndwomi 34:18.) Sɛ ɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ “wʋ ahʋnlɩnɩ iwuwu” a, kakɛ kɛɛ Gyehova nwʋnlɩ wu subanɩ ngɩnlɩma yɩ na yɩzayɩ yɛ ɩhwɩnlɩ wʋ iɣikeli yɩ nwʋ a. (Dwɔ. 6:44) Iziyeziye yɩ nwʋ mmɩlɩ munwala kɛɛ ɩkɔwʋwa wʋ, iluwakɛɛ ɔtʋ bʋlɔ ma yɩ.

5. Kezimɔ Gyisɛsɩ nɩɩ bɛzabɛ mɔɔ nɩ bobu bɛ animitiyia lili nɩ, mɩnla yɛ yɛkɔhʋla kozuma wɔ nu a?

5 Sɛ yekila ndianwʋba mɔɔ Gyisɛsɩ yɛlɩ nɩ a, sa yɛkʋla yesuma sʋ̃maa yɛfalɩ kezimɔ Gyehova tɩ nɣanlɩ nɩ nwʋ. Mmɩlɩ mɔ Gyisɛsɩ wɔ azɩlɛ yɩ zʋ nɩ, ɩlalɩ kunlumiba ali ihileli bɛzabɛ mɔɔ nɩ mmenii bu bɛ animitiyia nɩ. (Mt. 9:​9-12) Mmɩlɩ mɔ baalɛ be mɔɔ adimakɛlɛ ɛyɛlɛ ɛyɛlɛ be wɔ yɩ zʋ zɔlɩ Gyisɛsɩ yɩ atalɩ nu mɔɔ nɩ ikilaa ɔhʋanɩ kɛɛ yɩ nwʋ kɛza nɩ, Gyisɛsɩ yɩkyɩlɩ yɩ ɛɣɛɛlɛ na ɩhamvʋlɩ yɩ wɔ dedi mɔɔ ɩlalɩ yɩ ali nɩ nwʋ. (Mk. 5:​25-34) Gyisɛsɩ da yɩ Zɩ yi subanɩ ali pɛpɛɛpɛ. (Dwɔ. 14:9) Meti sa ɔkʋla nyia anwʋlazʋ kɛɛ ɔtʋ bʋlɔ ma Gyehova na ɩnwʋ wu subanɩ ngɩnlɩma yɩ. Akʋ̃ sʋ̃, ɩnwʋ wu dedi nɩɩ ɔlɔlɛ mɔɔ ɔwɔ ma yɩ nɩ.

6. Sɛ ɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ wʋ zʋ íni mfasʋ a, mɩnla yɛ ɔkɔhʋla kɛyɛ a?

6 Sɛ ɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ wʋ zʋ íni mfasʋ a, mɩnla yɛ ɔkɔhʋla kɛyɛ a? Kɩnga Ɛhɛlɛlɛndwokɔ azʋlɔtʋ mɔɔ ɩma enyia anwʋlazʋ kɛɛ ɔtʋ bʋlɔ ma Gyehova nɩ na dwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ.b (Ndw. 94:19) Sɛ wʋákʋla twu bʋtayɩ be mɔɔ ɛva ziye wʋ anyɩ zʋ nɩ nwʋ anzɛnyɩɩ wu padi golɔ iluwakɛɛ wʋáhʋla yɛ sʋ̃maa kɛmɔ mmenii mvʋlɔ yɛ nɩ a, íni kɛɛ obu wʋ nwʋ animitiyia. Gyehova iáhila ɔhʋanɩ kɛɛ ɛkɛyɛ nninyeni mɔɔ ɩbʋlʋ wʋ anwʋzɩzɩbɛ zʋ. (Ndw. 103:​13, 14) Sɛ abiye ɩyɛ wʋ atɩɩtɩɩ anzɛnyɩɩ ili tanɩ wʋ kyɩ̃ a, áma ɛfa mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ nwʋ ɔzʋnɩ tiã wʋ zʋ. Ɩ́dɩ wʋ mfʋmɩ a! Kakɛ kɛɛ, Gyehova kowuwa bɛzabɛ mɔɔ bedi tanɩ nɩ ndɛnɩ, na kɛ bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ bɛ nɩ a. (1 Pit. 3:12) Sandra mɔɔ bɛyɛlɩ yɩ atɩɩtɩɩ wɔ yi nnwuakula nu nɩ kã kɛɛ, “Nɩ mɩta mʋbɔ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩwʋwá mɩ ma mɩzamɩ sʋ̃ mʋnwʋ subanɩ ngɩnlɩma mɔɔ ɩnwʋ yɩ wɔ mu nu nɩ.”

Sɩlɩka wɔ Yizilayanii be yɩ sa nu.

Ɔtʋ Bʋlɔ Ma Gyehova

Ɛhɛlɛlɛndwokɔ mɔɔ ilili zʋlɔ yɩ kɛma ekenyia anwʋlazʋ kɛɛ ɔtʋ bʋlɔ ma Gyehova:

  • Ndwomi 56:8. Sɛ wʋ ɛɣɛɛlɛ bɔ a, Gyehova nwʋ wʋ anyɩ tʋ mmʋnlɩ yɩ. Ɩdwɩnɩ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ nwʋ paa.

  • Luuku 12:​6, 7. Sɛ Gyehova nwʋ yɩ kɛɛ sɩlɩka ɔkʋ̃ po tʋ bʋlɔ ma yɩ a, mɛyɩ nɩ nyia anwʋlazʋ kɛɛ yɩ ɛɣɛɛlɛ iléfi wʋ iluwakɛɛ ɔtʋ bʋlɔ kʋlaa tɛla nzɩlɩka. Ɩdwɩnɩ wʋ nwʋ paa, na izi wʋ nwʋ ndwokɔ munwala iluwakɛɛ ɩdɔ wʋ.

  • 1 Dwɔɔnʋ 3:​19, 20. Sɛ ɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ wʋázɛlɩ hwɩɩ wɔ wʋzawʋ wʋ anyɩ zʋ po a, kakɛ kɛɛ Gyehova ‘ɩdɩ kezi tɛla wʋ adwɩnɩ’ na ɩpɛ wʋ odwokɔ.

7. Sɛ yeyiyia atɩɩtɩɩ be kyɩ̃ a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɩkɔhʋla kɔwʋwa yɛ wɔ Gyehova ɔzʋ̃mɩnlɛ nu a?

7 De tiã numɔ kɛɛ Gyehova kɔhʋla koluwa wʋ zʋ kɔwʋwa mmenii mvʋlɔ. Ili wʋ nni iluwakɛɛ ɩva ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ ɩma wʋ kɛɛ ɛ nɩɩ yɩ bɔwɔ́ numɔ bɛyɛ dasɩlɛlilɛ egyima yɩ. (1 Kɔl. 3:9) Iluwa atɩɩtɩɩ mɔɔ eyiyialɩ nɩ ti, ebiye a sa ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ ɛkɛdɩ bɛzabɛ mɔɔ beyiyiaa atɩɩtɩɩ nɩ bɛ nɣanlɩdɩlɛ tʋ. Sa ɔkʋla yɛ sʋ̃maa bʋwa bɛ. Helen mɔɔ yɛhã yɩ nwʋ odwokɔ daada nɩ nyianlɩ mmʋwalɩyɛ wɔ Gyehova nɩɩ yi mmeliyema kɛnɩ, na kakɩ yɩ ɩkʋla ɩbʋwa mmenii mvʋlɔ sʋ̃. Ɩkã kɛɛ: “Nɩ mɩtɩ nɣanlɩ kɛɛ mfasʋ íni mʋ zʋ, naasʋ̃ Gyehova ma mɩdɩ nɣanlɩ kɛɛ ɩdɔ mɩ, na iduwa mʋ zʋ ɩbʋwa mmenii mvʋlɔ.” Helen ɩlɛ anyɩnlɩlelɛ ɩsʋ̃mɩɩ kɛɛ ɔhʋanɩbukolɛvʋlɔ.

GYEHOVA PƐ KƐƐ YEDE YƖ TANƖFAKYƐ YETIÃ NUMƆ

8. Mɩnla anwʋlazʋ yɛ Ayɩzaya 1:18 ma yenyia a?

8 Gyehova azʋ̃mɩvʋlɔ be lanwʋ la bu bɔ nwʋ fɔ wɔ tanɩ be mɔɔ bɛyɛlɩ ansaana bɛbanluma anzɛnyɩɩ wɔ bo onlumanlɛ mɛda nɩ nwʋ. Naasʋ̃ kakɛ kɛɛ, Gyehova dɔ yɛ paa, na ɩva elelɛdɩyɛ nɩ ɩma yɛ na ama ɩava yɛ tanɩ ɩahyɛ yɛ. Nyia anwʋlazʋ kɛɛ, ɩpɛ kɛɛ yede akyɛdɩ eyi yetiã numɔ. Gyehova ma yenyia anwʋlazʋ kɛɛ, sɛ ‘yesiyeziye yɛ nɩɩ yɩ avinli’ a,c ɩkɛva yɛ tanɩ kɛhyɛ yɛ kʋlaa. (Kɩnga Ayɩzaya 1:18.) Yɛ anyɩ sɔ yɩ paa kɛɛ, yɛ Zɩ mɔɔ ɩwɔ ɔlɔlɛ nɩ ɩma yɩ ɛɣɛɛlɛ fi tanɩ mɔɔ yɛyɛ yedua numɔ nɩ! Na yɩ ɛɣɛɛlɛ iávi baaba mɔɔ yɛyɛ nɩ sʋ̃ kyɩ̃.—Ndw. 103:​9, 12; Hib. 6:10.

9. Mɩnla ti mɔɔ íni kɛɛ yɛkɔ zʋlɔ yɛdwɩnɩndwɩnɩ tanɩ mɔɔ yɛyɛ yedua numɔ nɩ nwʋ a?

9 Sɛ edii nninyeni mɔɔ ɛyɛ daada nɩ nwʋ ɛyɛkɛ a, bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɛkɛva wʋ adwɩnɩ keziye mɔɔ ɛyɛɛ yɩ kakɩ yɩ nɩɩ mɔɔ ɔkɔhʋla kɛyɛ yɩ wɔ eɣile be nɩ zʋ. Bɛmá yezunzu Pɔɔlʋ yi ndianwʋ yɩ nwʋ. Ɩyɛlɩ ɛyɛkɛ yɩ paa kɛɛ mmɩlɩ be idwodwuli idiyialɩ Kilisinyiamaa yɩ, naasʋ̃ nɩ izi kɛɛ Gyehova va yɩ tanɩ hyɛ yɩ. (1 Tim. 1:​12-15) Asʋ̃ ɩhɔlɩ zʋlɔ ɩdwɩnɩndwɩnɩnlɩ tanɩ mɔɔ nɩ ɩyɛ idua numɔ nɩ nwʋ a? Pɩlazunɛ bela íni nwʋmɔ kɛɛ, ɩáyɛ zɔ. Kɛmɔ ɩásɩkɛ mmɩlɩ ɩdwɩnɩndwɩnɩ nninyeni mɔɔ ɩyɛlɩ mɔɔ ɩmanlɩ ɩɣa ɩyɛlɩ Falasiinii mɔɔ bobu yi nɩ nwʋ nɩ, ɔzɔ la sʋ̃ yɛ ɩádwɩnɩndwɩnɩ tanɩ mɔɔ ɩyɛ idua numɔ nɩ nwʋ a. (Fɩl. 3:​4-8, 13-15) Mfomi, Pɔɔlʋ hɔlɩ zʋlɔ valɩ ɛhyɩmɛ yɛlɩ yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ egyima yɩ, na ɩvalɩ yɩ adwɩnɩ iziyeli mɔɔ ɩkɛyɛ wɔ eɣile be nɩ zʋ. Dɩkɛɛ Pɔɔlʋ nɩ, ɔlɔ́kʋla kɛzɩnza mɔɔ izi daada nɩ. Naasʋ̃ kakɩ yɩ, sa ɔkʋla yɩ Gyehova ayɛlɛ na wʋayɛ mɔɔ ɩsɔ yɩ anyɩ. Na sa ɔkʋla dwɩnɩndwɩnɩ eɣile be baaba mɔɔ ɩva ɩwɔ wʋ anʋhʋba nɩ nwʋ.

10. Sɛ mmɩlɩ be yɛyɛlɩ debe ma ilileli abiyemmɔ a, mɩnla yɛ yɛkɔhʋla yɛkɛyɛ a?

10 Ebiye a, edii ɛyɛkɛ iluwakɛɛ nninyeni be mɔɔ ɛyɛlɩ mmɩlɩ be nɩ lileli mmenii mvʋlɔ. Mɩnla yɛ ɩkɔwʋwa wʋ a? Yɛ mɔɔ ɔkɔhʋla bela kɛɛ ekeziyeziye ɔhawʋ yɩ. Akʋ̃ sʋ̃, ɔzʋ̃ wʋ ahʋnlɩnɩ nu pa kyɛbɛ bɛ. (2 Kɔl. 7:11) Siã Gyehova kɛɛ ɩwʋwá bɛzabɛ mɔɔ wʋ nyɛlɩyɛ yɩ ma bedii ɛyɛkɛ nɩ. Ɩkɔhʋla kɔwʋwa wʋzawʋ nɩɩ bɛzabɛ mɔɔ wʋ nyɛlɩyɛ yɩ lile bɛ nɩ ma bɔkɔhɔ zʋlɔ bɔkɔzʋ̃mɩ yɩ na bɛanyia bɛ azʋ̃nudwolɩyɛ dɔkʋ̃.

11. Mɩnla yɛ yɛkɔhʋla yekozuma wɔ nkɔmɩhyɛnii Dwona yi ndianwʋ yi nu a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

11 Suma debe wɔ mfʋmɩ mɔɔ eli dua numɔ nɩ nu, na nyia ɛpɛ kɛɛ ɛkɛma Gyehova kɛva wʋ keli egyima wɔ ɔhʋanɩ mɔɔ ɩpɛ yɩ nɩ zʋ. Kila nkɔmɩhyɛnii Dwona yi ndianwʋ yɩ. Kɛ ankɩ ɩkɔhɔ Nɩnɩvɛ kɛmɔ Nyamɩnlɩ hã hileli yi nɩ, iɣiandinli ɩhɔlɩ dɩka fʋlɔ mfomi. Gyehova hwɩnlɩ Dwona yɩ azʋ̃ na izumanlɩ debe wɔ mfʋmɩ mɔɔ ilili nɩ nu. (Dwn. 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10) Gyehova ɩáma yi padi kolɔ wɔ Dwona nwʋ. Izia ɩhã ihileli yi kɛɛ ɩhɔ́ Nɩnɩvɛ, na ɛzɛ mmɩlɩ eyi mɛyɩ, Dwona diyeli yi ndɛndɛ zʋ. Ɩwɔ numɔ kɛɛ Dwona lili mfʋmɩ mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ nwʋ ɛyɛkɛ dɩyɛ, naasʋ̃ ɩyɛlɩ mɔɔ Gyehova hanlɩ kɛɛ ɩyɛ nɩ.—Dwn. 3:​1-3.

Nkɔmɩhyɛnii Dwona gyĩ ngyemvile munwa na ikilaa sʋlɔ. Yɩ nwʋ munwala vɔ.

Mmɩlɩ mɔ nkɔmɩhyɛnii Dwona nyianlɩ yi ti lili numɔ wɔ atɩɩtɩɩ mɔɔ iyiyialɩ wɔ egyeni kezile yi kunlu mɛda nɩ, Gyehova zialɩ hanlɩ hileli yi kɛɛ ɩhɔ́ Nɩnɩvɛ na ɩhɔ ɩhã yi odwokɔ yɩ (Kila nkyɩkyɛmi 11)


GYEHOVA DUWA SUMZUMA NWANZANWANZA YƖ ZƲ KYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ

12. Sɛ odwokɔ mɔɔ ɩyɛ ɛyɛkɛ paa tʋ yɛ a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova ma yenyia azʋ̃nudwolɩyɛ a? (Fɩlɩpɩmaa 4:​6, 7)

12 Gyehova duwa yi sunzuma nwanzanwanza yɩ zʋ kyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ mmɩlɩ mɔ odwokɔ be mɔɔ ɩyɛ ɛyɛkɛ paa ɩdʋ yɛ nɩ. Yehilá Ron nɩɩ Carol bo ozumanlɛnwʋnlɛ yɩ. Bɛ ɣa benyia hunli yɩ nwʋ, na nɩ ɩyɛ alɔbɔ paa. Bɛkã kɛɛ: “Yeyiyia ndwokɔzɩzɩbɛ sʋ̃maa wɔ yɛ ɛbɩlawɔlɛ nu, naasʋ̃ eyi mɛyɩ ɩtɛla yi munwala. Mbɔmɩ sʋ̃maa nɩ, nɩ itwu ohunluma a yɛáhʋla yɛda, meti yɛvalɩ ɔzɔ mmɩlɩ nɩ yɛwɔlɩ mpayɩ, na eyi manlɩ yenyianlɩ azʋ̃nudwolɩyɛ mɔɔ bɛhã nwʋmɔ odwokɔ wɔ Fɩlɩpɩmaa 4:​6, 7 nɩ be.” (Kɩnga.) Sɛ wʋ ahʋnlɩnɩ wuwu iluwa odwokɔ tanɩ be mɔɔ ɩdʋ wʋ nɩ ti a, ta kã kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ munwatĩĩ kile Gyehova ɩávalɩ nwʋmɔ mmɩlɩ tɩndɩnlɩ mɔɔ ɛkɛva kɔwɔ mpayɩ nɩ. (Ndw. 86:3; 88:1) Siã Gyehova mbɔmɩ sʋ̃maa kɛɛ ɩvá yi sunzuma nwanzanwanza yɩ ɩwʋwa wʋ. Sa itiye wʋ mmɩlɩ munwala.—Lk. 11:​9-13.

13. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ sunzuma nwanzanwanza yɩ kɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋ kɔzʋ̃mɩ Gyehova nɔhʋanlɛ nu a? (Ɛfɩsɛsɩmaa 3:16)

13 Asʋ̃ odwokɔ be mɔɔ ɩyɛ ɛyɛkɛ dʋ wʋ ma wʋ anwʋzɩzɩbɛ zʋ dɩ a? Sunzuma nwanzanwanza yɩ kɔhʋla kɛma ekenyia anwʋzɩzɩbɛ mɔɔ ɛkɛva kɔhɔ zʋ kɔzʋ̃mɩ Gyehova wɔ nɔhʋanlɛ nu. (Kɩnga Ɛfɩsɛsɩmaa 3:16.) Yehilá eliyema baalɛ be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Flora yi ozumalɛnwʋnlɛ yɩ. Nɩ ɩ nɩɩ yi hũ munwala sʋ̃mɩ kɛɛ odwokɔbadɛlɛlɛmaa, naasʋ̃ yi hũ wɔlɩ adwomanlɩ, meti beyiakili agyiahʋnlɩ. Ɩkã kɛɛ: “Nɩ alɔbɔ hyɛ mʋ zʋ iluwa nɔhʋanlɛ mɔɔ iádi ɩma mɩ nɩ ti, meti nɩ mɩáhʋla mɩfa mɩ adwɩnɩ misiye dɩyɛ fʋlɔ bela zʋ. Mʋwɔlɩ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩvá yi sunzuma nwanzanwanza yɩ ɩwʋwá mɩ ma migyina pindinyii. Gyehova valɩ mɔɔ mihyinyia nɩ manlɩ mɩ ma migyinanlɩ bʋwabɩlɛ yɩ munwa, nɩ eyi dɩ debe mɔɔ ahyɛasɩ yɩ nɩ musunzu kɛɛ mʋlɔ́kʋla mɩkɛyɛ kyɩ̃.” Flora tɩ nɣanlɩ kɛɛ Nyamɩnlɩ wʋwa yɩ ma inyia yi nu anwʋlazʋ kezile na ɩkɔwʋwa yɩ ma ikegyina yi ndwokɔzɩzɩbɛ munwala munwa. Ɩva ɩhɩnlanlɩ nwʋmɔ kɛɛ: “Ndwomi 119:32 falɩ mʋ nwʋ paa, ɛkɛnɩ ise: ‘Mɩkɛyɛ ndɛndɛ mikelili wʋ mmɛla ndwokɔ zʋ, iluwakɛɛ ɛma inyia dɩka ɩwʋwa wɔ mɩ ahʋnlɩnɩ nu.’”

14. Kɛ ɩkɛyɛ na yɛama ɔhʋanɩ ma Gyehova yi sunzuma ɩawʋwa yɛ a?

14 Sɛ esiã Gyehova yi sunzuma nwanzanwanza yɩ wie yi a, kɛ ɩkɛyɛ na wʋ sa ɩahã yɩ a? Yɛ nninyeni mɔɔ ɩkɛma Nyamɩnlɩ sunzuma yɩ kɔwʋwa wʋ. Ɔzɔ nninyeni yi be yɛ lɛ dɩyɛzumanlɛ nɩɩ dasɩlɛlilɛhɔlɛ. Kɩnga Gyehova yi Odwokɔ yɩ eɣile bela. Eyi kɛma ɔkɔnwʋ Gyehova yɩ adwɩnɩ wɔ nninyeni nwʋ na wʋadwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ. (Fɩl. 4:​8, 9) Sɛ ɛkɩngaa Bayɩbʋlʋ yɩ a, yɛ mmenii azʋlɔtʋ be mɔɔ beyiyialɩ ndwokɔzɩzɩbɛ nɩ ndwɩ na dwɩnɩndwɩnɩ kezimɔ Gyehova wʋwalɩ bɛ ma begyinanlɩ yi munwa nɩ nwʋ. Sandra mɔɔ yɛhã yɩ nwʋ odwokɔ nɩ yiyialɩ ndwokɔzɩzɩbɛ azʋlɔtʋ be dʋwadʋwalɩ zʋ. Ɩkã kɛɛ: “Dwosefi yi odwokɔ yɩ hyɛlɩ mɩ ɛzɩzɩbɛ paa. Ɩáma odwohilalɛ nɩɩ nsisi mɔɔ iyiyialɩ nɩ sɩkɛ ɩ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ.”—Gyn. 39:​21-23.

GYEHOVA DUWA YE MMELIYEMA ZƲ KYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ

15. Aninyiammɔ yɛ bɔkɔhʋla kɛyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ a, na mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ bɔkɔwʋwa yɛ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

15 Sɛ yɛnwʋʋ amanɩyɛ a, ye mmeliyema kɔhʋla ‘kɔwʋwa yɛ baaba.’ (Kol. 4:11) Ye mmeliyema mmenyia nɩɩ mmaalɛ mɔɔ Gyehova va bɛ ma yɛ nɩ dɩ ɔhʋanɩ ɔkʋ̃ mɔɔ iluwa zʋlɔ ɩla yɩ ali kɛɛ ɩdɔ yɛ. Ye mmeliyema eyimmɔ kyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ iluwa mmɩlɩ mɔ benyia bɛma yɛ, nɩɩ azʋnlɩ mɔɔ bɛyɛ betiye yɛ mmɩlɩ mɔ yɛkãã kezimɔ yɛtɩ nɣanlɩ nwʋ odwokɔ nɩ. Ebiye a, bɛkɛhã Bayɩbʋlʋ nu odwokɔ be kɛva kɛhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ anzɛnyɩɩ bɛ nɩɩ yɛ kɔwɔ mpayɩ.d (Wul. 15:4) Itwu mmɩlɩ be sʋ̃ a, ebiye a eliyema be kɛhakɛ yɛ Gyehova yɩ adwɩnɩ wɔ nninyeni be nwʋ, na mɛyɩ kɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋ yekegyina ndwokɔzɩzɩbɛ yi munwa. Ye mmeliyema kɔhʋla kɛyɛ nninyeni mvʋlɔ kɔwʋwa yɛ, dɩkɛɛ alɩyɛ mɔɔ bɛkɛva kɛma yɛ.

Asafʋ nu mbanimbani anwɩ̃ be bɔhɔ begyela eliyema baalɛ be mɔɔ ɩla asʋpiti. Bɛ nɩɩ yɩ tɩndɛɛ, na bowuko bɛ Bayɩbʋlʋ nu.

Ɔhɔnwʋmmɔ mɔɔ bɔ nwʋ wʋkwa na yede bɛ yedi nɩ kɔhʋla kɛyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ na bɛawʋwa yɛ (Kila nkyɩkyɛmi 15)


16. Sɛ yɛpɛ kɛɛ mmenii mvʋlɔ bʋwa yɛ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ a?

16 Itwu mmɩlɩ be a, ikehyinyia kɛɛ yekeziã ye mmeliyema kɛɛ bɔwʋwá yɛ. Ye mmeliyema yɩ dɔ yɛ na bɛpɛ kɛɛ bɔbʋwa yɛ. (Ɛɣɛ. 17:17) Naasʋ̃ ebiye a, bɔlɔ́kʋla kɔnwʋ kezimɔ yɛtɩ nɣanlɩ anzɛnyɩɩ mɔɔ yehyinyia nɩ ankasa. (Ɛɣɛ. 14:10) Sɛ debe ididee wʋ a, nyia ɛpɛ kɛɛ ɛkɛhã kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ nwʋ odwokɔ kehile wʋ ɔhɔnwʋ be mɔɔ yɩ nwʋ wʋkwa. Ma bɔnwʋ mɔɔ bɛyɛ bɛma wʋ a ɩkɔwʋwa wʋ. Ɛpɛ a, sa ɔkʋla kã nwʋmɔ odwokɔ kile asafʋ nu mbanimbani be mɔɔ ɩyɛ mɛlɛkɛ ɩma wʋ kɛɛ ɛ nɩɩ bɛ kɔwɔ nkɔmmɔ nɩ. Mmeliyema mmaalɛ be sʋ̃ bɔnwʋ yɩ kɛɛ sɛ bɛ nɩɩ eliyema baalɛ mɔɔ yɩ nwʋ wʋkwa bɔ nkɔmmɔ a, benyia ɛɣɛɛlɛyɩkyɩlɛ paa.

17. Mɩnla yɛ ɩma ɩkʋla ɩyɛ sɩ kɛɛ yekenyia ɛzɩzɩbɛhyɛlɛ wɔ mmenii mvʋlɔ kɛ a, na kɛ ɩkɛyɛ na yɛali zʋlɔ a?

17 Bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ wʋzawʋ nkʋ̃ ɛlɛ́tɩ wʋ nwʋ. Iluwa ɛyɛkɛ mɔɔ edii nɩ ti, ebiye a, ɛlɛ́pɛ yɩ kɛɛ ɛ nɩɩ abiye kɛdɩndɛ po. Itwu mmɩlɩ be a, wʋ mmeliyema lɛ́tɩ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ nɩ tʋ anzɛnyɩɩ bɛkɛhã ndwokɔ mɔɔ ɩávata kehile wʋ. (Gye. 3:2) Sɛ ɩba yɩ zɔ po a, áma ɔtwɩ̃ wʋ nwʋ wɔ wʋ mmeliyema wʋ. Gyehova kɔhʋla koluwa bɔ zʋ kɛhyɛ wʋ ɛzɩzɩbɛ. Asafʋ nu ebani be mɔɔ bɔfʋlɛ yɩ Gavin mɔɔ adwɩnɩndwɩnɩ hyɛ yɩ zʋ nɩ kã kɛɛ: “Mbɔmɩ sʋ̃maa nɩ, ɩyɛ a nɩ mɩábɛ kɛɛ mɩ nɩɩ mʋ ɔhɔnwʋmmɔ tɩndɛ anzɛnyɩɩ mɩ nɩɩ bɛ bɔ kʋlaa.” Naasʋ̃ Gavin ɩáma ɔzɔ nɣanlɩdɩlɛ yɩ hyɛ yɩ zʋ, mfomi ɩ nɩɩ yi mmeliyema bɔ na inyia zʋlɔ mfasʋ sʋ̃maa. Eliyema baalɛ be mɔɔ bɔfʋlɛ yɩ Amy kã kɛɛ: “Iluwa mɔɔ ɩdʋlɩ mɩ wɔ mmɩlɩ be nɩ ti, ɩyɛ sɩ kɛɛ mikele mmenii mikeli. Naasʋ̃ kɛmɔ Gyehova yɛ nɩ, musumaa kɛɛ mʋkɔlɔ mi mmeliyema mmenyia nɩɩ mmaalɛ yɩ na miale bɛ miali. Mizi kɛɛ eyi ma Gyehova anyɩ de, na ɩma mɩzamɩ sʋ̃ mɩ anyɩ de.”

GYEHOVA YƖ ANƲHƲBA MƆƆ ƖFALƖ EƔILE BE NWƲ NƖ KƆHƲLA KƐYƖKYƖ YƐ ƐƔƐƐLƐ

18. Mɩnla yɛ yekilaa yɩ ɔhʋanɩ eɣile be a, na mɩnla yɛ yɛkɔhʋla kɛyɛ yɩ kakɩ yɩ a?

18 Sa yɛkʋla yɛfa anwʋlazʋ yekila eɣile be ɔhʋanɩ, iluwakɛɛ yezi kɛɛ ɩlɛ́kyɛ Gyehova kɛyɩ nnwʋnlamɩ ɔfʋã nu nɩɩ nɣanlɩdɩlɛ ɔfʋã nu ɛyɛkɛ bela mɔɔ yɛtɩ nɩ wɔ kɛnɩ kʋlakʋla. (Yik. 21:​3, 4) Ɔzɔ mmɩlɩ yɩ, nninyeni mɔɔ ɩyɛ ɛyɛkɛ mɔɔ ɩdʋlɩ yɛ nɩ “ɩlɛ́ba yɛ ahʋnlɩnɩ nu ebiyekʋ̃.” (Ayɩ. 65:17) Kɛmɔ yɛnwʋ yɩ nɩ, nnɛ po Gyehova ‘kyɩkyɩ yɛ ɛhamɛ.’ Gyehova ɩma nninyeni sʋ̃maa yɛ mɔɔ iduwa zʋ ɩkyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ na ɩbʋwa yɛ, meti bɔ mmɔdɩnɩ de tiã numɔ. Kakɛ kɛɛ ‘ɩdwɩnɩ wʋ nwʋ’ na áma wʋ adwɩnɩ yɛ wʋ anwɩ̃ anwɩ̃ wɔ eyi nwʋ kyɩ̃.—1 Pit. 5:7.

KƐ OKOWUWA EKEZE A?

  • Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova bʋwa yɛ mmɩlɩ mɔ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛ zʋ íni mfasʋ ana bela nɩ a?

  • Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova bʋwa yɛ mmɩlɩ mɔ tanɩ mɔɔ yɛyɛ yedua numɔ nwʋ adwɩnɩndwɩnɩ ɩhyɛ yɛ zʋ nɩ a?

  • Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova duwa ye mmeliyema zʋ kyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ a?

NDWOMI 7 Gyehova, Yɛ Bʋdanlɩ

a Bɛzɩnza anlima yɩ be.

b Kila alɩka mɔɔ ise “Ɔtʋ Bʋlɔ Ma Gyehova.”

c Sɛ yɛkɔhʋla ‘yekeziyeziye’ yɛ nɩɩ Gyehova avinli a, ɩsɛ kɛɛ yɛda yɩ ali kɛɛ yenlu yɛ nwʋ amba, iluwa mpayɩ mɔɔ yɛkɔwɔ keziã yɩ kɛnɩ tanɩfakyɛ na yɛazɩnza ye subanɩ nɩ. Sɛ yɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, ɩsɛ kɛɛ yɛpɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ asafʋ nu mbanimbani sʋ̃ bɛ kɛnɩ.—Gye. 5:​14, 15.

d Kɛ ndianwʋ nɩ, kila ɛhɛlɛlɛndwokɔ mɔɔ ɩwɔ odwokɔtile “Adwennwen” nɩɩ “Awerɛkyekye” tʋ wɔ Bible Mu Nsɛm a Kristofo De Bɔ Wɔn Bra buuku yi nu nɩ.

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́