Shiꞈ siˬ ba la

Aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Miˬyehˇ bi naˇ haˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ˗eu meh. Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jiˇ leˇ ngeh ‘Yeˬsuˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ laꞈ kʼoeˇ’ shaˇ˗eu ma lehˇ ehˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a siˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nga lehˇ jiˇ ya siˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “naw maꞈ ngaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ shaˇ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ ngaˇ mˇ byah nehˬ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇ. 14:13) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ baoˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu lehˇ gʼeh ngeh, aˬ dui Yeˬsuˇ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw ngaˇ laˬ lehˇ haw˗eu meh. Yeˬsuˇ neh ehˇ˗euˬ yaw myaˬ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ jeˬ naˇ, “Aˬ cawˬ neh naw maꞈ˗ahˇ mˇ bahˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ naw maꞈ pyehˬ nehˬ naˇ, naw maꞈ neh mˇ bahˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ, mˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu naw maꞈ˗euˬ Aˬda pyehˬ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, naw maꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ iˬbaˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, mˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu naw maꞈ˗euˬ Aˬda kʼawꞈ, naw maꞈ neh mˇ bahˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ laꞈ˗aˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu meh. (Tehˬ. 6:14, 15) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu heu naˇ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga! w20.04 22 ¶6

Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ˗eu deuˬ aˬjeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ laˆ paˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Pawˇluˆ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ˗ahˇ ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ siˬ nya˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu Luˇdaˬlaˇ meuˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ˗eu jeˬ˗ehˇ ngehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ dzaˬ la gʼo cehˇ laˆ luiˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ yaw awˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw leˇ˗eu dawˬ hawˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ˗euˬ meh. Tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu nga lehˇ haw˗awˇ, aˬ dui˗euˬ ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ ya laˆ paˇ meh. Aˬ dui˗ahˇ aˬyawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Aˬ dui ya haw doˆ nya˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ yaˇ kmˇ mˇ luꞈ˗eu, sahˬ boꞈ gui luꞈ˗eu, lawˬ liˬ laˆ saˆ luꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ mˇ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Tsaˬ leˇ naˇ aˬ yawꞈ mˇ luꞈ˗eu gaˇ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, ngehˬ dahˬ beh nya meh. (Yoˇ. 4:7) Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ moeˬ tsoeˬ dm taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu, aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. w20.04 11 ¶11-12

Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na, yawˬ nah na luꞈ tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ gaˇ kʼahˬ lahˇ dui dui˗awˇ, guˆ guˆ tsi tsi˗ehˇ nui kʼaˬ maˬ tsmˬ ni gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ jawˇ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ, aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, huiˬ˗eu mehˬ bawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, iˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ maˬ siˬ maˬ suˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ luꞈ˗eu meh. Nawˬ˗ahˇ toˆ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ, nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ gʼeh nya lehˇ taˬ noeˬ. Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ nawˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui meh lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. Nawˇ maˬ coˬ iˇ gaˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ hawˇ˗eu gʼaˬ biꞈ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Piˆ. 4:6, 7) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma paw maˬ ehˇ, gʼawˇ mawˇ paw maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui mehˇ nmˇ laꞈ kʼoeˇ yaw myaˬ gʼaˬ jawˇ saˇ maˬ doˆ kʼawꞈ, oˇ oꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ cehˆ daˆ leꞈ nya˗eu meh. (2 Gawˇ. 4:16) Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu baˬ da neh, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ cehˆ keuˆ duˬ˗ahˇ cehˆ keuˆ˗eu yaw duˬ baw meh. w20.04 31 ¶20-21

Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ, aˬ yawꞈ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ beh nehˬ taˬ˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ haw ngeh maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ˗eu meh. (Heˬ. 3:4) Miˇ tsaˬ heu siˬ naˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ tsawˇ haˬ zaˬ dehꞈ nya jawˇ nya ni jaˆ tsaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh, yawˬ siˬ yawˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ˗eu meh. Aˬ dui miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ, tsawˇ haˬ tiˬ byah ni dziˬ˗awˇ mˬ taˆ zaw luꞈ˗eu saˇ pawˇ tiˬ mawˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ neh jahˇ˗euˬ saˇ pawˇ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ beu gaˇ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˇ pawˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ awˇsiˬjeˬ maˬ ehˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ya jahˇ doˆ˗awˇ, yaw jawꞈ yaw pyehˆ deuˬ jiˇ maˬ bi dzeh nya ni saˇ pawˇ laꞈ kʼoeˇ jaˆ luꞈ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ myah keuˆ ni dehꞈ nya paˬ nga? Gʼawˬ myahˇ ni maˬ dehꞈ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ naˇ, awˇsiˬjeˬ maˬ ehˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ ehˇ, maˬ tsehˆ leˇ ni jahˇ doˆ laꞈ nya˗awˇ, jeˬ zaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ gʼawˬ mya heˇ lam˗euˬ ziˇ˗ahˇ bi dehꞈ bi jawˇ nya˗eu meh. Yaw jawꞈ yaw pyehˆ dawˬ tawˆ luꞈ miˇ tsaˬ laꞈ nyiˇ paw maˬ biˬ dzeh ni miˇ tsaˬ heu laꞈ kʼoeˇ jaˆ luꞈ kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ muiˬ dui dui˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ geuꞈ poˆ kʼoꞈ nya ni beh taˬ˗euˬ miˇ neh meh. w20.05 20 ¶3-4 .

Saˬdaˬ Eˇbaˆ˗ahˇ Miˬyehˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗a lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh, Nehꞈ sahˬ paˬ maˬ ngeuˇ naˇ ja bu˗eu gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Eˇbaˆ jiˇ Saˬdaˬ˗euˬ muˇ juˇ˗ahˇ jah leˇ˗euˬ meh. (1 Tiˆ. 2:14) Eˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Saˬdaˬ˗ahˇ jah˗eu miˇ neh, doeˇ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ yaw awˬ awˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗awˇ aˇ siˬ pyaˆ dzaˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Aˬdaˬ jiˇ bi dzaˬ˗euˬ meh. (Beh. 3:6) Maˇ diˇ naˇ Eˇbaˆ Saˬdaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ Saˬdaˬ˗ahˇ ‘Nawˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗e, ngaˇ nawˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya nya. Ngaˇ ngaˬ Da Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ siˬ nya nya. Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ nui ma taˬ˗eu ma. Aˬ yawꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ yawˬ jeˬ na luꞈ biꞈ˗euˬ meh. Nawˇ ngaˬ Da˗ahˇ yaw doeˇ ehˇ paˬ˗ehˇ nawˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗e? Cehˆ˗awˬ’ lehˇ heu loꞈ˗ehˇ ngehˬ law nmˇ˗aˬ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh paˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ gaˬ˗eu aˬ buˇ jawˇ gaˇ neh heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Dawˬ. 27:11) Ehˇ kʼawꞈ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ maˬ gaˬ˗a. Teu miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ja bu laˇ ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ maˬ laˆ piˇ˗aˬ. w20.06 4 ¶10-11

Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui neh ciˬ poeˬ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za geuˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ tsoˆ gaˇ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ neh tsoˆ taˬ˗euˬ nymˇ deuˬ˗ahˇ laˆ saˆ gaˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ caw ba gaˇ maˬ ehˇ, Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ caw ba gaˇ maˬ ehˇ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ caw pi gaˇ maˬ ehˇ, paˇ dmˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ deuˬ jahˇ gaˇ maˬ ehˇ, caw ba˗awˇ tiˬ gʼaˬ na naˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ, miˇshaˬnaˬliˬ lawˬ muˇ geuꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ loꞈ˗ehˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ˗euˬ dzaw nymˇ deuˬ˗ahˇ˗iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu dzaw nymˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu Dzaw nymˇ, Giˇlaˆ dzaw nymˇ, heu deuˬ pyehꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ, dahˬ dzaˬ˗iˇ˗euˬ deuˬ, yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ nya ni gʼawˬ mya jeˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu “laꞈ sawˬ” heu deuˬ, miˬ zaˬ gʼaˬ neh gʼaˬ maˬ biꞈ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ mˇ nya˗eu yaw duˬ baw meh. (Peˇ. 4:8) Zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ naˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ˗eu guiˇ maꞈ maꞈ ma pyeuꞈ˗awˇ, myaˬ tiˬ paˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu bym dui dui meh lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ, aˬ yawꞈ maꞈ taꞈ˗ehˇ nyiˇ dzehˬ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ nya meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Tiˇ. 2:3-5) Aˬ dui mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ heu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ za geuˇ˗eu meh. w20.09 23-24 ¶13-14

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ mˇ nehˬ haw˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. (Heˬ. 6:10) Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni ngehˬ gʼeh˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, muiˬ dui dui˗eu yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Iˇsaˬyaˇ ‘Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ yawˇ˗ahˇ bo saˆ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ yawˇ maꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ bo saˆ nehˬ˗awˇ, yawˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ gaˇ jaˬ uiˬ jiˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ bawˇ kʼahˇ˗ahˇ ciˬ meh’ lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Yaˇ. 40:11) Yawˇ maꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˇ tiˬ mawˇ byoˆ˗iˇ ngeh, Huiˬ dui dui˗eu Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. “Yawˇ tiˬ yaˇ mawˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ, yawˇ tiˬ mawˇ byoˆ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nmˇ lehˇ naw maꞈ noeˬ˗eu nya. Gʼoeˬ tseˇ gʼoeˬ mawˇ˗ahˇ gawˬ jawˬ˗ahˇ bi gaˆ tawˬ yaꞈ˗awˇ, byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ kʼoeˇ mawˇ˗ahˇ poˆ˗iˇ tehꞈ˗a. Aˬ yawꞈ yawˇ kʼoeˇ mawˇ poˆ mawˇ ngeh, maˬ byoˆ˗euˬ yawˇ gʼoeˬ tseˇ gʼoeˬ mawˇ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ, poˆ mawˇ kʼoꞈ˗euˬ yawˇ kʼoeˆ mawˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ tehꞈ˗a lehˇ ngaˇ ehˇ˗eu ma.”—Tehˬ. 18:12, 13. w20.06 19-20 ¶8-9

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ geu jeˬ ya mˇ˗euˬ kʼawꞈ, gaˇ teu˗ahˇ huiˬ˗eu gaˇ lehˇ haw˗eu ma. (Ceuˬ. 27:4; 84:10) Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li aˬ geu gʼaˬ maˬ kaˬ huiˬ˗eu gaˇ˗ahˇ ya mˇ˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ dahˇ doe laˇ ni leh jeh luꞈ˗eu heu naˇ ja ceuˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ huiˬ˗eu gaˇ˗ahˇ za ngeh yawˬ ha˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni noeˬ huiˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. (Luˇ. 17:7-10) Taˬ aw˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh ya bi pyeuꞈ˗eu meh. (2 Gawˇ. 12:15) Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha aˇ dzehˬ dzeuˇ gaˇ keuˆ ni noeˬ huiˬ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬyawˇdaˬlaˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ kʼoeˇ taˆ “aˬ yuiꞈ geuꞈ mawꞈ˗eu” meh. (3 Yoˇ. 9) Awˇziˇ jiˇ nui ma huiˬ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ neh maˬ bi mˇ taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ˗eu meh. (2 Laˬ. 26:16-21) Aˬbaˇsaˬloˬ aˬ yawꞈ sahˬ paˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh zaˬ lahˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ya leˇ ni muˇ juˇ juˇ˗eu meh. (2 Saˬ. 15:2-6) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ cawˬ bi ja ceuˬ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh. (Dawˬ. 25:27) Nui ma huiˬ˗eu tsawˇ haˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ neh bi ja ceuˬ mawꞈ˗eu tsawˇ haˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu yaw duˬ baw meh.—Dawˬ. 16:18. w20.07 4 ¶7-8

Ka li zaˬ nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ na, miˇ kʼahˬ suˬ saˬ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, gaˇ poˆ mˇ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kahˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yaw maꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ miˇ kʼahˬ teu kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ dawˬ ya dzaw˗awˇ, aˬ da aˬ ma deuˬ jiˇ gaˇ za˗eu gʼaˇ duˬ dawˬ teu ya dzaw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu gaˇ yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ zmˬ˗eu aˇ muˇ, maˬ ngeuˇ naˇ aˇ muˇ muˇ zaˬ jaˆ naˇ tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ geu muˇ˗ahˇ bawˬ dzaˬ˗iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yawˬ ha˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ teu kʼahˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ laˬ? Nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ yawꞈ pehˬ aˬ geu muˇ˗ahˇ daˆ˗iˇ˗eu lehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ ngeh, nymˇ jiˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Heu naˇ yawˬ ha naꞈ˗i ya noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ geu jeˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ lmˇ boˬ ni gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya ha nehˬ˗eu meh.—Maˆ. 15:7. w20.08 30 ¶17-18

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ neh gʼaˬ za mawꞈ naˇ, aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ, zaˬ siˬ nui gahˇ, yawˬ ha neh dehꞈ yaꞈ pyeuꞈ yaꞈ˗euˬ jeˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ heu deuˬ˗ahˇ maˬ ya gʼoe˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu heu naˇ teu deuˬ baˬ da neh maˬ ngeuˇ˗a. Maˇ diˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ, “zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ jawˇ˗a. Baoˬ jaˆ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ ahˇ˗ehˇ, yaw huiˬ yaw mahˇ˗euˬ aˇ jeuˬ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ le˗euˬ gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ keuˬ˗a.” (1 Gawˇ. 1:26) Teu baˬ da neh, teu deuˬ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ maˬ mˇ nya nya lehˇ taˬ noeˬ. Teu loꞈ˗ehˇ noeˬ ngeh to˗aˬ, heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ˗ahˇ ya mawˇ˗eu muiˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ ya noeˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ gʼaˬ paˬ nawˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ jah coeˇ paˬ˗ehˇ ja laˇ ngeh guˆ˗eu nui ma ahˇ laˇ naˇ, jah˗eu jeˬ˗ahˇ haw piˇ nya˗eu nui kʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. (Peˇ. 6:19, 20) Nawˇ naˇ luꞈ gawˇ luꞈ naˇ jiˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ nya ni loˬ˗eu gʼaˬ deuˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˇ ya mawˇ ngeh, jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ˗awˇ, gʼaˬ kʼaˆ dzehˬ laˇ˗eu meh. w20.07 17 ¶9

Aˬ dui aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ naˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ lawˇ˗euˬ shehˇ˗euˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Kuˆ. 10:28-30; Heˬ. 11:8-10) Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya tahˬ puˬ˗a lehˇ taˬ noeˬ tmˬ. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ dehꞈ ziˇ daˬ˗awˇ mˇ˗euˬ deuˬ kʼawꞈ ni, shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu meh. (Koˆ. 1:2; 1 Beˬ.5:9) Nymˬ˗mˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˬ dui mehˬ hu paw jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗euˬ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ aˬ dui guiˬ lahˬ gʼawˬ mya jeˬ za˗eu meh. Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ jeˬ naˇ, shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu heu meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ jah˗eu jeˬ ziꞈ˗awˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dawˬ˗euˬ miˇ neh meh. Aˬbyaˬhaˬ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ mehˬ hu paw miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu meh. Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ha˗eu gʼaˇ duˬ teu gaˇ jawˇ luꞈ ma laˬ? Nawˇ kʼawꞈ Aˬbyaˬhaˬ loꞈ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ gʼaˇ duˬ damˬ nehˬ lawˇ nehˬ˗awˇ, shaˬ zahˬ jaˆ kʼawꞈ jah˗eu jeˬ ziꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni dawˬ naˇ, nawˇ jiˇ teu gaˇ ya jawˇ tehꞈ˗a.—Kaˬ. 7:7. w20.08 5-6 ¶13-14; 7 ¶17

Muiˇ˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ sehꞈ laˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ paˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ nya meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh ni jahˇ laˇ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ. (Maˆ. 8:35-39) Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gahˇ aˇ naˆ ni goˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Saˬdaˬ paw jawˇ˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ lmˬ laˇ kʼawꞈ, maˬ bi guˆ˗eu uˬ taꞈ kʼaˬ duˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ bi ziꞈ daˆ leꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ nawˬ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ lmˬ laˇ naˇ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ a nehˬ ma laˬ? A nehˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ a nehˬ˗eu nymˬ˗mˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Siˬ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Yawˬ nah na luꞈ ngaˇ noeˬ tsehˆ˗eu gaˇ kawˆ yaw nyiˇ tiˬ hmˬ˗ahˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ bi mawˇ luꞈ miˇ˗a la?’ (Luˇ. 16:10) ‘Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ naˇ loˬ˗eu nui jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ biꞈ nehˬ ma lehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ngaˇ jah˗eu lehˇ ngaˬ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ bi mawˇ luꞈ miˇ˗a laˬ?’ (Tehˬ. 6:31-33) Bi mawˇ luꞈ ma lehˇ ehˇ nya naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ, mehˬ hu paw aˬ geu jeˬ lehˇ lawˬ haw laˇ gaˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, kamˬ daˬ nya˗eu meh.—Dawˬ. 3:5, 6. w20.08 17-18 ¶15-16

Aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya zmˬ nya˗awˇ, Jaˇliꞈ zmˬ˗eu gaˇ kawˆ mehˬ bawˬ˗ahˇ neh dzaw nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw laˇ ni caw ba nehˬ mawꞈ naˇ, aˬ dui jiˇ ni yawˬ jawˇ na luꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ ya pyehˆ tseˇ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ ya zmˬ˗eu meh. Heu naˇ Jaˇliꞈ gui˗eu gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw tsaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui neh ya gui˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya poˆ tseˇ˗eu meh. (1 Tiˆ. 4:13-15) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, Jaˇliꞈ zmˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ nya laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, mehˬ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ gui nehˬ gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya zmˬ˗iˇ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni ya caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu aˇ yamˬ laˆ duˬ taˬ˗awˇ teu˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ caw naˇ, aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ zmˬ˗awˇ mehˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh.—2 Tiˆ. 3:16, 17. w20.09 28-29 ¶12

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ shaˇ noeˬ naˇ, aˬ myah luꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui jah paw˗euˬ dzaˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu, yaˬ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ hawˇ˗eu gʼoeˇsaiˇ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu paˇ dmˬ deuˬ maˬ ehˇ, gui ahˇ taˬ˗euˬ teˇ saˇ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ deuˬ maˬ ehˇ, JW tiˬbiˬ maˬ ehˇ, biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui˗euˬ gʼoeˇsaiˇ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ jeuˬ 1,000 jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni ahˇ gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ! (Tehˬ. 24:45-47) Aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu meh. Yeˬsuˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu˗ahˇ tiˬ jeˬ neh˗iˬ maˬ bi laˆ tsoeˬ laˇ˗a. (Yoˇ. 18:37) Yaw jeˬ ma jeˬ, Saˬdaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ “miˇ kʼahˬ dawˬ tawˆ luꞈ hawˇ˗eu, miˇ kʼahˬ kʼoeˇ deuˬ˗euˬ yaw shehꞈ kʼahˬ sehˇ dawˬ tawˆ luꞈ” biꞈ ma lehˇ lawˬ haw laˇ ngeh, maˬ tawˆ leˇ˗euˬ uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu lehˇ leh jeh ngeh jiˇ, laꞈ maˬ daˬ˗a. (Tehˬ. 4:8, 9; Yoˇ. 6:15) Yeˬsuˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ gaˇ nui ma maˬ ahˇ˗eu uˬ taꞈ, kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ haw tsoˆ taˬ˗euˬ meh. (Luˇ. 9:58; Yoˇ. 8:59) Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ gaˇ ya daˬ ngeh, aˬ dui gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ neh iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu meh. w20.09 9-10 ¶6-7

Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗eu miˇ neh, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ bawˬ jahˇ gaˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ laˆ saˆ gaˇ caw ba˗eu uˬ taꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ gʼeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ jiˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ aˬ ma aˬ da˗ahˇ ya haw saˆ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na naˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ ya daˬ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ na zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ cu luꞈ˗eu aˬ ma pyeuꞈ˗eu miˇ neh, gaˇ ya mˇ dui dui˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya ngehˬ gʼeh˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu miˇ neh meh. Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ jiˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ Loˇmaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Piˇbeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ “aˬ yawꞈ kʼaˇ loˬ˗eu jeˬ tiˬ poˆ caw ba nehˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maˆ. 16:1, 2) Pawˇluˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗awˇ haw teˬ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu uˬ taꞈ, nahˬ yu ni mˇ nehˬ˗eu meh. w20.09 20 ¶1, 2

Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ mawꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Nawˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ neh ya dzaw˗euˬ jeˬ zmˬ˗iˇ ngeh, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ daˆ laˇ nyaˬ? Nawˇ shaˇ noeˬ ngeh, aˬ cawˬ deuˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya˗eu loˬ ngaˇ laˬ? Aˬ cawˬ deuˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya ni, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?” lehˇ naˇ haˬ nya meh. (Dawˬ. 3:27; Tehˬ. 9:37, 38) Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ neh ‘dawˬ kʼaˇ biꞈ taˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ, naˇ haˬ˗awˇ caw teh ni mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ’˗iˇ lehˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Dawˬ teu naˇ Miˬyehˇ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ ya gaˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu heu nyiˬ jeˬ jiˇ taꞈ˗eu meh. (Tehˬ. 22:37-39) Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ naˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. Dzaw zaˬ tiˬ gʼaˬ na ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ guˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ jah ziꞈ leˇ ni caw ba nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ paˇ guˆ meh.—Ceuˬ. 18:1-3; Dawˬ. 29:25. w20.11 3 ¶6-8

Mehˬ˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ ngeh, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ loˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. Aˬ dui neh Jaˇliꞈ˗ahˇ neh mehˬ˗euˬ jeˬ dzaw zaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ mehˬ ahˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ shaˇ. Aˬ dui neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ jeˬ naˇ, dzaw zaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ le keuˆ nya ni caw ba˗eu heu pyeuꞈ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ dzaw zaˬ deuˬ jiˇ yawˬ nah na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ˗eu meh. Dzaw zaˬ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu heu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. (Shuˆ. 1:8; Ceuˬ. 1:1-3) Dzaw zaˬ deuˬ yawˬ nah na luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ nya meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ maˬ dzaw mi naˆ˗ehˇ maˬ ehˇ, dzaw gʼaˬ ngeh maˬ ehˇ, nui ma laꞈ kʼoeˇ neh dzaw zaˬ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, guiˬ lahˬ shaˇ ngeh dzaw zaˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ. Aˬ yawꞈ nawˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ shaˇ˗eu lehˇ ya mawˇ ngeh, nui ma laꞈ kʼoeˇ neh guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ ya siˬ˗awˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu lehˇ jiˇ ya siˬ˗eu meh. (Tehˬ. 6:9; Yoˇ. 15:16) Aˬ dui˗euˬ dzaw zaˬ deuˬ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, (Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ˗eu) guiˬ lahˬ shaˇ (Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu) naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˇ naˆ ni gʼoeˇ leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ.—Koˆ. 4:8. w20.10 8-9 ¶8; 9 ¶10-11

Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˇ maꞈ aˇ muˇ dahˬ beh˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗awˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ jaˆ nya ni leh jeh˗eu meh. (Kʼehˇ. 16:4, 5) Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui aˇ muˇ yawˬ muˇ yawˬ, maˬ ngeuˇ naˇ miˇ kʼahˬ yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ bawˬ dzaˬ˗iˇ naˇ, Loꞈ˗eu nymˇgoˇ aˬ geu kawˆ˗ahˇ dzaw˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ dzaw˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, yawˬ ha˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ jawˇ˗eu loꞈ˗ehˇ nui ma saˇ˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ mehˬ bawˬ bi gm nya˗eu meh. (Niˇ. 3:9) Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? Yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ ‘Ngaˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni leh jeh luꞈ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ luꞈ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ za taˬ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ nui ma taˬ coeˇ ngaˇ laˬ? Ngaˇ aˇ yamˬ˗ahˇ taˬ huiˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh miˇ˗a laˬ?’ (Koˆ. 3:17) Aˬ dui laˆ paˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya mawˇ naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh ya bi caw ba˗eu meh. Aˬ dui nui ma hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ muiˬ daˆ laˇ ni muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh ngehˬ˗ehˇ bi laˆ paˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ, aˇ poeˬ taˬ bawˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. w20.10 23-24 ¶12-13

Jaˇliꞈ aˇ baˇ kʼawˆ teuꞈ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Koˆ. 1:23-25) Aˬ dui myaˬ tiˬ paˆ iˇ kahˇ˗ahˇ neh maˬ iˇ doˆ mi naˆ˗ehˇ yawˬ shawˬ na luꞈ aˇ baˇ kʼawˆ teuꞈ˗ahˇ haw meh. Teu naˇ aˬ cawˬ maˬ mawˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ dui aˬ geu gaˇ ya laˆ paˇ˗eu nga lehˇ mawˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui naˇ, aˬ geu jeˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ ya laˆ paˇ nga lehˇ mawˇ laˇ˗eu meh. Yaw myaˬ gʼaˬ iˇ kahˇ˗ahˇ neh maˬ doˆ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ uˬ shawˬ paw yawˬ nah na luꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ gui˗awˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ shaˇ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, ya gui˗euˬ nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ teu nah laꞈ kʼoeˇ zmˬ˗iˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ ya gui˗awˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu meh. Teu naˇ yaw awˬ jeˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ kʼawꞈ, aˬ dui˗ahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu suꞈ˗eu gaˇ ma˗ahˇ cah daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Jaˇliꞈ˗aˬ, aˬ dui laꞈ kʼoeˇ paw pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ mawˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu Ehˇsaꞈ˗le deh˗eu caˆ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Miˬyehˇ neh zmˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui ya taˬ aw˗eu meh. w20.11 18 ¶3; 20-21 ¶8

Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ kʼawꞈ, coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗eu aˇ yamˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ yamˬ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗euˬ nga? Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu zaˬ yo aˬ li hawˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ maˬ naˬ leˇ ni laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Gʼaˬ kʼehˇ sahˬ boꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ dehꞈ˗eu” meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ heu loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗eu miˇ neh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ deuˬ “myaˬ laˇ behˇ laˇ”˗eu meh. Heu gaˇ haw ngeh Yeˬhawˇbaˬ coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ nga leˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Kʼehˇ. 9:26-31) Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ kʼaˇ yehꞈ laˇ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Pawˇluˆ Eˇpeˇsu meuˬ˗ahˇ jawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ, huiˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu muiˬ˗eu aˇ yamˬ jaˆ ngaˇ lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, heu gaˇ jawˇ daˆ leꞈ˗awˇ, teu gaˇ jawˇ˗eu meuˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇ. 16:8, 9) Zaˬ lahˇ deuˬ ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ kawˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu’ gʼaˇ duˬ leh jeh dui dui˗euˬ meh. (Kʼehˇ. 15:30-35) Aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ aˬ dui˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ laꞈ˗eu meh. w20.09 16 ¶6-8

Aˬdaˬ iˬ baˇ mˇ ngeh yawˬ ha hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ˗ahˇ shiˇ˗eu jeˬ bi keuˆ le˗awˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni aˬ dui Aˬdaˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ˗euˬ baˬ da neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ luꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ jeˬ naˇ, teu nehˬ˗ehˇ beu gaˇ dui dui˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “tsawˇ haˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ baˬ da neh bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ jaˆ laˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗awˇ, “tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ Aˬdaˬ˗ahˇ taꞈ leˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya shiˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Ka li˗ahˇ taꞈ leˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu jeˬ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇ. 15:22) Pawˇluˆ “tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ Aˬdaˬ˗ahˇ taꞈ leˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya shiˇ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Pawˇluˆ tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Aˬdaˬ baˬ da neh iˬ baˇ hawˇ˗eu maˬ byah kuꞈ˗eu jeˬ za˗euˬ miˇ neh, ya shiˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ luꞈ˗eu meh. (Maˆ. 5:12) Aˬdaˬ “paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ”˗eu deuˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ keuˬ˗a. Aˬdaˬ Miˬyehˇ˗euˬ ehˇ dawˬ diˇ daˬ˗ehˇ maˬ naˇ haˬ˗eu byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ zmˬ nya˗a. Aˬdaˬ˗euˬ aˇ saˬ saˬ˗eu jeˬ naˇ, “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ” bi laˆ cawˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu naˇ “tsawˇ haˬ˗euˬ Zaˬmaˇ” neh “ciꞈ myehꞈ” lehˇ daˇ˗euˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh.—Tehˬ. 25:31-33, 46; Heˬ. 5:9. w20.12 5-6 ¶13-14

Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ za ngeh, aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ nya meh. Sahˬ paˬ Aˬhaˆ uˆ lahˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ haiˬ˗eu sahˬ paˬ Aˬhaˆ jawˇ gaˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗iˇ˗awˇ, mehˇ shuiˇ aˬ joˆ˗ehˇ shuiˇ˗iˇ de lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ noeˬ˗eu gʼawˬ mya jeˬ lehˇ ehˇ nehˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ, nawˬ neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ byah nya meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬ. 22:19-22) Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ nui deuˬ nui ma cawˆ ngaˇ laˬ? Aˬ yawꞈ maꞈ ‘Ngaˇ maˬ ehˇ nmˇ˗aˬ gʼaˬ miˇ˗a’ lehˇ noeˬ ngaˇ laˬ? Aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ taˬ aw˗awˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ bi za mawꞈ˗eu meh. (Daˇ. 13:16-18; Pah. 19:10) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ ya pyeuꞈ˗awˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ ya tsaꞈ gaˬ˗eu heu naˇ muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Miˬyehˇ mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui neh Miˬyehˇ gaˇ laꞈ kʼoeˇ za˗euˬ gaˇ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Miˬyehˇ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui taˬ aw˗awˇ yawˬ ha dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ taˬ aw˗awˇ yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗awˇ, teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ. Kʼoeˇ naˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, yawˬ ha kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ nehˬ luꞈ˗uˇ.—1 Beˬ. 5:5. w20.12 26 ¶16-17

Shmˇ uˬ kʼoˆ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ biꞈ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu hawˇ˗eu shiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Teˇ. 5:8; 1 Tiˆ. 4:10; Tiˇ. 1:1, 2) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu meh. Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi haw tsoˆ˗eu uˬ taꞈ, shaˬ zahˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ kʼahˬ lahˇ ni jiˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ nui noeˬ Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ bi duˇ leˇ˗eu heu neh shmˇ uˬ kʼoˆ kʼoˆ taˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ byoˆ˗iˇ˗eu pyuˇ shuiˇ˗ahˇ maˬ taˬ ni Miˬyehˇ˗ahˇ taˬ˗eu ma. (Ceuˬ. 26:2; 104:34; 1 Tiˆ. 6:17) Mi cehˇ heu naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Mi cehˇ heu naˇ, jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ pah doˆ laꞈ nya˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ bahˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ buˬ˗iˇ ni jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. (2 Gawˇ. 10:4, 5; 2 Tiˆ. 3:16, 17; Heˬ. 4:12) Aˬ dui mi cehˇ heu˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ baˬ da neh yaw muiˬ˗ehˇ zmˬ nya laˇ˗eu meh.—2 Tiˆ. 2:15. w21.03 27 ¶4; 28-29 ¶10-11

Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ tawˬ laꞈ kʼoeˇ uˇ luꞈ ngeh kʼawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ luꞈ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ “gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ”˗ahˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ˗awˇ sha nehˬ˗euˬ meh. (Pah. 1:1) Aˬ yawꞈ Baˬmoˇ iˇ jaw lahˇ˗ahˇ neh ya doˆ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ˗euˬ dehꞈ ziˇ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ paˇ dmˬ boꞈ˗euˬ gaˇ duˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ gʼaˬ bi kʼaˆ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, dzaˇ˗i sahˬ boꞈ smˇ taꞈ jiˇ boꞈ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu Yoˇhaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ dui˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ neh mˇ mawˇ nya˗eu meh. Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ bi shaˇ noeˬ mawꞈ˗awˇ, gʼaˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ pyuˇ shuiˇ poˆ gaˇ hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ tsawˇ myahˇ poˆ gaˇ tehꞈ˗ehˇ bi jiˇ leˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ yamˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. w21.01 10 ¶9-10

Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ myaˆ naˆ˗eu naˇ kʼawꞈ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ sahˬ paˬ Sawˇluꞈ˗euˬ aˬ li pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ sahˬ paˬ geuꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗eu meh. (1 Saˬ. 20:31) Ehˇ kʼawꞈ Yawˇnaˆshaˬ taˬ aw˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ neh Daˬbiˇ˗ahˇ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Sawˇluˆ nui ma pehˇ dui dui meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗euˬ meh. (1 Saˬ. 20:32-34) Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ Daˬbiˇ˗ahˇ mˇ ceh ceh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ haw˗a. Maˇ diˇ naˇ Yawˇnaˆshaˬ kaˆ beuˆ˗eu nya dui dui˗awˇ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu yehˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Sawˇluˆ aˬ yawꞈ nyaꞈ da zaˬ “kʼaˬ dzeˇ dzeˇ ma maˬ tseˇ kawˇ˗awˇ, aˇ laˬ jaˬ shiˇ maˬ tseˇ kʼaˆ meh” lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu meh. (2 Saˬ. 1:22, 23) Teu miˇ neh Yawˇnaˆshaˬ aˬ yawꞈ aˇ naˆ ni kʼaˆ˗eu lehˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗aˬ. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ nehˬ˗ehˇ maˬ mˇ ceh ceh˗eu uˬ taꞈ, nui kʼahˇ maˬ shiˇ ni jiˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh gaˇ ja ceuˬ nehˬ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ, Daˬbiˇ Gawˇliˇyaˆ˗ahˇ sehꞈ gʼaˬ ngeh, Yawˇnaˆshaˬ Daˬbiˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ˗awˇ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ gaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ Daˬbiˇ˗ahˇ gaˬ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. w21.01 22 ¶6, 8-9

Ka li zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ byah kuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ smˇ miˇ iˇ ngeh, maˬ byah kuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ ya jawˇ˗eu meh. Teu baˬ da neh gaˇ kawˆ doˆ laˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh smˇ miˇ iˇ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. ‘Zaˬ yo aˬ li heu gʼaˬ muiˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ nya˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ naˬ ba tiꞈ taˬ ngaˇ laˬ? Toˆ˗ehˇ maˬ taˬ naˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ gʼaˬ ngeh, aˬ yawꞈ nymˇ dahˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni caw ba nehˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ nya paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ laˬ?’ Zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ jiˇ yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ ni caw ba nehˬ˗eu ngaˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ jeˬ aˬ jeˬ jeˇ jaˆ nya? Ngaˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ miˇ˗a laˬ?’ (Tsoˆ. 4:9, 12) Zaˬ miˬ zaˬ deuˬ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu hawˇ˗eu maˬ cehˇ˗eu heu naˇ, smˇ miˇ maˬ iˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ taꞈ˗eu meh. Aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu miˬ zaˬ gʼawˬ mya lam gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. w21.02 8 ¶1-2

Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ leh jeh dzehˬ mawꞈ laˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ dzaw laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha dzaw luꞈ˗eu dawˬ teu jeˬ ngehˬ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ ya laˆ paˇ˗eu meh. Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ leh jeh˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ neh leh jeh˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ teu˗ahˇ ngehˬ sheuˆ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ kʼoꞈ˗ahˇ neh ga leˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ caw ba nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu ma. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ maˬ bi geuꞈ˗eu heu naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ ngehˬ˗eu dawˬ˗ahˇ maˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu baˬ da neh maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ ngehˬ sheuˆ nya gaˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw luꞈ ngaˇ laˬ lehˇ haw˗awˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh.—1 Tiˆ. 3:1-10, 12, 13; Tiˇ. 1:5-9. w20.08 30 ¶15-16

Tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ jawˇ saˇ doˆ˗awˇ, pyuˇ gʼawˬ mya ni jaˆ, nymˇ jiˇ lmˇ boˬ ni gʼeh naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yaˬkoˆ ehˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ siˬ le˗euˬ tiˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh. (Gaˬ. 5:22) Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ gaˇ neh hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ ni mˇ gaˇ neh laˇ˗eu meh. (Luˇ. 6:22, 23; Sehˇ. 1:10, 11) Aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ tsiˇ kʼmˬ ma laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˬ lmˇ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. Uˬ yehˇ aˇ naˆ ni yehˇ jaˬ lehˇ aˇ naˆ ni baw kʼawꞈ, tsiˇ kʼmˬ ma miˬ lmˇ maˬ bi miˆ˗iˇ ni taw lahˇ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui nui ma laꞈ kʼoeˇ maˇ diˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ ahˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ cehꞈ lehꞈ ka laˇ kʼawꞈ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ kʼawꞈ, jawˇ saˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ doˆ kʼawꞈ, pyuˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ahˇ kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ maˬ miˆ˗iˇ nya˗eu tsiˇ kʼmˬ ma laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˬ lmˇ loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ jaˆ luꞈ˗eu meh. Tsiˇ kʼmˬ ma laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˬ lmˇ nyehˆ kʼaˆ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ ya puˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ laˬ kʼaˬ paˇ cehˇ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu miˇ neh lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ ya tahˬ puˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ paˇ siˬ duˬ laˇ˗eu meh. (Tehˬ. 10:22; 24:9; Yoˇ. 15:20) Teu miˇ neh Yaˬkoˆ iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ boꞈ nya˗eu meh. w21.02 27-28 ¶6

Aˬ dui ha nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, kʼaˆ kʼaˆ ni ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˬ˗ahˇ gui taˆ˗ehˇ gui poˆ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, boꞈ taˬ˗awˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gui nya meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇshuˆ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ teˇ saˇ aˬ za za˗ehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ya gui meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ neh ya gui˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh jiˇ maˬ bi guˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Shuˆ. 1:8, 9) Aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ dui neh gui˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ naˇ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Ceuˬ. 27:1-3; Dawˬ. 3:25, 26) Aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh, dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ neh aˇ baˇ jahˇ byaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu gaˇ neh jiˇ gʼaˬ za˗eu meh. (Heˬ. 10:24, 25) Aˬ dui noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ ngeh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ya ja nehˬ ngeh, nui ma saˇ laˇ˗eu meh. w21.01 6-7 ¶15-16

Aˬ dui iˇ cuꞈ shawˇ ngeh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jah˗awˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya gʼoe daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ˗eu maˬ kaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ biˬdiˬoˬ hawˇ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ dawˬ caˇ naˇ haˬ˗eu, aˬ jeˬ mui niˇ gʼa˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu, aˬ jeˬ˗euˬ aˇ pyaˇ daˬ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ nui gahˇ˗ahˇ maˬ ya gʼoe˗a. Aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ poˆ˗awˇ Jaˇliꞈ zahˇ teu˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh. (Dawˬ. 3:5, 6) Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh mˇ lehˬ laˇ˗eu baw meh. Ehˇ kʼawꞈ heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ mˇ nya ni taˬ bi laˆ tsoeˬ. w21.03 6 ¶14-15

Nawˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ neh laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ ya daˬ luꞈ de laˬ? Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ tsoeˬ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ byah tiˬ loꞈ ni maˬ mˇ nya˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ 2 Tiˆmoˇseˬ 1:12-16; 4:6-11, 17-22-ahˇ gui naˇ gʼaˬ za dui dui laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ˗ahˇ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh boꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ heu deuˬ˗ahˇ maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, nui ma laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ noeˬ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, kʼaˇ ngeuˇ˗eu jeˬ duꞈ yawˇ ni ya dzawˇ nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Pawˇluˆ neh ya puˬ˗euˬ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh yawˬ ha puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ meh lehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ nehˬ taˬ dzeuˇ˗euˬ meh. (Kʼehˇ. 21:11-13) Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ dui dui˗eu baˬ da neh laꞈ sawˬ za˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ kamˬ nehˬ˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ deuˬ neh jiˇ Pawˇluˆ˗ahˇ bi caw ba˗euˬ meh. w21.03 17-18 ¶14-15, 19