Koꞈ siˬ ba la

Miˬ coeˬ miˬ ma teu gʼaˬ dzaˬ˗eu dawˇ˗eu lawˬ muˇ kʼawꞈ maˬ zeuˇ nya gaˇ keuˆ ni shaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ pyuˇ daˬ bahˬ keuˆ dawˬ peh iˇ˗awˇ guiˬ shuiˇ mehˇ byaˆ nyiˬ byaˆ aˬ za za˗ehˇ dawˆ ahˇ gʼeh˗euˬ meh. Mehˇ byaˆ nyiˬ byaˆ tehꞈ miˇ teˇ saˇ jiˇ maˬ gaˬ laˇ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ aˇ myaˆ dawˆ ahˇ˗euˬ lehˇ Yeˬsuˇ siˬ nya˗eu meh. Mehˇ byaˆ teu naˇ teu ngeh yamˬ˗ahˇ zmˬ˗eu pyuˇ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ poeˬ kʼaˇ teˬ˗eu mehˇ byaˆ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ neh dawˆ˗euˬ teu nyiˬ byaˆ naˇ aˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ yaˇ˗eu jaˆ tseuˆ tiˬ mawˇ˗ahˇ jiˇ maˬ zeuˇ tsehˆ nya˗a. Yeˬsuˇ miˬ coeˬ miˬ ma teu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ kuˇ˗awˇ “Shaˬ dui dui˗eu miˬ coeˬ miˬ ma heu gʼaˬ˗aˬ, pyuˇ daˬ kʼaˇ dawˆ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ laꞈ kʼoeˇ, aˬ cawˬ myaˆ maˬ tseˇ damˬ˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗awˇ “nui deuˬ˗aˬ [smˇ muiˬ smˇ baw deuˬ], gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ yuˇ doˆ˗awˇ damˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗aˬ, shaˬ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ dzeˇ ni, kʼaˇ ahˇ˗eu dawˬ tawˆ luꞈ damˬ jiˇ˗euˬ meh” lehˇ paˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Kuˆ. 12:43, 44) Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma heu gʼaˬ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ kʼaˇ jaˆ˗eu pyuˇ˗ahˇ dawˆ ahˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ haw teˬ haw piˇ nehˬ meh lehˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh.—Ceuˬ. 26:3. w21.04 6 ¶17-18

Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ ngeh, aˬ yawꞈ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw yaꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ bi haw daˆ leꞈ mawꞈ˗eu meh. (Yoˇ. 4:35, 36) Zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ ngeh, kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. (Luˇ. 10:1, 5-11, 17) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ bi nyehꞈ˗awˇ bi sehꞈ ngeh tiˬ jawˇ, aˬ yawꞈ maꞈ tsaꞈ gaˬ mawꞈ˗eu nui ma maˬ ahˇ ni tiˬ kʼehˬ pyeuꞈ˗iˇ˗euˬ meh. (Yoˇ. 16:32) Teu miˇ neh Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gʼaˬ ngeh tiˬ jawˇ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh lehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ mˬ taˆ gʼoꞈ daˆ leˇ gʼaˬ ngeh tiˬ jawˇ, zaˬ lahˇ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu dui dui˗eu miˇ neh, muiˇ˗eu deuˬ iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ Yeˬsuˇ sheuˬ gʼeh nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, A.D. 33 Beˬdeˬgoˇdeˬ aˇ nah˗ahˇ smˬ heˇ gʼaˬ ehˇ gʼaˬ ni, iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. (Kʼehˇ. 2:41) Teu gaˇ neh naˇ zaˬ lahˇ deuˬ myaˬ laˇ dui dui luꞈ˗eu meh. (Kʼehˇ. 6:7) Ehˇ kʼawꞈ aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ, Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ byah meh lehˇ ehˇ taˬ yaꞈ˗euˬ meh.—Yoˇ. 14:12; Kʼehˇ. 1:8. w21.05 14 ¶1-2

Nawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ nya dahˬ beh laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya lehˇ noeˬ miˇ˗a siˬ laˬ? Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ heu naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah neh dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ biꞈ˗awˇ, mehˬ hu paw jiˇ muiˬ dui dui˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh lehˇ jah ziꞈ˗eu ma. (Ceuˬ. 119:105) Teu miˇ neh nawˇ nawˬ neh ya siˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ cawˬ deuˬ hawˇ˗eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ˗ahˇ ja nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ myaˬ tiˬ paˆ maˬ ha geuꞈ˗eu miˇ neh nawˬ˗ahˇ zahˬ leˇ˗eu paˬ. Aˬ dui aˬ dui neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ cawˬ maˬ ha geuꞈ gaˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Yeˬsuˇ Miˬyehˇ caw ba˗eu laꞈ kʼoeˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ deuˬ Yeˬsuˇ Laˬzaˬluˇ˗ahˇ laˆ dehꞈ nehˬ˗euˬ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ ha geuꞈ˗a. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ hawˇ˗eu Laˬzaˬluˇ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ jiˇ leh jeh˗eu meh.—Yoˇ. 11:47, 48, 53; 12:9-11. w21.05 2 ¶1-2

Mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ iˇ˗eu leh jeh. Toˆ˗ehˇ naˇ mehˬ bawˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh gʼaˬ za laˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ cawˬ poˆ. Yawˬ ha nehˬ˗ehˇ aˇ shehˆ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ‘aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ jawˇ meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Baˆ. 12:12) Tsawˇ kʼaˆ kʼaˆ laˇ˗euˬ deuˬ jiˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ dzaw geuꞈ nya meh. Daˬbiˇ Yawˇnaˆshaˬ taꞈ˗ehˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ nyiˇ dzehˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ nyaꞈ naˇ gʼoeˇ dui dui˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu meh. (1 Saˬ. 18:1) Aˬ yawꞈ nyaꞈ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ caw ba˗euˬ meh. (1 Saˬ. 23:16-18) Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ Iˬliˬnaˬ “Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ da ngaˬ ma, ngaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, ngaˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Cawˬ deuˬ nawˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ loˬ˗eu jeˬ maˬ ehˇ nehˬ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ maˬ siˬ nya˗a. w21.06 10-11 ¶9-11

Yeˬsuˇ sahˬ paˬ hawˇ˗eu zaˬ kʼaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja˗euˬ meh. Zaˬ kʼaˆ teu gʼaˬ naˇ dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ tsehˆ nya gaˇ keuˆ ni daˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ sahˬ paˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dziˇ dzoˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ byehˇ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ kʼaˆ teu gʼaˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ dziˇ dzoˆ cuiˆ na tehꞈ˗ehˇ daˆ kʼawꞈ, maˬ za˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni shaˇ˗eu meh. Sahˬ paˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ya siˬ ngeh, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu maˬ siˬ nya˗eu zaˬ kʼaˆ teu gʼaˬ˗ahˇ tawˬ˗ahˇ dawˆ˗euˬ meh. Zaˬ kʼaˆ teu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ, yawˬ ha˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ˗eu meh. Tiꞈ, aˬ yawꞈ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ ni aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ zaˬ kʼaˆ kʼoeˇ gʼaˬ˗ahˇ “dziˇ dzoˆ maˬ tsoeˬ tsehˆ kʼoeˇ keuˆ ni, tawˬ˗ahˇ nyehꞈ uˇ˗awˇ bi jawˇ˗euˬ meh.” Nyiꞈ, aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ “zaˬ kʼaˆ nui deuˬ ya mawˇ ngeh, nui ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ saˇ”˗a. (Tehˬ. 18:30, 31) Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ jiˇ aˬ cawˬ˗ahˇ deuˬ leˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ deuˬ nehˬ laꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? Tiꞈ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, maˬ haw cawˬ neh naˇ, nui gaˬ maˬ mˇ mawˇ nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ naˇ leˇ˗eu meh. Nyiꞈ, aˬ dui mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ kawˆ jaˆ luꞈ˗eu lehˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ siˬ nya naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ jiˇ nui ma maˬ muiˬ˗a. w21.06 22 ¶11-12

Saˬdaˬ naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ duˇ ni beh taˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, ngehˬ˗ehˇ jawˬ ngehˬ˗ehˇ doeˇ dzehˬ laˇ gaˇ mawˇ mawꞈ˗eu meh. Noˇaˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ ‘Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ mˇ gaˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ ngeh, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ maˬ beh taˬ law nmˇ˗aˬ, gʼaˬ law hawˇ miˇ˗a lehˇ, aˬ yawˇ yawꞈ noeˬ poˆ leˇ dui dui˗euˬ meh.’ (Beh. 6:5, 6, 11) Nymˬ˗mˇ tawˇ neh miˇ tsaˬ heu siˬ maˬ gaˇ dzehˬ laˇ ngaˬ˗aˇ laˬ? Maˬ. Saˬdaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ haw gaˇ ya mawˇ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Peˇ. 4:18, 19) Kʼoeˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ Saˬdaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Saˬdaˬ uˆ lahˇ luꞈ˗eu uˬ moˆ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nawˬ dzaˬ kʼaˆ dzaˬ luꞈ˗eu” tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ miˇ tsaˬ hawˇ˗eu jeˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ haw saˆ˗a. (Tsoˆ. 8:9; Beh. 1:28) Teu baˬ da neh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Nui gahˇ ahˇ˗eu tiˬ deuˬ na nyaˆ taꞈ myaˆ kʼoꞈ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ baˬ da neh jeˬ zaˬ hawˇ˗eu aˇ bawˇ tiˬ lam jeˬ dzehˬ ni byoˆ˗iˇ nya nga lehˇ ehˇ˗eu meh. w21.07 12 ¶13-14

Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ na iˬ baˇ mˇ˗euˬ miˇ neh siˬ nya˗eu nui ma maˬ saˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ naˆ ni noeˬ poˆ noeˬ paˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a lehˇ noeˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nawˇ toˆ˗ehˇ noeˬ luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu lehˇ siˬ nya taˬ˗eu heu naˇ, nawˬ˗ahˇ nui ma saˇ laˇ ni maˬ ehˇ, siˬ nya˗eu nui ma shawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ “Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ˗euˬ shiˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tsiˬ shawˇ nehˬ laꞈ”˗euˬ miˇ neh meh. (1 Yoˇ. 1:7) Nawˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ baˬ da neh nui ma cawˆ luꞈ naˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ lehˇ taˬ ngehˇ. Ziꞈ dah ni gʼeh˗eu gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu lehˇ Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Daˬbiˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ‘Miˬyehˇ˗ahˇ taˬ huiˬ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ gaˬ˗eu jeˬ mˬ naˆ ni goˇ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ sha dzeh˗eu meh’ lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh.—Ceuˬ. 103:11, 12. w21.11 6 ¶12-13

Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (1 Beˬ. 3:7) Kʼaˬ dzeˇ deuˬ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yawˬ deuˬ yawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ taˬ huiˬ˗awˇ, ya ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ noeˬ tmˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ maˬ sheu cehˆ˗a. Toˆ˗ehˇ sheu cehˆ naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ Loˇsaˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Loˇsaˬ˗ahˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ sheu cehˆ˗awˇ, ngehˬ deuˬ nehˬ˗eu miˇ neh, Loˇsaˬ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha nui jah maˬ jaˆ ni pyeuꞈ laˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ yawˬ ha˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw meh lehˇ ehˇ nehˬ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, miˬ zaˬ˗ahˇ taˬ huiˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu heu naˇ, miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, cawˬ cawˬ˗eu jeˬ muiˬ nya ni caw ba nehˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ ngaˇ nawˬ˗ahˇ gaˬ nya lehˇ ehˇ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗euˬ mehˬ shi jiˇ ja ceuˬ˗eu meh. w21.07 22 ¶7-8

Nawˬ neh tsaꞈ taˬ˗euˬ myawˬ aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ laˇ keuˆ naˇ, nawˬ˗ahˇ nui ma jiˇ laˇ miˇ˗a laˬ? Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui neh tsaꞈ taˬ˗euˬ myawˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ laˇ keuˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya naˇ, nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ dawˬ nya meh. Dawˬdaˬ 13:11-ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh nui ma gʼawˬ mahˇ ni ya taˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ “Yehˬ bawˬ˗ehˇ laˆ za˗euˬ pyuˇ shuiˇ yaw kawˇ˗ehˇ byoˆ le˗awˇ, aw lawˆ˗ehˇ mˇ jaˆ˗euˬ jeˬ lahˬ laˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu deuˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ kʼawꞈ a lawˆ lawˆ˗ehˇ jahˇ naˇ yaw muiˬ˗ehˇ jahˇ pyeuꞈ nya˗eu meh. Dawˬdaˬ 4:18-ahˇ “yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ˗euˬ gaˇ ma˗aˬ, uˬ shawˬ paw bya˗eu nahˇ ma yaw shehꞈ˗ahˇ duˇ˗awˇ, nah loˆ ceh laˇ ngeh keuˆ ni, ngehˬ jawˇ ngehˬ bya˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ pah mehˬ gaˇ ehˇ mawˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, duiˬ duiˬ daˬ daˬ˗ehˇ jahˇ˗eu maˬ za˗a. Aˇ yamˬ ya biꞈ meh. w21.08 8 ¶1; 8-9 ¶3-4

Miˇ tsaˬ heu siˬ˗euˬ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui ya mˇ˗eu gaˇ deuˬ jiˇ myaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Tehˬ. 24:14; Luˇ. 10:2; 1 Beˬ. 5:2) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ mawꞈ˗eu ma. Gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ huiˬ˗eu leh jeh luꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na˗aˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ geuꞈ˗awˇ, tiˬ deuˬ na naˇ Beˬdeˬlaˇ hawˇ˗eu tsoˆ˗eu paw mˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li gʼawˬ mya gʼaˬ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˬ hawˇ˗eu, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu meh. (1 Tiˆ. 3:1, 8) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ dui dui gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu yaw duˬ baw meh. (Ceuˬ. 110:3) Ehˇ kʼawꞈ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha neh noeˬ taˬ˗euˬ aˇ pyaˇ˗ahˇ maˬ le keuˆ nya˗eu miˇ neh nui ma cawˆ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ naˇ yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ. (Ceuˬ. 37:5-7) Yawˬ ha aˬ jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu loˬ nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗awˇ, teu˗ahˇ leh jeh˗awˇ ya mˇ caw˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ gaˇ le keuˆ nya˗eu meh. w21.08 20 ¶1; 21 ¶4

Miˬ coeˬ miˬ ma pyeuꞈ˗eu bawˇlawˇpeh ma Aˬnaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˇ kʼoꞈ yehꞈ tseˇ oeˬ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni “uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ gʼawˬ˗iˇ”˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ za˗awˇ, zaˬ nahˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Luˇ. 2:36-38) Nymˬ˗mˇ iˬ nah, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ zaˬ guˬ deuˬ dzaw geuꞈ nya paˬ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ naˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni za˗eu meh. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jawˇ duˬ za taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu lehˇ yawˬ ha˗euˬ myaˆ neh ya mawˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ lawˇ baˬ” lehˇ ya haw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya˗eu meh. (Dawˬ. 18:4) Aˬ dui aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ ni leh jeh naˇ, nui jah gʼaˬ kʼaˆ laˇ˗eu uˬ taꞈ, gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ nya laˇ˗eu meh. w21.09 3 ¶4; 4 ¶7-8; 5 ¶11, 13

Teu naˇ Iˇsaˬyaˇ neh ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, “aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ aˬ coeˇ˗ahˇ” dawˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yaˇ. 60:5, 16, MS) Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nya˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni ahˇ˗eu miˇ neh, miˇ kʼahˬ 240 kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ luꞈ˗awˇ, tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ 1,000 jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni boꞈ doˆ jahˇ doˆ luꞈ˗eu meh. Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ ngawˬ zuˆ˗eu jeˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ de laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ de laˬ lehˇ tseˇ nya˗eu meh. Heu naˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ ya noeˬ tsehˆ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha jawˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ mˇ caw kʼawꞈ, uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼaˬ baꞈ maˬ baꞈ˗a. (Maˆ. 13:1-7) Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nehˬ nya meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Miˇkʼahˬ heu kʼahˬ naˇ miˇ tsaˬ heu siˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a.—Yoˇ. 18:36, 37. w21.09 17-18 ¶13-14

Aˬ dui gaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh ngeh, yawˬ ha˗euˬ jah˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ jiˇ aˬ myah luꞈ ziꞈ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ ya gui˗awˇ, ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ya iˇ˗eu meh. Joˬehˬnaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ aˬ da hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ yuiꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Aˬbiˇgeˬlaˆ, Iˇsaˬtaˆ, Yawˇbaˆ, Yoˇsehˆ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ heu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gui ngeh, nui ma saˇ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ ngaˬ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ˗ahˇ noeˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗awˇ, nui ma yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ cawˆ ni jiˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui aˇ naˆ ni noeˬ shaˬ˗awˇ, aˇ naˆ ni nui ma cawˆ luꞈ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ daˆ leꞈ˗eu meh.” Aˬ dui gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya˗awˇ, ‘ya iˇ˗eu gaˇ ma tiˬ kahˇ, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ’ lehˇ jiˇ shaˇ nya meh. (Ceuˬ. 32:6-8) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu maˬ awˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw nehˬ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ dzawˇ nehˬ laꞈ˗awˬ lehˇ jiˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh.—Doˆ. 34:6; Ceuˬ. 62:7. w21.09 27-28 ¶9-10

A.D. 32 Baˬsaˬkaˬ Bawˬ˗iˬ jiˇ ngeh, Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ hawˇ˗eu Yaˬkoˆ uˬ taꞈ, Yoˇhaˬ˗ahˇ sheuˬ˗awˇ goˇ˗eu gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ le daˆ˗euˬ meh. Gawˬ jawˬ teu naˇ Heˬlaˬmoˬ gawˬ jawˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu gaˇ aˬ yawꞈ maꞈ smˇ gʼaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ gʼawˇ mawˇ paˇ iˇ˗eu zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ baˇ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Teu ngeh Yeˬsuˇ˗euˬ “myaˆ pyawˬ nahˇ ma loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ bya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ tsoeˬ pyuˇ deuˬ ni gʼeh˗awˇ naˇ guiˇ guiˇ laˇ˗eu meh.” (Tehˬ. 17:1-4) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ smˇ gʼaˬ “Heu˗aˬ, ngaˇ gaˬ dui dui˗awˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗eu ngaˬ˗euˬ zaˬ maˇ ma. Aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ geuꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ teˇ saˇ˗ahˇ ya gaˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ smˇ gʼaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ geuꞈ˗eu lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ neh mˇ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ‘Ka li zaˬ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu’ Yeˬsuˇ˗ahˇ neh nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. (Peˇ. 5:23) Aˬ dui gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ˗euˬ “dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ geuꞈ” ma lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gaˇ ma˗ahˇ cah daˆ leꞈ nya˗awˇ, nymˬ˗mˇ neh guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za˗eu uˬ taꞈ, mehˬ hu paw jiˇ aˬ myah luꞈ laˬ kʼaˬ ya cehˇ gʼeh˗eu meh. w21.12 22 ¶1; 27 ¶19

Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ, yawˬ ha˗euˬ aˬ da˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗euˬ meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh teh doˆ˗awˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ li teu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ leˇ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ na aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ haw laˇ˗euˬ meh. (1 Gawˇ. 5:1, 2, 13) Aˇ nah naˇ Pawˇluˆ aˬ li teu gʼaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni noeˬ shaˬ˗awˇ maˬ ya cawˆ˗iˇ ni, nymˬ˗mˇ naw maꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu tsaˬ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nui ma aˇ dzehˬ˗ehˇ cawˆ dzeuˇ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ maˬ paˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ mawꞈ gaˇ keuˆ ni pyeuꞈ˗iˇ gaˇ noeˬ shaˬ˗eu meh. (2 Gawˇ. 2:5-8, 11) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh ngeh, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mˇ lehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ maˬ mehˬ maˬ tsoˆ nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ nehˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. w21.10 11-12 ¶12-15

Nui ma naˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˇ naˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu meh. Maˇ naˇ˗aˬ, yaw huiˬ yaw nyiˇ lehˇ baw˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, uˬ jiˇ lawˬ muˇ neh kaˬ paˆ˗euˬ heu naˇ, tiˬ kʼehˬ naˇ taˬ leˇ˗awˇ, nyiˬ nah smˬ nah naˇ aˬ gaˇ laˆ kaˬ˗euˬ lehˇ jiˇ maˬ paˇ siˬ laˇ meh. Teu gaˇ duˇ ni tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗ahˇ ngehˬ deuˬ mˇ deuˬ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw awˬ˗ehˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya˗eu meh. Yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ˗euˬ naˇ, saˬ laˬ gʼoˬ jawˇ gaˇ ya bi guꞈ iˇ˗awˇ, saˬ paˇ neh ya lahˇ taˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui maˇ naˇ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ pyaˆ naˇ yaw awˬ˗ehˇ maˬ taˬ leˇ nya˗eu uˬ taꞈ, paˇ doeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ naˇ laˇ ngeh, aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ˗ehˇ nui ma naˇ naˇ˗ehˇ jawˇ naˇ, gaˇ kawˆ teu paˇ doeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. w21.12 12 ¶15

Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ mehˬ tsoeˬ dm˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ mawꞈ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. ‘Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ paˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ jaˆ nya laˬ?’ Kʼoeˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma maˬ bi pyeuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ, maˬ ngeuˇ naˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ mehˬ tsoeˬ dm˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Pawˇluˆ neh biꞈ taˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ ja sawˇ nya˗eu meh. (1 Tiˆ. 2:9, 10) Pawˇluˆ Ka li zaˬ˗euˬ mehˬ tsoeˬ dm jeˬ dm kawˆ heu naˇ, nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˇ aˬ cawˬ haw muiˬ ni maˬ ehˇ, yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, ya dm ya gʼaˬ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Pawˇluˆ aˬ dui aˬ jeˬ dm nya˗awˇ, aˬ jeˬ maˬ dm nya˗eu lehˇ nmˇ maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ maˬ bahˬ˗euˬ taꞈ naˇ, yawˬ ha kʼaˇ ya leˇ˗eu loꞈ˗ehˇ dm nya meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ teu gʼaˬ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˇ mehˬ tsoeˬ aˬ cawˬ haw muiˬ ni dm ngaˇ laˬ lehˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu meh. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ nyiˬ gʼaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ maˬ duˇ leˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ maˬ tsaˬ˗a lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ duˇ ni maˬ ya ka tiˇ˗a. w22.02 16 ¶9-10

Aˬ dui ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ mˇ mawˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Dawˬdaˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ “Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ, nawˬ˗ahˇ taˬ bi byehˇ dzeh. . . . Kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ naˇ˗aˬ, Miˬyehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ mehˬ shi, gʼoeˇ mˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu tsawˇ myahˇ muiˬ˗eu jeˬ poˆ mawˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗awˇ “Gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, yawˬ ha˗ahˇ muiˬ laˇ duˬ jaˆ˗awˇ” “nawˇ ziˇ baw ziˇ za nya ni, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nui ma ahˇ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. (Dawˬ. 3:3, 4, Yaw shawˇ Yehˇ boꞈ 2018; 11:17; 21:21) Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ laꞈ kʼoeˇ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ mˇ mawˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ smˬ kawˆ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ aˬ dui ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ mˇ mawˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ aˬ dui˗ahˇ jiˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui aˬ myah luꞈ gaˬ gʼeh˗eu cawˬ jawˇ laˇ˗eu meh. Smˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ mehˬ hu paw aˬ dui guiˬ lahˬ za˗eu uˬ taꞈ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ jiˇ za˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh “Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ nehˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. w21.11 8 ¶1-2

Dzeuˇ yaꞈ ngeh ya puˬ˗euˬ shaˬ zahˬ, maˬ ngeuˇ naˇ nymˬ˗mˇ puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ baˬ da neh yawˬ ha jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ nya lehˇ noeˬ naˇ, nui ma taˬ cawˆ, gʼaˬ taˬ baˬ. Heu naˇ yawˬ ha jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Nymˬ˗mˇ aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni Yeˬhawˇbaˬ neh bi caw ba naˇ, mehˬ hu paw ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ kamˬ daˬ coeˇ ni Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ bi jah ziꞈ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ nga lehˇ ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, mehˬ hu paw ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. (Yoˇ. 14:1; 16:33) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma jiˇ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni gʼeh naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya meh lehˇ jah˗eu meh. (Pah. 7:9, 14) Nymˬ˗mˇ nawˇ jiˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh nui jah ziꞈ laˇ ni leh jeh naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya meh.—Heˬ. 10:39. w21.11 25 ¶18-19

Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ neh uˆ kaˬ uˆ lahˇ nehˬ laꞈ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu deuˬ naˇ nymˬ˗mˇ ya shiˇ˗euˬ kʼawꞈ mehˬ hu paw mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ˗eu ma. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ haw piˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni jah˗eu lehˇ bi lawˬ haw˗eu meh. Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ pyeuꞈ˗eu Maˬgawˇgaˆ˗euˬ Gawˇgaˆ aˬ dui˗ahˇ deuˆ laˇ ngeh, aˬ dui shiˇ hawˇ keuˆ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ka kʼoꞈ nehˬ nya˗awˇ, maˇ diˇ ka kʼoꞈ nehˬ meh lehˇ ya jah˗eu meh. Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ˗euˬ mehˬ shi naˇ, aˬ dui uˆ kaˬ uˆ lahˇ nehˬ˗eu gʼaˬ maˬ jawˇ˗eu yawˇ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Yeˬ. 38:10-12) Aˬ dui guiˇ deuˆ˗eu keu ka maˬ jaˆ˗eu uˬ taꞈ, guiˇ maˬ deuˆ haw˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw awˬ awˬ˗ehˇ deuˆ gʼaˬ nya ma, laˆ cawˆ nya ma lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ dui nui jah myaˆ nuiˆ neh mawˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ mawˇ nya˗a. Aˬ dui aˬ dui˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ dui˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ guiˇ maꞈ˗ahˇ mawˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ maˬ jah˗eu miˇ neh, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ guiˇ maꞈ˗ahˇ maˬ mawˇ nya˗a. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ guiˇ maꞈ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˇ deuˆ le ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ngehˬ doˆ nya gaˇ keuˆ ni zahˬ leˇ˗eu meh.—Pah. 19:11, 14, 15. w22.01 6 ¶12-13.

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi mehˇ nmˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ poeˬ baw˗eu meh. Aˬ dui jiˇ toˆ˗ehˇ ya haw˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu meh. Yawˬ ha˗euˬ baˬ da neh tiˬ gʼaˬ na˗euˬ nui ma˗ahˇ deuˬ leˇ naˇ, ‘Teu naˆ tehꞈ neh˗aˬ, ngaˬ˗ahˇ oˇ dzeuˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh meh. Teu naˆ naˆ˗ehˇ nui ma pehˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a’ lehˇ noeˬ˗awˇ, maˬ haw cawˬ ni maˬ ya jawˇ˗a. Tiˬ gʼaˬ na aˬ jeˬ miˇ neh nui ma naˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ maˬ oˇ dzeuˇ nya˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh ya puˬ laꞈ˗euˬ jeˬ baˬ da neh, aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ teˬ dzehˬ nya lehˇ noeˬ˗awˇ, nui ma˗ahˇ deuˬ leˇ˗eu yaw awˬ meh. Tiˬ deuˬ na naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu maˬ myahˇ laˇ˗euˬ siˬ miˇ neh, aˬ cawˬ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya oˇ dzeuˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni ya jahˇ meh. Aˬ dui nui ma˗ahˇ deuˬ leˇ˗eu yaw awˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ jiˇ, laˆ paˇ˗eu ya leh jeh meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ cawˬ cawˬ taꞈ nya˗eu meh. w21.06 21 ¶7

Yeˬsuˇ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ˗eu meh. Aˬ dui nui ma cawˆ˗awˇ gʼaˬ baˬ luꞈ ngeh cawˬ deuˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ ngeh aˬ dui gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ haw˗euˬ cawˬ deuˬ gʼaˬ biꞈ laˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Yeˬsuˇ jiˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu cawˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ gʼaˬ baˬ ngeh hawˇ˗eu caw ba˗eu jeˬ loˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ “aˬ dui kʼaˇ lo ngeh” caw ba nehˬ˗eu meh. (Heˬ. 4:15, 16) Yeˬsuˇ Geˬseˬmaˬniˇ ya kmˇ˗ahˇ jawˇ ngeh mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya ha geuꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, biˬdiˬoˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. (Luˇ. 22:39-44) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ “nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” biꞈ nehˬ˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ˗eu nga? Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh “tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” za˗eu meh.—Piˆ. 4:6, 7. w22.01 18-19 ¶17-19

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ lehˇ mˇ meh lehˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ jah ziꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Miˬyehˇ neh kʼehˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za taˬ˗euˬ deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ meh laˬ leˇ heu? Maˬ ngeuˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ mˇ luꞈ nga laˬ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh kʼehˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui ma maˬ taˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma maˬ taˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ”˗ahˇ neh tiˬ tiˆ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu meh. (Tehˬ. 24:45) Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ heu deuˬ naˇ, dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗awˇ, ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ, aˬ yawꞈ maꞈ meh za˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ teu˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˇ diˇ mˇ caw˗eu meh. Aˬ dui aˇ maꞈ aˇ muˇ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. w22.02 4 ¶7-8

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ ya zmˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu ma. Aˬ dui “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za ni” yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ ni ya caw ba gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma. (Kʼehˇ. 13:48) Zaˬ lahˇ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ byah nya˗awˇ gʼoꞈ laˇ ngeh ‘muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ byah˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ laˬ kʼaˬ cehˇ’˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu meh. (Luˇ. 10:1, 17, 21) Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ ‘Yawˬ ha˗euˬ gʼawˇ mawˇ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yawˬ ha mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ maˬ ehˇ, yaw muiˬ˗ehˇ yahˇ˗awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu kʼoeˇ˗aˬ, nawˬ˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, nawˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Tiˆ. 4:16) Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu naˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu gaˇ pyeuꞈ meh. Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui yaw muiˬ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu leh jeh˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ za ni yaw dehꞈ dehꞈ˗awˇ, aˬ dui neh tsaꞈ gaˬ˗awˇ mehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ dehꞈ caw˗eu leh jeh˗eu ma. (Piˆ. 1:27) Aˬ dui maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu neh “yawˬ ha mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ”˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ˗eu ma. w21.10 24 ¶1-2

“Nui ma yaw shuiꞈ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ dzaw geuꞈ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Nui ma yaw shuiꞈ dm paˇ˗euˬ deuˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗euˬ aˇ siˬ deuˬ˗ahˇ mˇ mawˇ˗awˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ, nui ma, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ bi sheuˬ gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu meh. (Tehˬ. 22:36-39) Shaˬ zahˬ tseˇ jeˬ yaˇ jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. (Koˆ. 1:2-4) Aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu meh. (Tehˬ. 5:9) Nui ma gʼawˬ mahˇ ni gʼeh˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu meh. (Sehˇ. 3:13) Yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ mˇ˗eu meh. (Luˇ. 6:35) Mˬ taˆ Aˬda˗ahˇ ziꞈ dah ni jah˗eu lehˇ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh mˇ mawˇ˗eu meh. (Koˆ. 2:18) Aˬ cawˬ ceh laˇ kʼawꞈ nahˬ yu ni gʼeh˗awˇ, lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu meh. (1 Gawˇ. 9:25, 27; Tiˇ. 3:2) Nui ma yaw shuiꞈ˗ahˇ dm paˇ˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, aˬ dui Gaˬlaˬtiˆ 5:22, 23 hawˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ nui deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ ya bi huiˬ ya bi mahˇ laˇ˗eu meh. w22.03 8-9 ¶3-4

Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ iˇ kahˇ doe ni tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, kʼaˇ yehꞈ laˇ gaˇ kʼaˇ yehꞈ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Peˇ. 6:14, 15) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ hawˇ˗eu nui deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ gaˇ zmˬ nya˗eu meh. (1 Beˬ. 5:1, 2) Ehˇ kʼawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu aˇ yamˬ maˬ jaˆ gaˇ keuˆ ni aˇ dzehˬ dzeuˇ ni kaꞈ gʼa paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. (Tehˬ. 28:19, 20) Aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ bi jaˆ˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ya ha geuꞈ˗a. Guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ gʼaˬ ngeh tiˬ jawˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ mˇ˗eu, zaˬ deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ˗eu, gaˇ heu˗ahˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, gaˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ya ha geuꞈ nga lehˇ ya mawˇ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ bi jaˆ mawꞈ˗eu nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼoˆ shaw nehˬ nya˗eu yaw duˬ baw meh. w22.03 27 ¶4, 7; 28 ¶8

Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ ngeh guˆ˗euˬ gaˇ noeˬ miˇ˗a siˬ laˬ? Nawˇ iˇ kahˇ doe ni ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, cawˬ deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ guˆ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Toˆ˗ehˇ naˇ, nawˇ dzaw zaˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ dui guˆ˗eu nui ma ahˇ nya meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ guˆ˗eu nui ma teu baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ maˬ mˇ ni taˬ gʼeh lehˇ saˇ tiˇ biꞈ yaꞈ˗euˬ meh. (Tehˬ. 10:16, 17, 27) Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ jah˗eu jeˬ dzawˇ peuˬ ni tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ dzaw nehˬ. Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ guˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ gaˇ ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗awˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ya tsaꞈ gaˬ˗eu lehˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Tehˬ. 10:5-7) Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui jiˇ dzaw zaˬ˗ahˇ aˬ geu deuˬ˗ahˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu lehˇ ya mehˬ nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui dzaw zaˬ˗ahˇ nawˇ Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ siˬ nya ma laˬ lehˇ naˇ haˬ nya meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ teu˗ahˇ yaw awˬ awˬ lehˇ dzawˇ nehˬ nya ni caw ba nehˬ. w21.06 6 ¶15-16

“Tiˬ peu nyiˬ peu laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ siˬ daˬ deuˬ hawˇ˗eu nymˇ nymˇ goˇ deuˬ ga byaˆ le˗euˬ meh.” “Yawˬ gʼaˬ na luꞈ tsawˬ guˆ˗iˇ dui dui˗euˬ meh. Gʼawˬ mya gʼaˬ miˇ luˆ luˆ˗eu heu poˆ nyiˬ peu ehˇ gʼaˬ ni ga˗eu tehꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ gʼawˬ myahˇ ni ga gaˇ duˇ nya.” Heu naˇ 2015 kʼoꞈ, Neˬpawˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ miˇ luˆ luˆ˗euˬ gaˇ neh dzeuˇ˗iˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na neh ngehˬ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui teu˗ahˇ maˬ duˇ leˇ˗eu ngawˬ zuˆ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu meh. Teu naˇ, miˇ kʼahˬ yawˬ kʼahˬ na luꞈ˗ahˇ ngawˬ zuˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Bawˇlawˇpeh Haˬgaiˇ ‘Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ, mˬ hawˇ˗eu miˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, ngaˇ ngawˬ nyeh ma lehˇ Guiˇ maꞈ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ ehˇ˗eu meh’ lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Gaiˇ. 2:6) Haˬgaiˇ neh ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ ngawˬ zuˆ˗eu jeˬ naˇ, pyaˆ˗iˇ shaˆ˗iˇ jeˬ tehꞈ˗ehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu miˇ luˆ luˆ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ ni, muiˬ˗eu jeˬ bi pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ “Miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ luꞈ ngaˇ ngawˬ zuˆ ka˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ pyuˇ shuiˇ dawˬ tawˆ luꞈ heu gaˇ bi laˇ keuˆ jiˇ˗awˇ, Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma bi byah laˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. w21.09 14 ¶1-3

Aˬ dui tiˬ gʼaˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ kehˬ maˬ kaˬ dawˬ ya ngehˬ cawˬ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya ehˇ nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ aˬ dui noeˬ shaˬ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh ya ehˇ nehˬ˗eu meh. Heu naˇ Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ nui ma taˬ ma lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Ceuˬ. 94:17-19; 1 Yoˇ. 5:14, 15) Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. (Koˆ. 1:17) Mˬ taˆ Aˬda aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu lehˇ “yamˬ maˬ tseˇ ni gʼoeˇ”˗eu mehˇ nmˇ deuˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, siˬ laˇ˗eu meh. (Dawˬ. 17:17) Gawˇlawˇsehˇ aˇ muˇ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ caw mˇ caw shaˇ nehˬ laꞈ dui dui˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Sehˇ. 4:10, 11) Yeˬsuˇ Ka li kʼawꞈ ni aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ neh caw ba nehˬ˗eu jeˬ loˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Luˇ. 22:43) Yawˬ ha˗euˬ noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu naˇ, gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ maˬ pyeuꞈ˗eu uˬ taꞈ, haw piˇ nehˬ˗eu jeˬ jiˇ paˇ pyeuꞈ˗eu meh. w21.04 24-25 ¶14-16

Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ aˬ dui˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ deuˬ nehˬ laꞈ naˇ, aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Nawˇ mehˇ nmˇ teu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ, guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ laˆ deuˬ nehˬ laꞈ˗euˬ gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ haw mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ ya shaˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ muiˬ˗eu jeˬ teu ahˇ˗eu miˇ neh gaˬ˗eu meh. (Luˇ. 6:28) Nawˇ aˬ yawꞈ neh laˆ deuˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ leˇ nya ni pyeuꞈ luꞈ naˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ˗awˇ laˆ tsaˬ laˆ tsahˇ kʼoꞈ˗eu leh jeh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ diˇ daˬ˗ehˇ laˆ deuˬ˗eu lehˇ jahˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ aˬ myah luꞈ shaˇ noeˬ. (Tehˬ. 5:23, 24) Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ noeˬ˗awˇ neh mˇ˗euˬ ngaˬ˗aˇ lehˇ noeˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ laˆ tsaˬ laˆ tsahˇ mawꞈ˗eu nui ma maˬ ahˇ naˇ, gʼaˬ maˬ baˬ ni “Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ oˇ˗awˬ.” (Sehˇ. 3:13) Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, nui ma naˇ naˇ˗ehˇ taˬ jawˇ. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ laˇ nya˗eu meh. Tiˬ jeˬ˗ahˇ˗iˬ sahˬ tiꞈ taˬ tiꞈ. Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ nui jeˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Ceuˬ. 119:165. w21.06 23 ¶15