Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya nga?

1-2. Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh? (2 Gawˇliˬtu 5:14, 15) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

Yaw jeˬ ma jeˬ nawˇ iˇ kahˇ ga pyaˆ le˗awˇ, bi ga tehˬ taˬ˗euˬ lehˇ ehˇ˗awˬ. Teu gaˇ neh nawˬ˗ahˇ tiˬ deuˬ na gʼeu doˆ nehˬ laꞈ naˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya? Caw ba laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ dziˇ dzoˆ ya tsoeˬ nya lehˇ noeˬ laˇ tehꞈ˗a. Yawˬ ha˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ caw ba laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ ni, nawˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ iˇ˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ ehˇ iˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

² Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui iˬ baˇ˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ nya˗a. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh (1) aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ, (2) mehˬ hu paw noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, (3) Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ paˇ gʼoeˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ laˇ˗euˬ meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ maˬ dehꞈ le mi na˗ehˇ gaˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 8:30, 31) Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “Ka li˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ nga maꞈ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 5:14, 15-ahˇ gui.) Heu naˇ Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.

3. Aˬ jeˬ miˇ neh ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ duˇ leˇ nga?

³ Nawˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nmˇ? Aˬ dui mˇ mawˇ˗eu jeˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ duˇ leˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, tsawˇ haˬ smˇ gʼaˬ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ laˇ˗euˬ lehˇ ehˇ˗awˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ smˇ gʼaˬ tiˬ gʼaˬ tiˬ meuˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ miˇ neh gaˇ ma maˬ duˇ leˇ˗a. Teu gaˇ duˇ ni, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ duˇ leˇ˗a. Teu naˇ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˇ naˆ ni gʼoeˇ gaˇ iˇ˗eu meh. Teu miˇ neh heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ heu smˬ muˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. (1) Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ, (2) iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ, (3) byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ deuˬ, heu deuˬ pyeuꞈ meh.

Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ

4. Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

⁴ Nawˇ Jaˇliꞈ dzaw luꞈ de loˇ? Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw luꞈ˗eu heu˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ bi pyeuꞈ laˇ ni sheuˬ uˇ laꞈ˗euˬ lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 6:44; Gʼaˬkʼehˇ 13:48) Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ sheuˬ uˇ laꞈ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Nawˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ leh jeh˗awˇ dzaw luꞈ gaˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ nehˬ˗ehˇ dehꞈ caw nya ni dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ luꞈ gaˇ, Miˬyehˇ haw mawˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ meh. (Dawˬdaˬ 17:3; 27:11) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ nya laˇ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 5:10, 11) Teu miˇ neh teu˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ taˬ ngehˇ.

5. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ Piˇliˇpiˆ 3:16-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw nya nga?

⁵ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya nga? Mˇ mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Pawˇluˆ neh Piˇliˇpiˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu meh. Aˬ yawꞈ “aˬ dui neh caw teh gʼeh laꞈ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ heu hmˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ caw teh˗awˇ, tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ daˆ shaˇ daˆ leꞈ kaˇ˗euˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 3:16) Jaˇliꞈ yawˬ dmˬ yawˬ˗ahˇ heu deuˆ˗ahˇ “Nymˬ˗mˇ aˬ dui cah luꞈ˗eu gaˇ ma˗ahˇ ya cah daˆ leꞈ meh” lehˇ dawˬ yuˇ paˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh nawˇ dehꞈ ziˇ gaˇ ma˗ahˇ cah luꞈ gaˇ tiˬ jeˬ neh˗iˬ taˬ bi laˆ tsoeˬ laˇ.—Maꞈtehˬ 7:14; Luˇkaꞈ 9:62.

6. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ tiˬ jeˬ na dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya nga? (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 30:11-14) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁶ Nawˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ha geuꞈ coeˇ ni gʼeh luꞈ naˇ tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ nga? Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ poˆ tseˇ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. (Ja ceuˬ 86:11) Toˆ˗ehˇ paˇ jahˇ˗euˬ kʼawꞈ maˬ gʼoˆ shaw nya naˇ, gaˇ kawˆ teu bi jaˆ tawˬ˗awˬ. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ maˬ dzaw ni taˬ gʼeh. Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ byehˇ coeˇ ni shaˬ luꞈ naˇ tawˇ neh? Yeˬhawˇbaˬ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ shaˇ˗a lehˇ taˬ ngehˇ. Nawˇ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ dehꞈ nya meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 30:11-14-ahˇ gui.) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:10, 13; 1 Gawˇliˬtu 10:13) Teu miˇ neh gʼaˬ byehˆ taˬ byehˆ, yawˬ ha maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ taˬ shaˇ noeˬ. Yeˬhawˇbaˬ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ noeˬ keuˆ. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ “aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗aˬ, aˬ dui maˬ caw teh nya paˬ˗ehˇ shaˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ ya mawˇ meh.—1 Yoˇhaˬ 5:3.a

7. Saˇ kiˇ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ deuˬ, aˬ jeˬ˗ahˇ ya shaˇ noeˬ˗eu nga?

⁷ Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ deuˬ tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ nga? Naw maꞈ jiˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Maˇ diˇ naˇ naw maꞈ˗aˬ, aˬ da aˬ ma˗euˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu Jaˇliꞈ dzaw zaˬ pyeuꞈ meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh jiˆ laˇ˗awˬ. Naw maꞈ˗euˬ dawˬ peh Miˬyehˇ jiˆ le tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 4:8; 1 Laˬsaˬbaˬ 28:9) Nawˇ jawˇ paw neh dahˬ beh˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ meh. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ kuˇ ahˇ laꞈ˗euˬ heu naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a. Nawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh pyeuꞈ nya meh. Aˇ poeˬ baw˗eu laꞈ sawˬ heu˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ taˬ ngehˇ. (Loˇmaˆ 5:1, 2) Teu miˇ neh tsuiꞈ nuiˆ kʼoꞈ˗euˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ iˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬsuˇ neh shiˇ dahˬ nehˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw dehꞈ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ˗eu, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ aˇ pyaˇ daˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ.b

Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ

8. Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya nga?

⁸ Nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ yaw myaˬ jeˬ lehˇ mˇ mawˇ dzeuˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu miˇ neh aˬ cawˬ neh bi laˆ tsoeˬ haw maˬ loˇ? (2 Tiˆmoˇseˬ 3:12) Toˆ˗ehˇ ya puˬ˗euˬ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ kamˬ daˬ˗eu heu naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Heˬbyehˇ 12:2, 3.

9. Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ya yahˇ nga?

⁹ Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ ya yahˇ˗eu jeˬ jaˆ meh. Aˇ yamˬ myahˇ laˇ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ taˬ baw ni pyeuꞈ˗iˇ nya meh. Aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ nya nga? Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Eˇpeˇsu meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ haw ma. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ dzeuˇ˗euˬ Yeˬsuˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ iˬ baˇ taˬ kʼaˇ za˗eu ma. Yaw beh nawˇ ngaˬ˗ahˇ gaˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, nymˬ˗mˇ maˬ gaˬ˗a” lehˇ paˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 2:3, 4) Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗aˬ, tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ yawˬ jawˇ na luꞈ ya mˇ˗eu gaˇ tiˬ jeˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu lehˇ mawˇ laˇ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na guiˬ lahˬ shaˇ˗eu, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu, tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu heu naˇ nui ma ahˇ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗eu, ya mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh mˇ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nui gaˬ neh laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh mˇ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ gaˬ miˬ˗aˇ lehˇ siˬ laˇ naˇ aˬ jeˬ jahˇ nya nga?

10. Ka li zaˬ mˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, ‘nui ma gʼawˇ mawˇ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ’ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ nga? (1 Tiˆmoˇseˬ 4:13, 15)

¹⁰ Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Ka li zaˬ mˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, ‘nui ma gʼawˇ mawˇ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗awˬ’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 4:13, 15-ahˇ gui.) Nawˇ jiˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ ni aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Toˆ˗ehˇ naˇ “nui ma keuˆ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ” nya meh. (Loˇmaˆ 12:11) Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˬ bawˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya lehˬ hmˬ meh. Yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ ngeh jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, ciˬ cuˇ ni gʼeh˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ poˆ. Miˬ dzaˬ maˬ bi miˆ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, miˬ dzaˬ miˬ kawˬ ya dawˆ ahˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ neh mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ huiˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jaˆ˗eu jaw˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu miˇ neh aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh.

11-12. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ leh jeh mawꞈ˗eu heu naˇ, nawˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ maˬ paˇ jaˆ˗euˬ lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹¹ Nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ leh jeh miˬ˗aˇ lehˇ noeˬ laˇ naˇ, gʼaˬ taˬ baˬ. Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ ngaˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ maˬ paˆ jaˆ miˬ˗aˇ lehˇ taˬ noeˬ. Pawˇluˆ neh Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ haw sheˇ. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maˬ tsaˬ gaˬ˗iˇ mawꞈ kʼawꞈ “Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, ngaˇ mˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 9:17) Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

¹² Pawˇluˆ jiˇ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, tiˬ poˆ na maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mawꞈ˗eu aˇ yamˬ jiˇ baw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ maˬ mˇ mawꞈ kʼawꞈ mˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui jiˇ toˆ˗ehˇ jahˇ nya meh. Maˬ mˇ mawꞈ kʼawꞈ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ ma lehˇ ya noeˬ tsehˆ taˬ meh. Kʼoeˇ naˇ “nui ma keuˆ ni maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ nya ni maˬ ehˇ” guiˬ lahˬ ya shaˇ meh. (Piˇliˇpiˆ 2:13) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ daˆ leꞈ. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ, yaw beh loꞈ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh mawꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

13. Aˬ dui “jah˗eu jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni tuˆ tehˬ luꞈ” miˇ˗a laˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˆ tseˇ nya nga?

¹³ Aˬ dui gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ neh “Naw maꞈ jah˗eu jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni tuˆ tehˬ luꞈ ma loˇ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ haw˗awˬ. Yawˬ haˇ yawˬ ha lawˬ haw˗awˬ” lehˇ 2 Gawˇliˬtu 13:5-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ meh. ‘Ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ miˇ˗a laˬ?’ (Maꞈtehˬ 6:33) ‘Ngaˇ haw baˇ niˇ gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ ngeh, maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bye˗eu lehˇ bi mawˇ miˇ˗a laˬ?’ (Ja ceuˬ 97:10) ‘Ngaˇ mehˇ nmˇ deuˬ yaw kaˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗awˇ mehˬ bawˬ gm ni ngehˬ luꞈ mˇ luꞈ miˇ˗a laˬ?’ (Eˇpeˇsu 4:2, 3) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ aˇ yamˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, ngaˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ dehꞈ luꞈ nya laˬ, Ka li˗euˬ gʼaˇ duˬ dehꞈ luꞈ nya laˬ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ˗eu muiˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh.c

Byoˆ iˇ˗euˬ yawˇ deuˬ

14. Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na aˬ jeˬ miˇ neh aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gʼawˬ mahˇ ni kaˬ˗iˇ taˬ˗euˬ nga?

¹⁴ Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ yaw myaˬ kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ kʼawꞈ, mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ paˇ oe ni byehˇ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Tiˬ deuˬ na, aˇ dzehˬ dzeuˇ ni “yaw dehꞈ dehꞈ˗eu gaˇ kawˆ kʼahˬ lahˇ˗eu” miˇ neh meh. (Luˇkaꞈ 21:34) Tiˬ deuˬ na naˇ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na neh ngehˬ˗euˬ jeˬ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ sahˬ tiꞈ tiꞈ˗euˬ miˇ neh meh. (Yaˬkoˆ 3:2) Tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗awˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ maˬ shaˇ peuˬ˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh maˬ kaˬ nawˇ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗iˇ taˬ˗euˬ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ nya nga? Nui gaˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ ni laˆ noeˬ nehˬ nga?

15. Aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗iˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ nga? (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 34:11, 12, 16)

¹⁵ Aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗iˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ poˆ luꞈ˗awˇ, ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu uˬ taꞈ, gʼoꞈ laˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 34:11, 12, 16-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ jiˇ toˆ˗ehˇ caw ba nehˬ ngaˇ laˬ? Caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Nawˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gui˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇba nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ sheuˬ ahˇ laꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, nymˬ˗mˇ kʼawꞈ nawˬ˗ahˇ paˇ sheuˬ ahˇ kʼoꞈ laꞈ nya meh.

16. Byoˆ˗iˇ taˬ˗euˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ˗awˬ lehˇ ehˇ˗eu boˬloˬshaˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼaˬ ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu dawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Teu gaˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. “Yeˬhawˇbaˬ nawˇ gʼoꞈ laˇ gaˇ dawˬ luꞈ˗eu lehˇ jah ziꞈ nya meh. Aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya ni maˬ ehˇ, nui ma maˬ paˇ naˇ ni maˬ ehˇ, nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ siˬ nya˗eu nui ma shawˇ laˇ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu meh. Teu miˇ neh nawˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ tiˬ poˆ paˇ mˇ kʼoꞈ laˇ nya meh.” Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Aˬ yawꞈ maꞈ “jaˬ lehˇ baw ngeh naˬ duˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗awˇ, mˬ jeˬ jaˬ lehˇ huiˬ ngeh awˆ duˬ˗ahˇ duˇ” meh. (Iˇsaˬyaˇ 32:2) Nga maꞈ nawˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ siˬ nya ma. Teu miˇ neh yawˬ ha˗ahˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ kʼoꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, ngaˇ aˬ jeˬ jahˇ paˬ nga?’ lehˇ naˇ haˬ. (Iˇsaˬyaˇ 1:18; 1 Beˬtuˆluˆ 2:25) Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu za meh laˬ? Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ, ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ nya ma laˬ? Aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ paˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ bi dzaw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu laꞈ kʼoeˇ nawˬ neh leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.

Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh nga?

17-18. Tsuiꞈ nuiˆ kʼoꞈ˗euˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nya nga?

¹⁷ Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ bi ka kʼoꞈ le˗euˬ heu naˇ, ‘Zaˬmaˇ˗ahˇ kʼaˇ jah˗eu tsawˇ haˬ maˬ ya cawˆ˗iˇ˗eu uˬ taꞈ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ bi za˗eu’ gʼaˇ duˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:16) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu miˇ neh ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh meh. (Loˇmaˆ 3:23, 24; 2 Gawˇliˬtu 6:1) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Nui gaˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh.

¹⁸ Aˬ dui ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya nga? Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ, ‘yawˬ ha gʼaˇ duˬ dehꞈ luꞈ˗eu jeˬ maˬ bi pyeuꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ gʼaˇ duˬ shiˇ dah˗euˬ gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ dehꞈ luꞈ˗eu’ tsawˇ haˬ aˇ lam aˇ lam gʼaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, nawˬ˗ahˇ jiˇ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.—2 Gawˇliˬtu 5:15.