Dwi mir 12

Saa moko ebedo iwa tek ninyang’ i lembe ma Biblia ubeyero. Kunoke saa moko Yehova romo dwoko ngo wang’ rwo mwa calu ma nwang’u wageno. Lembe maeno copo nyolo jiji i iwa. Re ka waweko jijine umedere asu, ecopo kwio yioyic mwa man winjiri mwa ku Yehova de copo nyothere. (Yak. 1:7, 8) Ecopo ketho wabayu kadok genogen mwa mi nindo m’ubino. Jakwenda Paulo uporo genogen mwa mi nindo m’ubino ku nanga. (Ebr. 6:19) Nanga ketho meli cungo kakare iwi pii kinde ma yamu ubekoto, man ecere kara kud ecidh etwang cana. Re nangane mio kony tek nyoro ma jutwiye ko i kum meli utie ma tek. Calu ma munyali daru tego mi nyoro ma jutwiyo i kum nanga, jiji de copo nyotho yioyic mwa ka wakabe ngo. Man ka wabenwang’ara i peko moko, wabedo mbe ku yioyic nia Yehova bipong’o lembang’ola pare. Ka wabayu yioyic, e nwang’u wabayu genogen mwa de. Ng’atu m’ubenwang’ere i lembe ma kumeno, copo nwang’u ngo anyong’a! w21.02 mba. 30 udu. 14-15

Kinde m’Abraham gibeai kud i Ur ku juruot pare, cicopere ebino ku oro 70. (Tha. 11:31–12:4) Pi oro ma romo dak acel zoo Abraham gikwo i the hema man gibedo kaka ma tung’ tung’ i ng’om mi Kanan. Abraham utho nwang’u oro pare tie 175. (Tha. 25:7) Ento lembang’ola ma Yehova ung’olo nia ebimio ng’om m’Abraham uwotho i wie ni nyikwaye udong’ upong’o yor i ng’eye. Elar etho ma fodi nwang’u eneno ngo adhurane, niwacu nwang’u fodi Ker pa Mungu ucaku bimo ngo. Re kadok kumeno de, Biblia uyero nia Abraham “utho i tio ma ber.” (Tha. 25:8) Kadok Abraham unyego ku peko ma dupa de, re emedere asu nibedo ku yioyic ma tek man ebedo ku mutoro nikuro Yehova. Ang’o m’ukonye niciro? Ebed eneno kite ma Yehova ugwoke ko i kwo pare zoo man ebino jarimbe. (Tha. 15:1; Isa. 41:8; Yak. 2:22) Calu Abraham, wan bende wabekuro adhura m’utie ku kathere ma tek, niwacu Ker pa Mungu. (Ebr. 11:10) Ento wan wabekuro ngo nia jugier adhurane agiera, pilembe Ker pa Mungu udaru cungo i oro 1914, man kawoni dong’ ebebimo i polo. (Nyu. 12:7-10) Gin ma wabekuro utie nindo m’ebicaku bimo i ie iwi ng’om zoo. w20.08 mba. 4-5 udu. 11-12

Kara wawinj jumange kilili, wacikara ninyutho jwigiri man cirocir. Pire tie tek nicego kite maeno pi thelembe moko adek. Mi kwong’o, eno biketho wabiparu ngo lembe rac iwi dhanu mange. Mir ario, wabing’eyo kite m’umego mwa gibewinjiri ko, man thelembe m’ubecwalugi nitimo lembe moko; eno biketho wabikethara kakagi. Mir adek, ka waweko umego mwa gikor iwa lembe, eno copo konyogi ning’eyo lembe moko i wigi gigi. Saa moko ng’atini nyang’ ma ber i lembe m’upondo i adundene kan ebekore ni jumange. Ni umego ku nyimego moko, etie lembe ma tek nikoro ni jumange paru m’upondo i adundegi nikum lembe ma gilar ginwang’iri ko i wang’e, suru migi, kunoke pilembe kite migi tie kumeca. Saa moko nindo copo kadhu lee ka gigenowa man gicaku koro lembe m’upondo i adundegi iwa. Re ka wanyutho cirocir igi calu Yehova, gibigenowa. I ng’eye, kinde ma gibekoro iwa paru migi, wacikara niwinjogi kilili. w20.04 mba. 15-16 udu. 6-7

I rundi pa Yesu, Jaisrael ma jadwar nam ubed ung’eyo cuu ayi rec m’umito edwar. Ukwayu eng’ei bende kaka ma rec copo nwang’ere lee i ie. Rec nwang’ere kaka ma giwinjiri ma ber i ie i pii, man ka ma gicamu lee i ie. Nyo jadwar nam cidwaru rec i saa moko ci ma ie maru? Iwi lembe m’uneno ng’eyo saa mi maku rec, Jamulembe pa Yehova moko mi cula mi Pacifique uwacu nia nindo acel egam elwong’o jamisioner moko nia gicidh gidwar kude rec. Jamisionerne dwoko ire kumae: “Rac ungo, abibino nweng’i urwo saa 3 mi nyangu.” Jamulembene ulund uwacu ire kumae: “Kumeno ngo! Wabed wacidh wadwaru rec i saa ma ginwang’iri i ie, ento ungo i saa mwa giwa.” Judwar dhanu mi rundi ma kwong’a de gibed gitimo kumeno. Gibed gicidho tap i saa man i kabedo ma dhanu nwang’iri i ie. Ku lapor, julub pa Yesu gibed girweyo lembanyong’a i hekalu, i sinagog, ot kubang’ ot, man i soko. (Tic. 5:42; 17:17; 18:4) Wan bende umito wang’ei lembe ma dhanu ging’io ko i kabedo ma warweyo i ie. Mito wabed ayika ning’eyo saa ku kabedo ma dhanu nwang’iri lee i ie, man walok saa mwa mi rweyo lembanyong’a de nimakere ku lembene.​—1 Kor. 9:19-23. w20.09 mba. 4 udu. 8-9

Yo acel ma wacopo theyo ko mer ku Yesu utie niworo telowic ma judong cokiri gimio. Kara mer m’i kindwa ku Yesu ma tie jawi cokiri udok tek, wacikara niworo telowic mir umego ma jung’io pi nitelo wiwa. (Efe. 4:16) Ku lapor, tin wabetimo kero nitio ma ber ku Udi Ker. Pi thelembe maeno re ma judiko cokiri moko. Yub maeno ukonyo dilo pa Yehova nigwoko kum sente ma lee m’umego gimio ni giramia. I kind nindo ma rom eno, ugam ukwayu bende nia jurwei moko gitim alokaloka. Copere nia i kind jurwei maeno, jumoko gitimo oro ma dupa i cokiri migi, man gitwio mer kud umego ku nyimego mi cokirine. Re jukwayu nia gidok i cokiri mange. Anyong’a nego Yesu lee nineno kite ma jurwei maeno gibeworo ko telowic maeno ma judong cokiri gimio! w20.04 mba. 24 udu. 14

Ubimo ma yor ariwa ma malu gikud ubimo ma yor ariwa ma piny gibemediri nikiedo lwiny i kindgi, pilembe ng’atuman ubemito en re m’ebed bimobim ma tek i ng’om zoo. Ku lapor, wakenen lembe m’utimere i ng’ei Lwiny mir ario mi ng’om zoo. Union Soviétique ku ju m’udiko cing’gi kude gicaku telo wi ng’om ma pol mir Europe. Eno uketho ubimo ma yor ariwa ma piny utimo lembariba ku ng’om mange, kara gicok dhu udul mony migi karacelo man gikied i dhu ubimo ma yor ariwa ma malu. Lembariba ma gitimone julwong’o OTAN (Organisation du traité de l’Atlantique Nord). Ubimo ma yor ariwa ma malu kud ubimo ma yor ariwa ma piny ginyotho sente ma lee pi nimedo wend basuda migi kara gidok udul mony ma tek. Lwiny ma n’i kindgi unen bende kamaleng’ kinde ma ng’atuman utielo jukwor mi judhoge i Afrika, Asia, man Amerika ma yo piny. Niai i kind oro m’ukadhu ceng’ini eni, Russie ku ju m’udiko cing’gi kude gitie kud atelatela i ng’om ma tung’ tung’. Bende, gitie i lwiny ma gway kud ubimo ma yor ariwa ma piny nikadhu kud i yore mir Internet. Ng’atuman ubedoto wadi nia ubetio ku program ma reco mir Internet pi ninyotho lonyo ku lembgamba mi ng’om pa wadi. M’umedo maeno, ubimo ma yor ariwa ma malu ubemedere nisendo dhanu pa Mungu, tap calu ma Daniel ular uewo.​—Dan. 11:41. w20.05 mba. 13 udu. 5-6

“Nyo wi dhaku copo wil kum nyathin pare ma dhothi?” Eno tie penji ma Yehova upenjo i rundi pa jabila Isaya. I ng’eye, eyero ni dhanu pare kumae: “Wi [dhaku] copo wil, ento wia biwil piri ngo.” (Isa. 49:15) I andha, Yehova beporere ngo akeca ku mego. Re kakeni, ewacu nia etie ve mego. Yehova uwacu nia emaru jutic pare lee dit, tap calu ma mego maru ko nyathin pare. Mego ma pol gitie ku paru ma rom ku pa nyamego Jasmin m’uyero kumae: “Kinde ma nyathin ubedhoth i kor min, eno ketho kindgi doko ceng’ini mandha giku min pi kwo migi zoo.” Ka jatic pa Yehova acel uweko nicidho i coko man nirweyo lembanyong’a, Yehova neno lembe maeno. Ju ma pol m’i kind umego ku nyimego maeno ma gikwio i tipo, gidog gidwogo kendo i cokiri, man ka gidwogo, wajologi ku yaw yaw. Yehova ubemito gidwogi, wan de wabemito gidwogi.​—1 Pet. 2:25. w20.06 mba. 18 udu. 1-3

Lonyo tie dupa ma kumgi nen. Ento lonyo ma pigi tek lee kumgi nen ungo. Kinde ma Yesu ubino ponjo iwi got, eweco pi lonyo mi polo ma pigi tek nisagu lonyo mange zoo. I ng’eye emedo lemandha ma e: “Ka ma piny peri m’akana ni i ie, adundeni bende bibedo keca.” (Mat. 6:19-21) Ka waneno nia piny moko pire tek lee, wabitimo kero mwa ceke kara wanwang’e. Wakanu ‘piny m’akana mwa i polo’ nwang’u wabeii ku yore moko ci kara Yehova ung’eiwa. Yesu ukoro nia lonyo maeno copo nyothere ngo, man juromo kwale de ngo. Jakwenda Paulo uketho cwinywa nia ‘wanen ba gin ma nen ungo.’ (2 Kor. 4:17, 18) I kind piny ma nen ungone, acel utie mugisa ma wabinwang’u i ng’om ma nyen ma Mungu ung’olo iwa. Nyo wabed wanyutho foyofoc de ni Yehova pi lonyo maeno ma kumgi nen ungo? w20.05 mba. 26 udu. 1-2

Gin ma Musa uponjo ko nyithindho mir Israel udwoko yioyic migi tek man utielo cwinygi, tap calu ma ng’idho koth konyo ko lum kara udong ma ber. Dong’ wacopo timo ang’o kara ponji mwa de ubed kumeno? Kinde ma waberweyo lembanyong’a ot kubang’ ot, kunoke kaka ma dhanu bepong’ i ie, wacopo tio ku Biblia pi ninyutho ni dhanu nia nying’ Mungu ma dhe utie Yehova. Wacopo mio igi girasoma, wanyutho igi video ma beco man jamtic ma tung’ tung’ m’uyungo Yehova, ma nwang’ere i kusika mwa mir Internet. Kinde ma wani tic, i somo, kunoke kinde ma wabecidho i woth, wacopo nyutho pi Mungu mwa ma jamer ni dhanu, man wacopo koro igi nia etie ng’atu ma nenedi. Wacopo nyutho igi bende lembe ma beco ma Yehova bitimo iwa man m’ebitimo pi ng’om. Saa moko nyo eno tie wang’ ma kwong’a ma gibewinjo nia karaman Yehova umaruwa lee. Ka wabeponjo dhanu mange ku lemandha iwi Wegwa ma jamer, eca nwang’u wabedwoko nyinge leng’. I kite maeno re ma waromo konyo dhanu kara ginyang’ nia ponji ma jular juponjo kogi i wang’e iwi Yehova utie vupo. Lembe maeno copo yomo cwinygi lee mandha.​—Isa. 65:13, 14. w20.06 mba. 10 udu. 8-9

Wacikara nibedo ku kite ma tung’ tung’ ma kani pi nikonyo ju ma gibemito gidwog i bang’ Yehova? Wakenen ponji moko ma wacopo nwang’u i lapor ma Yesu umio iwi wod m’urwinyo. (Lk. 15:17-24) Wod maeno ubin unyang’ nia karaman etimo lemkasegu, e emaku yub mi dwogo i pacu. Kinde m’edhingo pacu, won uringo pi nicijole, man ewok egwake kara wode ung’ei nia emare. Pidocwiny usendo jalawobi eno lee, uketho eyero ni won nia, ‘vwa, aromo ngo julwong’a wodi.’ Kinde ma won uwinjo lembe maeno m’ebeyero, kisa unege lee i kume. I ng’eye, egam etimo lembe moko kara wode ung’ei nia ejole andha i pacu calu wode m’emaru. Pi ninyutho nia ejolo wode m’udwogo man emare, eyiko feth ma lee, man emio bongu ma leng’ ni wode maeno m’uloko cwinye. Yehova tie tap calu wego ma juweco pire i lapor maeno. Emaru umego ku nyimego mwa ma gikwio i tipo, man ebemito gidwog i bang’e. Ka wabelubo lapor pa Yehova, wacopo konyogi kara gidwog i bang’e. Pieno ubekwayu wabed ku cirocir, wakethara kakagi, man wamargi. w20.06 mba. 25-26 udu. 8-9

Yesu yero nia dhanu moko gibijolo lemandha ku “mutoro,” re ka peko wok, yioyic migi bikwio. (Mat. 13:3-6, 20, 21) Saa moko nyo gilar ginyang’ ungo nia ju ma gibelubo tok Yesu gibinwang’iri ku peko ma tung’ tung’. (Mat. 16:24) Kunoke nyo giparu nia ka ng’atini udoko Jakristu ci nwang’u eboth pare. Egwaku pare cinge ci, Mungu bidaru lembe zoo en. Ento i ng’om ma wabekwo i ie tin e, peko copo koso ngo. Lembe copo lokere mbwang’ i kwo mwa, man mutoro mwa copo thum. (Zab. 6:6; Ekl. 9:11) Umego ku nyimego ma pol gidaru timo lembe m’unyutho kamaleng’ ya giyio nia gini lemandha. Pirang’o wayero kumeno? Kadok nwang’u umego kunoke nyamego moko utimo lembe m’uton i igi, kunoke utimo dubo ma pek de, re yioyic migi ukwio ngo. (Zab. 119:165) Amulaic ceke ma gibenwang’iri ko ubedwoko yioyic migi tek kakare nikwie akwia. (Yak. 1:2-4) Wacikara nibedo ku kit yioyic ma tek kumeno. w20.07 mba. 8 udu. 1; mba. 9 udu. 4-5

I wang’ nicaku somo Biblia, kway Yehova ukonyi inen ponji m’icopo nwang’u i gin m’ibecisomone. Ku lapor, kwaye ekonyi inwang’ cik mir ukungu mi Biblia ma romo konyi kara ing’ei gin m’icopo timo. (Flp. 4:6, 7) Yehova ucwiowa ku copo mi paru lembe i ayi ma wang’u ijo. Kara lembe m’ibesomo i Biblia ubed ni gin m’ubetimere andha, kepim nineno lembe m’ibesomo i paru peri man kethiri kaka ng’atu m’ibesomo pire. Pim nineno gin ma ng’atune uneno, man winj i kumi kite ma ng’atune copo winjere ko. I ng’eye, nyam i lembe. Nyamu i lembe utie niparu lembe cuu mandha iwi gin m’ibesomo man nineno kite ma lembene umulo ko kumi. Ekonyojo nidiko paru ma tung’ tung’ man ninyang’ ma ber i gin ma jubesomo. Nisomo Biblia m’umbe nyamu i lembe, utie ve jambkum gari ma jucoko dhoge i boksi. Nyamu i lembe ketho wanyang’ i gin ma wabesomo i zoone. w21.03 mba. 15 udu. 3-5

Nwang’u jakwenda Paulo copo ketho wie zoo i kum lembe ma con, m’epar ko nia ka nwang’u etie ngo Jakristu ma won amora, nwang’u jutwiye ngo. Nwang’u ng’eicwiny copo make i kum umego mir Asia m’uweke, man nwang’u ecopo bayu genogen pare iwi jurimbe mange de. Ento etimo ngo lembe maeno ceke. Kadok Paulo ung’eyo nia judhingo nege de, re gin ma pire bino tek ire ubino nimio yung ni Yehova. Man emedere niparu iwi ayi m’ecopo tielo ko cwiny jumange. Ejengere iwi Yehova nikadhu kud i rwo. Kakare niketho wie akeca iwi umego ma giweke, enyutho foyofoc ma lee pi kony ma jurimbe gimio ire. M’umedo maeno, Paulo umedere niponjo Lembe pa Mungu. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) M’usagu zoo, ebino ku genogen nia Yehova giku Yesu gimare. w21.03 mba. 18 udu. 17-18

Nindo ma nok i ng’ei oro 100 R.M., Jukristu dupa mi ndra gicaku mondo i kind Jukristu mandha i cokiri. Gicaku ponjo ndra, man giumo wi lemandha ma nwang’ere i Lembe pa Mungu. Niai eca nitundo i oro 1870, Yehova ubino mbe ku dilo iwi ng’om. Jukristu mi ndra gimew calu lum, pieno ebino lembe ma yot ungo ning’io Jukristu mandha. (Mat. 13:36-43) Pirang’o pire tie tek ning’eyo lembe maeno? Pilembe eno ubekonyowa ninyang’ nia jubim kunoke bimobim ma gibedo nuti i kind oro ma niai 100 nicidho i oro 1870 gibino ngo ubimo ma yor ariwa ma malu man ubimo ma yor ariwa ma piny ma Daniel thek 11 uweco pigi. Ungu mi dhanu ma gibino timo ni Mungu i dilo ubino mbe ma gicopo nyayu ragedo i kumgi. Ento nyanok i ng’ei oro 1870, ubimo ma yor ariwa ma malu man ubimo ma yor ariwa ma piny udok uwok kendo. w20.05 mba. 3 udu. 5

Yoel uewo nia udul bonyo binyotho ng’om mir Israel; gibimvoro piny ceke ma ginwang’u! (Yoe. 1:4) Pi oro ma dupa, wanyang’ nia lembila maeno unyutho kite ma dhanu pa Yehova gibemediri ko nirweyo lembanyong’a calu bonyo ma ng’atu moko mbe ma romo ng’olo dhoggi. Wanyang’ nia tic maeno ubetimo “ng’om” rac, niwacu dhanu ma gitie i the telowic mi judong dini mi ndra. Ento ka wang’io i lembilane zoo, wabineno nia kwayu walok kite ma walar wanyang’ ko i ie. Kenen lembe ma Yehova ung’olo pir udul bonyo; eyero kumae: ‘Abicoro njuru askari ma yor ariwa ma malu [bonyo] cen kud i kumwu.’ (Yoe. 2:20) Ka bonyo maeno ubenyutho Jumulembe pa Yehova ma gibeworo lembe ma Yesu ung’olo igi nia girwei lembanyong’a man giketh dhanu udok julub, nyo andha Yehova romo ng’olo nia ebicorogi cen? (Eze. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Ubenen kamaleng’ nia dhanu ma Yehova ubecoro cen utie ngo jutic pare ma gigwoko bedoleng’ migi ento utie ng’atu mange kunoke gin mange m’ubetimo dhanu pare rac. w20.04 mba. 3 udu. 3-5

Ka wanwang’u nia Yehova ubedwoko ngo wang’ rwo mwa ndhundhu, ukwayu watim ang’o? Yakobo uwacu nia wacikara ‘nikwayu Mungu.’ Tek wabemedara asu nikwayu rieko i bang’ Yehova, ng’eicwiny make ngo i kumwa, ento calu etie Wegwa m’i polo, ‘emio [iwa rieko] . . . ku berocwinye’ kinde ma wakwaye ekonywa kara wacir peko mwa. (Zab. 25:12, 13) Kan eneno wabesendara, kisa nege i kumwa, man ebedo ayika nikonyowa. Lembuno ketho wabedo kud anyong’a! Dong’ Yehova mio iwa rieko nenedi? Nikadhu kud i Biblia ma tie Lembe pare. (Rie. 2:6) Pi ninwang’u riekone, wacikara niponjo Lembe pa Mungu man girasoma mange m’ujengere iwi Biblia. Mito ngo wajik niponje aponja kende, ento watii bende ku juk m’i ie i kwo mwa. Yakobo ukiewo kumae: “Wubed jutim lembe, man juwinj awinja kende ngo.” (Yak. 1:22) Ka watio ku juk pa Mungu i kwo mwa, wabedo dhanu ma ketho kwiocwiny i kindjo, wakwo ma ber ku dhanu mange, man wabedo weg kisa. (Yak. 3:17) Kite maeno konyowa niciro peko moko ci m’umbe nibayu anyong’a mwa. w21.02 mba. 29 udu. 10-11

Japonj Biblia copo timo mediri lee nitundo i batizo nwang’u dhanu mange m’i cokiri de ubekonye. Jarweiman copo konyo dhanu ma nyen nidoko bende ng’at’acel m’i cokiri. Nyamego moko ma tie jayab yo uwacu nia i bang’gi lembabola moko uyero nia, “nyathin peri utie peri kendi ngo. Aneno nia niketho dhanu udok julub utie lembe ma rom. Kara ng’atini ung’ei lemandha, dhanu m’i cokiri zoo diko cing’gi pi nikonye.” Wedi, jurimo, man juponji mi somo, ceke gikonyo nyathin kara edongi ni ng’atu m’anzilo. Gitielo cwiny nyathin ne man gimio ire ponji ma tung’ tung’ ma pire tek. Kumeno bende, umego ku nyimego m’i cokiri copo mio juk ni juponj Biblia, giketho cwinygi, man ginyutho igi lapor ma ber ma romo konyogi nitimo mediri nitundo i batizo. (Rie. 15:22) Pirang’o jarwei m’ubetelo wi ponji mi Biblia, ucikere nibedo kud anyong’a kinde ma jurwei mange ubemio kony ni ng’atu m’eponjo kude Biblia? Pilembe ka dhanu dupa ubekonyo japonj Biblia, eno copo ketho emedere i thenge mi tipo. w21.03 mba. 8 udu. 1-3

Wan ceke, kadok wabed aradu kunoke judongo, wacikara ngo nikwo ve ulik, niwacu ve Jukristu de, ve Jukristu ngo de. Jakwenda Yohana ukoro nia ecopere ngo iwa niwotho i lemandha, man i saa ma rom nibedo ku kura mi lembsasa mi tarwang’. (1 Yoh. 1:6) Tekene wabemito anyong’a uneg Yehova i kumwa, ukwayu saa ceke wabed wapoi nia gin moko mbe m’upondo i wang’ Yehova. Kadok nwang’u dhanu copo neno ngo lembe ma wabetimo i aponda de, re Yehova neno gin moko ci ma wabetimo. (Ebr. 4:13) Wacikara nibedo ku paru m’ukoc ku mi dhanu mi ng’om maeni iwi dubo. I rundi pa jakwenda Yohana, dhanu ma gijai i kum yioyic gibed giyero nia ng’atini romo timo dubo, re asu ebedo ku winjiri ma ceng’ini ku Mungu. Tin bende wabekwo i kind dhanu ma gitie ku paru ma kumeno. Ju ma dupa giyero nia giyio Mungu, re gitie ngo ku nen ma rom ku pa Yehova iwi dubo, asagane dubo mi tarwang’. Yehova uyero nia lembsasa mi tarwang’ utie rac, re dhanu mi ng’om maeni giloko nia ng’atini copo timo tarwang’ kan emaru. w20.07 mba. 22 udu. 7-8

Nyo in de ibed icero ba nyimego peri mi tipo tek ubekwayere? Kepar nia umego ku nyimego gineno nyamego moko ma won ot pare utie ngo Jamulembe bebino kpe i coko, man adoka ke lundo edok pio. Bende, wang’ ma pol ebed ebino ngo kud awiya pare i coko. E gicaku wacu nia pirang’o enyutho ngo kamaleng’ ni cware nia ebibebino kud awiya pare i coko? Re ginyang’ ungo nia karaman nyamego eno ubetimo kero ma lee. Won ot pare copo ketho program pare wilere. Bende, en ungo m’emaku yub ma tokcen iwi awiya pare. Kan ibefoye man ibenyutho ni jumange pi gin ma ber m’etimo, eno biketho jumange biloko nen ma rac ma gibino ko i wie. Judong cokiri bende gitimo kero nipong’o yeny mi nyimego. Ging’eyo nia Yehova ubemito judieng’ pi nyimego. (Yak. 1:27) Gilubo lapor pa Yesu, ma giketho ko ngo cik kaka m’ukwayu ngo juketh cik i ie. (Mat. 15:22-28) Ka judong cokiri gibemio kony ni nyimego, eno ketho ginwang’u nia jubedieng’ pigi. w20.09 mba. 24-25 udu. 17-19

Jabila Daniel ubed usayu telowic pa Yehova saa ceke. Ku lapor, kinde ma Yehova uketho ekor the lek p’ubimo Nebukadnezar, Daniel ugoyo ngo kore nia en re m’etie jakor the lekne. Ento ku jwigiri, emio dwong’ ku yung ceke ni Yehova. (Dan. 2:26-28) Lembuno ubemio iwa ponji ma kani? Kan umego gibefoyowa pi korolembe moko ma ber ma wamio, kunoke nyo wanwang’u matoke moko ma ber i tic mi lembanyong’a, ukwayu wamii dwong’ ceke ni Yehova. Ku jwigiri, ukwayu wang’ei nia watimo lembe maeno ceke ku kony pa Yehova. (Flp. 4:13) Ka watimo kumeno, nwang’u wabelubo bende lapor pa Yesu. Saa ceke ebed ejengere iwi Yehova. (Yoh. 5:19, 30) Epimo ngo apima de nia emai dito pa Won. Jufilipi 2:6 uyero pi Yesu nia, ‘i wang’e, bedo ma jubedo ko rom ku Mungu en e gin ma juketho cwiny i kume ngo.’ Yesu ubino Wod ma wor: eng’eyo m’upaka mi gin m’ecopo timo man ebed eworo dito pa Won. w20.08 mba. 11 udu. 12-13

Jukristu moko ma giberingo kwaya pi ninwang’u kwo gibecur ku kit peko ma dhanu mange giromo neno ngo man ginyang’ ungo i ie. Kan itie won goro, kunoke ibenwang’u nia dhanu mange ubenyang’ ungo i peko peri, lapor pa Mefiboceth copo tielo cwinyi. (2 Sam. 4:4) Mefiboceth ubino won abala, man nindo moko Ubimo Daudi upoko lembe vur vur i wie. Re eweko ngo paru ma rac umond i wie, ento ebedo kud anyong’a pi lembe ma beco m’utimere i kwo pare. Edwoko foyofoc lee ni Daudi pi bero ma Daudi ugam unyutho ire. (2 Sam. 9:6-10) Pieno, kinde ma Daudi upoko lembe vur vur i wie, eweko ngo ng’ecwiny umond i ie pi kosa ma Daudi utimo ire, man ekayu ngo lembe i kume. Bende, elokere ngo i kum Yehova pi lembe ma Daudi utimo. Mefiboceth uketho paru pare zoo i kum gin m’ecopo timo pi nitielo ubimo ma Yehova ung’io. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehova uketho jukiewo lapor ma ber pa Mefiboceth i Biblia pi niponjowa.​—Rum. 15:4. w20.04 mba. 26 udu. 3; mba. 30 udu. 18-19

I cokiri, jumoko gibetimo calu misioner, juyab yo ma segi kunoke juyab yo ma nja. Giketho tic mi rweyo lembanyong’a ku mi ketho dhanu udok julub, udoko ni tic migi ma pire tek. Kadok dhanu maeno gitie dhanu ma jamcing’gi mbe akeca de, re Yehova mio igi mugisa dupa. (Mk. 10:29, 30) Wamaru umego ku nyimego maeno lee, man watie kud anyong’a pilembe gitie i cokiri! Nyo umego ma tipo ma leng’ ung’io man m’ubetimo tic mi saa ceke re ma pigi tie tek i cokiri? Ungo! Jurwei lembanyong’a ceke pigi tie tek i Yehova man i cokiri pare bende. (Rum. 10:15; 1 Kor. 3:6-8) I andha, kud i kind tic dupa ma cokiri betimo, ma lee utie niketho dhanu dok julub pa Rwoth mwa Yesu Kristu. (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4) Pieno, jurwei lembanyong’a zoo mi cokiri, nik’ebed m’ulimo batizo ku m’ulimo ngo de, gin ceke giketho tic maeno ni gin ma pire tek i kwo migi.​—Mat. 24:14. w20.08 mba. 21 udu. 7-8

Wec mi giragora mwa ma tin unyutho kamaleng’ nia Yesu biwekowa ngo kinde ma wabenwang’ara ku peko. I andha, wec ma Yesu yero eno mio tego iwa. Pirang’o? Pilembe wan de nindo moko wabed wanwang’ara i lembe ma ciro tek. Ku lapor, ka ng’atu ma wamaru tho, can lembene negowa pi nindo moko kende ngo, ento saa moko pi oro ma dupa. Jumoko ubecur ku peko mi tio, jumange ke gibenwang’iri ku peko mir ang’abacwiny. Re kadok kumeno de, wabenwang’u tego ma waciro ko lembenegi, kum wang’eyo nia Yesu ni kudwa “thiri thiri,” kadok i nindo ma wabecur i ie acura ku can de. (Mat. 11:28-30) Lembe pa Mungu ubeketho cwinywa nia Yehova tie ayika nikonyowa nikadhu kud i bang’ jumalaika. (Ebr. 1:7, 14) Ku lapor, jumalaika gikonyowa man gitelo wiwa kinde ma waberweyo ‘lembanyong’a . . . mi Ker’ ni dhanu mi ‘thek ceke ku suru man dhok.’​—Mat. 24:13, 14; Nyu. 14:6. w20.11 mba. 13-14 udu. 6-7

Wacikara nikonyo ju ma waponjo kugi Biblia ning’eyo nia lembe ma gibeponjo uai i Biblia. (1 Tes. 2:13) Wacopo timo nenedi? Mii amora i kume ekor nen pare iwi lembe m’ebeponjone. Kakare nikoro ire i giragora mi Biblia kwa in, kwaye ekor i giragora moko en gire. Konye enen nia Lembe pa Mungu ubeweco i bang’e en. Ka wusomo giragora moko, kepenje ku penji ma copo cwale nikoro paru pare, man kite ma giragorane umulo ko kume. (Lk. 10:25-28) Ku lapor, penje kumae: “Giragora maeni ukonyi nenedi nineno kite pa Yehova?” “Lemandha maeni mi Biblia copo konyi nenedi?” “Paru peri tie ang’o iwi lembe ma waai waponjo eni?” Gin ma pire tek akeca utie ngo kadhiri mi lembe ma japonj Biblia ung’eyo, ento utie mer m’emaru ko lembene, man kite m’ebeii nitio ko ku lembene i kwo pare. Wek Biblia re m’uponj ponji. Ukwayu inyuth jwigiri kan ibemito bodho peri mi ponji umedere. w20.10 mba. 15 udu. 5-6

Wang’eyo nia nindo moko nuti ma tic mi rweyo lembanyong’a mi Ker bijik i ie. Wakewec iwi lembe m’utimere i rundi pa Noa. Yehova unyutho kamaleng’ nia etie Mungu ma woro nindo m’eketho. Oro ma romo 120 i wang’e, elar eketho nindo ma tap ma pii ma dit bicoro ie ng’om. Oro ma dupa i ng’eye, Yehova udok uyero ni Noa nia egier avur. Cicopere nia Noa umedere asu nitimo tic ku tego pi oro 40 kunoke 50 ma fodi piine ucoro ngo ng’om. Kadok dhanu ubed uwinjo ngo rwonglembe m’ebeyero de, re emedere asu nipoyogi nitundo ma Yehova uwacu ire nia saa mi mondo i avur udaru romo. I ng’eye, “Yehova ciko [dhugola].” (Tha. 6:3; 7:1, 2, 16) Ceng’ini eni, Yehova bijigo dhu tic mi rweyo lembanyong’a, ebiciko dhugola, niwacu ebinyotho ng’om ma rac pa Sitani, man ebiketho ng’om ma nyen ma bipong’ ku weg bedopwe i ie. Ento pi kawoni, ukwayu walub lapor pa Noa man mi dhanu mange ma gicero ngo cing’gi, ginyutho cirocir, man ginyutho yioyic ma tek i Yehova man i lembang’ola pare. w20.09 mba. 13 udu. 18-19

Ka nwang’u Yehova uketho ngo dito, nwang’u lembe ubepangere cuu ngo ni juruot pare, man nwang’u anyong’a de bedo mbe i kindgi. Ku lapor, nwang’u jucopo ng’eyo ngo nia ng’a m’ucikere nimaku yub ma tokcen man m’ucikere nitelo wi yubne. Ka yub mi dito ma juketho i ot mio bero, dong’ ke pirang’o yubne uketho mon dupa tin gibeneno cani? Pilembe co ma dupa gibeworo ngo cik ma Yehova uketho pi juruot, ento gibelubo migi lembe mi suru ma gidongo ko. Gitio ku mon migi rac kara gin re ma ginwang’ bero. Ku lapor, won ot diyo dhaku kara junen nia en re ma pire tek lee kunoke kara junen nia en re m’etie co. Ecopo paru nia embe ku yeny mi ketho dhaku umare, ento mito eketh dhaku ulwore alwora. Man etio ku lworo maeno pi nidiyo dhaku pare. Kit paru man timo ma kumeno ketho mon nwang’u ngo yung man woro ma nwang’u ukwayu jumii igi. Eno tie lembe m’ukoc bor ku gin ma Yehova ubemito.​—Efe. 5:25, 28. w21.02 mba. 3 udu. 6-7

Ka cwinyi ubepido pi lembe moko, kway Yehova ukonyi. Yehova bidwoko wang’ rwo peri m’ebimio ko iri “kwiocwiny [pare] ma sagu ng’eyong’ec [mi dhanu] ceke.” (Flp. 4:6, 7) Yehova bimio iri kwiocwiny nikadhu kud i tego mi tipo pare maleng’. (Gal. 5:22) Kan iberwo i bang’ Yehova, yab adundeni ceke ire. Yer ire lembe thwolo thwolo. Man nyuth ire kite m’ibewinjiri ko pi lembene. Kan ineno nia yo moko nuti m’icopo daru ko pekone, kway Yehova umii iri rieko m’inwang’ ko yoje kara ing’ei gin m’icopo timo. Kan ineno nia gin moko mbe m’icopo timo pi nidaru pekone ke, kwaye ekonyi kara cwinyi kud ung’abere. Kan iyero lembe thwolo thwolo i rwo peri, ebibedo iri yot nineno kite ma Yehova ubedwoko ko wang’ rwone. Kan edwoko ngo wang’e ndhundhu, cwinyi kud utur; kum Yehova ubemito ngo kende kende nia iyer lembe thwolo thwolo, ento ebemito bende nia imediri nirwo.​—Lk. 11:8-10. w21.01 mba. 3 udu. 6-7

I cokiri, junwang’u ju m’ugamiri m’awiya migi mbe ku m’awiya migi nuti. Re junwang’u bende umego ku nyimego ma jumusuma. Dong’ ukwayu wabed ku nen ma nenedi iwi jumusuma? Wakenen paru ma Yesu ubino ko iwi bedo musuma. Yesu ubino jamusuma i nindo ceke m’etimo ie tic pare iwi ng’om. Etio ku saa pare man eketho wie akeca i kum tic m’umiyere ire. Eponjo ngo nia ukwayu julubne gigamiri kokoro, kunoke gibed jumusuma. Ento ewacu nia Jakristu copo ng’io en gire nibedo jamusuma kunoke ngo. Yesu ubed unyutho woro ni jumusuma. Ebed eneno ngo nia ju m’ugamiri pigi tek niloyo jumusuma, kunoke nia jumusuma gikoso piny moko ma pire tek i kwo migi, pilembe gigamiri ngo. Calu Yesu, jakwanda Paulo bende ubino jamusuma kinde m’ebino timo tic mi rweyo lembanyong’a. Ento Paulo uponjo ngo nyanok de nia etie rac nigamiri. Eng’eyo nia eno tie lembe ma ng’atini ng’io en gire. w20.08 mba. 28 udu. 7-8

Jakwenda Yohana ukwo pi oro dupa man eneno bende lembe dupa ma beco i kwo pare. Enwang’ere bende ku peko ma nwang’u copo kwio yioyic pare. Re saa ceke ebed etimo kero niworo lembang’ola pa Yesu, calu ve nimaru umego ku nyimego. Eno uketho Yohana ubedo ma cwinye tek nia Yehova giku Yesu gimare, man gicopo mio ire tego pi niciro peko m’ebenwang’ere ko. (Yoh. 14:15-17; 15:10) Yohana uweko ngo Sitani kadi ng’om pare, ucere ninyutho mer ni umego ku nyimego nikadhu kud i wec man i timo. Calu Yohana, tin wan de wabekwo i ng’om ma ng’atu m’ubimo wie tie Sitani ma won adegi. (1 Yoh. 3:1, 10) Ebemito wajig nimaru umego ku nyimego mwa, re ka fodi wamio ngo ire kaka wan, ebicerowa ngo. Dong’ wek waketh ebed iwa ni lembakeca ma wamar ko umego ku nyimego mwa, man wanyuth igi merne nikadhu kud i wec man i timo. Ka watimo kumeno, wabibedo kud anyong’a nibedo i dilo pa Yehova man kwo mwa bipong’ ku mutoro.​—1 Yoh. 4:7. w21.01 mba. 13 udu. 18-19

Kwo tie tek i ng’om ma tin Sitani ubebimo wie, man saa moko wang’eyo ngo gin m’umaku watim. (2 Tim. 3:1) Ento mito ngo cwinya ng’abere. Yehova ung’eyo peko ma wabekadhu kud i ie. Eng’olo nia ebimakuwa ku cinge ma tek ma yor acwic, kinde ma watie ku yeny mi kony. (Isa. 41:10, 13) Wang’eyo nia Yehova bikonyowa man Lembe pare bimio iwa tego ma wacir ko peko moko ci ma wabenwang’ara ko. Video mwa, dram m’awinja man thiwiwec m’uyero “Lub lapor mi yioyic migi,” copo konyi nineno lembe m’ibesomo i Biblia ni gin m’ubetimere andha. I wang’ nineno, niwinjo, kunoke nisomo lembe maeno, kway Yehova ukonyi inwang’ ponji ma tap m’iromo tio ko. Kethiri kaka ng’atu ma juweco pire. Nyam lembe iwi gin ma jurutic pa Yehova maeno gitimo man kite ma Yehova ukonyo kogi nivoyo peko migi. I ng’eye, tii ku ponji m’inwang’une i lembe m’inweng’iri i ie. Dwok foyofoc ni Yehova pi kony m’ebemio iri. Nyuth foyofocne m’isai ko yo ma in bende itiel ko cwiny jumange man ikonygi. w21.03 mba. 19 udu. 22-23

Tek wudaru gemuru man wubemito wunyol awiya, wukepenjuru kumae: ‘Nyo watie dhanu ma mol, man dhanu mi tipo calu Maria giku Yosefu, ma Yehova copo ng’io nigwoko nyathin ma pire tek ma wabinyolo?’ (Zab. 127:4) Ka dong’ itie janyodo ke, penjiri kumae: ‘Nyo acukuponjo awiya para de nia pire tie tek nitimo tic ku kero?’ (Ekl. 3:12, 13) ‘Nyo abeii nigwoko awiya para i kum lembe ma reco ma gicopo nwang’iri ko?’ (Rie. 22:3) I andha, etie lembe ma timere ngo nigwoko awiya peri i kum peko ceke. Ento nok nok iromo konyogi ku mer kara ging’ei nijengiri iwi Biblia pi ninyego ku lembe ma romo wok i kwo migi. (Rie. 2:1-6) Ku lapor, ka wat mwu moko ung’iyo niweko Yehova, kony awiya peri gitii ku Biblia pi ning’eyo nia pirang’o pire tie tek nigwoko bedoleng’ migi ni Yehova. (Zab. 31:23) Kunoke ka wat mwu moko utho, nyuth ni awiya peri kite ma giromo tio ko ku Biblia pi ninwang’u giragora ma bikonyogi niciro man ninwang’u akwiyacwiny.​—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16. w20.10 mba. 27 udu. 7