Buku mi Lembanyutha ubeponji ku lembang’o tin?

1-2. Buku mi Lembanyutha ubetelo nen mwa pi thelembe moko acel ma kani?

KEPAR nia ng’atu moko umiyo album pare mi fotho man eyero iri nia ikeinen fotho m’i iye! Kinde m’ibeneno fothonegi, dhanu ma pol m’i iye utie ngo dhanu m’ing’eyo. Ento fothone acel lundo, uwok utelo nen peri. Pirang’o? Pilembe in de ibenweng’iri i iye. Kinde m’ibenene tunu, ipoy wang’acel pi nindo man kaka ma wumake i iye. Ing’iyo bende dhanu mange ma wumaku kugi fothone. M’umbe jiji, fotho eno pire tie tek man etie iri ku thembe lee.

² Buku mi Lembanyutha de utie ve fotho eno. Pirang’o? Pi thelembe ma romo ario. Mi kwong’o, jukiewo bukune piwa. Versene ma kwong’a uwacu kumae: “Lembanyutha pa Yesu Kristu ma Mungu umiyo ire, kara enyuth ni jumiru pare lembe m’ucikere nitimere i ng’ei nindo ma nok.” (Nyu. 1:1) Pieno, gin m’ugorere i buku eno, utie ngo pi dhanu yuu, ento piwa wa jurutic pa Mungu. Calu watie dhanu pa Mungu, etie ngo lembe ma wang’u ijo ka wan de wabedikara i lembila m’ubepong’o tin ma nwang’ere i buku maeni. I ayi mange, wacopo wacu nia wan de wabenwang’ara “i fotho m’i iye.”

3-4. Nimakere ku buku mi Lembanyutha, lembila m’i iye bipong’o saa ma kani, man lembene ucikere nicwalu ng’atuman m’i kindwa nitimo ang’o?

³ Thelembe mir ario m’ubetelo nen mwa i buku mi Lembayutha, utie pi nindo ma lembila m’i iye bipong’o i iye. Jakwenda Yohana unyutho nindo ma lembila maeno gibipong’o i iye. Ewacu kumae: “Ni kum tipo anwang’ara i ceng’ pa Rwoth.” (Nyu. 1:10) Kinde ma Yohana ubino kiewo wec maeno i kum oro 96 N.N.Y., nwang’u fodi “ceng’ pa Rwoth” eno utundo ngo. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Nimakere ku lembila mi Biblia, “ceng’ pa Rwoth” ucaku i oro 1914 kinde ma Yesu udoko Ubimo i Ker mi polo. Niai i oro eno, lembila mi Lembanyutha m’uweco pi dhanu pa Mungu, ucaku nipong’o. Eno uketho tin dong’ wabekwo i “ceng’ pa Rwoth”!

⁴ Calu wabekwo i nindo maeni ma segi, wan re m’umito waketh wiwa cuu mandha i kum juk mi mer ma jukiewo i Lembanyutha 1:3 m’uwacu kumae: “Mutoro ni ng’atu m’ubesomo ku dwande ma tek lembe mi lembila maeni man ni ju m’ubewinjo ku m’ubeworo lembe m’ugorere i iye, kum saa m’ukethere ni ceng’ini.” Eyo, ukwayu wasome ku ‘dwandwa ma tek,’ pi niwinjo “lembe mi lembila maeni,” man ‘niworo’ lembe m’ugorere i iye. Lembene moko m’ukwayu wawor utie ma kani?

KETH THIER PERI UBED NI GIN MA YEHOVA JOLO

5. Buku mi Lembanyutha unyutho nenedi nia pire tie tek nia waketh thier mwa ubed ni gin ma Yehova jolo?

⁵ Niai i thek ma kwong’a mi buku mi Lembanyutha, wanwang’u nia Yesu ung’eyo lembe ceke m’ubetimere i cokiri mi dhanu pare. (Nyu. 1:12-16, 20; 2:1) Enyutho nia etie ku ng’eyong’ec maeno nikadhu kud i rwonglembe m’eoro ni cokiri abiro mir Azia ma nok. I rwonglembenegi, Yesu umiyo telowic ma tap pi nikonyo Jukristu mi rundi ma kwong’a kara giketh thier migi ubed ni gin ma Yehova jolo. Rwonglembene utie pi dhanu pa Mungu ceke mi rundi ma tin de. Eno ubemiyo iwa ponji ma kani? Ka watie ku winjiri ma cuu ku Yehova, Jatela mwa ma Yesu Kristu ng’eyo ma ber mandha. Yesu ubetelo wiwa, ebegwokowa, man ebeneno gin ceke. Eng’eyo gin m’ukwayu watim kara wamedara ninwang’u bero i wang‘ Yehova. Emiyo iwa telowic makani m’ukwayu wawor tini?

6. (a) Nimakere ku wec ma Yesu uyero i Lembanyutha 2:3, 4, cokiri mir Efeso ubino ku peko ma kani? (b) Wan ke wanwang’u ponji ma kani?

⁶ Som Lembanyutha 2:3, 4. Kud wawek mer mwa ma kwong’a ma wamaru ko Yehova. Lembe ma Yesu uyero ni ju mi cokiri mir Efeso, unyutho nia gibino weg cirocir man gimediri nitimo ni Yehova kadok gibino nwang’iri ku peko dupa. Kadok kumeno de, gilund gibayu mer migi ma kwong’a. Ugam ukwayere nia giceg mer migi kendo; kan ungo, thier migi copo bedo ngo ni gin ma Yehova jolo. Tin bende, ukwayu watim lembe mange de dupa m’uweko cirocir. Ukwayu thelembe ma cuu re m’ucwalwa ninyutho cirocir. Anyong’a nego ngo Mungu mwa kende kende pi lembe ma wabetimo, ento bende pi thelembe m’uketho wabetimo lembene. Gin m’ubecwaluwa nitimo ire pire tie tek lee i wang’e, pilembe ebemito thier mwa ujengere iwi mer ma thuth ma wamare ko man iwi foyofoc mwa ire.​—Rie. 16:2; Mark. 12:29, 30.

7. (a) Calu ma jukoro i Lembanyutha 3:1-3, cokiri mi Sardi ubino ku peko ma kani? (b) Wan ke ukwayu watim ang’o?

⁷ Som Lembanyutha 3:1-3. Ukwayu wamedara nibedo ku wang’wa man nikiyo. Jukristu mi cokiri mi Sardi gibino ku peko moko m’ukoc ku mi cokiri mange. Kadok nwang’u i wang’e gibino tek i thenge mi tipo de, re i ng’eye gidok gikonjo cing’gi i kum timo ni Mungu, uketho Yesu uyero nia ‘gicew.’ Eno ubemiyo iwa cimowang’ ma kani? Andha Yehova biwil ungo ku tic ma watimo. (Ebr. 6:10) Re mito ngo wapar nia calu ma wadaru timo lee con ni Yehova, dong’ wambe ku yeny mi timo ire kawoni. Andha, wacopo bedo mbe ku copo mi timo lee calu mi wang’e, re mito wamedara asu ku “tic pa Rwoth” ma wabed ko ku wang’wa man ma wabekiyo nitundo i ajiki.​—1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mark. 13:33.

8. Calu m’ugorere i Lembanyutha 3:15-17, lembe ma Yesu uyero ni Jukristu mi Laodikia ubemiyo iwa ponji ma kani?

⁸ Som Lembanyutha 3:15-17. Ukwayu wabed kud amora man watim ni Yehova ku cwinywa ceke. Lembe ma Yesu uyero ni Jukristu mi Laodikia, unyutho pi peko mange m’ukoc ma gibino ko. Gibino “nya dhey dhey” i timo ni Mungu. Yesu uyero igi nia gitie ‘jucan ma juneno ku kisa’ pilembe gibino dieng’ ungo ku lembe mi tipo. Gibino ku yeny mi nyutho amora ma lee mi timo ni Yehova. (Nyu. 3:19) Eno ubemiyo iwa ponji ma kani? Tek wanwang’u nia amora mwa moko ujwik, mito wadok waceg foyofoc mwa pi gin ma beco ma Yehova ku dilo pare gitimo iwa. (Nyu. 3:18) Wamito ngo nyanok de waketh kwo mi nivo ma malu ubed iwa ni gin ma kwong’a, ma dong’ lembe mi tipo udok ni gin ma hakine mbe i kwo mwa.

9. Calu ma Yesu uyero ni Jukristu mi Pergamo ku mi Thuatera, wacikara nikoc cen kud i kum ariti ma kani?

⁹ Ukwayu wakoc cen ku ponji mi jujai. Yesu ujuko Jukristu moko mi cokiri mi Pergamo kum gibino nyayu pokiri i kind umego. (Nyu. 2:14-16) Efoyo Jukristu mi Thuatera m’ugam ukoc cen ku “gin ma thuc pa Sitani” man ekwayugi nia ‘gimok kikiki’ i kum lemandha. (Nyu. 2:24-26) Ugam ukwayere nia Jukristu ma gicaku lubo tok ponji maeno mi vupo gilok cwinygi. Ka dong’ tin ke? Wacikara nikwero ponji ceke m’ukoc ku paru pa Yehova. Jujai gicopo nen “ve nia gibetimo ni Mungu,” ento nwang’u “gibeworo ngo cik pare.” (2 Tim. 3:5) Tek wabeponjo Lembe pa Mungu aketha cwinywa, ebibedo iwa yot ning’iyo man nikwero cen ponji mi vupo.​—2 Tim. 3:14-17; Yuda 3, 4.

10. Ponji mange ma kani ma wacopo nwang’u i kum lembe ma Yesu uyero ni cokiri mi Pergamo man mi Thuatera?

¹⁰ Ukwayu wakoc ku kit lembsasa moko ci mi tarwang’. Umego mi Pergamo ku mi Thuatera, gibino ku peko moko mange de. Yesu ujuko jumoko m’i kindgi kum giweko ngo kura mi lembsasa mi tarwang’. (Nyu. 2:14, 20) Eno ubemiyo iwa ponji ma kani? Kadok wadaru timo ni Yehova pi oro ma dupa man kawoni watie ku rwom dupa ma dongo de, kud wagen nia Yehova biumo wang’e iwi lembsasa moko ci mi tarwang’ ma wabetimo. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Ebemito wamok kikiki i kum cik pare mi kurajo, kadok cik mi kurajo mi ng’om maeni dong’ unyothere de.​—Efe. 6:11-13.

11. Waponjo lembang’o nitundo kawoni? (Nen bende sanduku “Ponji ma waromo nwang’u tin.”)

¹¹ I adundo, waponjo lembang’o nitundo kawoni? Waponjo nia mito waketh thier mwa ubed ni gin ma Yehova jolo. Tek wabetimo lembe moko ma copo ketho Yehova jolo ngo thier mwa, mito wanen nia watimo alokaloka pio pio kara wanwang’ bero i wang’ Mungu. (Nyu. 2:5, 16; 3:3, 16) Re lembe mange de nuti ma Yesu uketho nwoc i wiye i wec m’eyero ni cokiri. Etie lembang’o?

BED AYIKA PI NICIRO RAGEDO

12. Lembe ma Yesu uyero ni Jukristu mi Smurna ku mi Filadelfia ubemiyo iwa ponji ma kani? (Lembanyutha 2:10)

¹² Wakewec kawoni iwi lembe ma Yesu uyero ni cokiri mi Smurna man mi Filadelfia. Eyero ni Jukristu m’i igi nia kud gibed lwor ka jubenyayu ragedo i kumgi, kum gibinwang’u sukulia pi gwoko bedoleng’ migi. (Som Lembanyutha 2:10; 3:10) Eno ubemiyo iwa ponji ma kani? Mito wang’ey nia wabinwang’ara ku ragedo man wabed ayika nicire. (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10) Pirang’o eno tie poyowic ma pire teki?

13-14. Lembe ma jukoro i Lembanyutha thek 12, ubedo ku matoke ma kani iwi dhanu pa Mungu?

¹³ Buku mi Lembanyutha ukoro iwa nia jubinyayu ragedo i kum dhanu pa Mungu i rundi ma tin eni, niwacu i “ceng’ pa Rwoth.” Lembanyutha thek 12 uweco pi lwiny m’ugam utuk i polo ndhundhu i ng’ey ma Yesu udoko Ubimo mi Ker pa Mungu. Mikael, (niwacu Yesu Kristu m’unwang’u dwong’), karacelo kud udul mony pare, gikiedo i dhu Sitani ku pajogi pare. (Nyu. 12:7, 8) E lwiny uloyo judegi pa Mungu man jubayugi piny iwi ng’om, kaka ma gibenyayu iye masendi ma dit ma yerere ngo. (Nyu. 12:9, 12) Lembuno ukelo ma tetoke ma kani iwi dhanu pa Mungu?

¹⁴ Buku mi Lembanyutha udok ukoro iwa gin ma Sitani ubetimo. Calu ma dong’ embe ku copo mi dok i polo, eloko kwinyo pare zoo iwi dong’ Jukristu ma juwiro m’udong’, ma gicungo kaka Ker pa Mungu man ma “ginwang’u tic mi miyo lembatuca iwi Yesu.” (Nyu. 12:17; 2 Kor. 5:20; Efe. 6:19, 20) Lembila maeno upong’o nenedi?

15. ‘Jumulembe ario’ ma juweco pigi i Lembanyutha thek 11 ubenyutho jukani, man lembang’o m’unwang’ugi?

¹⁵ Sitani uketho judegi pa Mungu giloko wang’gi i kum umego ma gibino telo wi tic mi rweyo lembanyong’a mi Ker. Umego eno gibino ‘jumulembe ario’ mi lapor ma junegogi.b (Nyu. 11:3, 7-11) I oro 1918, jukelo adote mi vupo iwi umego abora m’i kind ju m’ubino telo wi tic mi dilo, man jung’olo kol i wigi pi kare ma lee. I wang’ dhanu, udok ubedo ve ‘junego’ the tic mi ju maeno ma juwiro ku tipo.

16. Lembe ma kani ma wang’u ijo m’utimere i oro 1919, ento niai eca Sitani umedere nitimo ang’o?

¹⁶ Lembila mi Lembanyutha thek 11 ukoro bende nia i ng’ey nindo ma nok, ‘jumulembe ario’ eno gibidok cer. Kara lembila eno upong’ kakare, lembe moko ma wang’u ijo utimere i orone m’ulubo m’i ng’ey ma jutwiyogi i iye. I caku mi oro 1919, jugonyo umego maeno ma juwiro kud i kol man juthumo cen ther adote ma juketho i wigi. E ndhundhu umego eno gicaku telo kendo wi tic mi Ker. Re eno ucero ngo Sitani niketho wang’e i kum dhanu pa Mungu. Niai eca, eloko dhu “kulo” mi ragedo i kumgi. (Nyu. 12:15) Pieno, mito wan ceke ‘wanyuth cirocir man yiyoyic.’​—Nyu. 13:10.

ROYIRI ZOO I TIC MA YEHOVA UMIYO IWA

17. Dhanu pa Mungu ginwang’u kony ma kani ma nwang’u gigeno ngo, kadok Sitani uketho wang’e i kumgi de?

¹⁷ Lembanyutha thek 12 udok uwacu nia kony bitundo ni dhanu pa Mungu kud i kaka ma nwang’u gigeno ngo. Ebibedo ve “ng’om” umwonyo “kulo” mi ragedo. (Nyu. 12:16) Eno tie tap gin m’ugam utimere. Pi kare moko, yub mi ng’om maeni pa Sitani, calu ve lembe mi cik ubin ularu dhanu pa Mungu. Lembuno umiyo kaka ni jurutic pa Yehova niloyo kesi wang’ dupa, uketho ginwang’u bedagonya moko. Gitiyo ku bedagonya eno nenedi? Gitiyo ku kaka maeno ku rieko pi nitimo tic ma Yehova umiyo i korgi. (1 Kor. 16:9) Tic maeno uketho i iye lembang’o?

18. Tic mwa ma kwong’a utie tic ma kani i nindo maeni mi kajik ceng’i?

¹⁸ Yesu ular uwacu nia dhanu pare birweyo ‘lembanyong’a mi Ker’ pa Mungu i ng’om zoo ma fodi ajiki utundo ngo. (Mat. 24:14) I saa mi ticne, gibinwang’u kony i bang’ malaika kunoke udul jumalaika ma jukoro pigi nia gibedo ku ‘lembanyong’a ma rondo ku rondo ma gibetwong’o ni dhanu m’ubedo iwi ng’om, ni thek ceke, ni suru, ni dhok man ni kodhi dhanu.’​—Nyu. 14:6.

19. Rwonglembe mange ma kani ma dhanu m’umaru Yehova gicikiri nirweyo?

¹⁹ Tic mi dhanu pa Mungu, utie ngo kende kende tic mi rweyo lembanyong’a. Ukwayu bende gidik cing’gi i kum tic mi jumalaika ma jukoro pigi i Lembanyutha thek 8 nitundo i thek 10. Jumalaika eno gibetwong’o pi can ma tung’ tung’ ma binwang’u dhanu ma gikwero Ker pa Mungu. Pieno, Jumulembe pa Yehova giberweyo rwonglembe ma juporo ku “pei ku mac,” m’ubenyutho pokolembe pa Mungu iwi ungu ma tung’ tung’ mi ng’om ma rac pa Sitani. (Nyu. 8:7, 13) Ukwayu dhanu ging’ey nia kajik ni ceng’ini man gitim alokaloka i kwo migi kara gibin gibothi i ceng’ mi kwinyo pa Yehova. (Zef. 2:2, 3) Re, rwonglembe maeno utie ngo gin ma dhanu ceke umaru. Ukwayu wabed ku tegocwiny pi nitwong’o rwonglembene. I saa mi masendi ma dit, rwonglembe ma tokcen mi pokolembe bibedo lembe ma bikayu kum dhanu nisagu.​—Nyu. 16:21.

WOR LEMBE MI LEMBILA MAENI

20. Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec ario m’ulubo?

²⁰ Watie ku yeny mi woro “lembe mi lembila maeni” pilembe wan de wabedikara i lembila m’ubepong’o ma jukiewo pire i buku mi Lembanyutha. (Nyu. 1:3) Dong’ wacopo ciro ragedo nenedi man nimedara asu nirweyo rwonglembe maeno ku tegocwinywa? Lembe ario ma e bimiyo tego i kumwa: Mi kwong’o, gin ma buku mi Lembanyutha ukoro iwi judegi pa Mungu, man mir ario, mugisa ma wabinwang’u i nindo m’ubino tek wagwoko bedoleng’ mwa. Wabiweco iwi lembe maeno i thiwiwec ario m’ulubo.