TROQUIÑ ÑI CHILLCATUNGEAL 7
Papeltuliyiñ Biblia, ¿chumafuiñ taiñ doi cümelcayaeteu?
“¿Rüf ngüneduamimi chem tami papeltumequen?” (HECH. 8:30).
ÜLCANTUN 97 Chau Dios ñi Dungu mongelniequeiñmu
¿CHEM QUIMAIÑ?a
1. ¿Chumngechi pengeli Jesús ñi falintufiel Chau Dios ñi Dungu?
¿CHUMNGECHI quimeltuquefui Jesús? Quimeltufiel mu pu che, Jesús feipiquefui chem pin Chau Dios ñi Dungu, com ñi nieel ñi lonco mu. Fei ca femngechi femi hue fautizaulu ca petu ñi lanon (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46).b Cafei Jesús amuldungulelfilu pu che mapu mu, rumel papeltuquefui Chau Dios ñi Dungu nehuentu dungun mu, ca quimeltuquefui ñi chem pin (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc. 4:16-20).
Com tañi mongen mu Jesús pengeli ñi falintuniefiel Chau Dios ñi Dungu ca inafi ñi feipin. (Inaduamnge parrafo 2).
2. ¿Chem quellueyu Jesús ñi quimürpuafiel Chau Dios tañi Dungu petu ñi tremcülen? (Inaduamnge ti adentun hunen pagina mu).
2 Fentren tripantu petu ñi amuldungunon ta Jesús, papeltuquefui ca allcütuquefui Chau Dios ñi Dungu. Fei ¿allcütuquepelafui chem ñi nütramcaqueel María ca José Chau Dios ñi Dungu mu? (Deut. 6:6, 7).c ¿Ca fill sabado amuquepelafuingün sinagoga mu com tañi familia engün? (Luc. 4:16). ¿Fei mu cüme allcütuquepelafuingün ñi papeltungeel Chau Dios ñi Dungu mu? Feimu Jesús re quimürpulafi müten Jehová tañi Dungu, ca piuquentucurpufi ca eluhui ñi inanieafiel tañi mongen mu. Raquiduamnge ñi rupan Jesús templo mu nielu 12 tripantu. Pu quimeltuchequelu cüme inaduamfilu Moisés ñi ley ‘ngüneduami fente ñi quimün-ngen Jesús ca ñi huiñoldungun, feimu afmatulehuei engün’ (Luc. 2:46, 47, 52).
3. ¿Chem peaiñ tüfachi troquiñ mu?
3 Papeltuniefiliyiñ ta Biblia, cüme quimürpuafiyiñ ca falinturpuafiyiñ. ¿Chem mülei taiñ femal taiñ doi quellueteu taiñ papeltun mu? Peafiyiñ chem pifi Jesús tati pu che cüme quimnielu ti ley. Feitachi pu che ca caquelu loncolechi religioso papeltuquefuingün Chau Dios ñi Dungu, huelu inalafingün ñi feipin ti dungu, feimu ¿chem mülefui ñi femal engün? Jesús huli cüla ngülam: 1) mülei taiñ cüme quimafiel taiñ papeltuqueel, 2) peal falinque quimeltun, ca 3) eluhuaiñ taiñ cüme adnieaeteu Jehová tañi Dungu. Feitachi cüla ngülam peafiyiñ tüfachi troquiñ mu ca rume quelluaiñmu.
CÜME ADÜMAFIYIÑ TAIÑ PAPELTUEL
4. Lucas 10:25-29, ¿chem quimeltueiñmu taiñ papeltufiel mu Biblia?
4 ¿Chumngelu falin-ngei taiñ cüme quimafiel taiñ papeltuqueel? Cüme quimnofiliyiñ quellulayaiñmu. Raquiduamnge Jesús ñi feipifiel quiñe huentru, feiti huentru ‘cüme quimniefui Moisés ñi ley’ (papeltunge Lucas 10:25-29). Ti huentru ramtufi ta Jesús: “¿Chem mülei ñi femal tañi llohual rumel mongen?”. Fei Jesús feipieyu: “¿Chem huirintuculei Moisés ñi ley dungu? ¿Chem loncontucuimi?”. Fei ti huentru huiñoldungui mülei ñi piuqueyengeal ta Jehová ca taiñ pu chafche (Lev. 19:18; Deut. 6:5). Ca huiño ramtui: “¿Inei am tañi chafche?”. Ti huentru papeltuquefui Moisés ñi ley, huelu quimlafui tañi quimeltueteu, feimu cüme yenielafui tañi mongen mu.
Com iñchiñ doi cüme adümürpuafuiñ taiñ papeltuel
5. ¿Chumngelu falin-ngei taiñ ngillatual ca ñochiquechi taiñ papeltual Biblia?
5 ¿Chem quelluaiñmu taiñ cüme quimafiel Chau Dios ñi Dungu? Peafiyiñ quiñeque dungu taiñ femal. Hune, petu taiñ papeltunon ngillatuafiyiñ Jehová taiñ eluaeteu ñi nehuen, femngechi müten cañpüle miyaulayai taiñ raquiduam ca cüme quimafiyiñ chem taiñ papeltuqueel. Epu, rulparulpacünulafiyiñ taiñ papeltuel, ñochiquechi papeltuafiyiñ, femngechi adümafiyiñ taiñ papeltuqueel. Ca cümeafui taiñ papeltual nehuentu dungun mu. Ca petu papeltuliyiñ, allcütunieafuiñ ti grabacion Biblia, femngechi quelluaiñmu taiñ loncontucual ca piuquentucual taiñ papeltuqueel (Jos. 1:8). Deu papeltuliyiñ, ca ngillatuafiyiñ Jehová taiñ mañumnieafiel, ca femngechi taiñ inayal taiñ papeltuqueel.
Pichique huirintuculiyiñ taiñ quimürpuel, ¿chumngechi quelluaiñmu? (Inaduamnge parrafo 6).
6. ¿Chumafuiñ petu taiñ papeltun? Ca, ¿chumngelu falin-ngei taiñ femal? (Inaduamnge ti adentun).
6 ¿Chem quelluafeiñmu taiñ cüme adümafiel ñi chem pin ta Biblia? Petu papeltuliyiñ ramtuhuafuiñ: ¿inei coneltulei tüfachi nütram mu?, ¿inei am nütramcamequei tüfa?, ¿inei feipifi?, ¿chemu feipifi?, ¿chumül ca cheu rupai tañi papeltumequeel? Femngechi ramtuuliyiñ, cüme loncontucuafiyiñ taiñ papeltun. ¿Ca chumafuiñ petu papeltuliyiñ? Pichique huirintucuafuiñ taiñ quimürpuel, femngechi doi cüme adümafiyiñ ca loncontucuaiñ. Huirintucuafuiñ quiñeque ramtun ca taiñ ngüneduamfiel ti texto, ti doi falinque quimeltun, chumngechi inayafuiñ ca chum duameleiñmu taiñ papeltun. Femngechi femliyiñ petu taiñ papeltun, iñche nütramcamequeneu Jehová piaiñ.
7. Petu papeltuliyiñ, ¿chumaiñ? (Mateo 24:15).
7 Jesús feipi ayüliyiñ taiñ cüme adümafiel chem pin Biblia, mülei taiñ cüme raquiduamal (papeltunge Mateo 24:15). Feimu ngüneduamaiñ caque quiñeque quimeltun taiñ entuel ca chumngechi ñi nüucülen. Raquiduamlayaiñ chem ñi huiriconcülen mu müten, doi amulaiñ taiñ raquiduam. Femngechi femliyiñ, cüme raquiduamaiñ chumngechi ñi huechurpumequen com ti profecia chumngechi ñi feipin Jesús ca doi quelluaiñmu taiñ papeltuel.
8. ¿Chumafuiñ taiñ cüme raquiduamal chem pin Biblia?
8 Chau Jehová eluquefi tañi pu che ñi cüme raquiduamal. Feimu llellipuafiyiñ taiñ quelluaeteu cüme raquiduamal chem pin Biblia (Prov. 2:6). Huelu ngillatulayafiyiñ müten ta Jehová, doi mai aporiauquechi papeltulayaiñ ca ngüneduamaiñ taiñ papeltun chumngechi nüucülei taiñ quimürpuel Biblia mu. Taiñ femal quintuaiñ taiñ publicacion mu. Por ejemplo, ti Quellu ñi ngüneduamal pu Dunguquelu Ineingen Jehová. Femngechi cüme entendeafiyiñ chem ñi huiriconcülen Biblia mu ca cüme quimafuiñ chumngechi taiñ inayafiel (Heb. 5:14). Cüme raquiduamliyiñ ñi huirintucuel Biblia mu, doi cüme adümafiyiñ.
QUINTUAIÑ FALINQUE QUIMELTUN
9. ¿Chem falin quimeltun famentufingün pu saduceo?
9 Pu saduceo cüme quimniefuingün ti hunen quechu lifru ñi huirintucuel Moisés, huelu quiñeque dungu ñi enseñael feitachi lifru feyentuquelafuingün. Por ejemplo, ti huiñomongetun. Quiñe rupa fei engün cüpa huelulcafuingün ta Jesús, huelu Jesús feipieyu engün: “¿Papeltulaimün am Moisés ñi huirintucuel ti üicülechi zarza mu? Chau Ngünechen feipifi ta Moisés: ‘Iñche ta Abrahán, Isaac ca Jacob tañi Ngünechen’” (Mar. 12:18, 26). Tati pu saduceo, ¿fentrenque rupa papeltuquepelafuingün ñi feipin ta Moisés? Huelu tañi ramtueteu mu, Jesús quimfalcülefui pu saduceo famentufingün feitachi quimeltun ñi huiñomongetual pu layelu (Mar. 12:27; Luc. 20:38).d
10. Petu papeltuliyiñ, ¿chem femaiñ?
10 ¿Chem quimeltueiñmu ñi feipin ta Jesús? Papeltufiliyiñ quiñe texto cam quiñe relato, cüme raquiduamaiñ chem taiñ quimeltueteu. Re adümlayafiyiñ müten chem ñi huiriconcülen. Huelu mai, ngüneduamaiñ falinque quimeltun ellcalelu reque.
11. Ñi feipin 2 Timoteo 3:16, 17, ¿chumaiñ taiñ peal falinque quimeltun Biblia mu?
11 ¿Chumngechi peafuiñ cümeque quimeltun mülelu Biblia mu? Ngüneduamaiñ ñi feipin 2 Timoteo 3:16, 17 (papeltunge). Tüfa mu feipi Chau Dios ñi Dungu cümei ñi quimeltucheal, ngülamtucheal, norümtual com dungu ca pepicayafiel pu che tañi cüme femal. Ñi feipin caque quiñeque lifru mülelu Biblia mu müna quelluafeiñmu, fei ¿chumaiñ? Cüme ngüneduamafiyiñ taiñ papeltumequeel ca raquiduamaiñ chem quimeltueiñmu Jehová mu tañi ayüqueel ca tañi ngülam mu. Tati Biblia ca ngülamtuafeiñmu, ¿chumngechi am? Petu papeltuliyiñ, ngüneduamaiñ chumlen taiñ piuque ca chumngechi taiñ püntütripanoal Jehová mu. Feimu eluhuaiñ taiñ ngülamtuaeteu Biblia. Biblia ca norümtuchequei, feimu petu papeltuliyiñ, raquiduamafuiñ chumngechi quelluafiel pu che huelulcalele tañi raquiduam engün. Ñi feipin Biblia ca pepicaqueiñmu taiñ cüme femal, ¿chumngechi am? Petu papeltuliyiñ, mülei taiñ inayentuafiel Jehová chumngechi ñi raquiduamquen. Raquiduamliyiñ chumngechi taiñ quelluafeteu Biblia, fei peafuiñ falinque quimeltun taiñ papeltuel mu.
PAPELTUFIEL MU BIBLIA ELUUCÜLEAIÑ TAIÑ ADNIEAETEU
12. ¿Chem quimfalcünui Jesús pu fariseo mu?
12 Jesús quimfalcünui pu fariseo cüme raquiduamquelafuingün tañi papeltuel mu. Pu fariseo feipiquefuingün Jesús ñi pu discipulo inaquelafuingün tati ley ti ürcütun antü mu, fei Jesús feipieyu: “¿Papeltulaimün ñi feipin Moisés ñi ley?” (Mat. 12:1-7).e Jesús ca nütramelfi engün ñi chumün quiñeque che poyequefilu Jehová ca feipifi engün chem pin ti lifru Oseas. Feimu pu fariseo cüme entendequelafuingün chumngelu ñi elcünungen ti ley ürcütun antü mu ca cutranpiuqueyechequelafuingün. Quisu engün papeltuquefuingün Chau Dios ñi Dungu, huelu puuquelai ñi piuque mu engün. Pu fariseo mallmauquefuingün ca papeltuquefuingün Chau Dios ñi Dungu re tañi feipiafiel ta che tañi huelulcaucülen engün. Tañi huesa raquiduam ñi niefun mu engün, cüme entendequelafuingün tañi papeltuel engün (Mat. 23:23; Juan 5:39, 40).
13. ¿Chem raquiduam mu papeltuafiyiñ Biblia ca chumngelu?
13 ¿Chem quimeltueiñmu Jesús ñi feipin? Ñom piuque mu papeltuaiñ ta Biblia ca eluucüleaiñ taiñ enseñayaeteu, tati pu fariseo reque femlayaiñ. Chumngechi ñi feipin Santiago 1:21: ‘Ñom piuque mu eluucüleaiñ ñi foliluhual taiñ piuque mu’ (Sant. 1:21). Petu papeltuliyiñ Biblia, mallmaulayaiñ ca re raquiduamlayaiñ müten caquelu che ñi huelulcauquen. Femngechi Biblia ñi quimeltun puhuai taiñ piuque mu, doi cutranpiuqueyecheaiñ ca piuqueyecheaiñ.
¿Chumngechi inaduamuhuafuiñ Chau Dios tañi Dungu taiñ rüf adnieaeteu? (Inaduamnge parrafo 14).f
14. ¿Chumngechi quimafuiñ Biblia taiñ adniequeteu? (Inaduamnge ti adentun).
14 Chumngechi taiñ troquiquefiel caquelu pu che, pengelaiñ taiñ inaquefiel Biblia ñi feipin. Pu fariseo am puuquenolu ñi piuque mu Chau Dios ñi Dungu, feimu condenaquefuingün tati pu che chem huesa dungu rume femnolu (Mat. 12:7). Feimu iñchiñ ramtuhuafuiñ: ¿cümeque dungu feipiquen tañi pu peñi ca pu lamngen mu? Cam ¿re huesaque dungu feipiquen fei engün mu? Quiñe peñi cam quiñe lamngen huesa duamelelimu, ¿perdonaquefiñ cam illcutuniefiñ? Femngechi ngüneduamuuliyiñ, quimaiñ Biblia ñi feipin taiñ rüf adniequeteu (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12).
AYÜHUELAFEIÑMU PAPELTUNIEFILIYIÑ BIBLIA
15. Jesús, ¿chumngechi troquiquefi Chau Dios ñi Dungu?
15 Jesús müna falintuquefui Chau Dios tañi Dungu. Ti Salmo 40:8 feipi Jesús ñi rume falintuquefiel Chau Dios tañi Dungu, feipi: “Ahuem ñi Chau Ngünechen, rume ayühuelqueneu femal tami feipin, ca tami ley dungu ponhui iñche meu mülei”. Fente ñi falintufiel mu Jehová ñi Dungu, quelluqueyu tañi ayüucüleal ca tañi poyenierpuafiel ta Jehová. Iñchiñ ca femngechi falintufiliyiñ Biblia ca eluucüleliyiñ taiñ papeltuafiel ayüucüleaiñ ca cüme feleaiñ (Sal. 1:1-3).
16. ¿Chumafuimi eimi tami doi cüme papeltuafiel Biblia? (Inaduamnge ti huichulechi dungu “Ñi feipin Jesús quelluaiñmu taiñ cüme adümafiel taiñ papeltun”).
16 Jesús ñi feipin ca ñi femün quellueiñmu taiñ doi cüme papeltuafiel Biblia. ¿Chumafuiñ taiñ doi adümafiel taiñ papeltuel? Llellipuafuiñ ta Jehová, aporiauquechi papeltulayaiñ. Cafei petu papeltuliyiñ, ramtuhuafuiñ, ca pichique huirintucuafuiñ taiñ quimürpuel. Cüme raquiduamaiñ taiñ papeltuel mu ca ngüneduamaiñ taiñ publicacion taiñ doi quimal. Caque quiñeque lifru mülelu Biblia mu, iñchiñ peafuiñ falinque quimeltun. Ca ñom piuque mu papeltuafiyiñ Biblia, femngechi eluhuaiñ taiñ adnieaeteu. Femliyiñ com tüfa, taiñ papeltufiel Biblia rume quelluaiñmu ca doi fülconaiñ Jehová mu (Sal. 119:17, 18; Sant. 4:8).
ÜLCANTUN 95 Doi huilüfquei ti quimün
a Iñchiñ ayüqueiñ taiñ papeltuafiel Biblia fill antü. Fentrenque che ca femngechi femquei, huelu entendequelafi. Ca femngechi dungu rupaquefui Jesús tañi antü mu. Peafiyiñ ñi chem pifiel Jesús tati papeltuquefulu Chau Dios ñi Dungu, femngechi quimaiñ taiñ doi cüme papeltuafiel Biblia.
b Fautizaulu Jesús ca lloulu Chau Dios ñi nehuen, ¿acordapelai chumlequefel ñi mongen huenu mu? (Mat. 3:16).
c María cüme quimniefui Chau Dios tañi Dungu ca nütramcaquefui tüfa mu (Luc. 1:46-55). ¿José ca María niepeafui plata ñi ngillayafiel quiñe copia Chau Dios ñi Dungu? Fei, ¿cüme allcütuquepelafuingün sinagoga mu tañi acordayafiel ca nütramcayafiel tañi ruca mu?
d Inaduamnge ti troquiñ “Acérquese a Dios: ‘Él es el Dios [...] de los vivos’” tripalu ti chillca La Atalaya 1 febrero 2013 tripantu.
e Ngüneduamnge Mateo 19:4-6. Pu fariseo papeltuquefuingün Jehová ñi deumafiel tati huentru ca ti domo, huelu famentufingün ñi raquiduamquen Jehová tati curehuen mu. Feimu Jesús ca ramtufi pu fariseo: “¿Papeltulaimün tüfa?”.
f ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Quiñe peñi mülelu audio y video mu huelulcaufui. Aflu ti trahun, pu peñi fülcontueyu tañi yafültucuafiel, raquiduamtuculafingün tañi huelulcahun ti peñi.