TROQUIÑ ÑI CHILLCATUNGEAL 24
ÜLCANTUN 98 Chau Jehová adniefi tañi Cüme Dungu
¿Chem quimeltueiñmu ñi feipicünuel Jacob? (Troquiñ 1)
“Trahuluumün, feipihuayiñ chem tamün rupayal cüpalechi antü mu” (GÉN. 49:1).
¿CHEM QUIMAIÑ?
Chem quimeltuqueiñmu Jacob ñi chem pifiel ta Rubén, Simeón, Leví ca Judá.
1, 2. Pichilehuelu ñi layal, ¿chumi Jacob ca chumngelu? (Ca inaduamnge ti adentun).
JACOB deu füchalu tripai Canaán mapu mu, fei ñi mülenagpual Egipto mapu com tañi pu che engün. Üye mu amulei ñi serfiniefiel Jehová 17 tripantu (Gén. 47:28). Jacob rume ayühui tañi huiño petufiel tañi piuqueyen fotüm José, femngechi huiño trahuletui com tañi pu yall engün. Feula Jacob quimniei ñi pichilehuen tañi layal, feimu trahulfi tañi pu fotüm ñi feipiafiel quiñe falin dungu (Gén. 49:28).
2 Cuifi mu, pichilehuelu ñi layal tati ngen familia, trahulquefui tañi pu che ñi feipiafiel falinque dungu (Is. 38:1). Quiñeque mu tati ngen familia ca feipiquefui inei ñi loncolerpual ti familia mu.
Jacob pichilehuelu ñi layal, feipifi tañi 12 fotüm chem dungu ñi rupayal. (Inaduamnge parrafo 1, 2).
3. ¿Chumngelu fente falin-ngei ñi feipin Jacob? (Génesis 49:1, 2).
3 (Papeltunge Génesis 49:1, 2). Jacob trahulfilu tañi pu fotüm, feipifi chem ñi rupayal cüpalechi antü mu, tüfa falin trahun-ngefui. Jehová ñi adnieteu mu, Jacob feipicünui falinque dungu ñi rupayal caque quiñeque tañi pu fotüm ca tañi pu cüpanche.
4. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi troquiñ mu? (Ca inaduamnge ti huichulechi dungu “Jacob tañi pu che”).
4 Tüfachi troquiñ mu ngüneduamaiñ ñi chem pifiel Jacob meli tañi pu fotüm: Rubén, Simeón, Leví ca Judá. Cüpalechi troquiñ mu peaiñ ñi feipifiel tañi caquelu pura fotüm. Jacob feipicünui chem ñi rupayal tañi pu fotüm ca tañi pu familia, rupachi antü mu fei engün Israel troquiñchengetuingün. Peaiñ chumngechi ñi femtripan tañi feipicünuel Jacob ca entuaiñ falinque quimeltun, fei quelluaiñmu taiñ ayühulafiel taiñ Chau Jehová.
RUBÉN
5. ¿Chem raquiduami chi Rubén ñi eluaeteu tañi chau?
5 Jacob hunelu mu nütramcafi ta Rubén: “Eimi tañi hunen fotüm” pifi (Gén. 49:3). Rubén cai hunen fotümngelu, ¿raquiduampelai ñi doi alün llohual tañi chau ñi nieel? Ca ayüniefui chi tañi loncolerpual ngehuetunole tañi chau ca quiñe tañi pu cüpanche ñi rumel adnieafiel com tañi pu che.
6. Rubén, ¿chemu lloulai ti cümelcan tañi hunen fotümngen? (Génesis 49:3, 4).
6 Huelu Rubén pepi lloulai tati cümelcan tañi hunen fotümngen (1 Crón. 5:1). ¿Chemu? Rupachi tripantu cudumfi tañi chau ñi cangelu domo, Bilhá pingelu. Feitachi domo cüdahuelquefui ta Raquel, Jacob ñi doi poyen domo em (Gén. 35:19, 22). Rubén, Lea tañi püñeñ, Jacob tañi cangelu domo. Feimu Rubén raquiduami chi cudumfile Bilhá, Jacob ñi illamafiel, fei ñi doi piuqueyeafiel tañi ñuque Lea. Cam rume ayüfi chi Bilhá, feimu cudumfi, quimlaiñ. Huelu chem raquiduamle rume, Jehová ca Jacob ayülai ñi femün Rubén (papeltunge Génesis 49:3, 4).
7. ¿Chumlerpui Rubén ca tañi cüpanche? (Ca inaduamnge ti huichulechi dungu “Tañi feipicünun Jacob pichilehuelu tañi layal”).
7 Jacob feipifi ta Rubén: “Doicülelayaimi tami pu peñi meu”. Femtripai llemai, Biblia feipilai Rubén tañi pu cüpanche tañi reyngen, sacerdotengen cam ñi profetangen. Huelu Jacob famentulafi ta Rubén, ca elufi herencia ca quisu ca tañi cüpanche quiñe troquiñchengerpuingün Israel mu (Jos. 12:6). Rubén pengelfui tañi cüme chengen ca conhuelai peno pod cudumuhun mu (Gén. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Chem quimeltueiñmu ñi rupan Rubén?
8 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Mülei taiñ quim ngünehual, femngechi taiñ famentuafiel huesaque raquiduam ca connoal pod cudumuhun mu. Contueliyiñmu huesaque raquiduam, mülei taiñ ngüneduamal: femfuliyiñ, huesalcayafuiñ Jehová, taiñ familia ca caquelu che. Ca loncontucunieaiñ: “Chem ñi nganel quiñe che, fei ta cosechayai” (Gál. 6:7). Ñi rupan ta Rubén quimeltueiñmu Jehová ñi rume cutranpiuqueyechen. Huesa femliyiñ, feipilayafuiñ taiñ huesa rupanoal. Huelu repentiutuliyiñ ca cüme femtuliyiñ, Jehová perdonayaiñmu ca cümelcayaiñmu.
SIMEÓN CA LEVÍ
9. ¿Chemu Jacob ayühul-laeyu Simeón ca Leví? (Génesis 49:5-7).
9 (Papeltunge Génesis 49:5-7). Jacob feipifi Simeón ca Leví ñi ayühulnoeteu tañi huesa femün mu engu. ¿Chumngelu? Cuifi mu, Jacob tañi ñahue Dina pingelu nüntucaeyu Siquem, Canaán huentrungefui. Ñi rupan mu tüfa, Jacob tañi pu fotüm rume illcuingün. Feipifingün ta Siquem circuncidale pu huentru, fei cüme yeucüleaiñ ca tüngcüleaiñ. Huelu tüfa re ngünencan fel. Feiti pu huentru femngechi femingün. Tañi circuncidangen mu cutrantulefuingün, fei “Simeón ca Leví nüingu quisuque tañi fütra cuchillo. Amuingu tati huaria mu, fei inei no rume ñi raquiduamnon, langümfingu com tati pu huentru” (Gén. 34:25-29).
10. ¿Chumngechi huechurpui ñi feipicünuel Jacob Simeón ca Leví mu? (Ca inaduamnge ti huichulechi dungu “Tañi feipicünun Jacob pichilehuelu tañi layal”).
10 Jacob rume illcui tañi epu fotüm ñi langümfiel fentren che, feimu Jacob feipicünui Simeón ca Leví ñi cüpanche ñi elcünungeal fillque troquiñche meu mülelu Israel mapu mu. Tüfa huechurpui rupalu doi 200 tripantu, feichi mu conpulu pu Israel che ti Feipicünuelchi Mapu mu. Ti mapu elungelu tañi ngen-ngeal Simeón ñi troquiñche mülerquei rangiñ Judá ñi mapu mu (Jos. 19:1). Ca tati pu Leví che elungeingün 48 huaria, tüfa mülefui fill püle Israel mu (Jos. 21:41).
11. Simeón ca Leví ñi cüpanche, ¿chem cümeque dungu femingün?
11 Rupachi antü mu, Simeón ca Leví tañi pu cüpanche inayentulafingün ñi femün tüfachi epu peñihuen. Leví tañi pu cüpanche nor piuque mu püramyefingün Jehová. Moisés amulu ti Sinaí huincul mu ñi lloumeafiel ti ley, alün pu Israel che poyefingün quiñe adentun, huelu pu Leví che eluulaingün ñi femal. Doi mai, quiñehuingün Moisés engün, femngechi quelluntucuingün ñi püramyengeal Jehová müten (Éx. 32:26-29). Rupachi antü mu, Jehová dullifi pu Leví huentru tañi sacerdotengeal (Éx. 40:12-15; Núm. 3:11, 12). ¿Simeón ñi cüpanche cai? Puulu chi antü ñi conpual ti Feipicünuelchi Mapu mu, fei engün quellufingün pu Judá che ñi hueichayafiel tati pu Canaán che (Juec. 1:3, 17).
12. ¿Chem quimeltueiñmu ñi rupan Simeón ca Leví?
12 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Eluulayaiñ taiñ ngünenieaeteu ti illcun. Huesa femngeliyiñ iñchiñ cam quiñe taiñ piuqueyen che, huesa duamafuiñ (Sal. 4:4). Huelu cuñiutucuhuaiñ, fente taiñ illculen huiñoleltufiliyiñ ñi huesa femün cam ñi huesa feipin feiti che, fei ayühul-layafuiñ ta Jehová (Sant. 1:20). Quiñe che huesa pieliyiñmu, serfifile Jehová cam femnole rume, iñchiñ inaqueiñ Jehová tañi ngülam, femngechi femquelaiñ ca feipiquelaiñ taiñ huesa duamelafiel caquelu (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Ca quiñe quimeltun entuafuiñ. Tami pu chau huesa femle engu, eimi dulliafuimi tami femnoal. Raquiduamlayaimi tami turpu ayühulnoafiel ta Jehová, tami cüme dullin mu ayühulafuimi llemai. Ca Jehová quelluaimu ca cümelcayaimu.
JUDÁ
13. ¿Chemu Judá raquiduamcülefui chi tañi chem piaeteu tañi chau?
13 Jacob nütramcafilu Simeón ca Leví, Judá allcütulefui. Quisu puulu ñi nütramcangeal, fei raquiduamcülefui chi tañi chem piaeteu. Quisu ca femngechi huesaque dungu femfui, quiñentrür tañi pu peñi engün hueñecafi Siquem pingechi huaria (Gén. 34:27). Ca feipifi tañi pu peñi ñi fendeafiel José ca tañi ngünencayafiel tañi chau (Gén. 37:27, 31-33). Rupachi antü mu deu lalu tañi fotüm, Judá cudumfi tañi püñmo Tamar, quiñe cüri domo troquifi (Gén. 38:15-18).
14. ¿Chem cümeque dungu femfui ta Judá? (Génesis 49:8, 9).
14 Huelu Jacob saquifi müten ta Judá, Jacob ca feipicünui Judá ca tañi pu cüpanche ñi rupayal cümeque dungu mu (papeltunge Génesis 49:8, 9). Judá pengeli tañi raquiduamaniefiel tañi chau deu füchalu. Ca cuñillfi tañi inan peñi Benjamín, fei cuñiutucufi (Gén. 44:18, 30-34).
15. ¿Chumngechi huechurpui Jacob tañi feipicünuel Judá mu?
15 Jacob feipicünui Judá tañi huneleal tañi pu peñi mu, huelu tüfa huechurpui hula rupalu 200 tripantu. Pu Israel che tripalu Egipto mapu mu ca nampiyaulu engün huellin mapu mu, Judá tañi troquiñche hunelefui caquelu troquiñche mu (Núm. 10:14). Rupachi tripantu mu, Jehová huercüfi Judá troquiñche tañi hune quehuayafiel pu Canaán che ca ñi nüafiel ti Feipicünuelchi Mapu (Juec. 1:1, 2). Cafei Judá ñi troquiñche mu tripai fentrenque rey, quiñe tüfa David. Huelu feica müten no.
16. ¿Chumngechi huechurpui tañi feipin Génesis 49:10? (Ca inaduamnge ti huichulechi dungu “Tañi feipicünun Jacob pichilehuelu tañi layal”).
16 Jacob feipicünui Judá ñi troquiñche mu tripayafui quiñe lonco ülmen ñi rumel ngünenieafiel com pu che (papeltunge Génesis 49:10 ca ti nota). Feitachi lonco ülmen Siló pifi, fei tüfa Jesucristo. Quiñe cüme püllü feipi Jesús mu: “Chau Ngünechen Jehová lonco ülmencünuafi tañi chau David reque” (Luc. 1:32, 33). Jesús ca feipingei “tati Trapial Judá troquiñche mu tuulu” (Apoc. 5:5).
17. ¿Chumngechi inayentuafuiñ Jehová?
17 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Chau Jehová rumel peñmaquefi tañi cümeque dungu tañi pu che. Jehová cümelcafi ta Judá femfulu rume huesaque dungu. Judá tañi pu peñi ramtuhuingün chi: “¿Chemu chi Jehová cümelcafi ta Judá? ¿Chem chi ta peñmafi?”. Chem raquiduamfule rume tañi pu peñi, Jehová peñmafi cümeque dungu tañi piuque mu, feimu cümelcafi. ¿Chumngechi inayentuafuiñ ta Jehová? Inaduamüñmayafiyiñ tañi cüme femquen taiñ pu peñi ca lamngen. Quiñe peñi cam quiñe lamngen elungefule quiñe falin cüdau, ramtuhuafuiñ chemu tañi elungen, “fill dungu mu huelulcauquei tati” piafuiñ. Huelu loncontucunieaiñ, Jehová peñmafi cümeque dungu, feimu ayüucüleiñ quisu mu.
18. ¿Chemu nieafuiñ paciencia?
18 Judá tañi rupan ca quimeltuqueiñmu taiñ nieal paciencia. Chau Jehová huechunentuquei com tañi feipicünun, huelu quiñeque mu mülefui taiñ üngümcüleal. Quiñeque mu ayüqueiñ Jehová ñi femal iñchiñ taiñ ayüqueel, huelu Jehová ca dungu femtuquei. Loncontucunieaiñ: tati pu hunenque loncolelu pu Israel che mu cüpalafuingün Judá troquiñche mu, huelu cüme inafingün Jehová tañi elelchi pu lonco. Quiñe tüfa ta Moisés cüpalu Leví tañi troquiñche mu, cangelu fei ta Josué fel cüpalu Efraín troquiñche mu, ca tati rey Saúl cüpalu Benjamín troquiñche mu. Iñchiñ ca femngechi eluucüleaiñ taiñ adnieaeteu Jehová tañi dullielchi pu lonco (Heb. 6:12).
19. Jacob ñi feipifiel tañi meli fotüm, ¿chem enseñalqueiñmu Jehová mu?
19 ¿Chem quimeltueiñmu Jacob tañi feipifiel tañi meli hunenque fotüm? “Chem peniei ta Chau Dios, trürlai chumngechi peniei tati pu che” (1 Sam. 16:7). Chau Jehová rume niei paciencia ca perdonachefengei. Chau Dios ayüuquelai femün mu iñchiñ huesaque dungu, huelu feipiquelaeiñmu taiñ turpu huelulcaunoal. Quiñeque che femquefui huesaque dungu cuifi mu, huelu rüf piuque mu repentiutuingün ca femürpuingün cümeque dungu, feimu Jehová cümelcaeyu engün. Cüpalechi troquiñ mu, peaiñ Jacob ñi chem pifiel tañi caquelu pu fotüm.
ÜLCANTUN 124 Nor piuquengeaiñ fill dungu mu