Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • nwt Esdras 1:1-10:44
  • Esdras

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Esdras
  • Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Esdras

ESDRAS

1 Persia markan Ciro reyipajj mä mara apnaqaskäna+ ukhajja, kuntï Jehová Diosajj Jeremías taypi+ arskäna uka arunak phoqasiñapatakejja, Jehová Diosaw Persia markan Ciro reyin chuymapar mä amuyu uchäna, ukhamat taqe reinopan* mä decreto yatiyasiñapataki, uksti jupajj akham sasaw qellqarakïna:+

2 “Persia markan Ciro reyipajj akham siwa: ‘Alajjpachankir Jehová Diosaw nayarojj oraqenkir taqe reinonak* churitu,+ juparakiw Jerusalén markan mä uta lurañatakis uttʼayitu,+ ukasti Judá oraqenkiwa. 3 ¿Khitis jumanak taypit markap taypinki? Diosapajj jupampïpan, Judá oraqenkki uka Jerusalenar makatarakpan. Israelan Jehová Diosan utapsa mayamp saytʼaypan, uka utajj Jerusalén markankänwa.* Jupasti cheqpach Diosawa. 4 Kawkïritejj extranjerot jakaski ukajja,+ kawkinsa jakaskpan, jupa jakʼan jakirinakampi* yanaptʼatäñapawa, qollqempi, qorimpi, yänakampi,* uywanakampi. Cheqpach Diosan utapatakejj voluntadat churat ofrendampis yanaptʼatäñapawa.+ Uka utajj Jerusalén markankänwa’ sasa”.

5 Ukatjja Judá ukhamarak Benjamín oraqenakan familia pʼeqtʼirinakapasa, sacerdotenakasa, levitanakasa, taqe khitinakarutï cheqpach Diosajj chuymanakapar mä amuyu uchkäna ukanakasa, Jerusalenar makatañatakiw wakichtʼasipjjäna, ukhamat Jehová Diosan utap askichañataki. Uka utajj Jerusalén markankänwa. 6 Jupanak jakʼan jakiri taqe jaqenakasti kunanakatï qollqeta qorita luratäki ukanakampi, yänakampi,* uywanakampi, kunanakatï wali valoranïki ukanakampiw yanaptʼapjjäna, Diosan utapatakejj voluntadat churat ofrendanakampis yanaptʼapjjarakïnwa.

7 Kunanakatï Jehová Diosan utapan serviñatak wakiskäna ukanakjja, Ciro reyejj kuttʼayjjapjjañapatakiw mayïna. Ukanaksti Nabucodonosor reyiw Jerusalén markat apsusin diosapan templopar* uchäna.+ 8 Persia markan Ciro reyipajj Mitrídates sat tesorerompiw ukanak apsuyäna. Mitrídates chachasti Judá oraqenkir Sesbazar*+ sat pʼeqtʼiritakiw mä listar apsus jaktʼarapïna.

9 Akanakaw listankäna: 30 qori canastanaka, 1.000 qollqe canastanaka, 29 yaqha platonaka, 10 30 jiskʼa qori pʼujru* platonaka, 410 jiskʼa qollqe pʼujru platonaka, 1.000 yaqha ukhamanakampi. 11 Taqe kunanakatï qorit luratäkäna qollqet luratäkäna ukanakajja, 5.400 ukhänwa. Kunapachatï katuntat apatäpkäna ukanakajj Babiloniat Jerusalén markar kuttʼjjapjjäna ukhaw Sesbazar chachajj taqe ukanak apjjäna.+

2 Khitinakatï yaqha markar preso apatäpkäna ukanakatjja, aka judionakaw provinciat* kuttʼanjjapjjäna,+ jupanakarojj Babilonia markan Nabucodonosor reyipaw preso katuntat Babilonia markar apäna,+ qhepatsti Jerusalén markampiru Judá markampiruw kuttʼjjapjjäna, sapa maynis pachpa markanakaparu.+ 2 Jupanakajj Zorobabel,+ Jesúa,*+ Nehemías, Seraya, Reelaya, Mardoqueo, Bilsán, Mispar, Bigvái, Rehúm, Baaná sat chachanakampiw sarapjjäna.

Israelita chachanakatjja:+ 3 Parós chachan yoqanakapajj 2.172 ukhanïpjjänwa; 4 Sefatías chachan yoqanakapajj 372 ukhanïpjjänwa; 5 Ará chachan yoqanakapajj+ 775 ukhanïpjjänwa; 6 Jesúa chachampin Joab chachampin yoqanakapajj 2.812 ukhanïpjjänwa. Jupanakajj Pahat-Moab+ chachat jutirïpjjänwa; 7 Elam chachan yoqanakapajj+ 1.254 ukhanïpjjänwa; 8 Zatú chachan yoqanakapajj+ 945 ukhanïpjjänwa; 9 Zacái chachan yoqanakapajj 760 ukhanïpjjänwa; 10 Baní* chachan yoqanakapajj 642 ukhanïpjjänwa; 11 Bebái chachan yoqanakapajj 623 ukhanïpjjänwa; 12 Azgad chachan yoqanakapajj 1.222 ukhanïpjjänwa; 13 Adonicam chachan yoqanakapajj 666 ukhanïpjjänwa; 14 Bigvái chachan yoqanakapajj 2.056 ukhanïpjjänwa; 15 Adín chachan yoqanakapajj 454 ukhanïpjjänwa; 16 Ezequías chachat jutirïpkäna uka Ater chachan yoqanakapajj 98 ukhanïpjjänwa; 17 Bezái chachan yoqanakapajj 323 ukhanïpjjänwa; 18 Jorá* chachan yoqanakapajj 112 ukhanïpjjänwa; 19 Hasum chachan yoqanakapajj+ 223 ukhanïpjjänwa; 20 Guibar* chachan yoqanakapajj* 95 ukhanïpjjänwa; 21 Belén markankir chachanakajj 123 ukhanïpjjänwa; 22 Netofá markankir chachanakajj 56 ukhanïpjjänwa; 23 Anatot+ markankir chachanakajj 128 ukhanïpjjänwa; 24 Azmávet markankir chachanakajj 42 ukhanïpjjänwa; 25 Quiryat-Jearim, Kefirá, Beerot markanakankir chachanakajj 743 ukhanïpjjänwa; 26 Ramá+ markankiri Gueba+ markankiri chachanakajj 621 ukhanïpjjänwa; 27 Micmás lugarankir chachanakajj 122 ukhanïpjjänwa; 28 Betel markankiri Hai+ markankiri chachanakajj 223 ukhanïpjjänwa; 29 Nebo* markankir chachanakajj+ 52 ukhanïpjjänwa; 30 Magbís lugarankir chachanakajj* 156 ukhanïpjjänwa; 31 yaqha Elam chachan yoqanakapajj 1.254 ukhanïpjjänwa; 32 Harim chachan yoqanakapajj 320 ukhanïpjjänwa; 33 Lod, Hadid, Onó markanakankir chachanakajj 725 ukhanïpjjänwa; 34 Jericó markankir chachanakajj 345 ukhanïpjjänwa; 35 Senaá lugarankir chachanakajj* 3.630 ukhanïpjjänwa.

36 Sacerdotenakatjja:+ Jesúa+ chachan familiapankirïki uka Jedayá+ chachan yoqanakapajj 973 ukhanïpjjänwa; 37 Imer chachan yoqanakapajj+ 1.052 ukhanïpjjänwa; 38 Pasjur chachan yoqanakapajj+ 1.247 ukhanïpjjänwa; 39 Harim chachan yoqanakapajj+ 1.017 ukhanïpjjänwa.

40 Levitanakatjja:+ Hodavías chachan familiapankirïki uka Jesúa chachampin Cadmiel+ chachampin yoqanakapajj 74 ukhanïpjjänwa. 41 Cantirinakatjja:+ Asaf chachan yoqanakapajj+ 128 ukhanïpjjänwa. 42 Porteronakatjja:*+ Salum chachan yoqanakapa, Ater chachan yoqanakapa, Talmón+ chachan yoqanakapa, Acub+ chachan yoqanakapa, Hatitá chachan yoqanakapa, Sobái chachan yoqanakapa, taqpachanejj 139 ukhanïpjjänwa.

43 Templon servirinakajj*+ akanakänwa: Ziha chachan yoqanakapa, Hasufá chachan yoqanakapa, Tabaot chachan yoqanakapa, 44 Querós chachan yoqanakapa, Siahá chachan yoqanakapa, Padón chachan yoqanakapa, 45 Lebaná chachan yoqanakapa, Hagabá chachan yoqanakapa, Acub chachan yoqanakapa, 46 Hagab chachan yoqanakapa, Salmái chachan yoqanakapa, Hanán chachan yoqanakapa, 47 Guidel chachan yoqanakapa, Gahar chachan yoqanakapa, Reayá chachan yoqanakapa, 48 Rezín chachan yoqanakapa, Necodá chachan yoqanakapa, Gazam chachan yoqanakapa, 49 Uzá chachan yoqanakapa, Paséah chachan yoqanakapa, Besái chachan yoqanakapa, 50 Asná chachan yoqanakapa, Meunim markankir chachanaka,* Nefusim chachan yoqanakapa,* 51 Bacbuc chachan yoqanakapa, Hacufá chachan yoqanakapa, Harhur chachan yoqanakapa, 52 Bazlut chachan yoqanakapa, Mehidá chachan yoqanakapa, Harsá chachan yoqanakapa, 53 Barcos sat chachan yoqanakapa, Sísara chachan yoqanakapa, Témah chachan yoqanakapa, 54 Nezías chachan yoqanakapa, Hatifá chachan yoqanakapa.

55 Salomonan servirinakapan yoqanakapajj akanakänwa: Sotái chachan yoqanakapa, Soféret chachan yoqanakapa, Perudá+ chachan yoqanakapa, 56 Jaalá chachan yoqanakapa, Darcón chachan yoqanakapa, Guidel chachan yoqanakapa, 57 Sefatías chachan yoqanakapa, Hatil chachan yoqanakapa, Pokéret-Hazebaim chachan yoqanakapa, Amí chachan yoqanakapa.

58 Templon taqe servirinakasa* Salomonan servirinakapan yoqanakapasa, 392 ukhanïpjjänwa.

59 Akanakaw Tel-Mélah, Tel-Harsá, Kerub, Adón, Imer lugaranakat makatanipjjäna, ukampis jupanakajj janiw familiapajj israelitati janicha uk uñachtʼayirjamäpkänti, janirakiw jupanakajj israelitäpjjeti janicha uk uñachtʼayirjamäpkänti:+ 60 Delayá chachan yoqanakapa, Tobías chachan yoqanakapa, Necodá chachan yoqanakapa, jupanakajj 652 ukhanïpjjänwa. 61 Sacerdotenakan yoqanakapat akanakänwa: Habaya chachan yoqanakapa, Hacoz+ chachan yoqanakapa, Barzilái chachan yoqanakapa. Jupajj Barzilái+ sat galaadita chachan phuchapampiw casarasïna, suegropan sutipanëjjarakïnwa. 62 Jupanakajj familianakapan sutinakapwa registronakan thaqtapjjäna, ukampis janiw sutinakap katupkänti, ukatwa jupanakarojj sacerdotet jan serviyapkänti.*+ 63 Urim ukhamarak Tumim*+ taypi jisktʼañatak mä sacerdoten utjañapkamajja, kunatï sagradöki+ ukanakat jan manqʼapjjañapatakiw gobernadorajj* jupanakar mayïna.

64 Taqpach grupojj* 42.360 ukhanïpjjänwa,+ 65 esclavonakapasa esclavanakapasa 7.337 ukhanïpjjänwa, 200 cantiri chachanakampi warminakampi.* 66 Caballonakapajj 736 ukhänwa, mulanakapasti 245 ukhänwa, 67 camellonakapajj 435 ukhänwa, asnonakapasti 6.720 ukharakïnwa.

68 Kunapachatï jupanakajj Jerusalenankir Jehová Diosan utapar puripjjäna ukhajja, yaqhep nayra awkinakapan familianakap pʼeqtʼirinakajj cheqpach Diosan utapatakiw ofrendanak voluntadapat+ churapjjäna, ukhamat uka ut pachpa lugarapan mayamp lurañataki.*+ 69 Sapa mayniw qhawqtï churañ puedkäna ukanak churäna. Jupanakajj trabajon yanaptʼañatakejj 61.000 qori dracmanakampi,* 5.000 qollqe metal minanakampi,*+ sacerdotenakatakejj 100 sawut isinakamp churapjjäna. 70 Sacerdotenakasa, levitanakasa, cantirinakasa, porteronakasa, templon servirinakasa,* mayni jaqenakas markanakapanwa utjnoqapjjäna. Ukhamaw taqe israelitanakajj markanakapan utjnoqapjjäna.+

3 Kunapachatï paqallqöri phajjsejj+ purinjjäna, israelitanakajj markanakapan jakjjapjjarakïna ukhajja, taqeniw Jerusalén markan mä amtampik tantachasipjjäna. 2 Jehozadac chachan Jesúa+ yoqapasa, sacerdote masinakapasa, Sealtiel+ chachan Zorobabel+ yoqapasa, jilanakapasa, trabajiñ qalltasaw Israelan cheqpach Diosapan altarap lurapjjäna, ukhamat uka altar patjjan nakhantayat sacrificionak loqtapjjañapataki, kunjamtï cheqpach Diosan Moisés+ serviripan Leyipan qellqatäki ukhama.

3 Jupanakajj uka jakʼankir markanakarojj ajjsarapjjänwa,+ ukhampachas kawkjankkäntï nayrajj uka pachpa lugaranwa altar saytʼayapjjäna. Ukatsti jupanakajj Jehová Diosaruw altar patjjan nakhantayat sacrificionak loqtañ qalltapjjäna, alwampi jaypʼumpi loqtaski uka nakhantayat sacrificionak loqtapjjäna.+ 4 Ukatjja jupanakajj kunjamtï Leyin qellqatäki ukarjamaw Ramanakamp Carpachasiñ Fiesta amtapjjäna,+ qhawqhatï sapa urutak wakiskäna ukarjamaw nakhantayat sacrificionak sapüru loqtapjjäna.+ 5 Ukatjja sapüru loqtaski uka nakhantayat ofrendanaksa,+ machaq phajjsinakan* loqtaski uka ofrendanaksa,+ Jehová Diosan taqe sagrado fiestanakapan loqtaski uka ofrendanaksa,+ taqe khitinakatï Jehová Diosar voluntadapat churañ munapkäna uka ofrendanaksa+ loqtapjjarakïnwa. 6 Jehová Diosan templopan cimientonakapajj janïras uchatäkchïnjja, paqallqöri phajjsin nayrïr uru saraqataruw+ Jehová Diosar nakhantayat sacrificionak loqtañ qalltapjjäna.

7 Jupanakajj qala khuchurinakampiru+ artesanonakampiruw+ qollqe churapjjäna, sidonionakampiru tirionakampirojj manqʼañampi, umañanakampi, aceitempi churapjjarakïna, ukhamat jupanakajj Líbano oraqet lamar qota toqe Jope+ markar maderanak apanipjjañapataki, uksti kunjamtï Persia markan Ciro+ reyipajj autorizkän ukarjamaw lurapjjäna.

8 Jerusalén markan cheqpach Diosan utapar jutapjjäna uka qhepatjja, Sealtiel chachan Zorobabel yoqapasa, Jehozadac chachan Jesúa yoqapasa, jilanakapasa, sacerdotenakasa, levitanakasa, ukhamarak taqe khitinakatï preso katuntat apatäpkäna, Jerusalén markar kuttʼanjjapjjarakïna ukanakasa,+ payïri maranwa payïri phajjsin trabajiñ qalltapjjäna. Jupanakajj levitanakaruw 20 maranit alayar Jehová Diosan utapan trabajo uñjapjjañapatak uttʼayapjjäna. 9 Ukatjja Jesúa chachasa, yoqanakapasa, jilanakapasa, Cadmiel chachasa yoqanakapasa (jupanakajj Judá chachat jutirïpjjänwa), cheqpach Diosan utapan trabajipkäna ukanakarojj juntukiw uñjapjjäna, Henadad chachan yoqanakapasa,+ jupanakan yoqanakapasa, jilanakapas jupanakampiw mayachtʼasipjjarakïna, jupanakajj levitanakäpjjarakïnwa.

10 Kunapachatï trabajirinakajj Jehová Diosan templopan+ cimiento uchapjjäna ukhajja, sacerdotenakajj sawut isinïpjjänwa trompetanïpjjarakïnwa,+ levitanakäpkäna uka Asaf chachan yoqanakapajj platillonakanïpjjänwa. Jupanakasti Jehová Diosar alabañatakiw saytʼasipjjäna, kunjamtï Israelan David reyipajj arsuwaykäna ukarjama.+ 11 Jupanakasti Jehová Diosaruw alabañ qalltapjjäna, juparojj yuspärapjjarakïnwa. Mä gruposti cantañ qalltäna, mayni gruposti “jupajj suma Diosawa, jupan munasiñat jan jaytjasirïtapas Israelatak wiñayatakiwa”+ sasaw jaysarakïna.+ Ukatjja Jehová Diosan utapan cimientopajj uchatäjjatap laykojja, taqe markarakiw wali jachʼat arnaqasis Jehová Diosar jachʼañchapjjäna. 12 Kunapachatï utan cimientop uchat uñjapjjäna ukhajja, waljaniw sacerdotenakatsa, levitanakatsa, nayra awkinakapan familianakap pʼeqtʼirinakatsa, wali jachʼat jachapjjäna, jupanakajj jilïr jaqenakäjjapjjänwa, nayrïr utsa uñjapjjarakïnwa.+ Ukampis mayninakajj waljanirakiw wali kusisit jachʼat arnaqasipjjäna.+ 13 Ukatwa jaqenakajj jupanakan kusisiñat arnaqasitanakapsa jachañat arnaqasitanakapsa jan amuytʼirjamäpkänti, kuna laykutejj jaqenakajj wali jachʼatwa arnaqasipjjäna, arnaqasitanakapajj wali jayatpachaw istʼasirakïna.

4 Preso katuntat apatanakajj kuttʼanjjasinwa+ Israelan Jehová Diosapan templop lurasipkäna. Kunapachatï Judá oraqempin Benjamín oraqempin enemigonakapajj+ uk yatipjjäna ukhajja, 2 jankʼakiw jupanakajj Zorobabel chacharusa nayra awkinakapan familianakap pʼeqtʼirinakarus jakʼachasipjjäna, akham sasa: “Jumanakamp chikay ut lurañäni. Nanakajj jumanakjamarakiw Diosamar adorapjjta,*+ juparojj Asiria markan Esar-Hadón+ sat reyipan urunakapat aksaruw sacrificionak loqtasipkta, uka reyirakiw aka lugarar apanipjjetu”+ sasa. 3 Ukampis Zorobabel chachasa, Israel markan familianakap pʼeqtʼirinakasa, Jesúa chachasa, akham sasaw jupanakar sapjjäna: “Nanakan Diosajataki mä uta nanakamp chika lurañatakejj janiw kuna derechonïpktasa.+ Israelan Jehová Diosapatakejj nanakakiw mä uta lurarapipjjäjja, kunjamtï Persia markan Ciro reyipajj ordenapkitu ukhama”+ sasa.

4 Ukatjja uta lurañan aynachtʼapjjañapatakejj sapa kutiw uka jakʼankir markanakan jakir jaqenakajj judionakar desanimapjjäna,+ 5 Persia markan Ciro reyipajj apnaqkäna taqe uka urunakat Persia markan Darío+ reyipajj apnaqkäna ukapachkamajja, jupanakajj judionak contra saytʼañatakiw amuytʼayirinak contratasipjjäna,+ ukhamat judionakan amtanakap pantjayañataki. 6 Kunapachatï Asuero reyejj apnaqañ qalltäna ukhajja, jupanakajj Judá contra ukhamarak Jerusalén marka contraw qellqapjjäna. 7 Persia markan Artajerjes* reyipan urunakapanjja, Bislam, Mitrídates, Tabeel sat chachanakasa mayni masinakapasa, Persia markan Artajerjes reyiparuw mä carta qellqapjjäna. Uka cartajj arameo arur+ jaqokipatänwa, arameo letranakamp qellqatarakïnwa.*

8 * Gobiernon trabajir Rehúm sat jilïrimpi Simsái sat escribampejj Artajerjes reyiruw Jerusalén contra mä carta qellqapjjäna, akham sasa: 9 (Aka cartajj akïrinakan qellqatawa: gobiernon trabajir Rehúm sat jilïrimpi, Simsái sat escribampi, mayni masinakapampi. Uka mayni masinakapatjja, juezanakampi, sullka gobernadoranakampi, secretarionakampi, Erec markankirinakampi,+ babilonionakampi, Susa markan jakapki+ uka elamitanakampi,+ 10 kawkïr markanaktï jachʼa honorable Asnapar sat chachajj preso katuntat apkäna, Samaria+ oraqen markanakapan uttʼaykarakïna uka markanakampi, Éufrates jawirat inti jalanta toqen* jakirinakampi. 11 Aka cartajj Artajerjes reyir apayapki uka cartan copiapawa).

“Rey Artajerjes, nanaka servirinakamaw qellqanipjjsma, Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakiri chachanakäpjjtwa: jichhasti 12 juma reyiruw yatiyañ munapjjsma, juman ukat nanakan ukar makatanipki uka judionakajj Jerusalén markaruw purinipjje. Jupanakajj jan istʼasiri jan wali markwa mayampi saytʼayasipki, murallanakap lurañ niyaw tukuyasipki,+ cimientonakaps askichapjjarakiwa. 13 Juma reyejj yatiñamawa, aka markatejj mayamp saytʼayasispa, murallanakapas lurañ tukuyasispa ukhajja, janiw ni sapa mayni jupanakatsa, kunanakatï jupanakan utjki ukanakatsa, ni thakinakatsa impuesto+ pagapkätamti, ukasti reyinakan wali valoraninak imañ cheqanakapatakejj janiw walïkaniti. 14 Niyakejjay nanakajj palaciot salario katoqapjjstjja,* janiw juma reyin jan waltʼañam munapkti, ukatwa nanakajj juma reyin yatiñamatakejj aka carta apayanipjjsma, 15 ukhamat nayra awkinakamat parlir librot yatjjatasiñapataki.+ Uka libro katusajja, aka markajj jan istʼasiri, reyinakatakis provincianakatakis jan walïtap yatïta, jupanak taypinsti nayra tiemponakatpach marka apnaqer contra saytʼiri jaqenakan utjatapwa yatirakïta. Ukatwa aka markajj tʼunjata uñjasïna.+ 16 Juma reyirojj yatiyapjjsmawa, aka markatejj mayamp saytʼayasini, murallanakapsa lurañ tukuyapjjarakini ukhajja, Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakarojj janiw apnaqjjätati”+ sasa.

17 Artajerjes reyisti, gobiernon trabajir Rehúm sat jilïrirusa, Simsái sat escribarusa, Samaria oraqen jakiri mayni masinakaparusa, Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakarusa, mä yatiyäwi apayäna, akham sasa:

“¡Aruntanipjjsmawa! 18 Apayanipkista uka cartajj wali qhanaw naya nayraqatan liytʼasi.* 19 Nayan ordenat yatjjataski ukarjamajja, uka markajj nayra tiempotpach reyinak contra saytʼasitapaw yatisi, uka markan chʼajjwañanaka utjatapas yatisirakiwa.+ 20 Jerusalén markan wali chʼamani reyinakaw utjäna, jupanakajj Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakaruw apnaqapjjäna, sapa mayni jupanakatsa, kunanakatï jupanakan utjkäna ukanakatsa, thakinakatsa impuesto pagayasipjjäna. 21 Jichhasti mä orden apsupjjam, ukhamat uka chachanakajj jan jukʼampi trabajipjjañapataki, ukhamarak uka markas jan mayampi saytʼayasiñapataki, nayajj mä orden churkä ukhakama. 22 Jan jumanakajj ak ukhamak jaytapjjamti, ukhamat reyitakejj jan waltʼañanakajj jan jukʼampi utjañapataki”+ sasa.

23 Ukatsti kunapachatï Artajerjes reyin cartapan copiapajj Rehúm nayraqatansa, Simsái sat escriba nayraqatansa ukhamarak masinakap nayraqatansa liytʼasjjäna ukhajja, jupanakajj jankʼakiw Jerusalén markar sarasajj chʼamapampi judionakar trabajonakap saytʼayapjjäna. 24 Ukapachaw Diosan utapan luraskäna uka trabajojj saytʼayasïna, uka utajj Jerusalén markankänwa. Persia markan Darío+ reyipajj pä mara apnaqaskäna ukapachkamaw uka trabajojj saytʼayasïna.

5 Ukatjja Ageo+ profetasa Idó+ chachan allchhipäkäna uka Zacarías+ profetasa, judionakampïkäna uka Israelan Diosapan sutipjjaruw profecianak arsupjjäna. Uka judionakajj Judá ukhamarak Jerusalén markankasipkänwa. 2 Ukapachaw Sealtiel chachan Zorobabel+ yoqapasa Jehozadac chachan Jesúa+ yoqapasa Diosan utap mayamp lurañ qalltapjjäna,+ uka utajj Jerusalén markankänwa. Diosan profetanakapajj jupanakampi chikäsipkänwa, jupanakarojj apoyapjjarakïnwa.+ 3 Uka tiemponjja, Éufrates jawirat inti jalanta toqen* jakirinakar apnaqkäna uka Tatenái sat gobernadorampi, Setar-Bozenái chachampi, jupanakan masinakapampi kunaw jupanakan ukarojj jutapjjäna, akham sasaw jisktʼapjjarakïna: “¿Khitis jumanakarojj aka uta lurañatakis viganakap lugaranakapar uchañatakis mä orden churapjjtamjja?” sasa. 4 Ukatjja akham sasaw jisktʼapjjarakïna: “¿Kuna sutinïpjjes aka uta luriri chachanakajja?” sasa. 5 Ukampis Diosaw judionakan ancianonakaparojj uñjaskäna.*+ Ukatwa jupanakajj jan saytʼas trabajisipkakïna, Darío reyir mä informe apayasiñapkama ukhamarak reyin uka toqet parlir cartapan puriniñapkama.

6 Akasti Darío reyir apayapkäna uka cartan mä copiapawa, Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakar apnaqkäna uka Tatenái sat gobernadorampi, Setar-Bozenái chachampi, jupan masinakapampiw apayapjjäna, uka masinakapajj Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakan sullka gobernadoranakapawa. 7 Darío reyir apayapkäna uka informejj akham sänwa:

“Rey Darío:

”¡Sumankañajj jumampïpan! 8 Juma reyirojj ak yatiyañ munapjjsma, nanakajj Judá provinciaruw sarapjjta, jachʼa Diosan utaparu. Uka utasti jachʼa qalanakampiw lurasiski, perqanakarojj maderanakampiw uchasiskaraki. Jaqenakan chʼamachasipjjatapata ukhamarak taqe chuyma trabajipjjatapatwa uka uta lurañajj nayrar sartaski. 9 Ukatsti judionakan ancianonakaparojj akham sasaw nanakajj jisktʼapjjta: ‘¿Khitis jumanakarojj aka uta lurañatakis viganakap lugaranakapar uchañatakis mä orden churapjjtamjja?’+ sasa. 10 Jumar yatiyañatakejj jupanakan sutinakapwa jisktʼapjjarakta, ukhamat pʼeqtʼapki uka chachanakan sutinakap qellqtʼañataki.

11 ”Jupanakasti akham sapjjarakituwa: ‘Nanakajj alajjpachampin oraqempin Diosapan servirinakapäpjjtwa, walja maranak nayra luraskäna uka utwa mayamp lurasipkta, uksti Israelan mä jachʼa reyipaw luräna.+ 12 Ukampis nanakan nayra awkinakajajj alajjpachankir Diosaruw colerayapjjäna,+ ukatwa jupajj Babilonia markan Nabucodonosor sat caldeo reyin amparapar katuyäna,+ uka reyiw aka ut tʼunjäna,+ jaqenakarusti Babilonia markaruw preso katuntat apjjäna.+ 13 Ukampis Babilonia markan Ciro reyipajj mä mara apnaqaskäna ukhajja, Ciro reyejj Diosan utap mayamp lurasiñapatakiw mä orden churäna.+ 14 Ukatjja Ciro reyejj qollqeta qorita luratäkäna uka copanakampi, pʼujru* platonakampi, yaqha ukhamanakampwa Babilonia markan templopat apsunipjjañapatak ordenäna, ukanaksti Nabucodonosor reyiw Jerusalén markankki uka Diosan utapat apsusajj Babilonian templopar apäna.+ Taqe ukanakajj Sesbazar*+ sat chachar churatäjjänwa, Ciro reyiw juparojj gobernadorat uttʼayäna.+ 15 Ciro reyejj akham sasaw jupar säna: “Aka copanaksa, pʼujru* platonaksa, yaqha ukhamanaksa, Jerusalén markankki uka templor apjjam, Diosan utapas kawkjankkäntï nayrajj uka pachpa lugaran mayampi luratäjjarakpan”+ sasa. 16 Kunapachatï Sesbazar chachajj Jerusalenar purïna ukhajja, Diosan utapan cimientop uchäna.+ Jichhakamaw uka utajj lurasiski, janïraw tukuyatäkiti’+ sasa.

17 ”Jachʼa rey, jumatakitï walïchejja, kawkjantï reyin wali valoraninakapajj Babilonia markan imatäki uka cheqanay yatjjataspan, ukhamat Ciro reyejj cheqapunit Jerusalén markankki uka Diosan utap mayamp lurasiñapataki orden churi janicha uk yatiñataki.+ Ukatjja kuntï reyejj uka toqet amtkani ukjja, nanakar yatiyapjjarakitpan” sasa.

6 Ukapachaw Darío reyejj mä orden churäna, ukatsti kawkjantï Babilonia markan registronakas wali valoraninakas imatäkäna uka utan yatjjatasïna. 2 Ukatjja Media provincianwa, Ecbátana sat castillon mä rollo katupjjäna, uka rollonsti mä decretow qellqatarakïna, akham sasa:

3 “Ciro reyejj mä mara apnaqaskäna ukhajja, Jerusalén markankkäna uka Diosan utap toqetjja Ciro reyejj mä orden churäna,+ akham sasa: ‘Sacrificionak loqtañatak utajj mayamp luratäpan, cimientonakapajj pachpa lugaranakapan uchatäpan. Uka utasti altorojj niya 27 metronakanïniwa,* anchorusti niya 27 metronakaniraki.*+ 4 Perqanakapajj kimsa filanakani jachʼa qalanakampi mä fila maderanakampi luratäñapawa,+ ukanak pagañatakejj reyin wali valoraninakapajj imatäki uka cheqat irtaspan.+ 5 Nabucodonosor reyejj Jerusalén markankir Diosan templopat apsunisin Babilonia markar aparakïna+ uka copanakasa, pʼujru* platonakasa, yaqha ukhamanakas kuttʼayatäpan, ukhamat ukanakajj Jerusalén markankki uka Diosan utapan lugaranakapar uchatäjjañapataki’”+ sasa.

6 “Jichhasti nayaw jumanakar aka orden churapjjsma: Éufrates jawirat inti jalanta toqen* jakirinakar apnaqeri Tatenái sat gobernadorasa, Setar-Bozenái chachasa, jumanakan masinakamäki uka Éufrates jawirat+ inti jalanta toqen jakirinakan sullka gobernadoranakapasa, jan ukan mitisipjjamti. 7 Jan jumanakajj Diosan utap lurañ jarkʼapjjamti. Judionakan gobernadorapasa ancianonakapasa, kawkjankkäntï nayrajj uka pachpa lugaranwa Diosan utap mayamp lurapjjani. 8 Ukatjja Diosan utap mayamp lurasipki uka judionakan ancianonakapar yanaptʼapjjañamatakejja, ak lurapjjañamatakiw ordenapjjsma: uta lurañ trabajojj jan saytʼañapatakejja, reyin wali valoraninakapajj imatäki+ uka cheqatwa uka chachanakarojj jankʼak pagapjjañama, Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakat apthapiski uka impuestonakata.+ 9 Ukatjja Jerusalén markankapki uka sacerdotenakarojj sapüruw kunanaktï munapki ukanak churapjjañama, kunanakay jupanakatakejj wakischini ukanaka: alajjpachankir Diosar loqtañatakejj nakhantayat ofrendanakataki torillonakampi,+ orqo ovejanakampi,+ corderonakampi.+ Trigsa,+ jaysa,+ vinsa,+ aceitsa+ churapjjañamarakiwa. 10 Ukhamatwa jupanakajj alajjpachankir Diosan chuymapar purtʼkir ofrendanak sapüru loqtapjjani, reyitakisa wawanakapatakis walja maranak jakapjjañapatakiw Diosar orarapipjjani.+ 11 Nayajj aka orden churarakta: maynitejj aka decreto pʼakintanejja, utapat mä jachʼa vigaw apaqasini, jupajj aptatäsaw uka lawar warkkatatäñapa,* utapasti letrinaru* tukuyatäñaparakiwa, juchachasitap layku. 12 Ukatsti kawkïr reyitï jan ukajj kawkïr markatï aka orden churkta uk pʼakintani, Jerusalén markankki uka Diosan utapsa tʼunjarakini ukhajja, sutipatak aka cheqa ajlliski+ uka Diosay jupanakarojj tukjarakpan. Naya Darío reyiw aka orden churta, ukasti jankʼakiw phoqasiñaparaki” sasa.

13 Ukatwa Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakar apnaqeri Tatenái sat gobernadorasa, Setar-Bozenái+ chachasa, jupan masinakapasa taqe kuntï Darío reyejj ordenkäna uk jankʼaki phoqapjjäna. 14 Judionakan ancianonakapasti, Ageo+ profetampin Idó chachan Zacarías+ allchhipampin profecía arunakapampi chʼamañchtʼatajj trabajisipkakïnwa, trabajos nayraruw sartaskarakïna.+ Jupanakajj Israelan Diosapan ordenata+ ukhamarak Ciro+ reyimpin Darío+ reyimpin ukhamarak Persia markan Artajerjes+ reyipampin ordenataw uka ut mayamp lurañ tukuyapjjäna. 15 Kunapachatï Darío reyejj sojjta maranak reyit apnaqaskäna, adar* phajjsit kimsa urunak saraqjjarakïna ukhaw jupanakajj uta lurañ tukuyapjjäna.

16 Ukatjja israelitanakasa, sacerdotenakasa, levitanakasa,+ preso apatäpkäna uka mayninakasa wali kusisitaw Diosan utap inaugurapjjäna.* 17 Diosan utap inaugurañatakejj 100 toronakampi, 200 orqo ovejanakampi, 400 corderonakamp sacrificiot loqtapjjäna. Taqe Israel markan jucha luratat ofrendapsti, 12 orqo cabranak loqtapjjarakïna, Israelan sapa tribuparjama.+ 18 Ukatsti jupanakajj kunatï Moisesan libropan qellqatäki ukarjamaw sacerdotenakarojj gruponakaparjam uttʼayapjjäna,+ levitanakarojj jaljatäpkäna ukarjamaw uttʼayapjjarakïna, ukhamat Jerusalenan Diosar servipjjañapataki.+

19 Khitinakatï preso apatäsin kuttʼanjjapjjäna ukanakajja, nayrïr phajjsit 14 urunak saraqataruw Pascua fiesta amtapjjäna.+ 20 Sacerdotenakampi levitanakampisti taqpachaniw qʼomachasipjjäna,+ ukhamatwa taqe jupanakajj qʼomachatäjjapjjäna. Jupanakasti taqe khitinakatï preso apatäpkäna ukanakatakisa, sacerdote masinakapatakisa, jupanak pachpatakisa Pascua sacrificio kharinukupjjäna. 21 Ukatjja preso apatäsin kuttʼanipkäna uka israelitanakaw uka sacrificiot manqʼapjjäna. Taqe khitinakatï Israelan Jehová Diosapar adorañatak* markanakan ajjtaskañ luräwinakap apanukupkäna, jupanakar mayachaskarakïna ukanakamp chikaw manqʼapjjäna.+ 22 Jupanakajj wali kusisitaw paqallqo urunak Jan Levadurani Tʼantʼa Manqʼañ Fiesta+ amtapjjäna, kuna laykutejj Jehová Diosaw jupanakarojj kusisiyäna, jupanak toqet saytʼasiñapatakejj Diosarakiw Asiria markan reyiparojj suma chuyma churäna,+ ukatwa jupajj Israelan cheqpach Diosapan utap lurasiñapatakejj yanaptʼäna.

7 Taqe ukanak pasatatsti, kunapachatï Persia markan Artajerjes+ reyipajj apnaqaskäna ukhajj Esdras*+ chachaw Babiloniat kuttʼäna. Jupajj Seraya+ chachan yoqapänwa, jupajj Azarías chachan yoqapänwa, jupajj Hilquías+ chachan yoqapänwa, 2 jupajj Salum chachan yoqapänwa, jupajj Sadoc chachan yoqapänwa, jupajj Ahitub chachan yoqapänwa, 3 jupajj Amarías chachan yoqapänwa, jupajj Azarías+ chachan yoqapänwa, jupajj Merayot chachan yoqapänwa, 4 jupajj Zerahías chachan yoqapänwa, jupajj Uzí chachan yoqapänwa, jupajj Buquí chachan yoqapänwa, 5 jupajj Abisúa chachan yoqapänwa, jupajj Finehás+ chachan yoqapänwa, jupajj Eleazar+ chachan yoqapänwa, jupajj Aarón+ sat jilïr sacerdoten yoqapänwa. 6 Uka Esdras chachajj Babilonia markat makatanïna. Jupajj copianak lurirïnwa,* Israelan Jehová Diosapajj churkäna uka Moisesan Leyipat wali suma yatjjattʼatarakïnwa.*+ Niyakejjay Jehová Diosajj Esdras chachar yanaptʼaskchïnjja,* taqe kuntï jupajj maykäna ukanakwa reyejj jupar churarakïna.

7 Kunapachatï Artajerjes reyejj paqallqo maranak apnaqaskäna ukhaw yaqhep israelitanakampi, sacerdotenakampi, levitanakampi,+ cantirinakampi,+ porteronakampi,+ templon servirinakampejj*+ Jerusalén markar makatapjjäna. 8 Reyejj paqallqo maranakampi phesqa phajjsinakampi apnaqaskäna ukhaw Esdrasajj Jerusalén markar purïna. 9 Jupasti nayrïr phajjsit mä uru saraqataruw Babilonia markat viajiñ qalltäna, phesqëri phajjsit mä uru saraqataruw Jerusalén markar purjjarakïna, kuna laykutejj jupan Diosapaw yanaptʼaskäna.*+ 10 Esdras chachasti chuymap wakichäna, ukhamat Jehová Diosan Leyip yatjjatañataki, ukarjam sarnaqañataki,+ leyinakapsa kunanaktï Juezjamajj amtki ukanaksa Israel markankirinakar yatichañataki.+

11 Aka cartajj Artajerjes reyejj Esdras sat sacerdoter churkäna uka cartan copiapawa. Esdrasajj copianak lurirïnwa,* Israel markatakïkäna uka Jehová Diosan mandamientonakapsa leyinakapsa wali sum yatirakïna.*

12 * “Naya Artajerjes+ reyinakans reyipaw qellqanta, alajjpachankir Diosan Leyipat copianak luriri* Esdras sacerdoteru: aruntansmawa. 13 Nayasti mä orden reinojan* churarakta, ukhamat taqe khitinakatï Jerusalén markar jumamp chik sarañ munapki uka Israel markankirinakasa, sacerdotenakapasa, levitanakapas sarapjjañapataki.+ 14 Naya reyimpi paqallqo amuytʼayirinakajampiw jumar khitapjjsmajja, ukhamat Judá markansa Jerusalén markansa Diosaman Leyipajj phoqasiskiti janicha uk yatjjataniñamataki, 15 ukhamarak naya reyimpi amuytʼayirinakajampi Jerusalén markankki uka Israelan Diosapar voluntadat churapkta uka qollqempi qorimpi apañamataki. 16 Taqe Babilonia provincian churapkätam* uka qollqsa qorsa taqpach apañamaraki, kawkïr regalonaktï markankirinakas sacerdotenakas Diosapan utapatak voluntadapat churapkani ukanakamppacha, uka utajj Jerusalén markankiwa.+ 17 Uka qollqempiw toronaksa,+ orqo ovejanaksa,+ corderonaksa,+ grano ofrendanakapsa,+ vino ofrendanakaps+ jankʼak alañama, ukatsti Jerusalenanwa jumanakan Diosaman utapan utjki uka altar patjjan loqtañama.

18 ”Ukat uksar jiltʼkani uka qollqempis qorimpis kunatï jumatakis jilanakamatakis walïki ukwa lurapjjasma, jumanakan Diosaman munañaparjama. 19 Ukatsti jumanakan Diosaman utapan serviñatak apnaqaski uka copanaksa, pʼujru* platonaksa, yaqha ukhamanaksa, Dios nayraqatanwa Jerusalén markan churjjañama.+ 20 Kunanakatï ukat uksar Diosaman utapatak munaskani ukanakjja, reyin wali valoraninakap imañ cheqat irtasaw pagäta.+

21 ”Naya Artajerjes reyisti, Éufrates jawirat inti jalanta toqen* jakirinakan taqe tesoreronakaparuw mä orden churta, ukhamat taqe kunanaktï alajjpachankir Diosan Leyipat copianak lurirïki* uka Esdras+ sacerdotejj maykani ukanak jankʼaki jupanakajj churapjjañapataki: 22 100 talento* metal qollqenaka, 16.000 trigo kilonaka,* 2.200 vino litronaka,*+ 2.200 aceite litronaka,*+ walja jayumpi.+ Janiw uka medidanakat jiläñapäkiti. 23 Taqe kunanaktï alajjpachankir Diosajj ordenkani ukanakajja, taqe chuymaw alajjpachankir Diosan utapatakejj lurasiñapa,+ ukhamat Diosan colerasiñapajj jan naya reyin reinoj-jjarusa* ni yoqanakaj-jjarus jutañapataki.+ 24 Ukhamarus ak sapjjaraksma, sacerdotenakarusa, levitanakarusa, music tukirinakarusa,+ porteronakarusa, templon servirinakarusa,*+ Diosan utapan trabajirinakarusa, janiw ni sapa maynitsa, ni kunanakatï jupanakan utjki ukanakatsa, ni thakinakatsa impuesto+ mayipjjañamäkiti.

25 ”Juma Esdrasajja, Diosamat katoqkta uka yatiñamarjamajja, palacion trabajir jilïrinakampi juezanakampi uttʼayañamawa, ukhamat Éufrates jawirat inti jalanta toqen jakirinakar juzgapjjañapataki, taqe khitinakatï Diosaman leyinakap uñtʼapki ukanakaru. Uka Ley jan uñtʼapki ukanakarus yatichapjjañamarakiwa.+ 26 Taqe khitinakatï Diosaman Leyipsa reyin leyipsa jan phoqkani ukanakajja, jankʼakiw juchañchatäñapa, jiwayatäñataki, yaqha markar apatäñataki, multatäñataki jan ukajj carcelan llawintatäñataki”.

27 ¡Nayra awkinakasan Jehová Diosapajj jachʼañchatäpan! ¡Jupaw Jerusalén markankki uka Jehová Diosan utap wali sumar tukuyañapatakejj reyin chuymapar mä amuyu uchi!+ 28 Jupaw nayarojj reyi nayraqatansa,+ reyin amuytʼayirinakap nayraqatansa,+ reyin wali chʼamani taqe principenakap nayraqatansa munasiñat jan jaytjasirïtap uñachtʼayitu. Ukatwa nayajj chʼamani saytʼasta, kuna laykutejj Jehová Diosajaw nayar yanaptʼitu,* ukhamatwa nayamp chika makatapjjañapatakejj Israelan pʼeqtʼirinakapar tantachtʼarakta.

8 Artajerjes+ reyejj apnaqaskäna uka tiemponjja, nayra awkinakapan familianakap pʼeqtʼirinakapat akanakaw familianakapan listaparjamajj nayamp chik Babilonia markat makatanipjjäna: 2 Finehás+ chachan yoqanakapatjja, Guersom; Itamar+ chachan yoqanakapatjja, Daniel; David chachan yoqanakapatjja, Hatús; 3 Secanías chachan yoqanakapatsa Parós chachan yoqanakapatsa, Zacarías. Jupamp chikajj 150 chachanakaw listankapjjäna; 4 Pahat-Moab+ chachan yoqanakapatjja, Zerahías chachan Elieho-Enái sat yoqapa. Jupamp chikajj 200 chachanakampi; 5 Zatú+ chachan yoqanakapatjja, Jahaziel chachan Secanías sat yoqapa. Jupamp chikajj 300 chachanakampi; 6 Adín+ chachan yoqanakapatjja, Jonatán chachan Ébed sat yoqapa. Jupamp chikajj 50 chachanakampi; 7 Elam+ chachan yoqanakapatjja, Atalía chachan Jesayá yoqapa. Jupamp chikajj 70 chachanakampi; 8 Sefatías+ chachan yoqanakapatjja, Miguel chachan Zebadías yoqapa. Jupamp chikajj 80 chachanakampi; 9 Joab chachan yoqanakapatjja, Jehiel chachan Abdías yoqapa. Jupamp chikajj 218 chachanakampi; 10 Baní chachan yoqanakapatjja, Josifías chachan Selomit yoqapa. Jupamp chikajj 160 chachanakampi; 11 Bebái+ chachan yoqanakapatjja, Bebái chachan Zacarías yoqapa. Jupamp chikajj 28 chachanakampi; 12 Azgad+ chachan yoqanakapatjja, Hacatán chachan Johanán sat yoqapa. Jupamp chikajj 110 chachanakampi; 13 Adonicam+ chachan yoqanakapatjja, qhepat kuttʼanipkäna uka kimsa chachanakajj Elifélet, Jeiel, Semaya satäpjjänwa. Jupanakamp chikajj 60 chachanakampi; 14 Bigvái+ chachan yoqanakapatjja, Utái chachampi Zabbud chachampi. Jupanakamp chikajj 70 chachanakampi.

15 Nayajj Ahavá+ cheqar sarki uka jawir jakʼaruw jupanakarojj tantachtʼarakta, carpanak saytʼayasisajj kimsa urunakaw ukankapjjarakta. Ukampis markankir jaqenak taypin sacerdotenak taypin thaqtasajj janiw ni mä levitarus* ukan uñjkti. 16 Ukatwa Eliezer, Ariel, Semaya, Elnatán, Jarib, Elnatán, Natán, Zacarías, Mesulam sat pʼeqtʼir chachanakampiru ukhamarak Joiarib, Elnatán sat yatichirinakampir jawsayta. 17 Ukatjja Casifía sat lugaran pʼeqtʼirïkäna uka Idó chachan ukar sarapjjañapatakiw jupanakarojj mayta. Idó chacharusa Casifía lugarankapkäna uka templon serviri* jilanakaparusa, Diosasan utapan servipjjañapatakejj jaqenak apanipjjpan sanipjjañapatakiw jupanakarojj sista. 18 Niyakejjay Diosasajj nanakar yanaptʼasipkchitänjja,* jupanakajj suma amuytʼasiri Serebías chachampiru, yoqanakapampiru ukhamarak jilanakapampiruw irpanipjjäna, taqpachanejj 18 chachanakäpjjänwa. Serebías+ chachajj Mahlí+ chachan yoqanakapat jutirïnwa, Mahlí chachajj Israel chachan Leví yoqapan allchhiparakïnwa. 19 Ukatsti Hasabías chachampiru meraritanakatsti+ Jesayá sat chachampiru, jupan jilanakapampiru, jupanakan yoqanakapampiruw irptanipjjarakïna, taqpachanejj 20 chachanakäpjjänwa. 20 Ukatjja 220 templon servirinakaw* utjäna, jupanakarusti Davidampi principenakampiw levitanakar yanapapjjañapatak uttʼayapjjäna, taqe jupanakasti sutinakaparjamaw listan registratäpjjäna.

21 Ukatsti Ahavá sat jawir jakʼan mä ayuno utjañapatakiw arsurakta, ukhamat nanakan Diosaj nayraqatan humillasiñataki, ukhamarak jupamp irpatäsin viajiñataki, nanakarus wawanakajarus taqe kunanakatï utjapkitu ukanakarus cuidañapataki. 22 Enemigonakajat thakin jarkʼaqatäñatakejj soldadonakampi caballot sarir chachanakampi reyir mayiñ phenqʼasiyätwa, kuna laykutejj akham sasaw nanakajj reyir sapjjayäta: “Nanakan Diosajajj taqe khitinakatï jupar thaqapki ukanakarojj yanaptʼiwa,*+ ukampis chʼamapas colerasiñapas jupar apanukupki ukanak contrawa”+ sasa. 23 Ukatwa nanakajj ayunapjjayäta Diosarus uka toqet wal mayisipjjayäta, jupasti wal ruwtʼasitanakajarojj istʼapjjarakitänwa.+

24 Ukatjja sacerdotenakan 12 jilïrinakaparuw ajllirakta: Serebías chachampiru Hasabías+ chachampiru, tunka jilanakapampiru. 25 Ukatsti jupanakatakejj qollqempi, qorimpi, utensilionakampi* pestʼarapta. Taqe ukanaksti reyimpi, amuytʼayirinakapampi, principenakapampi ukhamarak ukankir israelitanakampiw nanakan Diosajan utapatak churapjjäna.+ 26 Ukanak pestʼasasti jupanakaruw akanak churarakta: 650 talento* qollqe metalanakampi; pä talentonak valorani qollqe metalat lurat 100 utensilionakampi; 100 qori talentonakampi; 27 qorit lurat 20 jiskʼa pʼujru* platonakampi, ukanakan valorapajj 1.000 dárico* qollqenakänwa; suma cobret lurat pä llijkir utensiliompi, ukajj qorir uñtasit wali munkañarakïnwa.

28 Ukatjja nayajj akham sasaw jupanakar sarakta: “Jumanakajj Jehová Diosatakejj santo jaqenakäpjjtawa,+ utensilionakas sagradorakiwa, qollqempi qorimpejj nayra awkinakaman Jehová Diosapar voluntadat churat ofrendanakawa. 29 Taqe ukanaksti Jehová Diosan utapan utjki uka cuartonakan* pestʼapkani ukapachkamaw wali sum uñjapjjäta. Ukanaksti sacerdotenakan pʼeqtʼirinakap nayraqatapana, levitanakan nayraqatapana, Israelan familianakap principenakapan nayraqatapanwa Jerusalenan pestʼapjjani”+ sasa. 30 Sacerdotenakampi levitanakampejj jupanakar pestʼas churapkäna uka qollqempi qorimpi utensilionakampi katoqapjjäna, ukhamat Jerusalenankki uka Diosasan utapar apañataki.

31 Ukhamaw nayrïr phajjsin+ 12 urunak saraqatar Ahavá+ sat jawirat Jerusalenar sarapjjta, nanakan Diosajajj yanaptʼasipkarakitänwa,* jupaw enemigonakatsa lunthatanakampi jaljjatatäñatsa thakin salvapjjetu. 32 Ukhamatwa Jerusalén+ markar purisajj ukan kimsa urunak quedasipjjta. 33 Pusïri urunjja qollqempi, qorimpi ukhamarak utensilionakampwa nanakan Diosajan utapan pestʼapjjta,+ ukatsti Uriya chachan yoqapäkäna uka Meremot+ sacerdoteruw churapjjarakta, jupamp chikajj Finehás chachan Eleazar yoqapampi, levitanakäpkäna uka Jesúa chachan Jozabad+ yoqapampi, Binuí+ chachan Noadías yoqapampiw ukankapjjarakïna. 34 Taqpachaw jakthapisïna pestʼasïna, taqe ukanakan pesopas registratarakïnwa. 35 Yaqha markar preso apatäsin kuttʼaniri jaqenakajja, Israelan Diosaparuw nakhantayat sacrificionak loqtapjjäna: taqpach Israel markatjja 12 toronaka,+ 96 orqo ovejanaka,+ 77 corderonaka, jucha luratanakat ofrendatsti 12 orqo cabranaka.+ Taqe ukanakasti Jehová Diosatakiw nakhantayat ofrendat loqtasïna.+  

36 Ukatjja reyin satrapanakaparu* ukhamarak Éufrates+ jawirat inti jalanta toqen* jakirinakan gobernadoranakaparuw reyin decretonakap churapjjta,+ jupanakasti markarojj yanaptʼapjjänwa, cheqpach Diosan utapatakejj kunanakatï munaskäna ukanaksa churapjjarakïnwa.+

9 Ukanak lurañ tukuyasasti, principenakaw nayar jakʼachasisin akham sapjjetäna: “Israel markasa, sacerdotenakasa, levitanakas janiw uka jakʼa markanakankir jaqenakatsa ni ajjtaskañ luratanakapatsa jitheqtapkiti.+ Jupanakajj janiw cananeonakana, hititanakana, perizitanakana, jebuseonakana, ammonitanakana, moabitanakana, egipcionakana,+ ukhamarak amorreonakan+ ajjtaskañ luratanakapat jitheqtapkiti. 2 Jupanakasa yoqanakapas uka markanakankir jaqenakan phuchanakapampiw casarasipjje.+ Jichhasti sagrado markajj+ yaqha markanakankir jaqenakampi chikachatäjjewa.+ Principenakampi sullka apnaqerinakampiw uka jucha lurañan nayrankapjje” sasa.

3 Taqe ukanak istʼasasti, manqha isijampi jan manganakani isijampi chʼiyjasta, pʼeqejatsa ñikʼut jikʼirasta, sunkhajatsa ukhamaraki. Ukatsti wali llakitapuniw qontʼasta. 4 Ukatjja taqe khitinakatï Israelan Diosapan arunakap kawsajj ajjsarayasipkäna* ukanakajja, yaqha markar preso apatäsin kuttʼanipkäna ukanakan jucha lurapjjatap laykuw nayar muyuntat tantachtʼasipjjäna. Nayasti jaypʼu toqer grano ofrendajj loqtaski uka horaskamaw wali llakita qontʼatäskayäta.+

5 Ukatjja jaypʼu toqer grano ofrendajj+ loqtaski uka horasaruw nayajj wali llakit qontʼatäskayäta uka cheqat saytʼasta, chʼiyjatäkäna uka manqha isijampi jan manganakani isijampi. Ukatsti qonqortʼasisaw amparanakaj Jehová Diosajar loqtarakta. 6 Ukatjja akham sistwa: “Dios Tata, nayajj walpun phenqʼastjja. Amuyatajj janjamakiw oración taypi jumar jakʼachasiñatakejj walïkti. Dios Tata, nanakan pantjasitanakajajj pʼeqenakaj patjjan waljapuniwa, juchanakajas alajjpachkamaw puriraki.+ 7 Nayra awkinakajan urunakapat jichhürkamajja, nanakan pantjasitanakajajj walipuniwa.+ Nanakan pantjasitanakaj laykurakiw nanakasa, reyinakajasa, sacerdotenakajas yaqha markanakankir reyinakan amparapar katuyat uñjasipjjta. Nanakajj espadamp+ jiwayataw uñjasipjjta, preso katuntat apataw uñjasipjjta,+ saqueyjata+ jiskʼachata ukhamaw uñjasipjjarakta, kunjamtï jichhürun pasaski ukhama.+ 8 Ukampis jichhajj mä jukʼa tiempotakiw juma Jehová Diosajj khuyaptʼayasipjjestajja. Dios Tata, jumaw mä qhawqhanir escapayanipjjestajja, jumarakiw santuarioman mä suma lugar churapjjestajja,*+ ukhamat nanakar kusisiñ churañataki,* esclavjam serviñatsa mä jukʼa samartʼapjjañajataki. 9 Nanakajj esclavöpkta+ ukasa, nanakan juma Diosajajj janiw jaytanukupkistati, jan ukasti nanakar munasiñat jan jaytjasirïtam uñachtʼayasajj Persia markan reyinakapampejj+ sumat uñjayapjjestajja. Jumaw nanakarojj mayamp chʼamañchtʼapjjestajja, ukhamat juma Diosan laqayar tukuyat utam mayamp lurapjjañajataki,+ jumarakiw Judá markansa Jerusalén markansa jarkʼaqapjjestajja.*

10 ”Dios Tata, ¿jichhajj taqe akanak pasipan kamsapjjarakiriststi? Juman mandamientonakamwa jaytanukupjjta, 11 ukanaksti jumaw profeta servirinakam taypi churapjjestajja, akham sasa: ‘Katupkäta uka oraqejj qʼañu oraqewa, ukan jakiri jaqenakajj qʼañüpjjatap layku. Jupanakasti mä thiyat mä thiyakamaw* ajjtaskañ luratanakapamp phoqantapjje.+ 12 Ukhamasti jumanakan phuchanakamjja jan jupanakan yoqanakaparojj churapjjamti, janirak jupanakan phuchanakapsa jumanakan yoqanakamatak katoqasipjjamti.+ Jumanakajj janipuniw jupanakatakejj sumankañsa ni wali suma jakasiñansa thaqapjjañamäkiti,+ ukhamat jumanakajj chʼamani tukupjjañamataki, oraqetsa sumanak manqʼasipjjañamataki, yoqanakamarus uka oraqe herenciat wiñayatak churapjjañamataki’ sasa. 13 (Nanakan Diosajay, janiw nanakarojj jucha luratanakajarjamajj castigapkistati, antisas akankapkta ukanakarojj jumaw escapayanipjjestajja). Jan walinak lurapjjataj layku ukhamarak walja juchanak lurapjjataj+ layku taqe akanak nanakar pasipansti,+ 14 ¿mandamientonakam mayamp pʼakintasat ajjtaskañanak lurapki uka jaqenakamp casarasiñatak parlthapipjjäjja?+ ¿Janit jumajj nanakatak wal colerasisajj jan mayani qʼal tukjapkitäta? 15 Jehová Dios Tata, Israelan Diosapa, jumajj cheqaparjamaw uñjtajja,+ nanakasti jichhürkamaw jiltʼir jaqenakjam jakasipkta. Nanakajj juchanïpjjtwa, ukham lurapjjataj laykojj janipuniw juma nayraqatan uñstañatakejj walïpkti, ukampis juma nayraqataruw uñstanipjjta”+ sasa.

10 Kunapachatï Esdrasajj cheqpach Diosan utap nayraqatan oraqer puriñkam altʼasis oraskäna,+ markan juchanakapsa jachtʼasis arsuskarakïna ukhajja, Israelankir walja chachanakampi, walja warminakampi ukhamarak walja wawanakampiw jupar muyuntat tantachasipjjäna, markankir jaqenakajj walpun jachapjjarakïna. 2 Ukatjja Elam+ chachan yoqanakapat jutirïkäna uka Jehiel+ chachan Secanías yoqapajj akham sasaw Esdrasar säna: “Nanakasti aka jakʼanakankir markanakan utjki uka extranjera warminakampi casarasisajja,* janiw Diosajarojj istʼapkti.+ Ukhampachas Israelatakejj mä suytʼäwejj utjaskakiwa. 3 Jichhasti Diosasampejj mä pacto lurapjjañäni,+ ukhamat yaqha markanakankir taqe warminakarojj wawanakapamppach markanakapar khitjjañataki. Ukham lurasaw Jehová Diosan mayitaparjamasa khitinakatï Diosasan mandamientonakap ajjsarapki* ukanakan mayitaparjamas phoqañäni.+ Ukhamajj Leyin qellqatäki ukarjam lurapjjañäni. 4 Jichhajj sartasim, jumaw uka asunto uñjañama, nanakajj jumampïsipkaraktwa. Chʼamani saytʼasim, kunatï wakiski uk lurarakim” sasa.

5 Uk istʼasasti Esdrasajj sartasisaw sacerdotenakana, levitanakana ukhamarak taqe Israel markan pʼeqtʼirinakapar mä juramento lurayäna, ukhamat kunatï arsuskäna uk phoqapjjañapataki.+ Ukatjja jupanakajj mä juramento lurapjjarakïna. 6 Ukatsti Esdrasajj cheqpach Diosan utapan nayraqatapat sartasajj Eliasib chachan Jehohanán yoqapan cuartoparuw* saräna. Ukarus sarkchïnjja, janiw manqʼa manqʼkänti ni umsa umtʼkänti, kuna laykutejj preso apatäsin kuttʼanipkäna uka jaqenakan jan istʼasipjjatap kawsaw wali llakitäskäna.+

7 Ukatjja taqpach Judá markampina Jerusalén markampinwa yatiyasïna, ukhamat taqe khitinakatï preso apatat kuttʼanipkäna ukanakajj Jerusalén markan tantachasipjjañapataki. 8 Ukatsti kuntï principenakampi ancianonakampejj amtapkäna ukarjamajja, kimsa urunakat jan uñstanir jaqejj Israel markat* jaqonukutaw uñjasiñapäna, jupan utjirinakapas taqpach aparatäñaparakïnwa.*+ 9 Ukatwa Judá ukhamarak Benjamín tribunkir chachanakajj Jerusalén markan kimsa urunakan tantachasipjjäna, llätunkïri phajjsit 20 urunak saraqataru. Taqpach markaw cheqpach Diosan utapan utjkäna uka mä pation qontʼat quedasipjjäna, kunatï pasaskäna uka laykusa jallun wal purintatap laykusa markajj wal khatatirakïna.

10 Ukatjja Esdras sacerdotejj sartasaw akham sasin jupanakar säna: “Jumanakajj extranjera warminakamp casarasisaw Diosar jan istʼapktati,+ ukham lurasaw Israelan juchapar jukʼamp yaptʼapjjtajja. 11 Jichhasti jumanakajj nayra awkinakaman Jehová Diosapar juchanakam arsusipjjam, jupan munañapsa lurapjjarakim. Aka jakʼankir markanakatsa uka extranjera warminakatsa jitheqtjjapjjarakim”+ sasa. 12 Uk istʼasajj taqpach congregacionaw jachʼat akham sapjjäna: “Kunjamtï sisktajj ukarjamapuniw nanakajj lurapjjäjja. 13 Ukampis walja jaqenakaw utji, jallu tiemporakiwa. Nanakajj janiw anqan quedasipkiristti, taqe akanakajj janiw ni mä urunsa ni pä urunsa tukuyaskaniti, kuna laykutejj waljanipuniw nanakat juchachasipjjta. 14 Ukhamajj mirä amp suma, nanakan principenakajay akan quedasipjjpan,+ jupanakaw nanak lantejj akan saytʼapjjani. Taqe khitinakatï markanakajat extranjera warminakamp casarasipki ukanakajja, taqe akanakan sum askichasiñapkamasa Diosasan colerasiñap apjtayasiñapkamasa, mä fecha amtatarjamaw sapa markan ancianonakapampi juezanakapampi akar jutapjjañapa” sasa.

15 Ukampis Asahel chachan Jonatán yoqapampi Ticvá chachan Jahzeya sat yoqapampejj janiw ukarjam lurañ munapkänti, Mesulam sat levitasa Sabetái+ sat levitasa jupanakaruw apoyapjjarakïna. 16 Ukampis preso apatat kuttʼanipkäna ukanakajj kunatï amtatäkäna ukarjamaw lurapjjäna. Esdras sacerdotesa, sutinakaparjam listan qellqatäpkäna uka nayra awkinakapan familianakap pʼeqtʼirinakasa, tunkïri phajjsit mä uru saraqataruw yaqha tantachasipjjäna, ukhamat uka toqet yatjjatañataki. 17 Ukatsti jupanakajj extranjera warminakamp casaratäpkäna taqe uka chachanakampejja, nayrïr phajjsit mä uru saraqjjäna ukapachaw ukanak askichapjjäna. 18 Ukham lurasasti sacerdotenakan yaqhep yoqanakapajj extranjera warminakamp casarasipjjatapaw yatisirakïna:+ Jehozadac chachan Jesúa+ yoqapan yoqanakapampitsa jilanakapampitsa, Maaseya, Eliezer, Jarib, Guedalías sat chachanakänwa. 19 Ukampis jupanakajj warminakapar khitanukjjañatakiw mä promesa lurapjjäna. Ukhamarus niyakejjay jupanakajj juchanïpjjchïnjja, juchanakapat mä orqo oveja uywanakapat churapjjäna.+

20 Khitinakatï juchachasipkäna ukanakajj akanakänwa: Imer+ chachan yoqanakapatjja, Hananí chachampi Zebadías chachampi; 21 Harim+ chachan yoqanakapatjja, Maaseya, Elías, Semaya, Jehiel, Uzías; 22 Pasjur+ chachan yoqanakapatjja, Elioenái, Maaseya, Ismael, Netanel, Jozabad, Eleasá; 23 levitanakatjja, Jozabad, Simeí, Quelaya (jupasti Quelitá satarakiwa), Petahías, Judá, Eliezer; 24 cantirinakatjja, Eliasib; porteronakatjja, Salum, Télem, Urí.

25 Mayni israelitanakat aka chachanakaw juchachasipjjarakïna: Parós+ chachan yoqanakapatjja, Ramías, Izías, Malkiya, Mijamín, Eleazar, Malkiya, Benaya; 26 Elam+ chachan yoqanakapatjja, Matanías, Zacarías, Jehiel,+ Abdí, Jeremot, Elías; 27 Zatú+ chachan yoqanakapatjja, Elioenái, Eliasib, Matanías, Jeremot, Zabad, Azizá; 28 Bebái+ chachan yoqanakapatjja, Jehohanán, Hananías, Zabái, Atlái; 29 Baní chachan yoqanakapatjja, Mesulam, Maluc, Adaya, Jasub, Seal, Jeremot; 30 Pahat-Moab+ chachan yoqanakapatjja, Adná, Kelal, Benaya, Maaseya, Matanías, Bezalel, Binuí, Manasés; 31 Harim+ chachan yoqanakapatjja, Eliezer, Isiya, Malkiya,+ Semaya, Shimeón, 32 Benjamín, Maluc, Semarías; 33 Hasum+ chachan yoqanakapatjja, Matenái, Matatá, Zabad, Elifélet, Jeremái, Manasés, Simeí; 34 Baní chachan yoqanakapatjja, Maadái, Amram, Uel, 35 Benaya, Bedeya, Kelúhi, 36 Vanías, Meremot, Eliasib, 37 Matanías, Matenái, Jaasú; 38 Binuí chachan yoqanakapatjja, Simeí, 39 Selemías, Natán, Adaya, 40 Macnadebái, Sasái, Sharái, 41 Azarel, Selemías, Semarías, 42 Salum, Amarías, José; 43 Nebo markankir chachanakatjja, Jeiel, Matitías, Zabad, Zebiná, Jadái, Joel, Benaya. 44 Taqe jupanakaw extranjera warminakampi casarasipjjäna,+ warminakaparojj wawanakapamppach khitanukjjapjjarakïna.+

Jan ukajja, “gobiernopan”.

Jan ukajja, “gobiernonak”.

Ukajja, “jupajj Jerusalén markankiwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “uka lugarankir chachanakampi”.

Jan ukajja, “cosasanakampi”.

Jan ukajja, “cosasanakampi”.

Hebreo arunjja, “utapar”.

Inas jupajj Esdras 2:2; 3:8 texton uñstki uka Zorobabel chachächi.

Jan ukajja, “hondo”.

“Provinciat” sasinjja, inas Babilonia provinciat jan ukajj Judá provinciat parlaskchi.

Ageo 1:1; Zacarías 3:1 textonjja, Josué sutiw uñsti.

Nehemías 7:15 textonjja, Bunuí sutiw uñsti.

Nehemías 7:24 textonjja, Harif sutiw uñsti.

Nehemías 7:25 textonjja, Gabaón sutiw uñsti.

Ukajja, “Guibar markankir chachanakajj” sasaw jaqokipasirakispa.

Nehemías 7:33 textonjja, “yaqha Nebo” sarakiwa.

Ukajja, “Magbís chachan yoqanakapajj” sasaw jaqokipasirakispa.

Ukajja, “Senaá chachan yoqanakapajj” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “Porteronakan yoqanakapatjja”.

Jan ukajja, “Netineonakajj”. Hebreo arunjja, “Katuyatanakajj”.

Ukajja, “Meunim chachan yoqanakapa” sasaw jaqokipasirakispa.

Ukajja, “Nefusim markankir chachanaka” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “Netineonakasa”. Hebreo arunjja, “Katuyatanakasa”.

Jan ukajja, “ukatwa jupanakarojj qʼañut uñjasajj sacerdotet jan serviyapkänti”.

“Urim, Tumim” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “tirsatajj”. Persanakaw mä provincia apnaqeri gobernadorarojj “tirsatá” sapjjerïna.

Hebreo arunjja, “congregacionajj”.

Jupanakajj janiw levitanakäpkänti.

Jan ukajja, “mayamp saytʼayañataki”.

Uka dracma qollqejj mä qori dárico qollqemp sasïnwa, uka dárico qollqejj persanakan qollqepänwa. Ukampis janiw Griego Arut Qellqatanakan parlaski uka dracma qollqëkiti. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “netineonakasa”. Hebreo arunjja, “katuyatanakasa”.

Jan ukajja, “wawa phajjsinakan”.

Jan ukajja, “yupaychapjjta”. Hebreo arunjja, “thaqapjjta”.

Janiw Esdras 6, 7, 8 capitulonakan uñstki uka pachpa Artajerjes reyïkiti.

Ukajja, “Uka cartajj arameo arut qellqatänwa, ukatjja yaqha arur jaqokipatarakïnwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Qalltanjja, Esdras 4:8 textot Esdras 6:18 textokamajj arameo arut qellqatänwa.

Jan ukajja, “Jawirat jukʼamp khurinkki uka toqen”.

Arameo arunjja, “Niyakejjay nanakajj palacion jayup manqʼapjjstjja”.

Ukajja, “Apayanipkista uka cartajj yaqha arur jaqokipasaw naya nayraqatan liytʼasi” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “Jawirat jukʼamp khurinkki uka toqen”.

Arameo arunjja, “Diosapan nayrapaw judionakan ancianonakapjjankaskäna (jilïr irpirinakapjjankaskäna)”.

Jan ukajja, “hondo”.

Inas Esdras 2:2; 3:8 textonakan uñstki uka pachpa Zorobabel chachächi.

Jan ukajja, “hondo”.

Arameo arunjja, “60 codonakanïniwa”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Arameo arunjja, “60 codonakaniraki”.

Jan ukajja, “hondo”.

Jan ukajja, “Jawirat jukʼamp khurinkki uka toqen”.

Jan ukajja, “chʼakkatatäñapa (kʼutkatatäñapa)”.

Ukajja, “basura wartañ cheqaru; qhellapataru” sasaw jaqokipasirakispa.

Apéndice B15 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “katuyapjjäna”.

Jan ukajja, “yupaychañatak”. Hebreo arunjja, “thaqañatak”.

Uka sutejja, “yanapa” sañ muni.

Jan ukajja, “escribänwa”.

Jan ukajja, “copianak wali sum lurirïnwa”.

Hebreo arunjja, “Niyakejjay Jehová Diosan suma amparapajj Esdras chachjjankaskchïnjja”.

Jan ukajja, “netineonakampejj”. Hebreo arunjja, “katuyatanakampejj”.

Hebreo arunjja, “Diosapan suma amparapaw jupjjankaskäna”.

Jan ukajja, “escribänwa”.

Jan ukajja, “mandamientonakapampin leyinakapampin arunakapatwa copianak lurirïna”.

Qalltanjja, Esdras 7:12 textot Esdras 7:26 textokamajj arameo arut qellqatänwa.

Jan ukajja, “escriba”.

Jan ukajja, “gobiernojan”.

Arameo arunjja, “jikjjatkäta”.

Jan ukajja, “hondo”.

Jan ukajja, “Jawirat jukʼamp khurinkki uka toqen”.

Jan ukajja, “escribäki”.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Arameo arunjja, “100 trigo coro medidanaka”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Arameo arunjja, “100 bato vino medidanaka”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Arameo arunjja, “100 bato aceite medidanaka”.

Jan ukajja, “gobiernoj-jjarusa”.

Jan ukajja, “netineonakarusa”. Arameo arunjja, “katuyatanakarusa”.

Hebreo arunjja, “Jehová Diosajan suma amparapaw nayjjankaskäna”.

“Levitarus” sasinjja, janiw sacerdotëpkäna uka levitanakat parlkiti. “Leví; Levita” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “netineo”. Hebreo arunjja, “katuyata”.

Hebreo arunjja, “Niyakejjay Diosasan suma amparapajj nanakjjankaskchïnjja”.

Jan ukajja, “netineonakaw”. Hebreo arunjja, “katuyatanakaw”.

Hebreo arunjja, “Nanakan Diosajan suma amparapajj taqe khitinakatï jupar thaqapki ukanakjjankiwa”.

Ukajja, kunanakatï Diosan templopan serviñatak wakiskäna ukanakat parlaski.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “hondo”.

Mä daricojja qorit lurat Persia markankir mä monedänwa. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “comedoranakan”.

Hebreo arunjja, “nanakan Diosajan suma amparapajj nanakjjankaskarakïnwa”.

“Sátrapa” arojja, “reinon (gobiernon) jarkʼaqerinakapa” sañ muni. Akansti Persia Imperion provincianakapan gobernadoranakapat parlaski.

Jan ukajja, “Jawirat jukʼamp khurinkki uka toqen”.

Hebreo arunjja, “khatatipkäna”.

Jan ukajja, “carpan mä chʼakurup churapjjestajja”.

Hebreo arunjja, “nanakan nayranakajajj llijtañapataki”.

Hebreo arunjja, “qalanakamp lurat perqa churapjjestajja”.

Variante: “mä qawayat mä qawaykamaw”.

Jan ukajja, “uka warminakar utanakajar irpasajja”.

Hebreo arunjja, “mandamientonakapatak khatatipki”.

Jan ukajja, “templon comedoraparuw”.

Jan ukajja, “preso apatäsin kuttʼanipkäna uka congregacionat”.

Jan ukajja, “jarkʼatäñaparakïnwa”.

    Aymara qellqatanaka (2005-2026)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki