Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • es20 págs. 27-37
  • Marzo

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Marzo
  • Diosan Arupat sapür yatjjatañataki 2020
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Marzo 1, domingo
  • Marzo 2, lunes
  • Marzo 3, martes
  • Marzo 4, miércoles
  • Marzo 5, jueves
  • Marzo 6, viernes
  • Marzo 7, sábado
  • Marzo 8, domingo
  • Marzo 9, lunes
  • Marzo 10, martes
  • Marzo 11, miércoles
  • Marzo 12, jueves
  • Marzo 13, viernes
  • Marzo 14, sábado
  • Marzo 15, domingo
  • Marzo 16, lunes
  • Marzo 17, martes
  • Marzo 18, miércoles
  • Marzo 19, jueves
  • Marzo 20, viernes
  • Marzo 21, sábado
  • Marzo 22, domingo
  • Marzo 23, lunes
  • Marzo 24, martes
  • Marzo 25, miércoles
  • Marzo 26, jueves
  • Marzo 27, viernes
  • Marzo 28, sábado
  • Marzo 29, domingo
  • Marzo 30, lunes
  • Marzo 31, martes
Diosan Arupat sapür yatjjatañataki 2020
es20 págs. 27-37

Marzo

Marzo 1, domingo

Jumaw taqe kunsa apnaqaskta (1 Crón. 29:12).

Génesis libron maya ukat paya capitulonakarjamajja, Adanampi Evampejj qalltan librew jakasipjjäna, janiw pisin jakasipkänti, ni ajjsarapkänsa, ni tʼaqesipkänsa. Jichhürunjja janiw khitis ukham jakasktanti. Adanampi Evampejj janiw manqʼatsa, trabajiñatsa llakisipkänti, janirakiw usuntapjjañapäkänsa ni jiwapjjañapäkänsa (Gén. 1:27-29; 2:8, 9, 15). Jehová Diosakiw taqe kunansa librejja, uk janiw armañasäkiti. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Jupajj taqe kun Luriri, Taqe chʼamani, Taqe Kunjjar Munañani ukhamawa (1 Tim. 1:17; Apoc. 4:11). Alajjpachankirinakasa aka oraqenkirinakasa, janiw taqe kunsa munañaparjam lurapkaspati. Jehová Diosakiw kunas wali, kunas jan walïki, kunas wakisi, kunsa lursna, kunsa jan lurkaraksna uk sañatakejj derechoni. Qalltatpachwa ukham luräna. w18.04 pág. 4 párrs. 4, 6

Marzo 2, lunes

Kunja [sumasa, NM], khititejj mä suma yatiyäwi apanki ukan taktʼatanakapajja (Is. 52:7).

Akapachanjja, Jehová Diosan yanaptʼapampikiw nayrar sartsna (2 Cor. 4:7, 8). Ukampis Diosar jan servirinakatakejja, jan waltʼäwinakar saykatañajj jukʼamp chʼamawa. Ukatwa Jesusat yateqasisajj jupanakat sinttʼastanjja, “suma kusiskañ yatiyäwinak” yatiyaraktanjja. Ukhamajj Bibliat yateqerinakampejj paciencianïñasawa. Sum uñtʼktan uka cheqa yatichäwinakjja, inas estudionakajj ukhapun istʼapjjchi. Ukhamarus yaqhep jaqenakatakejja, religionapajj wali wakiskiriwa, “familiajampisa markajampis ukaw mayachtʼitu” sasaw sapjje. Kunarutï creyki uk jaytañapatak mä jaqer janïr maykasajja, Bibliat yateqaski uka yatichäwinakar wali valoranit uñjañapatakiw nayraqat yanaptʼañasa. Ukhamatakwa jupajj creencianakap jaytañ munani. Ukampis janiw ratuk jaytkaniti (Rom. 12:2). w19.03 pág. 22 párr. 10; págs. 23, 24 párrs. 12, 13

Marzo 3, martes

Nayajj wal jumat kusista (Mar. 1:11).

Jiwasajj Jehová Diosjamarakiw yaqhanakar chʼamañchtʼañasa, qhawqsa jupanakar munastan uksa sañasaraki (Juan 5:20). Wal munasktan jupanakat maynejj suma luratanakasat chʼamañchtʼistu, munasiñamp uñjistu ukhajj wal kusistanjja. Jilat kullakanakasa familiasas ukhamarakiw munasiñamp uñjatäñ munapjje, chʼamañchtʼatäñsa munapjjarakiwa. Jiwasatï jupanakar ukham uñjañäni ukhajja, Jehová Diosar jukʼamp confiyapjjañapataki ukat Jupat janipun jitheqtapjjañapatakiw yanaptʼañäni. Yamas awk taykanakajja, taqe chuymaw wawanakapar chʼamañchtʼapjjañapa, munasipjjañaparakiwa. Ukhamatwa nayrar sartapjjañapatak yanaptʼapjjani. Jehová Diosajja, “kuntï munkta uk Yoqajajj lurapuniniwa” sasaw taqe chuym confiyäna, ukatwa “wal jumat kusista” sasin säna. Diosajj wal Jesusar confiyäna, jiwasajj ukhamarakiw Jesusar confiyañasa, jupajj Diosan arsutanakap phoqapuniniwa (2 Cor. 1:20). Kunjamsa Jesusajj Diosan munañap lurirïna uka toqet lupʼiñajja, jupat yateqaskakiñataki, ukhamarak ‘kayup arkañatakiw’ yanaptʼistu (1 Ped. 2:21). w19.03 pág. 8 párr. 3; pág. 9 párrs. 5, 6

Marzo 4, miércoles

Espíritu santon leyipaw jakañ churapjjtamjja, ukhamat Cristo Jesusamp mayaki jakapjjañamataki. Uka leyirakiw juchan leyipatsa jiwañan leyipatsa jumanakar salvapjjtamjja (Rom. 8:2).

Maynejj wali valorani mä regalo churistu ukhajj wal yuspärtanjja. Israelitanakarojj Jehová Diosaw ukham suma regalo churäna, Egipto markan esclavöñatwa qhespiyäna. Ukampis jupanakajj janiw Jehová Diosar yuspärapkänti. Mä qhawqha phajjsinak pasjjäna uka qhepatjja, kuntï Egipto markan manqʼapjjerïkäna umapjjerïkäna ukanakwa wal munjjapjjäna. ‘Chawllasa, pepinonakasa, melonanakasa, puerronakasa, cebollanakasa, ajosanakasa inakiw utjäna, ukampis jichhajj manqʼatjamaw jiwarasktan, janirakiw kunas utjkiti, aka maná manqʼakiw utjaski’ sasaw sapjjäna. Libre jakasiñat sipansa, israelitanakajj Egiptoruw kuttʼañ munjjapjjäna, ukatwa Jehová Diosajj wal colerasïna (Núm. 11:5, 6, 10; 14:3, 4). ¿Kunsa ukat yateqsna? Apóstol Pablojja, Jehová Diosajj Jesucristo taypi qhespiykistu uk wali valoranit uñjañatakiw cristianonakar chʼamañchistu (2 Cor. 6:1). w18.04 págs. 9, 10 párrs. 6, 7

Marzo 5, jueves

Tatitojj askimpir cheqapampiruw munasi, khuyapayasiñapajj oraqpacharuw phoqhanti (Sal. 33:5).

Taqeniw munasiñampi, cheqaparjam uñjatäñ muntanjja. Ukatwa jan munasipkistu, jan cheqaparjam uñjapkistu ukhajj janis kunatak sirvksna ukham amuyassna. Jehová Diosajj munasiñampi, cheqaparjam uñjatäñ munatas yatiwa (Sal. 33:5). Jupajj wal munasistu, cheqaparjam uñjapjjestaspa ukwa munaraki, janiw ukat pächasiñasäkiti. Moisés toqe israelitanakar churkäna uka Leyinwa ukajj qhan amuyasi. Moisesan Leyipat yatjjatasajj qhawqsa Diosajj munasistu ukwa amuytanjja (Rom. 13:8-10). Jehová Diosajj taqe kunsa munasiñatwa luri, ukatwa “Moisesan Leyipajj munasiñatwa utjäna” sasin amuysna (1 Juan 4:8). Taqpach Leyejja, ‘Diosaru ukhamarak jaqe masimar munasiñamawa’ siski uka pä mandamientorjam apsutänwa (Lev. 19:18; Deut. 6:5; Mat. 22:36-40). Ukhamajj 600 jila leyinakajja, Diosajj qhawqha munasirisa ukwa yatichistu. w19.02 págs. 20, 21 párrs. 1-4

Marzo 6, viernes

Kawkintï suma imatanakamajj utjki ukankarakiniw chuymamajja (Mat. 6:21).

Job chachajj janipuniw warminakarojj jan wali amtampi uñchʼukirïkänti (Job 31:1). Jan warmipäkäna uka warminakar jan wali amtampi arjjayañajj janipuniw jupatak walïkänti. Jichhürunakanjja, kunayman qʼañu lurañanakaw akapachan utji. Ukhamajj ¿Job chachjamarakit jan warmisäki, jan ukajj jan chachasäki ukanakarojj uñjañäni? ¿Pornografía, jan ukajj yaqha ukhamanak janipun uñchʼukiñatakejj chʼamachasiñäniti? (Mat. 5:28). Jiwasatï munañasamp jan apnaqayaskañäni ukhajja, Diosarojj taqpach chuymamp serviskakiñäniwa. Job chachajja, Jehová Diosjamarakiw kunanakatï akapachan utjki ukanakar uñjäna. ‘Cosasanakar confiyañajj mä jachʼa jucha lurañampi sasispawa, juezanakat castigo katoqañakiw wakisjjaspa’ sasaw säna (Job 31:24, 25, 28, NM). Jichhürunakanjja, qollqe chuyma jaqenak taypinwa jaktanjja. Ukampis qollqerusa, kunatï akapachan utjki ukanakarus Biblian ewjjanakaparjam uñjañäni ukhajja, Diosarojj taqpach chuymamp serviskakiñäniwa (Prov. 30:8, 9; Mat. 6:19-20). w19.02 pág. 6 párrs. 13, 14

Marzo 7, sábado

Kunjamtï alajjpachankir Awkejj nayar munaskitojja, ukhamarakiw nayajj jumanakar munasipjjsma (Juan 15:9).

Qhawqsa Jehová Diosajj munasistu ukwa Jesusan luratanakapan amuysna (1 Juan 4:8-10). Jesusajj wali munasirïtapatwa jiwas layku jiwäna. Cheqansa, Jesusana ukhamarak Jehová Diosan wali munasirïpjjatapatwa ajllitanakasa, yaqha ovejanakas salvatäpjjaspa (Juan 10:16; 1 Juan 2:2). Jesusan arkirinakapajj kunjamsa Tatitun Cenap amtapjjañapäna ukaw Jesusan munasirïtap uñachtʼayarakistu. Uka toqet jichhajj parltʼañäni. Jesusajj janiw jiwatap amtañatakejj wali chʼama apañ tantachäw uttʼaykänti, jan ukasti, fácil apañ mä tantachäwikwa uttʼayäna. Ukhat aksarojja, Jesusan arkirinakapajj kunayman jan walinakan uñjasisa, yaqhepajj carcelankkasaw Jesusan jiwatap amtapjjañapäna (Apoc. 2:10). ¿Jupanakajj Jesusar istʼasajj Tatitun Cenap amtapjjpachänti? Jïsa, amtapjjänwa. Cheqpach cristianonakajj nayratpachaw Jesusan jiwatap amtapjjäna, jichhas amtasipkakiwa. w19.01 pág. 24 párrs. 13-15

Marzo 8, domingo

Kunatï cheqäki ukwa uñtʼapjjäta, ukaw libre jakasiñ churapjjarakïtam (Juan 8:32).

Kunatï cheqäki ukaw kʼari religionatsa, kunarutï creyipki ukanakatsa jarkʼaqestani. Janiw ukakïkiti, jutïr urunsa ‘Diosan wawanakapjam libre jakasiñatakiw’ yanaptʼarakïtam (Rom. 8:21). Jichhürunakansa librew jakasisma. Ukatakejj Criston yatichäwinakaparjamaw sarnaqañama (Juan 8:31). Ukhamatwa kunatï cheqäki uk uñtʼäta, janiw aleq yateqasakejj uñtʼkasmati, jan ukasti, ukarjamaw sarnaqañama. Akapachanjja, “suma jakañawa” sapki ukas janiw wiñayatakïkiti. Kunas qharürojj pasani uk janiw khitis yatkiti (Sant. 4:13, 14). Ukatwa ‘cheqpach jakañaru’ mä arunjja, wiñay jakañar apir thakit janipun mistuñasäkiti (1 Tim. 6:19). Ukampis Diosajj janiw uk lurañasatak obligkistuti, jan ukasti sapa mayniw amtjjañasa. Ukhamajja, Jehová Diosamp sum apasiñatak chʼamachasim, kunanaktï churktam ukanaksa wali valoranit uñjarakim (Sal. 16:5; 1 Tim. 6:17). Jehová Diosaw wiñay kusisita jakasiñatak yanaptʼitani sasin taqe chuyma confiyarakim (Sal. 16:11). w18.12 pág. 28 párrs. 19, 21

Marzo 9, lunes

Chachajj janirakiw warmipar jaytanukuñapäkiti (1 Cor. 7:11).

Taqe cristianonakaw Diosampita Jesusampit yateqasisajj casarasiñar respetompi uñjañasa. Ukampis pantjasirïtas laykojj janiw awisajj ukham uñjksnati (Rom. 7:18-23). Nayrïr patak maranakan jakir yaqhep cristianonakasa, chacha warmjamajj janiw waltʼayasipkänti. “Mä warmejja janiw chachapat jaljtañapäkiti” sasas Pablojj ewjjtʼkchïnjja, yaqhepajj jaljtapjjänwa (1 Cor. 7:10). Kunatsa chacha warminakajj jaljtapjjäna uk janiw Pablojj qhanañchkänti. Chachatï qʼañu jucha luraspäna ukhajja, warmejj divorciasisin yaqhamp casarasispänwa. Pablojja, mä warmitï chachapat jaljtani ukhajj jan yaqhamp casaraspanti, jan ukasti chachapampi sumankthapjjpan sasaw qellqäna. Diosatakejj casaratasipkakïnwa. Janitï qʼañu juchar khitis purtʼaskchi ukhajja, kuna jan wal utjkchi ukas sumankthapipjjpan sasaw chacha warminakar ewjjtʼarakïna. Jupanakajj jilïr irpirinakaruw yanaptʼa mayipjjaspäna. w18.12 pág. 13 párrs. 14, 15

Marzo 10, martes

Nayraqatajj Diosan Reinopa, kunatï Dios nayraqatan cheqapäki ukanak thaqasipkakim (Mat. 6:33).

Jichhürunakanjja, Jehová Diosajj jupan amigopäsna, arunakapsa taqe chuym yatiysna ukwa muni (Mat. 28:19, 20; Sant. 4:8). Ukampis inas maynejj jan taqe chuyma yatiyañasatak suma amtampi chʼamañchistaspa. Sañäni, jefesatï trabajon jukʼamp qollqe ganañ puesto churañ munistaspa ukhajja, ¿kunsa lursna? Uka trabajojj tantachäwir sarañatsa, jan ukajj predikir sarañatsa tiempo apaqestaspa ukhajj ¿iyawssnati? Jan ukajj jumatï waynästa, jan ukajj tawaqöstajja, utat sarjjasin jukʼamp yatjjatir sarañamatak yanaptʼañ munapjjeristam ukhajj ¿kunsa lurasma? ¿Ukhakit Diosar yanaptʼa mayisma, jan ukajj Bibliat apstʼat qellqatanakatsa yatjjatasma? ¿Mayninakarus ukhakit mä amtar puriñatakejj jisktʼasisma? ¿Janit Jehová Diosajj uka toqet kamsisa uk yatiñatakejj jichjatpach yatjjatañajj wakiskaspa, ukhamat Diosjam amuyañataki? Ukham lurañäni ukhajja, janiw taqe kunar jankʼak iyawskañäniti. Antisas Diosar jukʼamp serviñ amtktan ukarjam lurañatakiw chʼamachasiñäni. w18.11 pág. 27 párr. 18

Marzo 11, miércoles

Taqe kuna imatäki ukat sipansa chuymam imam (Prov. 4:23).

Reyit uttʼayatäkäna ukhajja, Salomonajj wali waynäskänwa. Ukhaw Jehová Diosajj mä samkan akham säna: “Mayita kuntï jumajj munkta uka” sasa. Salomonajj sarakïnwa: ‘Nayajj waynakïsktwa, jan yatiñani. Ukhamajj istʼasir chuyma churita’ sasa (1 Rey. 3:5-10, NM). Uka mayisitapajj humilde chuymanïtapwa uñachtʼayäna. Ukatwa Diosajj jupar wal munasïna (2 Sam. 12:24). Niyakejjay kuntï Salomonajj maykäna ukajj Diosar kusisiychïnjja, Jupajj ‘yatiñanïña chʼikhi chuymanïñwa churäna’ (1 Rey. 3:12). Salomonajj Diosat jan jitheqtkäna ukhajja, walja bendicionanakwa katoqäna. ‘Israelan Jehová Diosapatakiw mä templo lurarakïnaʼ (1 Rey. 8:20). Wali yatiñanïtapatjja, Salomonajj wali uñtʼat jaqënwa. Diosan amuytʼayataw Biblian kimsa libronakap qellqarakïna, ukanakat mayajj Proverbios librowa. w19.01 pág. 14 párrs. 1, 2

Marzo 12, jueves

Jan jukʼampejj akapachankir jaqenakat yateqasis sarnaqapjjamti (Rom. 12:2).

Yaqhep jaqenakajj janiw khitimpis kun sayasiñ munapkiti. “Janiw khitis nayar kuns sañapäkiti” sasaw sapjje. Ukham sasinjja, ‘naya pachpaw kun lurañsa amtañaja’ sañwa munapjjpacha, ukampis ukham amuyañajj janiw juchäkiti. Jupanakajj janiw mayninakjamäñatak khitin obligatäñsa munapkiti. Jehová Diosjam amuyañajja, janiw taqe kunat jarkʼatäña sañ munkiti. 2 Corintios 3:17 textojj akham siwa: “Kawkjantï Jehová Diosan espiritupajj utjki ukanjja, libre jakasiñaw utji” sasa. Ukhamajj kunjam jaqëñsa muntan, kun lurañsa muntan uk sapa mayniw amtsna. Jehová Diosaw ukham lurawayistu. Antisas amtasarjam taqe kuns lurañaw jan walïkiti (1 Ped. 2:16). Ukampis kunas wali kunas jan walïkaraki uk amtañasächi ukhajja, Jehová Diosajj Biblian yatichäwinakaparjam lurañaswa muni. w18.11 pág. 19 párrs. 5, 6

Marzo 13, viernes

Demasajj akapachar wal munatap laykuw nayar jaytanuku[tu] (2 Tim. 4:10).

Jehová Diosat yateqañ qalltkayätan ukhajj Jupar serviñaw jakäwisan nayrankjjäna, jan wali luräwinaksa jan pächasisaw jaytjjayätanjja. Ukampis tiempompejja, jaqenakar jichhak misturi aparatonak alasir uñjasa, jan ukajj jukʼamp utjirinïpjjatap uñjasajja, jupanakjam jakasiñsa aptʼasksna ukhamwa amuyjjsna. Kunatï jakañatak munaski ukampejj janiw kusisitäjjsnati, Diosar taqe chuyma serviñat sipansa cosasanak jikjjatañatakiw chʼamachasjjsna. Ukajj Demas sat mä chachatwa amtayistu. Jupajja, “akapachar wal munatap laykuw” apóstol Pablomp chika serviñ jaytjjäna. Demas chachajj Diosar serviñat sipans akapacharut wal munpachäna, jan ukajj janich Pablomp chika serviñatakejj chʼamachasiñ munjjpachäna uk janiw Bibliajj qhanañchkiti. Nayrajja, inas yänaka jan ukajj cosasanak wal jikjjatañ munirïchiyätan, ukampis jan amuyasksna ukhajj wasitampiw ukajj chuymasan utj-jjaspa. Diosar munañat sipansa ukanakaruw jukʼamp munasjjsna. w18.11 pág. 10 párr. 9

Marzo 14, sábado

Janiw jiwapkätati (Gén. 3:4).

Supayajj jan wali amtampiw kʼarisïna. Evajj qoqat manqʼantasajj jiwañapänwa, uk jupajj sum yatïna. Adanampi Evampejja, Jehová Diosar janiw istʼapkänti ukatwa tiempompejj jiwapjjäna (Gén. 3:6; 5:5). Janiw ukakïkiti, ‘jiwañajj taqe jaqenakaruw katuntäna, taqenin juchachasipjjatap layku’. Ukat “mä reyjamaw apnaqäna, jupanakajj janis Adanjam juchachasipkchïnjja, jupanakarojj jiwañajj apnaqaskakïnwa” (Rom. 5:12, 14). Jichhürunakanjja, janiw kunjamtï Diosajj qalltan munkäna ukham wiñayataki jan juchani jakktanti, jan ukasti, mä 70 maranakakiw jaktanjja, jukʼamp chʼamaninakakiw 80 maranakas jakapjje. Ukhamäkchisa jakañajj ‘jan waltʼañanakampi, ukhamarak chʼama tukuñanakampi’ phoqantatawa (Sal. 90:10, Aymar Biblia). ¡Ukajj wali llakkañawa! Supayan kʼarisitapatwa ukhaman uñjastanjja. Jesusajj Supayat akham sänwa: “Kunatï cheqäki ukatjja saranukünwa, kunatï cheqäki ukajj jan jupan utjatap layku” sasa (Juan 8:44). Supayajj pachpakïskiwa, aka ‘oraqen jakirinakarojj’ taqeniruw engañjaski (Apoc. 12:9). Ukampis jiwasajj janiw Supayampi engañjatäñ munktanti. w18.10 págs. 6, 7 párrs. 1-4

Marzo 15, domingo

Kusisiñanïpjjew mayninakampi sumankañ thaqerinakajja, jupanakaw ‘Diosan wawanakapa’ satäpjjani (Mat. 5:9).

Cheqas mayninakampi sumankañatak chʼamachasirinakajj kusisitäpjjewa. Discípulo Santiagojj akham sänwa: “Cheqapar sarnaqañ achojja, sumankañajj utjki uka tiempon phawatawa, ukajj sumankañ utjayirinakataki phawatarakiwa” sasa (Sant. 3:18). Jiwasatï congregacionana, jan ukajj familiasan maynimpi jan waltʼayasstan ukhajja, sumankthapiñatakejj Jehová Diosaruw yanaptʼa mayiñasa. Jupajja, suma chuymanïñataki ukat kusisitäñasatakejj espíritu santompiw yanaptʼistani. Jesusajja, kunatsa maynimpi sumankthapiñatak chʼamachasiñasajj wali wakiskiri uka toqet akham sänwa: “Jumatejj altarar mä ofrenda apkasina jilatamajj juma conträtap amtassta ukhajja, uka ofrendam altar nayraqatar jaytasin jilatamar thaqtir saram. Jupampi nayraqat sumankthapinim, kuttʼanisaw ofrendam loqtaskäta” sasa (Mat. 5:23, 24). w18.09 pág. 20 párr. 17

Marzo 16, lunes

Mä machaq mandamiento churapjjsma, jumanakajj maynit maynikam munasipjjam. Kunjamtï nayajj munasipksmajja, ukhamarak jumanakajj maynit maynikam munasipjjam (Juan 13:34).

Jesusajj qhep qhepa kuti discipulonakapamp tantachaskäna uka arumajja, niya 30 kutiw munasiñ aru aytäna. “Maynit maynikam munasipjjam” sasaw jupanakar säna (Juan 15:12, 17). Uka munasiñajj qhana amuykayäñapänwa, jaqenakas Jesusan arkiripäpjjatap amuyapjjañapänwa (Juan 13:35). Jesusajj janiw aleq munasiñatak parlkänti, jan ukasti jan kun katoqañ suyasa mayninakar munasiñatwa parlaskäna. Jupajj akham sänwa: “Khititï jakañap amigonakap layku churki ukat sipansa jukʼamp munasiñanejj janiw utjkiti. Kuntï nayajj sapksma uk lurapjjäta ukhajja, jumanakajj nayan amigojäpjjätawa” sasa (Juan 15:13, 14). Jichhürunakanjja, Diosan servirinakapajj jan kun katoqañ suyasaw cheqpachapun munasipjje, wali mayachtʼatäpjjarakiwa, ukanwa mayjäpjje (1 Juan 3:10, 11). Kawki markatäkstansa, jan ukajj tributäkstansa, yaqha arsa parlstanjja maynit maynikam munasiñatakiw chʼamachastanjja. w18.09 pág. 12 párrs. 1, 2

Marzo 17, martes

Maynitejj jupankirinakat jan llakiskchi, cheqansa familiapat jan llakiskchejja, kuna yatichäwinakarutï jiwasajj creyktan ukjja apanukjjewa (1 Tim. 5:8).

Jehová Diosajj familiasaru sum uñjsna ukwa muni. Amuytʼañataki, inas familiamaru jan kuns faltañapatakejj trabajiñamächi. Walja taykanakajja, jiskʼa wawanakaparuw utan cuidapjje. Yaqhep cristianonakajja, chuymankipstata awk taykaparuw cuidapjjaraki. Ukanak lurañajj wakisipuniwa. Jiwasantï uka lurañanakajj utjchistojja, inas Diosar serviñan jan jukʼampi lurirjamäkstanti. Ukampis janiw llakisiñasäkiti, familiasaru yanaptʼasajj Jehová Diosaruw kusisiytanjja (1 Cor. 10:31). Inas familiasajj jan ukhaman jichhajj jikjjataskchiti, ukhamächi ukhajj ¿kunsa lursna? Chuymankipstat jilat kullakanakaru, usutanakaru, jan ukajj yanaptʼa munapki ukanakaruw yanaptʼsna. Jan ukajja, familiapar uñjasipki ukanakarus yanaptʼaraksnawa. Ukhamajj congregacionan ¿khitinakas yanaptʼa munasipki uk janit uñjksna? Ukanak lurasajja, jilat kullakanakan mayisitanakap Jehová Diosajj istʼañapatakiw yanaptʼasktanjja, mä arunjja Diosampiw trabajisktanjja (1 Cor. 10:24). w18.08 pág. 24 párrs. 3, 5

Marzo 18, miércoles

Diosajj jupampïskänwa. Jupaw taqe tʼaqesiñanakapatjja Josear salväna (Hech. 7:9, 10).

Joseajj Jacob chachan munat yoqapänwa. Ukatwa jilanakapajj jupat envidiasisajja, 17 maranïkäna ukhajj esclavot aljapjjäna (Gén. 37:2-4, 23-28). Joseajj mä 13 maranakaw Egipto markan esclavjamasa carcelansa tʼaqesïna, awkipatsa wali jayankänwa. ¿Kunas juparojj jan sinti llakisiñatakisa jan aynachtʼañatakis yanaptʼpachäna? Joseajja, kunjamsa Jehová Diosajj jupar yanaptʼaskäna ukanakatwa carcelan tʼaqeskasajj lupʼirïpachäna (Gén. 39:21; Sal. 105:17-19). Waynitüskäna ukhajja, kuntï Jehová Diosajj mä samka toqe jutïr urunakat yatiykäna ukanak amtasajj jukʼampiw Diosar confiypachäna (Gén. 37:5-11). Walja kutiw Jupar taqe chuyma mayisirakpachäna (Sal. 145:18). Jehová Diosajj taqe horasaw ‘jupampïskäna’, uk amuyañapataki yanaptʼasaw oracionapar istʼatap uñachtʼayäna. w18.10 pág. 28 párrs. 3, 4

Marzo 19, jueves

Pobrenakasti jaqe masipansa uñisitawa, ukampis qamirejj wali munatarakiwa (Prov. 14:20).

Qollqenïtapata jan ukajj pobrëtapatwa yaqhanakar walitsa jan walitsa uñj-jjsna. ¿Kunjamsa maynirojj qollqenïtapata, jan ukajj pobrëtapat walitsa jan walitsa uñj-jjsna? Espíritu santon amuytʼayatäsajja, Salomonajj kuntï jichhürutak ajllita textojj siski uka arunakwa säna. ¿Kunsa uka qellqatat yateqsna? Jan amuyasksna ukhajja, qollqenïpki uka jilat kullakanakampi chikachasiñakwa thaqjjsna, jan qollqeninakampisti janiw chikachasiñ munjjsnati. ¿Kunatsa mayninakar ukham uñjañajj jan walïkaspa? Jiwasatï jilat kullakanakasarojj ukham uñjsna ukhajja, congregación tʼaqanoqtaysnawa. Nayrïr patak maranakanjja, uka jan waltʼäwiw congregacionanakan utjäna, ukatwa discípulo Santiagojj uka toqet jupanakar ewjjtʼäna (Sant. 2:1-4). Jichhürunakanjja, uka jan waltʼäwejj congregacionan utjarakispawa, ukhamajj jan utjañapatakiw chʼamachasiñasa. w18.08 pág. 10 párrs. 8-10

Marzo 20, viernes

Maynit maynikam wali munasirïpjjam (1 Ped. 4:8).

Jehová Diosajj jupar serviñatak ajllisiwaykistu ukat yuspäratasjja, jilat kullakanakar sum uñjasaw uñachtʼaysna. Jupanakajj Jehová Diosankapjjarakiwa. Uk janipun armkañäni ukhajja, munasiñampipuniw jupanakar uñjañäni (1 Tes. 5:15). Jesusajj arkirinakapar akham sänwa: “Jumanakatejj maynit maynikam munasipjjätajja, taqeniw nayan discipulonakajäpjjatam yatipjjani” sasa (Juan 13:35). Malaquías profetajja, ‘kuntï servirinakapajj parlapki ukanakjja sumwa Jehová Diosajj istʼi’ sasaw qhanañchäna (Mal. 3:16). Cheqas “Jehová Diosajja jupankirinakarojj uñtʼasiwa” (2 Tim. 2:19). Jupajj kuntï lurktan, kunanaktï parlktan ukjja sum uñjaski (Heb. 4:13). Jilat kullakanakar jan munasiñampi uñjktan uksa Jehová Diosajj uñjaskiwa. Maysa toqetjja, jupanakar katoqtan, yanaptʼtan, perdontan, munasiñampi uñjaraktan uksa sumwa uñjaskaraki (Heb. 13:16). w18.07 pág. 26 párrs. 15, 17

Marzo 21, sábado

Jehová Diosat janiw jitheqtañamäkiti (Deut. 10:20, NM).

Janiw khitis Jehová Diosat sipan jukʼamp chʼamanisa ni munasiris utjkaspati. Ukatwa Jupa saparuki serviñ muntanjja, Jupa toqet saytʼasiñsa munaraktanjja (Sal. 96:4-6). Ukhamäkchisa, Diosan servirinakapat yaqhepajja, jan walinakan uñjasisajj Jupat jitheqtjjapjjänwa. Caín chachat yatjjatañäni. Jupajj Jehová Dios saparukiw sirvta sasaw amuyäna. Ukampis Cainan chuymapan jan walinak utjatapatjja, Jehová Diosajj janiw jupar suma jaqet uñj-jjänti (1 Juan 3:12). Ukatwa Cainarojj akham säna: “Jumatejj kuna[tï] askïki uk lurasma ukkhajja ¿janit jachʼar aptatäkarakismajja? Ukampisa juman jan aski luratam laykojja juchajj jakʼamankaskarakiwa, jumar apnaqañ munaraktam, ukampis jumajj atipjañamawa” sasa (Gén. 4:6, 7). Mä arunjja, Jehová Diosajj akham sañwa munäna: ‘Jumatï arrepentisïta, naya toqet saytʼasïta ukhajj nayajj jumampïskäwa’ sasa. Ukampis Cainajj janiw Jehová Diosar istʼkänti. w18.07 pág. 17 párrs. 1, 3; pág. 18 párr. 4

Marzo 22, domingo

Qhananakam jaqenak nayraqatan qhantʼayapjjam (Mat. 5:16).

Reino toqet yatiyasa yaqhanakar Bibliat yatichasaw mä qhanjam qhanttanjja (Mat. 28:19, 20). Cristianjam sarnaqatasas Jehová Diosar jachʼañchasiñapatakiw yanaptʼaspa. Diosan arunakap yatiyasktan ukhajja, jaqenakajj kunsa lurasktan uk uñjasipkistuwa. Jupanakar kusisit uñkattʼañasa munasiñampi arunttʼañas jiwasat sum amuyapjjañapatakiw yanaptʼaspa, Jehová Diosatsa ukhamarakiw amuyapjjaspa. Jesusajj discipulonakapar akham sänwa: “Utar mantasinsti utankirinakar aruntapjjam” sasa (Mat. 10:12). Diosan arunakap yatiyapkäna uka cheqanakanjja, jaqenakajj utanakapar katoqtʼapjjapunirïnwa, ukampis jakasktan uka cheqan inas jan ukhamäkchiti. Walja jaqenakajja, jan uñtʼatanakar punku jistʼarañ ajjsarayasipjjewa, yaqhepasti colerasipjjewa. Ukampis jiwasatï munasiñampi, respetompi arunttʼañäni ukhajja, inas jan ukhamäjjapjjchiniti. Yamas kusisit uñkattʼsna ukhajja, jan ajjsartʼasaw jiwasamp parlapjjaspa. Walja jaqenakajj utjki uka cheqanakan carritompi yatiyktan ukhas ukhamarakiw yatiyañasa. Ukham yatiyirinakajj akham sapjjewa: ‘Kusisit aruntʼtan ukhajj walja jaqenakaw sum istʼapjje’ sasa. w18.06 pág. 22 párrs. 4, 5

Marzo 23, lunes

Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti (Hech. 10:34).

Apóstol Pedrojj judionakampikiw parlirïna. Ukampis janipuniw cristianonakajj khitirus yaqhachapjjañapäkiti sasin Diosajj amuytʼayäna ukhajja, Pedrojj Cornelio sat romano soldadoruw Diosan arunakap yatiyäna (Hech. 10:28, 35). Uka qhepatsti, jan judiöpkäna uka cristianonakampejj parljjänwa, manqʼjjarakïnwa. Ukampis mä qhawqha maranakatjja, Antioquía markanjja, jan judiöpkäna ukanakat mä qhawqhanimpejj janiw manqʼañ munjjänti (Gál. 2:11-14). Uk uñjasajja, apóstol Pablojj Pedror cheqañchänwa. Jupasti taqe chuymaw ukar istʼäna. ¿Kunjamatsa uk yattanjja? Pedrojj Asia Menor toqenkir judionakampiru jan judiöpkäna uka cristianonakampir nayrïr cartap qellqkäna ukhajja, “taqpach creyente masinakamar munasipjjam” sasaw säna (1 Ped. 1:1; 2:17). Apostolonakajj Jesusatwa ‘taqe kasta jaqenakar’ munasiñ yateqapjjäna (Juan 12:32; 1 Tim. 4:10). Cambiañajj jupanakatak chʼamäkchïnsa, tiempompejj cambiapjjänwa. Nayrïr patak maranakan jakiri cristianonakajja, ‘Diosajj churkistu uka machaq jaqëñamp isthapisisajj’, kunjamtï Diosajj jaqenakar uñjki ukham uñjañwa yateqapjjäna, mä arunjja, mä igualakwa taqenirus uñjapjjäna (Col. 3:10, 11). w18.06 pág. 11 párrs. 15, 16

Marzo 24, martes

Sum saytʼasipjjam, [...] cheqapar sarnaqañampejj pecho jarkʼaqasiñ chalecompjam uchantasipjjarakim (Efes. 6:14).

Nayrïr patak maranakan jakiri romano soldadonakajj pechop jarkʼaqasiñataki uchasipjjerïkäna uka yaqhep chaleconakajja, hierro jiskʼa planchanakampi luratänwa. Uka armadura uchantatajj chuymapwa jan ukajj yaqha ukham cheqanakapwa jarkʼaqäna. Ukatwa soldadojj chalecopankir hierro planchanakapajj yäparu uchatäskiti janicha uk sapa kuti uñakipañapäna. Uka uñachtʼäwejja, Jehová Diosan leyinakapajj kunjamsa chuymas jarkʼaqestu uk sumwa amuytʼayistu (Prov. 4:23). Mä soldadojj hierrot lurat chalecopjja janiw yaqha jan suma metalampi lurat chalecompi cambiykaspati. Jiwasajj ukhamarakiw munañasarjam sarnaqañ munasakejj Diosan leyinakap jan mayjtʼayksnati. Janiw jiwas pachpajj amuyusarjam chuymas jan walinakat jarkʼaqksnati (Prov. 3:5, 6). Jan ukasti, sapa kutiw Diosat katoqktan uka chalecosankir hierrot lurat planchanakapajj yäparu uchatäskiti janicha uk uñakipasiñasa. Ukatjja, Diosan yatichäwinakapar jukʼamp munasiñwa yateqañasa. Jiwasatï ukham lurañänejja, ‘pecho jarkʼaqasiñ chalecos’ uchasiñajj janiw chʼamäkaniti, mä arunjja, Diosan leyinakaparjam sarnaqañajj janiw chʼamäkaniti (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). w18.05 pág. 28 párrs. 3, 4, 6, 7

Marzo 25, miércoles

Israelitanakajj Moisesampiw jiskhisipjjäna (Núm. 20:3, NM).

Walja maranakaw Moisesajj israelitanakar pʼeqtʼjjäna, ukhamäkchïnsa israelitanakajj jan walinak parlasipkakïnwa. Moisesan juchapatsa umajj jan utjkaspa ukhamwa parlapjjäna (Núm. 20:1-5, 9-11). Ukham jan walinakan uñjasisajja, Moisesajj jankʼakiw colerasïna. ‘Qarqaruw parlañama’ sasaw Jehová Diosajj säna. Diosar confiyasin ukham lurañat sipansa, wali colerataw israelitanakarojj ‘¿aka qarqatti uma apsurapipjjäma?’ sasin säna. Ukatsti, pä kutiw thujrupampejj qarqar jisktäna, ukat walja umaw mistüna. Moisesajj jachʼa jachʼa tukutapata, ukhamarak colerampi atipayasitapatwa ukhamar purtʼasïna (Sal. 106:32, 33). Mä jukʼa tiempo colerasitapatjja, Jehová Diosajj janiw Suma Oraqer mantaykänti (Núm. 20:12). Kunatï Moisesar paskäna ukat ¿kunanaksa yateqsna? Maya, llampʼu chuyman jaqëñatakejj sapüruw chʼamachasiskakiñasa. Mä ratukis ukham jan lurjjsna ukhajja, jachʼa jachʼaw tukjjsna, ukat jan walinakwa parljjsna, lurjjaraksna. Paya, sint llakisiñajj aynachtʼayistaspawa, ukhamajj jan walinakan uñjaskasas llampʼu chuymanïñatak chʼamachasiskakiñäni. w19.02 págs. 12, 13 párrs. 19-21

Marzo 26, jueves

Reinon aka suma yatiyäwinakapajja aka oraqpachanwa yatiyasini (Mat. 24:14).

¿Jesusajj yatiyir sarapjjam siskäna uk phoqañajj chʼamati? Janiwa. Jesusajj uvas alit parlir uñachtʼäwit parlkäna ukhajja, Diosan Reinopat yatiyirinakajj kusisitäpjjaniwa sasaw säna (Juan 15:11). “Nayan kusisiñajajj jumanakan utjaspa” ukwa munta sasaw jupajj sarakïna. Amtañäni, Jesusajj “nayaw uvas alïtjja, jumanakajj ramanakäpjjtawa” sasaw apostolonakapar säna (Juan 15:5). Cheqas uvas aliw ramanak katjjasi. Ramanakajj uvas alit jan pʼakeqtki ukhajja, uvas alit chʼamañchasiskakiwa umsa katoqaskakiwa. Jiwasampejj niya ukhamarakiwa, Cristot jan jitheqtasa kayunakap arkaskakiñäni ukhajja, jupjamaw Jehová Diosan munañap lurasajj kusisitäñäni (Juan 4:34; 17:13; 1 Ped. 2:21). Hanne kullakajj 40 maranak jilaw precursorat serviski, jupajj akham siwa: “Predikir sarasajj kusisitapuniw kuttʼanta, ukaw Jehová Diosar serviskakiñatakejj wal chʼamañchtʼitu” sasa. Ukhamasti jan istʼañ munapkistu uka cheqanakan yatiyaskakiñatakejja, kusisiñaw yanaptʼistani (Mat. 5:10-12). w18.05 pág. 17 párr. 2; pág. 20 párr. 14

Marzo 27, viernes

Diosajj [...] yaqha markanakan yatichiripja[maw uttʼayitu], ukhamat Diosar confiyañjjata, kunatï cheqäki ukanakjjata yatichañataki (1 Tim. 2:7).

Mayni apostolonakat sipansa, apóstol Pablow jilat kullakanakarojj jukʼamp chʼamañchtʼäna. Jupajj espíritu santon irpataw kawkintï griegonakasa romanonakas jakapkäna ukarojj saräna, jupanakajj walja diosanakaruw adorapjjerïna (Gál. 2:7-9). Apóstol Pablojja, jichhajj Turquía, Italia, Grecia markanakäki uka cheqanakaruw Diosan arunakap yatiyir sarirïna. Ukanjja, jan judiöpki ukanakar yatichasaw walja congregacionanak uttʼayäna. Uka cristianonakajj ‘marka masinakapan’ tʼaqesiyat uñjasisajj chʼamañchtʼatäñwa munapjjäna (1 Tes. 2:14). Pablojj khä 50 maranakan mä carta qellqkäna ukanjja, akham sasaw Tesalónica markankir jilat kullakanakar säna: “Oración lurapjjta ukhajja, taqe jumanakat amtasisajj Diosar yuspärapjjapuntwa. Dios Awkis nayraqatanjja kunanaktï jupar confiyapjjatamatsa munasiñatsa lurasipkta ukanak amtapjjapuntwa, [...] kunanaktï aguantasipkta ukanaksa janiw armasipkti” sasa (1 Tes. 1:2, 3). Ukatsti akham sasaw ewjjtʼarakïna: “Maynit maynikam chʼamañchtʼasisipkakim, maynit maynikamas yanaptʼasisipkakim” sasa (1 Tes. 5:11). w18.04 págs. 18, 19 párrs. 16, 17

Marzo 28, sábado

Nayraqatajj taqe markanakanwa suma yatiyäwinakajj yatiyasini (Mar. 13:10).

Mä waynatï jan ukajj tawaqotï Jehová Diosatakjam sarnaqañ munchi ukhajja, arunakap yatiyañatakiw jukʼamp chʼamachasiñapa. Kunjamtï uñjktanjja, predikañaw jiwasatakejj nayrankañapa. Ukhamajja, wayn tawaqo ¿Diosan arunakap jukʼamp yatiyañatakejj janit chʼamachaskasma, janit precursorat sirvkasma? Predikañajj jumatak chʼamakïchi ukhajja, ¿kunsa lurasma? ¿Kunas jukʼamp sum yatiyañatakejj yanaptʼiristam? Ukatakejja, sum wakichtʼasiña, kunanaktï Diosat yatkta uk yaqhanakar yatiyaskakiñaw yanaptʼiristamjja. Diosan arunakap ukham yatiyasajj kusisitaw jakasïta. Nayraqatajj kunanaktï yateqer masinakamajj jisktʼapkiristam ukanakar qhanañchtʼañatakiw wakichtʼasisma. Inas jupanakajj ¿kunatsa Diosar creyta? sasin jisktʼapjjeristam. Ukatakejja, Internetan jw.org cheqaruw mantasma. Ukanwa wayn tawaqonakatakejj walja yanaptʼanakajj utji. “¿Qué razones tengo para creer en Dios?” sat pʼeqeñchäwini mä hojas phoqantañatakejj utjarakiwa. w18.04 pág. 27 párrs. 10, 11

Marzo 29, domingo

Jichhajj wali mirantapjjam (Gén. 1:28).

Adanampi Evampejj qalltan librëpkchïnsa, janiw munañaparjampun sarnaqapjjañapäkänti. Jehová Diosajj mä qhawqha leyinakwa churäna, ukampis ukanakat yaqhepajj jupanakatak wakiskirïnwa. Sañäni, jakañatakejj samsupjjañapaw wakisïna, manqʼapjjañapänwa, ikipjjañapänwa ukat yaqha ukhamanakwa lurapjjañapäna. Ukampis ukanak lurasajj janis libre jakasipkaspa ukham janiw amuyapkänti. Jehová Diosajja, ukanak luras kusisit jakasipjjaspa ukwa munäna (Sal. 104:14, 15; Ecl. 3:12, 13). Jehová Diosajja, Adanampir Evampirojj aka oraqer phoqantapjjañapataki, kunatï oraqen utjki ukanak sum uñjapjjañapatakiw mayïna. ¿Uk lurañajj libre jakasiñatti jupanakar jarkʼäna? Janiwa. Antisas jupanakajj Diosan amtaparjam aka oraqpach mä paraisor tukuyañatakiw yanaptʼapjjaspäna, ukhamat taqe jaqenakajj wiñay jakasipjjañapataki (Sal. 127:3; Is. 45:18). Adanampi Evampitï Jehová Diosar istʼapjjaspäna ukhajja, wiñayatakiw wawanakapampejj kusisita jakasipjjaspäna. w18.04 págs. 4, 5 párrs. 7, 8

Marzo 30, lunes

Taqe khitinakatï wiñay jakañatak suma chuymanïpkäna ukanakajj creyentëjjapjjänwa (Hech. 13:48).

Jaqenakar pacienciamp uñjañäni ukhajja, janiw Biblian yatichäwinakapar jankʼak iyawsapjjañap suykañäniti. Amuytʼañataki, aka oraqen wiñayatakiw mä Paraison jakasjjañäni sasin Bibliajj yatichki ukjja, walja jaqenakajj janiw sum yatipkiti. Yaqhepajja, “jiwañampiw taqe kunas tukusjje” sasaw sapjje. Yaqhepasti, “suma jaqenakajj alajjpacharuw sarjjapjje” sasaw sapjjaraki. Mä jilatarojj ak lurañaw yanaptʼi. Nayraqatjja, Génesis 1:28 texto liytʼasajj “¿kawkinsa, ukat kunjam jakasiñassa Diosajj munäna?” sasaw utanir jisktʼi. Jilaparte jaqenakajja, “aka oraqen kusisit jakasiñaswa munäna” sasaw sapjje. Ukjjarusti, Isaías 55:11 texto liytʼasajja, “¿Diosan amtapajj pachpakïskpachati?” sasaw jilatajj utanir jisktʼaraki. “Jïsa, pachpakïskiwa” sasaw waljanejj sapjje. Tukuyañatakisti, Salmo 37:10, 11 texto liytʼasajja, “¿kunjamsa jaqenakajj jutïrin jakasipjjani?” sasaw jilatajj utanir jisktʼi. Ukhamatwa Diosan amtapajj pachpakïskatap amuyapjjañapataki waljanir yanaptʼawayi. w19.03 pág. 24 párrs. 14, 15; pág. 25 párr. 19

Marzo 31, martes

Jupar istʼapjjam (Mat. 17:5).

Jehová Diosajj Yoqapar istʼañaswa muni. Jesusajj Reinon suma yatiyäwinakap yatiyapjjañapatakiw arkirinakapar yatichäna, “amuyasipjjapunim” sasaw walja kuti amtayarakïna (Mat. 24:42; 28:19, 20). ‘Kʼullkʼu punknam mantañatakejj wal chʼamachasipjjañapataki’, janipun qarjtapjjañapatakiw chʼamañchtʼarakïna (Luc. 13:24). Maynit maynikam munasipjjañapasa, mayachtʼatäpjjañapasa, yatichäwinakaparjam sarnaqapjjañapas kunja wakiskirisa uksa, sumwa jupanakar qhanañchäna (Juan 15:10, 12, 13). Jesusan yatichäwinakapajj jichhürunakansa yanaptʼaskakistuwa. Jesusajj akham sänwa: “Kunatï cheqäki uka toqet saytʼasirinakajja, nayan arunakaj istʼapjjewa” sasa (Juan 18:37). ¿Kunjamsa Jesusar istʼatas uñachtʼaysna? “Maynit maynikam aguantasisipkakim, jumanakkamajj taqe chuyma perdonasipjjarakim” siski uka arunakar istʼasaw uñachtʼaysna (Col. 3:13; Luc. 17:3, 4). ‘Suma tiemponsa jan wali tiemponsa, taqe chuyma yatiyasaw’ uñachtʼayaraksna (2 Tim. 4:2). w19.03 pág. 10 párrs. 9, 10

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki