Junio
Junio 1, lunes
Taqe kuntï jumanakajj nayan sutij-jjaru alajjpachankir Awkir mayipkäta ukanakjja, jupajj chura[pjjätamwa] (Juan 15:16).
Jesusan uka arunakapajj walpun apostolonakar chʼamañchpachäna. Jupanakajj inas ukhajj uka arunak jan sum amuyapkchïnti, ukampis Jesusan jiwañapajj jakʼankjjänwa. Ukampis apostolonakajj janiw jan yanaptʼani uñjasipjjañapäkänti. Jehová Diosajja, Reinopat yatiyapjjañapatakejj jankʼakiw kunatï wakiskäna ukarjam yanaptʼäna. Uka qhepatjja kunjamsa Jehová Diosajj mayisitanakap istʼäna ukjja apostolonakajj uñjapjjänwa (Hech. 4:29, 31). Jiwasanakarojj ukhamarakiw Diosajj oracionanakas istʼistu. Jan qarjtas yatiyaskakiñäni ukhajja, Jesusan amigopäñäniwa. Jehová Diosasa, yanaptʼa munkañäni ukhajj oracionanakas jankʼakiw istʼistani (Filip. 4:13). Ukham istʼatapat walpun Jupar yuspärtanjja, Jesusas amigoparjamaw uñjarakistu, ukatsa yuspäraraktanwa. Ukanakaw achunak achoqaskakiñatakejj chʼam churistu (Sant. 1:17). w18.05 pág. 21 párrs. 17, 18
Junio 2, martes
Maynit maynikam purapat chʼamañchtʼasipjjañäni, Diosan urupan jakʼankjjatap yatisajj jukʼamp uk lurapjjañäni (Heb. 10:25).
Hebreo cristianonakajja, phesqa maranakatwa ‘Jehová Diosan jachʼa urupa’ Jerusalén markjjar purinir uñjapjjañapäna, mä arunjja uka markan tʼunjäwipajj jakʼankjjatapwa amuyapjjañapäna. Jesusajj arskäna uka señalanak phoqasiskatap amuyasajja, uka markat sarjjapjjañapänwa (Hech. 2:19, 20; Luc. 21:20-22). Diosan uka urupajj 70 maranwa purinïna, uka maranwa romanonakajj Jerusalén marka tʼunjapjjäna. Jichhürunakanjja, Jehová Diosan jachʼa ajjsarkañ urupajj kunja jakʼankisa uk sum yattanjja (Joel 2:11). Kuntï Sofonías 1:14 qellqatan siski ukas jichhürunakanwa phoqasiski, ukan akham siwa: “Jakʼankiwa Tatitun khä jachʼa urupajja. ¡Jakʼankiwa uka urojj, jankʼakiw purinirakini!” sasa. Ukatwa Pablojj akham ewjjtʼistu: “Mayninakajj kunjamäsipkisa ukjja amuyapjjapuniñäni, ukhamat munasiñasa wali suma luräwinakasa jukʼamp utjañapataki” sasa (Heb. 10:24). Mä arunjja, jilat kullakanakajj kunjamäsipkisa uk amuyañasapuniwa, ukhamatwa jupanakar chʼamañchtʼañäni. w18.04 págs. 20, 21 párrs. 1, 2
Junio 3, miércoles
Chʼamani saytʼasim, jan ajjsaramti, janirak mayjtʼasimsa. Naya Tatitu Diosamaw jumampïskä kawkharutï sarkäta ukkhanakana (Jos. 1:9).
Israelitanakajj Suma Oraqer mantañampïsipkäna ukhaw Jehová Diosajj uka arunak Josué chachar säna. Diosajj janiw yaqhep servirinakaparuk chʼamañchtʼkänti, jan ukasti markpacharuw chʼamañchtʼarakïna. Sañäni, judionakajj Babilonia markan katuntatäpkäna ukhajja, chʼamañchtʼatäñwa munapjjäna. Uk yatisajja, Jehová Diosajj jupanakar akham sänwa: “Jan ajjsaramti, nayaw jumampïskta, jan ajjsaramti, nayäsktwa juman Diosamajja. Nayaw chʼamañchaskäma, nayarakiw yanapaskäma, atipjiri amparajjampirakiw uywaskäma” sasa (Is. 41:10). Nayrïr patak maranakan jakir cristianonakarojj ukhamarakiw Jehová Diosajj chʼamañchtʼäna, jiwasarus chʼamañchtʼarakistuwa (2 Cor. 1:3, 4). Jehová Diosajj Yoqaparus chʼamañchtʼarakïnwa. Bautisaskäna ukhajja, alajjpachat mä aruw akham sasin istʼasïna: “Jupajj Wawajawa, wali munatawa, nayajj wal jupat kusista” sasa (Mat. 3:17). Uka arunakajja, Jesusarojj walpun aka oraqenkaskäna ukhajj chʼamañchtʼpachäna. w18.04 pág. 16 párrs. 3-5
Junio 4, jueves
Aski ukhamarak ñanqha yatiñ churir qoqatjja janiw manqʼätati (Gén. 2:17).
Yaqhep jaqenakajja, Diosajj Adanar maykäna ukajj janiw libre jakasiñapatak yanaptʼkänti sasaw sapjje. Ukampis ukajj janiw cheqäkiti. Kunsa maynejj lurani uk ajlliñampi kunatï walïki jan walïkaraki uk ajlliñatak derechonïñampejj janiw pachpäkiti. Adanampi Evampejj Diosarojj istʼapjjaniti janicha ukwa ajllipjjañapäna. Ukampis Diosakiw kunatï walïki jan walïkaraki uk amtañatak derechoni. Ukatwa “askimpi ñanqhampi yatiñ churir qoqa” Edén jardinan usküna (Gén. 2:9). Jehová Diosajja, janiw qoqat manqʼapjjätati sasinjja, kunatsa libre jakasiñatakejj Jupar istʼapjjañapajj wakisïna, ukwa Adanampir Evampir yatichaskäna. Supayar istʼasajja, ¿cheqapunit Adanampi Evampejj jukʼamp librëjjapjjäna? Janiwa. Munañaparjam sarnaqañ munasajja, cheqpach libre jakasiñwa aptʼasipjjäna. w18.04 págs. 5, 6 párrs. 9-12
Junio 5, viernes
Wali llakitäpjjäna ukapachajja, jupajj wal llakisirakïna (Is. 63:9, NM).
Jehová Diosajja, servirinakapajj tʼaqesipki ukhajj janiw jupanakat aleqak sinttʼaskiti, jan ukasti, yanaptʼiwa. Israelitanakajj Egipton esclavöpjjäna ukhajj kunja llakitäpjjänsa uk Diosajj uñjaskänwa, ukatwa jupanakar qhespiyäna. Moisesar akham sänwa: ‘Nayajj sumwa uñjta, kunjamtejj markajajj tʼaqesiski ukjja. Arnaqasitanakapsa istʼaraktwa. Nayajj sum yatta tʼaqesitanakapjja. Ukatwa egipcionakan amparapat qhespiyañatak jutaskta’ sasa (Éx. 3:7, 8). Diosajj sinttʼasiñatwa israelitanakar qhespiyäna. Walja maranak qhepat Suma Oraqenkjjapjjäna ukhajja, enemigonakapaw jupanak contra saytʼapjjarakïna. ¿Kunsa Diosajj lurpachäna? Bibliajj akham siwa: “Diosasti jupanakatjja khuyaptʼayasïnwa tʼaqhesisa sarnaqapjjatanakap uñjasa, ukhamarak arnaqasipjjatanakap istʼasinjja” sasa. Jupanakat sinttʼasisajja, mayampiw Diosajj juezanakar khitasajj enemigonakapat qhespiyäna (Juec. 2:16, 18). w19.03 pág. 15 párrs. 4, 5
Junio 6, sábado
¿Mä taykajj wawanakapat armasispati, munasiñaps janirakit churkaspa? Inas uka taykajj armaschispa, ukampis nayajj janipuniw jumat armaskäti (Is. 49:15).
Nayrïr pä mandamientonakajj ‘Jehová Diosarukiw yupaychapjjäta, janiw idolonakar yupaychapjjätati’ sasaw säna (Éx. 20:3-6). Uka mandamientonakajj janiw Jehová Diosan askipatakïkänti, jan ukasti, israelitanakan askipatakïnwa. Kunapachatï yaqha markankir diosanakar yupaychapjjäna ukhajja, jan walinakanwa uñjasipjjäna. Maysa toqetjja, Diosajj jupat jan jitheqtiri, cheqaparjam sarnaqeri israelitanakarojj bendisïnwa (1 Rey. 10:4-9). “Diosan serviripätwa” sasin sapki ukanakat yaqhepajja, janiw Diosan leyinakaparjam sarnaqapkiti, jilat kullakanakarus wal tʼaqesiyapjje, Diosajj janiw ukanakat juchanïkiti. Jupajj wal munasistu, jan cheqaparjam uñjapkistu uksa sum yatiraki. Tʼaqestan ukhajja, mä taykajj wawapat sinttʼaski ukat sipansa jukʼampwa Diosajj jiwasat sinttʼasi. Inas Jupajj jan walinak lurasin jan arrepentisipki ukanakar ukaratpach jan castigkchiti, ukampis horasaparuw jupanakar castigani. w19.02 pág. 22 párrs. 13-15
Junio 7, domingo
Jan nayan munañajarjamajj luraspanti, jan ukasti munañamarjam luraspan (Luc. 22:42).
Jesusan jiwatap amtañataki mä qhawqha semananak nayrajja, kunjamsa Jesusat yateqassna, jiwas layku jiwasin kunjamsa humilde chuymanïtap uñachtʼayäna uka toqenakatwa tantachäwinakan yateqtanjja. Taqe ukanakajja, jupjam humilde chuymanïñataki, jan walin uñjaskasas Diosan munañap lurañatakiw yanaptʼistu. Niya jiwañap jakʼäjjäna ukhajj kunanakas pasäna uk amuytʼañäni. Kunjamsa enemigonakapajj jiskʼachapjjani, jawqʼjapjjani, jiwayapjjani uk Jesusajj yatkchïnsa, janiw jiwañ ajjsarkänti (Mat. 20:17-19). Ukatwa jiwañap jakʼäjjäna ukhajj Getsemaní sat lugaran apostolonakapar akham säna: “Sartapjjam, jin sarjjapjjañäni, nayar aljantirejj jakʼankjjewa” sasa (Mat. 26:36, 46). Ukat armantat walja jaqenakajj katuntir jutapjjäna ukhajja, jan ajjsarasaw Jesusajj nayraqatar chellqtasajj khitïnsa uk jupanakar säna, ‘apostolonakajar khitjjapjjamʼ sasaw soldadonakar sarakïna (Juan 18:3-8). Ukham lurasajj jan ajjsarirïtapwa uñachtʼayäna. Jichhürunakanjja, ukhamarakiw ajllit cristianonakasa yaqha ovejanakas jan ajjsarirïñatak chʼamachastanjja. w19.01 págs. 27, 28 párrs. 7, 8
Junio 8, lunes
Llampʼu chuymam[pi] sarnaqapjjam (Sof. 2:3).
Mä cuadro pintañatakejj kunayman coloranakaw munasi. Llampʼu chuymanïñatakejj ukhamarakiw humilde chuymanïña, istʼasirïña, suma chuymanïña, jan ajjsarirïñajj munasi. Humilde chuyman jaqenakakiw Diosar istʼapjje, munañaparjamas sarnaqapjje. Jehová Diosajj suma chuymanïsna ukwa muni (Gál. 5:22). Ukampis Diosan munañaparjam sarnaqtan ukhajja, Supayajj wal colerasi. Ukatwa humilde chuymanïkstansa suma chuyman jaqëkstansa, akapachankir jaqenakajj uñisipjjestu (Juan 15:18, 19). Ukatwa jan ajjsarirïñasa. Jan llampʼu chuymanïpki uka jaqenakajj jachʼa jachʼa tukuri, wali coleriri ukhamäpjjewa, janiw Diosarus istʼapkiti. Supayajj ukhamawa. Ukatwa llampʼu chuymaninakar uñisi, jupanakajj suma sarnaqatapampiw jan sinttʼasirïtapsa kʼarïtapsa uñachtʼayapjje. Supayajj kuns parlaskpan jan ukajj luraskpan, janipuniw llampʼu chuyman jaqenakarojj Jehová Diosat apaqkaniti (Job 2:3-5). w19.02 págs. 8, 9 párrs. 3-5
Junio 9, martes
Jan ajjsaramti, nayäsktwa juman Diosamajja (Is. 41:10).
Medopersa ejercitow Babilonia markar katuntañapäna, ukatwa Babiloniankir jaqenakajj wal ajjsarayasipjjañapäna, uk Jehová Diosajj yatïnwa. Uka ejército toqew Jupajj markapar qhespiyäna (Is. 41:2-4). Babilonionakasa yaqha markankir jaqenakasa, enemigonakapan jakʼachasinipjjatap uñjasajja, “chʼaman saytʼasim” sasaw maynit maynikam chʼamañchtʼasipjjäna. Jarkʼaqatäñatakejja, yaqha diosanakwa lurasipjjarakïna (Is. 41:5-7). Ukañkamajja, Jehová Diosan aka arunakapaw markapar chuymachtʼäna: ‘Istʼam Israel, [yaqha markanakat sipansa] jumaw nayan servirijätajja’ sasa. Jan llakisipjjañapatakejja, “nayäsktwa juman Diosamajja” sasaw sarakïna (Is. 41:8-10). Ukham sasajja, jupanakat jan armasitapwa Diosajj jupat jan jitheqtir judionakar amtayäna. Ukatjja, ‘nayaw uñjasipkäma, qhespiyapjjarakïma’ sasaw sarakïna. Uka arunakajj Babilonian katuntat judionakar wal chʼamañchtʼpachäna (Is. 46:3, 4). w19.01 pág. 4 párr. 8
Junio 10, miércoles
Mä aruw alajjpachat istʼasïna, akham siri: “Jumajj Wawajätawa, wali munatätawa, nayajj wal jumat kusista” sasa (Mar. 1:11).
Jehová Diosajj kimsa kutiw alajjpachat parläna. Kunapachas nayrïr kuti parlanïna ukajj Marcos 1:9-11 texton qellqatawa. Jupajj akham sänwa: “Jumajj Wawajätawa, wali munatätawa, nayajj wal jumat kusista” sasa. Jehová Dios pachpat uka arunak istʼañajj walpun Jesusar kusisiypachäna. Jehová Diosan uka arunakapajj akanakwa uñachtʼayaskäna: 1) Jesusajj Diosan Yoqapawa, 2) Jehová Diosajj wal Yoqapar munasi, 3) Diosajj wal Yoqapat kusisiraki. ¿Kunatsa Jehová Diosajj “Jumajj Wawajätawa” sispachäna? Jesusajj alajjpachankkäna ukhajja, Jehová Diosan wawanakapat maynïrëjjänwa. Ukampis aka oraqer jutasin bautisaskäna ukhajja, espíritu santomp ajllitäjjarakïnwa. Diosan ajllitapjamajja, ukhat uksaruw Jesusajj Diosan uttʼayata Reyïñataki, ukhamarak jachʼa jilïr Sacerdotëñatak alajjpachar kuttʼañ suyjjäna (Luc. 1:31-33; Heb. 1:8, 9; 2:17). Ukatwa Jesusajj bautisaskäna ukhajja, “jumajj Wawajätawa” sasin Jehová Diosajj säna (Luc. 3:22). w19.03 pág. 8 párrs. 3, 4
Junio 11, jueves
[Jehová Dios] contrajja janiw yatiñasa kunäjjeti (Prov. 21:30, Aymar Biblia).
Nayra tiempotpachaw jan wali ewjjtʼanakajj utjäna. Nayraqatajja, Supayaw jaqenakarojj jan wali ewjjtʼanak churäna. Evarojja, esposomampitï munañanakamarjam jakapjjäta ukhajj jukʼamp kusisitäpjjätawa sasaw säna (Gén. 3:1-6). Cheqas Supayajj jupa pachpatakwa llakisïna. Adanasa, Evasa, jupanakat jutir wawanakas Diosar istʼañat sipansa juparu istʼapjjaspa, servipjjaspa ukwa Supayajj munäna. Ukampis Jehová Diosaw chacha warmjam sum jakasiñsa, mä suma jardinsa, jan juchani cuerpsa wiñay jakasipjjañapatak churäna. Ukampis Adanampi Evampejj janiw Diosar istʼapkänti, ukatwa Jupampejj jan sum apasjjapjjänti. Ukham jan istʼasipjjatapatjja, jan walinakanwa uñjasipjjäna. Chuymankipstasajj jiwjjapjjänwa, kunjamtï khuchoqat mä panqarajj wañsusin jiwjje ukhama. Wawanakapas ukhamarakiw uka jucha laykojj tʼaqesipjje (Rom. 5:12). Ukham jan walinakan uñjaskasasa, jilaparte jaqenakajj janiw Diosar istʼapkiti, munañaparjamakiw sarnaqasipki (Efes. 2:1-3). Ukham sarnaqasajj jan walinakanwa uñjasipjje, kunjamtï jichhürutak ajllita textojj siski ukhama. w18.12 pág. 20 párrs. 3, 4
Junio 12, viernes
Janiw wali yatiñan jaqenakan yatichat arunakapampejj parlktanti, jan ukasti espíritu santon yatichat arunakampiw parltanjja. Diosat parlktan ukhajja, espíritu santot katoqktan uka arunakampiw qhanañchtanjja (1 Cor. 2:13).
Apóstol Pablojj suma yatichata chʼikhi jaqënwa, pä arunak parlañwa yatïna, inas jukʼamp arunak parlañ yatchïna (Hech. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Ukhamäkchïnsa, janipuniw akapachankir jaqenakan amuyuparjam kuns lurirïkänti, jan ukasti Diosan Aruparjamaw taqe kuns lurirïna (Hech. 17:2; 1 Cor. 2:6, 7). Ukatwa Diosan arunakap yatiyasajj wali kusisitäna, wiñay jakañwa suytʼarakïna (2 Tim. 4:8). Jehová Diosan amuyupajj akapachankir jaqenakat sipan wali jilankiwa, ukat janiw pächasktanti. Ukhamajj kuntï Jupajj siskistu ukarjam lurañäni ukhajja, kusisitäñäniwa, sumarakiw jakasiñäni. Ukampis Jehová Diosajj janiw jupjam amuyañasatakejj obligkistuti. Ni “suma phoqeri amuyasir esclavo[sa]” ni jilïr irpirinakas obligkistuti (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24). Cheqas sapa mayniw Jehová Diosjam amuyañatakejj chʼamachasiñapa. w18.11 págs. 20, 21 párrs. 12, 13
Junio 13, sábado
Jachañasa, tʼaqhesiñasa [...] tukusjjaniwa (Is. 35:10).
Israelitanakajj markapar kuttʼanjjapjjañapäna ukhajja, sumankañanwa jakasipjjañapäna, janiw animalanakarusa ni jan wali jaqenakarus ajjsarapjjañapäkänti. Wawanakasa jilïr jaqenakas sumakiw jakasipjjañapäna (Is. 11:6-9; 35:5-10; 51:3). Uka profeciajj uka tiempon phoqasïnwa. Ukampis Isaías profetajj akham sarakïnwa: “Kunjämatejj umajj qʼal phoqhantejja ukhamarakiw Tatitun yatiñapajj taqe markpacharu [jan ukajj aka oraqpacharu] phoqhantani” sasa. Isaías profetan arunakaparjamajja, Babiloniat kuttʼanirinakajj janiw animalanakarusa ni jaqenakarus ajjsarapkänti. Walja uma utjatapatjja, oraqejj wal achoqarakïna, kunjamtï Edén jardinan achoqkäna ukhama (Gén. 2:10-14; Jer. 31:12). Ukampis ¿uka arunakajj uka tiemponakti phoqasiñapäna? Janiwa. Juykhunakasa, oqaranakasa, suchunakas qollatäjjaniwa sasaw uka profeciajj saraki. Markapar kuttʼir israelitanakajj janiw ukham qollatäpkänti. Ukhamajja, uka arunakajj jutïrinwa phoqasiskani. w18.12 pág. 5 párrs. 11, 12
Junio 14, domingo
Cheqa yatichäwinakarjam sarnaqa[sipkakim] (3 Juan 3).
Kunatï cheqäki ukarjamajj wiñayaw sarnaqañäni. Ukampis ¿kunas ukarjam sarnaqaskakiñatakejj yanaptʼistaspa? Bibliat jan jaytas yatjjatañatakisa, yatjjatktan uka toqet lupʼiñatakis tiempo apstʼasiskakiñasawa. Jukʼamp yatjjatañäni ukhajja, jukʼampiw cheqa yatichäwinakar munasiñäni, janipuniw aljañsa munkañäniti. Ukampis janiw aleqak yatjjatañasäkiti. Proverbios 23:23 textojj akham siwa: “Alasim cheqa kankaña, ukhamarak yatiñ kankañsa, ukatsti yatichäwimpi, amuytʼañampjja jan aljamti” sasa. ‘Yatiñ kankañ’ alaña siski ukajj kuntï yateqktan ukarjam sarnaqaña sañwa muni. Kunapachatï amuytʼasirïñ yateqtan ukhajja, kuntï yateqktan ukajj kunjamsa jakäwisan yanaptʼistaspa ukwa amuytanjja. Awisajja, Biblian yatichäwinakapajj kuna jan wali luräwinaksa jaytañasa ukwa amuytʼayistu, ukhamatwa cheqañchistu, jan ukajj yatichistu. Bibliajj cheqañchistu ukhajja, jankʼakiw ukarjam sarnaqañatak chʼamachasiñasa. Uka cheqañchäwejj jan ukajj yatichäwejj qollqet sipans jukʼamp valoraniwa sasaw Bibliajj yatichi (Prov. 8:10). w18.11 pág. 9 párr. 3; pág. 11 párrs. 13, 14
Junio 15, lunes
Kunatï cheqäki uk alasim ukat jan aljamti (Prov. 23:23, NM).
¿Kunas jiwasatakejj taqe kunat sipansa jukʼamp valorani? ¿Kunatï jukʼamp valoranïki uk menos valoranimpejj cambiaksnati? Jehová Diosan servirinakapatakejj uka jisktʼar qhanañchañajj janiw chʼamäkiti. Jiwasatakejj Diosamp sum apasiñaw taqe kunat sipansa jukʼamp valorani, janipuniw uk kunampis cambiyksnati. Biblian yatichäwinakapsa ukhamarakiw wali valoranit uñjtanjja, ukaw alajjpachankir Awkisampi suma amigöñatak yanaptʼistu (Col. 1:9, 10). Suma Yatichiri Jehová Diosajj kunanaksa Arup toqe yatichistu, uk amuytʼañäni. Jupajja, kunas sutipajja, kamsañsa sutipajj muni, kunjam Diosasa, kunjamsa munasiñat jiwas layku Yoqap loqtatayna ukanakwa Biblian yatichistu. Ukatjja, Jesusajj Reinopanwa apnaqani, aka oraqenwa Paraison jakasiñäni ukanakatwa qhanañchistu. Kunjamatsa sum jakassna, aruparjamas sarnaqsna uksa yaticharakistuwa. Taqe ukanakajj jiwasatak wali valoraniwa, ukanakajj Luririsaru jukʼamp jakʼachasiñataki, jakäwisan kusisita jakasiñatakiw yanaptʼistu. w18.11 pág. 3 párrs. 1, 2
Junio 16, martes
Jan jumanakpurajj kʼarintasipjjamti (Col. 3:9).
Kʼarisirinakajj janiw kunsa Jehová Diosar imtʼapkaspati, “Diosatakejj taqe kunas uñjkañawa, wali qhanarakiwa” (Heb. 4:13). Sañäni, Ananías, Safira sat cristianonakarojj Supayaw Diosar engañjapjjañapatak amtayäna. Oraqep aljasajja, taqpach aljat qollqsa apostolonakar churapkaspa ukhamwa amuyayapjjäna, ukampis janiw taqpach churapkänti. Uka chacha warmejj jilat kullakanak nayraqatan suma jaqet uñjatäñwa munapjjäna, wali wajjtʼasir chuymanïpkaspas ukhamwa uñjayasiñ munapjjarakïna. Jehová Diosajj kʼarisipjjatap uñjaskänwa, ukatwa jupanakar castigäna (Hech. 5:1-10). ¿Jehová Diosatakejj kʼarisiñajj walikïskiti? Jan wali amtampi kʼarisirinakatï jan arrepentisipkani ukhajja, Supayjamarakiw ‘ninampi azufrempi aqaskir qotar jaqontatäpjjani’. Mä arunjja, wiñayatakiw jiwayatäpjjani (Apoc. 20:10; 21:8; Sal. 5:6). Jehová Diosajj janiw ‘jaqenakjam kʼarïkiti’. Cheqas Diosajj ‘janipuniw kʼariskaspati’ (Núm. 23:19; Heb. 6:18). Biblianjja ‘kʼari parlañanakarojj’ uñisiwa sasaw qhanañchi (Prov. 6:16, 17). Diosampi suma uñjatäñatakejj kunatï cheqäki ukpunwa parlañasa. w18.10 pág. 8 párrs. 10-13
Junio 17, miércoles
Ukanakatjja lupʼiskakim (1 Tim. 4:15).
Kʼari religionan mä fiestap lurañatakis jefesajj qollqe maykistaspa ukham sañäni, ¿kunsa ukhajj lursna? Ukhaman uñjasiñ suyañat sipansa, ¿janit jichjatpach amuytʼasiñajj wakiskaspa? Ukham lurasajja, kunatï Jehová Diosar kusisiyki ukwa lurañäni, parlarakiñäni. Akatjamat usuntasina, jan ukajj chijir purtʼasisin hospitalar pursna ukhajja, kunsa Diosat jan jitheqtañatakejj lursna uka toqet janiräkipan amuytʼañajj wali wakisirïspawa. Cheqas janiw khitis wilsa ni wilajj pusir jaljaski (glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas, plasma) ukanakampi uchayasiñsa munktanti (Hech. 15:28, 29). Ukampis doctoranakatï wilasamp yaqhanak lurañ munapjjani ukhajja, jiwasaw lurapjjaniti janicha uk amtjjañasa. Ukatakejj kunsa Diosajj uka toqet amuyi ukwa Biblian yatichäwinakaparjam amuytʼañasa. Cheqas ukjja janiw hospitalan usuntatäjjtan, jan ukajj ‘jankʼakiw amtañama’ sapkistani ukhakejj amtañasäkiti, jan ukasti jichjatpachaw uka toqet sum yatjjatañasa, mä documentsa lurañasa, jan ukajj doctorampis parlañasaraki. w18.11 pág. 24 párr. 5; pág. 26 párrs. 15, 16
Junio 18, jueves
Khititejj nayar istʼkitani ukajja, sumankañanwa jakasini (Prov. 1:33).
Jehová Diosajj mä awatirïkaspas ukhamaw wali munasiñampi uñjistu. Jan walinakatsa uñisirinakasatsa kunaymaninakatwa jarkʼaqarakistu. Taqe ukanak yatiñajj akapachan jan ajjsarayasiñatakiw yanaptʼistu, kunattejj akapachajj niya tukusiñampïskiwa. Niya puriniñampïski uka wali tʼaqesiñ tiemponjja, Diosajj yanaptʼaskakistaniwa (Apoc. 7:9, 10). Ukhamajja, wayn tawaqöstansa, chuymankipstatästansa, usutästansa, usurnukstatästansa, jan ukajj kʼumaräskstansa, uka tiempo purinini ukhajj janiw ajjsarayaskañäniti. Antisas Jesusan aka arunakapwa amtañäni, jupajj akham sänwa: “Jumanakajj cheqaki saytʼasipjjam, pʼeqsa waytapjjarakim, salvasiñanakamajj jakʼankjjewa” sasa (Luc. 21:28). Ukhamajj Magog markat Gog sasin uñtʼatäki, mä arunjja, wali chʼamani mayachtʼat markanakajj Diosan markap contra saytʼapkani ukhajja, Diosarojj confiyaskakiñäniwa (Ezeq. 38:2, 14-16). Ukapachanjja, ¿kunatsa jan sint llakiskañäni? Jehová Diosajj jichhakamas pachpakïskiwa, ukatwa jan llakiskañäniti. Jupajj munasiñatwa qhespiyistani (Is. 26:20). w18.09 págs. 26, 27 párrs. 15, 16
Junio 19, viernes
Jumajj wali jila alanïtawa, nayasti wal munassma (Is. 43:4).
Uka arunakajj walpun israelitanakar chʼamañchtʼpachäna. Jehová Diosajj sapa mayniruw munasistu, wali valoranit uñjarakistu uk janipun armañäniti. Bibliajj akham siwa: “¡Jupajj taqe chʼamaniwa, juparakiw qhespiyätam! Diosasti jumar uñjasinjja kusisiniwa” sasa (Sof. 3:16, 17). Diosan servirinakapajj kuna jan walinakansa uñjaskchiñänejja, jan aynachtʼañatakejj Jupaw yanaptʼistani, chʼamañchtʼarakistani. Isaías libron akham siwa: “Jupaw jumanakarojj manqʼayapjjarakïtam, amparaparuw ichusipjjätam, qonqorinakapjjar qontʼayasarakiw munartʼasipjjätam. Kunjämatejj mä taykajj wawaparojj chuymachejja, ukhamarakiw nayajj jumanakarojj chuymachapjjäma” sasa (Is. 66:12, 13). Uka arunakajj chuymar purtʼkiriwa. Mä munasir taykajj wawapar ichjjartʼasi, jupamp anattʼasi ukhajja, wawajj wal kusisi. Jehová Diosajj uka munasir taykjamarakiw wal munasistu, wali valoranit uñjarakistu, uk janipun armapjjañäniti (Jer. 31:3). w18.09 pág. 13 párrs. 6, 7
Junio 20, sábado
¿Khitisa aski chuymampi churañ muni Tatitutakejja? (1 Crón. 29:5).
Nayra Israel markanjja, kunayman luräwitakiw yanaptʼirinakajj munasïna (Éx. 36:2; Neh. 11:2). Jichhürunakanjja, ukhamarakiw jiwasajj tiemposampi, qollqesampi, chʼamasampi jilat kullakanakarojj yanaptʼaraksna. Ukham yanaptʼasajja, wali kusisitäñäniwa, walja bendicionanakwa katoqarakiñäni. Khitinakatï Jehová Diosan markapatak trabajipki ukanakajja, walja amigonakwa jikjjatapjje. Margie kullakat parltʼañäni, jupajj 18 maranakaw Tantachasiñ Utanak luraski ukan yanaptʼawayi. Uka maranakanjja, walja tawaq kullakanakaruw ukan trabajiñ yatichawayi. ‘Ukham yanaptʼañajj wali askiwa, Diosar serviñanjja, purapatwa chʼamañchtʼasipjjta’ sasaw jupajj saraki (Rom. 1:12). Margie kullakajj llakinakan uñjasïna ukhajja, uka amiganakapaw jupar wal chuymachtʼapjjäna. ¿Jiwasajj Tantachasiñ Utanak lurapki ukana jan ukajj yaqha ukhamanakan yanaptʼawaytanti? w18.08 págs. 25, 26 párrs. 9, 11
Junio 21, domingo
Jan khitis jumarojj waynäskatam laykojja jiskʼachpanti. Antisas parlatamasa, sarnaqatamasa, munasiñamasa, Diosar confiyatamasa, qʼoma sarnaqatamasa, Diosar taqe chuyma servirinakatakejj yateqaskañäpan (1 Tim. 4:12).
Pablojj uka arunak qellqkäna ukhajja, Timoteojj mä 30 jila maranïpachänwa. Ukhamäkchïnsa, walja lurañanakwa Timoteojj katoqäna. ¿Kunsa ukat yateqsna? Pablojj mä amtampis Timoteor ewjjtʼkchïnjja, wayna jilatanakarojj janipuniw waynäskatap laykojj jiskʼachañasäkiti. Maysa toqet ak amtañasarakiwa, Jesusajj 30 jila maranïskäna ukhaw Diosan arunakap aka oraqen yatiyäna. Yaqhep cheqanakanjja, janiw waynanakarojj añch respetapkiti. Jakasktan ukantï ukhamächejja, waynanakar congregacionan yanapiripata, jan ukajj jilïr irpirit uttʼayasiñapatak jarkʼapjjaspawa, mä arunjja, recomendañ pächasipjjaspawa. Ukampis jilïr irpirinakajj ak amtapjjañapa: mä jilatajj qhawqha maranipunis congregacionan yanapiripatsa, jan ukajj jilïr irpiritsa serviñ qalltaspa uk janiw Bibliajj siskiti (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9). w18.08 págs. 11, 12 párrs. 15, 16
Junio 22, lunes
Wali yatiñan tukuri jaqenakan amuyunakap[jja] jan istʼamti (1 Tim. 6:20).
Suma amtanakar puriñatakejj mä yatiyäwejj cheqati janicha uk sumwa yatjjatañasa. Ukatakejj kuntï liykañäni ukanak sumwa ajlliñasa (Filip. 4:8, 9). Janiw Internetan jan confiykay yatiyäwinak utjki ukanak uñchʼukisasa, ni jan sum yatjjatasin mensajenaka jan ukajj correo electrónico qellqapki ukanak liyisasa tiempo aptʼasiñasäkiti. Yamas Dios contra saytʼiri jaqenakajj (apóstatas) Internetan qellqapki uka cheqanakarojj janipuniw mantañasäkiti. Jupanakajj Biblian cheqa yatichäwinakap qʼewjayasaw Diosan markapar tʼaqanoqtayañ munapjje. Cheqas jan sum yatiski uka yatiyäwinakar istʼañajj jan wali amtanakaruw puriyistaspa. Uka yatiyäwinakajj janiw mayjtʼaykitaniti sasajj janipuniw amuyañasäkiti. Moisesajj jakkäna uka tiemponjja 12 uñaqerinakaruw Suma Oraqer khitasïna. Ukampis jupanakat tunkanejja, jan wali yatiyäwinakampiw kuttʼanipjjäna (Núm. 13:25-33). Uka ajjsarkañ yatiyäwinak istʼasajja, israelitanakajj wal jachapjjäna (Núm. 14:1-4; 6-10). Jehová Diosar confiyañat sipansa, jan ukajj uka toqet sum yatjjatañat sipansa, jan amuytʼasisaw jan wali yatiyäwinakar creyipjjäna. w18.08 pág. 4 párrs. 4, 5
Junio 23, martes
Jan engañayasipjjamti. Jumanakatejj jan wali jaqenakampi chikachasipjjätajja, kuna suma luräwinaktï lurasipkta ukjja armasjjapjjätawa (1 Cor. 15:33).
Jila parte jaqenakajj suma chuymanïsipkiwa, jan Testigöpki ukanakas janirakiw taqenejj jan walinak lurapkiti. Ukhamajj ¿jupanakan amigopäñajj walikïskaspati? Akham jisktʼasiñasawa: “¿Jupanakajj Jehová Diosamp sum apasiñatak yanaptʼapjjetaniti? ¿Kunjam chuymanïpjjesa? ¿Kuna toqenakatsa parlapjje? ¿Jichhak mistki uka isinakata, kusistʼañanakata, qollqeta, kuna aparatonakatï utjki ukanakatti parlapjje? ¿Mayninakat jan walinakti parlapjje, jan ukajj jan wali arunakampit sawkasipjje?” sasa. Jesusajj akham sänwa: “Mä jaqejja, kunatï chuymapan phoqantatäki ukwa parlaraki” sasa (Mat. 12:34). Chikachasktan ukanakatï Jehová Diosamp sum apasitas aptʼasiyirjamächi ukhajja, janiw añch chikachasiñasäjjeti, jan ukajja janiw jupanakamp parlañasäjjeti (Prov. 13:20). w18.07 pág. 19 párr. 11
Junio 24, miércoles
Moisesajj cheqpachansa llampʼu chuymani jaqënwa akapachanjja (Núm. 12:3).
Moisesajj 80 maranëjjäna ukhajja, Egipto markatwa israelitanakarojj jan esclavöjjapjjañapatak irpsuniñapäna, ukwa Jehová Diosajj mayïna (Éx. 3:10). Ukampis Moisesajj Diosar akham sänwa: “Nayajj janiw suma parlirïkti” sasa. Diosajj pacienciampiw Moisesar uñjäna, milagronak lurañapatakiw chʼam churarakïna. Cheqas Bibliarjamajja, Moisesaw nayrïr kutejj taqe jaqenakat sipans Diosat uka chʼam katoqäna (Éx. 4:2-9, 21). Jehová Diosajj kuntï siskäna uk lurañapatakejj ajjsarayasaw Moisesampejj istʼayasispäna. Ukampis Diosajj janiw uk lurkänti, jan ukasti, munasiñampi pacienciampiw uka humilde serviriparojj jan ajjsarañapatak yanaptʼäna. ¿Jehová Diosan ukham luratapajj Moisesar yanaptʼpachänti? Yanaptʼänwa. Moisesajj qhepat wali sumwa Diosan markapar pʼeqtʼäna. Kunjamtï Diosajj jupat khuyaptʼayaskäna, pacienciampis uñjkäna, ukhamarakiw jupajj mayninakar uñjäna. ¿Kunampsa uka sarnaqäwit yateqaraksna? Jiwasanakatï mayninakjjar mä jukʼa munañanïstan ukhajja, Jehová Diosjamarakiw mayninakat khuyaptʼayasiñasa, munasiñampisa pacienciampis uñjañasa (Col. 3:19-21; 1 Ped. 5:1-3). Jiwasatï Jehová Diosata, Jesucristot yateqasiñatak chʼamachasiñäni ukhajja, jilat kullakanakasajj janiw jiwasamp parlañ ajjsarapkaniti, maysa toqetjja, jupanakarojj chʼamañchtʼañäniwa (Mat. 11:28, 29). w18.09 págs. 24, 25 párrs. 7-10
Junio 25, jueves
¡Kunj munkayasa jilanak pur mä wawak suman jakasiñajja! (Sal. 133:1).
¿Congregacionan jukʼamp mayachtʼatäñataki yanaptʼañatakejj chʼamachassnati? Ukham luraskstan ukhajj walikiwa. Ukampis jukʼamp yanaptʼañatak chʼamachasiskaksnawa (2 Cor. 6:11-13). Kawkjantï jakasktan ukanjja, ¿kunjamsa mä qhanjam qhantaskakiñatakejj jukʼamp chʼamachasiraksna? Utas jakʼankirinakarutï munasiñäni ukhajja, inas jupanakajj Diosat jukʼamp yateqañ munapjjchispa. Ukatwa akham jisktʼasiñasa: “¿Utaj jakʼan jakasipki ukanakajj nayat kamsapjjesa? ¿Utajasa utaj anqäjjasa suma apthaptʼatati, qʼomarakiti? ¿Yaqhanakar yanaptʼañatak chʼamachastti?” sasa. Jilat kullakanakasamp parltʼañäni ukhajj inas jupanakar akham jisktʼsna: “Utam jakʼan jakasirinakarusa, familiaranakamarusa, trabajir masinakamarusa, yateqer masinakamarus ¿kunjamsa suma sarnaqatamajj yanaptʼawayi?” sasa. Jupanakajj chʼamañchtʼkir experiencianakwa cuenttʼapjjestaspa (Efes. 5:9). w18.06 pág. 24 párrs. 13, 14
Junio 26, viernes
Horasajj jutaskiwa, ukapachaw jumanakar jiwayapjjätam, uk lurasajj Diosarus servipkaspa ukhamwa amuyasipjjani (Juan 16:2).
Cheqas ukhamwa Esteban chachar jiwayirinakajj amuyapjjäna, uka jaqenakjam luririnakajj ukhamwa amuyapjjaraki (Hech. 6:8, 12; 7:54-60). Diosaruw servipjjta sasin amuyiri jaqenakajja, kunayman jan walinak lurasajj Diosan munañap lurapjjta sasaw sapjje, ukampis Diosan leyinakapwa pʼakintasipki (Éx. 20:13). Uka jaqenakan concienciapajj janiw suma yatichatäkiti. ¿Kunsa yanaptʼir suma conciencianïñatakejj lurañasa? Diosan leyinakapasa Biblian yatichäwinakapas wakiskiriw “yatichañataki, cheqañchañataki, kunatejj jan walïki ukanak askichañataki ukhamarak cheqapar sarnaqañ yatichañatakisa” (2 Tim. 3:16). Ukhamasti kunjamtï Diosajj amuyki, kunatï walïki ukarjam lurañatakiw conciencias sum yatichañasa. Ukatakejj Bibliat sum yatjjatañasawa, yatjjatktan ukanakatsa lupʼiñasawa, ukarjamaw sarnaqañasaraki. w18.06 págs. 16, 17 párrs. 3, 4
Junio 27, sábado
Espíritu santojj churkistu uka espada katjjarupjjam, ukajj Diosan arunakapawa (Efes. 6:17).
Apóstol Pablojj Éfeso markankir jilat kullakanakar carta qellqkäna ukhajja, romano soldadonakan espadapajj 50 centimetronïnwa, ukampiw guerran nuwasipjjerïna. Jupanakajj espadampi nuwasiñ sum yatipjjäna, ukatakejj sapüruw yatsupjjerïna. Diosan Arupajj espadar uñtasitawa sasaw Pablojj säna. Ukhamajj kuntï yatichktan ukanak sum arjjatañatakisa, amuyunakasajj sumäñapatakis Diosan Arup sum apnaqañwa yateqañasa (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). Supayarusa demonionakarus janiw ajjsarañasäkiti. Supayasa demonionakas chʼamanïpjjewa ukampis janiw taqe chʼamanïpkiti, jiwirikïpjjewa. Cristojj Waranqa Maranaka Apnaqkani ukhajja, mikʼayar jaqontatäpjjaniwa, uka qhepatsti, jan mayampitakiw tukjatäjjapjjani (Apoc. 20:1-3, 7-10). Khitis enemigosajj uk yattanwa, kunjamsa engañjañ munistu uksa yatiraktanwa, ukampis Jehová Diosan yanaptʼapampejj atipjañäniwa. w18.05 pág. 30 párr. 15; pág. 31 párrs. 19-21
Junio 28, domingo
Kataristi warmirojj sänwa: [...] Janiw jiwapkätati (Gén. 3:4).
Adán chachajja, asirunakan jan parlirïtap sum yatïna. Ukhamajj mä asirojj Eva warmimpi parlkäna ukhajja, mä jan wali angelampi parlatap amuypachänwa (Gén. 3:1-6). Adanampi Evampejj janiw uka angelan utjatap yatipkänti. Ukhamäkchïnsa, Adanajj uka jan uñtʼatampi mayachtʼasisaw munasiri Awkip contra saytʼäna (1 Tim. 2:14). Jehová Diosajj ukspachaw uka angelat qhanañchañ qalltäna, jan mayampitakiw qhepat jiwayatäni sasaw sarakïna. Ukampis tiempompejja, Diosar taqe chuyma servirinak contraw uka angelajj saytʼañapäna, uksa Jehová Diosajj qhanañcharakïnwa (Gén. 3:15). Jehová Diosajj wali yatiñaniwa, ukatwa Jupa contra saytʼir angelan sutip jan yatiykänti. Edén Jardinan Jehová Dios contra saytʼasitapat 2.500 maranak pasjjäna uka qhepatwa yatiyaskäna, uka angelarojj Supaya sutimpiw uñtʼasïna, uka sutejj “Kutkatasiri” sañwa muni (Job 1:6). w18.05 pág. 22 párrs. 1, 2
Junio 29, lunes
Uka arunak katjjarusajj achunakwa achoqapjje, aguantapjjarakiwa (Luc. 8:15).
Jaqenakajj Diosan arunakap jan istʼañ munapjjepan inas awisajj jan yatiyañ munjjstanti. Ukhamächi ukhajja, apóstol Pablojj kunjamsa jikjjatasïna uk sumwa amuyañäni. Jupajj niya 30 maranakaw Diosan arunakap yatiyäna, Criston arkiripar tukupjjañapatakis waljaniruw yanaptʼäna (Hech. 14:21; 2 Cor. 3:2, 3). Ukhamäkchïnsa mä qhawqha judionakarukiw cheqpach cristianor tukupjjañapatak yanaptʼäna. Ukampis jilapartejj janiw Pablorojj istʼañ munapkänti, yamas yaqhepajj jan waltʼayañatakiw arknaqapjjäna (Hech. 14:19; 17:1, 4, 5, 13). Uk uñjasajj ¿kunjamakis jikjjataspachäna? Jupajj akham sänwa: “Criston arkiripjamajja, kunatï cheqäki ukwa nayajj parlaskta, [...] wali jachʼa llakiw nayan utjitu, janirakiw jachañas chuymajan tukuskiti” sasa (Rom. 9:1-3). ¿Kunatsa ukham säna? Jupajj taqe chuymaw Diosan arunakap yatiyañ munäna, jaqenakarus wal munasirakïna. Judionakarojj yamas wal yanaptʼañ munäna, ukatwa jan istʼañ munapjjepan wal llakisïna. Jiwasajj apóstol Pabljamarakiw jaqenakat wal llakistanjja, ukatwa Diosan arunakap yatiytanjja (Mat. 22:39; 1 Cor. 11:1). w18.05 pág. 13 párrs. 4, 5
Junio 30, martes
Llakejj jaqerojj mayjtʼayiwa; suma arusti kusisiyiwa (Prov. 12:25).
Pablojja, mayninakar chʼamañchtʼirinakajj chʼamañchtʼatäñwa munapjje sasaw säna. Roma markan jakasiri cristianonakarojj akham sänwa: “Diosan bendicionapamp jumanakaru chʼamañchtʼañatakejj walpun uñjañ munapjjsma, ukhamat Diosar adorañan wali suma saytʼatäpjjañamataki. Nayajj purapat chʼamañchtʼasiñatakiw uñjañ munapjjsma, ukhamat jumanakansa nayansa Diosar confiyañajj utjkistu ukampi chʼamañchtʼasiñasataki” sasa (Rom. 1:11, 12). Kunjamtï amuyktanjja, apóstol Pablos chʼamañchtʼatäñwa awisajj munarakïna (Rom. 15:30-32). Jehová Diosatak sapürunjam irnaqapki ukanakas chʼamañchtʼatäñwa munapjjaraki. Maysa toqetjja, “Tatitun arkiripampikiw casarasiñapa” siski uka ewjjtʼar istʼañataki chʼamachasipki uka solter jilat kullakanakarakiw chʼamañchtʼatäñ munapjje (1 Cor. 7:39). Ukatjja arknaqata, usuntata uñjasisas Diosat jan jitheqtapki uka jilat kullakanakat janiw armasiñasäkiti (2 Tes. 1:3-5). w18.04 pág. 21 párrs. 3-5