Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • es25 págs. 108-118
  • Noviembre

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Noviembre
  • Diosan Arupat sapür yatjjatañataki 2025
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Sábado 1 de noviembre
  • Domingo 2 de noviembre
  • Lunes 3 de noviembre
  • Martes 4 de noviembre
  • Miércoles 5 de noviembre
  • Jueves 6 de noviembre
  • Viernes 7 de noviembre
  • Sábado 8 de noviembre
  • Domingo 9 de noviembre
  • Lunes 10 de noviembre
  • Martes 11 de noviembre
  • Miércoles 12 de noviembre
  • Jueves 13 de noviembre
  • Viernes 14 de noviembre
  • Sábado 15 de noviembre
  • Domingo 16 de noviembre
  • Lunes 17 de noviembre
  • Martes 18 de noviembre
  • Miércoles 19 de noviembre
  • Jueves 20 de noviembre
  • Viernes 21 de noviembre
  • Sábado 22 de noviembre
  • Domingo 23 de noviembre
  • Lunes 24 de noviembre
  • Martes 25 de noviembre
  • Miércoles 26 de noviembre
  • Jueves 27 de noviembre
  • Viernes 28 de noviembre
  • Sábado 29 de noviembre
  • Domingo 30 de noviembre
Diosan Arupat sapür yatjjatañataki 2025
es25 págs. 108-118

Noviembre

Sábado 1 de noviembre

Jiskʼa wawanakana ukhamarak ñuñuskir wawanakan lakapatwa jachʼañchir arunak mistuytajja (Mat. 21:16).

Jumatï jiskʼa wawanakanïsta ukhajja, qhawqha maranïpjjes ukarjamaw jupanakarojj comentarionak wakichtʼasipjjañapatakejj yanaptʼañama. Yaqhep tantachäwinakanjja, casadonakajj kuna jan waltʼäwinakans uñjasipjje, qʼañu juchanakan sarnaqañajj kunatsa jan walïki uka toqenakatwa yatjjatasispa. Ukhamäkchisa, wawanakajj maya jan ukajj pä parrafonakan arstʼapjjaspawa. Ukhamarus sapa kuti ampar aytapkani ukhajj janiw arstʼapkapuniniti, uk amuyapjjañapatakis yanaptʼapjjañamarakiwa. Uktï wawanakamar qhanañchtʼapjjäta ukhajja, jupanakar comentario churañat sipans mayninakar churapjjani ukhajj janiw jupanakajj llakisipkaniti (1 Tim. 6:18). Cheqansa, Jehová Diosar jachʼañchañatakisa jilat kullakanakar chʼamañchtʼañatakisa taqeniw comentarionak arstʼañatak wakichtʼassna (Prov. 25:11). Awisajj inas jiwas pachpat arstʼchiñäni, ukampis janiw jiwasatak jil parlañasäkiti (Prov. 27:2; 2 Cor. 10:18). Antisas arstʼatasanjja, Jehová Diosampi, Arupampi, markapampiw nayrankañapa (Apoc. 4:11). w23.04 págs. 24, 25 párrs. 17, 18

Domingo 2 de noviembre

Jan mayninakjam ikipjjañäniti, jan ukasti uñnaqapjjapuniñäni, wali amuyumpirak sarnaqapjjañäni (1 Tes. 5:6).

Jan ikjañatakisa wali amuyump sarnaqaskakiñatakis munasiñaw yanaptʼistu (Mat. 22:37-39). Predicatasat jan walinakan uñjaskasasa, Diosar munasitasat predicaskaktanwa (2 Tim. 1:7, 8). Niyakejjay jiwasjam jan creyipki ukanakar munasstanjja, jupanakar yatiyañatakejj chʼamachasipuntanwa, teléfono toqesa carta toqesa yatiyaraktanwa. Jupanakajj mä urojj cambiapjjaspawa, kunatï walïki uk lurañwa qalltapjjaspa sasaw confiytanjja (Ezeq. 18:27, 28). Jilat kullakanakasarojj munasiraktanwa, maynit maynikam chʼamañchtʼasisa yanaptʼasisaw munasiñ uñachtʼaytanjja (1 Tes. 5:11). Guerranjja soldadonakajj jupanakkamaw yanaptʼasipjje. Jiwasampejj ukhamarakiwa, ukhamajj janipuniw jilat kullakanakarojj amanut usuchjksnati, janirakiw jan wal luratajj jan walimp kuttʼayksnati (1 Tes. 5:13, 15). Jilat kullakanakar munasitasjja, congregación sarayapki uka jilatanakar respetasaw uñachtʼayaraktanjja (1 Tes. 5:12). w23.06 pág. 10 párr. 6; pág. 11 párrs. 10, 11

Lunes 3 de noviembre

¿Kuntï Jehová Diosajj siski uk janit lurkani? (Núm. 23:19).

Juchampit jiwañampit Jesusajj kutsuykistu ukjjat lupʼiñaw Diosar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistani. Diosan promesanakapajj phoqasipuniniw sasin confiyañatakejja, Jesusajj juchampit jiwañampit kutsuykistu ukaw mä garantiajja. Jaqenakarojj kunatsa juchampit jiwañampit kutsuyäna, qhawqsa Jehová Diosajj sacrificasïna uka toqet lupʼiñatak tiempo apstʼasiñajj wali wakiskiriwa. Uka toqet lupʼiñajja, Jehová Diosajj jukʼamp suma mä machaq mundo utjayani, ukanwa wiñayatak jakasirakiñäni sasin jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼistani. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Jiwasar juchampit jiwañampit kutsuyañatakejj kunanakas wakisïna uk amuytʼañäni. Jehová Diosajj wali munat Yoqapäki suma amigopäkaraki ukaruw aka oraqen perfecto jaqjam nasiñapatak khitanïna. Jesusajj aka oraqenkjjäna ukhajja, wal tʼaqesïna, kunayman jan walinakanwa uñjasïna, wali llakkañaw jiwarakïna. Cheqas Jehová Diosajj jaqenakar juchampit jiwañampit kutsuyañatakejj wali jila precio pagäna. Niyakejjay Diosajj wali munasirïchejja, jiwasan mä jukʼa tiempotakik sum jakasiñasatakejj janiw Yoqaparojj ukham tʼaqesiñapatak churkaspänti (Juan 3:16; 1 Ped. 1:18, 19). Niyakejjay Jehová Diosajj wali jila precio pagawaychejja, machaq mundon wiñayatak jakasiñasatakejj kunanakatï wakiski ukanakwa jupajj lurani. w23.04 pág. 27 párrs. 8, 9

Martes 4 de noviembre

Jiwaña, ¿kawkinkaraki venenomasti? (Os. 13:14).

¿Jehová Diosajj jiwatanakar jaktayañ muniti? Jïsa, muniwa. Jupajj Biblia qellqerinakat waljaniruw jiwatat jaktañ toqet qellqapjjañapatak amuytʼayäna (Is. 26:19; Apoc. 20:11-13). Ukhamarus Jehová Diosajj kuntï arski uk phoqapuniwa (Jos. 23:14). Cheqas Jehová Diosajj walpun jiwatanakar jaktayañ muni. Kuntï Job chachajj siskäna uk amuytʼañäni. Jupajj jiwkchïsa Jehová Diosajj wasitatwa wal uñjañ munitani sasaw säna (Job 14:14, 15). Jehová Diosajj uka pachparakwa jiwapki uka servirinakapatakejj muni. Jupanakarojj wal jaktayañ muni, kʼumar jakasipjjaspa, kusisitäpjjaspa ukwa munaraki. Kunatï cheqäki uk jan uñtʼas jiwapki taqe uka jaqenakatakejj ¿kunsa Jehová Diosajj munaraki? Wali munasiri Awkisajj ukhamarakiw jupanakar jaktayañ muni (Hech. 24:15). Jupan amigonakapäpjjaspa, wiñayatak aka oraqen jakapjjaspa ukwa munaraki (Juan 3:16). w23.04 pág. 9 párrs. 5, 6

Miércoles 5 de noviembre

Diosaw chʼam churistani (Sal. 108:13).

¿Kunsa taqe chuym suytʼaskakiñatakejj lurasma? Jumatï aka oraqen wiñayatak jakasiñ suytʼasksta ukhajja, kuntï Bibliajj Paraisot parlki uk liytʼam, ukankkasmas ukham amuytʼarakim (Is. 25:8; 32:16-18). Machaq mundon jakasiñajj kunjamänisa uk amuytʼam. ¿Ukankkasmas ukhamti amuyta? Machaq mundon kunjamas jakasiñäni uka toqet lupʼipuniñäni ukhajja, amuyusarjamajj tʼaqesiñanakajj ‘mä qhawqha tiempokïniwa’, janirakiw kunäkanisa (2 Cor. 4:17). Kuna suytʼäwtï Jehová Diosajj churktam ukaw chʼamanir tukuyätam. Chʼamanïñatakejj kunanakatï wakiski taqe ukanakwa Jehová Diosajj churistu. Ukhamajj kunapachatï jumatakejj mä luräwimpi phoqañasa, jan walinak aguantañasa jan ukajj Jehová Diosar kusisit serviskakiñajj chʼamäni ukhajja, Jehová Diosamp yanaptʼayasiñatakejj chuymatpach orasim, Bibliat yatjjatarakim. Ukhamarus jilat kullakanakan yanaptʼap katoqasim, kuntï suytʼaskta uks janirak armamti. Jehová “Diosajj kʼajkir jachʼa chʼamapampi[w]” chʼamañchätam, “taqe kunsa pacienciampi, wali kusisita aguanta[ñamatakiw]” chʼamañcharakïtam (Col. 1:11). w23.10 pág. 17 párrs. 19, 20

Jueves 6 de noviembre

Taqe kunatsa yuspärapjjapunim (1 Tes. 5:18).

Jehová Diosarojj waljanakatwa oracionanakasan yuspärsna. Taqe suma regalonakapat yuspärapjjañäni. Cheqas taqe suma regalonakajj jupatwa juti (Sant. 1:17). Diosarojj aka suma oraqetsa, musparkañ luratanakapatsa, jakäwisatsa, familiasatsa, amigonakasatsa, kuntï suytʼasktan ukatsa yuspärañasawa. Jiwasan mä suma amigosätapat yuspärañasarakiwa. Jehová Diosar yuspärañatakejj walja razonanakaw utjistu. Ukampis niyakejjay jan yuspärasir aka jan wali pachan jakstanjja, kunanakatsa yuspärañasa uk amuyañajj chʼamakïspawa. Kunanakatï jupanakan utjki ukanakat yuspärañat sipansa, kunanaktï munapki ukanakatakwa jaqenakajj jukʼamp llakisipjje. Jiwasatï jupanakjam amuyjjsna ukhajja, oracionanakasan kunanaktï munktan ukanakatakwa mayisisksna. Jan ukhamar purtʼasiñatakejja, yuspärasir jaqëñatakejj chʼamachasiskakiñasawa, taqe kunanaktï Jehová Diosajj churkistu ukanakat yuspärañatakis chʼamachasiñasarakiwa (Luc. 6:45). w23.05 pág. 4 párrs. 8, 9

Viernes 7 de noviembre

Jan payachasis Diosar confiyas mayisiskakiñäni (Sant. 1:6).

Jehová Dios Awkisajj munasistuwa, janiw tʼaqesiñas munkiti (Is. 63:9). Ukampis janiw taqe jan walinakat salvkistuti, Bibliarjamajj uka jan walinakajj jawiraru ninar uñtasitawa (Is. 43:2). Diosan arsutaparjamajj mä jan waltʼäwir atipjañatakejj jupaw yanaptʼistani, janirakiw wiñayatak jan walin uñjasiñas permitkaniti. Ukhamarus jan walinakan aguantañatakejj wali chʼamani espíritu santopwa Diosajj churistu (Luc. 11:13; Filip. 4:13). Ukhamajj aguantañatakis Diosat jan jitheqtañatakis kunanakatï wakiski ukanakajj utjapunistaniwa, janiw ukat payachasiñasäkiti. Jehová Diosajj jupar confiyañaswa muni (Heb. 11:6). Awisajja, sinti jan walinakansa uñjasksna ukhamwa amuysna, Jehová Diosan yanaptʼapats payachasjjaraksnawa. Ukampis Bibliarjamajja, Diosan chʼamapampejj ‘mä muralls thoqokipsnawa’ (Sal. 18:29). Ukhamajj payachasiñanakampejj jan apayasiñäniti. Jan ukasti Jehová Diosajj oracionanakasar jaysaniwa sasin taqe chuym confiyas orasipjjañäni (Sant. 1:6, 7). w23.11 pág. 22 párrs. 8, 9

Sábado 8 de noviembre

Munasiñajja nakhaskir ninar uñtasitawa, Jah Diosan ninapawa. Wali colerat umanakas janiw munasiñarojj chhaqtaykaspati, janirakiw jawiranakajj munasiñarojj apasipkaspati (Cant. 8:6, 7).

¿Biblian ukham suma arunakampi munasiñat qhanañchatapajj wali sumajjaya? Chacha warmi munasiñajj jan atipjkayäspawa, wiñayatakirakïspawa, ukwa uka arunakajj uñachtʼayistu. Mä chacha warmitï munasipjjatapajj wiñayatak utjañap munapjjchi ukhajja, panpachaniw chʼamachasipjjañapa. Aqaskir ninat amuytʼañäni. Ninan jan jiwarañapatakejja, phäñampiw apjjatañasa. Jan kuns lurkañäni ukhajja, uka ninajj jiwarjjaniwa. Chacha warmi munasiñampejj niya ukhamarakiwa, munasiñajj ninar uñtat aqaskakiñapatakejj chʼamachasipjjañapawa. Ukampis awisajj qollqet pistʼata, usuntata ukhamaw uñjasipjjaspa, wawanakar uñjañas chʼamakïspawa, ukanakaw munasiñ jukʼat jukʼat thayarayaspa. Ukhamajj ‘Jah Diosan ninapan’ jan jiwarañapatakejja, panpachaniw casadonakajj Jehová Diosamp suma amigöñatakejj chʼamachasipjjañapa. w23.05 pág. 20 párrs. 1-3

Domingo 9 de noviembre

Jan ajjsaramti (Dan. 10:19).

Awk taykasajj janis ajjsarirïpkchejja, jan ajjsarirïñatakis chʼamañchapkchistojja, janiw jan ajjsarir nasktanti, jan ajjsarirïñatakejj jiwasaw chʼamachasiñasa. Jan ajjsarirïñajj mä kun yateqañampi sasiwa. Mä kun sum lurañ yateqañatakejja, yatichirisarojj sum uñchʼukiñasawa, jupjam lurañasarakiwa. Jan ajjsarirïñatakejja, jan ajjsarirïpki ukanakatwa yateqasiñasa, jupanakjamaw lurañasaraki. Danielat yateqasisajja, Bibliat sum yatjjatañasawa, Jehová Diosan amigopäñasarakiwa, ukatakejj chuymatpachaw wal orasiñasa, jupajj yanaptʼapunitaniwa sasin confiyañasarakiwa. Taqe ukanaktï lurañänejja, Diosar confiyatasajj yantʼat uñjaskani ukhajj janiw kunarus ajjsarkañäniti. Jan ajjsartʼirïpki ukanakajj respetayasipjjewa, mayninakarojj Jehová Diosar jukʼamp uñtʼañ munapjjañapatakis yanaptʼarakispawa. Ukhamajj jan ajjsartʼirïñatak chʼamachasiñajj janiw inamayäkiti. w23.08 pág. 2 párr. 2; pág. 4 párrs. 8, 9

Lunes 10 de noviembre

Taqe kunas ukhamapunïskiti janicha ukjja sum amuykiptʼapjjam (1 Tes. 5:21).

Uka texton “sum amuykiptʼapjjam” siski uka griego arojja, wali valorani metalanakajj cheqati janicha uk sum amuytʼañatwa parlaski. Jiwasajj ukhamarakiw kuntï istʼktan jan ukajj liytʼktan ukajj cheqati janicha uk sum amuykiptʼañasa. Jachʼa tʼaqesiñ tiempo jakʼachasisinkipanjja, jiwasan uk lurañasajj jukʼamp importantëniwa. Taqe kuntï sapkistu ukanakar jan amuytʼasis creyiñat sipansa, kuntï liytʼktan jan ukajj istʼktan ukanakajj Biblian yatichki Jehová Diosan markapajj siski ukarjamati janicha uk wali sum amuykiptʼtanjja. Ukhamtï lurañänejja, janiw demonionakan kʼari yatiyäwinakapajj engañjkistaniti (Prov. 14:15; 1 Tim. 4:1). Jehová Diosan servirinakapajj grupjamaw jakkirpach jachʼa tʼaqesiñ tiempo pasapjjani, ukampis kunas qharürojj sapa maynir pasistani uk janiw yatktanti (Sant. 4:14). Jachʼa tʼaqesiñ tiempo paskchiñänisa jan ukajj janïr uka tiempo purinkipan jiwjjchiñänisa, Diosajj jupat jan jitheqtkañäni ukhajj wiñay jakañampiw bendisistani. Uka urun puriniñapkamajj kunanaktï jutïrin katoqkañäni ukanakat lupʼisipkakiñäni, Jehová Diosan urupatakis wakichtʼatäpjjañäni. w23.06 pág. 13 párrs. 15, 16

Martes 11 de noviembre

Diosajj imantat amtanakap profetanakaparuw yatiyi (Amós 3:7).

Kunjamsa yaqhep profecianakajj phoqasini uk janiw yatktanti (Dan. 12:8, 9). Ukampis kunjamsa mä profeciajj phoqasini uk janis phoqatpach amuykstanjja, ukajj janis phoqasiñapäkaspa ukham janiw sañ munkiti. Kunjamtï Jehová Diosajj nayra tiempon lurkänjja, ukhamarakiw kunanaktï yatiñ munktan ukanak tiempopar qhanañchistani, janiw ukat payachasktanti. Markanakajj “¡Suman jakasiñampi jan ajjsaras jakasiñampiw utj-jje!” sasaw sapjjani (1 Tes. 5:3). Ukhaw aka mundonkir gobiernonakajj falso religionanakar atacasajj qʼal tʼunjapjjani (Apoc. 17:16, 17). Ukatjja Diosan markaparuw atacapjjarakini (Ezeq. 38:18, 19). Ukjjarusti Armagedón sat qhep qhepa guerraw qalltani (Apoc. 16:14, 16). Taqe ukanakajj niyaw phoqasini, janiw ukat payachasktanti. Ukañkamajj kunjamsa Biblian profecianakapajj phoqasini uk amuyaskakiñäni, jaqenakarus uka pachpa lurapjjañapatak yanaptʼaskakiñäni, ukhamatwa alajjpachankir suma Awkisar yuspäratas uñachtʼayaskakiñäni. w23.08 pág. 13 párrs. 19, 20

Miércoles 12 de noviembre

Maynit maynikam munasisipkakiñäni. Munasiñajj Diosatwa juti (1 Juan 4:7).

Apóstol Pablojj Diosar confiyañata, suytʼañata, munasiñat parlkäna ukhajja, akham sasaw tukuyäna: “Uka kimsatjja munasiñaw jilanki” sasa (1 Cor. 13:13). ¿Kunatsa ukham säna? Kuna laykutejj jutïrinjja, janiw Diosajj machaq mundot arsuwayki uka promesanakapar confiyañajj wakisjjaniti, cheqas kuntï suytʼasktan ukajj phoqasjjaniwa. Ukampis Jehová Diosampir jaqenakampir munasiñajj wakisiskakiniwa. Uka munasiñajj wiñayatakiw jiltaskakini. Maynit maynikam munasisajja, cheqpach cristianötaswa uñachtʼayaraktanjja. Jesusajj akham sasaw apostolonakapar säna: “Jumanakatejj maynit maynikam munasipjjätajja, taqeniw nayan discipulonakajäpjjatam yatipjjani” sasa (Juan 13:35). Ukhamarus munasiñajj mayachtʼistuwa. Ukatwa apóstol Pablojj “munasiñajja jaqenakarojj wali sum mayachthapi” sasin säna (Col. 3:14). Apóstol Juanajja, cristiano jilat kullakanakaparojj akham sasaw qellqäna: “Khititejj Diosar munaski ukajja, jilaparojj munasiñaparakiwa” sasa (1 Juan 4:21). Ukhamajj jilat kullakanakasar munasisajja, Jehová Diosar munasitaswa uñachtʼayaraktanjja. w23.11 pág. 8 párrs. 1, 3

Jueves 13 de noviembre

Taqe kunatï jatjkistu ukanak apaqasipjjañäni (Heb. 12:1).

Bibliarjamajja, cristianonakajj mä tʼijüwinwa tʼijusktanjja. Tukuykam tʼijupki ukanakajj wiñay jakañwa katoqapjje (2 Tim. 4:7, 8). Niyakejjay uka tʼijüwejj niya tukuyañampïskchejja, tʼijuskakiñatakejj wal chʼamachasiñasawa. Apóstol Pablojja, tukuykam tʼijuñatakejj kunas yanaptʼistaspa uk akham sasaw qhanañchäna: “Taqe kunatï jatjkistu ukanak […] apanukupjjañäni. Jiwas nayraqatan uchatäki uka tʼijuñanjja aguantas tʼijusipkakiñäni” sasa. Uka arunakampejj Pablojj ¿kamsañsa munäna? Cristianonakajj janis kuns apañasäkaspa ukham janiw sañ munkänti, jan ukasti kunanakatï jan wakiski ukanak apanukuñatwa parlaskäna. Kunanakatï jan wakiski ukanak apsna ukhajja, qariyistaspawa, wali kʼachakiw tʼij-jjaraksna. Tʼijuskakiñatakejja, kunanakatï jan wakiski ukanak apaskatas amuyasiñasawa, jankʼakiw apanukjjañasaraki. Ukampis yaqhanak apañajj wakisiwa, janiw jaytañasäkiti. Ukanak jaytjjsna ukhajja, tʼijüwit jaqsutaw uñjassna (2 Tim. 2:5). w23.08 pág. 26 párrs. 1, 2

Viernes 14 de noviembre

Jumanakan kʼachachtʼasitanakamajj jan patjjatakïpanti (1 Ped. 3:3).

Jiwasatï amuytʼirïñäni ukhajja, mayninakan amuyunakap respetañajj janiw jiwasatak chʼamäkaniti. Yaqhep kullakanakarojj pintasiñas jan ukajj maquillasiñas wal gusti, ukampis yaqheparojj janiw gustkiti. Yaqhep cristianonakatakejj alcoholani umañanak mä jukʼa umtʼañajj walikïskiwa, ukampis yaqhepajj janiw munapkaspati. Taqpach cristianonakaw kʼumara jakasiñ munapjje, ukampis kunaymanitwa cuerpop cuidasipjje. Jiwasatï amuyusas jukʼamp sumäkaspa ukham amuysna, mayninakar jiwasjam lurapjjañapatak chʼamañcharaksna ukhajja, jupanakarojj lanktʼasiysnawa, congregacionarojj tʼaqanoqtayaraksnawa (1 Cor. 8:9; 10:23, 24). Amuytʼañataki, kunjamsa isisiñasa uk sañat sipansa, Jehová Diosajj Biblian wiñay yatichäwinakapampiw yanaptʼistu. Kunjamsa isthapistan ukajj Jehová Diosaruw jachʼañchañapa, amuytʼirïtasasa, ‘humilde chuymanïtasasa, wali amuyumpi sarnaqatasas’ qhanäñaparakiwa (1 Tim. 2:9, 10). Ukhamajj janiw mayninakajj kunjam isthapitätansa ukak piensasipkañap munktanti. Biblian wiñay yatichäwinakapajj ancianonakar yanaptʼarakispawa, ukhamat isisiñ toqetsa, peinasiñ toqetsa jan amuyunakaparjamak lurasiñapataki. w23.07 págs. 23, 24 párrs. 13, 14

Sábado 15 de noviembre

Sum istʼapjjeta, suma manqʼäkis uk manqʼapjjam, suma manqʼanak manqʼasajj kusisipjjätawa (Is. 55:2).

Jutïrin kusisit jakasiñasatakejj kun lurañasas wakisi ukwa Jehová Diosajj yatichistu. Khitinakatï ‘jan amuytʼasiri’ jachʼat parliri warmin invitacionapar istʼapki ukanakajja, qʼañu juchanakan sarnaqasaw kusistʼañ munapjje. Cheqas luratanakapajj ‘Sepultur manqharuw’ apani (Prov. 9:13, 17, 18). ¡Ukampis ‘cheqpach yatiñan’ invitacionapar istʼirinakajj sumaw jakasipjje! (Prov. 9:1). Kuntï Jehová Diosajj munaski ukar munasiña, kuntï uñiski ukar uñisiñwa yateqasktanjja (Sal. 97:10). Yaqhanakar ‘cheqpach yatiñ’ jikjjatapjjañapatak invitasajj wali kusisitätanwa. Proverbios capítulo 9 ukan parlki uka sirvientanakar uñtasitätanwa, jupanakajj ‘markan alto lugaranakapatwa’ artʼapjje. Jiwasajj jupanakjamarakiw akham sasin artʼastanjja: “¡Khititï jan experiencianïki ukajj akar jutpan!” sasa. Jiwasasa uka invitacionar istʼirinakasa, walja bendicionanakwa jichhürunakan katoqtanjja. Janiw ukakïkiti. Jutïrinjja, walja bendicionanakwa katoqarakiñäni. Jiwasatï “amuytʼasirïñ thaknam” saraskakiñäni ukhajja, wiñayatakiw jakasiñäni (Prov. 9:3, 4, 6). w23.06 págs. 24, 25 párrs. 17, 18

Domingo 16 de noviembre

Pacienciani jaqejja chʼamani jaqet sipansa jukʼamp sumawa, coleramp jan atipayasir jaqejja marka katuntir jaqet sipansa jukʼamp sumawa (Prov. 16:32).

Trabajonkiri jan ukajj colegionkir mä compañeromajj Biblian yatichäwinakapar creyitamat jisktʼktam ukhajj ¿kunsa lurirïta? ¿Sustjasirïtati? Waljaniw sustjasiñ yattanjja. Uka toqet jisktʼapkistu ukhajja, kunsa maynejj amuyi kunjamas jikjjatasi uk amuyañatakiw yanaptʼistu, predicaraksnawa. Ukampis awisanakajj jiskhisiñatakiw jisktʼapjjestaspa. Cheqas ukajj pasaspawa. Inas kuntï yaqhanakajj jiwasat parlapki ukanak istʼas ukham jisktʼapjjchistu (Hech. 28:22). Janiw ukakïkiti, ‘qhepa urunakanwa’ jaktanjja, jaqenakajj “jan kuna acuerdorus mantañ munirinaka”, “qhorunaka” ukhamäpjjewa (2 Tim. 3:1, 3). Biblian yatichäwinakapat toqesiñ amtampi jisktʼapkistu ukhajj “¿kunjamarak munasiñampi pacienciampi jaysasispasti?” sasin inas jisktʼassta. Ukatakejj llampʼu chuymanïñaw yanaptʼätam. Llampʼu chuyman jaqejj janiw facilak coleraskiti, colerayapjje jan ukajj jan jaysirjamäjje ukhajja, controlasiñ yatirakiwa. w23.09 pág. 14 párrs. 1, 2

Lunes 17 de noviembre

Taqpach oraqjjaruw jupanakarojj principet uttʼayäta (Sal. 45:16).

Jehová Diosan markapajja, jan qollqe chuymäñasataki, kunanakatï Diosan leyinakap pʼakintaykistaspa ukanakat amuyasiñasatakiw ewjjtʼanak churistu. Ukanakan Jehová Diosamp irpayasktan ukhajj jupajj bendisistuwa (Is. 48:17, 18; 1 Tim. 6:9, 10). Jachʼa tʼaqesiñ tiemponsa Waranqa Maranak Jesusajj Reyit apnaqkani ukhasa, Jehová Diosajj jaqenak toqe markapar irpaskakiniwa. ¿Uka tiempon Diosamp irpayasiskakiñäniti? Jichhatï istʼasirïñänejja, jutïrin istʼasirïñajj jukʼamp facilakïniwa. Ukhamajj Jehová Diosamp irpayasisipkakiñäni, jiwasar cuidañatak uttʼayatäpki uka chachanakampis irpayasisipkakiñäni (Is. 32:1, 2; Heb. 13:17). Irpirisäki uka Jehová Diosar confiyañatakejj walja razonanakaw utjistu, kuna laykutejj kunanakatï jupamp sum apasitas aptʼasiykistaspa ukanakatwa jarkʼaqestu, wiñayatak jakaskañäni uka machaq mundor puriñatakis yanaptʼarakistuwa. w24.02 pág. 25 párrs. 17, 18

Martes 18 de noviembre

Diosan wali khuyapayasirïtapatwa jumanakajj salvatäpjjtajja (Efes. 2:5).

Apóstol Pablojj predickasajj wali kusisitäkchïnsa, kunayman jan walinakanwa uñjasirakïna. Viajiñajj janis faciläkchïnjja, jilapartejj wali jayanakwa viajirïna. Viajkasajja, awisajj ‘jawiranakan jan waltʼäwinakanwa uñjasiri’, ‘lunthatanakamp jan waltʼayataw uñjasiri’, awisasti enemigonakapamp jan waltʼayataw uñjasirakirïna (2 Cor. 11:23-27). Janiw ukakïkänti, cristiano jilat kullakanakapas jupanakar yanaptʼañatak chʼamachasitaparojj janiw valoranit uñjapkänti (2 Cor. 10:10; Filip. 4:15). ¿Kunas Pablorojj Diosar serviskakiñapatak yanaptʼäna? Qellqatanakata, kunanakatï jupar paskäna ukanakatwa Jehová Diosajj kunjam chuymanisa uk yateqäna. Jehová Diosajj qhawqsa jupar munasïna ukat janiw payachaskänti (Rom. 8:38, 39; Efes. 2:4, 5). Ukhamätapatwa Pablojj Jehová Diosar wal munasïna. Uka munasiñjja “santo jilatanakar” serviskakisaw uñachtʼayäna (Heb. 6:10). w23.07 pág. 9 párrs. 5, 6

Miércoles 19 de noviembre

Taqe jaqenakaw jilïr autoridadanakar istʼañapa (Rom. 13:1).

Jilaparte jaqenakajja, gobiernonakan utjañap wakisitapsa, “jilïr autoridadanakar” istʼañ wakisitapsa amuyapjjewa. Ukampis jupanakatak mä leyejj jan walïki jan ukajj jan phoqañjamäki ukhajja, janiw istʼañ munjjapjjeti. Bibliarjamajja, gobiernonakajj jaqenakaruw tʼaqesiyapjje, Supayan apnaqatäpjjewa, niyaw tukjatäpjjarakini (Sal. 110:5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:5, 6). “Khititï autoridadanak contra saytʼaski ukajja, kuntï Diosajj uttʼayki uka contraw saytʼasiski” sasaw Bibliajj qhanañcharaki. Jehová Diosajj taqe kunas sum lurasiñapatakiw gobiernonak utjayi, jiwasajj jupanakar respetsna ukwa munaraki. Ukatwa “taqenirus kunatï wakiski uk chura[ñasa]”. Ukanakat yaqhepajj impuesto pagañawa, jupanakar respetañampi istʼañampirakiwa (Rom. 13:1-7). Inas amuyusarjamajj mä leyir istʼañajj jan yanaptʼkchistuti, walja qollqe aptʼasiychistu, jan ukajj uka leyejj jiwasatak jan walïkchiti. Ukampis jiwasajj Jehová Diosaruw istʼtanjja, gobiernonakar istʼsna ukwa jupajj munaraki, gobiernonakajj Diosan leyinakap jan pʼakintayapkistu ukhajj istʼapuntanwa (Hech. 5:29). w23.10 pág. 8 párrs. 9, 10

Jueves 20 de noviembre

Jehová Diosan espiritupaw jupar chʼam churäna (Juec. 15:14).

Sansonajj naskäna ukhajja, filisteonakaw Israel markar apnaqaskäna, wal tʼaqesiyapjjarakïna (Juec. 13:1). Niyakejjay filisteonakajj wali qhoru jan ukajj wali phiru jaqenakäpjjchïnjja, israelitanakarojj wal tʼaqesiyapjjäna. Ukatwa Jehová Diosajj Sansonar ajllïna, ukhamat “filisteonakan amparapat Israelar salva[ñapataki]” (Juec. 13:5). Ukhamajj Jehová Diosaruw Sansonajj confiyañapäna. Sansonar katuntañatakejja, Filisteo soldadonakat mä jachʼa grupow Lehí markar sarapjjäna, uka markajj inas Judá markankchïna. Judá markankir chachanakajj wal ajjsarayasipjjäna, ukatwa Sansonarojj enemigonakapar apjjaruyapjjäna. Pachpa israelit jilanakapaw pä machaq pitanakamp ñachʼantasajj filisteonakan ukar apapjjäna (Juec. 15:9-13). Ukampis “Jehová Diosan espiritu[paw] jupar chʼam churäna”, ukhamatwa Sansonajj salvasïna. Ukatjja, “asnon mä quijada chʼakhap uñjäna”, uk katusaw ¡1.000 filisteonakar jiwarayäna! (Juec. 15:14-16). w23.09 pág. 2 párrs. 3, 4

Viernes 21 de noviembre

Ukajj kunjamtï Diosajj wiñay amtaparjam Cristo Jesús Tatitus taypejj phoqañ amtkäna ukarjamawa (Efes. 3:11).

Jehová Diosajj mä “wiñay amta[niwa]”, Biblian uk jiwasar jukʼat jukʼat qhanañchatapat wal yuspärtanjja. “Jehová Diosajja amtap phoqasiñapatakejj taqe kunwa luri”, amtapajj phoqasipuniwa (Prov. 16:4). Jehová Diosan amtapajj phoqaski ukajj wiñayatakiwa. Ukhamajj ¿kunas Jehová Diosan amtapajja? Uk phoqañatakejj ¿kunanaksa cambiawayi? Kunas nayrïr chacha warmitak amtapajj ukjja, Diosajj akham sasaw jupanakar qhanañchäna: “Walja wawanakanïpjjam, waljaptapjjam, oraqpach phoqantapjjam, [taqe jakirinaks] apnaqapjjarakim” sasa (Gén. 1:28). Cheqas Adanampi Evampejj Dios contra saytʼapkäna ukhajja, taqe jaqenakaruw juchar katuyapjjäna, ukampis ukajj janiw Jehová Diosan amtap phoqasiñapatak jarkʼkänti. Diosajj kunjamsa amtap phoqani ukakwa cambiäna. Jupajj jankʼakiw alajjpachan mä Reino uttʼayañ amtäna, ukhamat kuntï jaqenakatakisa aka oraqetakis qalltan amtkäna uk phoqañataki (Mat. 25:34). w23.10 págs. 19, 20 párrs. 6, 7

Sábado 22 de noviembre

Jehová Diosatï jan yanaptʼkitaspäna ukhajja, jankʼakiw nayajj jiwiriskayäta (Sal. 94:17).

Jehová Diosajj jan aynachtʼañatak yanaptʼarakistaspawa. Awisajj aynachtʼañajj utjakipunispawa, mä jan wal jaytañatak chʼamachasisksna ukhaw chʼamäspa, jukʼampis mä jan wal jaytañatak walja tiempo chʼamachasisktan ukhaw chʼamäspa. Inas pantjasitanakasajj apóstol Pedron pantjasitanakapat jukʼamp jan walïkaspas ukham amuysna. Ukampis Jehová Diosajj nayrar sarantaskakiñatakejj chʼam churistaspawa (Sal. 94:18, 19). Mä jilatat amuytʼañäni, janïr Testigökasajj walja maranakaw chacha masipamp sarnaqäna. Uka jan wal apanukjjchïnsa, awisajj uka jan wal lurañ munañaw chuymapan utj-jjarakïna. ¿Kunas juparojj chʼamachasiskakiñatak yanaptʼäna? Jilatajj akham siwa: “Jehová Diosaw chʼam churistu. Diosan espíritu santopan yanaptʼapampejja […], cheqa thakin saraskaksnawa […] ukwa nayajj yateqta” sasa. Ukatsti akham sarakiwa: “Jehová Diosaw jupar serviñajatakejj yanaptʼawayitu […], pantjasirïkstsa chʼamañchtʼaskakituwa” sasa. w23.09 pág. 23 párr. 12

Domingo 23 de noviembre

Maynitï humilde chuymanïchi Jehová Diosarus ajjsararakchi ukhajja, jupajj bendisitäniwa, jachʼañchatäniwa, jakañ vidsa katoqarakiniwa (Prov. 22:4).

Jumatï mä wayna jilatästajja, janiw justupakejj mä suma cristianökätati. Suma cristianöñatakejj khitinakatsa yateqasisma uk sum ajlliñamawa, amuytʼasirïñamawa, confiykañ jaqëñamawa, kunanaks sum lurañ yateqañamawa, jutir urunakatakis wakichtʼasiñamarakiwa. Kunanaktï lurañamäki ukanakat amuytʼasajja, inas ukanak lurañajj wali chʼamäkaspas ukham amuychïta. Ukampis jan desanimasimti, ¡chʼamachasiskakim! Jehová Diosajj jumar yanaptʼañwa muntamjja, janipun uk armamti (Is. 41:10, 13). Congregacionamankir jilat kullakanakajj yanaptʼapjjarakïtamwa. Kunjamtï Jehová Diosajj munki ukham jaqëjjäta ukhajja, wali sumaw kusisit jakasïta. Wayna jilatanaka, jumanakarojj walpun munasipjjsma, suma cristianöñatak chʼamachasitanakamar Jehová Diosajj bendisiskakispa ukwa munapjjta. w23.12 pág. 29 párrs. 19, 20

Lunes 24 de noviembre

Juchanak ukhamak pasayatapajj wali sumawa (Prov. 19:11).

Mä qhawqha jilatanakampis jumajj kusistʼkasma ukham amuytʼañäni, tukuyarojj taqeniw mä foto apsusiñ amtapjjtajja. Mä suma fotonïñatakejj paya jan ukajj kimsa fotonakwa apstajja. Ukampis mä fotonjja, mä jilatan jan sum mistutapwa uñjtajja. Uka foto borrsusajj suma fotonakapwa imasjjäta, kuna laykutejj uka pä fotonakanjja, taqeniw wali sum lartʼasisipki. Jilapartejja, kunjamsa jilat kullakanakasampejj kusistʼayätan ukwa amtastanjja. Ukampis jilat kullakanakamp kusistʼkasajj mä jilatan jan wal parlatapsa jan ukajj jan wal lurataps uñjsna ukham amuytʼañäni. ¿Uka jilatan parlataps lurataps wiñayatakit amtañäni? ¿Janit mä fotorjam borrsuñajj wakiskaspa? (Efes. 4:32). Niyakejjay uka jilatamp wali sum kusistʼatas amtstanjja, “suma fotonakwa” wali munat imasiñasa. w23.11 pág. 12 párrs. 16, 17

Martes 25 de noviembre

Warminakajj ukhamarakiw sum isthaptʼasis kʼachachtʼasipjjañapa, Dios chuyma warminakjamaw suma luräwinakampi kʼachachasipjjañapa (1 Tim. 2:9, 10).

Apóstol Pablojj qellqkäna uka griego arunakajj akwa amuytʼayistu: cristiananakajj sum isthaptʼasipjjañapawa, kunjamas mayninakajj isthaptʼasipjjatapat jikjjatasipjje uks amuyapjjañaparakiwa. ¡Uka ewjjtʼarjam sum isthaptʼasir kullakanakat wal kusistanjja! Amuytʼasirïñajj wali wakiskirirakiwa. Taqe kullakanakaw suma cristianäñatakejj amuytʼasirïpjjañapa. ¿Kunas amuytʼasirïñajja? Amuytʼasir jaqejj kunatï walïki jan walïkaraki uk amuyasajj kunatï walïki uk lurañwa amti. Abigaíl warmit amuytʼañäni. Esposopajj mä jan wali amtaruw purïna, uka amtapajj kunjamsa utapan taqe jakirinakarojj jan waltʼayaspäna uk jupajj amuyänwa. Ukatwa jupajj kun lurañs jankʼak amtäna, ukhamatwa amuytʼasirïtap laykojj waljanejj jiwañat salvasipjjäna (1 Sam. 25:14-23, 32-35). Amuytʼasirïñajj kunapachas parlañasa kunapachas amuktʼañasa uk amuyañatakiw yanaptʼistu. Mayninakat llakisitas amuyump uñachtʼayañatakis yanaptʼarakistuwa (1 Tes. 4:11). w23.12 pág. 20 párrs. 8, 9

Miércoles 26 de noviembre

Diosan jiwasar jachʼañchañap suykasajj kusisipjjañäni (Rom. 5:2).

Uka arunakjja, apóstol Pablojj Roma congregacionankir jilat kullakanakaruw qellqäna. Jupanakajj Jehová Diosatsa Jesusatsa yateqapjjänwa, Diosar confiyapjjatapsa uñachtʼayapjjänwa, cristianöjjapjjarakïnwa. Ukhamajj jupar ‘confiyapjjatap laykojj cheqapar sarnaqer jaqetwa’ Diosajj jupanakar uñjäna, espíritu santompiw ajllirakïna (Rom. 5:1). Ukat uksarojja, mä suma suytʼäwinëjjapjjänwa, katoqañäniwa sasaw confiyapjjañaparakïna. Qhepatjja, Pablojj kuna suytʼäwsa Diosajj jupanakar churäna uka toqetwa Efesonkir ajllit cristianonakar parläna. Jupanakajj “santo jilatanakar mä herenciar uñtat churki” ukwa katoqapjjani sasaw qhanañchäna (Efes. 1:18). Colosas markankir cristianonakarojj kawkinsa uka bendición katoqapjjañapäna ukwa sarakïna. Jupanakarojj akham sänwa: ‘Alajjpachanwa jumanakatak imatäski’ sasa (Col. 1:4, 5). Ukhamajj ajllit cristianonakajj alajjpachan wiñay jakañatak jaktañwa suytʼasipki, ukanwa Cristomp chik reyinakjam apnaqapjjani (1 Tes. 4:13-17; Apoc. 20:6). w23.12 pág. 9 párrs. 4, 5

Jueves 27 de noviembre

Diosan sumankañapajj kuntï jaqejj amuyki ukat sipansa jukʼampiwa. Uka sumankañaw chuymanakamsa amuyunakamsa jarkʼaqapjjätam (Filip. 4:7).

“Jarkʼaqapjjätam” sasin traducitäki uka griego arojja, militaranakan apnaqatänwa, jan atacapjjañapatak soldadonakajj mä marka vigilapkäna ukat parlañatakiw apnaqasirïna. Niyakejjay soldadonakajj markan punkunakap vigilapjjchïnjja, markachirinakajj tranquilokiw iktʼasipjjaspäna. ‘Diosan sumankañapampejj’ ukhamarakiwa, ukaw chuymassa amuyussa jarkʼaqestu, ukhamatwa sumaki seguro jikjjatastanjja (Sal. 4:8). Mä jan waltʼäwejj janis jankʼak askichaskchinejja, wasitatwa sumak jikjjatassna, mä jukʼas Ana warmjamarakiw sumak jikjjatassna (1 Sam. 1:16-18). Ukatsti sum amuytʼasiñasa suma amtanakar puriñas facilakëjjarakiniwa. ¿Kunsa uka qhepat lurañasa? Kunjamtï markachirinakajj mä soldadomp jarkʼaqatäñ mayipkaspänjja, ukhamarakiw Jehová Diosarojj jarkʼaqayasiñatak maysna. Ukhamajj ‘Diosan sumankañap’ jikjjatañkam mayipjjañäni (Luc. 11:9; 1 Tes. 5:17). Jumatï mä jan waltʼäwin uñjasiskstajja, orasiskakiñamawa. Kunjamsa Jehová Diosajj sumak jikjjatasiñamatak yanaptʼtam, chuymamsa amuyumsa jarkʼaqaraktam ukwa uñjäta (Rom. 12:12). w24.01 pág. 21 párrs. 5, 6

Viernes 28 de noviembre

Alajjpachankir nanakan Awkija, sutimajj jachʼañchatäpan (Mat. 6:9).

Awkipan sutip qʼomachañatakejja, Jesusajj jawqʼjata, nuwjata, jiskʼachata, kʼarintat uñjasiñatakis dispuestokïnwa. Jupajj taqe kunanwa Awkipar istʼäna, janirakiw kunat phenqʼasiñapas utjkänti (Heb. 12:2). Ukham sinti jan walin uñjaskäna ukhajj Supayaw jupar jan waltʼayañ munaskäna, Jesusajj uk sum yatirakïna (Luc. 22:2-4; 23:33, 34). Jesusarojj Jehová Diosat jitheqtayañwa Diablojj munäna, ukampis janiw Diosat jitheqtaykänti. ¡Supayan amtapajj qʼalpun aynachtʼäna! Supayan kʼarïtapsa Jehová Diosajj jupat jan jitheqtir servirinakanïtaps Jesusajj qhan uñachtʼayäna, jupanakajj sinti jan walinakan uñjaskasas janiw Diosat jitheqtapkiti. ¿Jesucristo Reyimar kusisiyañ jumajj muntati? Ukhamächi ukhajj Jehová Diosan sutip jachʼañchaskakim, jupajj kunja suma chuymanisa uks yaqhanakar yatichaskakim. Ukhamatwa Jesusan kayup arkatam uñachtʼayäta (1 Ped. 2:21). Jesusjamarakiw Jehová Diosar kusisiyäta, enemigopäki uka Supayan kʼarïtaps uñachtʼayarakïta. w24.02 págs. 11, 12 párrs. 11-13

Sábado 29 de noviembre

¿Kunampirak nayajj Jehová Diosar pagäjja, taqe kuntï jupajj naya layku lurkäna ukanakatjja? (Sal. 116:12).

Pasïr phesqa maranakanjja, mä millonats jilaw Jehová Diosan Testigopjam bautisasiwayapjje. Jehová Diosar jakäwis katuyastan ukhajja, Jesusan discipulopäñwa amttanjja, Jehová Diosan munañap lurañaw jakäwisan nayrankaraki. ¿Kunamp lurañas wakisi? Jesusajj akham sänwa: “Maynitejj nayar arkañ munchitojja, jupa pachpat armtʼaspan” sasa (Mat. 16:24). “Jupa pachpat armtʼaspan” sasin traducitäki uka griego arojja, “jan jupatakik jakjjpanti” sasaw traducisirakispa. Jehová Diosar jakäwim katuyasjjäta ukhajja, kunanakatï jupan munañap lurañat jarkʼkiristam ukanak apanukjjañamawa (2 Cor. 5:14, 15). “Jañchin lurañanakapsa apanukjjañamawa”, ukanakat mayajj qʼañu jucha lurañawa (Gál. 5:19-21; 1 Cor. 6:18). ¿Ukanakamp phoqañajj chʼamäpachati? Jumatï Jehová Diosar munassta, mandatonakapajj nayan askijatakiwa sasin amuyaraksta ukhajj janiw kuna chʼamäkanisa (Sal. 119:97; Is. 48:17, 18). w24.03 pág. 2 párr. 1; pág. 3 párr. 4

Domingo 30 de noviembre

Nayajj wal jumat kusista (Luc. 3:22).

Jehová Diosajj khitinakattï wal kusiski ukanakarojja, espíritu santopwa churi (Mat. 12:18). Akham sasaw jisktʼassna: “¿Kunanaktï espíritu santojj utjayki ukarjam sarnaqatajti jakäwijan uñachtʼayasktjja?” sasa. Ak amuytʼañäni, ¿Jehová Diosar janïr uñtʼkayäta ukhat sipans jukʼamp paciencianëjjtati? Jumatï espíritu santon achup taypinkki ukanak taqpach uñachtʼayañatak chʼamachasisksta ukhajja, Jehová Diosajj jukʼampiw jumat kusispacha, janiw ukat payachasiñamäkiti. Jesusajj juchampit jiwañampit kutsuykistu ukajj valoraniwa, ukarjamaw Jehová Diosajj khitinakattï wal kusiski ukanakarojj uñji (1 Tim. 2:5, 6). Jesusajj juchampit jiwañampit kutsuykistu ukar inas jiwasajj confiystan, bautisatäjjarakstan, ukampis ¿qhawqsa Jehová Diosajj jiwasat kusisi ukat payachasiskaktanti? Ukhamächi ukhajj jan ak armañäniti, janiw chuymasarojj confiyañasapunïkiti, ukampis Jehová Diosarojj confiysnawa. Jesusajj juchampit jiwañampit kutsuyki ukar confiyirinakarojja, Diosajj cheqapar sarnaqer jaqetwa uñji, jupanakar bendisiñwa arsuwayaraki (Sal. 5:12; Rom. 3:26). w24.03 pág. 30 párr. 15; pág. 31 párr. 17

    Aymara qellqatanaka (2005-2026)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki