«Рәбб горхусу һикмәтдир»
«ҺӘР ШЕЈ ашкар олду, нәтиҹә бундан ибарәтдир: Аллаһдан горх, Онун әмрләрини јеринә јетир. Бәли, инсанын әсас вәзифәси будур» (Ваиз 12:13). Гәдим Исраил падшаһы Аллаһдан илһам алараг неҹә дә мүдрик нәтиҹә чыхармышдыр! Тајфа башчысы Әјјуб да Аллаһ горхусунун дәјәрини дәрк етдији үчүн демишди: «Рәбб горхусу һикмәтдир, писликдән чәкинмәк мүдрикликдир» (Әјјуб 28:28).
Мүгәддәс Китаб Јеһовадан горхмағын ваҹиблијини хүсуси олараг вурғулајыр. Еһтирамлы Аллаһ горхусуну инкишаф етдирмәјимиз нә үчүн мүдрикликдир? Аллаһ горхусу шәхсән бизә вә Аллаһын бүтүн һәгиги хидмәтчиләринә неҹә фајда ҝәтирә биләр? Сүлејманын мәсәлләри 14-ҹү фәсил, 26-35 ајәләри бу суаллара ҹаваб верирa.
‘Там архајынлыг’ мәнбәји
«Рәбдән горхан там архајындыр», дејә Сүлејман бәјан едир, «чүнки Рәбб онун өвладларынын пәнаһыдыр» (Сүлејманын мәсәлләри 14:26). Аллаһ горхусу олан инсанын үмид мәнбәји башгасы дејил, мәһз садиг вә гадир Аллаһ Јеһовадыр. Тәәҹҹүблү дејилдир ки, белә инсан ҝәләҹәјә там архајынлыгла бахыр. Онун ҝәләҹәји хошбәхт вә әбәди олаҹагдыр.
Бәс бу дүнјаја — онун планларына, тәшкилатларына, идеолоҝијасына вә сәрвәтләринә бел бағлајанларын ҝәләҹәји һагда нә демәк олар? Һансы үмидләрлә јашадыгларындан асылы олмајараг, онларын ҝәләҹәји гысаөмүрлү олаҹаг, чүнки Мүгәддәс Китабда дејилир: «Дүнја вә онун еһтирасы кечиб ҝедир, амма Аллаһын ирадәсини јеринә јетирән әбәди јашајыр» (1 Јәһја 2:17). Белә олдуғу һалда, ‘дүнјаны вә дүнјада олан шејләри севмәјә’ дәјәрми? (1 Јәһја 2:15)
Аллаһ горхусу олан валидејнләр ‘өвладларына пәнаһ’ тапмаға неҹә көмәк едә биләрләр? «Ҝәлин, еј өвладлар, мәни динләјин», дејә мәзмурчу тәрәннүм едирди, «Рәбдән горхмағы мәндән өјрәнин» (Мәзмур 34:11). Валидејнин нүмунәси вә нәсиһәти илә тәрбијә олунан ушагларын, Јеһоваја там е’тибар едән инсан кими бөјүмәләринә даһа чох еһтимал вардыр (Сүлејманын мәсәлләри 22:6).
Сүлејман давам едир: «Рәбб горхусу һәјат гајнағыдыр, инсаны өлүм тәләсинә дүшмәкдән ҝери гајтарыр» (Сүлејманын мәсәлләри 14:27). Һәгиги Аллаһ ‘дири суларын гајнағы’ олдуғу үчүн Јеһова гаршысында горху «һәјат гајнағыдыр» (Јеремја 2:13, КМ). Әҝәр биз Јеһова вә Иса Мәсиһ һаггында билик әлдә едириксә, әбәди һәјата наил ола биләрик (Јәһја 17:3). Аллаһ горхусу бизи һәм дә өлүм тәләсинә дүшмәкдән горујур. Неҹә? Сүлејманын мәсәлләри 13:14 ајәсиндә дејилир: «Һикмәтли адамын тә’лими һәјат гајнағыдыр, инсаны өлүм тәләсинә дүшмәкдән ҝери гајтарыр». Мәҝәр Јеһова гаршысында горху һисси дујараг Онун ганунларына табе оларкән вә Кәламынын аддымларымыза рәһбәрлик етмәсинә јол верәркән вахтсыз өлүмә сәбәб олан зәрәрли вәрдишләрдән вә нараһатлыгдан өзүмүзү горумуругму?
«Падшаһын әзәмәти»
Һакимијјәт илләринин чох һиссәсиндә Сүлејман Аллаһ гаршысында олан горхусуну сахлајараг, Онун әмрләринә табе олурду. Бунун нәтиҹәси олараг, о, һакимијјәтини уғурла һәјата кечирирди. Бәс падшаһын һакимијјәтинин уғурлу олдуғу нә илә мүәјјән олунур? Сүлејманын мәсәлләри 14:28 ајәси бу суала ҹаваб верир: «Падшаһын әзәмәти халгын чохлуғу илә билинәр, әҝәр тәбәәләри олмаса, һөкмдар сүгут едәр». Тәбәәләринин фираванлығы падшаһын наилијјәтини ҝөстәрир. Әҝәр халгын әксәр һиссәси онун һакимијјәти алтында јашамаг истәјирсә, бу онун јахшы рәһбәр олдуғуна ишарә едир. Сүлејман ‘[Гырмызы] дәниздән-[Аралыг] дәнизә гәдәр, Фәратдан јерин уҹгарларына гәдәр сәлтәнәт сүрүрдү’ (Мәзмур 72:6-8). Онун һакимијјәти мисли ҝөрүнмәмиш сүлһ вә фираванлыг дөврү кими хатырланыр (1 Падшаһлар 4:24, 25). Беләликлә, Сүлејманын һакимијјәти мүвәффәгијјәтли иди. Диҝәр тәрәфдән исә, әһалинин наразылығы рәһбәрин нүфузуна хәләл ҝәтирир.
Бу бахымдан Бөјүк Сүлејман олан Хиласкар Падшаһ Иса Мәсиһин иззәти һаггында нә демәк олар? Онун, һәтта бу ҝүн малик олдуғу вәтәндашлары барәдә дүшүнүн. Бүтүн дүнјада Аллаһ горхусуна малик алты милјондан чох киши вә гадын артыг Мәсиһин һакимијјәти алтында јашамаг сечимини етмишдир. Онлар Мәсиһә иман едир вә јашајан Аллаһа едилән һәгиги ибадәтдә бирләшмишләр (Јәһја 14:1). Миниллик һакимијјәтин сонуна јахын Аллаһын јаддашында олан һәр кәс дирилдиләҹәкдир. Јер үзү Ҹәннәт өз Падшаһына ҝөрә миннәтдар олан хошбәхт, салеһ инсанларла долаҹагдыр. Бу, Мәсиһин һакимијјәтинин мүвәффәгијјәтли олдуғуна неҹә дә ҝөзәл шаһидлик олаҹаг! Ҝәлин, Падшаһлыға олан бу ҝөзәл үмидимизи нәјин баһасына олурса-олсун горујаг.
Руһани вә физики фајдалар
Аллаһ гаршысында еһтирамлы горху бизә гәлб раһатлығы вә әмин-аманлыг бәхш едә биләр. Чүнки мүдриклик бир чох башга ҹәһәтләрлә јанашы өзүнә сағлам дүшүнҹә вә дәрракәни дахил едир. Сүлејманын мәсәлләри 14:29 ајәсиндә дејилир: «Ҝеҹ гәзәбләнәнин бөјүк дәрракәси вар, һөвсәләсизләрдән сәфеһлик чыхар». Дәрракәнин сајәсиндә баша дүшүрүк ки, ҹиловланмајан гәзәб һисси руһанилијимизә зәрәр јетирәр. ‘Аллаһын Падшаһлығыны мирас алмамағымыза’ ҝәтириб чыхара биләҹәк ишләрин сырасында ‘дүшмәнчилик, мүнагишә, һәсәд, гәзәб... нифаг’ да садаланыр (Галатијалылара 5:19-21, И–93). Мүгәддәс Китаб мәсләһәт ҝөрүр ки, һәтта һагг газандырыла билән гәзәби дә өзүмүздән узаглашдыраг (Ефеслиләрә 4:26, 27). Сәбирсизлик исә сонрадан пешманчылығыны чәкәҹәјимиз ағылсыз сөзләрә вә һәрәкәтләрә ҝәтириб чыхара биләр.
Гәзәбин сәһһәтимизә вурдуғу зәрәри ҝөстәрәрәк Исраилин падшаһы белә дејир: «Үрәјин раһатлығы ҹана һәјат верәр, пахыллыгса сүмүкләри чүрүдәр» (Сүлејманын мәсәлләри 14:30). Гәзәб вә һирсин нәтиҹәси олараг јаранан хәстәликләрә тәнәффүс органларынын хәстәликләри, ган тәзјигинин артмасы, гараҹијәр вә мә’дәалты вәзи насазлыглары да дахилдир. Һәкимләрин фикринҹә гәзәб вә һирс хора, мәхмәрәк, астма, һәзметмә илә бағлы вә дәри хәстәликләринин кәскинләшмәсинә вә һәтта онларын јаранмасына сәбәб ола биләр. Диҝәр тәрәфдән исә, «үрәјин раһатлығы ҹана һәјат верәр» (Сүлејманын мәсәлләри 14:30). Буна ҝөрә дә ‘сүлһ ҝәтирән вә бир-биримизи руһән инкишаф етдирән шејләрә ҹан атмаг’ мүдрикликдир (Ромалылара 14:19).
Аллаһ горхусу бизә гәрәзсиз олмагда көмәк едир
Сүлејман сөјләјир: «Касыба зүлм едән Јараданына хор бахар, јохсула лүтф ҝөстәрән Она һөрмәт едәр» (Сүлејманын мәсәлләри 14:31). Аллаһ горхусу олан инсан баша дүшүр ки, бүтүн инсанларын Јараданы Јеһова Аллаһдыр. Касыб инсаны да Аллаһ јаратдығы үчүн она гаршы олан мүнасибәт бирбаша Јеһоваја тә’сир едир. Аллаһа иззәт ҝәтирмәк үчүн биз башгаларына әдаләтли вә гәрәзсиз мүнасибәт бәсләмәлијик. Һеч бир үзҝөрәнлијә јол верилмәдән имкансыз мәсиһчиләрә дә диггәт вә руһани јардым ҝөстәрилмәлидир. Биз Аллаһын Падшаһлығы һаггында олан мүждәни һәм касыбларла, һәм дә варлыларла бөлүшмәлијик.
Аллаһ горхусунун диҝәр фајдалы ҹәһәтинә дә диггәт јетирәрәк мүдрик падшаһ дејир: «Шәр адам пислији үзүндән говулар, салеһин өлүмүндә [нөгсансызлығында] белә, пәнаһы вар» (Сүлејманын мәсәлләри 14:32). Шәр адам неҹә ‘говулур’? Бә’зи Мүгәддәс Китаб алимләринин фикринҹә бурада шәр адамын, бәлаја дүшдүкдә ајаға галха билмәмәси нәзәрдә тутулур. Диҝәр тәрәфдән исә, бәдбәхтлик баш вердикдә Аллаһ горхусу олан инсан үчүн нөгсансызлығы сығынаҹаг олур. Јеһоваја там е’тибар едәрәк, о, «сон нәфәсимә гәдәр камиллијимдән [«нөгсансызлығымдан», ЈД] әл чәкмәјәҹәјәм» дејән Әјјубун малик олдуғу ејни гәтијјәти ҝөстәрир (Әјјуб 27:5).
Нөгсансызлығы горујуб сахламаг үчүн Аллаһ горхусу вә мүдриклик тәләб олунур. Бәс, мүдриклији һарадан тапмаг олар? Сүлејманын мәсәлләри 14:33 ајәси ҹаваб верир «Һикмәт дәрракәлинин гәлбиндә өзүнә раһат јува гурар, һәтта ахмагларын арасында да бәлли олар». Бәли, һикмәти дәрракәли инсанын гәлбиндә тапмаг олар. Бәс, ахмагларын арасында белә, һикмәт һансы мә’нада бәлли олур? Бир арајыш әсәринә әсасән, «мүдрик ҝөрүнмәк истәјән сәфеһ, һикмәтли фикирләр сөјләдији заман онлар онун додагларында сәфеһлијә чеврилир».
«Милләти уҹалдар»
Инди исә Исраилин падшаһы диггәтимизи Аллаһ горхусунун бүтөв бир халга ҝөстәрдији тә’сирә јөнәлдир: «Салеһлик бир милләти уҹалдар, ҝүнаһ үммәтләри утандырар» (Сүлејманын мәсәлләри 14:34). Исраил халгынын нүмунәсиндә бу принсипин һәгигилији неҹә дә ајдын ҝөрүнүр! Јеһованын јүксәк нормаларына әмәл едәркән Исраил халгы бүтүн әтраф халглардан үстүн олурду. Лакин даима ҝөстәрдикләри итаәтсизлик рүсвајчылыға вә нәтиҹәдә Јеһованын онлары рәдд етмәсинә сәбәб олду. Бу принсип бу ҝүн дә Аллаһын халгына тәтбиг едиләндир. Мәсиһчи јығынҹағы Аллаһын салеһ нормаларына әмәл етдији үчүн бу дүнјадан сечилир. Бунунла јанашы, һәмин уҹа мөвгеји горумаг үчүн, һәр биримиз ајры-ајрылыгда јүксәк әхлаглы һәјат сүрмәлијик. Ҝүнаһ ишләтмәк шәхсән бизи рүсвај етмәклә јанашы, јығынҹаға вә Аллаһа да ләкә јахыр.
Падшаһын нәдән мәмнун олдуғуну ҝөстәрәрәк Сүлејман дејир: «Падшаһ ағыллы гулундан разы галар, адбатыранса онун гәзәбинә дүчар олар» (Сүлејманын мәсәлләри 14:35). Сүлејманын мәсәлләри 16:13 ајәсиндә дә дејилир: «Салеһ адамын дили падшаһлары разы салар, онлар дүз данышаны севәр». Бәли, салеһ вә дүшүнҹәли давранышымыз, һәмчинин додагларымыздан Падшаһлығын тәблиғи вә шаҝирд һазырламаг үчүн истифадә етмәмиз Рәһбәримиз вә Падшаһымыз Иса Мәсиһи мәмнун едир. Беләликлә, Аллаһ горхусунун ҝәтирдији хејир-дуалардан һәзз алмаг үчүн, ҝәлин даима бу ишлә мәшғул олаг.
[Һашијә]
a Сүлејманын мәсәлләри 14:1-25 ајәләри «Ҝөзәтчи Гүлләси»нин 2004-ҹү ил 15 нојабр сајынын 26-29-ҹу сәһифәләриндә (рус.) вә 2005-ҹи ил 15 ијул сајынын 17-20-ҹи сәһифәләриндә (рус.) мүзакирә олунмушдур.
[29-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Аллаһ горхусуну өјрәнмәк олар.