Һәр шеји билмәк һәвәсиндән дүзҝүн истифадә един

«Инсан суаллар верән мәхлугдур. Дүнјаја ҝөз ачан ҝүндән суаллар веририк... Демәк олар ки, бәшәр тарихи биз инсанларын вердији суаллар вә ҹаваблар тарихидир». Октавио Пас, Мексика шаири.

АШПАЗЫ јени јемәкләр һазырламаға нә тәшвиг едир? Тәдгигатчыны узаг јерләрә сәјаһәт етмәјә нә илһамландырыр? Ушаглары чохлу суаллар вермәјә нә вадар едир? Адәтән, һәр шеји бил­мәк һәвәси.

Бәс сизин һаггынызда нә демәк олар? Јени фикирләр сизи ҹәлб едирми? Сизи нараһат едән суаллара ҹаваб ахтармаға чалышырсынызмы? Мәсәлән, һәјат неҹә јараныб? Биз нә үчүн бурадајыг? Аллаһ мөвҹуддурму? Бир чохларымыз һәр шеји билмәк һәвәсиндән ирәли ҝәләрәк ушаглыгдан бу ҹүр суаллар верир вә онлара ҹаваб тапмаға чалышырыг. Бир шеј бизи чох марагландыранда бу һагда һәр шеји өјрәнмәјә ҹан атырыг. Һәр шеји билмәк һәвәси һејранедиҹи нәтиҹәләр версә дә, бәзән проблемләрә, һәтта бәдбәхтликләрә дә сәбәб ола биләр.

Еһтијатлы вә таразлы олмағын ваҹиблији

Бир чохлары билирләр ки, јерсиз мараг проблемләрә сәбәб олур. Мәсәлән, ушаг гызмар собаја әл вурарса, јана биләр. Диҝәр тәрәфдән, һәр шеји билмәк һәвәси билијимизи артырмаға вә суалларымыза ҹаваб ахтармаға тәшвиг едә биләр. Бәс лазым олду-олмады һәр шејлә марагланмаг нә дәрәҹәдә мүдрикликдир?

Ајдындыр ки, мүәјјән шејләр һаггында мәлумат алмаг зәрәр ҝәтирир. Порнографијаја, мистикаја, тәригәтләрин тәлимләринә вә ја екстремист групларын идејаларына мараг ҝөстәрмәк бизим рифаһымыза хәләл јетирә биләр. Бир мәзмурчунун дуасында дедикләрини бу вә башга саһәләрдә тәглид етмәјимиз јахшы оларды: «Гојма ҝөзләрим фани шејләрә бахсын» (Мәзмур 119:37).

Елә билик вар ки, өз-өзлүјүндә тәһлүкәли дејил, амма һеч бир фајдасы да јохдур. Мәсәлән, кино улдузларынын вә диҝәр мәшһур адамларын шәхси һәјатлары вә ја техники јениликләр, автомобилләрин сон моделләри һагда билмәјин, јахуд һәр идман командасы вә ја идманчы барәдә статистик мәлуматлары изләмәјин бир фајдасы вармы? Бу саһәләрдә «мүтәхәссис» олмаг бир чох инсанлара һеч бир фајда ҝәтирмәмишдир.

Тәшвигедиҹи нүмунә

Әлбәттә, нәјәсә мараг ҝөстәрмәјин мүсбәт тәрәфи дә вар. Ҝәлин 19-ҹу әсрдә јашамыш алман тәбиәтшүнасы вә тәдгигатчысы Александр фон Һумболдтун нүмунәсинә нәзәр салаг. Ҹәнуби Американын гәрб саһилиндә ашкар етдији ахын онун адыны дашыјыр.

Һумболдт бир дәфә демишди: «Ҹаванлығымдан бәри, авропалыларын надир һалларда ајаг басдыглары узаг јерләрә сәјаһәт етмәк истәјим олуб». Онун сөзләринә ҝөрә, бу истәк, «билик алмаг һәвәси [онун] ағлына һаким кәсилдији андан» јаранмышды. О, 29 јашында оланда Мәркәзи вә Ҹәнуби Америкаја бешиллик експедисијаја јолланды. Сәјаһәти заманы топладығы мәлуматлары 30 ҹилдлик енсиклопедијада ҹәмләшдирмишди.

Һумболдтун диггәтини һәр шеј — океан сујунун һәрарәти, орада үзән балыглар, ҝөрдүјү һәр битки ҹәлб едирди. О, дағлара дырмашыр, чајлары тәдгиг едир вә океанлары ҝәзиб-долашырды. Һумболдтун тәдгигатлары мүасир елмин бир сыра саһәләринин әсасыны гојуб. Бүтүн бунлар онун һәр шеји өјрәнмәк һәвәсиндән башлады, бу сөнмәз арзу исә ону һеч вахт тәрк етмәмишди. Америкалы очерк јазан Ралф Валдо Емерсон јазмышды: «Һумболдт, санки, инсан зәкасынын ҝүҹүнү вә имканларыны ҝөстәрмәк үчүн јүз илдә бир дәфә дүнјаја ҝәлән... ҝөзәл инсанлардан биридир».

Буну тәдгиг етмәјә дәјәр

Әлбәттә, һамымызын Һумболдт кими тәдгигатчы олмаг, јахуд елми ачылышлар етмәк имканы јохдур. Лакин елә бир саһә мөвҹуддур ки, биз онда өз әгли имканларымыздан истифадә едә вә истәнилән билијин ҝәтирдији мүкафатдан даһа бөјүк мүкафат ала биләрик. Иса Мәсиһ сәмави Атасына етдији дуада бу билик һагда хатырлатды: «Әбәди һәјат о демәкдир ки, Сәни, ваһид һәгиги Аллаһы вә ҝөндәрдијин Иса Мәсиһи танысынлар» (Јәһја 17:3).

Исми Јеһова олан һәгиги Аллаһ вә Оғлу Иса Мәсиһ һаггында билик, һәр шеји билмәк һәвәсимизи сөзүн әсл мәнасында тәмин едә биләр. Мәгаләнин әввәлиндә һәјат һаггында верилән суаллары хатырлајын. Бу сијаһыја нөвбәти суаллары да әлавә етмәк олар: нә үчүн дүнјада бу гәдәр әзаб-әзијјәт вар? Инсанлар Јер күрәсини мәһв едәҹәкләрми? Нәјә ҝөрә әмин ола биләрик ки, Аллаһ буна јол вермәјәҹәк? Бу суаллара ҹаваб тапмагла јалныз һәр шеји билмәк һәвәсимизи тәмин етмәјәҹәјик. Исанын сөзләринә әсасән, бунун сајәсиндә биз «әбәди һәјат»ы алаҹағыг. Нәјә ҝөрә буна әмин ола биләрик?

Мүгәддәс Китаб Аллаһын илһамланмыш Кәламыдыр. Бу барәдә һәвари Павел јазмышдыр: «Һәр Мүгәддәс Јазы Аллаһдан илһам алмыш вә тәлим, тәкзиб, ислаһ, салеһлик тәрбијәси үчүн фајдалыдыр ки, Аллаһ бәндәси камил олуб, һәр ҹүр хејирли иш үчүн тәҹһиз едилсин» (2 Тимотејә 3:16, 17).

Бир фикирләшин, һәвари Павелин сөзләринә ҝөрә, Мүгәддәс Китаб билији бизи һәр ҹүр хејирли иш үчүн тәҹһиз едир. Бу бизә һәр шејә Аллаһын ҝөзү илә бахмаға көмәк едир. Вә биз билирик ки, Аллаһ мисилсиз билик вә һикмәтә саһибдир. Пејғәмбәр Јешаја мәһз бу һагда јазыр: «“Мәним фикирләрим сизин фикирләриниз дејил, сизин јолларыныз Мәним јолларым дејил” Рәбб белә бәјан едир. “Чүнки ҝөјләр јер үзүндән нә гәдәр јүксәкдирсә, јолларым да сизин јолларыныздан, фикирләрим дә сизин фикирләриниздән о гәдәр јүксәкдир”» (Јешаја 55:8, 9).

Сиз Аллаһын јүксәк јоллары вә фикирләри һаггында өјрәнмәк истәрдинизми? Аллаһын Кәламы олан Мүгәддәс Китабда бу һагда дејиләнләри билмәк сизә мараглыдырмы? Аллаһын изтираблара неҹә сон гојаҹағыны вә итаәткар инсанлара һансы хејир-дуалары верәҹәјини өјрәнмәк истәрдинизми? Мүгәддәс Китаб сизи дәвәт едир: «Дадын, ҝөрүн Рәбб нә гәдәр шириндир, нә бәхтијардыр Она пәнаһ ҝәтирәнләр!» (Мәзмур 34:8).

Ҝөзләри ачылан инсана ишыг неҹә тәсир ҝөстәрирсә, Аллаһын Кәламындакы һәгигәт дә сәмими инсанлара елә тәсир ҝөстәрир. Һәвари Павел нида етди: «Еј Аллаһын зәнҝинлик вә һикмәт вә елминин дәринлији! Онун һөкмләри нә дәрәҹәдә ағласығмаз вә Онун јоллары нә дәрәҹәдә кәшфедилмәздир!» (Ромалылара 11:33). Доғрудур ки, Аллаһын билик вә һикмәтинин зәнҝинлијини дәрк етмәк үчүн әбәдијјәт белә бәс етмәз! Буна ҝөрә дә әбәди һәјат дарыхдырыҹы олмајаҹаг, һәр заман јени-јени шејләр өјрәнәҹәјик.

Гој билијә олан һәвәсиниз сөнмәсин!

Дүздүр, әксәријјәтимиз һеч заман мәшһур тәдгигатчы вә ја ихтирачы олмајаҹаг. Бәлкә дә, гыса һәјатымыз әрзиндә өјрәнмәк истәдијимиз һәр шеји өјрәнә билмәјәҹәјик. Буна бахмајараг, Аллаһын бәхш етдији билијә һәвәсинизин сөнмәсинә јол вермәјин, даима ону горујуб сахлајын.

Бу ҝөзәл әнамдан дүзҝүн истифадә един вә Аллаһын илһамланмыш Кәламы олан Мүгәддәс Китабы дүзҝүн баша дүшмәјә ҹан атын. Әҝәр белә етсәниз, бу сизә севинҹ ҝәтирәҹәк вә һәјатыныз инди вә әбәдијјән мәналы олаҹаг. Мүгәддәс Китаб дејир: «Аллаһ һәр шеји өз вахтында ҝөзәл јаратды вә әбәдијјәти дә инсанларын үрәјинә гојду. Һәрчәнд ки инсан Аллаһын етдији иши әввәлдән ахыра гәдәр анлаја билмәз» (Ваиз 3:11).

[21-ҹи сәһифәдәки чәрчивә/шәкилләр]

Билирсинизми ки...

• Колумб вә Маҝеллан Јерин јасты јох, күрә формасында олдуғуну ашкар едәндән әсрләр өнҹә бунун белә олдуғу артыг Мүгәддәс Китабда дејилмишди? (Јешаја 40:22, КМ).

• космонавтлар Јер күрәсини космосдан ҝөрмәздән мин илләр өнҹә Мүгәддәс Китаб онун һечлијин үстүндән асылдығыны демишди? (Әјјуб 26:7).

• инҝилис һәкими Уилјам Һарвинин инсан бәдәниндә ган-дамар системини тәсвир етмәсиндән ән азы 2 500 ил өнҹә Мүгәддәс Китабда артыг јазылмышды ки, үрәк инсанын һәјат чешмәси, јәни һәјат мәнбәјидир? (Сүлејманын мәсәлләри 4:23).

• тәхминән 3 000 ил бундан әввәл Мүгәддәс Китаб һәјат үчүн ваҹиб олан тәбиәтдә су дөвраныны садә сөзләрлә тәсвир етмишди? (Ваиз 1:7).

Мәҝәр һејрәтамиз дејилми ки, бу елми фактлар онларын ачылышындан әсрләр өнҹә Мүгәддәс Китабда хатырланыб? Доғрудан да, Мүгәддәс Китаб һәјат үчүн ваҹиб олан билик дәрјасыдыр. Бунун белә олдуғуну сиз дә ҝөрә биләрсиниз.

[19-ҹу сәһифәдәки шәкил]

Александр фон Һумболдт