Бөлмә 6
Нәјә ҝөрә бу гәдәр изтираб вә һагсызлыг вар?
1, 2. Бәшәријјәтин башына ҝәлән вәзијјәти нәзәрә алсаг, һансы суаллар мејдана чыха биләр?
Әҝәр Һәгг-Тәаланын нијјәти камил инсанларын јер үзүндә ҹәннәт шәраитиндә әбәди јашамалары идисә вә Онун бу нијјәти јенә дә гүввәдәдирсә бәс нәјә ҝөрә инди ҹәннәт јохдур? Нәјә ҝөрә бунун әксинә олараг бәшәријјәт әсрләр боју изтираб вә һагсызлыглара мә’руз галмышдыр?
2 Шүбһәсиз ки, бәшәр тарихи мүһарибә, ишғалчы империализм сијасәти, истисмар, һагсызлыг, јохсуллуг, фәлакәт, хәстәлик вә өлүм уҹбатындан изтирабларла долудур. Бәс нәјә ҝөрә бүтүн бу фәлакәтләрин гурбаны минләрлә ҝүнаһсыз инсанлар олмушдур? Әҝәр Аллаһ һәр шејә гадирдирсә, бәс нә үчүн мин илләр әрзиндә бу гәдәр чох изтираблара јол вермишдир? Аллаһ каинаты јарадараг һәр шеји онда белә гајда илә јерләшдирәрәк, нәјә ҝөрә јер үзәриндә низамсызлыға, һәтта јерин мәһв едилмәсинә јол вермишдир?
Бир нүмунә
3-5 а) Низам-интизам Аллаһынын јер үзүндә интизамсызлыға јол вермәсинин сәбәбини баша дүшмәјә һансы әјани нүмунә көмәк едир? б) Үч шәраитдән һансы Јер күрәсиндәки вәзијјәтә ујғундур?
3 Низам-интизам Аллаһынын јер үзүндә белә бир низамсызлыға нә үчүн јол вердијини баша дүшмәк үчүн, ҝәлин бир нүмунәни нәзәрдән кечирәк. Тәсәввүр един ки, мешә илә ҝедәркән бир евә раст ҝәлирсиниз. Евә диггәтлә ҝөз ҝәздириб, онун дағыныг олдуғуну ҝөрүрсүнүз. Пәнҹәрәләр сыныг-сыныг, евин дамы ҹидди зәдә алыб, тахта ејван дешик-дешикдир, гапы бир илҝәк үзәриндән асылыб, су кәмәри ишләмир.
4 Бүтүн бу нөгсанлары ҝөрдүкдә, евин дүшүнмәк габилијјәтли бир лајиһәчисинин олмадығынымы дүшүнәҹәксиниз? Бу низамсызлыг, сизи һәмин евин өзбашына јарандығына инанмағамы тәһрик едәҹәк? Јахуд, онун лајиһәчиси вә тикәни олдуғу нәтиҹәсинә ҝәлсәниз дә, сиз һәмин шәхсин тәҹрүбәсиз вә дүшүнҹәсиз олдуғунуму дүшүнәҹәксиниз?
5 Евә даһа диггәтлә бахдыгда ҝөрүрсүнүз ки, о башланғыҹдан јахшы вә һәртәрәфли дүшүнүләрәк тикилмишдир. Инди исә садәҹә саһибсиз галыб, ҝет-ҝедә дағылыр. Сыныг вә дағылан јерләр нәјә ишарә едә биләр? Онлар белә фикир јарада биләр ки, 1) евин саһиби өлүб; 2) о, јахшы иншаатчыдыр, лакин евлә артыг марагланмыр; вә ја 3) евини нанкор адамлара кирајә вериб. Сонунҹу фикир, Јер күрәсиндә олан вәзијјәтә ујғундур.
Сәһв олан нә иди?
6, 7. Аллаһын ганунуну поздуглары заман, Адәм вә Һәвва илә нә баш верди?
6 Биз, Мүгәддәс Китабын илк сәһифәләриндән өјрәнирик ки, инсанларын әзаб чәкмәләри вә өлмәләри Аллаһын нијјәтинә дахил дејилди. Улу валидејнләримиз олан Адәм вә Һәвва, јалныз Аллаһа итаәтсиз олдуглары үчүн өлдүләр (Јарадылыш 2-ҹи вә 3-ҹү фәсилләр, МКШ). Онлар итаәтсизлик едәрәк, артыг Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмирдиләр. Онлар Аллаһын һимајәсиндән чыхдылар. Әслиндә онлар, “һәјатын гајнағы” олан Аллаһдан ајрылдылар (Мәзмур 36:9).
7 Енержи мәнбәјиндән кәсилән бир механизмин иши тәдриҹән дајандығы кими, онларын бәдән вә бејинләри позулмаға башлады. Нәтиҹәдә, Адәм вә Һәвва ҝет-ҝедә ҹырлашдылар, гоҹалдылар вә ахырда өлдүләр. Бәс сонра нә баш верди? Онлар ҝәлдикләри јерә гајытдылар: “Јерин торпағысан, торпаға да чевриләҹәксән”. Аллаһ хәбәрдар етди ки, ганунларына итаәтсизлик етмәјин нәтиҹәси өлүм олаҹагдыр: “Һөкмән өләҹәксән” (Јарадылыш 2:17; 3:19, МКШ).
8. Улу валидејнләримизин ҝүнаһы бәшәр аиләсинә неҹә тә’сир ҝөстәрди?
8 Лакин өләнләр јалныз улу валидејнләримиз олмадылар, онлар өзләринин бүтүн нәсилләринин — бүтүн бәшәр аиләсини өлүмүн һакимијјәтинә дүчар етдиләр. Ахы неҹә? Ҝенетика ганунуна ҝөрә, ушаглар валидејнләринин хүсусијјәтләрини мирас алырлар. Буна ҝөрә дә, улу валидејнләримизин бүтүн өвладлары гејри-камиллији вә өлүмү мирас алдылар. Ромалылара 5:12 ајәси бизә мә’лумат верир: “Неҹә ки, ҝүнаһ тәк бир адам васитәсилә [бәшәријјәтин улу бабасы Адәмлә] вә өлүм ҝүнаһ васитәсилә дүнјаја ҝирди, еләҹә дә өлүм бүтүн инсанлара кечди; чүнки һамы [гејри-камиллији, ҝүнаһа мејллији мирас алараг] ҝүнаһ ишләтмишдир”. Инсанлар ҝүнаһдан, гејри-камиллик вә өлүмдән башга бир шеј билмәдикләри үчүн, бә’зиләри буну тәбии вә гачылмаз бир шеј санырлар. Лакин илк инсанлар әбәди јашамаг имканы вә арзусу илә јарадылмышдылар. Буна ҝөрә дә, һәјатын бир ҝүн өлүмлә нәтиҹәләнәҹәји фикри бир чохларыны дәһшәтә ҝәтирир.
Бәс нә үчүн белә узун мүддәт?
9. Нә үчүн Аллаһ узун мүддәт изтираблара јол вермишдир?
9 Аллаһ, инсанларын өз јоллары илә ҝетмәләринә нә үчүн бу гәдәр узун мүддәт иҹазә верир? Бәс нәјә ҝөрә О, бу гәдәр әсрләрдир ки, әзаблара јол верир? Мүһүм сәбәбләрдән бири, ваҹиб бир мүбаһисәли суалын галдырылмасы олмушдур: һөкмранлыг етмәк һүгугу кимә мәхсусдур? Инсанлары Аллаһ идарә етмәлидир, јохса онлар сәрбәст олараг өз-өзләрини мүвәффәгијјәтлә идарә едә биләрләр?
10. Инсанлара һансы габилијјәт верилмишди вә бу онларын үзәринә һансы мәс’улијјәти гојурду?
10 Инсанлар ирадә азадлығы илә, јә’ни сечмә габилијјәти илә јарадылмышдылар. Онлар, робот вә әсасән инстинктлә идарә олунан һејванлар кими јарадылмамышдылар. Беләликлә дә инсанлар, хидмәт етмәк истәдикләри шәхси сечә биләрдиләр (Тәснијә 30:19; 2 Коринфлиләрә 3:17). Бу сәбәбдән, Аллаһын Кәламы мәсләһәт едир: “Азадлар кими давранын вә азадлығыныздан пислик үчүн пәрдә кими дејил, Аллаһын гуллары кими истифадә един” (1 Петер 2:16). Диҝәр тәрәфдән исә, инсанлар, азад сечмә габилијјәти кими бу ҝөзәл бәхшишә малик олдуглары бир һалда, етдикләри сечимин нәтиҹәләри өнүндә бојун әјмәлидирләр.
11. Аллаһдан асылы олмамағын мүвәффәгијјәт ҝәтириб-ҝәтирмәјәҹәјини ајдынлашдырмағын јеҝанә үсулу нә иди?
11 Бизим улу валидејнләримиз јанлыш сечим етдиләр. Онлар Аллаһдан асылы олмамағы сечдиләр. Әлбәттә ки, Аллаһ илк үсјанчы инсан ҹүтүнү, сечки азадлығындан суи-истифадә етдикләри заман дәрһал мәһв едә биләрди. Анҹаг бу, Аллаһын инсанлар үзәриндә һөкмранлыг етмәк һүгугу барәдә олан суалы һәлл етмәзди. Илк инсан ҹүтү Аллаһдан асылы олмамағы сечдији үчүн, нөвбәти суал јаранды: Сечдији бу јол инсаны хошбәхт, мүвәффәгијјәтли бир һәјата апара биләрдими? Бу суала ҹаваб вермәјин јеҝанә үсулу, белә бир сечим етдикләринә ҝөрә, улу валидејнләримизә вә онларын нәсилләринә өз јоллары илә ҝетмәјә имкан вермәк иди. Вахт, инсанларын Јарадандан сәрбәст сурәтдә өзләрини мүвәффәгијјәтлә идарә едәҹәк тәрздәми јарадылмыш олдугларыны ҝөстәрмәли иди.
12. Јеремја инсан рәһбәрлијини неҹә гијмәтләндирди вә бу нә үчүн беләдир?
12 Мүгәддәс Китабын јазычысы Јеремја, бунун нә илә нәтиҹәләнәҹәјини билирди. Јеремја, Аллаһын гүдрәтли мүгәддәс руһунун, јә’ни фәал гүввәсинин рәһбәрлији алтында бу һәгигәти јазмышды: “Ја Рәбб, билирәм ки, инсанын јолу өз әлиндә дејилдир; аддымларыны доғрултмаг [истигамәт вермәк] јеријән инсанын әлиндә дејилдир. Ја Рәбб, мәни... мәзәммәт ет” (Јеремја 10:23, 24). Јеремја билирди ки, инсанлар Аллаһын сәмави мүдриклијини әлдә рәһбәр тутмалыдырлар. Ахы нәјә ҝөрә? Садәҹә она ҝөрә ки, Аллаһ инсанлары, Онун рәһбәрлијиндән сәрбәст сурәтдә мүвәффәгијјәтли ола биләҹәк тәрздә јаратмамышды.
13. Мин илләр әрзиндә инсан рәһбәрлији һеч бир шүбһәјә јер гојмадан нәји ҝөстәрир?
13 Мин илләр әрзиндә инсан рәһбәрлијинин нәтиҹәләри ајдын шәкилдә ҝөстәрир ки, инсанлар Јарадандан асылы олмајараг өзләрини идарә етмәк игтидарында дејилләр. Буна ҹәһд етдикләри үчүн јаранан фаҹиәли нәтиҹәләрин тәгсиркары јалныз онлар өзләридир. Мүгәддәс Китаб буну ајдын олараг билдирир: “[Аллаһ] гајадыр, онун иши тамдыр; чүнки бүтүн јоллары һагдыр; сәдагәт Аллаһыдыр вә һагсызлыг етмәз. Садиг вә доғру олан одур. Она гаршы фәсад етдиләр, онун оғуллары дејилләр, онларын нөгсаныдыр” (Тәснијә 32:4, 5).
Аллаһ тезликлә мүдахилә едәҹәк
14. Нәјә ҝөрә Аллаһ инсанларын ишләринә мүдахилә етмәк үчүн, артыг узун мүддәт ҝөзләмәјәҹәк?
14 Аллаһ, әсрләр әрзиндә инсан һакимијјәтинин мүвәффәгијјәтсизлијинин сүбут едилмәсинә кифајәт дәрәҹәдә јол вердикдән сонра, инди инсанларын ишләринә мүдахилә едиб, изтираб, кәдәр, хәстәлик вә өлүмә сон гојмаг һүгугуна маликдир. Инсанлара елмдә, сәнаједә, тиббдә вә башга саһәләрдә јүксәк наилијјәтләр әлдә етмәјә иҹазә вердикдән сонра, өз Јараданларындан асылы олмадан сүлһ ичиндә ҹәннәт дүнјасы јаратмаг габилијјәти олдуғуну сүбут етмәк үчүн, Аллаһын бәшәријјәтә јүз илләрлә вахт вермәсинә еһтијаҹ јохдур. Онлар буну индијәдәк етмәјибләр вә ҝәләҹәкдә дә едә билмәјәҹәкләр. Аллаһдан асылы олмамаг, чох ејбәҹәр, нифрәтәлајиг, мәһведиҹи бир дүнјанын јаранмасы илә нәтиҹәләнмишдир.
15. Биз Мүгәддәс Китабын һансы мәсләһәтини гәбул етмәлијик?
15 Бәшәријјәтә көмәк етмәк истәјән јахшы нијјәтли рәһбәрләр олса да, онларын ҹәһдләри мүвәффәгијјәтсизликлә нәтиҹәләнир. Бу ҝүн һәр јердә инсан һакимијјәтиндә парчаланма мүшаһидә олунур. Буна ҝөрә Мүгәддәс Китаб мәсләһәт едир: “Әмирләрә вә гуртарышы олмајан инсан оғлуна ҝүвәнмәјин” (Мәзмур 146:3).
[24, 25-ҹи сәһифәдә олан шәкилләр]
Һәтта јахшы нијјәтли рәһбәрләр белә сүлһ ичиндә ҹәннәт һәјаты јарада билмәмишләр.