Һиссә 6
Аллаһын изтираблара јол вермәсинин сәбәби
1, 2. Улу валидејнләримиз Аллаһын онлара вердији ҝөзәл башланғыҹы неҹә поздулар?
АХЫ нә баш верди? Аллаһын Еден бағында улу валидејнләримизә вердији ҝөзәл башланғыҹы позан нә олду? Нә үчүн Ҹәннәтдәки сүлһүн вә һәмрә’јлијин әвәзинә, минилликләр боју пислик вә изтираблар һөкм сүрүр?
2 Буна сәбәб, Адәмлә Һәвванын ирадә азадлыгларындан суи-истифадә етмәләри олду. Онлар бир факты — Аллаһа вә Онун ганунларына бағлы галмадан мүвәффәгијјәтли олаҹаг тәрздә јарадылмадыгларыны унутдулар. Онлар һәјатларыны даһа јахшы гура биләҹәкләрини фикирләшәрәк, Аллаһдан асылы олмамағы гәрара алдылар. Бунунла да, Аллаһын тә’јин етдији ирадә азадлығынын сәддләрини поздулар (Тәквин, фәсил 3).
Али һөкмранлыг һүгугу барәдә мүбаһисәли суал
3-5. Аллаһ нә үчүн Адәмлә Һәвваны елә һәмин ан мәһв едиб, һәр шеји јенидән јаратмады?
3 Аллаһ нә үчүн Адәмлә Һәвваны елә һәмин ан мәһв едиб, башга инсан ҹүтү илә һәр шеји јенидән башламады? Чүнки Онун али һөкмранлыг һүгугу суал алтына гојулмушду.
4 Јаранан суал бундан ибарәт иди: “Идарә етмәјә кимин һүгугу вар вә кимин һөкмранлығы дүзҝүндүр?” Һәр шејә гадир вә бүтүн мәхлугларын Јараданы олмасы, Аллаһа јаратдыглары үзәриндә рәһбәрлик етмәјә ихтијар верир. Аллаһ сонсуз мүдриклијә саһиб олдуғундан, Онун һөкмранлығы јаратдығы бүтүн варлыглар үчүн ән јахшысыдыр. Лакин о заман Аллаһын һөкмранлығы суал алтына гојулмушду. Бундан әлавә, Онун јаратдығы инсанда нөгсан вардымы? Инсанын нөгсансызлығы мәсәләсинин бура неҹә дахил олдуғуна сонра бахаҹағыг.
5 Инсанларын Аллаһдан асылы олмамалары илә әлагәдар башга бир суал да јаранды: “Инсанлар Аллаһын рәһбәрлији олмадан даһа мүвәффәгијјәтли олаҹаглармы?” Шүбһәсиз ки, Јарадан бу суалын ҹавабыны билирди, анҹаг инсанларын буну баша дүшмәләри үчүн ән јахшы јол, онлара истәдикләри там азадлығы вермәк иди. Онлар бу јолу шәхси ирадә азадлыглары сајәсиндә сечмишдиләр, буна ҝөрә дә Аллаһ онлара бу сечими етмәјә иҹазә верди.
6, 7. Инсанларын бу гәдәр вахт там азадлыға саһиб олмаларына Аллаһ нә үчүн иҹазә верир?
6 Тамамилә азад тәрздә тәҹрүбә апармалары үчүн Аллаһ инсанлара кифајәт гәдәр вахт верди. Беләликлә, Аллаһ, инсанлар үчүн Онун рәһбәрлији алтында, јохса мүстәгил олараг јашамағын јахшы олуб-олмадығыны бирдәфәлик мүәјјән едәҹәкдир. Сијаси, сәнаје, елми вә тибби наилијјәтләринин зирвәси һесаб етдикләри сәвијјәјә чатмаг үчүн инсанлара верилән вахт кифајәт етмәли иди.
7 Буна ҝөрә Аллаһ инсанын бу ҝүнә гәдәр сәрбәст рәһбәрлик етмәсинә иҹазә верди ки, Ондан асылы олмајан инсан рәһбәрлијинин мүвәффәгијјәтли олуб-олмајаҹағыны, шүбһәсиз ајдынлашдыр. Беләликлә дә инсан, хејирхаһлыг вә гәддарлыг, мәһәббәт вә нифрәт, әдаләт вә әдаләтсизлик арасында сечим едә билди. Бунунла бәрабәр, о, һәм дә етдији сечимин нәтиҹәси олан хејирхаһлыг вә әмин-аманлыг, јахуд пислик вә изтирабларла гаршылашды.
Руһани варлыгларын үсјаны
8, 9. а) Ҝөјләрдә үсјан неҹә башланды? б) Адәмлә Һәввадан башга Шејтан даһа кимләри үсјана тәһрик етди?
8 Башга бир амили дә нәзәрә алмаг лазымдыр. Аллаһын рәһбәрлијинә гаршы үсјан галдыранлар јалныз улу валидејнләримиз дејилдиләр. Бәс һәмин вахт даһа кимләр мөвҹуд иди? Руһани варлыглар. Аллаһ инсаны јаратмаздан әввәл, ҝөјләрдә јашајаҹаг даһа јүксәк бир һәјат формасыны — чохсајлы мәләкләри јаратмышды. Онлар да ирадә азадлығы вә Аллаһын рәһбәрлијинә табе олмаг тәләбаты илә јарадылмышдылар (Ејуб 38:7; Мәзмур 104:4; Вәһј 5:11).
9 Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, үсјан әввәлҹә ҝөјләрдә башланды. Руһани бир варлыг там азад олмаг истәди. О, һәтта инсанларын она итаәт етмәләрини дә арзулады (Матта 4:8, 9). Бу үсјанчы руһ, Аллаһын Адәм вә Һәввадан нә исә јахшы бир шеј ҝизләтдијини јаландан иддиа едәрәк, онларын Аллаһа гаршы үсјан етмәләринин сәбәбкары олду (Тәквин 3:1-5). Буна ҝөрә дә ону Иблис (бөһтанчы) вә Шејтан (дүшмән) адландырырлар. Даһа сонра о, диҝәр руһани варлыглары да үсјана тәһрик етди. Онлар ҹинләр кими танынды (Тәснијә 32:17; Вәһј 12:9; 16:14).
10. Инсанларын вә руһани варлыгларын үсјанынын нәтиҹәси нә олду?
10 Инсанлар Аллаһа гаршы үсјан етмәклә, Шејтанын вә онун ҹинләринин тә’сири алтына дүшдүләр. Елә бу сәбәбдән дә Мүгәддәс Китаб Шејтаны “имансызларын зеһинләрини кор” едән, “бу әсрин танрысы” адландырыр. Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китаб дејир ки, “бүтүн дүнја... шәририн һакимијјәти алтындадыр”. Исанын өзү Шејтаны “бу дүнјанын рәиси” адландырмышдыр (2 Коринфлиләрә 4:4; 1 Јәһја 5:19; Јәһја 12:31).
Мүбаһисәли ики суал
11. Шејтан даһа һансы мүбаһисәли суал илә Аллаһа мејдан охуду?
11 Шејтан, башга бир мүбаһисәли суал галдырараг, Аллаһа мејдан охуду. О, белә бир иттиһам ирәли сүрдү ки, Аллаһ инсанлары јарадаркән сәһвә јол вермишдир вә тәзјиг алтына дүшдүкдә онлардан һеч бири дүзҝүн давранмаг истәмәјәҹәкдир. Әслиндә о иддиа етди ки, сынаға дүшәркән инсанлар Аллаһы һәтта лә’нәтләјәҹәкләр (Ејуб 2:1-5). Шејтан бунунла да инсанларын нөгсансызлығына даир шүбһә ојатды.
12-14. Шејтанын ирәли сүрдүјү мүбаһисәли ики суала даир заман һәгигәти неҹә ҝөстәрмәли иди?
12 Буна ҝөрә дә Аллаһ кифајәт гәдәр вахт верди ки, бүтүн шүурлу варлыглар һәм бу, һәм дә Аллаһын һөкмранлыг һүгугу һаггындакы мүбаһисәли суалын неҹә һәлл олунаҹағыны ҝөрсүнләр. (Чыхыш 9:16 ајәси илә мүгајисә един.) Бәшәр тарихиндә әлдә едилмиш тәҹрүбәләр бу мүбаһисәли ики суал барәсиндәки һәгигәти ҝөстәрмәли иди.
13 Һәр шејдән әввәл, али һөкмранлыг һүгугу барәдә, јә’ни Аллаһын рәһбәрлијинин гануни олмасына даир вахт нәји ҝөстәрәҹәкдир? Инсанлар өзләринә Аллаһдан јахшы рәһбәрлик едә биләҹәкләрми? Аллаһдан асылы олмадан һәр һансы бир инсан рәһбәрлији мүһарибәнин, ҹинајәтин вә әдаләтсизлијин олмајаҹағы хошбәхт бир дүнјаја ҝәтириб чыхараҹагмы? Һәр һансы бир рәһбәрлик јохсуллуға сон гојуб, һамыны боллугла тә’мин едәҹәкми? Хәстәлијә, гоҹалыға вә өлүмә галиб ҝәләҹәкми? Аллаһын рәһбәрлији бүтүн бунлары етмәк нијјәтиндә иди (Тәквин 1:26-31).
14 Икинҹи мүбаһисәли суала ҝәлдикдә исә, јарадылмыш инсанын дәјәринә даир заман нә ҝөстәрәҹәкди? Аллаһ инсаны бу тәрздә јаратмагда сәһвми едиб? Имтаһан олунаркән инсанлардан кимсә дүзҝүн давранаҹагмы? Мүстәгил инсан рәһбәрлији әвәзинә Аллаһын рәһбәрлијини истәдикләрини ҝөстәрән инсанлар олаҹагмы?
[13-ҹү сәһифәдә олан шәкил]
Аллаһ вахт верди ки, инсанлар наилијјәтләринин ән јүксәк зирвәсинә чатсынлар.
[Иҹазә илә]
Shuttle: Based on NASA photo