Аллаһ билирдими ки, Адәмлә Һәвва ҝүнаһ ишләдәҹәк?

БИР ЧОХ инсанлар һәгигәтән дә бу суалын ҹавабыны билмәк истәрдиләр. «Аллаһ изтираблара нә үчүн јол верир?» суалы јарананда Еден бағында илк инсанларын ишләтдикләри ҝүнаһ јада дүшүр. Инсан елә нәтиҹәјә ҝәлә биләр ки, әҝәр Аллаһ һәр шеји билирсә, демәли, О, Адәмлә Һәвванын итаәтсизлик едәҹәкләрини дә габагҹадан билирди.

Аллаһын камил ҹүтлүјүн ҝүнаһ едәҹәјини габагҹадан билмәси фикри Аллаһ һаггында јанлыш тәсәввүрләр јарада биләр: инсан елә дүшүнә биләр ки, О, севмәјән, әдаләтсиз вә гејри-сәмими Аллаһдыр. Бәзиләри, илк инсан ҹүтүнү билә-билә ахыры пис гуртараҹаг бир ишә сүрүкләмәјин гәддарлыг олдуғу дүшүнә биләр; еләҹә дә тарих бојунҹа баш верән бүтүн писликләрә вә әзаб-әзијјәтләрә ҝөрә Аллаһ ҹавабдеһ, јахуд да гисмән сәбәбкар һесаб олуна биләр. Аллаһын бу һәрәкәти бәзиләринә һәтта мәнтигсиз ҝөрүнә биләр.

Јеһова Аллаһ һаггында бу ҹүр мәнфи тәсәввүрләр Мүгәддәс Китабда өз тәсдигини тапырмы? Бу суала ҹаваб вермәк үчүн ҝәлин ҝөрәк, орада Аллаһын јаратдыглары вә шәхсијјәти һаггында нә дејилир.

«Һәр шеј чох јахшыдыр»

«Јарадылыш» китабында, јер үзүндәки илк инсанлар да дахил олмагла, Аллаһын јаратдыглары барәдә дејилир: «Аллаһ ҝөрдү ки, јаратдығы һәр шеј чох јахшыдыр» (Јарадылыш 1:31). Адәмлә Һәвва мүкәммәл сурәтдә, әтраф аләмә ујғун јарадылмышдылар. Онларда һеч бир гүсур јох иди. ‘Чох јахшы’ јарадылдыглары үчүн онлардан тәләб олундуғу кими дүзҝүн даврана биләрдиләр. Адәмлә Һәвва «Аллаһын сурәтиндә» јарадылмышдылар (Јарадылыш 1:27). Буна ҝөрә дә онлар мүәјјән мәнада Аллаһа хас олан мүдриклик, мәһәббәт, әдаләт вә хејирхаһлыг кими хүсусијјәтләри тәзаһүр етдирмәји баҹарырдылар. Бу кими хүсусијјәтләри тәзаһүр етдирмәк онларын һәм өзләринә фајда ҝәтирәҹәк, һәм дә сәмави Аталарынын үрәјини севиндирәҹәк гәрарлар гәбул етмәјә көмәк едәҹәкди.

Јеһова бу камил, шүурлу варлыглара ирадә азадлығы вермишди. Буна ҝөрә дә Аллаһа мәгбул олмаг үчүн онлар робот кими әввәлҹәдән програмлашдырылмамышдылар. Белә бир нүмунәнин үзәриндә дүшүнәк: һансы һәдијјә сизин үчүн даһа хош оларды — механики олараг верилмиш, јохса үрәкдән ҝәлән? Ҹаваб ајдындыр. Ејнилә, әҝәр Адәмлә Һәвва көнүллү олараг Аллаһа итаәткар галмағы сечсәјдиләр, онларын итаәткарлығы Аллаһа даһа хош оларды. Сечмә баҹарығы илк инсан ҹүтүнә Јеһоваја мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк итаәткарлыг ҝөстәрмәк имканы верирди (Ганунун тәкрары 30:19, 20).

Салеһ, әдаләтли вә хејирхаһ

Мүгәддәс Китабда Јеһованын хүсусијјәтләри ачыгланыр. Бу хүсусијјәтләр Аллаһын ҝүнаһа јол вермәсини имкансыз едир. Мәзмур 33:5 ајәсиндә дејилир ки, Јеһова «салеһлији вә әдаләти севир». Буна ҝөрә дә Јагуб 1:13 ајәсиндә гејд олунур: «Аллаһ һеч кәси писликлә сынамыр». Аллаһ әдаләтли вә гајғыкеш олдуғундан Адәми хәбәрдар етди: «Бағдакы бүтүн ағаҹларын бәһрәсиндән истәјәндә јејә биләрсән. Анҹаг хејирлә шәри билмә ағаҹынын мејвәсиндән јемә, чүнки ондан јејән ҝүн һөкмән өләҹәксән» (Јарадылыш 2:16, 17). Илк ҹүтлүјә әбәди һәјатла өлүм арасында сечим етмәк имканы верилмишди. Буна ҝөрә дә сону ҝүнаһла нәтиҹәләнәҹәјини билә-билә онлара хәбәрдарлыг етмәклә Аллаһ икиүзлүлүк етмиш олмаздымы? ‘Әдаләти вә салеһлији севән’ Јеһова Аллаһ Адәмлә Һәвваја сечим етмәк имканлары олмадығы һалда сечим тәклиф етмәзди.

Һәмчинин Јеһова Аллаһын хејирхаһлығы бөјүкдүр (Мәзмур 31:19). Иса пејғәмбәр Онун хејирхаһлығыны белә тәсвир етмишди: «Аранызда елә бир ата вар ки, оғлу чөрәк истәјәндә она даш версин? Јахуд балыг истәјәндә, она илан версин? Әҝәр сиз пис олдуғунуз һалда ушагларыныза јахшы немәтләр верә билирсинизсә, мәҝәр сәмави Атаныз Ондан истәјәнләрә јахшы немәтләр вермәјәҹәк?» (Матта 7:9—11). Аллаһ Өз јаратдыгларына «јахшы немәтләр» бәхш едир. Онун инсанлары неҹә јаратмасы вә Ҹәннәт евини онлар үчүн һазырламасы хејирхаһлығынын сүбутудур. Белә хејирхаһ Аллаһ онлара ҝөзәл ев вериб, сонра да әлләриндән алмагла бу гәдәр гәддар даврана биләрдими? Хејр, салеһ вә хејирхаһ Јараданымыз инсанларын үсјанына ҝөрә мәсулијјәт дашымыр.

«Јеҝанә һикмәтли» Аллаһ

Мүгәддәс Јазылар Јеһованын «јеҝанә һикмәтли» Аллаһ олдуғуну ҝөстәрир (Ромалылара 16:27). Аллаһын ҝөјдәки мәләкләри дәфәләрлә Онун сонсуз мүдриклијинин шаһиди олмушлар. Јеһова јер үзүндәки варлыглары јараданда онлар ‘севинҹдән һарај салырдылар’ (Әјјуб 38:4—7). Шүбһәсиз, бу шүурлу варлыглар Еден бағында баш верән һадисәләри бөјүк марагла изләјирдиләр. Мөһтәшәм каинаты вә јер үзүндә чохлу ҝөзәл шејләри јаратдыгдан сонра мүвәффәгијјәтсизлијә дүчар олаҹагларыны билә-билә, бу ики гејри-ади варлығы мәләкләр гаршысына чыхармаг һикмәтли Аллаһ үчүн нә дәрәҹәдә мәнтигәујғун оларды? Белә фәлакәти әввәлҹәдән планлашдырмаг һеч бир мәнтигә сығмыр.

Лакин бәзиләри етираз едә биләрләр: «Неҹә ола биләр ки, ән бөјүк һикмәтә малик олан Аллаһ буну билмәсин?» Тәбии ки, бөјүк һикмәт саһиби олан Јеһова «ахыры әввәлдән» билән Аллаһдыр (Јешаја 46:9, 10). Лакин О Өз һәдсиз ҝүҹүндән там сурәтдә истифадә етмәдији кими, бу баҹарығындан да там истифадә етмир. Јеһова габагҹадан ҝөрмәк габилијјәтиндән нә вахт истифадә етмәли олдуғуна мүдрикликлә гәрар верир. О, бу баҹарығындан кифајәт гәдәр әсас оланда вә вәзијјәт тәләб едәндә истифадә едир.

Аллаһын ҝәләҹәји билмәк габилијјәтиндән истифадә етмәмәк гәрарыны мүасир технолоҝијанын сәҹијјәви бир хүсусијјәти илә мүгајисә етмәк олар. Дискә вә ја касетә јаздырылмыш идман ојунуна бахаркән һәр бир кәсин имканы вар ки, ојунун нәтиҹәсини билмәк үчүн әввәлҹә онун ахырына бахсын. Лакин кимсә ојунун ахырына әввәлҹәдән бахмамаг гәрарына да ҝәлә биләр. Ојуна башдан бахмаг истәдијинә ҝөрә ким она нә дејә биләр? Еләҹә дә, ҝөрүнүр, Јарадан һадисәләрин нә илә нәтиҹәләнәҹәјини әввәлҹәдән билмәмәјә үстүнлүк вермишдир. О, ҝөзләмәк вә һадисәләр инкишаф етдикҹә јер үзүндәки өвладларынын неҹә давранаҹагларына бахмаг гәрарына ҝәлди.

Јухарыда дејилдији кими, мүдрик Јеһова Аллаһ илк инсанлары бүтүн һәрәкәтләри програмлашдырылмыш робот кими јаратмамышды. Әксинә, О, мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк онлара ирадә азадлығы верди. Дүзҝүн јолу сечмәклә онлар мәһәббәт, миннәтдарлыг, итаәткарлыг ҝөстәрә биләр вә бунунла да һәм өзләринә фајда ҝәтирәр, һәм дә сәмави Аталары Јеһованын үрәјини севиндирәрдиләр (Сүлејманын мәсәлләри 27:11; Јешаја 48:18).

Мүгәддәс Јазылар ҝөстәрир ки, бир чох һалларда Аллаһ ҝәләҹәји әввәлҹәдән билмәк габилијјәтиндән истифадә етмәмишдир. Нүмунә үчүн, Ибраһим пејғәмбәр оғлуну гурбан ҝәтирмәјә һазырлашанда Јеһова онун садиглијини ҝөрүб белә деди: «Инди билдим ки, сән Аллаһдан горхурсан; өз јеҝанә оғлуну Мәндән әсирҝәмәдин» (Јарадылыш 22:12). Диҝәр тәрәфдән, бәзән мүәјјән инсанлар пис давранышлары илә Онун ‘хатиринә дәјирдиләр’. Әҝәр Аллаһ бүтүн бу шејләри әввәлҹәдән билсәјди, бу Она белә пис тәсир едәрдими? (Мәзмур 78:40, 41; 1 Падшаһлар 11:9, 10).

Ән ағлабатаны одур ки, һикмәтли Аллаһ улу валидејнләримизин ҝүнаһ ишләдиб-ишләтмәјәҹәкләрини билмәк үчүн ҝәләҹәји билмәк габилијјәтиндән истифадә етмәди. О, уғурсузлуға дүчар олаҹағыны билдији һалда һеч вахт бу ҹүр әҹаиб ишә ҝүҹүнү вә вахтыны сәрф етмәзди.

«Аллаһ мәһәббәтдир»

Аллаһын дүшмәни Шејтанын Едендә галдырдығы үсјан ҝүнаһ вә өлүм кими пис нәтиҹәләрә сәбәб олду. Бунунла Шејтан ‘гатил’, һәмчинин ‘јаланчы вә јаланын атасы’ олдуғуну ҝөстәрди (Јәһја 8:44). О, бәднијјәтли олдуғундан мәһәббәтли Јараданымыза да пис нијјәтләр аид етмәјә чалышыр вә инсанларын ҝүнаһыны Јеһованын үзәринә атмаг истәјир.

Јеһованын Адәмлә Һәвванын ҝүнаһ ишләдиб-ишләтмәјәҹәкләрини билмәк истәмәмәсинин ән бөјүк сәбәби Онун мәһәббәтли олмасыдыр. Мәһәббәт Аллаһын әсас хүсусијјәтидир. 1 Јәһја 4:8 ајәсиндә дејилир ки, «Аллаһ мәһәббәтдир». Мәһәббәт һәр шејә мәнфи ҹәһәтдән јох, мүсбәт ҹәһәтдән бахыр: о башгаларында јахшы шејләр ҝөрмәјә чалышыр. Бәли, Јеһова Аллаһ мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк илк инсан ҹүтү үчүн ән јахшы оланыны истәјирди.

Аллаһын јер үзүндәки өвладлары гејри-мүдрик сечим етсәләр дә, мәһәббәтли Аллаһымыз бәдбинлијә гапылараг јаратдығы диҝәр камил варлыглара шүбһә илә јанашмаға башламады. Аллаһ Адәмлә Һәвваны еһтијаҹлары олан һәр шејлә, һәтта лазыми биликлә тәмин етмишди. Буна ҝөрә дә тәбиидир ки, Аллаһ онлардан үсјанкарлыг јох, Ону севдикләри үчүн итаәткарлыг ҝөстәрмәләрини ҝөзләјирди. О билирди ки, Адәмлә Һәвва садиг гала биләр, чүнки һәтта гејри-камил олан Ибраһим, Әјјуб, Даниел вә бир чох инсанлар өз садигликләрини горуја билмишләр.

Бир дәфә Иса пејғәмбәр демишди: «Аллаһ үчүн һәр шеј мүмкүндүр» (Матта 19:26). Бу, чох тәсәлливериҹи фикирдир. Јеһованын мәһәббәти, еләҹә дә әдаләт, мүдриклик вә гүввә кими әсас хүсусијјәтләри бизи әмин едир ки, вахты ҝәләндә О, ҝүнаһын вә өлүмүн бүтүн нәтиҹәләрини мүтләг арадан галдыраҹаг, чүнки О, буна гадирдир (Вәһј 21:3—5).

Ајдындыр ки, Јеһова Аллаһ улу валидејнләримизин ҝүнаһ едәҹәјини әввәлҹәдән билмирди. Инсанларын итаәтсизлијинин вә өзү илә ҝәтирдији изтирабларын Онун үчүн ағыр олмасына бахмајараг, Аллаһ билирди ки, бу мүвәггәти вәзијјәт Онун јерә вә бәшәријјәтә даир илк нијјәтинин һәјата кечмәсинә мане олмајаҹаг. Нәјә ҝөрә бу нијјәт вә онун һәјата кечмәсинин сизә һансы фајданы ҝәтирәҹәји һагда даһа чох өјрәнмәјәсиниз?a

[Һашијә]

[14-ҹү сәһифәдәки јазы]

Јеһова Аллаһ илк инсанлары бүтүн һәрәкәтләри програмлашдырылмыш робот кими јаратмамышды

[15-ҹи сәһифәдәки јазы]

Аллаһ билирди ки, Адәмлә Һәвва садиг гала биләр