Mövzunun açıqlanması

TƏCRÜBƏLİ natiqlər mövzunun necə vacib olduğunu bilirlər. Çıxış hazırlayanda mövzu diqqəti az həcmdə məlumata yönəltməyə və onun üzərində dərindən düşünməyə kömək edir. Bunun sayəsində onlar sadəcə bir çox fikrə səthi toxunmur, materialı dinləyicilərə daha çox fayda gətirəcək tərzdə açıqlayırlar. Əsas bəndlərin hər biri mövzu ilə bilavasitə bağlı olanda və onu açıqlamağa kömək edəndə dinləyicilərə də həmin bəndləri yadda saxlamaq və onların dəyərini anlamaq asan olur.

Mövzu ilə müzakirə obyektinin eyni şey olduğunu demək mümkündür. Ancaq mövzuya müzakirə obyektini açıqlamaqda sənə istiqamət verən müəyyən nöqteyi-nəzər kimi yanaşsan, çıxışlarının yaxşılaşdığını görəcəksən. Müzakirə obyekti Padşahlıq, Müqəddəs Kitab və dirilmə kimi ümumi anlayışlar ola bilər. Onların əsasında müxtəlif mövzuları açıqlamaq olar. Məsələn: «Padşahlıq real hökumətdir», «Allahın Padşahlığı yeri Cənnətə çevirəcək», «Müqəddəs Kitab Allahdan ilham alıb», «Müqəddəs Kitab bizim günlərimiz üçün praktiki rəhbərlik təqdim edir», «Dirilmə kədərli olanlara ümid verir» və «Dirilmə ümidi bizə təqiblər qarşısında möhkəm qalmağa kömək edir». Bütün bu mövzuları tamamilə fərqli istiqamətlərdə açıqlamaq lazımdır.

İsa Məsih yerdə xidmət edərkən təbliğinin başlıca mövzusu Müqəddəs Kitabın əsas mövzusuna müvafiq olaraq, bu sözlərlə ifadə olunurdu: «Səmavi Səltənət yaxındır» (Mat. 4:17). Bu mövzu necə açıqlanmışdı? Dörd Müjdədə Padşahlığa 110 dəfədən artıq istinad edilir. Lakin İsa sadəcə «padşahlıq» sözünü təkrar-təkrar işlətməklə kifayətlənməmişdi. İnsanların arasında olarkən təlimləri və möcüzələrilə İsa aydın göstərmişdi ki, o, Allahın Oğlu, Məsih, Yehovanın Padşahlıq verəcəyi kəsdir. İsa, həmçinin göstərmişdi ki, başqalarının da həmin Padşahlıqda olmasına onun vasitəsilə yol açılır. O, bu şərəfə layiq görüləcək insanların hansı keyfiyyətləri təzahür etdirməli olduqlarını açıqlamışdı. Təlimləri və qüdrətli işləri Allahın Padşahlığının insanların həyatında hansı rolu oynayacağını göstərmişdi. Yehovanın ruhu vasitəsilə cinləri qovması isə Allahın Səltənətinin onu dinləyənlərin üzərinə gəldiyinə şəhadət edirdi (Luka 11:20). İsa davamçılarına məhz həmin Padşahlıq haqqında şahidlik etməyi tapşırmışdı (Mat. 10:7; 24:14).

Müvafiq mövzu seç. Səndən mövzunu Müqəddəs Kitabda olduğu qədər ətraflı açıqlamaq tələb olunmasa da, yenə də müvafiq mövzunun olması çox vacibdir.

Mövzunu seçmək sənin öz ixtiyarına buraxılıbsa, əvvəlcə çıxışının məqsədini nəzərə al. Sonra plan üçün əsas bəndlər seçərkən onların mövzuya uyğun gəldiyinə əmin ol.

Əgər mövzu təyin olunubsa, ona əsasən materialı hansı istiqamətdə açıqlamaq lazım gəldiyini diqqətlə araşdır. Mövzunun dəyərini və ondan necə istifadə edə biləcəyini başa düşmək üçün səy tələb oluna bilər. Mövzunu açıqlamaq üçün material seçəcəksənsə, diqqətli ol ki, mövzu diqqət mərkəzində qalsın. Digər tərəfdən, əgər material təqdim olunubsa, ondan mövzuya uyğun tərzdə necə istifadə etməyi düşünmək lazımdır. Həmçinin materialın dinləyicilər üçün nəyə görə vacib olduğunu və hansı məqsədə çatmaq istədiyini götür-qoy etməlisən. Bu, çıxış zamanı vurğulamalı olduğun fikirləri müəyyən etməyə kömək edəcək.

Mövzunu necə vurğulamalı? Mövzunu düzgün vurğulamaq üçün təməli materialı seçib qruplaşdırarkən qoymaq lazımdır. Əgər yalnız mövzuya aidiyyəti olan materialdan istifadə etsən və yaxşı plan hazırlamaq üçün olan prinsiplərə əməl etsən, mövzunu qeyri-iradi olaraq vurğulamış olacaqsan.

Təkrarlamaq mövzunu diqqət mərkəzində saxlamağa kömək edə bilər. Klassik musiqi əsərinin mövzusu, yəni motivi bütün əsəri xarakterizə edən və kifayət qədər tez-tez təkrarlanan melodiyadır. Melodiya həmişə eyni cür olmur. Bəzən yalnız bir və ya iki hissəsi təkrarlanır, hərdən isə onun müxtəlif variasiyaları səslənir, lakin bəstəkar bu və ya digər üsulla motivi məharətlə bütün əsərə daxil edir. Çıxışın mövzusu ilə də eyni şeyi etmək lazımdır. Mövzunun əsas sözlərinin təkrarlanması musiqi əsərinin motivinin təkrarlanmasına bənzəyir. Həmin sözlərin sinonimləri, yaxud başqa sözlərlə ifadə olunan mövzu bir növ variasiyadır. Belə üsullardan istifadə etdikdə mövzu dinləyicilərin yadda saxlayacağı əsas fikir olacaq.

Bu prinsiplər təkcə səhnədən söylənilən nitqlərə deyil, həm də təbliğ zamanı etdiyimiz söhbətlərə də aiddir. Əgər mövzu aydın nəzərə çarparsa, nisbətən qısa söhbət belə daha yaddaqalan olar. Müqəddəs Kitab öyrənməsi zamanı mövzu vurğulanmışdısa, alınan bilik daha tez yada düşəcək. Müvafiq mövzuları seçmək və onları açıqlamaq üçün göstərdiyin səylər boşa çıxmayacaq, bunun sayəsində daha məharətli natiq və müəllim olacaqsan.